Politika

E-City Tirana

Qyteti im-Zëri im Nëntor-Dhjetor 2012

2

Financuar nga:

CRCA/ DCI SHQIPËRI

Adresa e zyrës: Rr. Rreshit Çollaku, Vila 13/1, Tiranë, Shqipëri

Adresa postare: Kutia Postare 1738, Tiranë / Shqipëri

Tel: + 355 4 2242264

E-mail: blerina.metaj@gmail.com; enibogdani88@gmail.com

Lexoni në brendësi:

Editorial Fq. 3

Vizita e grupit rinor Lidershipi i të Rinjve të Tiranës në

Bashkinë Tiranë Fq. 6

Lidershipi i të Rinjve të Tiranës Konsulton Publikisht

Manifestin Rinor Fq. 7

Relacion: Mbledhja e Këshillit Bashkiak

Nëntor 2012 Fq. 9

Një MANIFEST për Rininë Shqiptare Fq. 11

Shkrim nga Lutjona Lula “Brezi i Kafeve apo Brezi pa

Hapësira Publike” Fq. 12

MANIFESTI RINOR Fq. 14

3

Editorial

Lidershipi i të Rinjve të Tiranës është një iniciativë e projektit “TIRANA, QYTETI IM – ZËRI IM”, një projekt

i implementuar nga Qendra për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve në Shqipëri-CRCA, në partneritet

me Koalicionin për Nxitjen e Pjesëmarrjes së Grave dhe të Rinjve në Politikë dhe me mbështetjen

financiare të Olof Palme International Center. Grupi rinor “Lidershipi i të rinjve të Tiranës” përbëhet nga

të rinj që vijnë nga organizata rinore dhe nga forume politike rinore.

Lidershipi i të Rinjve të Tiranës këtë Dhjetor bën

pothuajse 1 vit. Ideja dhe diskutimet për

krijimin e grupit kanë filluar që në Janar të vitit

2012, por mbledhja e parë e grupit u realizua në

muajin Mars. Më tej grupi është takuar

pothuajse dy herë në muaj. Në takimet e grupit

të Lidershipit të të Rinjve të Tiranës, ose

ndryshe të njohur dhe si LRT, diskutohen

vendimet që i përkasin mbarëvajtjes së projektit

në lobimin dhe advokimin për dëgjimin e zërit

të të rinjve. Përveç takimeve të përhershme

grupi i LRT ka marrë pjesë në një sërë

iniciativash e projektesh të iniciuara prej tyre.

Në këtë kontekst duhet përmendur arritja e tyre

më e madhe për këtë vit, hartimi dhe publikimi i

Manifestit të të Rinjve.

Gjatë këtij viti, grupi rinor ka ndjekur disa

trajnime, duke përmendur trajnimin mbi të

folurën në publik më 22-23 Maj si edhe

trajnimin mbi metodat e lobimit dhe avokimit

në Shtator të po këtij viti.

Njohuritë dhe eksperiencën e marrë nga këto

trajnime, secili nga të rinjtë i ka ndarë edhe

brenda grupimeve përkatëse. Të rinjtë e LRT

janë gjithmonë në lëvizje duke përmirësuar dhe

perfeksionuar aftësitë e tyre si lidera të rinj.

Edhe pushimet verore për LRT janë një mundësi

për trajnime të ndryshme, brenda dhe jashtë

vendit.

Gjatë verës me anëtarët e LRT si dhe me të rinj

të tjerë nga e gjithë Shqipëria u organizua

shkolla verore “Të Rinjtë dhe Pjesëmarrja në

Vendimmarrje” e organizuar në kuadër të

projektit “TIRANA, QYTETI IM – ZËRI IM”. Kjo

shkollë ofroi një kurikul interaktive duke

kombinuar trajnimet me punën në grup e

diskutimet si dhe aktivitetet e kohës së lirë dhe

plazhin. Shkolla verore i mundësoi grupit të LRT

të krijonin lidhje më të forta shoqërore dhe

rrjetëzim si edhe të pasuronin grupin me disa

anëtarë të rinj entuziastë.

4

Të rinjtë e LRT kanë kryer dy vizita studimore,

një në Kuvendin e Shqipërisë dhe një në

Bashkinë e Tiranës. Vizitat studimore kishin për

qëllim ti njihnin të rinjtë me institucionet,

mënyrën e funksionimit të tyre dhe të kishin

mundësi të vizitonin ambjente ku merren disa

nga vendimet më të rëndësishme për këtë grup.

