Plean Uile Scoile don Ghaeilge

Réamhráiteas Cuireadh an plean seo le chéile tar éis comhoibriú idir an príomhoide, na múinteoirí agus an Bord Bainistíochta. D’fhás an plean seo as ár n-obair sa scoil, ó laethanta inseirbhíse agus freisin as plé rialta i measc na múinteoirí ar chur i bhfeidhm Plean na Gaeilge i nGaelscoil Bheanntraí. Ghlac na múinteoirí ar fad páirt sa phróiseas pleanála seo.

Réasúnaíocht

Tá gá leis an bplean seo chun: Fís agus Fealsúnacht na scoile ó thaobh na Gaeilge de a phlé agus a shoiléiriú. Cabhrú linn an curaclam a chur i bhfeidhm go héifeachtach. Ardchaighdeán a chinntiú sa Ghaeilge. Leanúnachas a chinntiú ó rang go rang. An cur chuige cumarsáideach / comhtháite a chur i bhfeidhm sa scoil. Dearcadh dearfach i leith na Gaeilge a chothú sna daltaí agus tuismitheoirí. Atmaisféar Gaelach a chruthú ar fud na scoile agus i measc phobail na scoile. Is iad na buanna atá againn i nGaelscoil Longfoirt ná an réimse imeachtaí a bhaineann le cultúr na Gaeilge atá i bhfeidhm sa scoil m.sh. ceol, peil, iománaíocht, Tráth na gCeist, Céilí, mórshiúil, drámaíocht srl. Chomh maith le sin caithfimid aghaidh a thabhairt ar na dúshláin atá againn, ina n-airítear réimse éagsúil cumais teanga agus foghlama, úsáid na Gaeilge i gclós na scoile agus go neamhfhoirmiúil i rith an lae srl.

Aidhmeanna

Is iad aidhmeanna an churaclaim Ghaeilge ná: Úsáid na Gaeilge mar ghnáth-theanga chumarsáide a chur chun cinn agus béim a chur

ar líofacht, cruinneas agus saibhreas teanga na bpáistí. Dearcadh dearfach i leith na Gaeilge agus spéis agus dúil inti a chothú. Taitneamh a bheith le baint as foghlaim na Gaeilge. Cumas éisteachta agus labhartha an pháiste a fhorbairt agus a m(h)uinín chun an

Ghaeilge a úsaid a chothú. Cumas léitheoireachta agus scríbhneoireachta an pháiste a chothú ag leibhéil a

oireann dó/dí féin agus don chineál scoile. Éisteacht, labhairt, léitheoireacht agus scríbhneoireacht a fhorbairt ar bhealach

comhtháite. Comhthéacs na Scoile

Is Gaelscoil í Gaelscoil Bheanntraí. Is éard is Gaelscoil ann ná scoil ina múintear gach ábhar trí Ghaeilge i dtimpeallacht spreagúil thaitneamhach. Bíonn an Ghaeilge mar theanga phobail na scoile idir páistí, múinteoirí, bainistíocht, patrúin agus tuismitheoirí. Déantar forbairt iomlán ar an bpáiste trí churaclam leathan cuimsitheach a chur ar fáil trí

mheán na Gaeilge. Tá roinnt reachtaíochta agus áisíneachtaí a théann i bhfeidhm ar ghaelscoileanna, ina measc: An tAcht Oideachas (1998) Acht na dTeangacha Oifigiúla (2004) An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta (COGG) Curaclam na Bunscoile (1999)

Is í an Ghaeilge teanga na scoile, teanga theagaisc agus foghlamtha i ngach ábhar seachas Béarla i nGaelscoil Bheanntraí. Is é an tumoideachas an córas oideachais a chuirtear i bhfeidhm sa Ghaelscoil. Báitear an dalta sa Ghaeilge óna gcéad lá ar scoil. Sealbhaíonn na daltaí an Ghaeilge go nádúrtha agus go héasca. Iarrtar ar thuismitheoirí agus pobal leathan na scoile gach iarracht a dhéanamh an méid Gaeilge a úsáid gur féidir leo. Mealltar na tuismitheoirí le dearcadh dearfach don Ghaeilge a chothú sna daltaí agus tacaíocht a thabhairt d’obair na scoile agus d’obair an ranga. Spreagtar tuismitheoirí agus pobal na scoile le freastal ar ranganna Gaeilge. Ag dul le ‘Polasaí agus Cleachtas Gaeilge sa Ghaeilge’ (An Foras Pátrúnachta na Scoileanna Lán Ghaeilge Teo), iarrtar ar thuismitheoirí cabhrú agus tacú le hobair na scoile trí:

An Ghaeilge a labhairt a oiread agus is féidir i dtimpeallacht na scoile, ag teacht chun na scoile agus bailiú na bpáistí ach go háirithe.

