Typy klientów - naucz się je rozpoznawać, a sprzedaż zrobi się sama
poradnik metodyczny dla naucz praktyczna Geografia ... · Model odpowiedzi i schemat oceniania Nr...
Transcript of poradnik metodyczny dla naucz praktyczna Geografia ... · Model odpowiedzi i schemat oceniania Nr...
-
1
Barbara Steblik-Wlaźlak • Lilianna Rzepka
GEOGRAFIA TURYSTYCZNAczęść 1
Poradnik metodyczny dla nauczyciela
-
Projekt okładki: Joanna Plakiewicz
Redakcja: Barbara Gers
Redaktor prowadzący: Stanisław Grzybek
© Wydawnictwo REA, Warszawa 2010
ISBN 978-83-7544-255-7
Wydawnictwo REA s.j.01-217 Warszawa, ul. Kolejowa 9/11tel./fax: (22) 631-94-23, 632-21-15, 632-69-03, 632-68-82
http://www.rea-sj.ple-mail: [email protected]
Podręcznik i wszystkie pomoce dydaktyczne są chronione prawem. Każdorazowe ich wykorzystanie w innych niż zastrzeżone prawem przypadkach wymaga pisemnego zezwolenia wydawnictwa.
Skład: WMC s.c.; Warszawa ul. Frascati 1; [email protected]
-
3
Spis treściWstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1. Wskazówki dla nauczyciela . . . . . . . . . . . . . . 6
2. Cele i treści kształcenia z zakresu geografi i i geografi i turystycznej 15
3. Przykładowy rozkład materiału nauczania . . . . . . . . . 18
4. Plan wynikowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
5. Przykładowe scenariusze zajęć . . . . . . . . . . . . . 65
6. Formy sprawdzenia wiedzy i umiejętności . . . . . . . . . 86
7. Formy sprawdzenia wiedzy i umiejętności – klucz odpowiedzi . . 108
Źródła informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
-
4
-
5
Wstęp
Poradnik dla nauczyciela powstał na podstawie podręcznika Geografi a tu-rystyczna część 1 i stanowi publikację pomocną w procesie kształcenia w za-wodzie technik obsługi turystycznej.
Poradnik podzielono na pięć części.W pierwszej zamieszczono wskazówki dla nauczycieli, w tym między in-
nymi:• informacje na temat podstawy programowej z zakresu geografi i dla gim-
nazjum,• propozycję rozkładu materiału nauczania zgodnie z treścią podręcznika
Geografi a turystyczna część 1,• przykładowy sprawdzian dla uczniów rozpoczynających naukę geografi i
turystycznej.Część druga zawiera zestawienie celów i treści kształcenia z zakresu geo-
grafi i na poziomie technikum oraz geografi i turystycznej.Plan wynikowy przedstawiony w ujęciu tabelarycznym stanowi kolejny roz-
dział poradnika.W czwartej i piątej części zaproponowano scenariusze wybranych tema-
tów lekcji do wykorzystania lub jako pomoc do własnych inspiracji oraz formy sprawdzenia wiadomości i umiejętności.
Poradnik niniejszy może być wykorzystywany do kształcenia w zakresie geografi i turystycznej w zawodzie technik obsługi turystycznej zarówno na poziomie technikum, jak i szkoły policealnej.
Autorki
-
6
1. Wskazówki dla nauczycielaSprawdzenie poziomu wiadomości i umiejętności absolwenta gimnazjumNa początku cyklu kształcenia w zakresie geografi i turystycznej w techni-
kum wskazane jest przeprowadzenie sprawdzianu pozwalającego ocenić po-ziom wiadomości i umiejętności absolwenta gimnazjum, uwzględniając pod-stawę programową dla gimnazjum z przedmiotu geografi a.
Sprawdzian umożliwi rozpoznanie różnic i braków w opanowaniu materiału z zakresu geografi i na poziomie gimnazjum.
Podstawa programowa dla gimnazjum z przedmiotu geografi aCele edukacyjne
1. Budzenie zainteresowania szeroko rozumianą przestrzenią geografi czną (własnym regionem, terytorium Polski, Europy, świata) oraz przygoto-wanie do swobodnego poruszania się w niej.
2. Kształtowanie w uczniach:a) poszanowania innych narodów, systemów wartości i sposobów życia,b) poczucia odpowiedzialności za swoje środowisko życia (geografi czne
i społeczne), gotowości uczestniczenia w rozwiązywaniu problemów swojej społeczności.
3. Uświadomienie wartości, jaką jest własny region i kraj oraz ich dziedzic-two kulturowe.
4. Przyswojenie informacji podstawowych umożliwiających realizację ce-lów wymienionych w ust.1 – 3.
Zadania szkoły
Tworzenie uczniom sprzyjających warunków do:1. korzystania z możliwie różnorodnych źródeł wiedzy geografi cznej,
w tym z własnych obserwacji terenowych, ze szczególnym uwzględnie-niem swojej gminy (powiatu),
2. uczenia się czynnego, kształtującego dociekliwość, refl eksyjność, zdro-wy krytycyzm, chęć działania,
3. kształtowania postawy szacunku dla przyrody.
-
7
Treści nauczania
1. Ziemia jako część wszechświata.2. Ziemia jako środowisko życia, jej historia i obraz współczesny.3. Interakcja ziemia – człowiek.4. Gospodarowanie zasobami naturalnymi ziemi.5. Współczesne przemiany gospodarcze, społeczne i polityczne na konty-
nentach i w wybranych państwach.6. Źródła konfl iktów i próby ich rozwiązywania (na wybranych przykła-
dach).7. Potencjał naturalny, ludnościowy, gospodarczy i kulturowy Polski(na treści dotyczące Polski należy przeznaczyć nie mniej niż 1/3 czasu prze-
widzianego na zajęcia z geografi i w gimnazjum).8. Polska na tle Europy i świata.9. Problemy integracyjne na świecie, w Europie i w Polsce.
10. Przykłady ochrony krajobrazu na świecie i w Polsce.
Osiągnięcia
1. Całościowe widzenie regionów i miejsc (Polski i świata).2. Lokalizowanie miejsc na powierzchni ziemi i orientowanie się w ich
wzajemnym położeniu za pomocą map.3. Gromadzenie, interpretowanie i prezentowanie wiedzy geografi cznej.4. Ocenianie w kategoriach geografi cznych działalności gospodarczej, spo-
łecznej i politycznej oraz działań własnych.5. Przewidywanie zmian w przyrodzie i w działaniach ludzi na podstawie
uzyskanych informacji.6. Korzystanie z możliwie różnych źródeł informacji.7. Stosowanie wiedzy geografi cznej w życiu.
-
8
Sprawdzian oceniający poziom wiadomości absolwenta gimnazjum
1. Rozpoznaj na mapie konturowej Europy państwa oznaczone cyframi 1, 3, 5, 7 oraz podaj nazwy ich stolic.
1 ......................................................................................................................................
3 ......................................................................................................................................
5 ......................................................................................................................................
7 ......................................................................................................................................
2. Wymień nazwy 3 mórz oblewających kontynent europejski.
3. Określ współrzędne geografi czne Warszawy, korzystając z mapy kontu-rowej.
4. Oblicz odległość rzeczywistą między punktami X i Y, jeżeli odległość na mapie w skali 1:50 000 wynosi 5 cm
5. Na poniższym oczku siatki kartografi cznej zaznacz punkt o współrzęd-nych geografi cznych: 680E, 350S
-
9
6. Narysuj schemat Układu Słonecznego, zaznaczając główne elementy jego budowy.
7. Dopisz nazwy geografi czne:a. najgłębsze jezioro na świecie – d. największe jezioro w Polsce –b. najwyższy szczyt Europy – e. najgłębsze jezioro w Polsce –c. rzeka graniczna na zachodzie Polski – f. najdłuższa rzeka na świecie –
8. Uzupełnij zdania: Największym pod względem powierzchni parkiem narodowym w Polsce
jest ............................................. Najstarszym parkiem narodowym w Polsce jest .....................................................
9. Do poniższych zdań dopisz P – jeżeli zdanie jest prawdziwe, F – jeżeli zdanie jest fałszywe:a. W Polsce do 2010 r. utworzono 23 parki narodowe – …b. Najwyższą formą ochrony przyrody w Polsce są parki narodowe – …c. Teren Polski nie jest zasobny w walory specjalistyczne (łowieckie, ta-
ternickie, speleologiczne itp.) – …d. Na terenie Polski spotkać można m.in. góry zbudowane ze starych skał
– ...........................e. Klimat Polski cechuje się dużą stałością warunków atmosferycznych
– ............................
10. Uzupełnij tabelę:Data rozpoczęcia kalendarzowych pór roku na półkuli południowej
Wiosna Lato Jesień Zima
11. Podaj trzy cechy charakteryzujące położenie geografi czne Polski w Europie.
a. ................................................................................................................................
b. ................................................................................................................................
c. ................................................................................................................................
-
10
12. Rozpoznaj po opisie formacje roślinne. Wpisz wybrane cyfry od 1 do 6 oznaczające ich nazwy. W kolumnie typ klimatu wpisz oznaczenie li-terowe odpowiadające warunkom klimatycznym, w których występują formacje roślinne.
Cechy charakterystyczne Formacja roślinnaTyp kli-
matuI. Ogromna różnorodność fauny i fl ory; las wiecznie
zielony (nie wykazuje rytmu wegetacyjnego), pię-trowy układ roślinności, liczne liany i epifi ty.
II. Drzewa iglaste (sosna, świerk, jodła, modrzew) z domieszką brzozy i jarzębiny.
Formacje roślinne:1. step 2. tundra 3. makia 4. las równikowy 5. sawanna 6. tajga
Typy klimatu:A. śródziemnomorski. B. umiarkowany chłodny.C. równikowy wybitnie wilgotny. D. subpolarny.
13. Przyporządkuj nazwom miejsc rodzaje obiektu geografi cznego (podane poniżej tabeli). Podaj nazwę kontynentu, na którym są położone.
Nazwa Obiekt geografi czny Kontynent
Grenlandia
Morze Kaspijskie
Mont Everest
Andy
Nil
Morze Czerwone
Rodzaje obiektów geografi cznych: morze, jezioro, szczyt, góry, rzeka, wy-spa.
