Politika e Zhvillimit të Politika e Zhvillimit të TregëtisëTregëtisë

Shpejtim RudiAdministrim Biznesi

Kuptimi i TregtiseKuptimi i Tregtise• Eshte paraqitur ne formen primitive

o Kembimi i mallit me mallo Deri ne paraqitjen e ekuivalentit te pergjithshem

• Parase

• Zhvillimi i tregtise u kushtezua ngao Rritja e prodhimit kapitalist te mallit dheo Zgjerimi territorial i tregut

o Revolucioni industrial kerkoi zgjerim jo vetem te tregut kombetar por

o Edhe atij nderkombetar

Kuptimi i tregtiseKuptimi i tregtise• Tregtia pra

o Eshte leme ekonomik i cili kryen veprimtarine ndermjetesuese ne fushen e qarkullimit te mallrave

o Ndermjeteson ne mes • Prodhimit si faze fillestare• dhe konsumit si faze perfundimtare

• Perveq tregtise me qarkullim te mallrave mirret edhe prodhimtariao Me kembim te drejtperdrejte mirret prodhuesi

• Prodhimi dhe qarkullimio Kembimi ndermjetesues

• Prodhimi dhe konsumi

Kuptimi i tregtise- Kuptimi i tregtise- definiciondefinicion

• Tregtia o Ka per detyre qe me ndermjetesimin e vet ne

qarkullim te organizoje kembimin e rregullt ndermjet prodhimit dhe konsumit

Funksioni i tregtiseFunksioni i tregtise• Ekzistojne keto funksione• 1.Funksioni interpersonal • 2.Funksioni interlokal • 3.Funksioni Intertemporal

o Funksioni interpersonal• Ndermjetesim në mes personave fizik dhe juridik• Ka te beje me furnizimin e mallit nga prodhuesi dhe• Shitjen e te njejtit konsumuesve (shitblerja)

o Funksioni interlokal• Furnizimi me prodhime ne territore te ndryshme te

vendit• Rrjedh nga dallimet territoriale ne prodhim dhe

konsum

Funksioni i tregtiseFunksioni i tregtise• Funksioni Intertemporal

o Ka te beje me mosperputhshmeri te kohes ne mes prodhimit dhe konsumit• Ne disa raste prodhimi eshte sezonal• Tregtia ne kete rast tregtia blen sasi me te

madhe te atij malli dhe i mban rezerva

o Keto funksione tregtia i kryen duke• Furnizuar, deponuar dhe shitur

Format e tregtiseFormat e tregtise• Tregtia ndahet sipas:o Llojit te mallit-o Tregtia sipas destinimit te mallit-

• Tregtia sipas shkalles se distribuimit• Tregtia sipas pronesise-

Format e tregtiseFormat e tregtise• Tregtia ndahet sipas:

o Llojit te mallit- • Tregtia sipas deges- e specializuar të

kembeje mallra vetem per nje lloj te caktuar (kepuca)

• Tregtia e perzier- kemben lloje te ndryshme te mallrave

o Tregtia sipas destinimit te mallit- • Te brendshme – kembimi i mallrave te vendit

dhe të importuara• Te jashtme- qarkullimi i mallrave me vendet e

tjera te botes

Format e tregtiseFormat e tregtise• Tregtia sipas shkalles se distribuimit

o Tregtia me shumice (grosiste) – • Malli shitetet tek tregtia me pakice• Ketu duhet te kete asortiman dhe rezerva

o Tregtia me pakice (detalistike)-• Furnizohet nga tregtia me pakice dhe shitetet tek

konsumatori• Kjo veprimtari ka ndikim ne standardin jetesor

• Tregtia sipas pronesise-o Ndahet ne

• Shteterore• Kooperativiste • Private e perzier

Politika e tregtise se Politika e tregtise se jashtmejashtme

• Perfshine veprimet e eksportit dhe importit te mallrave o Transaksionet e nje vendi me vendin tjetero Me ane te tregtise se jashtme sigurohen produkte

te cilat nuk prodhohen ne nje vend dheo Realizon shitjen e produketeve ne vendin tjeter

o Kuptimi i tregtise- • Ne aspektin e ngushte- eksporti dhe Importi I

mallrve• Ne aspektin e gjere- eksporti, importi dhe

sherbime te tjera

Kuptimi i tregtise se JashtmeKuptimi i tregtise se Jashtme• Ngerthen dy faktor te rendesishem

o Eksporti dheo Importi

o Eksporti – • Shitja e mallrave dhe sherbimeve te nje vendi

me vende te tjera te boteso Importi

• Blerja e mallrave dhe sherbimeve nga jashte

Kuptimi i tregtise se Kuptimi i tregtise se JashtmeJashtme

• Ne tregtine e jashtme njohim konceptin e o tregtise se lire dheo Te proteksionizmit-

