PREZENTACJA PREZENTACJA ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ JANA VERMEERAŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ JANA VERMEERAautor: Kornelia Małeckaautor: Kornelia MałeckaPełczyce, 6 październik 2007r.Pełczyce, 6 październik 2007r.

Jan Vermeer van Delft - Jan Vermeer van Delft - Johannes VermeerJohannes Vermeer

Życie i twórczość Życie i twórczość barokowego artystybarokowego artysty

BIOGRAFIABIOGRAFIA

Jan Vermeer urodził 31 października 1632 r. O pierwszych dwudziestu latach artysty nie wiadomo zbyt wiele. Prawdopodobnie Jan pomagał ojcu w prowadzeniu gospody, która była miejscem aukcji, handlu obrazami. Po śmierci Reyniera Jansa, Jan przejął zajęcie po ojcu. Niewykluczone, że pierwszy kontakt ze sztuką Johannes zawdzięczył ojcu.20 kwietnia 1653 Vermeer potajemnie poślubił Catharinę Bolnes, gdyż znaleźli się przeciwnicy tego związku w grę wchodzić mogły finanse rodzina Cathariny była dobrze sytuowana, podczas gdy Vermeerowie byli zadłużeni orazreligia Catharina była katoliczką, a Vermeer zapewne kalwinistą (choć to nie jest pewne). Możliwe, że po ślubie Vermeer przeszedł na katolicyzmtak czy inaczej przeprowadził się do katolickiej dzielnicy. Zajmowali pokoje na dole domu. Pracowania artysty znajdowała się na górze.

Artysta całe życie spędził w Delft. Nie wiemy, czy jego życiem wstrząsnęły jakieś trudne lub niesamowite wydarzenia. Z dokumentów wynika jedynie, że wiele było w rodzinie chrztów jak i pogrzebów. Pewne jest, że miał 15 dzieci. Aby ich wyżywić, artysta oprócz malarstwa wykonywał także inne zawody. Niemal pewne jest, że tak jak ojciec zajmował się handlem dziełami sztuki. Był także ich rzeczoznawcą. W domu mieszkały również jego siostra matka i teściowa. Po śmierci matki i siostry odziedziczył on skromną sumę i zdecydował zamknąć gospodę i poświęcić się wyłącznie malarstwu, które było dotychczas poszkodowane przez prowadzenie gospody i handel obrazami. Gdy dobiegał czterdziestki, umocnił swoją pozycję i zdobył coraz większe uznanie u bogatego mieszczaństwa i wykształconej warstwy społecznej. Pod koniec życia kondycja finansowa Vermeera znacznie się pogorszyła i malarz popadł w długi. Sytuację dodatkowo utrudnił wybuch wojny francusko-holenderskiej, to bardzo źle wpłynęła na jego zdrowie. Artysta popadł w straszną rozpacz w wyniku gorączki w przeciągu dnia czy półtora zmarł w 1675 r. Został pochowany 15 grudnia w Delft. Jego żona pozostała z licznymi długami, Vermeer swą śmiercią osierocił jednynaścioro dzieci a tylko jedno z nich było pełnoletnie. Wdowa zmuszona była sprzedać bądź zastawić część jego dzieł.

TEMATYKATEMATYKA DZIEŁ DZIEŁ

Jan szybko stał się jednym z najważniejszych twórców sztuki w XVII w. Jan szybko stał się jednym z najważniejszych twórców sztuki w XVII w. Nikt nie jest w stanie oprzeć się urokowi pięknie skomponowanych scen Nikt nie jest w stanie oprzeć się urokowi pięknie skomponowanych scen nigdy nie dzieje się nic szczególnego, za to ukazane jest prawdziwe nigdy nie dzieje się nic szczególnego, za to ukazane jest prawdziwe życie. Właśnie dlatego obrazy te są ponadczasowe, ogólnoludzkie. życie. Właśnie dlatego obrazy te są ponadczasowe, ogólnoludzkie. Vermeer malował głównie sceny rodzajowe, oprócz tego stworzył dwa Vermeer malował głównie sceny rodzajowe, oprócz tego stworzył dwa obrazy historyczne, dwa widoki miasta, dwie alegorie. obrazy historyczne, dwa widoki miasta, dwie alegorie. Zazwyczaj sceny przedstawione są w mieszczańskim wnętrzu, zapewne Zazwyczaj sceny przedstawione są w mieszczańskim wnętrzu, zapewne w domu Vermeera. Niejednokrotnie na różnych obrazach artysta w domu Vermeera. Niejednokrotnie na różnych obrazach artysta przedstawił to samo pomieszczenie. Postacie (a najczęściej są to przedstawił to samo pomieszczenie. Postacie (a najczęściej są to kobiety) zazwyczaj znajdują się w pobliżu okna, będącego źródłem kobiety) zazwyczaj znajdują się w pobliżu okna, będącego źródłem światła.światła.