-
11
Model odpowiedzi i schemat oceniania
Nr zad. Przewidywana odpowiedź
Liczba punk-tów
Kryteria punktacji
1. 1. Rosja – Obwód Kaliningradzki (Moskwa)
3. Białoruś (Mińsk)5. Słowacja (Bratysława)7. Niemcy (Berlin)
0-2 Prawidłowo uzupełnione:dwa wiersze – 1 pktcztery wiersze – 2 pkt
2. Norweskie, Północne, Bałtyckie, Śródziemne, Jońskie, Adriatyckie, Tyrreńskie, Egejskie, Czarne i inne
0-1 Prawidłowe podanie nazw trzech mórz – 1 pkt
3. Warszawa 52013’N,21002’E 0-2 Poprawne określenie:długości geografi cznej – 1 pktszerokości geografi cznej – 1 pkt
4. 2,5 km 0-2 Poprawne obliczenia(ze zgodnością jednostek)i podanie wyniku – 2 pkt
5. Poprawne zaznaczenia punktu 0-2 Prawidłowe zaznaczenie:długości geografi cznej – 1 pktszerokości geografi cznej – 1 pkt
6. Poprawny rysunek: Słońce, Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, planetoidy, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun
0-3 Poprawne narysowanie:czterech elementów – 1 pktsiedmiu elementów – 2 pktwszystkich elementów – 3 pkt
7. a. Bajkałb. Mont Blancc. Odrad. Śniardwye. Hańczaf. Amazonka
0-3 Za każde poprawne podanie dwóch nazw – po 1 pkt
-
12
8. Największy: Biebrzański Park Narodowy Najstarszy: Białowieski Park Narodowy
0-2 Poprawne podanie każdej na-zwy – po 1 pkt
9. a. Pb. Pc. Fd. Pe. F
0-2 Poprawne określenie zdania prawdziwego lub fałszywego:trzech odpowiedzi – 1 pktwszystkich odpowiedzi – 2 pkt
10. Wiosna – 23 IXLato – 22 XIIJesień – 21 IIIZima – 22 VI
0-2 Poprawne podanie:dwóch dat – 1 pktwszystkich dat – 2 pkt
11. Np.– położenie w środkowej
Europie– położenie nad Bałtykiem,– położenie w klimacie
umiarkowanym ciepłym– położenie w dorzeczu
Wisły i Odryi inne spełniające kryteria
0-1 Poprawne podanie trzech od-powiedzi – 1 pkt
12. I.4 – CII.6 – B
0-2 Prawidłowo uzupełnione:jeden wiersz – 1 pktdwa wiersze – 2 pkt
13. Grenlandia – wyspa – Ameryka PółnocnaMorze Kaspijskie – jezioro – AzjaMont Everest – szczyt – AzjaAndy – góry – Ameryka PołudniowaNil – rzeka – AfrykaMorze Północne – morze – Europa
0-3 Za każde poprawne podanie dwóch odpowiedzi – 1 pkt
Ogółem 27
-
13
Metody aktywizujące
W procesie dydaktycznym niezmiernie ważne jest stosowanie metod akty-wizujących, co skutkuje zróżnicowaniem form organizacyjnych pracy ucznia i jego roli – od indywidualnej aktywności do pracy jako członka zespołu.
Nauczyciel powinien właściwie dobierać metody nauczania do celów lekcji i tym samym prawidłowo kierować i inicjować ucznia do realizacji działań.
Wskazane jest, aby nauczyciel geografi i turystycznej wśród metod szczegól-nie uwzględniał wykład informacyjny, dyskusję, prezentację, przykłady z ob-jaśnieniami, metody projektów, burzę mózgów, inscenizację, studium przypad-ków, metaplan, fi lm dydaktyczny, wycieczki.
Należy odwoływać się do wiedzy uczniów na temat walorów turystycznych, np. obiektów architektury, imprez kulturalnych czy elementów środowiska przyrodniczego i ochrony krajobrazu w Polsce. Wskazane jest organizowanie wycieczek, które np. jako terenowe zajęcia tematyczne stanowią znakomitą for-mę organizacyjną pracy z uczniami.
Istotne jest umiejętne pokierowanie pracą ucznia podczas realizacji zadań z geografi i turystycznej przy wykorzystaniu zarówno umiejętności przyswa-jania wiedzy teoretycznej z literatury przedmiotu, z czasopism branżowych, z zasobów Internetu, w czasie podróży oraz aktualizowania tej wiedzy i umie-jętności zdobytych podczas praktyki zawodowej.
Szczególną rolę odgrywa praca z mapą, co pozwala kształtować umiejęt-ność korzystania z tego źródła wiedzy w różnych sytuacjach, np. przy progra-mowaniu imprez turystycznych.
Realizując program, należy zwracać uwagę na zagadnienia dotyczące wpły-wu turystyki na środowisko, formy ochrony walorów naturalnych i antropo-genicznych, na przestrzeganie przepisów obowiązujących uczestników ruchu turystycznego podczas pobytu na obszarach prawnie chronionych, jak i na kształtowanie poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje.
Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni geografi cznej, której standardowe wyposażenie zamieszczono na stronie internetowej Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej (www.koweziu.edu.pl). Nauczyciele w miarę możliwości starają się o doposażenie pracowni, naj-częściej w pomoce dydaktyczne, mając na uwadze osiągnięcie jak najlepszych wyników w procesie dydaktycznym.
Wartość pracy nauczyciela zależy od zrozumienia celów kształcenia i umie-jętności ich realizacji. Cele, na które ukierunkowane jest kształcenie w zakresie danego przedmiotu, to zmiany właściwości, jakie nauczyciel chce w uczniach
-
14
uformować, tj. opanowanie wiadomości i umiejętności, określonych postaw i działań. Takim wynikom ucznia powinny być podporządkowane strategie, metody, formy pracy z uczniami i organizacja pracy nauczyciela.
Prowadzący zajęcia:− stosuje efektywne aktywizujące metody kształcenia;− umożliwia uczniom uczenie się przez działanie, jednocześnie w nim
uczestnicząc;− właściwie organizuje stanowiska pracy uczniów;− kształtuje pozytywne relacje z uczniami;− pogłębia własne kompetencje, rozwija umiejętności;− dba o własny warsztat pracy.
W warsztacie pracy nauczyciela niezbędne są:− pakiet edukacyjny, na który składa się podręcznik dla ucznia i poradnik
dla nauczyciela;− atlas, mapy geografi czne, krajoznawcze, plany miast;− literatura przedmiotu rozszerzająca i uzupełniająca omawiane zagadnie-
nia;− wykaz adresów stron w Internecie dotyczących nauczanych treści;− prasa branżowa;− opisy przypadków, np. z artykułów prasowych;− zestaw narzędzi służących do sprawdzenia i oceny osiągnięć uczniów,
np. testy.
-
15
2. Cele i treści kształcenia z zakresu geografi i i geografi i turystycznej
Prezentacja celów i treści z geografi i i geografi i turystycznej w ujęciu tabe-larycznym dotyczy całego czteroletniego cyklu kształcenia w technikum lub, w przypadku tylko geografi i turystycznej, także w dwuletniej szkole policeal-nej.
Porównanie szczegółowych treści oraz celów kształcenia z geografi i i geo-grafi i turystycznej ma na celu przedstawienie ich związku i wzajemnych rela-cji. Powinno również uświadomić nauczycielom prowadzącym rolę osiągnięć gimnazjalnych uczniów w dalszej edukacji geografi cznej w aspekcie turystycz-nym.
Warto również zwrócić uwagę na korelację między geografi ą turystyczną a innymi przedmiotami – wiedzą o kulturze, historią, językiem polskim – i in-nymi dyscyplinami, np. zagospodarowaniem przestrzennym, obsługą ruchu turystycznego, rodzajami turystyki, rekreacją i wypoczynkiem czy ochroną środowiska.
Cele i treści kształcenia
Geografi a Geografi a turystyczna
1. Podstawy korzystania z różnorodnych źródeł informacji turystycznej.
2. Funkcjonowanie systemu przyrodniczego ziemi – zjawiska, procesy, wzajemne za-leżności, zmienność środowiska w prze-strzeni i czasie, m.in. zmiany pogody i ich prognozowanie. Klęski żywiołowe. Równowaga ekologiczna.
3. Funkcjonowania i przestrzenne powiąza-nia oraz wzajemne zależności w systemie człowiek – przyroda – gospodarka. Typy gospodarowania w środowisku i ich na-stępstwa na wybranych przykładach, np. stref, kontynentów, krajów, ze szczegól-nym uwzględnieniem Polski.
1. Podstawowe zagadnienia z geografi i turystycznej: podstawowe pojęcia z geografi i turystycznej; kar-tografi czne źródła informacji geografi cznej i tury-stycznej; rodzaje map, mapy turystyczne i pano-ramy regionów górskich; zasady posługiwania się mapami i planami; orientacja mapy w terenie.
2. Walory turystyczne środowiska przyrodniczego Polski: regiony fi zyczno-geografi czne Polski, cechy klimatu Polski; typy pogody; formy ukształtowania powierzchni kraju i ich walory turystyczne; walory specjalistyczne obszarów o zróżnicowanej rzeźbie terenu; formy krasu powierzchniowego i podziem-nego; wykorzystanie rzek i akwenów wodnych w turystyce; osobliwości fauny i fl ory oraz kom-pleksów leśnych w Polsce; uzdrowiska polskie.
-
16
4. Przyczyny i skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności na ziemi.
5. Problemy demografi czne społeczeństw (ze szczególnym uwzględnieniem Polski). Współczesne migracje ludności. Procesy przekształcania sieci osadniczej (wielkie miasta, suburbia, wyludnianie się terenów wiejskich itp.).
6. Świat w fazie przemian społecz-nych, gospodarczych i politycznych. Modernizacja, restrukturyzacja, globa-lizacja. Biedni i bogaci współczesnego świata.
7. Konfl ikty zbrojne i inne zagrożenia spo-łeczno-ekonomiczne. Procesy przecho-dzenia od izolacji do integracji; współ-praca między społecznościami; procesy integracji i dezintegracji w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem Polski; eu-roregiony, miasta (gminy) bliźniacze jako przykład współpracy międzynarodowej na szczeblu regionalnym i lokalnym.