Na páistí a spreagadh an Ghaeilge a labhairt eatarthu féin, sa bhaile, sa charr, ar an nguthán lena chéile, ag cóisir agus imeachtaí iar-scoile.

Labhairt go minic leis na páistí faoi na cúiseanna gur roghnaíodh scoil lán-Ghaeilge dóibh agus na buntáistí atá léi.

Tacaíocht a thabhairt do riail na Gaeilge sa scoil. An Ghaeilge a úsáid am ar bith gur féidir – Cuirí Breithlá, Cártaí Breithlá, Nollag agus

Buíochais. Feidhmeoidh Coiste na dTuistí tré mheán na Gaeilge chomh fada agus is féidir.

Don chuid is mó, is páistí ó chúlra lán-Bhéarla a fhreastalaíonn ar Ghaelscoil Bheanntraí. Tá na tuismitheoirí tar éis cinneadh a dhéanamh oideachas trí mheán na Gaeilge a roghnú dá bpáiste. De bharr go dtagann daltaí gan mórán nó gan aon Ghaeilge go dtí Gaelscoil Bheanntraí, bíonn impleachtaí teagaisc agus foghlama i gceist. Dúshlán mór dúinn é a chur ar chumas na bpáistí an Ghaeilge a shealbhú agus a shaibhriú.

An Tumoideachas

Is gné lárnach d’fhís agus d’fhealsúnacht na scoile an tumoideachas. Tá múnlaí éagsúla den tumoideachas á gcleachtadh go hidirnáisiúnta agus sna gaelscoileanna in Éireann. Ciallaíonn córas tumoideachas go bunúsach go dtumtar an páiste sa sprioc-theanga. Inár gcás déantar iad a thumadh sa Ghaeilge. Ciallaíonn sé seo go bhfuil na daltaí báite sa Ghaeilge óna gcéad lá ar scoil. Cruthaítear na coinníollacha ar scoil a dhéanann aithris ar an gcomhthéacs nádúrtha inár fhoghlaim an páiste an Béarla / an chéad teanga. An cleachtas a leantar i nGaelscoil Bheanntraí ná go gcleachtaítear an córas luath- thumoideachais iomlán. Tosaítear ar mhúineadh an Bhéarla sa dara téarma i rang Na Naíonáin Shinsir. Is dátheangachas suimíoch atá mar sprioc ag gaelscoileanna. Is é sin le rá go bhfuil inniúlacht sa dá theanga (Gaeilge agus Béarla) mar chuspóir againn.

Úsáidtear an tumadh iomlán sa sprioctheanga (Gaeilge) ar scoil chun an dátheangachas a chothú mar go bhfuil an iliomad tacaíochta don mórtheanga (Béarla) forleathan lasmuigh den scoil.

Baintear úsáid as straitéisí éagsúla chun luathshealbhú na Gaeilge a chothú, ina n-áirítear, rannta, scéalaíocht, teagmháil rialta leis na tuismitheoirí, díriú ar na riachtanais teanga is práinní a bhíonn ag páistí ag an aois seo srl. Cinnítear go bhfuil próifíl fheiceálach ag an nGaeilge timpeall na scoile trí prionta sa timpeallacht, E-leathanaigh l, Nuachtlitreacha, Fógraí srl. Tá córas leanúnach sa scoil chun dul i ngleic leis na botúin / riachtanais teanga ar Ghaeilge na ndaltaí. Ceartaítear go leanúnach agus go rialta iad agus bunaítear ceachtanna ar an idirtheanga agus míchruinneas más gá.

Tá stádas lárnach ag an nGaeilge i ngach gné de shaol na scoile. Clúdaítear teanga chumarsáide na scoile, na múinteoirí, na páistí, srl. sa “Polasaí Gaeilge”. Tá córais éagsúla i bhfeidhm chun na daltaí a mhealladh le Gaeilge a úsáid (Gaeilgeoir na Seachtaine srl) timpeall na scoile agus i gclós na scoile. (Féach nósanna Imeachta do Ghaeilge sa Chlós).

