Pokochaj jesień Spróbuj pokochać jesień z niesamowitymi urokami dobry XI.pdf · 2011-12-20 ·...
Transcript of Pokochaj jesień Spróbuj pokochać jesień z niesamowitymi urokami dobry XI.pdf · 2011-12-20 ·...
Cena 2 zł.
Pokochaj jesień
Spróbuj pokochać jesień
z niesamowitymi urokami Spójrz ile piękna niesie obdarzając cię nowymi dniami.
Kolorowo jak wiosną
barwne liście ostatki zieleni Dadzą chwilę radosną
twą szarość życia mogą odmienić.
Wieczór szybciej nastaje słońce też znika wcześniej niż latem
Lecz nowe czy nie daje chwile spokoju skorzystaj zatem.
Tadeusz Karasiewicz
W numerze:
Kalendarium
Z życia szkoły Osiągnięcia sportowe
Zielony październik
-wywiad z panem
leśniczym
-wycieczki
-wykłady
-konkursy
-ankieta
Z życia
szkoły
Akademia z okazji Dnia Nauczyciela
14 października to Dzieo Komisji Edukacji Narodowej – dzieo
wszystkich pracowników oświaty. My pamiętamy o naszych
nauczycielach i nie tylko w dniu Ich święta dziękujemy za codzienny
trud i trudną pracę.
Dnia 18-19 października
odbyła się sprzedaż
,,kremówek papieskich”.
Dochód ze sprzedaży został
przeznaczony na Caritas
Diecezji Łomżyńskiej.
-2-
20 października obchodziliśmy uroczyście XI Dzień Papieski
przebiegający w tym roku pod hasłem „Jan Paweł II- Człowiek
Modlitwy”.
Święto zostało ustanowione decyzją Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej
ustawą z dn. 27 lipca 2005 r. „w hołdzie największemu autorytetowi XX
wieku” i jest obchodzone w rocznicę wyboru arcybiskupa Karola
Wojtyły na papieża. Dzień Papieski to czas duchowej łączności z Janem
Pawłem II, w tym dniu wspominamy jego życie, naukę i modlimy się za
jego wstawiennictwem.
Z tej okazji w naszej szkole
mieliśmy możliwość
uczestniczenia w części
artystycznej przygotowanej pod
kierunkiem p. A. Stypułkowskiej,
p. M. Łapińskiej i p. A.
Piekutowskiej oraz zakupienia
„papieskich kremówek”, z których
dochód zostanie przeznaczony na
potrzeby Szkolnego Koła Caritas.
Na scenie, przedstawiającej
wnętrze wadowickiej kawiarenki,
wystąpili uczniowie naszego
gimnazjum w roli znajomych
Karola Wojtyły z lat młodości.
Wysłuchaliśmy m.in. wspomnień pani Halinki, z którą Karol grywał w
szkolnym teatrze i pani Ani-uczestniczki wspólnych wypraw
turystycznych. Anegdoty przywołane przez aktorów przypomniały nam
postać Wojtyły jako pełnego życia młodzieńca, który swoją
osobowością, umiejętnościami i humorem potrafił zjednywać do siebie
ludzi. Występ aktorów wzbogaciły pieśni religijne w wykonaniu
szkolnego chóru przy akompaniamencie ucznia kl. IIa Michała
Stypułowskiego. Atrakcję stanowił też taniec góralski i układ taneczny w
wykonaniu dziewcząt ze szkoły podstawowej. W śpiew ulubionej przez
papieża „Barki” i hymnu Bożego miłosierdzia „Zaufaj Panu już dziś”
włączyła się cała społeczność szkolna. Mieliśmy również możliwość
wysłuchania wierszy Jana Pawła II i fragmentów homilii, w których
-3-
papież zwracał się do młodzieży, by byli jak „żyzna gleba” i wiele od
siebie wymagali.
Tegoroczny Dzień Papieski obchodziliśmy wspólnie z uczniami kl. IV
i V ze Szkoły Katolickiej w Łapach, którzy przyjechali do nas razem z
księdzem dyrektorem Antonim Wróblewskim
Po występie młodych aktorów głos zabrała p. dyr. Alicja Łapińska,
która podkreśliła, ze młodzi ludzie powinni czerpać z nauki papieża i
żyć tak, aby był z nich dumny. Ksiądz dyrektor podziękował za
zaproszenie i wzruszenia, jakich dostarczył mu występ, przypomniał
spotkania z papieżem, a także poprowadził wspólną modlitwę
zakończoną błogosławieństwem zebranych.
Jan Paweł II stał się ideałem dla wielu z nas, a tegoroczne obchody
Dnia Papieskiego przypominają, że był to Człowiek Modlitwy, z
którego powinniśmy brać przykład.
-4-
Dnia 13 października odbył się
IV Bieg uliczny ,,Od
Karolka do Karola”
Wyniki:
Szkoła Podstawowa
Dziewczęta
1.Katarzyna Martyniak kl.VI -10
miejsce
2.Katarzyna Makowska kl.VI -13
miejsce
Chłopcy
1.Sebastian Płooski kl.V-5 miejsce
2.Paweł Stypułkowski kl.VI- 2 miejsce
Gimnazjum
Dziewczęta
1.Łapioska Justyna kl.III-10
miejsce
2.Bagioska Karolina kl.III-
11miejsce
Chłopcy
1.Falkowski Emil kl.I-5
miejsce
2.Roszkowski Paweł kl.III-8
miejsce
-5-
Sprzątanie cmentarza -24 października, 27października
Kiermasz tanich
książek
-6-
VI Turniej piłki halowej SKC w Szumowie 22 października
-7-
Październik to miesiąc ochrony
przyrody.
W naszej szkole obchodzono go pod
hasłem
ZIELONY PAŹDZIERNIK.
Zorganizowano wiele spotkao z ludźmi zajmującymi się ochronną
przyrody, uczniowie wyjeżdżali na zajęcia terenowe , przeprowadzili
ankietę , sprzątali szkolny ogród botaniczny , przeprowadzili konkurs
oraz na zajęciach projektowych ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE szukali
przyczyn i skutków zanieczyszczenia powietrza , wody i gleby . W
obchody Zielonego Października mieli okazję zaangażowad się
uczniowie całej szkoły. Uczniowie pracowali pod opieką p. Agnieszki
Kamioskiej.
-8-
10.X .2011 z okazji Święta Drzewa
gościliśmy leśnika Pana W. Porowskiego , pracownika Nadleśnictwa
Rudka
Gośd opowiadał najmłodszym uczniom o drzewach oraz mieszkaocach lasu . Dzieci wykonały prace plastyczne na temat ochrony lasów. Wszyscy otrzymali za to słodkie nagrody. Prace podobały się bardzo Panu Porowskiemu i obiecał maluchom, że zostaną umieszczone na gazetce w Nadleśnictwie Rudka.
-9-
Pan leśniczy ofiarował w zamian plansze edukacyjne z drzewami leśnymi oraz udzielił krótkiego wywiadu.
R.S: Jak długo pracuje Pan w zawodzie leśnika?
W.P. Od 01.08.1975 roku, to już 36 lat.
R.S.: Czy interesuje się Pan ekologią?
W.P.: Od zawsze , dlatego wybrałem ten zawód.
R.G.: Jakie działania podejmuje leśnictwo w związku z
ochroną środowiska?
W.P.: Cała działalnośd leśnictwa opiera się na ochronie
środowiska.
R.S.r: Czy leśnictwo podejmuje akcje sprzątania terenu w
naszym regionie ?
W.P.: Dwa razy w roku.
R.S.: Czy był Pan świadkiem zanieczyszczenia środowiska? Jak
Pan reaguje na te zachowanie?
W.P.: Od momentu rozpoczęcia pracy jestem świadkiem
zanieczyszczania ,razi mnie to bardzo, dlatego organizuję
sprzątanie .
R.S.: Co powiedziałby Pan ludziom, którzy zanieczyszczają
środowisko?
R.W.: Zanieczyszczanie środowiska jest jego zatruwaniem a
każdy człowiek żyje w tym środowisku i tym oddycha.
Chciałbym aby ludzie byli bardziej uświadomieni jaką stratą
dla wszystkich jest zaśmiecanie środowiska.
R.S. Dziękujemy za rozmowę. -10-
W ramach projektu ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE
współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego
Funduszu Społecznego , uczniowie kl. III badali stan naszego
środowiska. Klasa IIIB(13 uczniów)od początku roku szkolnego
poszukiwała przyczyn i skutków zanieczyszczenia powietrza ,wody i
gleby. Uczniowie realizują projekt BADANIE WPŁYWU PRZEMYSŁU NA
ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ,WODY I GLEBY i dzielą się ze sobą
zdobytą wiedzą.
Oto artykuły napisane przez uczniów.
ZANIECZYSZCZENIA WODY
Zanieczyszczenie wód polega na niekorzystnych zmianach właściwości
fizycznych lub chemicznych wody spowodowane wprowadzaniem w
nadmiarze substancji nieorganicznych (stałych, płynnych, gazowych),
organicznych, radioaktywnych czy wreszcie ciepła, które ograniczają
lub uniemożliwiają wykorzystywanie wody do picia i celów
gospodarczych.
Zanieczyszczenia dzielimy na:
Komunalne – są to ścieki miejskie, mieszanina odpadów z gospodarstw
domowych, odpadów ze szpitali, pralni i zakładów przemysłowych.
Zawierają one detergenty, chorobotwórcze drobnoustroje i metale
ciężkie. Substancje te przenikają do organizmów żywych wywołując
choroby takie jak tyfus, cholera czy dur brzuszny.
Przemysłowe – powstają przy wydobywaniu surowców, w trakcie
chłodzenia urządzeo przemysłowych i filtracji.
Rolnicze – są to środki ochrony roślin, ich nadmiar spływa z wodami
deszczowymi do zbiorników wodnych co w efekcie zakłóca równowagę
ekologiczną. -11-
Skutki zanieczyszczeo
Woda odtlenia się, co wpływa na wymarcie organizmów tlenowych
żyjących w wodzie. Zbiornik wodny ulega fizycznym zanieczyszczeniom
takim jak barwa, temperatura. Chemikalia mają bezpośrednie działanie
trujące, rozwijają się także organizmy wodne takie jak glony.
Wykonali: Weronika Gąsowska, Marlena Łupioska, Aneta Łupioska,
Marcin Perkowski
Zanieczyszczenia powietrza
Zanieczyszczenia powietrza są głównymi przyczynami globalnych
zagrożeo środowiska. Najczęściej i najbardziej zanieczyszczają
atmosferę: dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu, pyły.
Źródła zanieczyszczeo powietrza
Powietrze zanieczyszczają wszystkie substancje gazowe, stałe lub
ciekłe, znajdujące się w powietrzu w ilościach większych niż ich średnia
wartośd. Ogólnie zanieczyszczenia powietrza dzieli się na pyłowe i
gazowe. Światowa Organizacja Zdrowia definiuje powietrze
zanieczyszczone jako takie, którego skład chemiczny może ujemnie
wpłynąd na zdrowie człowieka, roślin i zwierząt, a także na inne
elementy środowiska (wodę, glebę). Zanieczyszczenia powietrza są
najbardziej niebezpieczne ze wszystkich zanieczyszczeo, gdyż są
mobilne i mogą skazid na dużych obszarach praktycznie wszystkie
komponenty środowiska. Głównymi źródłami zanieczyszczeo są:
uprzemysłowienie i wzrost liczby ludności, przemysł energetyczny,
przemysł transportowy, źródła naturalne (największe źródło).
-12-
Skutki zanieczyszczeo powietrza
Zanieczyszczenia powietrza są wchłaniane przez ludzi głównie w
trakcie oddychania. Przyczyniają się do powstawania schorzeo układu
oddechowego, także zaburzeo reprodukcji i alergii. Zanieczyszczenia
powietrza powodują korozję metali i materiałów budowlanych.
Działają niekorzystnie również na świat roślinny, zaburzając procesy
fotosyntezy, transpiracji i oddychania. Wtórnie skażają wody i gleby. W
skali globalnej maja wpływ na zmiany klimatyczne.
Efektem zanieczyszczeo powietrza są również:
Kwaśny deszcz-opad atmosferyczny o niskim pH. Zawiera kwas siarkowy powstały w atmosferze zanieczyszczonej tlenkami siarki
Smog-zanieczyszczenia powietrza zawierające duże stężenie pyłów i toksycznych gazów, których źródłem jest głównie motoryzacja i przemysł.
Odory(niepożądane zapachy)-skutek obecności w powietrzu zanieczyszczeo pobudzających receptory węchowe
Dziura ozonowa-spadek zawartości ozonu (o3) na wysokośd 15-20 km głównie w obszarze bieguna południowego. Największe znaczenie mają w tym procesie związki chlorofluorowęglowe (freony), z których uwolniony chlor (pod wpływem promieni ultrafioletowych ) atakuje cząsteczki ozonu
Efekt cieplarniany-zjawisko zachodzące w atmosferze powodujące wzrost temperatury Ziemi Wykonali: Kamil Truskolawski kl. III B, Daniel Perkowski kl. III B Piotr Makowski kl. III B, Klaudia Zambrzycka kl. III B, Stanisław Kulesza kl. III B
-
-13-
Zanieczyszczenia gleby
Gleba jest to biologicznie czynna powierzchniowa warstwa litosfery,
powstała ze skały macierzystej pod wpływem czynników glebotwórczych
(głównie organizmów żywych, klimatu i wody) i podlegająca stałym
przemianom.
Glebę można zanieczyścid poprzez :
- wyrzucanie śmieci do lasu(śmieci wyrzucone do lasu są bardzo
niebezpieczne, ponieważ bardzo długo się rozkładają i szkodzą nie tylko
glebie ale tez całemu środowisku) ,
- wydalanie spalin do środowiska
-zanieczyszczenia związkami organicznymi i środkami ochrony roślin
(używanie sztucznych nawozów i oprysków)
-wypuszczanie ścieków komunalnych oraz produktów ubocznych z
fabryk i zakładów przemysłowych do środowiska
Skutki zanieczyszczenia gleby:
-zakwaszenie gleby
-wymieranie organizmów żyjących w glebie
Wykonali: Michał Płooski kl. III B Paweł Roszkowski kl. III B Kinga Łapioska kl. III B Karolina Bagioska kl. III B
-14-
Sprawozdanie z wyjazdu naukowego do Kurowa napisane
przez uczennice klasy III b uczestniczki projektu ROZWÓJ
PRZEZ KOMPETENCJE.
Dnia 12.10 uczniowie klas trzecich z naszego gimnazjum odwiedzili
siedzibę Narwiaoskiego Parku Narodowego- miejscowośd Kurowo.
Wraz z panią Agnieszką Kamioską i panem Mariuszem Gołaszewskim
zajęliśmy się badaniem wody oraz gleby.
Celem naszego wyjazdu było zbadanie stopnia zanieczyszczeo naszego
środowiska, wykonanie ciekawych doświadczeo, poznanie właściwości
wody i gleby oraz ogólne poszerzenie naszej wiedzy.
Wykonując badania wspólnie stwierdziliśmy, że woda z Narwi ma zapach
ziemi i jest lekko żółtawa oraz mętna. Przez jej filtrację
zaobserwowaliśmy niewielki osad. Niezwykle ciekawe było dodawanie
różnokolorowych substancji chemicznych do próbki z wodą. -15-
Obserwując zmianę barwy mogliśmy odczytad jej odczyn pH, twardośd
oraz zawartośd fosforanów i azotanów. Nasza woda była dośd twarda, a
jej odczyn pH wynosił 8,5.