8. Uwarunkowanie i następstwa przyrodni-cze, społeczno-ekonomiczne i kulturowe rozwoju turystyki na świecie.
3. Antropogeniczne walory turystyczne Polski: style w architekturze; zabytki architektury i budownic-twa, muzea i obiekty unikatowe; ośrodki twór-czości ludowej; miejsca kultu religijnego; zabytki działalności gospodarczej i techniki; miejsca i muzea martyrologii; imprezy kulturalne; ośrodki turystyczne.
4. Regiony turystyczne Polski; regiony turystyczne i etnografi czne; urządzenia turystyczne i paratury-styczne; zagospodarowania turystyczne uzdrowisk; tematyczne szlaki turystyczne.
5. Turystyka a ochrona środowiska: polityka państwa i uregulowania prawne dotyczące ochrony środowi-ska; obszary ekologicznego zagrożenia w Polsce; organizacje ochrony przyrody; formy wyróżnienia i ochrony walorów turystycznych.
6. Regiony turystyczne Europy: państwa europejskie; uwarunkowania przyrodniczo-kulturowe rozwoju turystyki w Europie; regiony i miasta – centra tury-styczne.
7. Regiony turystyczne świata: uwarunkowania przy-rodnicze i społeczno-kulturowe rozwoju turystyki na świecie; regiony i ośrodki turystyczne Azji, Afryki, kontynentów amerykańskich, Australii i Oceanii.
Osiągnięcia uczniów
Uczeń powinien umieć:
Geografi a Geografi a turystyczna
1. Rozróżniać podstawowe nauki geogra-fi czne.
2. Znać różnice między poszczególnymi rodzajami map i odwzorowaniami.
3. Posługiwać się źródłami wiedzy geo-grafi cznej.
4. Dokonać pomiarów na mapie, wykonać profi l terenu i krzywą hipsografi czną.
5. Analizować przebieg szlaku turystycz-nego.
6. Scharakteryzować wymiary i dzieje ziemi.
7. Opisać położenie obiektów w sferze niebieskiej i na powierzchni Ziemi.
12. Lokalizować i charakteryzować strefy klimatyczne.
13. Wyjaśnić pochodzenie współczesnej rzeźby powierzchni Ziemi.
1. Wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu geografi i turystycznej.
2. Rozróżnić źródła kartografi czne.3. Odczytać znaki kartografi czne na mapie.4. Scharakteryzować atrakcyjność turystyczną regio-
nu na podstawie źródeł kartografi cznych.5. Posługiwać się różnymi rodzajami map.6. Skorzystać z literatury, informatorów i czasopism
tematycznych podczas programowania imprez turystycznych.
7. Scharakteryzować regiony geografi czne Polski.8. Dokonać klasyfi kacji walorów turystycznych.9. Określić zależność między walorami przyrodni-
czymi a różnymi formami turystyki.10. Określić rodzaje walorów kulturowych.11. Rozróżnić style w architekturze i sztuce.12. Scharakteryzować atrakcyjne obiekty architektu-
ry i budownictwa w Polsce.
-
17
14. Scharakteryzować siły wewnętrzne i zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi.
15. Wykazać związek biosfery z innymi sferami.
16. Określić powiązania miedzy poszcze-gólnymi elementami środowiska geogra-fi cznego.
17. Wyjaśnić zróżnicowanie krajobrazowe wybranych krain świata.
18. Ocenić zagrożenie klęskami żywiołowy-mi.
19. Scharakteryzować zróżnicowanie języ-kowe, rasowe i religijne na kuli ziem-skiej.
20. Scharakteryzować struktury demogra-fi czne społeczeństw.
21. Wyjaśnić przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności na świecie.
22. Określić typy sieci osadniczej.23. Wskazać czynniki rozwoju rolnictwa,
typy gospodarki rolnej i regiony rolnicze świata.
24. Scharakteryzować czynniki rozwoju przemysłu, okręgi przemysłowe świata.
25. Dokonać analizy bilansu energetycz-nego świata i problemów współczesnej energetyki.
26. Scharakteryzować warunkowania i na-stępstwa rozwoju turystyki na świecie.
27. Wskazać na przykładach przyczyny i skutki dysproporcji w rozwoju społecz-no-gospodarczym państw świata.
28. Analizować współczesne przemiany społeczno-gospodarcze i polityczne.
29. Scharakteryzować wpływ człowieka na środowisko i analizować przyczyny oraz skutki problemów ekologicznych.
30. Scharakteryzować środowisko przyrod-nicze Polski: położenie, budowa geolo-giczna i rzeźba powierzchni, klimat, sieć hydrografi czna, gleby i szata roślinna.
31. Wskazać przykłady działalności czło-wieka w środowisku przyrodniczym, jego przekształcenie i formy ochrony.
32. Scharakteryzować zagadnienia geografi i społeczno-ekonomicznej Polski: struk-turę ludnościową i osadniczą, rolnictwo, przemysł oraz usługi.
33. Określić uczestnictwo Polski w organi-zacjach międzynarodowych.
13. Scharakteryzować regiony turystyczne Polski pod kątem naturalnych i antropogenicznych walorów turystycznych.
14. Określić regiony etnografi czne w Polsce oraz zwy-czaje i tradycje ich mieszkańców.
15. Udzielić informacji o walorach przyrodniczych i kulturowych regionów Polski.
16. Udzielić informacji na temat polskich uzdrowisk.
17. Dokonać analizy zagospodarowania turystycznego kraju.
18. Scharakteryzować szlaki turystyczne reprezenta-tywne dla dziedzictwa kulturowego i przyrodnicze-go bogactwa Polski.
19. Sklasyfi kować formy ochrony przyrody.
20. Określić wpływ turystyki na środowisko przyrod-nicze.
21. Zorganizować różne formy ruchu turystycznego z uwzględnieniem przepisów ochrony środowiska.
22. Scharakteryzować polskie obiekty o szczególnych walorach turystycznych wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO oraz na Listę Rezerwatów Biosfery.
23. Określić walory turystyczne polskich parków narodowych oraz innych form ochrony przyrody.
24. Dokonać analizy walorów turystycznych centrów i regionów Europy.
25. Scharakteryzować najbardziej atrakcyjne obiekty architektury i budownictwa w Europie.
26. Scharakteryzować walory przyrodnicze i an-tropogeniczne Azji, Afryki, Ameryki Północnej i Południowej oraz Australii i Oceanii.
27. Scharakteryzować szczególne walory turystyczne parków narodowych na świecie.
28. Wykorzystać wiedzę na temat walorów przyrodni-czych i kulturowych Polski i świata do programo-wania imprez turystycznych.
29. Dokonać analizy atrakcyjności tras turystycz-nych.
-
18
3. Przykładowy rozkład materiału nauczania
Ramowy plan nauczania w zawodzie technik obsługi turystycznej (zgodnie z programem 341 [05] 2008.02.07) dla technikum w czteroletnim okresie na-uczania lub szkoły policealnej dla młodzieży w dwuletnim okresie nauczania przewiduje 50 godzin na realizację treści przedmiotów zawodowych, w tym 8 godzin z geografi i turystycznej.
W szkolnych planach nauczania proponuje się na przykład realizację zajęć z geografi i turystycznej w cyklu kształcenia:
• w technikum – 2, 3, 2, 1 godzina – odpowiednio w klasach I – IV (prak-tyka zawodowa w klasach 1, 2, 3 trwająca 1 miesiąc);
• w szkole policealnej dla młodzieży – 5, 3 godziny – odpowiednio w I i II roku nauki (praktyka zawodowa w 1 i 2 roku nauki po 6 tygodni).
Propozycja rozliczenia godzin (treści podręcznika Geografi a turystyczna część 1)
• Technikum: kl. I: 38 tygodni nauki – 4 tygodnie praktyki zawodowej = 34 tygodnie
nauki 2 godziny tygodniowo × 34 tygodnie nauki = 68 godzin
kl. II: 38 tygodni nauki – 4 tygodnie praktyki zawodowej = 34 tygo-dnie nauki 3 godziny tygodniowo × 34 tygodnie nauki = 102 godzinyRazem w klasie I i II – 170 godzin.
• Szkoła policealna dla młodzieży:I rok: 38 tygodni nauki – 6 tygodni praktyki zawodowej = 32 tygodnie nauki 5 godzin tygodniowo × 32 tygodnie nauki = 160 godzin.
-
19
Propozycja rozkładu materiału nauczania w czteroletnim technikum (do podręcznika Geografi a turystyczna część 1)
Rozkład ten dostosowano do 2 i 3 godzin tygodniowo w I i II klasie (łącznie 170 godzin), uwzględniając miesięczną praktykę w każdej z tych klas.
Treści podręcznika Geografi a turystyczna część 1 dostosowane są do tej liczby godzin i obejmują zagadnienia ogólne z zakresu geografi i turystycznej oraz geografi i turystycznej Polski.
Pozostałe godziny w cyklu kształcenia, tj. 2 i 1 godzina tygodniowo w klasie III i IV, dotyczą realizacji treści zawartych w podręczniku Geografi a turystycz-na część 2 i są związane z geografi ą Europy i innych kontynentów.
Rozkład materiału nauczania
Liczba godzin w czte-
roletnim techni-kum
Numery rozdziałów
w pod-ręczniku Geografi a
turystyczna część 1
GEOGRAFIA TURYSTYCZNA część 1 170
Rozdz. 1. Zagadnienia dotyczące geografi i turystycznej 18 1
1.1. Podstawowe pojęcia z zakresu geografi i turystycznej1. Przedmiot i zakres badań geografi i turystycznej2. Walory turystyczne – podział i klasyfi kacja3. Zagospodarowanie turystyczne4. Pojemność i chłonność turystyczna5. Turystyczne jednostki przestrzenne6. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 1.1.)7. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.1.1.)
1.2. Kartografi czne źródła wiedzy geografi cznej i turystycznej8. Źródła informacji geografi cznej i turystycznej9. Siatka geografi czna i kartografi czna podstawą orientacji na ziemi
10. Współrzędne geografi czne – ćwiczenia11. Elementy, cechy i rodzaje map12. Metody przedstawiania zjawisk na mapie13. Skala mapy – ćwiczenia14. Profi l hipsometryczny terenu i spadek rzeki15. Analiza przebiegu szlaku turystycznego – ćwiczenia16. Orientacja mapy w terenie17. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 1.2.)18. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 1.2.)
71111111
1111111111111
1.1.
1.2.
-
20
Rozdz. 2. Walory turystyczne środowiska przyrodniczego Polski 22 2
2.1. Ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego19. Położenie geografi czne Polski z punktu widzenia ruchu tury-
stycznego20. Walory przyrodnicze Polski na podstawie analizy map tematycz-
nych21. Regiony fi zyczno-geografi czne Polski
2.2. Cechy klimatu Polski22. Cechy klimatu Polski23. Analiza mapy synoptycznej.
2.3. Formy ukształtowania powierzchni kraju i ich walory tury-styczne
24. Formy ukształtowania powierzchni kraju25. Zjawiska krasowe w Polsce
2.4. Walory specjalistyczne obszarów o zróżnicowanej rzeźbie tere-nu
26. Walory specjalistyczne obszarów o zróżnicowanej rzeźbie terenu27. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 2.1.– 2.4.)28. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 2.1.– 2.4.)
2.5. Wykorzystanie rzek i innych akwenów wodnych w turystyce29. Sieć hydrografi czna Polski30. Walory turystyczne Morza Bałtyckiego31. Wykorzystanie obiektów wodnych w turystyce
2.6. Osobliwości fl ory i fauny oraz kompleksów leśnych w Polsce32. Osobliwości fl ory i fauny oraz kompleksów leśnych w Polsce33. Parki narodowe w Polsce
2.7. Polskie uzdrowiska34. Polskie uzdrowiska
2.8. Założenia ogrodowe i parkowe35. Założenia ogrodowe i parkowe
2.9. Ogrody botaniczne i zoologiczne36. Ogrody botaniczne i zoologiczne
2.10. Punkty widokowe37. Punkty widokowe jako przykład walorów przyrodniczych
2.11. Muzea przyrodnicze, geologiczne i geografi czne38. Muzea przyrodnicze, geologiczne i geografi czne39. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 2.5.– 2.11.)40. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 2.5.– 2.11.)
3
1
11
211
211
3111
3111
211
11
11
11
11
3111
2.1
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
2.8.
2.9.
2.10.
2.11.
-
21
Rozdz. 3. Antropogeniczne walory turystyczne Polski 24 3
3.1. Style w architekturze i sztuce41.–42. Style w architekturze i sztuce
3.2. Zabytki architektury i budownictwa43.–44. Zabytki architektury i budownictwa45.–46. Zamki, pałace, dwory jako przykład walorów turystycznych
3.3. Muzea i obiekty unikatowe47. Muzea i obiekty unikatowe. Muzea rejestrowane.48. Muzea biografi czne i izby pamięci.49. Atrakcje turystyczne o charakterze archeologicznym.
3.4. Muzea etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości ludo-wej
50. Regiony etnografi czne Polski. 51. Grupy etnografi czne Polski.52. Obiekty etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości ludo-
wej53. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 3.1.– 3.4.)54. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 3.1.– 3.4.)
3.5. Miejsca kultu religijnego55. Obiekty i miejsca kultu religijnego
3.6. Zabytki działalności gospodarczej i techniki56.–57. Zabytki działalności gospodarczej i techniki
3.7. Miejsca i muzea martyrologii oraz pamięci narodowej na zie-miach polskich
58. Miejsca i muzea martyrologii oraz pamięci narodowej na zie-miach polskich.
3.8. Cykliczne imprezy kulturalne w Polsce 59. Cykliczne imprezy kulturalne w Polsce
3.9. Turystyczne ośrodki Polski60.–62. Turystyczne ośrodki Polski63. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 3.5.– 3.9.)64. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 3.5.– 3.9.)
22
422
3111
511
111
11
22
1
1
11
5311
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
3.7.
3.8.
3.9.
-
22
Rozdz. 4. Regiony turystyczne Polski 98 4
65. Podział Polski na regiony turystyczne.4.1. Region zachodniopomorski
66. Szczecin i wybrzeże zachodnie.67. Walory wypoczynkowe wybrzeża środkowego.
4.2. Region pomorski68.–69. Region pomorski. Trójmiasto i okolice.70. Ciekawe miejsce wschodniej części regionu pomorskiego.71. Pojezierze Kaszubskie – oferta dla turystów.72. Pojezierze Drawskie.
4.3. Region kujawsko-pomorski73. Kujawy – propozycje turystyczne.74. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.1.– 4.3.)75. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.1.– 4.3.)
4.4. Region wielkopolski76.–77. Walory turystyczne Poznania i okolic.78. Pojezierze Wielkopolskie – warunki uprawiania turystyki.
4.5. Region lubuski79. Ziemia lubuska.80. Obszary chronione w regionie lubuskim.81. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.4. - 4.5.)
4.6. Region dolnośląski82.–83. Wrocław i okolice.84. Zamki i inne perły architektury Dolnego Śląska.85.–86. Sudety.87. Kotlina Jeleniogórska.88. Kotlina Kłodzka.89. Chroniona przyroda Dolnego Śląska.90. Podziemne trasy Dolnego Śląska.91. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.6.)92. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.6.)
4.7. Region opolski93. Walory turystyczne regionu opolskiego.
4.8. Region śląski94. Region śląski – co proponuje odwiedzającym?95. Walory poprzemysłowe Górnego Śląska.96. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.7.– 4.8.)97. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.7.– 4.8.)
4.9. Region warmińsko-mazurski98. Pojezierze Mazurskie i jego walory turystyczne.99. Walory turystyczne Suwalszczyzny.100. Walory wypoczynkowe regionu warmińsko-mazurskiego.
4.10. Region podlaski101. Walory turystyczne Podlasia.102. Ochrona przyrody na Podlasiu.103. Powtórzenie wiadomości (Rozdz.4.9.–4.10.)104. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.4.9.–4.10.)
12115211131113213111112121111111141111311141111
4.14.1.
4.1.
4.2.
4.2.
4.2.
4.3.
4.4.
4.4.
4.8.
4.8.
-
23
4.11. Region mazowiecki105.–106. Warszawa i okolice.107. Atrakcyjne miejscowości Mazowsza.
4.12. Region łódzki108.–109. Walory turystyczne Łodzi i okolic.
110. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.11.– 4.12.)111. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.11.– 4.12.)
4.13. Region świętokrzyski112. Góry Świętokrzyskie.113. Ziemia kielecka.114. Ziemia sandomierska.
4.14. Region lubelski115. Walory Lublina. Zabytki renesansowe ziemi lubelskiej.116. Parki narodowe okolic Lublina.117. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.13.– 4.14.)118. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.13.– 4.14.)
4.15. Region małopolski119. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska.120.–121. Kraków – dziedzictwo kulturowe.122. Małopolskie obiekty wpisane na Listę Światowego
Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO.123.–124. Beskid Śląski i Żywiecki.125. Podhale.126.–127. Tatry – turystyka górska.
4.16. Region podkarpacki128.–129. Podkarpacie i ziemia rzeszowska.130.–131. Bieszczady.132. Drewniana architektura Podkarpacia.133. Parki narodowe Podkarpacia i Karpat.134. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.15.–4.16.)135. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.15.–4.16.)
4.17. Miasta – ośrodki turystyczne Polski136.–137. Turystyczne ośrodki Polski.
4.18. Regiony etnografi czne Polski138. Regiony etnografi czne Polski.139.–140. Muzea etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości
ludowej.141. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.17.– 4.18.)142. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.17.– 4.18.)
4.19. Urządzenia turystyczne i paraturystyczne143. Baza podstawowa.144.–145. Baza towarzysząca oraz inne urządzenia i instytucje.
4.20. Rozmieszczenie infrastruktury turystycznej w Polsce146.–147. Rozmieszczenie infrastruktury turystycznej w Polsce.
4.21. Zagospodarowanie turystyczne polskich uzdrowisk148. Działalność uzdrowiskowa w Polsce.149. -150. Charakterystyka wybranych polskich uzdrowisk.151. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.19.– 4.21.)
3214211311141111912
121282211112251
211312225121
4.7.
4.7.
4.5.
4.6.
4.5.
4.5.
3.9.
3.4.
4.9.
4.10.
-
24
152. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.19.– 4.21.)
4.22. Szlaki turystyczne Polski153. Szlak Piastowski.154. Szlak Orlich Gniazd.155. Szlak Cystersów.156. Szlak Zamków Krzyżackich.157. Szlak Papieski.158. Szlak Tatarski na Podlasiu.159. Szlak Wielkich Jezior.160. Inne szlaki turystyczne w Polsce.161. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.22.)162. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.22.)
1
101111111111
4.11.
Rozdz. 5. Turystyka a ochrona środowiska 8 5
5.1.Regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska163. Regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska.
5.2. Formy ochrony przyrody a ruch turystyczny164. Formy ochrony przyrody a ruch turystyczny.
5.3. Zagrożenia i degradacja walorów środowiska w Polsce165. Zagrożenia i degradacja walorów środowiska w Polsce.
5.4. Formy wyróżnienia i ochrony walorów turystycznych166. Lista Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO. 167. Lista Pomników Historii.168. Światowa Lista Rezerwatów Biosfery, Ramsar, Dyplom
Europy, Natura 2000.169. Powtórzenie wiadomości (Rozdz.5.)170. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.5.)
11
11
11
5111
11
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
-
25
Propozycja rozkładu materiału nauczania w dwuletniej szkole policealnej dla młodzieży (do podręcznika Geografi a turystyczna część 1).
Rozkład ten dostosowano do 5 godzin tygodniowo w I roku nauki (łącznie 160 godzin), przy uwzględnieniu 6-tygodniowej praktyki.
Treści podręcznika Geografi a turystyczna część 1 dostosowane są do tej liczby godzin i obejmują zagadnienia ogólne z zakresu geografi i turystycznej oraz geografi i turystycznej Polski.
Pozostałe godziny w cyklu kształcenia, tj. 3 godziny tygodniowo w II roku nauki, dotyczą realizacji treści zawartych w podręczniku Geografi a turystycz-na część 2.
Rozkład materiału nauczania
Liczba godzin w dwu-letniej szkole police-alnej
dla mło-dzieży – I rok
Numery roz-
działów w pod-
ręczniku Geografi a turystycz-na część 1
GEOGRAFIA TURYSTYCZNA Część 1 160
Rozdz. 1. Zagadnienia dotyczące geografi i turystycznej 18 1
1.1. Podstawowe pojęcia z zakresu geografi i turystycznej1. Przedmiot i zakres badań geografi i turystycznej2. Walory turystyczne – podział i klasyfi kacja3. Zagospodarowanie turystyczne4. Pojemność i chłonność turystyczna5. Turystyczne jednostki przestrzenne6. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 1.1.)7. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.1.1.)
1.2. Kartografi czne źródła wiedzy geografi cznej i turystycznej8. Źródła informacji geografi cznej i turystycznej9. Siatka geografi czna i kartografi czna podstawą orientacji na
ziemi10. Współrzędne geografi czne – ćwiczenia11. Elementy, cechy i rodzaje map12. Metody przedstawiania zjawisk na mapie13. Skala mapy – ćwiczenia14. Profi l hipsometryczny terenu i spadek rzeki15. Analiza przebiegu szlaku turystycznego – ćwiczenia16. Orientacja mapy w terenie17. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 1.2.)18. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 1.2.)
71111111111
1111111111
1.1.
1.2.
-
26
Rozdz. 2. Walory turystyczne środowiska przyrodniczego Polski 22 2
2.1. Ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego19. Położenie geografi czne Polski z punktu widzenia ruchu tury-
stycznego20. Walory przyrodnicze Polski na podstawie analizy map tema-
tycznych21. Regiony fi zycznogeografi czne Polski
2.2. Cechy klimatu Polski22. Cechy klimatu Polski23. Analiza mapy synoptycznej
2.3. Formy ukształtowania powierzchni kraju i ich walory tury-styczne
24. Formy ukształtowania powierzchni kraju25. Zjawiska krasowe w Polsce
2.4. Walory specjalistyczne obszarów o zróżnicowanej rzeźbie te-renu
26. Walory specjalistyczne obszarów o zróżnicowanej rzeźbie tere-nu
27. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 2.1.– 2.4.)28. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 2.1.– 2.4.)
2.5. Wykorzystanie rzek i innych akwenów wodnych w turystyce29. Sieć hydrografi czna Polski30. Walory turystyczne Morza Bałtyckiego31. Wykorzystanie obiektów wodnych w turystyce
2.6. Osobliwości fl ory i fauny oraz kompleksów leśnych w Polsce32. Osobliwości fl ory i fauny oraz kompleksów leśnych w Polsce33. Parki narodowe w Polsce
2.7. Polskie uzdrowiska34. Polskie uzdrowiska
2.8. Założenia ogrodowe i parkowe35. Założenia ogrodowe i parkowe
2.9. Ogrody botaniczne i zoologiczne36. Ogrody botaniczne i zoologiczne
2.10. Punkty widokowe37. Punkty widokowe jako przykład walorów przyrodniczych
2.11. Muzea przyrodnicze, geologiczne i geografi czne38. Muzea przyrodnicze, geologiczne i geografi czne39. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 2.5.– 2.11.)40. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 2.5.– 2.11.)
3
111
2112
113
1113111211111111113111
2.1
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
2.8.
2.9.
2.10.
2.11.
-
27
Rozdz. 3. Antropogeniczne walory turystyczne Polski 24 3
3.1. Style w architekturze i sztuce41.– 42. Style w architekturze i sztuce
3.2. Zabytki architektury i budownictwa43. Zabytki architektury i budownictwa44.–45. Zamki, pałace, dwory jako przykład walorów turystycznych
3.3. Muzea i obiekty unikatowe46. Muzea i obiekty unikatowe. Muzea rejestrowane.47. Muzea biografi czne i izby pamięci.48. Atrakcje turystyczne o charakterze archeologicznym.
3.4. Muzea etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości ludo-wej
49. Regiony etnografi czne Polski. 50. Grupy etnografi czne Polski.51. Obiekty etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości ludo-
wej52. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 3.1.– 3.4.)53. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 3.1.– 3.4.)
3.5. Miejsca kultu religijnego54. Obiekty i miejsca kultu religijnego
3.6. Zabytki działalności gospodarczej i techniki55. Zabytki działalności gospodarczej i techniki
3.7. Miejsca i muzea martyrologii oraz pamięci narodowej na zie-miach polskich
56. Miejsca i muzea martyrologii oraz pamięci narodowej na zie-miach polskich.
3.8. Cykliczne imprezy kulturalne w Polsce 57. Cykliczne imprezy kulturalne w Polsce
3.9. Turystyczne ośrodki Polski58. Turystyczne ośrodki Polski59. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 3.5.– 3.9.)60. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 3.5.– 3.9.)
22
312
3111
5
11
111
11
11
1
1
11
3111
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
3.7.
3.8.
3.9.
-
28
Rozdz. 4. Regiony turystyczne Polski 98 461. Podział Polski na regiony turystyczne
4.1. Region zachodniopomorski62. Szczecin i wybrzeże zachodnie63. Walory wypoczynkowe wybrzeża środkowego
4.2. Region pomorski64.–65. Region pomorski. Trójmiasto i okolice66. Ciekawe miejsce wschodniej części regionu pomorskiego67. Pojezierze Kaszubskie – oferta dla turystów68. Pojezierze Drawskie
4.3. Region kujawsko-pomorski69. Kujawy – propozycje turystyczne70. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.1.– 4.3.)71. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.1.– 4.3.)
4.4. Region wielkopolski72.–73. Walory turystyczne Poznania i okolic74. Pojezierze Wielkopolskie – warunki uprawiania turystyki
4.5. Region lubuski75. Ziemia lubuska76. Obszary chronione w regionie lubuskim77. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.4. – 4.5.)
4.6. Region dolnośląski78.–79. Wrocław i okolice80. Zamki i inne perły architektury Dolnego Śląska81. Sudety82. Kotlina Jeleniogórska83. Kotlina Kłodzka84. Chroniona przyroda Dolnego Śląska85. Podziemne trasy Dolnego Śląska86. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.6)87. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.6.)
4.7. Region opolski88. Walory turystyczne regionu opolskiego
4.8. Region śląski89. Region śląski – co proponuje odwiedzającym?90. Walory poprzemysłowe Górnego Śląska91. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.7.– 4.8.)92. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.7.– 4.8.)
4.9. Region warmińsko-mazurski93. Pojezierze Mazurskie i jego walory turystyczne94. Walory turystyczne Suwalszczyzny95. Walory wypoczynkowe regionu warmińsko – mazurskiego
4.10. Region podlaski96. Walory turystyczne Podlasia97. Ochrona przyrody na Podlasiu98. Powtórzenie wiadomości (Rozdz.4.9.–4.10)99. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.4.9.–4.10)
12115211131113213111112121111111141111311141111
4.14.1.
4.1.
4.2.
4.2.
4.2.
4.3.
4.4.
4.4.
4.8.
4.8.
-
29
4.11. Region mazowiecki100.–101. Warszawa i okolice102. Atrakcyjne miejscowości Mazowsza
4.12. Region łódzki103. Walory turystyczne Łodzi i okolic104. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.11.– 4.12.)105. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.11.– 4.12.)
4.13. Region świętokrzyski106. Góry Świętokrzyskie107. Ziemia kielecka108. Ziemia sandomierska
4.14. Region lubelski109. Walory Lublina. Zabytki renesansowe ziemi lubelskiej110 Parki narodowe okolic Lublina111. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.13.– 4.14.)112. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.13.– 4.14.)
4.15. Region małopolski113. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska114.–115. Kraków – dziedzictwo kulturowe116. Małopolskie obiekty wpisane na Listę Światowego
Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO 117.–118. Beskid Śląski i Żywiecki119. Podhale120.–121. Tatry – turystyka górska
4.16. Region podkarpacki122. Podkarpacie i ziemia rzeszowska123.–124. Bieszczady125. Drewniana architektura Podkarpacia126. Parki narodowe Podkarpacia i Karpat127. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.15.–4.16.)128. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.15.–4.16.)
4.17. Miasta – ośrodki turystyczne Polski129. Turystyczne ośrodki Polski
4.18. Regiony etnografi czne Polski130. Regiony etnografi czne Polski
131.–132. Muzea etnografi czne, skanseny oraz ośrodki twórczości ludowej133. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.17.– 4.18.)134. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.17.– 4.18.)
4.19. Urządzenia turystyczne i paraturystyczne135. Baza podstawowa136. Baza towarzysząca oraz inne urządzenia i instytucje
4.20. Rozmieszczenie infrastruktury turystycznej w Polsce137.–138. Rozmieszczenie infrastruktury turystycznej w Polsce
4.21. Zagospodarowanie turystyczne polskich uzdrowisk139. Działalność uzdrowiskowa w Polsce140. Charakterystyka wybranych polskich uzdrowisk141. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.19.– 4.21.)142. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.19.– 4.21.)
321311131114111191
21212712111111512112112241111
4.7.
4.7.
4.5.
4.6.
4.5.
4.5.
3.9.
3.4.
4.9.
4.10.
-
30
4.22. Szlaki turystyczne Polski143. Szlak Piastowski144. Szlak Orlich Gniazd145. Szlak Cystersów146. Szlak Zamków Krzyżackich147. Szlak Papieski148. Szlak Tatarski na Podlasiu149. Szlak Wielkich Jezior150. Inne szlaki turystyczne w Polsce151. Powtórzenie wiadomości (Rozdz. 4.22.)152. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz. 4.22.)
101111111111
4.11.
Rozdz. 5. Turystyka a ochrona środowiska 8 5
5.1. Regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska153. Regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska
5.2. Formy ochrony przyrody a ruch turystyczny154. Formy ochrony przyrody a ruch turystyczny
5.3. Zagrożenia i degradacja walorów środowiska w Polsce155. Zagrożenia i degradacja walorów środowiska w Polsce
5.4. Formy wyróżnienia i ochrony walorów turystycznych156. Lista Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO157. Lista Pomników Historii158. Światowa Lista Rezerwatów Biosfery, Ramsar, Dyplom
Europy, Natura 2000159. Powtórzenie wiadomości (Rozdz.5.)160. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności (Rozdz.5.)
11
11
11
511
111
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
-
31
4. Planu wynikowy
Przygotowanie dydaktycznego planu wynikowego jest jednym z wyznacz-ników sztuki kształcenia. Dobrze zaplanowany proces nauczania winien być skierowany na osiąganie określonych celów.