Na obrazach często pojawiają się te same przedmioty: dębowy stół, krzesła obite skórą, zasłony, dywany, tkaniny (które często sprawiają wrażenie kurtyny, oddzielającej widza od sceny) biała karafka, mapy, perły (perły są także niezwykłym i typowym elementem dla Vermeera) Obrazy nie pokazują osób sławnych, ludzie pozostają anonimowi, a ich przeżycia są bardzo zwyczajne. Na obrazach panuje spokój, ciszę przełamuje jedynie przypadkowe spojrzenia, uśmiech, ciche westchnienia. Z wielką ostrożnością wkracza Vermeer do królestwa kobiet, choć przez cały czas jest nimi otoczony - matka, teściowa, żona, siostra, córki. Żaden z malarzy holenderskich w XVII w. nie odnalazł drogi do świata kobiet tak jak Vermeer. Żadnej z kobiet nie można zidentyfikować na obrazach, nie mają imion, nie zdradzają swoich historii. Doszukiwano się wizerunku jego żony, ale niestety nie udokumentowano jej wizerunku ani żadnego z członków rodziny.

Cechy indywidualnego styluCechy indywidualnego styluMłodzi artyści tajniki malarstwa przejmowali zazwyczaj od swoich mistrzów. Młodzi artyści tajniki malarstwa przejmowali zazwyczaj od swoich mistrzów. Trudno techniki XVII-wieczne porównywać z dzisiejszymi, gdyż różnią się one Trudno techniki XVII-wieczne porównywać z dzisiejszymi, gdyż różnią się one radykalnie. radykalnie. Malarze musieli postępować według określonych reguł - samo przygotowanie Malarze musieli postępować według określonych reguł - samo przygotowanie farb wymagało codziennej pracy i wiedzy na temat właściwości poszczególnych farb wymagało codziennej pracy i wiedzy na temat właściwości poszczególnych pigmentów. pigmentów. Paleta Vermeera była bardzo ograniczona w jego dziełach znaleziono w sumie Paleta Vermeera była bardzo ograniczona w jego dziełach znaleziono w sumie tylko 20 różnych pigmentów z czego 12 używał w miarę często. tylko 20 różnych pigmentów z czego 12 używał w miarę często. Od innych artystów różniło go zamiłowanie do błękitu, uzyskiwanego z bardzo Od innych artystów różniło go zamiłowanie do błękitu, uzyskiwanego z bardzo kosztownego lapis-lazuli podczas gdy powszechnie używany był azuryt kosztownego lapis-lazuli podczas gdy powszechnie używany był azuryt Malarz używał farb olejnych, a jako podobrazia używał zazwyczaj płótna czasem Malarz używał farb olejnych, a jako podobrazia używał zazwyczaj płótna czasem to było drewno. to było drewno. Technika Vermeera ewoluowała, na początku swojej drogi twórczej malarz Technika Vermeera ewoluowała, na początku swojej drogi twórczej malarz chętnie posługiwał się impastami. Wraz z przejściem do tematyki rodzajowej chętnie posługiwał się impastami. Wraz z przejściem do tematyki rodzajowej impasty stosował bardziej wybiórczo. impasty stosował bardziej wybiórczo. W jego dziełach pojawiła się także technika polegająca na malowaniu drobnymi W jego dziełach pojawiła się także technika polegająca na malowaniu drobnymi plamkami. W latach 60. powierzchnia obrazów Vermeera staje się bardziej plamkami. W latach 60. powierzchnia obrazów Vermeera staje się bardziej "gładka", a farba jest nakładana cienko, przezroczystymi lub półprzezroczystymi "gładka", a farba jest nakładana cienko, przezroczystymi lub półprzezroczystymi warstwami.warstwami.

Vermeer nie był malarzem zbyt płodnym – pozostało po nim Vermeer nie był malarzem zbyt płodnym – pozostało po nim trzydzieści kilka obrazów, malował średnio dwa-trzy płótna trzydzieści kilka obrazów, malował średnio dwa-trzy płótna

rocznie malowane były na drewnie lub płótnie. Dzieła te rocznie malowane były na drewnie lub płótnie. Dzieła te przeważnie miały małe wymiary. przeważnie miały małe wymiary.

Najpopularniejsze dzieła Najpopularniejsze dzieła JOHANESA VERMEERAJOHANESA VERMEERA

DZIEWCZYNA Z PERŁĄDZIEWCZYNA Z PERŁĄ

Bez wątpienia najbardziej znanymBez wątpienia najbardziej znanym

obrazem artysty jest obrazem artysty jest

Dziewczyna z perłąDziewczyna z perłą (dziewczyna w (dziewczyna w

Perłowych kolczykach) z niebieskoPerłowych kolczykach) z niebiesko

Żółtym turbanem, ukazana naŻółtym turbanem, ukazana na

czarnym tle, odwrócona przez ramięczarnym tle, odwrócona przez ramię

w stronę widza. w stronę widza.

Tytułowa perła w kształcie kropli jestTytułowa perła w kształcie kropli jest

elementem kolczyka dziewczyny. elementem kolczyka dziewczyny.

Bardzo podobnym pod względemBardzo podobnym pod względem

kompozycji jest głowa dziewczyny.kompozycji jest głowa dziewczyny.