Następnie specjalnym urządzeniem pobraliśmy próbki gleby i z
podanych diagramów odczytaliśmy, ze jej pH jest obojętne i zawiera
śladowe ilości azotu. Zmieszaliśmy gleby z różnych miejsc z wodą i
odstawiliśmy w spokojne miejsce, aż do opadnięcia osadu na dno.
Widoczna wtedy była dwu centymetrowa warstwa humusu, czyli
warstwa rozkładających sie szczątków roślin i zwierząt. Badaliśmy glebę
także przez zapach i dotyk, aby następnie określid jej konkretny typ.
-16-
Po pomyślnie przeprowadzonych doświadczeniach przyszedł czas na odpoczynek. Zajęliśmy się rozpalaniem ogniska, które dawało przyjemne ciepło w ten ponury i chłodny dzieo. Po upieczeniu i zjedzeniu kiełbasek ruszyliśmy w drogę powrotną. Zła pogoda w niczym nam nie przeszkodziła, wręcz przeciwnie, wszyscy byli uśmiechnięci i chętni do pracy. Bez wątpienia ten wyjazd należał do udanych. Zapoznaliśmy się z otaczającymi nas wodami i glebami, poznaliśmy tajniki wykonywania doświadczeo, a także miło spędziliśmy czas na świeżym powietrzu, bawiąc się, a zarazem ucząc.
Aneta Łupioska i Marlena Łupioska z kl.III b -17-
Konkurs na najładniejszy karmnik dla ptaków
Samorząd Uczniowski i nauczyciel przyrody ogłosili wśród uczniów kl.
IV-VI Sz. P konkurs na najlepszą stołówkę dla ptaków czyli karmnik .W
konkursie wzięli udział: Emilia Kalinowska z kl. IV, Gabriel Idźkowski z kl.
V, Szymon Dzierżanowski z kl. VI, Jakub Garbacik kl. IV .Wszyscy uczniowi
bardzo się postarali. Karmniki postawimy przed szkołą i zimą będziemy
karmid ptaki.
Ci sami inicjatorzy przy współpracy członków Szkolnego Koła Caritas zorganizowali sprzątanie szkolnego ogrodu botanicznego były to „jesienne porządki’’.
-18-
Ankieta na temat środowiska Czy jesteś wzorowym Ziemianinem? Dnia 14 listopada 2011 roku w naszej szkole ucz. kl. III b w ramach projektu ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE przeprowadzili ankietę na temat ochrony środowiska. Ankieta miała tytuł: Czy jesteś wzorowym Ziemianinem? I liczyła 16
pytao. Na pytania odpowiadali uczniowie klas IV- VI szkoły
podstawowej oraz IB i IIA gimnazjum(60 uczniów). Ankieta miała na
celu poznad opinię uczniów na temat ochrony środowiska i tego, jak
uczniowie wraz ze swoimi rodzicami o nie dbają. Odpowiedzi były
różne. Okazało się, że dezodoranty używane przez naszych
ankietowanych najczęściej są w postaci aerozolu (59 ankietowanych)!
To bardzo źle, ponieważ to one są źródłem szkodliwych dla warstwy
ozonowej freonów. Wychodząc z pokoju , zapalone światło zostawia
tylko 4 ucz. Tylko 19 ankietowanych kupuje napoje w zwrotnych
butelkach. 50% uzupełniających ankietę kąpie się pod prysznicem, a
50% w wannie. Większośd uczniów prawidłowo wybrała z pośród
różnych przedmiotów rzeczy, które są szkodliwe dla otoczenia(70%).