Lidershipi i të Rinjve të Tiranës ka si detyrë

kryesore të monitorojnë punën e Këshillit

Bashkiak dhe mbi të gjitha vendimet që kanë të

bëjnë me të rinjtë. Monitorimi i vendimeve të

Këshillit Bashkiak ka qenë një sfidë për LRT, pasi

nuk janë lejuar të monitorojnë çdo mbledhje

me arsyetimin e mungesës së vendeve në

sallën e mbledhjeve.

Megjithatë në 6 mbledhje të monitoruara të

Këshillit Bashkiak 2 prej tyre janë monitoruar

edhe nga tre pjesëtarë të LRT.

Ndërkohë që angazhimi më i rëndësishëm i LRT

për këtë vit ka qenë Manifesti rinor. MANIFESTI

i të Rinjve është një dokument që përmbledh

kërkesat kryesore të të rinjve shqiptarë.

Manifesti është ideuar që me krijimin e grupit

dhe është përpiluar një draft i parë nga të rinjtë

e LRT. Më pas është konsultuar me të rinj,

forume dhe organizata rinore në të gjithë

vendin. Në muajin Nëntor u zhvillua një

konsultim publik i tij dhe në muajin Dhjetor, me

rastin e ditës së rinisë, u prezantua Manifesti

final.

Duke lënë pas një vit plot me punë, LRT ka

filluar të mendojë për vitin pasardhës. Ky

grupim rinor do të fillojë vitin 2013 duke lobuar

dhe avokuar me Manifestin e të rinjve për

përmbushjen e kërkesave kryesore të rinisë

Shqiptare. LRT është një bashkim i

përfaqësuesve të të rinjve nga organizata rinore

dhe forume rinore partiake, ku qëllimi kryesor

është interesi më i lartë i të rinjve.

5

Nëse je një i/e re shqiptar/e që aderon në një organizatë rinore apo në një forum rinor partiak dhe

kërkon të ndikosh për një realitet më të mirë për të gjithë bashkëmoshatarët shqiptar, të mirëpresim

në takimin e radhës në LRT.

Nga

Enida Bogdani

Lehtësuese e grupit rinor Lidershipi i të Rinjve të Tiranës

UNE JAM LIDERSHIPI I TË RINJVE TË TIRANËS

Uniteti Rinor, Rrjeti i Vullnetarëve Shqiptarë, Forumi Rinor Eurosocialist i Shqipërisë, Lëvizja

Rinore për Integrim, Forumi Rinor i Partisë Demokratike, Përtej Barrierave, Roma Active

Albania, Parlamenti Rinor, Aleanca Kuq & Zi, Forumi Rinor Partia Republikane, Partia Civile,

Rinia Aktive

6

Grupi rinor Lidershipi i të Rinjve të Tiranës

realizoi një vizitë studimore në Bashkinë e

Tiranës, më datë 22 Nëntor, nën kujdesin e

Drejtorisë për Marrëdhëniet me Publikun.

Grupi rinor pati mundësinë të vizitonte nga

afër ambjentet ku realizohej pritja e

publikut, si dhe të njihej gjerësisht me

proçedurën e Bashkisë për pritjen e

qytetarit.

Znj. Manjola Sopoti, Përgjegjëse e

Sektorit të Komunikimit dhe Pritjes së

Qytetarit i njohu të rinjtë me punën e

Bashkisë dhe iu dha përgjigje pyetjeve

të tyre. LRT pati mundësinë të

vëzhgonte nga afër dhënien e kartave të

studentit si dhe proçedurën e aplikimit.

VIZITË STUDIMORE NË BASHKINË TIRANË

7

LRT shpreson që të kthehet për një vizitë

tjetër në Bashki, për ti prezantuar

Manifestin Rinor kryetarit të Bashkisë

Tiranë.

CRCA dhe Koalicioni për Nxitjen e Pjesëmarrjes

së Grave dhe të Rinjve në Politikë, që ka si

mision avokimin për rritjen e pjesëmarrjes së

grave dhe të rinjve në politikë dhe vendim-

marrje, në bashkëpunim me grupimin rinor

“Lidershipi i të Rinjve të Tiranës”, organizoi më

datë 9 Nëntor 2012 Konsultimin Publik të

Manifestit Rinor.