WAŻĄCA PERŁYWAŻĄCA PERŁY Ważąca perłyWażąca perły ( (Kobieta z wagąKobieta z wagą))gdzie główna bohaterka,gdzie główna bohaterka,znajdująca się w ciemnawymznajdująca się w ciemnawympokoju, waży perły przy użyciupokoju, waży perły przy użyciuniewielkiej wagi. ,niewielkiej wagi. ,Na ścianie za nią znajduje sięNa ścianie za nią znajduje sięobraz, przedstawiający Sądobraz, przedstawiający SądOstateczny gdzie ważone sąOstateczny gdzie ważone sąludzkie grzechy i cnoty, podczasludzkie grzechy i cnoty, podczasgdy ona sama waży perły, symbolgdy ona sama waży perły, symbolvanitasvanitas. Jednak w momencie gdy. Jednak w momencie gdyuchwycił ją Vermeer, szalki wagi sąuchwycił ją Vermeer, szalki wagi są

puste, a waga idealnie wyważona.puste, a waga idealnie wyważona.

DZIEWCZYNA CZYTAJĄCA LISTDZIEWCZYNA CZYTAJĄCA LIST

Dziewczyna czytająca listDziewczyna czytająca list – obraz – obraz

ten datowany na lata ok. 1657-1659.ten datowany na lata ok. 1657-1659.

Obraz przedstawia pomieszczenie, wObraz przedstawia pomieszczenie, w

którym przed otwartym oknem stoiktórym przed otwartym oknem stoi

dziewczyna i czyta list. dziewczyna i czyta list.

Kobieta przedstawiona jest z profilu,Kobieta przedstawiona jest z profilu,

ale jej twarz odbija się w szybkachale jej twarz odbija się w szybkach

okiennychokiennych. .

NALEWAJĄCA MLEKONALEWAJĄCA MLEKO

MleczarkaMleczarka (Nalewająca mleko, (Nalewająca mleko,Dziewczyna z dzbanem mlekaDziewczyna z dzbanem mleka))Obraz przedstawia służącą,Obraz przedstawia służącą,znajdującą się w pomieszczeniu, wznajdującą się w pomieszczeniu, wpobliżu okna. pobliżu okna. Dziewczyna, znajdująca się wDziewczyna, znajdująca się wcentralnej części płótna, skupiona jestcentralnej części płótna, skupiona jestna wykonywanej czynności:na wykonywanej czynności:przelewaniu mleka z dzbana doprzelewaniu mleka z dzbana dogarnka, stojącego na stole.garnka, stojącego na stole.

CZERWONY KAPELUSZCZERWONY KAPELUSZ

Obraz ten wraz z obrazemObraz ten wraz z obrazem

Dziewczyna z fletemDziewczyna z fletem, są to jedyne, są to jedyne

dzieła tego malarza namalowane nadzieła tego malarza namalowane na

desce. desce.

ASTRONOMASTRONOM

Portrety naukowców były częstymPortrety naukowców były częstymmotywem holenderskiegomotywem holenderskiegomalarstwa. Veermer wpisywał sięmalarstwa. Veermer wpisywał sięw ten trend, portretując astronoma,w ten trend, portretując astronoma,zaś w późniejszym okresie –zaś w późniejszym okresie –geografa. geografa. Obraz Obraz GeografGeograf jest bardzo jest bardzozbliżony do zbliżony do AstronomaAstronoma i iwielokrotnie oba płótna byływielokrotnie oba płótna byłysprzedawane razem. sprzedawane razem. Oba przedstawiają mężczyznę oOba przedstawiają mężczyznę okręconych włosach i ubranego wkręconych włosach i ubranego wdługą, obfitą szatę. Postaćdługą, obfitą szatę. Postaćprzedstawiona jest za pomocąprzedstawiona jest za pomocąglobusu.globusu.

CHRYSTUS W DOMU MARII I CHRYSTUS W DOMU MARII I MARYMARY

Chrystus w domu Marii i MartyChrystus w domu Marii i Marty

uznawany jest za obrazuznawany jest za obraz

pochodzący z młodzieńczychpochodzący z młodzieńczych

dzieł malarza. dzieł malarza.

W całym dorobku Vermeera,W całym dorobku Vermeera,

podejmuje on najwyżej cenioną wpodejmuje on najwyżej cenioną w

tych czasach tematykętych czasach tematykę

historyczną, do której zaliczanohistoryczną, do której zaliczano

także sceny biblijne mitologiczne.także sceny biblijne mitologiczne.

DIANA Z TOWARZYSZKAMIDIANA Z TOWARZYSZKAMI

Vermeer przedstawił pięć kobiet:Vermeer przedstawił pięć kobiet:

boginię Dianę i jej towarzyszki,boginię Dianę i jej towarzyszki,

nimfy, odpoczywające ponimfy, odpoczywające po

polowaniu. Na ziemi siedzi jedna zpolowaniu. Na ziemi siedzi jedna z

nimf, która obmywa stopynimf, która obmywa stopy

siedzącej na kamieniu bogini.siedzącej na kamieniu bogini.

Zapadający zmrok pogrążaZapadający zmrok pogrąża

postacie w ciemności. postacie w ciemności.

KONIECKONIEC

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ :*DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ :*