«ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ: ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ

ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΤΥΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.»

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ(A.M 20155222)

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ

ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ-ΕΝΙΑΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΛΕΥΚΩΣΙΑΑΠΡΙΛΙΟΣ, 2017

Σκοπός Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματώθηκε με σκοπό να

διερευνήσει τις διατροφικές συνήθειες των ατόμων με νοητική αναπηρία μέσω από μια συγκριτική μελέτη των διατροφικών συνηθειών των ατόμων με και δίχως νοητική αναπηρία.

Η έννοια της νοητικής αναπηρίας

Η έννοια της νοητικής αναπηρίας είναι πολυσυζητημένη και δεν έχει διατυπωθεί για αυτήν μόνο ένας ορισμός. Η πλειοψηφία των ειδικών δέχεται έναν ορισμό για την νοητική αναπηρία που επικεντρώνεται στην νοητική λειτουργία, χαρακτηρίζεται από αδυναμία προσαρμοστικής συμπεριφοράς και το χρονικό διάστημα εκδήλωσης της είναι η περίοδος ανάπτυξης. Αφορά την ομάδα ανθρώπων με την μικρότερη ομοιογένεια ως προς την αιτιολογία, τον δείκτη νοημοσύνης, την προσαρμογή στο κοινωνικό γίγνεσθαι και την ύπαρξη επιπρόσθετων με την νοητική αναπηρία προβλημάτων (Παρασκευόπουλος, 1980).

Η οριοθέτηση όμως αυτή αναθεωρήθηκε το 1992 από τον Luckasson με το βάρος να επικεντρώνεται στις ικανότητες του ατόμου, στο περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται αλλά και στις λειτουργίες που αυτό επιτελεί χωρίς μάλιστα να δίνεται μεγάλη σημασία στο δείκτη νοημοσύνης. Η νοητική αναπηρία δηλαδή θεωρείται πως είναι ο κρίκος που συνδέει το άτομο με το περιβάλλον και δεν λαμβάνεται υπόψη ως σταθερό χαρακτηριστικό του ατόμου. Μια τέτοιου είδους αλλαγή, είναι αρωγός για την ένταξη των ατόμων αυτών στο κοινωνικό επίπεδο αφού οι δυσχέρειες μεταβιβάζονται από το άτομο στο περιβάλλον.

Τα χαρακτηριστικά των ατόμων με νοητική αναπηρία

Μειωμένη ικανότητα μάθησης Δυσκολίες εστίασης της προσοχής και μνημονικής ικανότητας Δυσκολίες γλωσσικής ανάπτυξης και επικοινωνίας Εμφάνιση ψυχολογικών και ψυχιατρικών διαταραχών Μειωμένες κινητικές και φυσικές ικανότητες Μειωμένη φυσική κατάσταση, πρόωρη γήρανση, διαφορετική στάση σώματος,

ευκολία τραυματισμών και δυσκολίες ισορροπίας Διατροφικές διαταραχές Χαμηλή δύναμη μυών Προβλήματα στο να συντονίσουν το χέρι με το μάτι και στον συντονισμό

ματιών-ποδιού Μειωμένη αντίληψη του σώματος και της εικόνας τους Δυσκολεύονται να υπολογίσουν την θέση αντικειμένων στο χώρο Βρίσκονται αναπτυξιακά 4 χρόνια πίσω από τα παιδιά χωρίς νοητική αναπηρία

Αίτια της νοητικής αναπηρίας

Τα αίτια της νοητικής αναπηρίας ποικίλουν και μπορεί να προκαλούνται τόσο από οργανικούς παράγοντες που αφορούν και τις πιο βαριές περιπτώσεις νοητικής αναπηρίας όσο και από γενετικούς, βιολογικούς, κληρονομικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Επίσης, συμβάντα κατά την κύηση, τον τοκετό, την παιδική ηλικία και η ελλιπής διατροφή συγκαταλέγονται στα αίτια της νοητικής αναπηρίας. Συγκεκριμένα, τα αίτια εμφάνισης της νοητικής αναπηρίας μπορεί να είναι :

Προγεννητικά αίτια Περιγεννητικά αίτια Μεταγεννητικά αίτια

Διατροφή και νοητική αναπηρία

Η διατροφή σχετίζεται με την νοητική αναπηρία.

Αναλυτικότερα κατά τη διάρκεια της κύησης είναι σημαντικό πως μια δίαιτα φτωχή ως προς την ποιότητα και την ποσότητα από πλευρά της μητέρας μπορεί να φέρει επιπτώσεις στο έμβρυο π.χ. νοητική αναπηρία.