Féach ‘Ár bPolasaí Gaeilge’ – Polasaí na Gaeilge do Ghaelscoileanna do thuilleadh

faoin tumoideachas agus an dátheangachas. Fís

Is mian le Gaelscoil Bheanntraí cur le fóras iomlán an uile pháiste, forbairt shóisialta,

chognaíoch, forbairt theangeolaíoch, mhothúchánach, shamhlaíocht agus aeistéitiúil an pháiste. Tá sé mar aidhm againn sa phlean seo agus i nGaelscoil Bheanntraí grá don Ghaeilge agus don chultúr Gaelach a chothú móide dearcadh dearfach i leith na Gaeilge.

Ábhar an Phlean

Tá an plean don Ghaeilge eagraithe faoi na ceannteidil seo a leanas:

Pleanáil don Churaclam

1. Curaclam na Gaeilge 1.1 Cur Chuige Cumarsáideach 1.2 Feidhmeanna teanga 1.3 Téamaí, stráitéisí agus modhanna múinte 1.4 An Ghaeilge i gclós na scoile 1.5 Snáitheanna an Churaclaim

Pleanáil Eagraíochta

2. Pleanáil an mhúinteora 2.1 Áiseanna 2.2 Éagsúlacht cumais 2.3 Comhtháthú le hábhair eile 2.4 Measúnú 2.5 Obair bhaile 2.6 Forbairt Foirne 2.7 Tuismitheoirí agus an Ghaeilge 2.8 Comhionannas

1.1 An Cur Chuige Chumársaideach

Tá curaclam na Gaeilge bunaithe ar chur chuige cumarsáideach. Tá cumarsáid i gceist sna ceithre shnáithe, san ábhar teagaisc agus foghlama agus sna modhanna múinte a úsáidfear. Bíonn an múinteoir ag súil le forbairt ar chontanam cumarsáide ó thréimhse réamhchumarsáide go tréimhse cumarsáide go tréimhse iarchumarsáide.

Ar dtús sa tréimhse réamhchumarsáide, leagtar an bhéim ar fhoghlaim foclóra agus gramadaí, ar athrá ceisteanna nó cluichí struchtúrtha. Ansin, sa tréimhse cumarsáide bíonn béim ar chomhrá, ar chluichí teanga, ar sheiftiú agus ar úsáid na teanga i rólghlacadh. Sa tréimhse iarchumarsáide téitear siar ar ábhar an cheachta, déantar anailís ar an teanga, agus féachtar leis an eolas a thraschur go tascanna nó go cluichí eile. Is próiseas ciorclach é leanúnachas na dtréimhsí cumarsáide, agus is féidir ceacht a thosú le ceann ar bith acu. Tuigtear gurb é an rud is tábhachtaí ná na páistí a chur ag caint agus ag déanamh cumarsáide chomh luath agus chomh minic agus is féidir.

Tá impleachtaí ag an gcur chuige cumarsáideach do ról an pháiste mar fhoghlaimeoir sa rang Gaeilge, ina n-áirítear:

An contanam cumarsáide

réamhchumarsáid cumarsáid iarchumarsáid

réamhchumarsáid cumarsáid iarchumarsáid

Díriú ar ghánna an pháiste – an teanga a bhíonn ag teastáil ó na páistí chun cumarsáid a dhéanamh sa rang, sa chlós agus i dtimpeallacht na scoile, chun scarmhachnamh a dhéanamh trí Ghaeilge, chun dul i ngleic le foghlaim na n-ábhar eile trí Ghaeilge, ag foghlaim na Gaeilge (saibhriú agus cruinneas) agus ag foghlaim trí mheán na teanga.

Cumarsáid a bheith mar sprioc le gach ceacht Gaeilge agus na ceithre scil teanga, éisteacht, labhairt, léitheoireacht agus scríbhneoireacht a bheith comhtháite lena chéile a oiread agus is féidir.

An bhéim ar úsáid chuí na teanga.

Ionchur teanga a fháil ar bhealaí éagsúla (scéalta, filíocht, agallaimh…).

An leas is fearr á bhaint as suímh fhíorchumarsáide na scoile.