Sprecyzowanie przez nauczyciela oczekiwanych osiągnięć ucznia po każ-dym, nawet najkrótszym etapie nauczania stanowi bardzo ważny element pla-nowania lekcji. Umożliwia wybór odpowiednich treści, form pracy i rozwijanie określonych umiejętności ucznia. Stanowi podstawę nauczania, pozwala zorga-nizować proces dydaktyczny, z wyprzedzeniem zaplanować zajęcia, przygoto-wać pomoce, ćwiczenia.
Plan wynikowy stanowi bardzo ważny element przedmiotowego systemu oceniania i jest szczególnie przydatny przy opracowaniu różnych form spraw-dzania wiedzy i umiejętności.
W ramach współpracy z innymi pozwala na opracowanie koncepcji korela-cji między przedmiotami, integracji wiedzy i umiejętności, co wciąż przyspa-rza trudności wielu uczniom.
Niejednokrotnie też rodzice uczniów są zainteresowani określonymi w pla-nie wynikowym oczekiwanymi rezultatami, chcąc pomóc w osiągnięciu poda-nego poziomu wiedzy i umiejętności swoich dzieci.
Poniżej zamieszczono propozycję planu dydaktycznego dla czteroletniego technikum (170 godzin, klasa 1 i 2), gdzie w ujęciu tabelarycznym okre-ślono wyniki nauczania, tj. przewidywane osiągnięcia uczniów – wiadomości i umiejętności – na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym.
Poniższa propozycja może stanowić dla nauczyciela inspirację do skonstru-owania planu wynikowego uwzględniającego własny przedmiotowy system oceniania i specyfi kę uczniów.
-
32
Num
er
lekc
jiTe
mat
lekc
jiW
ymag
ania
Met
ody
nauc
zani
a,
środ
ki d
ydak
tycz
nePo
dsta
wow
eU
czeń
:Po
nadp
odst
awow
eU
czeń
:
Roz
dzia
ł 1. Z
agad
nien
ia d
otyc
zące
geo
grafi
i tu
ryst
yczn
ej
1.1.
Pod
staw
owe
poję
cia
z za
kres
u ge
ogra
fi i tu
ryst
yczn
ej
1.Pr
zedm
iot i
zak
res
bada
ń ge
ogra
fi i
tury
styc
znej
– de
fi niu
je te
rmin
y ge
ogra
fi a i
geog
rafi a
tu
ryst
yczn
a–
doko
nuje
pod
ział
u na
uk g
eogr
afi c
znyc
h–
wym
ieni
a ce
chy
tury
styk
i–
inte
rpre
tuje
skró
t UN
WTO
– ok
reśl
a za
kres
bad
ań n
auk
geog
rafi c
zno-
-tu
ryst
yczn
ych
– ro
zróż
nia
kryt
eria
kla
syfi k
acji
form
tu
ryst
yki
– do
strz
ega
znac
zeni
e st
osow
ania
wie
dzy
geog
rafi c
znej
w p
rakt
yce
– w
yjaś
nia
poch
odze
nie
term
inu
geog
rafi a
– w
skaz
uje
przy
czyn
y w
ystę
pow
ania
w li
tera
-tu
rze
geog
rafi c
znej
i tu
ryst
yczn
ej b
ogac
twa
term
inol
ogii:
geo
grafi
a tu
ryst
yczn
a, g
eogr
a-fi a
tury
styk
i, ge
ogra
fi a tu
ryzm
u itp
.–
poró
wnu
je fu
nkcj
e ge
ogra
fi i i
geog
rafi i
tu
ryst
yczn
ej–
anal
izuj
e po
dzia
ł geo
grafi
i tu
ryst
yczn
ej–
klas
yfi k
uje
wyb
rane
form
y tu
ryst
yki w
g ok
reśl
onyc
h kr
yter
iów
Wyk
ład
info
rmac
yjny
Po
gada
nka
Bur
za m
ózgó
wM
etap
lan
Podr
ęczn
ikPu
blik
acje
tury
styc
zne
(fol
-de
ry, m
apy,
prz
ewod
niki
)
2.W
alor
y tu
ryst
yczn
e –
podz
iał i
kla
syfi -
kacj
a
– de
fi niu
je z
asob
y i w
alor
y tu
ryst
yczn
e–
okre
śla
znac
zeni
a w
alor
ów tu
ryst
ycz-
nych
w ro
zwoj
u tu
ryst
yki
– ro
zpoz
naje
i kl
asyfi
kuj
e w
alor
y tu
ry-
styc
zne
– ro
zróż
nia
kryt
eria
kla
syfi k
acji
wal
orów
tu
ryst
yczn
ych
– do
konu
je p
odzi
ału
wal
orów
w o
parc
iu
o w
ybra
ne k
ryte
ria–
wsk
azuj
e pr
zykł
ady
wal
orów
tury
styc
znyc
h w
swoi
m n
ajbl
iższ
ym o
tocz
eniu
Wyk
ład
info
rmac
yjny
Po
gada
nka
Film
Podr
ęczn
ikPu
blik
acje
tury
styc
zne
(fol
-de
ry, m
apy,
prz
ewod
niki
)
Prop
ozyc
ja na
uczy
cielsk
iego p
lanu
wyn
ikowe
go do
prze
dmio
tu ge
ogra
fi a tu
rysty
czna
oraz
podr
ęczn
ika
Geog
rafi a
tury
stycz
na cz
ęść 1
na po
dsta
wie p
rogr
amu n
aucz
ania:
341[0
5]/M
EN/2
008.
02.07
.
-
33
3.Za
gosp
odar
o-w
anie
tury
styc
zne
– de
fi niu
je te
rmin
infr
astr
uktu
ra tu
ry-
styc
zna
– w
ymie
nia
przy
kład
y in
fras
trukt
ury
tury
styc
znej
– id
enty
fi kuj
e po
jęci
e do
stęp
ność
kom
uni-
kacy
jna
– w
ymie
nia
czyn
niki
wpł
ywaj
ące
na
atra
kcyj
ność
tury
styc
zną
– do
konu
je p
odzi
ału
infr
astru
ktur
y tu
ryst
ycz-
nej
– kl
asyfi
kuj
e w
ybra
ne e
lem
enty
infr
astru
ktur
y tu
ryst
yczn
ej–
anal
izuj
e re
gion
zam
iesz
kani
a po
d w
zglę
-de
m a
trakc
yjno
ści t
urys
tycz
nej
Wyk
ład
info
rmac
yjny
Po
gada
nka
Ana
liza
sche
mat
uA
naliz
a pr
zypa
dku
Podr
ęczn
ikPu
blik
acje
tury
styc
zne
(fol
-de
ry, m
apy,
prz
ewod
niki
)
4.Po
jem
ność
i ch
łon-
ność
tury
styc
zna
– po
praw
nie
posł
uguj
e si
ę te
rmin
ami
poje
mno
ść tu
ryst
yczn
a i c
hłon
ność
tu
ryst
yczn
a–
wym
ieni
a ce
chy
char
akte
ryst
yczn
e po
jem
nośc
i i c
hłon
nośc
i tur
ysty
czne
j–
rozr
óżni
a w
pływ
chł
onno
ści i
po-
jem
nośc
i tur
ysty
czne
j na
środ
owis
ko
przy
rodn
icze
ora
z ko
mfo
rt w
ypoc
zynk
u tu
ryst
ów
– w
yjaś
nia
znac
zeni
e po
jem
nośc
i i c
hłon
nośc
i tu
ryst
yczn
ej w
asp
ekci
e ru
chu
tury
styc
zne-
go–
form
ułuj
e za
leżn
ość
mię
dzy
dyna
mik
ą ro
z-w
oju
tury
styk
i a p
ojem
nośc
ią i
chło
nnoś
cią
tury
styc
zną
Poga
dank
aA
naliz
a pr
zypa
dku
Gra
dyd
akty
czna
Podr
ęczn
ikPu
blik
acje
tury
styc
zne
(map
a)
5.
Tury
styc
zne
jed-
nost
ki p
rzes
trzen
ne–
wym
ieni
a gł
ówne
cec
hy o
środ
ka, m
iej-
scow
ości
i re
gion
u tu
ryst
yczn
ego
– ro
zróż
nia
tury
styc
zne
jedn
ostk
i prz
e-st
rzen
ne–
okre
śla
znac
zeni
e je
dnos
tek
prze
strz
en-
nych
w ro
zwoj
u zj
awis
k tu
ryst
yczn
ych
– w
skaz
uje
rodz
aje
i kon
kret
ne p
rzyk
łady
tu
ryst
yczn
ych
jedn
oste
k pr
zest
rzen
nych
– ry
suje
sche
mat
regi
onu
tury
styc
zneg
o
Opi
sM
etod
a gr
afi c
zna
Gra
ćw
icze
niow
aPo
dręc
znik
Publ
ikac
je tu
ryst
yczn
e (m
apa)
6.Po
wtó
rzen
ie w
iado
moś
ci (R
ozdz
.1.1
.)
7.
Spra
wdz
enie
wia
dom
ości
i um
ieję
tnoś
ci (R
ozdz
.1.1
.)
-
34
1.2.
Kar
togr
afi c
zne
źród
ła w
iedz
y ge
ogra
fi czn
ej i
tury
styc
znej
8.Źr
ódła
info
rmac
ji ge
ogra
fi czn
ej
i tur
ysty
czne
j
– w
ymie
nia
źród
ła in
form
acji
geog
rafi c
z-ne
j i tu
ryst
yczn
ej–
wyj
aśni
a po
jęci
e ka
rtog
rafi a
– ok
reśl
a ro
lę S
yste
mu
Info
rmac
ji G
eogr
afi c
znej
we
wsp
ółcz
esny
ch m
e-to
dach
gro
mad
zeni
a i p
rzed
staw
iani
a da
nych
geo
grafi
czn
ych
i tur
ysty
czny
ch
– w
skaz
uje
znac
zeni
e źr
ódeł
wie
dzy
geog
ra-
fi czn
ej i
tury
styc
znej
w tu
ryst
yce
– ro
zróż
nia
pods
taw
owe
źród
ła w
iedz
y ge
o-gr
afi c
znej
i tu
ryst
yczn
ej –
map
ę, p
lan
i szk
ic–
rysu
je sz
kic
najb
liższ
ej o
kolic
y/ob
iekt
u–
prze
dsta
wia
treś
ci tu
ryst
yczn
e na
pla
nie
mia
sta
Poga
dank
aPr
aca
w g
rupa
chPo
dręc
znik
Ana
liza
mat
eria
łów
(map
a,
plan
, szk
ic)
9.Si
atka
geo
grafi
czn
a i k
arto
grafi
czn
a po
dsta
wą
orie
ntac
ji na
zie
mi
– de
fi niu
je p
ojęc
ia d
ługo
ść g
eogr
afi c
zna
i sze
roko
ść g
eogr
afi c
zna
– ro
zróż
nia
siat
kę g
eogr
afi c
zną
i kar
togr
a-fi c
zną
– id
enty
fi kuj
e po
łudn
iki i
rów
nole
żnik
i na
glob
usie
ora
z m
apie
– w
ymie
nia
funk
cje
i zad
ania
GPS
– ro
zpoz
naje
wyb
rane
odw
zoro
wan
ia k
arto
-gr
afi c
zne
– ro
zum
ie z
asad
y w
yzna
czan
ia p
ołoż
enia
pu
nktó
w n
a po
wie
rzch
ni Z
iem
i
Poga
dank
aM
etod
a gr
afi c
zna
Prac
a w
gru
pach
Glo
bus
Podr
ęczn
ikA
tlas g
eogr
afi c
zny
10.
