Pomnik na cześć uczestników obrony 1 września 1939 Poczty Polskiej w Gdańsku, według projektu Wincentego Kućmy, odsłonięty 1 września 1979 (w czterdziestą rocznicę wybuchu II wojny światowej) na placu Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Pomnik przedstawia umierającego pocztowca, któremu bogini zwycięstwa Nike podaje karabin, a z otwartej torby pocztowej wysypują się listy.

Pomnik został wykonany ze stali nierdzewnej. W realizacji projektu oprócz samego autora i jego krakowskich współpracowników uczestniczyła także 15-osobowa grupa robotników Gdańskich Zakładów Rafineryjnych, którzy pomagali kształtować ten bardzo trudny materiał. Wraz z pomnikiem odsłonięto umieszczone na ścianie dawnego budynku poczty epitafium – płaskorzeźbę z brązu, której autorami są Maria i Zygfryd Korpalski.

Według zamysłu projektanta pomnik stanowi element tryptyku złożonego także z częstochowskiego pomnika poległych za ojczyznę (1985) oraz warszawskiego pomnika powstania warszawskiego (1985).

Wincenty Kućma (ur. 25 maja 1935 w Zbilutce) – polski rzeźbiarz, medalier, rysownik, projektant wnętrz, profesor zwyczajny Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku – jedno z pierwszych starć zbrojnych II wojny światowej, obrona gmachu Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku przez zorganizowaną grupę polskich pocztowców. Trwała od rana do wieczora 1 września 1939. Atak na Pocztę Polską rozpoczął się o godz. 4:45 równocześnie z rozpoczęciem ostrzału Westerplatte przez pancernik Schleswig-Holstein. Nieco wcześniej ok. godz. 4:00 budynek pozbawiono prądu oraz połączenia telefonicznego.

W skład sił niemieckich wchodziły: specjalny oddział gdańskiej Policji Porządkowej (Schutzpolizei) oraz pododdziały SS Wachsturmbann „E” iSS-Heimwehr Danzig. Oddziały te dysponowały oprócz broni ręcznej trzema samochodami pancernymi ADGZ. Atakiem dowodził SS-Untersturmführer Alfred Heinrich, zaś odpowiedzialność operacyjną za akcje formacji paramilitarnych ponosił szef gdańskiej policji SS-Oberführer Johannes Schäffer.

Pomnik upamiętniający poległych za polskość Gdańska w okresie od rzezi gdańskiej w 1308 do końca II wojny światowej, odsłonięty 28 grudnia 1969 na placu przy ulicy Podwale Staromiejskie. Monument w kształcie betonowych bloków ozdobionych reliefami symbolizujący wbity w ziemię topór, zbudowano według wizji Wawrzyńca Sampa oraz Wiesława Pietronia.

W maju 2008 z inicjatywy Koła Polonii Gdańskiej i Towarzystwa Przyjaciół Gdańska odsłonięto tablicę pamiątkową o treści:

„Pamięci Polaków gdańskich, którzy zginęli za polskość Gdańska w niemieckich więzieniach, obozach koncentracyjnych i innych miejscach kaźni w latach 1939-1945.

”Pod tablicą znajduje się napisany złotymi literami fragment z Pieśni XII Jana Kochanowskiego:

„A jeśli komu droga otwarta do nieba - Tym, co służą ojczyźnie.’’ Wawrzyniec Samp (ur. 25 czerwca 1939 w Gdańsku) – polski rzeźbiarz i

grafik. Wiesław Pietroń ( ur. 4 czerwca 1934 r. w Gdyni) - polski rzeźbiarz

Rzeź gdańska – eksterminacja obywateli Gdańska dokonana przez Krzyżaków w nocy z 12 na 13 listopada 1308 roku. Główną przyczyną rzezi była zmiana warunków umowy Boguszy i Heinricha von Plötzkau przez stronę polską bez informowania strony krzyżackiej. Umowa ta dotyczyła zbrojnej interwencji w Gdańsku, polegającej na odbiciu go z rąk Brandenburczyków i oddaniu z powrotem pod rządy Władysława Łokietka. Pierwotnie Krzyżacy mieli w zamian zająć gród leżący w Gdańsku na okres roku, ostatecznie pozwolono im przejąć tylko jego połowę.

W latach 70. i 80. XX wieku związany był ze Studenckimi Komitetami Solidarności, Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Ruchem Młodej Polski i z NSZZ Solidarność. Przewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania.

Absolwent Akademii Medycznej w Gdańsku z roku 1979. W latach 1979-1980 pracował w szpitalu w Wejherowie, 1980-1982 w szpitalu gdańskiej Akademii Medycznej, 1983-1995 w szpitalu w Gdyni-Redłowie. Od roku 1977 do 1979 działacz ROPCiO. Po 1979 roku członek nieformalnego kierownictwa gdańskiego środowiska RMP. Uczestnik licznych manifestacji, wielokrotnie zatrzymywany i szykanowany przez SB. W maju 1980 roku uwięziony na 3 miesiące, rozpoczął głodówkę protestacyjną. Spontanicznie zorganizowana w jego obronie akcja spowodowała, że stał się jednym z najbardziej znanych działaczy RMP