Fráma Tagartha Tréimhse Saintréithe Modh múinte nó straitéisí Eagar an ranga Idirghníomhú Tréimhse réamhchumarsáide

(Spéis sa teanga agus tuiscint na teanga á cothú)

1. Spreagadh Múscailt suime

2. Ionchur teanga 3. Cleachtadh

Foclóir Ceisteanna agus freagraí Aithris agus athrá Druileanna Agallaimh faoi threoir Cluichí struchtúrtha Cumarsáid faoi threoir Scéal

An rang go léir Dhá thaobh an ranga Beirteanna oscailte Grúpaí beaga

Múinteoir agus na páistí Páistí agus an múinteoir

Páistí agus páistí

Páiste agus páiste

Tréimhse cumarsáide (Úsáid na teanga á cothú)

4. Úsáid na teanga Comhlíonadh na

bhfeidhmeanna teanga. Cumarsáid faoi threoir

áirithe ach saoirse úsáide chomh fada agus is féidir.

Gníomhaíochtaí Chun an bhearna eolais a shárú agus chun eolas a roinnt ar a chéile

Obair bheirte Beirteanna dúnta Obair ghrúpa

Páiste agus páiste

Páiste agus páistí

Tréimhse iarchumarsáide (Tuiscint á daingniú agus an teanga á húsáid)

5. Féachaint siar agus ar aghaidh

Cleachtaí gramadaí bunaithe ar an téacs labhartha nó scríofa

Aithris agus athrá fuaimeanna nó focail dheacra

Traschur eolais le tasc nó cluiche nua i suíomh eile

Féachaint ar aghaidh

Modh na lánfhreagartha gníomhaí

An modh díreach An modh closamhairc An modh closlabhartha Modh na ráite

Modh na sraithe

Agallaimh le bearnaí Tascanna Cluichí cumarsáide Drámaí Sceitsí Gníomhaíochtaí Plé, díospóireachtaí

Tascanna anailíse Cluichí gramadaí Ceartú botún a rinneadh le linn na cumarsáide trí dhruileanna

Obair ranga

Obair ghrúpa Obair bhéirte

Múinteoir agus páistí

Páiste agus páistí Páiste agus páiste

Tá breis eolais agus staidéar ar an gCur chuige Chumarsáideacha ar fáil in Agúisín 1 1.2 Feidhmeanna Teanga

Is iad na feidhmeanna teanga croílár an Churaclaim Ghaeilge agus beidh siad le comhlíonadh i ngach gné den chumarsáid pé acu ag éisteacht, ag labhairt, ag léamh, nó ag scríobh nó ag úsáid na Gaeilge ar fud na scoile atá an páiste. (lth. 78 Curaclam na Gaeilge).

Is é is ciall le feidhm teanga ná an úsáid a bhaineann duine as teanga chun cuspóir éigin cumarsáide a bhaint amach, cuir i gcás cuireadh a thabhairt, cead a lorg nó mianta a léiriú. Athraíonn an cineál teanga a úsáideann duine, ag brath ar an ról atá aige / aici sa chomhrá, na daoine a bhfuil sé/sí ag caint leo, an suíomh agus an téama. Sin é an fáth a n-athraíonn an cineál teanga a chomhlíonann na feidhmeanna teanga.

Roghnófar feidhmeanna teanga i nGaelscoil Bheanntraí bunaithe ar riachtanais chumarsáide an dalta agus ar an úsáid a bhaintear astu ó shuíomh amháin go suíomh eile.

Tá liosta feidhmeanna teanga a mbaintear úsáid asti tríd an scoile iniata in Aguisín 2 atá curtha in oiriúint do riachtanais na ndaltaí, canúint, timpeallacht na scoile srl. Tá na feidhmeanna teanga roinnte i sé chatagóir: Caidreamh sóisialta a dhéanamh Soiléiriú a lorg i gcomhrá Dul i gcion ar dhuine nó ar dhuine eile Dearcadh a léiriú agus a lorg Eolas a thabhairt agus a lorg Struchtúr a chur ar chomhrá

Múintear na feidhmeanna teanga i gcomhthéacs téama / réimse spéise na ndaltaí agus go foirmiúil agus go neamhfhoirmiúil. Déantar gach iarracht deiseanna a thabhairt do dhaltaí úsáid a bhaint as na heiseamhláirí sa rang Ghaeilge, i rith an lae scoile agus i gclós na scoile. Déantar meastóireacht ar mhúineadh agus úsáid na bhfeidhmneanna teanga ag cruinniú foirne faoi dhá sa bhliain chun a chinntiú nach bhfuil bearnaí ann i gcumas cumarsáide na ndaltaí. Dírítear ar fheidhmeanna teanga a bhíonn struchtúir mhí-chruinne sealbhaithe ag na daltaí. Chomh maith leis na feidhmeanna teanga oifigiúla, baintear úsáid as feidhmeanna ar leith i ngnáth chaint an lae idir an múinteoir agus an páiste (Féach Aguisín 3 do na feidhmeanna is coitianta a mbaintear úsáid astu gach lá).