Βέβαια, όχι μόνο κατά την κύηση αλλά και μετά την γέννηση (κατά τον θηλασμό) η υγεία του εμβρύου εξαρτάται από την δίαιτα της μητέρας. Επιπρόσθετα, κατά την πρώτη βρεφική και παιδική ηλικία οι γονείς κατέχουν σπουδαία θέση για την σωστή διατροφή και ανάπτυξη του παιδιού. Τις αρνητικές επιπτώσεις της ελλιπής διατροφής της εγκύου τονίζουν θεωρίες αιτιολόγησης των μικροεγκεφαλικών και εγκεφαλικών βλαβών. Γίνεται έτσι συνειδητό ότι η μη θεμιτή διατροφή της εγκύου ή του ίδιου του παιδιού έχει αρνητικές επιπτώσεις στην πνευματική ανάπτυξη και λειτουργία του παιδιού.

Μεθοδολογία

Το δείγμα της παρούσας έρευνας αποτελείται από 183 άτομα (τόσο άτομα με νοητική όσο και άτομα δίχως νοητική αναπηρία).

Η μέθοδος έρευνας που χρησιμοποιήθηκε σε αυτήν την μελέτη είναι η ποσοτική με τη χρησιμοποίηση των ερωτηματολογίων. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν με την ελληνική προσαρμογή του ερωτηματολογίου «Τεστ Διατροφικής Συμπεριφοράς (Εating Attitude Test -EAT- 26)».

Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα Social Package for Statistical Sciences (SPSS) έκδοση 20, με τη χρήση περιγραφικής και επαγωγικής στατιστικής.

Αποτελέσματα έρευνας

Πίνακας 2: Τόπος διαμονής

 

Frequenc

y

Percen

t

Valid Perce

nt

Cumulative Perce

ntValid

ΠΟΛΗ

148 80,0

94,9 94,9

ΧΩΡΙΟ

8 4,3 5,1 100,0

Total 156 84,3

100,0  

Missing

System

29 15,7

   

Total 185 100,0

   

Πίνακας 3: Ηλικία

 Frequency

Percent

Valid Percen

t

Cumulative

Percent

Valid

6-12 50 27,0

27,6 27,6

13-16 39 21,1

21,5 49,2

17-19 31 16,8

17,1 66,3

20-26 40 21,6

22,1 88,4

27-33 9 4,9 5,0 93,434-40 2 1,1 1,1 94,541-47 3 1,6 1,7 96,148-53 2 1,1 1,1 97,2

54 ΚΑΙ ΑΝΩ

5 2,7 2,8 100,0

Total 181 97,8

100,0  

Missing

System

4 2,2    

Total 185 100,0

   

 

Αποτελέσματα της έρευνας

Κατανάλωση γλυκών Κατανάλωση σοκολάτας

Κατανάλωση ζυμαρικώνΚατανάλωση οσπρίων

Αποτελέσματα της έρευνας

Κατανάλωση λαχανικών

Συχνά και μικρά γεύματα

Ποικιλία τροφίμων

Καθημερινή εκγύμναση

Αποτελέσματα της έρευνας

Καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών για καλύτερη υγεία

Τηλεόραση και καθιστικά παιχνίδια ως παράγοντες αύξησης βάρους

Κατανάλωση ψαριού μια φορά την εβδομάδα για την προαγωγή της υγείας

Αποτελέσματα της έρευνας – Διατροφικές ομοιότητες και διαφορές των δύο ομάδων

Στην ερώτηση «Πόσες φορές την εβδομάδα καταναλώνεις όσπρια», τα άτομα με νοητική

αναπηρία φαίνεται να τρώνε λιγότερες φορές την εβδομάδα όσπρια (Μ.Ο.=2,4016, Τ.Α.=0,81979) σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν εμφανίζουν κάποια σωματική ή νοητική αναπηρία (Μ.Ο.=2,6667, Τ.Α.=0.69007). Η παραπάνω διαφορά κρίνεται στατιστικά σημαντική (t=-2,115, df=177, sig=0.036< 0.05).

Στην ερώτηση «Πόσες φορές την εβδομάδα τρως κρέας», τα παιδιά με νοητική αναπηρία καταναλώνουν περισσότερες φορές την εβδομάδα κρέας (Μ.Ο.=3,2131, Τ.Α.=0,84530), σε συσχέτιση με τα άτομα δίχως νοητική ανεπάρκεια (Μ.Ο.=3,0678 ,Τ.Α.=0,71594).

Στην ερώτηση «Πόσες φορές την εβδομάδα τρώτε ψάρια», παρατηρείται πως τα άτομα χωρίς νοητική αναπηρία καταναλώνουν λιγότερες φορές ψάρια (Μ.Ο.=1,9833, Τ.Α.=0,59636) από τα άτομα που εμφανίζουν νοητική αναπηρία (Μ.Ο.=2,0902, Τ.Α.=0,93600).