Qëllimi i konsultimit ishte prezantimi dhe

diskutimi i gjerë publik i Manifestit Rinor me të

rinjtë, organizatat dhe forumet rinore, për të

sjellë shqetësimet reale të një prej grupeve më

të mëdha shoqërore, siç janë të rinjtë, në

vëmendjen e Qeverisë, institucioneve dhe

partive politike.

Manifesti Rinor është një dokument që

parashtron kërkesat kryesore të të rinjve,

evidentuar nga problemet dhe shqetësimet e

tyre. Ky Manifest është formuluar nga grupi

rinor “Lidershipi i të Rinjve të Tiranës” dhe

është konsultuar më gjerë me organizata dhe

grupime rinore.

LIDERSHIPI I TË RINJVË TË TIRANËS KONSULTON PUBLIKISHT MANIFESTIN RINOR

8

Në pjesën e parë të takimit, përfaqësues të

“Lidershipit të të Rinjve të Tiranës” iu

prezantuan pjesmarrësve kërkesat e Manifestit

sipas pesë pikave të tij: Edukim gjithëpërfshirës

dhe cilësor; Përfaqësim rinor në vendimmarrje;

Punësim rinor; Hapësira Publike për të Rinjtë;

Shëndetësia për të Rinjtë.

Ndërsa pjesa e dytë e takimit u përqëndrua në

punë në grupe po sipas pesë pikave kryesore të

Manifestit, ku u diskutuan kërkesat e

parashtruara dhe u dol me sugjerime e

riformulim të tyre.

Synohet që drafti përfundimtar i Manifestit

Rinor, me të gjitha sugjerimet e dala nga

Konsultimi, t’u drejtohet të gjitha Partive

Politike, Parlamentarëve, Qeverisë dhe

Kryetarëve të Bashkive e Komunave në Shqipëri,

për të adresuar shqetësimet kryesore dhe

pritshmëritë që rinia ka dhe që partitë politike,

autoritetet e të zgjedhurit qëndrorë dhe

vendorë duhet ti kenë parasysh dhe të marrin

masa për ti plotësuar ato.

Në këtë Konsultim morën pjesë përfaqësues të

forumeve politike rinore si nga PS, PR, PDIU, AK,

LSI, PC, etj; organizatave dhe grupimeve rinore

si RVSH, Parlamenti Rinor, Përtej Barrierave,

Lëvizja Mjaft, Uniteti Rinor; aktivistë të

shoqërisë civile; përfaqësues të Bashkisë Tiranë;

KMD-së; përfaqësues të organizatave

ndërkombëtare; Medias, etj.

9

Një pjesëtar i stafit të CRCA-s dhe dy anëtarë të grupit rinor

“Lidershipi i të rinjve të Tiranës” morën pjesë si vëzhgues në

mbledhjen e Këshillit Bashkiak të muajit Nëntor. Nisur nga

eksperienca e mbledhjes së mëparëshme, shkuam në mbledhje

30 minuta përpara zhvillimit të mbledhjes për të parë nëse ishte e

mundur të akomodohen tre persona për të vëzhguar mbledhjen

dhe gjetëm bashkëpunimin e stafit të Bashkisë Tiranë.

Në këtë mbledhje plotësohej

kuorumi i nevojshëm për zhvillimin e saj. Mbledhja e Këshillit

Bashkiak u monitorua nga media dhe u transmetua live në

disa stacione kombëtare. Kryetari i Bashkisë Tiranë, Z. Lulzim

Basha, ishte prezent gjatë gjithë mbledhjes.

Në fillim u miratua rendi i ditës, që pati shumë ndërhyrje

edhe pasi u miratua. Por në vend që të kalohej tek miratimi i

p/vendimeve, kryebashkiaku ndau axhendën e aktiviteteve

të kryeqytetit për 100-vjetorin. Kjo shtyu rendin e ditës për rreth 30 minuta. Mbledhja u

shoqërua me shumë debate ndërmjet pozitës e opozitës dhe me komente të politizuara.

Në kuadër të prezantimit të axhendës së kryeqytetit për 100-vjetorin e pavarësisë, u diskutua

edhe emërtimi i shesheve dhe rrugëve, ku në fokus ishte emërtimi i sheshit “Çamëria”. Z.Dalipi,

kryetar i këshilltarëve të opozitës, komentoi se Bashkia duhet të ndiqte dhe të ishte në dijeni të

debateve publike për emërtimin e shesheve dhe rrugëve.

