POEMAS CELSO EMILIO FERREIRO
-
Upload
carmen-gomez -
Category
Documents
-
view
293 -
download
7
description
Transcript of POEMAS CELSO EMILIO FERREIRO
CCEELLSSOO EEMMIILLIIOO FFEERRRREEIIRROO ((11991122--11997799))
SELECCIÓN DE POEMAS
VIAXE AO PAÍS DOS ANANOS, 1968
CONTRA A GUERRA DE VIETNAM
DIGO VIETNAM E BASTA
Digo bomba de fósforo.
Apenas digo nada.
Digo lombriga e larva
de carne podrecida.
Digo nenos de napalm,
terror de noite e selva,
fedor de cidade e cloaca.
Fame, suor, aldraxe,
pugas de aceiro, antropofaxia.
Digo guerra bestial,
tremor de terra, crime, lume, lava,
estoupido, verdugo
e mortandade en masa.
Digo gas abafante.
Apenas digo nada.
Digo yanqui invasor,
depredador de patrias.
Digo plutonio, pentágono,
esterco bursátil, palanca,
Presidente, gadoupa,
chuvia, amargura, baba.
Digo petróleo, ferro,
mineral, trampa,
lobo, caimán, polaris, cóbrega,
miseria, diplomacia.
Digo devastación que USA, usa.
Apenas digo nada.
Digo Viet Nam i está xa dito todo
cunha soia palabra.
Para abranguer a vergonza do mundo,
digo Viet Nam e basta.
CEMITERIO PRIVADO, 1973
O PROFETA
Pouco antes de morrer
Díxolle ó pobo:
Deus che dea ira,
Que pacencia tes de abondo.
O IDEALISTA
Eiquí xaz un home
Que loitou, soio con ideas,
Contra a sordideza,
A tecnolatría,
O maquinismo,
A compulsión,
A razón utilitaria
I a polución abafante.
Morréu de fame.
O SOÑO SULAGADO, 1991
Mensaxe dende o silenzo
Ti ben sabes, amigo, o gran segredo
dise tempo que pasa e que nos moe
cun rodicio de sombras,
sin mañá e sin onte.
Nas nosas maus de lama nada queda,
todo se nos desfai, todo nos foxe
coma o vento que brúa,
como a iauga que corre.
Non somos máis que cousas
con diferentes nomes:
Camiño, verme, folla,
estrela, arbre, home.
Cousas
que o tempo ha de pór podre.
E mentras tanto
de ningures para lonxe,
igual que toupas imos cegamente
furando o longo túnel dunha noite
que endexamais ten fin; sempre furando
sin máis norte que a morte.
Preguntas e preguntas e preguntas,
decote a pregutar. Ninguén responde.
EU EN TI
Eu xa te busquei
cando o mundo era unha pedra intaita.
Cando as cousas buscaban os seus nomes,
eu xa te buscaba.
Eu xa te procurei
no comezo dos mares e das chairas.
Cando Dios procuraba compañía
eu xa te procuraba.
Eu xa te chamei
cando soio a voz do vento soaba.
Cando o silenzo chamaba polas verbas,
eu xa te chamaba.
Eu xa te namorei
cando o amor era unha folla branca.
Cando a lúa namoraba as outas cumes,
eu xa te namoraba.
Sempre,
dende a neve dos tempos,
eu, na túa ialma.
ONDE O MUNDO SE CHAMA CELANOVA, 1975
Todo o meu ser está leigado a terra,
sábeme a terra todo na memoria,
terra o camiño, terra a miña historia,
terra esta voz que no deserto berra.
Celso Emilio Ferreiro
A PALABRA
A realidá esiste
porque esiste a palabra.
Si non sabes decir longa é a noite
tampouco saberás que esiste a alba.
Para ser libre o home
ten que saber decir creo na espranza.
A MORTE E A TERRA
Quero morrer eiquí (cando me chegue a hora da viaxe que me agarda).
Eiquí niste silencio de pompas arroladas,
niste vento que dorme nos piñeiros un profundo sono de arelanzas.
Quero morrer eiquí cos ollos postos no fumegar das tellas,
na borralla do tempo, frente a frente de min,
aberta a ialma aos latexos das horas,
nunha tarde ateigada de arpas.
Van e veñen as nubes viaxeiras,
as anduriñas pasan.
O pandeiro da chuvia repenica unha maina melodía de outono,
que no roncón do río se acompasa.
Quero morrer eiquí. Ser sementado nesta miña bisbarra.
Finar eiquí o meu cansancio acedo,
pousar eiquí pra sempre as miñas azas.
AMOR Á MULLER
Cando quero vivir
digo Moraima.
Digo Moraima
cando semento a espranza.
Digo Moraima
e ponse azul a alba.
Cando quero soñar
digo Moraima.
Digo Moraima
cando a noite é pechada.
Digo Moraima
e ponse a luz en marcha.
Cando quero chorar
digo Moraima.
Digo Moraima
cando a anguria me abafa.
Digo Moraima
e ponse a mar en
calma.
Cando quero surrir
digo Moraima.
Digo Moraima
cando a mañá é
crara.
Digo Moraima
e ponse a tarde
mansa.
Cando quero morrer
non digo nada.
E mátame o silencio
de non decir Moraima.
VALOR DA PALABRA POÉTICA
Perguntoume un literato,
¿qué poesía fas ti?
Eu non fago poesía,
faime a poesía a min.
Como son eu non o sei,
soio sei como non son.
Non son un poeta-ouxeto,
non son un poeta-sport,
non son un poeta-fámulo,
non son un poeta-mol
pra darlle gusto ós burgueses
que andan buscando o folclor.
Que cada poema sexa
un acontecimiento,
algo que está pasando
lonxe ou perto.
Unha canción,
un suceso,
un cartel,
un berro,
e tamén,
por que non,
un beixo.
O mundo do futuro
non nos pertece,
o mundo do pasado
no desván envellece.
O presente me ateño,
a poesía é un arma,
disparemos.
LONGA NOITE DE PEDRA, 1962
CADRO O GUERNICA DE PICASSO, SOBRE O BOMBARDEO DA CIDADE
Soldado
Xorxe, meu vello amigo, ¿como fuches parar á tropa?
W.H. Auden
1
Tiña os ollos azules poboados de preguntas sobre o tempo i as colleitas. Seu pensamento estaba cos segadores cantando na serán, ao comenzo do solpor, cando a noite empeza a ser mociña. Non comprendía os termos honorábeles, nin as palabras encheitas de solemne soberbia, nin aos homes aquelados de estúpida suficiencia que se coidaban importantes
porque os seus devanceiros chegaron a señores a forza de prostituírse, axionllarse e podrecerse. Ouvía falar dos deberes co estado soberano, das sacras instituciós, do orde, da groria e lembrábase axiña do carballo que había na porta do seu casal, alá na outa montaña, perto dun río que fungaba un laio monocorde de escumas entre as pedras; lembrábase asimesmo do traxe esfarrapado do escolante loiro que un día fora á guerra e non voltara; e aínda se lembraba das maletas dos emigrantes e das anduriñas que pasaban voando cara o sul. Tiña o corazón cheo de verbas pequeniñas coma cativas patrias ou pulsos latexantes. Iletrado e sinxelo, gardaba a sabencia dos bosques e interpretaba o profundo vento que xeme na noite. Decía con dozura as súas verbas antigas e dempois calaba pra escoitar o silencio do mundo, dilatado e inmenso coma unha chaira. Abría as maus labregas, que agora empuñaban un fusil, e púñase a miralas con atención lenta e teimosa.