• Sistem i cili merr masa mbrojtese me qellim te mbrojtjes dhe nxitimit te zhvillimit te ekonomise kombetare

Faktoret qe kushtezojne tregtine e Faktoret qe kushtezojne tregtine e

jashtmejashtme• Jane:

o Shperndarja e pabarabarte e pasurise

natyrore

o Zhvillimi i pabarabarte dhe kushtete te

ndryshme te prodhimit

o Niveli i shpenzimeve te prodhimit

o Zhvillimi i komunikacionit

Instrumentet e politikes se Instrumentet e politikes se

tregtise se jashtmetregtise se jashtme• Ndahen ne:

o Masat autonome ku hyn:• Masat organizative dhe rregullative – cilat

subjekte ekonomike dhe ne ç’menyre mund te merren me tregti te jashtme

• Sistemi decentralist i organizimit te tregtise se jashtme – I lejohet secilit subjekt ekonomik te mirret me tregti te jashtme

• Sistemi gjysem decentralist- vetem nje monopol I pjeseshem mund te mirret me kredi- ndermarrjet shteterore

Instrumentet e politikes se Instrumentet e politikes se

tregtise se jashtmetregtise se jashtme• Sistemi centralist- shtete me sistem socialist

• Masat e rregullimit te tregtise se jashtmeo Masat te cilat ndikojne ne lartesine e çmimeveo Bejne pjese:

• Doganat – tatim qe i paguhet shtetit me te cilin ngarkohet malli me prejardhje te vendit apo te jashtme, te cilet e kalojne kufirin

• Sipas qellimit- • Doganat fiskale- • Doganat ekonomike apo mbrojtese

Instrumentet e politikes se Instrumentet e politikes se

tregtise se jashtmetregtise se jashtme• Sipas origjines

o Doganat eksportueseo Doganat importueseo Doganat transite

• Sipas menyreso Dogana ad valorem (vleresore)- zbatohen ne

menyre te barabarate, pavaresisht ndryshimit ne çmime

o Doganat specifike- zbatohen per malle te caktuar

Instrumentet e politikes se Instrumentet e politikes se

tregtise se jashtmetregtise se jashtme• Sipas menyres dhe veprimit

o Doganat diferenciale- qasje te ndryshme per mallra, varesisht nga vendi i cili vjen

o Doganat preferenciale- dogana qe favorizojne mallra nga nje vend i caktuar

• Ekzistone edhe keto doganao Rentore – ngarkimi i prodhimeve nga jashte- te

importito Ndeshkuese – per shkelje te dispozitave doganoreo Anti- dumping- zbatohen kur nje vend shet

mallin me çmime me te uleta se sa çmimet vendore• Shitja e mallit me çmime me te uleta, shitja e

mallrave nje vendi nene vleren e saj

Masat jashtme Masat jashtme doganoredoganore

• Jane instrumente te politikes monetare- kreditore si:o Politika fiskaleo Tarifat e komunikacionit etj

o Ketu duhet permenduro Masat qe ndikojne ne sasine e mallrave qe u

nenshtrohen transaksioneve te jashtmeo Keto jane:

• Ndalesat- ndalimi i importit, eksportit • Sistemi i lejeve• kontingjenti

Masat jashtme Masat jashtme doganoredoganore

• Masat me motive politike- Embargoo Perdoret per te bere presion politik e ekonomik

ndaj vendit perkateso Kjo per ta detyruar qe t’i nenshtrohet

qendrimeve dhe politikes nderkombetare

Masat ndërkombëtareMasat ndërkombëtare• Mund te jete bilateral dhe multilateral

o Ketu kemi te bejme me kontrata nderkombetare

o Ne kontrate perfshihet• Parimi i favorizimit me te madh- kjo

nenkupton se• Vendit perkates i jane njohur te gjitha te drejtat,

favorizimet dhe koncesionet qe i jane dhene nje vendi tjeter

• Parimi i reciprocitetit • Parimi i favorizimit• Parimi i tretmanit nacional-

oQytetaret e vendeve ne kontrate trajtohen njejte

Bilanci i tregtise se jashtme Bilanci i tregtise se jashtme

dhe I pagesavedhe I pagesave• Bilanci i tregtise se jashtme

o Transaksionet ekonomike te nje vendi me boten e jashtme (shkembimi i mallrave dhe sherbimeve)

• Bilanci i pagesave- o Bp= Fp-Op

o Bp= bilanci i pagesaveo Fp= fitimi i pergjithshem nga kembimi nderkombetaro Op= obligimet e pergjithshme ndaj vendeve tjera,

apo neto borxhio Neto borxhi- obligimi paraqet vleren kur nga borxhet

e pergjithshme zbritet vlera e kredive qe vendi perkates ua ka dhene vendeve tjera