1.3 Téamaí, Modhanna Múinte agus Straitéisí

Tá na téamaí / fóthéamaí bunaithe ar shaol an pháiste agus ar chultúr na Gaeilge. Déantar gach iarracht nasc láidir a bheith ann idir an fhoghlaim agus saol laethúil an pháistí. Leathnaítear na téamaí amach chun ábhar atá spéisiúil don dalta a úsáid. Bíonn éagsúlacht sna fo-théamaí i ngach rang ach tá forbairt agus leanúnachas i bhfeidhm ó rang go rang maidir leis na téamaí.

Téamaí Mé Féin Sa Bhaile Siopadóireacht Caitheamh Aimsire An Scoil Éadaí Bia An Aimsir An Teilifís Ocáidí Speisilata Baintear úsáid as an scéim ‘Séidean Sí’ i ngach rang i nGaelscoil Longfoirt.

Modhanna Múinte

Baintear úsáid as réimse leathan modhanna múinte i ngach rang. Na modhanna múinte is mó a mbaintear úsáid astu ná: An Modh Díreach (le geáitsíocht nó imirt rólanna) Modh na sraithe Modh na lán fhreagartha gníomhaí An Modh Clos labhartha An Modh Closamhairc Modh na Ráite Tá cur síos níos cruinne i Aguisín 4 ar na modhanna múinte thuasluaite.

Straitéisí

Baineann na múinteoirí úsáid as straitéisí difriúla agus as comhthéacsanna éagsúla chun suim na ndaltaí a choinneáil sa cheacht. Is iad na straitéisí is coitianta a úsáidtear chun cumas cumarsáide an pháiste a fhorbairt ná: Agallaimh mar ionchur d’imirt rólanna Cluichí teanga (Aguisín 5) Tascanna agus fadhbanna Druileanna Físeáin Scéalaíocht Filíocht, rainn, dánta, amhráin, rabhlóga, tomhais, seanfhocail agus treánna Bíonn comhtháthú idir na téamaí agus na feidhmeanna teanga i dtascanna agus i gcluichí spreagúla.

1.4 An Ghaeilge i gclós na scoile Is suíomh úsáide fíorthábhachtach é clós súgartha na scoile. Toisc gur suíomh cumarsáide uileghabhálach é clós na scoile caithfear díriú ar riachtanais teanga na bpáistí go foirmiúil sula dtéann siad i mbun na gníomhaíochtaí/na gcluichí as a stuaim féin.

Leagtar an-bhéim i nGaelscoil Bheanntraí ar úsáid na Gaeilge i gclós na scoile. Múintear na frásaí / an foclóir a bhíonn ag teastáil ó na páistí go foirmiúil roimhré ionas go mbeidh an teanga ar réimse teanga cuí acu. Múintear cluichí (teanga-lárnach) do na daltaí gur féidir leo a imirt sna ranganna chun nósmhaireacht labhairt na Gaeilge a dhearbhú sa chlós. Féach Aguisín 6 do Chluichí an Chlóis agus do Feidhmeanna Teanga don chlós.

1.5 Snaitheanna an Churaclaim

Forbrófar na snáitheanna ar bhealach comhtháite ach luaitear anseo thíos na príomhghnéithe a bhaineann le gach snáith.

(a) Éisteacht

Tá cur síos ar na cuspóirí éisteachta a bheifear ag díriú orthu i ngach rang ar fáil in Aguisín 7.

Beidh na daltaí ag éisteacht leis an nGaeilge á húsáid go teagmhasach neamhfhoirmiúil mar ghnáth theanga chumarsáide an ranga agus na scoile. Is próiseas leanúnach é éisteacht i nGaelscoil Bheanntraí. Beidh na daltaí ag éisteacht leis na múinteoirí, le páistí eile agus le tuismitheoirí ag labhairt na Gaeilge agus ag baint úsáide as feidhmeanna teanga, m.sh beannú, slán a fhágáil, cead a lorg srl. Tagann cuairteoirí agus tuismitheoirí le canúintí éagsúla chun na scoile go rialta.

Cuirfear deiseanna ar fáil do na daltaí éisteacht go foirmiúil i rith ceachta. Cuireann na múinteoirí traenáil ar na daltaí i scil na héisteachta. Beidh na daltaí ag éisteacht le rannta amhráin, dánta, treánna, rabhlóga, scéalaíocht, agallamh, tascanna éisteachta srl.