2
De súpeto, nos límites lonxanos do horizonte
fitou o resprandor dunha cidá en chamas semellante a un remoto mencer amarelo. De enriba baixou un rumor de treboada, un xordo bruído de río enrabexado, coma un rouco balbordo cubrindo a paisaxe. Oubeou un can nos arrabaldos, e comenzaron os lóstregos. O fume, coma unha palmeira xigantesca abriu os seus brazos ardentes i esparexeu pola bóveda celeste un escuro anuncio de morte. Asubíos e lóstregos. Os paxaros da tarde caíron mortos cal follas de outono. A sireia da fábrica ergueu o seu chifro fendendo en dous anacos o día tépedo, o día húmido e íntimo con sabor de beixo. Lóstregos. (Alcendéuse a bombilla.) Unhas maus deformes afirmaron os cotobelos no aire estremecido e un retablo de caras esmaceladas, mirando para o cumio, increparon aos dioses. Queimada carne, pernas, pés, ferraduras… Un touro axexante, coma un Minotauro perdido
nun laberinto de brazos, rostros, pernas, seos tumefactos, muxía longamente. (Apagóuse a bombilla). Un cincel roto procramou a súa protesta. Un cabalo dislocado, desbocado, agallopóu frenético sobre os cascos de pedra e nitroglicerina. Lóstregos. Fedía a cortello misturado con cloaca e azofre. (Alcendéuse, apagouse a bombilla.) Viuse e non se viu unha paisaxe de brazos, rostros, pernas, dedos, tellas, seos, portas, aramios… Lóstregos e os derradeiros estoupidos. Dempois, nada. Silencio. Un mesto silencio de noite nevada ou de terra erma. Xorxe, meu vello amigo: Ti que estás cos que sofren a historia i en contra dos que a escriben, ¿como fuches parar á tropa? 3 Chegaron ás aforas da cidade cubertos de borralla e de cansancio. O teniente berrou "alto, quén vive"; na inmensa soedá nasceron nardos. O silencio da noite estrelecida
era un longuísimo camiño branco. As cartucheiras ían tintintín, decían tintintín, marcando o paso. Un bisoño decúbito supino miraba para o ceo despiadado, no fusil unha mau, na outra mau un saco. O fillo da súa nai estaba morto, groriosamente morto sobre un charco. Tiña nos ollos vento. Preguntaba cunha ollada azul de animal manso. Xorxe, meu vello, meu eterno amigo, dime no que estás pensando.
A poesía é verdade
Un procura a verdade
por tódolos camiños, baixo as pedras,
nas raigames escuras das olladas,
máis alá das escumas i os solpores.
Busco a verdade en ti, rexa poesía
dos homes que labouran,
tacto real das cousas
que están e son, anque ninguén as vexa.
Home total,
que vas e vés sin sombra polas rúas
e tes a túa verdade nos curutos
do mundo, no profundo da historia,
na esperencia dun día calisquera,
e non ves os paxaros nin as nubes
nin as lonxíncoas maus do vento dondo
que acariñan o mundo dende sempre.
Investiga a verdade do teu tempo
i alcontrarás a túa poesía.
SOBRE O SEU ENCERRO NA GUERRA CIVIL
Longa noite de pedra
No meio do caminho tinha uma pedra
tinha uma pedra no meio do caminho
tinha uma pedra
no meio do caminho tinha uma pedra.
CARLOS DRUMMOND DE ANDRADE
O teito é de pedra
De pedra son os muros
i as tebras.
De pedra o chan
i as reixas.
As portas,
as cadeas,
o aire,
as fenestras,
as olladas,
son de pedra.
Os corazós dos homes
que ao lonxe espreitan,
feitos están
tamén
de pedra.
I eu, morrendo
nesta longa noite
de pedra.
SOBRE A SOLIDARIEDADE ENTRE OPRIMIDOS
IRMAUS
Camiñan ao meu rente moitos homes.
Non os coñezo. Sonme estranos.
Pero ti, que te alcontras alá lonxe,
máis alá dos desertos e dos lagos,
máis alá das sabanas e das illas,
coma un irmáu che falo.
Si é túa a miña noite,
si choran os meus ollos o teu pranto,
si os nosos berros son igoales,
coma un irmau che falo.