Wszyscy ankietowani regularnie wietrzą pokoje i wiedzą kiedy
obchodzimy Światowy Dzieo Ziemi. 51 uczniów wychodząc na zakupy
zabiera ze sobą plastikowe torebki. To bardzo niekorzystne dla
środowiska. Wyrzucenie takiej torebki sprawia, że rozkłada się ona
nawet 200 lat! Zdecydowanie lepiej jest używad materiałowych toreb,
wielokrotnego użytku. 30 uczniów zmywa naczynia pod bieżącą wodą.
Ponad 50% ankietowanych używa do płukania zębów kubeczka. 75%
uczniów po obejrzeniu telewizora wyłącza go z sieci. 80%
ankietowanych bierze udział w akcji sprzątanie świata.
Podsumowując ankietę, można wyciągnąd wniosek, że uczniowie
starają się dbad o środowisko. Ważne jest by pamiętad ,że jesteśmy
jego nieodłącznym elementem.
-19-
A oto graficzny obraz odpowiedzi na
poszczególne pytania naszych respondentów:
1. Jakie rodzaje dezodorantów są używane w Twoim domu?
a) w kulce 41 41 b) w aerozolu 52 52 c) żaden 12 12
2. Czy pozostawiasz światło zapalone, kiedy wychodzisz z pokoju?
a) zawsze 4 4 b) często 28 28 c) nigdy 59 59
-20-
3. Czy kupujesz napoje?
a)w zwrotnych butelkach 19
b)w kartonach 29 c)w butelkach plastikowych 70
4. Czy Ty lub ktoś z Twojej rodziny zbiera któryś z wymienionych przedmiotów do wtórnego przerobu?
a)gazety 21
b)puszki aluminiowe 49
c)szklane butelki i słoiki 27
d)wyroby z plastiku 10
e) nie zbieram żadnych 29
-21-
5. Jeśli wybierasz się w jakieś miejsce to wolisz:
a)iśd pieszo lub jechad rowerem 75
b)prosid by ktoś cię podwiózł 7 c)jechad autobusem 15
6. Kąpiesz się :
a)w wannie 48 b)pod prysznicem 48
7. Idąc na zakupy używasz:
a) plastikowych reklamówek 51 51
b) papierowych torebek 31 31
c) siatek z tkaniny 16 16
d) pudełek 2 2
-22-
8. Kiedy obchodzimy Światowy Dzieo Ziemi: a) 22 marca 4 4
b)21 maja 1 1 c)22 kwietnia 88 88
-23-
Nasze proste rady jak dbać o otaczające
środowisko:
- Segreguj odpady;
- Zawsze wyłączaj z prądu urządzenia aktualnie nieużywane;
- Bierz udział w akcjach sprzątania świata;
- Zużyty sprzęt elektryczny oddawaj do specjalnych skupów;
- Na zakupy zabieraj ekologiczne torby;
- Gaś światło w pomieszczeniach, w których nie przebywasz;
- Kupuj naturalne kosmetyki, nie testowane na zwierzętach;
- Wybieraj papier produkowany z makulatury;
- Zapisuj notatki na obu stronach kartki;
- Używaj świetlówek energooszczędnych;
- Zmywaj w wodzie stojącej;
- Zamiast solą posypuj lód
piaskiem;
- Zakręcaj kran podczas mycia zębów;
- Chodź po wyznaczonych ścieżkach i chodnikach, nie niszcz
trawnika;
- Nie płosz zwierząt;
- Staraj się nie wycinać starych drzew;
- Prowadź ekologiczny tryb życia i namawiaj do niego innych.
