POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE 1939-1945
description
Transcript of POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE 1939-1945
POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE 1939-1945
RUCH OPORU
Ruchem oporu określa się walkę społeczeństwa znajdującego się pod okupacją lub społeczeństwa w państwie totalitarnym przeciwko władzom okupacyjnym i ich administracji lub przeciwko reżimowi totalitarnemu. Nazwa ta narodziła się we Francji (w jęz. franc. resistance)
PAŃSTWO PODZIEMNE
Sytuacja , gdy na terytorium okupowanym ruch oporu obejmuje wszystkie dziedziny życia społecznego, tworzy konspiracyjne struktury, stanowiące odpowiednik aparatu legalnego państwa, a jednocześnie jest w stanie spowodować przestrzeganie przez ludność wydawanych przez siebie norm prawnych i rozporządzeń
WYJĄTKOWOŚĆ POLSKIEGO RUCHU OPORU
1. Klęska wojenna wywołała w ludności chęć odwetu
2. Eksterminacyjna polityka okupanta zaostrzała opór
3. Terytorium Polski miało wyjątkowe znaczenie strategiczne
POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE
• 1 Cele powstania Polskiego Państwa Podziemnego.
• koordynacja działań mających na celu wyzwolenie Polski spod okupacji niemiecko - sowieckiej i współpraca podziemia w kraju z rządem na emigracji.
• objęcie ziem polskich pod okupacją działalnością administracyjną , która reprezentowałaby legalne władze polskie w momencie wyzwolenia.
• scalenie wszystkich organizacji zbrojnych w jedną armię podziemną i podporządkowanie jej rozkazom Naczelnego Wodza.
• tworzenie programu odbudowy państwa polskiego po wojnie.
BIERNY OPÓR
1. Samoorganizowanie się społeczeństwa
Przeciwdziałanie nastrojom defetystycznym
Zwalczanie środowisk i osób kolaborujących
Bojkot zarządzeń okupanta Zwalczanie propagandy
niemieckiej Wydawanie i kolportowanie
własnych czasopism Dywersja psychologiczna
wśród Niemców
Dokument potwierdzający zdanie radia okupantowi.
BIERNY OPÓR
2. Przeciwdziałanie próbom wynaradawiania i niszczenia materii narodowej
Ochrona dzieł sztuki, zabytków, bibliotek
Organizowanie własnej sieci nauczania
Patriotyczna rola Kościoła Twórczość literacka Konspiracyjne teatry i
filharmonie Działalność naukowa
Kamil Baczyński Tadeusz Gajcy
Kto mi odda moje zapatrzenie i mój cień, co za tobą odszedł? Ach, te dni jak zwierzęta mrucząc, jak rośliny - są coraz młodsze. I niedługo już - tacy maleńcy, na łupinie z orzecha stojąc, popłyniemy porom na opak jak na przekór wodnym słojom. K.K Baczyński
BIERNY OPÓR
3. Przeciwdziałanie skutkom okupacji w sferze gospodarczej i politycznej
Stworzenie własnego obiegu gospodarczego („ szmugiel”, „czarny rynek”)
Sabotaż w przemyśle „akcja
antykontyngentowa” na wsi
Odbudowa przedwojennych struktur życia politycznego
PION POLITYCZNO - ADMINISTRACYJNY
PION POLITYCZNY
Polityczny Komitet Porozumiewawczy ( II 1940-III 1943)
• konspiracyjny ośrodek polityczny stanowiący reprezentację głównych stronnictw politycznych w Polsce
• Skład przedstawiciele : SN, SP, SL, PPS-WRN ( przewodniczącym Kazimierz Pużak – PPS)
Krajowa Reprezentacja Polityczna ( III 1943- I 1944)
• Skład: przedstawiciele SN, SP,SL,PPS-WRN
Rada Jedności Narodowej ( I 1944- VII 1945)• Skład: przedstawiciele SN,SP,SL,PPS-WRN