Wsp
ółrz
ędne
geo
-gr
afi c
zne
– ćw
icze
nia
– ok
reśl
a lo
kaliz
ację
pun
ktu
na p
odst
awie
w
spół
rzęd
nych
geo
grafi
czn
ych
– ob
licza
rozc
iągł
ość
połu
dnik
ową
i rów
no-
leżn
ikow
ą ob
szar
u–
wyz
nacz
a w
spół
rzęd
ne g
eogr
afi c
zne
obie
ktu
geog
rafi c
zneg
o
Ćw
icze
nia
tem
atyc
zne
Podr
ęczn
ikG
lobu
sA
tlas g
eogr
afi c
zny
11.
Elem
enty
, cec
hy
i rod
zaje
map
– de
fi niu
je p
ojęc
ie m
apa
– w
ymie
nia
pods
taw
owe
cech
y m
apy
– ro
zpoz
naje
ele
men
ty m
apy
– ok
reśl
a sk
alę
map
y–
wys
zcze
góln
ia ro
dzaj
e sk
al
– w
yróż
nia
kryt
eria
kla
syfi k
acji
map
– kl
asyfi
kuj
e m
apy
wg
wyb
rany
ch k
ryte
riów
– w
yjaś
nia
poję
cie
gene
raliz
acja
map
y–
wym
ieni
a pr
zykł
ady
wyd
awni
ctw
kar
togr
a-fi c
znyc
h w
Pol
sce
i na
świe
cie
Wyk
ład
Ana
liza
źród
eł k
arto
grafi
cz-
nych
Podr
ęczn
ikZr
óżni
cow
ane
źród
ła k
arto
-gr
afi c
zne
-
35
12.
Met
ody
prze
dsta
-w
iani
a zj
awis
k na
m
apie
– w
ymie
nia
rodz
aje
met
od p
reze
ntac
ji zj
awis
k na
map
ie–
rozr
óżni
a zn
aki k
arto
grafi
czn
e st
osow
a-ne
na
map
ach
– ch
arak
tery
zuje
met
ody
ilośc
iow
e i j
ako-
ścio
we
– ro
zróż
nia
met
ody
ilośc
iow
e i j
akoś
ciow
e–
poda
je p
rzyk
łady
map
wyk
onan
ych
za p
o-m
ocą
różn
ych
met
od k
arto
grafi
czn
ych
– an
aliz
uje
cech
y zj
awis
ka n
a po
dsta
wie
map
y te
mat
yczn
ej
Poga
dank
aPr
aca
w g
rupa
ch
Ana
liza
źród
eł k
arto
grafi
cz-
nych
Podr
ęczn
ikZr
óżni
cow
ane
źród
ła k
arto
-gr
afi c
zne
13.
Skal
a m
apy
– ćw
i-cz
enia
– ro
zróż
nia
post
acie
skal
– do
konu
je o
blic
zeni
a od
legł
ości
rzec
zy-
wis
tej n
a po
dsta
wie
pom
iaró
w n
a m
apie
– ob
licza
skal
ę m
apy
na p
odst
awie
da-
nych
odl
egło
ści r
zecz
ywis
tej i
na
map
ie
– sp
orzą
dza
pom
iar p
owie
rzch
ni o
bsza
ru –
wsk
azuj
e na
zal
eżno
ść tr
eści
map
y od
jej
skal
i
Ćw
icze
nia
tem
atyc
zne
Podr
ęczn
ik
Map
a tu
ryst
yczn
aLi
nijk
a
14.
Profi
l hi
psom
etry
cz-
ny te
renu
i sp
adek
rz
eki
– od
czyt
uje
z pr
ofi lu
dan
e do
tycz
ące
uksz
tałto
wan
ia p
iono
weg
o te
renu
– ok
reśl
a zn
acze
nia
profi
lu h
ipso
met
rycz
-ne
go ja
ko ź
ródł
a in
form
acji
geog
rafi c
z-ne
j i tu
ryst
yczn
ej–
uzas
adni
a m
ożliw
ość
stos
owan
ia p
rofi l
u ja
ko u
zupe
łnie
nia
treśc
i map
y
– w
yjaś
nia
zasa
dy k
onst
rukc
ji pr
ofi lu
hip
so-
met
rycz
nego
tere
nu–
dobi
era
do p
rofi l
u sk
alę
pion
ową
i poz
iom
ą –
rysu
je p
rofi l
wyb
rane
go o
bsza
ru w
zdłu
ż w
skaz
anej
lini
i –
pot
rafi
oblic
zyć
spad
ek rz
eki
Poga
dank
aĆ
wic
zeni
a te
mat
yczn
e (g
ra-
fi czn
e)A
naliz
a w
ybra
nego
pro
fi lu
15.
Ana
liza
prze
bieg
u sz
laku
tury
styc
zne-
go –
ćw
icze
nia
– ob
licza
dłu
gość
szla
ku tu
ryst
yczn
ego
– ro
zróż
nia
wys
okoś
ć be
zwzg
lędn
ą i w
zglę
dną
– in
terp
retu
je ró
żnic
e w
ysok
ości
na
plan
o-w
anej
tras
ie
– do
konu
je p
omia
ru n
achy
leni
a te
renu
– ro
zpoz
naje
wkl
ęsłe
i w
ypuk
łe fo
rmy
tere
nu–
anal
izuj
e el
emen
ty śr
odow
iska
geo
grafi
cz-
nego
Ćw
icze
nia
z m
apą
Podr
ęczn
ikZr
óżni
cow
ane
źród
ła k
arto
-gr
afi c
zne
-
36
16.
Orie
ntac
ja m
apy
w te
reni
e–
rozr
óżni
a ki
erun
ki św
iata
– ok
reśl
a or
ient
acyj
ną o
dleg
łość
mię
dzy
wyb
rany
mi o
biek
tam
i–
odcz
ytuj
e i i
nter
pret
uje
znak
i kar
togr
a-fi c
zne
– id
enty
fi kuj
e w
alor
y i e
lem
enty
zag
ospo
-da
row
ania
tury
styc
zneg
o na
map
ie
– ch
arak
tery
zuje
uks
ztał
tow
anie
tere
nu–
anal
izuj
e el
emen
ty śr
odow
iska
geo
grafi
cz-
nego
z p
unkt
u w
idze
nia
ruch
u tu
ryst
yczn
ego
– pl
anuj
e, k
ontro
luje
i pr
zew
iduj
e ki
erun
ek
mar
szu
– do
konu
je p
omia
ru a
zym
utu
Zaję
cia
tere
now
eM
apa
tury
styc
zna
Kom
pas
Lini
jka
17.
Pow
tórz
enie
wia
dom
ości
(Roz
dz.1
.2.)
18.
Spra
wdz
enie
wia
dom
ości
i um
ieję
tnoś
ci (R
ozdz
.1.2
.)
Roz
dzia
ł 2. W
alor
y tu
ryst
yczn
e śr
odow
iska
prz
yrod
nicz
ego
Pols
ki
2.1.
Ogó
lna
char
akte
ryst
yka
środ
owis
ka p
rzyr
odni
czeg
o
19.
Poło
żeni
e ge
o-gr
afi c
zne
Pols
ki
z pu
nktu
wid
zeni
a ru
chu
tury
styc
zneg
o
– fo
rmuł
uje,
kor
zyst
ając
z m
apy,
pra
wi-
dłow
ości
dot
yczą
ce p
ołoż
enia
geo
gra-
fi czn
ego
Pols
ki–
rozr
óżni
a ko
nsek
wen
cje
przy
rodn
icze
, sp
ołec
zne,
gos
poda
rcze
i po
lityc
zne
wyn
ikaj
ące
z po
łoże
nia
Pols
ki–
doko
nuje
pod
ział
u ad
min
istra
cyjn
ego
Pols
ki
– w
ymie
nia
czyn
niki
maj
ące
znac
zeni
e w
roz-
woj
u tu
ryst
yki n
a te
reni
e Po
lski
– uz
asad
nia
rela
cje
przy
rodn
icze
, spo
łecz
ne,
gosp
odar
cze
i pol
itycz
ne w
ynik
ając
e z
poło
-że
nia
Pols
ki
Poga
dank
aĆ
wic
zeni
a –
prac
a z
map
ąPo
dręc
znik
Map
y te
mat
yczn
e
20.
Wal
ory
przy
rodn
i-cz
e Po
lski
na
pod-
staw
ie a
naliz
y m
ap
tem
atyc
znyc
h
– w
ymie
nia
głów
ne c
zynn
iki w
arun
kują
ce
rozw
ój tu
ryst
yki
– ro
zróż
nia
tury
styc
zne
wal
ory
przy
rodn
i-cz
e i p
ozap
rzyr
odni
cze
– id
enty
fi kuj
e ce
chy
środ
owis
ka p
rzyr
od-
nicz
ego
Pols
ki w
pływ
ając
e na
atra
kcyj
-no
ść tu
ryst
yczn
ą
– pr
opon
uje
dzia
łani
a zm
ierz
ając
e do
racj
o-na
lneg
o w
ykor
zyst
ania
wal
orów
środ
owis
ka
przy
rodn
icze
go w
ybra
nych
regi
onów
Pol
ski
Ćw
icze
nia
– pr
aca
z m
apą
Bur
za m
ózgó
wPo
dręc
znik
Publ
ikac
je tu
ryst
yczn
e (f
ol-
dery
, map
y te
mat
yczn
e)
-
37
21.
