Porosty –zniewolenie czy współpraca? - BIOLOGIA · Budowa anatomiczna 8 Przekrój przez plechę...
Transcript of Porosty –zniewolenie czy współpraca? - BIOLOGIA · Budowa anatomiczna 8 Przekrój przez plechę...
Gdzie?
brodaczkaWzorzec
geograficzny
Kora drzew
skały
2
chrobotki
ziemia
Kora drzew
Stara rękawiczka
Budowa anatomiczna
8
Przekrój przez plechę niewarstwowaną obraz mikroskopowy - schemat
1 – komórki zielenicy lub sinicy2 – strzępki grzyba
Metabolity porostowe czyli „kwasy porostowe”
• działają antybiotycznie na bakterie Gram-dodatnie;
• oddziaływują negatywnie na niższe i wyższe rośliny oraz ich zarodniki i nasiona, a także na grzyby pasożytnicze, hamując lub blokując ich wzrost;
• w wielu przypadkach zabezpieczają plechy porostów
12
• w wielu przypadkach zabezpieczają plechy porostów przed zgryzaniem przez zwierzęta;
• chronią fotobionta przed zbyt intensywnym promieniowaniem słonecznym poprzez absorpcję światła i promieniowania ultrafioletowego;
• Przyczyniają się do erozji skał (chemicznej), która umożliwia sukcesję pierwotną czyli powstawanie ekosystemu w wysokich partiach gór
Co to za układ?
Pobiera wodę, dwutlenek węgla, sole mineralne, fotosyntezuje - wytwarza materię organiczną, rozmnaża się tylko bezpłciowo
13
rozmnaża się tylko bezpłciowo
Pobiera materię organiczną od fotoautotrofa, przetwarza ją na sole mineralne, tworzy zwartą korę plechy, w której zamknięty jest fotobiont, przytwierdza plechę do podłoża ryzoidami, gromadzi między strzępkami wodę
Mutualizm czy helotyzm?
Głęboki związek, współzależność dwóch organizmów, korzystających w równym stopniu z tego układu, forma symbiozy bezwarunkowej
14
bezwarunkowej
Związek dwóch organizmów, z których jeden odnosi większe korzyści niż drugi , swoista niewola , kontrolowane pasożytnictwo ale też forma symbiozy (gr. heilotes – jeniec)
Skala porostowa• Używając porostów jako biowskaźników czyli
bioindykatorów, wyróżniamy następujące strefy:
• I - o szczególnie silnie zanieczyszczonym powietrzu (dwutlenek siarki powyżej 170 mikrogram/m2) (= bezwzględna pustynia porostowa), która charakteryzuje się całkowitym brakiem porostów nadrzewnych;
15
Skala porostowa• Kolejne strefy:
• II - o bardzo silnie zanieczyszczonym
powietrzu (= względna pustynia porostowa, 170-100 mikrogram/m2), w
której występują tylko najbardziej odporne
na zanieczyszczenia porosty o plechach
skorupiastych: misecznica proszkowata i
liszajec;liszajec;
• III - o silnie zanieczyszczonym powietrzu (=
wewnętrzna strefa osłabionej wegetacji, 100-70 mikrogram/m2), w której, poza
gatunkami skorupiastymi, rosną również
porosty łuseczkowate; gatunkami
wskaźnikowymi są: brudziec kropkowaty,
paznokietnik ostrygowy, obrost wzniesiony i
złotorost postrzępiony;16
Skala porostowa• Kolejne strefy:
• IV - o średnio zanieczyszczonym
powietrzu (= środkowa strefa osłabionej wegetacji, 70-50 mikrogram/m2), w
której występują już porosty o plechach
listkowatych; strefę tę wyróżniają:
pustułka pęcherzykowata
i tarczownica bruzdkowana;i tarczownica bruzdkowana;
• V - o względnie mało zanieczyszczonym
powietrzu (= zewnętrzna strefa osłabionej wegetacji, 50-40 mikrogram/m2), którą wyróżniają mniej
wrażliwe na zanieczyszczenia porosty
krzaczkowate: mąkla tarniowa, mąklikotrębiasty
i odnożyce; występują one nielicznie, a
ich plechy są małe i zdeformowane;17
Skala porostowa• Kolejne strefy:
• VI - o nieznacznie zanieczyszczonym powietrzu (=
wewnętrzna strefa normalnej wegetacji, 40-30 mikrogram/m2), gdzie gatunki wyróżniające strefę
V są typowo wykształcone, a ponadto rosną tu
wrażliwe porosty listkowate i krzaczkowate: wrażliwe porosty listkowate i krzaczkowate:
włostka brązowa, brodaczka kępkowa i płucnik
modry;
• VII - o powietrzu czystym lub ze znikomą
zawartością zanieczyszczeń (= typowa strefa normalnej wegetacji, poniżej 30 mikrogram/m2),
w której jedynym czynnikiem ograniczającym są
naturalne warunki siedliskowe; występują tu
bardzo wrażliwe gatunki z rodzajów: włostka,
granicznik, pawężniczka, brodaczka i in.
18