Vendimet e miratuara dhe të parashikuara në rendin e ditës ishin:

1.p/Vendim: Për “Transferimin kapital të vlerës së investimeve të kryera nga Aparati i Bashkisë

së Tiranës gjatë viteve 2000 – 2009”. Komisioni i Financës dhe Ekonomisë kishte mendim të

dyzuar, duke qenë se këshilltarët e opozitës kishin mungesë informacioni për të marr një

vendim. Megjithatë p/vendimi u miratua vetëm me votën e maxhorancës.

RELACION: MBLEDHJA E KËSHILLIT BASHKIAK

NËNTOR 2012

10

2. p/Vendim: Për ”Disa ndryshime në buxhetin e Bashkisë së Tiranë për vitin 2012”. Edhe

njëherë Komisioni i Financës dhe Ekonomisë dha opinione të ndryshme. Ishte e vështirë të

ndiqej debati pasi flisnin për mungesë dokumentacioni dhe nuk ishte i qartë ndryshimi në fjalë

për buxhetin. Për më tepër këshilltarët e tjerë angazhoheshin në debate pa marrë lejen e fjalës,

që e bënte fizikisht të vështirë dëgjimin. P/vendimi u kalua me votën e maxhorancës, ku këtë

herë këshilltarët e opozitës hynë në votim duke votuar kundra.

3. p/Vendim: Për ”Miratimin e sistemit të pikëzimit për programin e subvencionimit të

familjeve që përfitojnë kredi të lehtësuara nga shteti, sistemin e pikëzimit për programin e

banesave sociale me qera, dhe sistemin e pikëzimit për bonusin e strehimit”. Znj. Gazholli

kryetare e Komisionit të Strehimit dhe Çështjeve Sociale tha se komisioni nuk u mblodh.

Ndërkohë që disa këshilltarë të opozitës shprehën se nuk ishin dakord me sistemin e tanishëm

të pikëzimit. Por debati dhe argumentat ishin shumë të vështirë për tu ndjekur, sepse merrej

fjala pa leje dhe flisnin shumë këshilltarë njëkohësisht.

Nga ky moment nuk u ndoq më rendi i ditës dhe ishte e vështirë të kuptohej nëse u miratuan

p/vendimet e tjera. Këshilltarët flisnin pa respektuar rendin e fjalës.

Komente :

Seanca e mbledhjes së Këshillit Bashkiak

u vëzhgua nga tre përfaqësues të CRCA

dhe Lidershipit, këtë rradhë me

bashkëpunimin e stafit të Bashkisë

Tiranë.

Seanca e mbledhjes së Këshillit Bashkiak

u transmetua live në disa televizione, që

e bën të aksesueshme nga shumë

qytetarë mbledhjen e këshillit. Por jo e

gjithë seanca u transmetua në media.

Mbase duhet të bëhet një plan mediatik

i seancave që duhen transmetuar që

janë më të rëndësishme për qytetarët e

Tiranës.

Votimi i rendit të ditës kaloi me shumë

debate, dhe mbasi u miratua,

Kryebashkiaku doli nga rendi i miratuar i

ditës.

Votimi i p/Vendimeve u bë në debat e

sipër, dhe disa pa votimin e

këshilltarëve të opozitës. Ishte shumë e

vështirë për një qytetar/vëzhgues të

ndiqte radhën e mbledhjes.

Moderimi i seancës nga Kryetari i

Këshillit nuk u respektua nga të gjithë

këshilltarët dhe Kryetari i Bashkisë e në

disa raste Kryetari nuk respektoi

dhënien e fjalës. Kjo seancë u dominua

nga debate me ngjyrime politike dhe

shqetësime për zgjedhjet e radhës.

Njoftimi për mbledhjen e nëntorit është

publikuar në faqen zyrtare të bashkisë

bashkë me rendin e ditës së mbledhjes,

por nuk mund të shkarkohet për arsye

teknike.

Shpesh herë komentet e këshilltarëve

nuk kishin të bënin me rendin e ditës,

dhe kalonin në ngjyrime politike dhe

personale. Kjo e bënte të vështirë

miratimin e p/Vendimeve dhe debatin

konstruktiv mbi të mirën e qytetarëve.

Jo të gjithë p/vendimet e rendit të ditës

u miratuan.