-24-
Artykuł napisany w związku z
realizacją VI edycji projektu
,,Trzymaj formę”
O zdrowym stylu odżywiania i aktywności fizycznej
ZDROWIE - jest pełnią fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu człowieka, a nie tylko brakiem choroby lub kalectwa (definicja wg Światowej Organizacji Zdrowia). Jeżeli człowiek jest zdrowy, może cieszyć się życiem. Dobry stan zdrowia oznacza stały i wysoki poziom czystej energii, równowagę emocjonalną, jasność umysłu, odporność na choroby, umiejętność obrony przed nowotworami i chorobami układu krążenia, co prowadzi do spowolnienia procesu starzenia i długiego życia. Każdy człowiek jest odpowiedzialny za swoje zdrowie, powinien je doskonalić i chronić przed wpływem szkodliwych czynników środowiskowych i społecznych. Musi być świadom tego, co szkodzi zdrowiu i przyczynia się do powstawania chorób. Jednym z czynników decydującym o naszym zdrowiu jest właściwe odżywianie. Racjonalne odżywianie to takie, które pokrywa całkowite zapotrzebowanie człowieka na wszystkie składniki niezbędne do rozwoju życia i zachowania zdrowia. Wszystkie składniki odżywcze są równie ważne i niedobór jednego z nich prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Zapotrzebowanie na poszczególne składniki pożywienia jest bardzo różne - od stosunkowo dużego na węglowodany, białka, tłuszcze do bardzo niewielkiego na witaminy, składniki mineralne, błonnik i wodę. Zależy od płci, wieku, aktywności zawodowej, klimatu, trybu życiu, rodzaju wykonywanej pracy, itd.
-25-
BIAŁKA - to "klocki", z których zbudowane jest nasze ciało. Są one potrzebne do wzrostu i odbudowy zniszczonych komórek, pomagają w trawieniu i zwalczaniu infekcji. 10 - 15% przyjmowanej przez nas energii powinno pochodzid z białka. Główne źródła białka zwierzęcego to jaja, sery, mięso, drób, ryby; białka roślinnego: groch, fasola, soja, soczewica. TŁUSZCZE - są źródłem energii zawartej w pożywieniu. Głównym źródłem tłuszczów nasyconych jest mięso i produkty mleczne, tłuszczów nienasyconych - olej roślinny, orzechy, ryby. Są niezbędnym składnikiem diety, ale nie powinny przekraczad 30 - 35% przyjmowanych składników energetycznych. WĘGLOWODANY - to główne źródło energii dla człowieka. Związki zawierające węglowodany można podzielid na dwie grupy: - szybko uwalniające: cukier, miód, słodycze, przetwory owocowe - wolno uwalniające zawarte w produktach zbożowych, warzywach, owocach. Są korzystniejsze dla naszego organizmu, gdyż dostarczają energii na dłuższy czas Węglowodany powinny dostarczad 50% energii potrzebnej człowiekowi. WITAMINY - są składnikami niezbędnymi dla normalnego przebiegu wielu procesów zachodzących w tkankach. Nie mogą byd wytwarzane przez organizm i muszą byd dostarczane z pożywieniem. Witaminy A, C, E zwalniają procesy starzenia, witaminy B, C są ważne do pobudzania energii umysłowej i fizycznej, witamina D pomaga kontrolowad poziom wapnia. SKŁADNIKI MINERALNE - podobnie jak witaminy wchodzą w skład niemal wszystkich produktów, ale zawartośd ich jest różna. Wapo, magnez, fosfor biorą udział w tworzeniu kości i zębów; wapo, magnez, sód, potas przewodzą sygnały nerwowe; cynk i selen pomagają w procesach odnowy, regeneracji i rozwoju organizmu, wzmagają układ odpornościowy; magnez, mangan, cynk wpływają na pracę mózgu.
-26-
BŁONNIK - powinniśmy go dostarczad organizmowi w ilości 35 gram
dziennie spożywając produkty zbożowe, warzywa, owoce, orzechy,
fasolę. Błonnik powoduje wchłanianie wody do ścian przewodu
pokarmowego, ułatwia przejście pokarmu przez jelita, zwalnia
wchłanianie cukru do krwi i utrzymuje jego stały poziom, bierze udział
w procesie rozkładu pokarmu, zapobiega zaparciom.