oraz drobniejszych ugrupowań politycznych(poza komunistami)
• Deklaracja „ O co walczy naród polski” 15 III 1944
• - Granice Polski – poszerzone na północy i zachodzie,
• na wschodzie zgodnie z układem z 1921 r.• - reforma rolna( parcelacja majątków o
powierzchni• większej niż 50 ha; nadziały ziemi dla
chłopów 8-15 ha• - demokracja parlamentarna• - autonomia dla mniejszości narodowych
Kazimierz Pużak
PION ADMINISTRACYJNY
Delegatura Rządu na Kraj ( XII 1940-VII 1945)• Na czele delegat rządu ( od IV 1944 w
randze wicepremiera)• Kolejni delegaci: Cyryl Ratajski, Jan
Piekałkiewicz, Jan Stanisław Jankowski• Delegaturze Rządu na Kraj
podporządkowane delegatury okręgowe i powiatowe, departamenty: Informacji(prasa podziemna), Oświaty i Kultury (TON), Rada Pomocy Żydom „Żegota”
• Celem działalności: organizacja administracji w okupowanym kraju oraz przygotowanie warunków do objęcia władzy przez rząd londyński po wyzwoleniu Polski
Krajowa Rada Ministrów( 1944-III 1945)• organ władzy wykonawczej polskiego
państwa podziemnego• skład: delegat rządu na kraj( wicepremier) i
jego trzej zastępcy(w randze ministrów)• działalność KRM przerwało aresztowanie
członków przez NKWD
Cyryl Ratajski
Jan Piekałkiewicz
Jan Stanisław Jankowski
ARESZTOWANI PRZEZ NKWD PRZYWÓDCY POLSKI PODZIEMNEJ
PION WOJSKOWY – SŁUŻBA ZWYCIĘSTWU POLSKI
Służba Zwycięstwu Polski( 27 IX - 13 XI 1939)
• Dowódca: Michał Tokarzewski – Karaszewicz
• Organizacja polityczno – wojskowa
• Celem – przygotowanie kraju do działań konspiracyjnych
• Bazą organizacji – działacze sanacyjni
PION WOJSKOWY – ZWIĄZEK WALKI ZBROJNEJ
Związek Walki Zbrojnej ( 13XI 1939- 14 II 1942)
• Dowódcy: Kazimierz Sosnkowski, Stefan Rowecki(„Grot”)
• Celem głównym – przygotowanie powszechnego powstania zbrojnego, akcja scaleniowa
• Zadania bieżące: działalność wywiadowcza, propagandowa, ograniczona walka zbrojna
PION WOJSKOWY – ARMIA KRAJOWA
Armia Krajowa (II 1942- I 1945)• Dowódcy: Stefan
Rowecki(„Grot”), Tadeusz Komorowski („Bór”), Leopold Okulicki („Niedźwiadek”)
• Organizacja w zamierzeniu masowa – kontynuacja akcji scaleniowej(włączenie większości oddziałów NOW, większości BCH (III 1943), części NSZ(1944)
• Celem nadrzędnym – powstanie powszechne
• Bieżąca – informacja i propaganda, sabotaż, dywersja, wywiad
DZIAŁALNOŚĆ AK
działania zbrojne, takie jak sabotaż oraz dywersja. Niszczono zatem linie komunikacyjne (polski ruch oporu przeprowadził m. in. akcję o kryptonimie "Wachlarz"; niszczono szczególnie szyny kolejowe), dewastowano urządzenia przemysłowe, gromadzono i produkowano broń,
DZIAŁALNOŚĆ AK
• prowadzono działalność wywiadowczą, przeprowadzano akcje odwetowe na urzędnikach i funkcjonariuszach okupacyjnej administracji (np. zamach na Kutscherę). Działacze ruchu oporu prowadzili poza tym działania zbrojne, walki o charakterze partyzanckim, wywoływali powstania
Przechwycona przez wywiad AK rakieta V2
DZIAŁALNOŚĆ AK
• W okresie 1941-1944 oddziały AK wysadziły 38 mostów, wykoleiły bądź spaliły 1175 pociągów, uszkodziły ponad 19 000 wagonów, spaliły 272 wojskowe magazyny, poważnie uszkodziły 4326 samochody wojskowe. Tylko w latach 1943-1944 jej żołnierze zlikwidowali ponad 2000 agentów wroga.