Τα άτομα τα οποία έχουν νοητική αναπηρία φαίνεται να καταναλώνουν περισσότερες φορές την εβδομάδα ζυμαρικά (Μ.Ο.=3,4426, Τ.Α.=0,78255) από τα άτομα τα οποία δεν παρουσιάζουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και ικανότητες (Μ.Ο.=2,9167, Τ.Α.=0,88857). Η διαφορά αυτή, θεωρείται στατιστικά σημαντική διαφορά (t=4,074, df=180, sig=0,000<0.05).

Τα άτομα με νοητική αναπηρία τρώνε περισσότερα φρούτα εβδομαδιαίως (Μ.Ο.=3,6230, Τ.Α.=0,80626) σε σχέση με τα άτομα που δεν παρουσιάζουν νοητική αναπηρία (Μ.Ο=3,2000, Τ.Α.=1,00507). Η διαφορά μάλιστα αυτή, είναι στατιστικά σημαντική (t=2,841, df=97,492, sig=0,005<0.05).

Αποτελέσματα της έρευνας – Συσχέτιση νοητικής αναπηρίας και διατροφής

Υπάρχει σχέση νοητικής αναπηρίας και του αν έχεις φάει τόσο πολύ που νομίζεις ότι δε μπορείς να σταματήσεις. (χ2=6,254, df=1, sig=0.012<0.05).

Στατιστικά σημαντική σχέση υπάρχει μεταξύ νοητικής αναπηρίας και διατροφικής θεραπείας (χ2=7,699, df=1, sig=0.006<0.05).

Η συσχέτιση μεταξύ πρωινού και νοητικής αναπηρίας είναι στατιστικά σημαντική (χ2=5,921 , df=1, sig=0.015<0.05).

Υπάρχει σχέση μεταξύ νοητικής αναπηρίας και του τι προτιμά να περιλαμβάνει στο πρωινό του (χ2=13,797 , df=4, sig=0.008<0.05).

Η συσχέτιση μεταξύ της προτίμησης γλυκών και της νοητικής αναπηρίας, παρουσιάζεται στατιστικά σημαντική (χ2=45,696 , df=1, sig=0.000<0.05).

Η προτίμηση της σοκολάτας πιο πολύ από τα άλλα γλυκά και η ύπαρξη νοητικής αναπηρίας είναι στατιστικά σημαντική (χ2=23,050 , df=1, sig=0.000<0.05).

Μεταξύ του εάν ένας άνθρωπος έχει νοητική αναπηρία και του εάν του αρέσει να πίνει αναψυκτικά, φαίνεται να υπάρχει μια στατιστικά σημαντική σχέση (χ2=16,393 , df=1, sig=0.000<0.05).

Υπάρχει σχέση νοητικής αναπηρίας και προτίμησης του γρήγορου φαγητού (χ2=4.585 , df=1, sig=0.032<0.05).

Υπάρχει συσχέτιση νοητικής αναπηρίας και κολατσιού και είναι στατιστικά σημαντική σχέση (χ2=5,492 , df=1, sig=0.019<0.05).

Αποτελέσματα της έρευνας – Συσχέτιση νοητικής αναπηρίας και διατροφής

Υπάρχει συσχέτιση νοητικής αναπηρίας και συμπερίληψης λαχανικών στο γεύμα (χ2=9,864 , df=1, sig=0.002<0.05).

Η σχέση νοητικής αναπηρίας και καπνίσματος φαίνεται να είναι στατιστικά σημαντική διότι χ2=17,987 , df=1, sig=0.000<0.05.

Η νοητική αναπηρία σχετίζεται με τη γνώση πως η σωστή διατροφή έχει ανάγκη την ποικιλία τροφών(χ2=87,248 , df=1, sig=0.000<0.05).

Η νοητική αναπηρία σχετίζεται με τη γνώση, της κατανάλωσης μικρής ποσότητας γευμάτων σε τακτά χρονικά διαστήματα(χ2=76,583 , df=1, sig=0.000<0.05).

Υπάρχει στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ της γνώσης ότι ο άνθρωπος πρέπει να γυμνάζεται καθημερινά για τουλάχιστον 30-45 λεπτά και της ύπαρξης νοητικής αναπηρίας καθώς χ2=51,564 , df=1, sig=0.000<0.05.

Η νοητική αναπηρία σχετίζεται με τη γνώση της καθημερινής κατανάλωσης λαχανικών και φρούτων(χ2=41,852 , df=1, sig=0.000<0.05).