WODA - jest bardzo ważnym składnikiem pożywienia. W ciągu dnia
człowiek traci 1,5 1 wody przez skórę, płuca i nerki. Powinniśmy
zapewnid sobie około 2 l wody dziennie pochodzącej z pokarmów
stałych i płynów.
Własnymi działaniami, albo zachowujemy i polepszamy zdrowie, albo
jesteśmy sprawcami własnych chorób. Zdrowie jest wartością
największą, rozumiemy to wtedy, gdy je tracimy. Dla zdrowia równie
ważna, jak racjonalne odżywianie jest aktywnośd ruchowa. Filozof A.
Schopenhauer powiedział: "Życie polega na ruchu i ruch jest jego
istotą", Arystoteles mówił: "Ruch jest życiem". Ruch i aktywnośd
fizyczna jest naturalną potrzebą człowieka, bez ruchu nie można
zachowad dobrego zdrowia. U małych dzieci przejawia się on w formie
zabawy, później, gdy dziecko chodzi do szkoły, przybiera różne formy
zajęd sportowych. W okresie, gdy młody organizm rozwija się i wzrasta,
aktywnośd fizyczna ma szczególne znaczenie - stymuluje i wspomaga
procesy zachodzące w szybko zmieniającym się organizmie. W życiu
człowieka dorosłego przyczynia się do utrzymania zdrowia, a niekiedy
jego poprawy, opóźniając procesy starzenia.
Aktywnośd ruchowa może byd podejmowana w różnym wieku, a
uprawiana systematycznie przyzwyczaja do przestrzegania
higienicznego trybu życia, polepsza samopoczucie i wydajnośd w pracy
lub szkole, przyczynia się do rozwijania osobowości w sposób twórczy i
aktywny. Musi byd dostosowana do możliwości, umiejętności, czasu
dwiczących, miejsca i pory roku, dlatego należy wypracowad sposoby
aktywnego wypoczynku. -27-
Ma to ogromne znaczenie dzisiaj, w dobie "siedzącego trybu życia".
Zamiast iśd na spacer, boisko czy pływalnię, zasiadamy przed
telewizorem i tkwimy bez ruchu. Jest to bardzo niezdrowe.
Wykorzystajmy ten czas na relaks i odpoczynek w ruchu.
Oto kilka rad udzielanych za T. Różniatowskim:
1. Jedz tyle, ile potrzeba do zachowania wagi odpowiedniej do naszego
wzrostu i wieku.
2. Najzdrowsze jest jedzenie częściej niż trzy razy dziennie (5 razy).
3. Na śniadanie jedz - 20%, drugie śniadanie - 10%, obiad - 40%, kolacja
- 20% całkowitego pożywienia.
4. Zachowaj odpowiednie proporcje poszczególnych składników
pożywienia, ogranicz tłuszcze na rzecz węglowodanów.
5. Nie zapominaj o witaminach.
6. Dostarczaj organizmowi odpowiednią ilośd składników
uniwersalnych.
7. Nie zapominaj o odpowiedniej ilości wody.
Znaczenie ruchu i prawidłowego odżywiania dla zdrowia znane są od
dawna, ale bardzo stare i mądre powiedzenie "W zdrowym ciele -
zdrowy duch" nie zawsze znane jest współczesnemu człowiekowi.
-28-
Zespół redagujący: Aneta Łupioska i Marlena Łupioska kl.III b Kamil Truskolawski kl. III B, Daniel Perkowski kl. III B,Piotr Makowski kl. III B, Klaudia Zambrzycka kl. III B, Stanisław Kulesza kl. III B Michał Płooski kl. III B,Paweł Roszkowski kl. III B, Kinga Łapioska kl. III B,Karolina Bagioska kl. III B Dominika Łupińska kl. II b, Maria Roszkowska kl. II b Opiekunowie: Joanna Kreczko, Bogusława Jastrzębska, Mirosława Biała, Agnieszka Kamińska Adres redakcji: Zespół Szkół w Płonce Kościelnej, biblioteka szkolna