Grupi rinor Lidershipi i Të Rinjve të Tiranës, prezanton publikisht Manifestin e Rinisë, pas 10

muajsh pune dhe konsultimi me organizata rinore dhe forume politike rinore në mbarë vendin.

“Lidershipi i të Rinjve të Tiranës”, në bashkëpunim me CRCA dhe Koalicionin për Nxitjen e

Pjesëmarrjes së Grave dhe të Rinjve në Politikë, ftoi të rinjtë dhe përfaqësues të institucioneve

dhe qeverisë të ndiqnin nga afër parashtrimin e kërkesave të të rinjve. Këto kërkesa i

drejtoheshin Qeverisë dhe Partive Politike në Shqipëri, në Konferencën për Shtyp organizuar

më 7 Dhjetor, në kuadër të Ditës Kombëtare të Rinisë.

Rinia reagon me anë të këtij Manifesti dhe merr rradhën për të dalë në publik. Është koha që

rinia të jetë vetë protagoniste e fatit të vet. Të rinjtë e Shqipërisë duhet të vendosin të gjithë

bashkë për të ardhmen e tyre, dhe jo disa të vendosin për të gjithë. Prandaj, ky Manifest u

kërkon Partive Politike, Parlamentarëve, Qeverisë dhe Kryetarëve të Bashkive e Komunave në

Shqipëri, të adresojnë shqetësimet kryesore dhe pritshmëritë që të rinjtë kanë për klasën

politike në vend.

NJË MANIFEST PËR RININË SHQIPTARE!

12

Manifesti Rinor është një dokument që parashtron kërkesat kryesore të të rinjve shqiptarë, i

konsultuar masivisht përgjatë një periudhe 10 mujore, ku evidentohen problemet dhe

shqetësimet e të rinjve anembanë Shqipërisë. Procesi i përgatitjes së Manifestit është drejtuar

nga grupi rinor “Lidershipi i të Rinjve të Tiranës” dhe u prezantua nga vetë të rinjtë gjatë kësaj

konference për shtyp. Në këtë event pati një pjesëmarrje të gjerë nga mediat dhe pjesëtarë të

organizatave rinore.

Manifesti i Rinisë do të shërbejë si një mjet lobues dhe advokues me aktorët përkatës për të

parashtruar kërkesat kryesore të të rinjve. Nga Janar 2013 për grupin rinor Lidershipi i të Rinjve

të Tiranës fillon faza e dytë, gjatë së cilës do të synohet ndërgjegjësimi publik për kërkesat që

përmban Manifesti.

Në opinionin publik shqiptar është mjaft i

përhapur stereotipi i “brezit të kafeve”.

Është e vërtetë që një pjesë e madhe e

studentëve shqiptarë preferojnë të jenë

mbase pak apatikë duke pritur për diçka,

shpeshherë pa e ditur çfarë. Por, stereotipi

e ka si tipar të tijin dallues, përgjithësimin e

gabuar.

Ne jemi

brezi, i cili është përballur me ndryshime

drastike në shoqërinë shqiptare. Gjatë

viteve të tranzicionit shoqëria shqiptare

është përballur me kthesa dhe ndryshime të

papritura, të dëshiruara dhe jo. Ndryshime

të tilla në shoqërinë tonë duket se kanë

shkaktuar shpesh stres dhe apati. E pra, ne

jemi brezi i përballur me to.

“BREZ I KAFEVE” APO “BREZ PA HAPËSIRA

PUBLIKE”!

13

Thyerja e stereotipit vjen nga vet të rinjtë e

angazhuar në organizata dhe forume rinore.

Interesi për publiken dhe

mënyrën e funksionimit të

saj është tipar i një

qytetarie demokratike.

Angazhimi në këto

organizata është vullnetar

dhe të rinjtë janë forca

motorrike e ekzistencës së

tyre. Dëshmitarë janë

ngjarjet e javës së parë të

Dhjetorit. Në kuadër të

solidarizimit me probleme

te ndryshme sociale, shumë

aktivitete janë ndërrmarë

nga organizata të shoqërisë

civile. Entuziazmi i të rinjve

të angazhuar në sferën e

shoqërisë civile ishte mjaft

frymëzues.