Anque as nosas palabras sean distintas,
e ti negro i eu branco,
si temos semellantes as feridas,
coma un irmau che falo.
Por enriba de tódalas fronteiras,
por enriba de muros e valados,
si os nosos soños son igoales,
coma un irmau che falo.
Común temos a patria,
común a loita, ambos.
A miña mau che dou,
coma un irmau che falo.
NA DEFENSA DA LINGUA
DEITADO FRENTE AO MAR
Lingoa proletaria do meu pobo
eu fáloa porque sí, porque me gosta,
porque me peta e quero e dame a gaña
porque me sai de dentro, alá do fondo
dunha tristura aceda que me abrangue
ao ver tantos patufos desleigados,
pequenos mequetrefes sin raíces
que ao pór a garabata xa non saben
afirmarse no amor dos devanceiros,
falar a fala nai,
a fala dos abós que temos mortos,
e ser, co rostro erguido,
mariñeiros, labregos do lingoaxe,
remo i arado, proa e rella sempre.
Eu fáloa porque sí, porque me gosta
e quero estar cos meus, coa xente miña,
perto dos homes bos que sofren longo
unha historia contada noutra lingoa.
Non falo pra os soberbios,
non falo pra os ruís e poderosos,
non falo pra os finchados,
non falo pra os valeiros,
non falo pra os estúpidos,
que falo pra os que agoantan rexamente
mentiras e inxusticias de cotío;
pra os que súan e choran
un pranto cotidián de volvoretas,
de lume e vento sobre os ollos núos.
Eu non podo arredar as miñas verbas
de tódolos que sofren neste mundo.
E ti vives no mundo, terra miña,
berce da miña estirpe,
Galicia, doce mágoa das Españas,
deitada rente ao mar, ise camiño...
SOBRE UNHA LENDA DE CANGAS, MARÍA SOLIÑA FOI CONDENADA POR BRUXA POLA INQUISICIÓN E
CONVERTEUSE NO SÍMBOLO DO POBO OPRIMIDO
MARÍA SOLIÑA
Polos camiños de Cangas
a voz do vento xemía:
ai, que soliña quedache,
María Soliña.
Nos areales de Cangas,
muros de noite se erguían:
ai, que soliña quedache,
María Soliña.
As ondas do mar de Cangas
acedos ecos traguían:
ai, que soliña quedache,
María Soliña.
As gueivotas sobre Cangas
soños de medo tecían:
ai, que soliña quedache,
María Soliña.
Baixo os tellados de Cangas
anda un terror de auga fría:
ai, que soliña quedache,
María Soliña.
TÍ E MAIS EU
(Non falemos dos bobos
que tódolo adeprenden nos libros.
Non falemos dos parvos
con cara de domingo;
nin dos sapientes memos,
nin dos túzaros listos,
nin do eterno mal gusto
dos probes novos ricos).
Falemos de tí e min
xa que vivimos.
Tí i eu nos ventos
e nos solsticios.
Tí i eu nos bosques
e nos ríos.
Tí i eu, historia
de corpos nidios.
Tí i eu, saudade
de albores íntimos.
Tí i eu sin tempo
polo tempo que imos.
Tí i eu cantando,
chorando e rindo.
SOBRE A FALTA DE LIBERDADE, A OPRESIÓN
LIBREMENTE
Nós queríamos libremente
comer o pan de cada día. Libremente
mordelo, masticalo, dixerilo sin medo,
libremente falando, cantando nas orelas
dos ríos que camiñan pra o mar libre.
Libremente, libremente,
nós queríamos somente
ser libremente homes, ser estrelas,
ser faíscas da grande fogueira do mundo,
ser formigas, paxaros, miniños,
nesta arca de Noé na que bogamos.
Nós queríamos libremente surrir,
falarlle a Dios no vento que pasa
-no longo vento das chairas e dos bosques-
sin temor, sin negruras, sin cadeas,
sin pecado, libremente, libremente,
coma o aire do mencer e das escumas.