Gen. August Emil Fieldorf ps. "Nil"
SZARE SZEREGI
• Szare Szeregi ( to kryptonim wiązku Harcerstwa polskiego przyjęty podczas wojny ) – zajmowały się głównie kolportażem wydawnictw prasy podziemnej , ulotek , służbą łącznikową i małym sabotażem)
PARTYZANTKA POWRZEŚNIOWA
• Działania związane z ruchem oporu pojawiły się już jesienią 1939 r.
• Pierwszymi partyzantami byli żołnierze , którzy nie złożyli broni po klęsce w kampanii wrześniowej
• Ich największe grupy działały w lasach województw : lubelskiego , kieleckiego i Borach Tucholskich.Najbardziej znanym był oddział majora Henryka Dobrzańskiego ( pseudonim Hubal )
ORGANIZACJE BOJOWE UGRUPOWAŃ POLITYCZNYCH
• Polski ruch oporu związany był najczęściej z ugrupowaniami politycznymi i tak : ramieniem zbrojnym :
• Stronnictwa Ludowego były Bataliony Chłopskie ( BCh )
• Stronnictwa Narodowego - Narodowa Organizacja Wojskowa ( NOW )
• Stronnictwo Pracy – Komenda Obrońców Polski• Polska Partia Socjalistyczna ( Wolność,
Równość ,Niepodległość ) – Gwardia Ludowa ( GL )
FORMY WALKI
• Wszystkie wymienione organizacje prowadziły walkę z okupantem w różnych formach :
a). organizowanie szkolenia wojskowego , przygotowanie do powstania , gromadzenie broni.
b). organizowanie sabotażu i dywersji na tyłach okupanta
c). informacja , propaganda , wydawnictwo prasy podziemnej , literatury , tajne komplety - nauczanie
d). pomoc Żydom ( Rada Pomocy Żydom - ,, Żegota "
PLAN BURZA
• Plan ,, Burza ‘’. ( styczeń – lipiec 1944r )• przygotowany w 1943 r . Zakładał walkę z
wycofującymi się oddziałami niemieckimi w momencie wkroczenia Armii Czerwonej na ziemie polskie.
• Realizację planu rozpoczęto w styczniu 1944 r. na Wołyniu
• Zakładano iż Polacy mają odegrać rolę gospodarzy we własnym kraju , stąd też terenowym dowódcom AK nakazano ujawnianie się wobec wkraczającej Armii Czerwonej , wspólne wyzwalanie ziem polskich , oraz obejmowanie władzy wojskowej i cywilnej.
• Podobny charakter miał akcja ,, Ostra Brama ‘’ przeprowadzona na Litwie
• We wszystkich wypadkach po życzliwym współdziałaniu z Armią Czerwoną rozgrywał się ten sam scenariusz : po wyjściu wojsk liniowych na tereny wyzwolone wchodziły specjalne oddziały NKWD , które aresztowały , wywoziły i rozstrzeliwały ujawniających się dowódców i żołnierzy AK ( żołnierzom szeregowym AK dawana alternatywę wstąpienia do Ludowego Wojska Polskiego lub zsyłkę do łagru )
Lwów 27 VII 1944, żołnierze kpt „Czery” z Kedywu przed zdobytym gmachem politechniki
www.lpla.edu.gorzow.pl/rawdownload1.php?...Polska%20podziemna.pp...