Por nëse është kështu pse ne jemi të

akuzuar për pasivitet? Si pjesë e kësaj

gjenerate nuk e mohoj faktin se një pjesë e

jona janë skeptikë ndaj kontributit të tyre

në shoqëri. Jo rrallë në baret e fakulteteve

dëgjohen shprehje si: “nuk është në dorën

tonë”. Ky skepticizëm dhe kjo ndjenjë

pafuqie janë ushqyer nga tentativa të

dështuara për ndryshim apo dhe nga një

kulturë historike diktatoriale. Por, përvec

kësaj si problem është mungesa e

hapësirave të shfaqjes së rinisë si potencial.

Nismat tona shpesh nëpërkëmben si

kapriço dhe teka të moshës jo vetëm nga

skeptikët, por edhe nga ata që

do të duhej të na

mbështesnin. Ligjet për

arsimin miratohen pa na

pyetur, hapësirat në

vëndimmarrje janë minimale,

dyer që mbyllen pa mbaruar

kërkesën. Të lodhur nga

përpjekjet, kafja me miqtë

duket si vendi ku ideja jote

dëgjohet. Pa harruar të

përmendet përballja me

optikën politizuese. Rregulli i

pashkruar i shoqërisë sonë

“më thuaj me kë parti je, të të

them se cili je”.

Më e rëndësishme është mospërkrahja nga

vet të rinjtë. Shpesh të rinjtë që aktivizohen

shihen nga një pjesë si ata që harxhojnë

kohën kot, kur ndërkohë ky gjykim vjen nga

një kafe përballë shkollës.

Nuk e mohoj kemi pasivitet, por nuk jemi

“brezi i kafeve” në këtë kuptim. Në fund të

fundit jemi ata që dhe kafen e shohin si

hapësirë publike për problemet tona në

mungesë të hapësirave që na janë mohuar.

Nuk e mohoj kemi

pasivitet, por nuk

jemi “brezi i kafeve”

në këtë kuptim.

Në fund të fundit jemi

ata që dhe kafen e

shohin si hapësirë

publike për problemet

tona në mungesë të

hapësirave që na janë

mohuar.

14

MANIFESTI I TË RINJVE SHQIPTARË

Përmes këtij Manifesti, ne ngremë zërin që Rinia të jetë protagoniste e së ardhmes së vet, dhe jo vetëm vëzhguese pasive e proceseve të zhvillimit në Shqipëri.

Ne të rinjtë e Shqipërisë kërkojmë nga partitë politike, zyrtarët e zgjedhur,

kandidatët, të gjitha institucionet shtetërore në nivel qëndror dhe vendor dhe

strukturat e shoqërisë shqiptare:

Rinia zgjidhja, jo problemi! Rini dëgjo dhe reago! Është radha jote të dalësh në skenë. Fillo që këtu të reflektosh,

kërkosh dhe veprosh. Ne, të Rinjtë e Shqipërisë duam të vendosim të gjithë bashkë për

të ardhmen tonë, dhe jo disa të vendosin për të gjithë. Rinia është e ardhmja e një

kombi, por ne Rinia e Shqipërisë jemi dhe investimi i të tashmes së këtij kombi. Ne duam

një Shqipëri pa vrasje, pa vjedhje, pa korrupsion, pa varfëri, një Shqipëri të gjelbër,

solidare, me mundësi të barabata për të gjithë, në respekt të të drejtave të njeriut.

SHËNDETËSIA PËR TË RINJTË!

Akses i garantuar në shërbime shëndetësore falas dhe konfidencial për të

rinjtë;

Lehtësimi i proçedurave administrative shëndetësore për të rinjtë, në

rastin e librezave shëndetësore;

Fushata informuese dhe sensibilizuese për të rinjtë mbi shëndetin

riprodhues e seksual, duhanin dhe substancat narkotike, përfshirë zonat

rurale;

Fushata të shpeshta informuese mbi çështjet e shëndetit për rininë duke

shfrytëzuar teknikën “peer education” të rinjtë për të rinjtë;

Paisja me kartë shëndeti për studentë, të papunë, dhe të rinj me aftësi të

kufizuar (rimbursimi i medikamenteve);

Kujdes dhe vëmendje e veçantë për mirëqenien psiko-sociale të të rinjve

(psikologu në shkollat e mesme, qëndrat rinore, zyrat për rininë,

universitete, etj).

15

EDUKIM GJITHËPËRFSHIRËS DHE CILËSOR!