Coma o vento.
Mais iste noso amor difícil rompeuse
-vidro de soño fráxil-
nun rochedo de berros
e agora non somos máis que sombras.
O REINO
No tempo aquil
cando os animales falaban,
decir libertá non era triste,
decir verdá era coma un río,
decir amor,
decir amigo,
era igual que nomear a primavera.
Ninguén sabía dos aldraxes.
Cando os animales falaban
os homes cantaban nos solpores
pombas de luz e xílgaros de soños.
Decir teu e meu non se entendía,
decir espada estaba prohibido,
decir prisión somente era unha verba
sin senso, un aire que mancaba
o corazón da xente.
¿Cando,
cando se perdeu,
iste gran reino?
SOBRE O TERROR, A PERSECUCIÓN, A OPRESIÓN
O CAN DANADO
Igoal que un can danado nos camiños
o terror anda solto polo mundo.
Semella un vento negro que pousase
súas azas de corvo
sobre a frente dos homes temerosos.
Un xelo de invernía en descampado
paraliza os relós, perfura as gorxas
e pon veos de anguria nas palabras.
Un grande telescopio nos vixía
coma un ollo de Cíclope
que sigue os nosos pasos
e fita sin acougo o noso rumbo,
dende tódalas fiestras,
dende tódalas torres,
dende tódalas voces que nos falan.
A noite é un micrófono impasíbel
que escoita o latexar do noso peito,
coma un escuro espía que espreitase
os nosos pensamentos máis segredos.
Todo se troca en cousa inconfesábel;
detrás de cada esquina unha sospeita,
unha duda detrás de cada sombra,
e medo, medo, medo,
un pozo profundísimo de medo,
espello de auga fría
no que o terror se mira eternamente.
SOBRE A IDENTIDADE
Falaréivos de min
Falaréivos de min anque me doan
as escuras raices dos meus soños.
Celso Emilio me chaman pero eu teño
outros nomes mais irtos apuntados
nun rexistro de ventos polifónicos
cun fondo musical de frauta triste.
Meus nomes sin palabras. Mainamente,
de par en par abertas sempre as portas,
espallándome vou polos caminos
co corazón aceso en cen abrentes,
nas maus a luz, nos ollos margaridas,
e unha piedá de río sin orelas.
Neno que fun e son, pésanme os anos
cangados de minutos e de días,
de beixos e de cárceres. Cadeas,
lóstregos, vermes, homes en ringleira
baixo a chuvia, isa frol nada no outono.
Lonxana primavera nunca volta,
que nun intre vivín de pedra ou arbre,
canle de Dios que cara ao mar me leva,
xílgaro azur, ronseles do pasado,
feridas coma labres no remorso:
Andando vou, alporizado o corpo
nun latexo sin fin que me agrilóa.
Eisí me chamo eu. En fume escritos
os meus nomes están. Vádeos decindo
cun fondo musical de frauta triste,
de bágoas esbarradas
petándome decote nas pupilas.
Vádeos decindo en verbas pequeniñas
coma coitelos frios pola gorxa.
Non me chame ninguén por outros nomes,
alcumes meus en fírgoas entrevistos,
escura voz dun sono sulagado.
O PASO DO TEMPO
A sombra
Sombra de Prometeo encadeada,
aquil mozo que fun está xa morto.
Busco unha terra limpa. Agora busco
unha patria sin sangue e non a topo.
Lonxana primavera. Escoito voces
na noite estrelecida. Ríos longos.
¿Onde estarás, meu corazón de entonces,
meu dóce corazón que non te alcontro?
Pregunto e non contestas, morte negra.
¿Onde se foi aquil vivir gozoso?
Sóio te teño a ti, miña memoria
envolta en señardades e recordos:
unhas pingas de chuvia esbagoando
por un cristal de soños.
Sobre a lama do mundo vou andando.
Gardo loito sin fin por aquil mozo.