Reg
iony
fi zy
czno
-ge
ogra
fi czn
e Po
lski
– w
ymie
nia
czyn
niki
dec
yduj
ące
o po
-dz
iale
na
regi
ony
geog
rafi c
zne
– po
daj p
rzyk
łady
regi
onów
wg
regi
onal
i-za
cji p
olsk
i aut
orst
wa
J. K
ondr
acki
ego
– ro
zpoz
naje
na
kont
urow
ej m
apie
fi zy
czne
j Po
lski
wyb
rane
regi
ony
– ch
arak
tery
zuje
prz
ykła
dow
e re
gion
y fi z
ycz-
noge
ogra
fi czn
e Po
lski
Poga
dank
aĆ
wic
zeni
a –
prac
a z
map
ąG
ra d
ydak
tycz
naPo
dręc
znik
Map
y te
mat
yczn
e
2.2.
Cec
hy k
limat
u Po
lski
22.
Cec
hy k
limat
u Po
lski
– zn
a m
asy
pow
ietrz
a i f
ront
y at
mos
-fe
rycz
ne m
ając
e w
pływ
na
pogo
dę
w P
olsc
e–
wym
ieni
a el
emen
ty k
limat
u Po
lski
i ic
h ce
chy
– ok
reśl
a pr
zycz
yny
dyna
mik
i mas
pow
ie-
trza
kszt
ałtu
jący
ch k
limat
Pol
ski
– po
sług
uje
się
popr
awni
e po
jęci
ami
biok
limat
, bod
źcow
ość
klim
atu
– w
yjaś
nia
wpł
yw c
zynn
ików
geo
grafi
czn
ych
na z
mie
nnoś
ć po
gody
w P
olsc
e –
ana
lizuj
e ce
chy
klim
atu
Pols
ki p
od k
ątem
m
ożliw
ości
rozw
oju
ruch
u tu
ryst
yczn
ego
– po
rów
nuje
cec
hy k
limat
u Po
lski
sprz
yjaj
ące
i ogr
anic
zają
ce ru
ch tu
ryst
yczn
y–
rozp
ozna
je re
gion
y Po
lski
po
opis
ie ic
h w
arun
ków
bio
klim
atyc
znyc
h
Wyk
ład
Gra
dyd
akty
czna
Ćw
icze
nia
– pr
aca
z m
apą
Podr
ęczn
ikM
apy
tem
atyc
zne
23.
Ana
liza
map
y sy
n-op
tycz
nej
– ro
zróż
nia
mas
y po
wie
trza
i fro
nty
at-
mos
fery
czne
na
map
ie sy
nopt
yczn
ej–
prog
nozu
je w
arun
ki m
eteo
rolo
gicz
ne n
a po
dsta
wie
map
y sy
nopt
yczn
ej
– an
aliz
uje
wpł
yw p
ogod
y na
zja
wis
ko ru
chu
tury
styc
zneg
o–
oblic
za a
mpl
itudę
tem
pera
tury
i śr
edni
ą te
mpe
ratu
rę d
la w
ybra
nego
obs
zaru
/mie
jsca
Ana
liza
przy
padk
uPr
aca
z m
apą
Ćw
icze
nia
z di
agra
mam
i kl
imat
yczn
ymi
Map
a sy
nopt
yczn
aD
iagr
am k
limat
yczn
yPo
dręc
znik
-
38
2.3.
For
my
uksz
tałto
wan
ia p
owie
rzch
ni k
raju
i ic
h w
alor
y tu
ryst
yczn
e
24.
Form
y uk
szta
łto-
wan
ia p
owie
rzch
ni
kraj
u
– c
hara
kter
yzuj
e bu
dow
ę ge
olog
iczn
ą Po
lski
– sp
orzą
dza
zest
awie
nie
czyn
nikó
w z
e-w
nętrz
nych
i w
ewnę
trzny
ch w
pływ
a-ją
cych
na
uksz
tałto
wan
ie p
owie
rzch
ni
Pols
ki–
wyj
aśni
a zw
iąze
k m
iędz
y bu
dow
ą ge
o-lo
gicz
ną a
rzeź
bą p
owie
rzch
ni k
raju
– ok
reśl
a ce
chy
rzeź
by st
arog
lacj
alne
j i m
łodo
glac
jaln
ej
– w
skaz
uje
rolę
czy
nnik
ów g
eom
orfo
logi
cz-
nych
w k
szta
łtow
aniu
prz
yrod
nicz
ych
wal
o-ró
w tu
ryst
yczn
ych
– c
hara
kter
yzuj
e pr
oces
y rz
eźbo
twór
cze
kszt
ałtu
jące
rzeź
bę m
łody
ch g
ór, k
otlin
po
dkar
pack
ich,
star
ych
gór i
wyż
yn, n
izin
śr
odko
wop
olsk
ich,
pół
nocn
opol
skic
h i n
ad-
mor
skic
h –
wys
zuku
je p
rzyk
łady
form
i pr
oces
ów
geom
orfo
logi
czny
ch st
anow
iący
ch w
alor
y tu
ryst
yczn
e w
naj
bliż
szej
oko
licy
Prac
a z
map
ami t
emat
ycz-
nym
iPo
gada
nka
Map
a ge
olog
iczn
a i g
eo-
mor
folo
gicz
na P
olsk
iPu
blik
acje
tury
styc
zne
(fol
-de
ry)
25.
Zjaw
iska
kra
sow
e w
Pol
sce
– w
yjaś
nia
mec
hani
zm p
owst
awan
ia z
ja-
wis
k kr
asow
ych
– w
ymie
nia
form
y kr
asu
podz
iem
nego
i p
owie
rzch
niow
ego
– k
lasy
fi kuj
e po
dane
form
y kr
asow
e: p
o-w
ierz
chni
owe
i pod
ziem
ne –
wsk
azuj
e pr
zykł
ady
obsz
arów
o rz
eźbi
e kr
asow
ej n
a ku
li zi
emsk
iej
Film
dyd
akty
czny
Poga
dank
aM
apa
fi zyc
zna
świa
taPo
dręc
znik
2.4.
Wal
ory
spec
jalis
tycz
ne o
bsza
rów
o z
różn
icow
anej
rze
źbie
tere
nu
26.
Wal
ory
spec
jali-
styc
zne
obsz
arów
o
zróż
nico
wan
ej
rzeź
bie
tere
nu
– id
enty
fi kuj
e fo
rmy
rzeź
by te
renu
Pol
ski
z re
gion
aliz
acją
fi zy
czno
geog
rafi c
zną
auto
rstw
a J.
Kon
drac
kieg
o –
rozp
ozna
je o
bsza
ry o
wyb
itnyc
h w
a-lo
rach
tury
styc
znyc
h w
ynik
ając
ych
ze
spec
yfi c
znej
rzeź
by te
renu
– an
aliz
uje
uksz
tałto
wan
ie te
renu
Pol
ski p
od
wzg
lęde
m z
różn
icow
ania
form
tury
styk
i –
okr
eśla
i lo
kaliz
uje
na m
apie
obs
zary
kra
so-
we
w P
olsc
e –
wym
ieni
a at
rakc
je tu
ryst
yczn
e o
char
akte
rze
skal
nym
– w
skaz
uje
wal
ory
spec
jalis
tycz
ne re
gion
u,
w k
tóry
m m
iesz
ka
Poga
dank
aPr
aca
z m
apą
Map
a fi z
yczn
a i g
eom
orfo
-lo
gicz
na P
olsk
iPo
dręc
znik
27.
Pow
tórz
enie
wia
dom
ości
(Roz
dz. 2
.1.-2
.4.)
28.
Spra
wdz
enie
wia
dom
ości
i um
ieję
tnoś
ci (R
ozdz
. 2.1
.-2.4
.)
-
39
2.5.
Wyk
orzy
stan
ie r
zek
i inn
ych
akw
enów
wod
nych
w tu
ryst
yce
29.
Sieć
hyd
rogr
afi c
zna
Pols
ki –
wyj
aśni
a po
jęci
a: zl
ewis
ko, d
orze
cze,
rz
eka
głów
na, d
opły
w, u
stró
j rze
czny
– w
ymie
nia
i wsk
azuj
e na
map
ie g
łów
ne
dorz
ecza
i zl
ewis
ka–
rozp
ozna
je n
a m
apie
lew
e i p
raw
e do
-pł
ywy
Wis
ły i
Odr
y–
wsk
azuj
e na
map
ie d
omin
ując
e ty
py
jezi
or i
wyj
aśni
a ic
h ge
nezę
– ch
arak
tery
zuje
sieć
rzec
zną
Pols
ki, w
yjaś
nia
przy
czyn
y as
ymet
rycz
nośc
i naj
wię
kszy
ch
dorz
eczy
– kl
asyfi
kuj
e rz
eki i
jezi
ora
pod
wzg
lęde
m
roli,
jaką
odg
ryw
ają
w tu
ryst
yce
(naj
wię
k-sz
e, n
ajdł
uższ
a itp
.)–
okre
śla
znac
zeni
e w
ód p
odzi
emny
ch i
ba-
gien
w ro
zwoj
u ru
chu
tury
styc
zneg
o–
anal
izuj
e zw
iąze
k si
eci h
ydro
grafi
czn
ej
Pols
ki z
rozw
ojem
tury
styk
i
Prac
a z
map
ąPo
gada
nka
Map
y te
mat
yczn
ePo
dręc
znik
30.
Wal
ory
tury
styc
zne
Mor
za B
ałty
ckie
go
– w
ymie
nia
i wsk
azuj
e na
map
ie p
ańst
wa
leżą
ce n
ad M
orze
m B
ałty
ckim
– ch
arak
tery
zuje
Mor
ze B
ałty
ckie
pod
w
zglę
dem
jego
wie
lkoś
ci, u
kszt
ałto
wa-
nia
dna,
tem
pera
tury
, zas
olen
ia i
boga
c-tw
a św
iata
org
anic
zneg
o
– w
yróż
nia
przy
czyn
y i k
onse
kwen
cje
zani
e-cz
yszc
zeń
wód
mor
za b