Υπάρχει σχέση μεταξύ νοητικής αναπηρίας γνώσης, ότι είναι καλό για την υγεία του ατόμου να καταναλώνει τουλάχιστον για μια φορά την εβδομάδα ψάρι(χ2=67,361 , df=1, sig=0.000<0.05).

Η νοητική αναπηρία σχετίζεται με τη γνώση, ότι η τηλεόραση και τα καθιστικά παιχνίδια αυξάνουν το βάρος(χ2=63,138 , df=1, sig=0.000<0.05).

Υπάρχει στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ του εάν κάποιος έχει νοητική αναπηρία και του εάν ελέγχει συχνά το βάρος του (χ2=4,988, df=1, sig=0.026<0.05).

Ακολουθία Μεσογειακής Διατροφής

Ένα πολύ μικρό ποσοστό των ατόμων με νοητική αναπηρία (0,8%) δεν ακολουθεί καθόλου την μεσογειακή διατροφή ενώ τα άτομα χωρίς νοητική αναπηρία που δεν ακολουθούν καθόλου την μεσογειακή διατροφή αγγίζουν το 7%. Όσον αφορά τα άτομα με νοητική αναπηρία, σε ποσοστό 52,5% προσπαθούν να ακολουθήσουν την μεσογειακή διατροφή ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα άτομα χωρίς νοητική αναπηρία φτάνει στο 54,4%.

Η πληθυσμιακή ομάδα που κατά μεγαλύτερο ποσοστό ακολουθεί πλήρως την μεσογειακή διατροφή είναι αυτή των ατόμων χωρίς νοητική αναπηρία (19,3%), καθώς το αντίστοιχο ποσοστό που συγκεντρώνουν τα άτομα με νοητική αναπηρία είναι το 8,4%.

Συμπεράσματα- ΣυζήτησηΑπό τα ευρήματα της παρούσας ερευνητικής ανασκόπησης, δεν εμφανίστηκαν στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα, όσον αφορά την συσχέτιση της διατροφής με τα δημογραφικά στοιχεία (φύλο, ηλικία,τόπος διαμονής).

Ελέγχθηκαν οι γνώσεις των ατόμων που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο γύρω από την διατροφή και φάνηκε πως τα άτομα με νοητική αναπηρία είχαν λιγότερες γνώσεις διατροφής σε σχέση με τα άτομα δίχως νοητική αναπηρία.

Τα άτομα δίχως νοητική αναπηρία έχουν καλύτερες διατροφικές συνήθειες από τα άτομα δίχως νοητική αναπηρία.

Ελάχιστα άτομα με νοητική αναπηρία δηλώνουν καπνιστές ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για τα άτομα χωρίς νοητική αναπηρία είναι πολύ μεγαλύτερα.

Τα άτομα με νοητική αναπηρία ακολουθούν λιγότερο το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής από ότι τα άτομα δίχως νοητική αναπηρία. Μόνο στην σχετική με τα φρούτα ερώτηση διακρίναμε πως τα άτομα με νοητική αναπηρία καταναλώνουν μεγαλύτερη ποσότητα φρούτων από τα άτομα χωρίς νοητική αναπηρία.

Συμπεράσματα- Συζήτηση

Επομένως από όσα προηγήθηκαν θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά με νοητική αναπηρία διατρέφονται λιγότερο σωστά συσχετίζοντάς τα με τα άτομα χωρίς νοητική αναπηρία.

Αυτό σημαίνει πως τα άτομα που εμφανίζουν νοητική αναπηρία ενδέχεται να παρουσιάσουν περισσότερα προβλήματα υγείας (καθώς η διατροφή συνδέεται άμεσα με αυτή) όπως για παράδειγμα παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση και άλλα καρδιολογικά προβλήματα.

Προτάσεις

Προτείνεται στο μέλλον η διεξαγωγή και άλλων ερευνών, οι οποίες θα αξιολογούν τις διατροφικές συνήθειες και στάσεις των ατόμων με νοητική αναπηρία τόσο σε σύγκριση με άτομα χωρίς νοητική αναπηρία όσο και συγκριτικά με άτομα που παρουσιάζουν διαφορετικές ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες (πχ άτομα με αυτισμό, δυσλεξία, διάσπαση προσοχής).

Επίσης, ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα αποτελούσε η επιστημονική διερεύνηση των παραγόντων για τους οποίους τα παιδιά που εμφανίζουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και ικανότητες δεν υιοθετούν το ίδιο σωστά και υγιεινά πρότυπα διατροφής με τα άτομα χωρίς νοητική αναπηρία.

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΎ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΣΑΣ!!!!!!!