Një sistem arsimor transparent, përmes dixhitalizimit/kompjuterizimit të shërbimeve

arsimore dhe publikimit online të të dhënave;

Një sistem arsimor gjithëpërfshirës; krijimi i kushteve të përshtatshme për grupet e

marxhinalizuara; krijimi i kushteve të përshtatshme për akses të personave me aftësi të

kufizuar në arsim;

Rishikim dhe përmirësim të programeve mësimore, literaturës dhe teknologjisë së

laboratorëve; Ambiente mësimore me kushte optimale dhe staf akademik me kualifikimin

e duhur;

Mekanizma funksional për ndërtimin e një dialogu konstruktiv mes stafit akademik dhe

studentëve/nxënësve dhe për vlerësimin e stafit akademik nga studentët/nxënësit;

Konsultimi i ndryshimeve të programeve mësimore dhe ligjeve për arsimin me të gjithë

grupet e interesit;

Mirëfunksionim të strukturave rinore vendimmarrëse të pavarura brenda institucioneve

arsimore (qeveritë studentore, Senate, etj);

Krijimi i zyrave për orientim karriere pranë institucioneve arsimore për një rini të mirë

orientuar drejt interesave të tyre;

Të nxitet dhe të njihet edukimi jo-formal si pjesë integrale e edukimit në tërësi;

Instrumenta lehtësues për përfshirjen e të diplomuarve jashtë vendit në punë e shoqëri.

16

PËRFAQËSIM RINOR NË VENDIM-MARRJE!

Përfaqësim gjithëpërfshirës për të rinjtë pa dallim moshe, race, gjinie, arsimi, aftësie apo përkatësie shoqërore;

Të ulet mosha e votuesve të rinj nga 18 vjeç në 16 vjeç;

Transparencë, akses dhe informacion të herë pas hershëm të politikave rinore dhe ekzistenca e një faqe zyrtare elektronike funksionale për politikat rinore, ku të ketë publikime dhe informacione në këtë faqe për politikat rinore nga institucionet përkatëse;

Hartimin e politikave rinore në konsultim me të rinjtë në nivel lokal dhe qëndror;

Partitë politike t’u krijojnë mundësi dhe të favorizojnë të rinjtë, edhe me kuota, si kandidatë në nivel vendor dhe qëndror;

Mbështetje të iniciativave rinore, nga pushteti lokal, për të ngritur struktura në shërbim të komunitetit;

Konsultim me të rinjtë për hartimin e një projektligji për rininë.

PUNËSIM RINOR!

Të hartohen dhe zbatohen politika e strategji me të rinjtë dhe për të rinjtë për aktivizimin dhe

aksesin e të rinjve në tregun e punës me kushte të barabarta për grupet vulnerabël/të riskuara;

Krijimi i një “Agjencie Mbështetëse dhe Informuese për Rininë” ku të përfshihen hapësira virtuale

me vende pune sezonale për të rinjtë; ofrimi kurseve profesionale; mbështetje për punësimin e

studentëve (të rinjve) me rezultate të larta; studim i tregut të punës për të rinjtë; lehtësim i

kushteve të stazhit të punës;

Njohja dhe qarkullimi i praktikës së “peer education”- të rinjtë që mësojnë të rinjtë nga

eksperiencat e tyre;

Favorizimi me kredi të buta për biznese të vogla rinore dhe nxitja e punësimit të të rinjve, përmes

uljes së taksimit të bizneseve që punësojnë të rinjtë;

Të inkurajohen talentet në art, kulturë dhe sport duke marrë mbështetje nga bashkitë/komunat

përkatëse.

17

HAPËSIRA PUBLIKE PËR TË RINJTË

Funksionimi i bibliotekave dhe hapësirave publike në çdo minibashki

dhe sigurimi i aksesit të të rinjve në to;

Ngritja e Qendrave Rinore argëtuese, sportive dhe funksionimi i atyre

ekzistuese në çdo minibashki;

Akses i garantuar në hapësira publike edhe për të rinjtë me aftësi të

kufizuar dhe grupet e marxhinalizuara;

Lehtësira dhe përmirësimi i transportit publik për studentët dhe të

rinjtë me aftësi të kufizuar edhe nga grupe të disavantazhuara;

Akses falas në internet në hapësirat publike;

Hapësirat publike institucionale të vihen në dispozicion të të rinjve

sipas një rregulloreje të përcaktuar;

Aktivitete artistike të hapura me akses sa më të gjerë në ambjentet e

frekuentuara nga të rinjtë.