Baintear úsáid as na dlúthdhioscaí a bhaineann leis an Scéim Séideán Sí chun canúintí éagsúla a mhúineadh. Baintear úsáid as fístéipeanna ar nós Muzzy, Teic an Tarracóir, Bran chun Gaeilge a mhúineadh agus suíomh a chruthú go mbainfeadh na daltaí taitneamh as an nGaeilge in úsáid chun scéal a insint. Beidh na leabhair mhóra ón scéim Séideán Sí in úsáid agus na dlúthdhioscaí a théann leo chun deis a thabhairt do na daltaí éisteacht go muiníneach le scéal i nGaeilge.

(b) Labhairt Tá na cuspóirí labhartha de réir rang-ghrúpa le fáil i Aguisín 8

Beidh deiseanna ag na daltaí an Ghaeilge a labhairt go teagmhasach neamhfhoirmiúil sa seomra ranga agus sa scoil chun gnáthríachtanais chumarsáide a chomhlíonadh. Beidh na deiseanna seo ar fáil sa rang – páistí ag labhairt lena chéile agus leis an múinteoirí sa scoil – páistí ag labhairt leis an múinteoirí sa scoil – páistí ag labhairt leis an bhfoireann sa scoil agus sa chlós. De bharr comhthéacs sochtheangeolaíoch na scoile agus daltaí ag teacht ó chúlra ar bheagán Gaeilge nó gan aon Ghaeilge, cuirtear an-bhéim a mhúineadh na bhfeidhmeanna teanga atá riachtanach don dalta a luaithe agus is féidir. Téitear siar ar theanga do chluichí, téarmaí spóirt, teanga an chlóis srl. Moltar na daltaí as Gaeilge a úsáid timpeall na scoile agus sa chlós. Reachtáiltear comórtais éagsúla idir na ranganna chun Gaeilge labhartha a chur chun cinn i measc na ndaltaí. Bronntar trófaí ar dhalta amháin ó gach rang “Gaeilgeoir na Seachtaine” go seachtainiúil. Roghnaíonn an múinteoir an dalta agus bronann an Príomhoide an duais. Glactar griangraif na mbuaiteoirí agus crochtar iad ar chlár fógraí na scoile don seachtain.

Labhairt go foirmiúil sa cheacht.

Is gá forbairt a dhéanamh ar chumas labhartha na bpáistí go foirmiúil. Múintear labhairt na Gaeilge go foirmiúil i ngach rang. Dírítear ar réimse spéise na bpáistí agus cuirtear ar chumas na bpáistí labhairt go muiníneach faoi na topaicí agus na téamaí a bhfuil spéis acu féin iontu. Baintear úsáid as an scéim Séideán Sí agus Bua na Cainte agus tá na ceachtanna sa scéim seo bunaithe ar na téamaí atá molta i gCuraclam na Bunscoile Gaeilge (1999). Freastalaíonn na ceachtanna ar na réimsí éagsúla cumais i ngach rang. Tagann na feidhmeanna teanga sa scéim leis na feidhmeanna teanga atá molta do na scoileanna lán-Ghaeilge. Leagtar béim ar an gcaint nádúrtha. Baintear úsáid as an tréimhse réamhchumarsáide chun na heiseamláirí a mhúineadh. Bíonn saoirse modheolaíochta ag an múinteoir agus moltar réimse modhanna múinte a úsáid. Sa tréimhse chumarsáide úsáidtear straitéisí difriúla agus comhthéacsanna éagsúla chun suim na daltaí a choinneáil agus iad páirteach i gníomh fiorchumarsáide. Sa tréimhse iarchumarsáide, bunaítear an obair ar dhaingniú na n-eiseamláirí. Bíonn iar-chumarsáid ar siúl go leanúnach i nGaelscoil Bheanntraí mar gurbh í an Ghaeilge teanga teagaisc na scoile. Múintear an sainfhoclóir agus an saintéarmaíocht a bhíonn ag teastáil chun dul i ngleic leis na hábhair eile m.sh Mata – réiteach fadhbanna, Corp Oideachas – treoracha agus rialacha do chluichí, téarmaí spóirt, Ceol – foclóir amhránaíochta, OSPS srl. Múintear an sainfhoclóir agus an saintéarmaíocht mar cheacht foirmiúil ag tús na gceachtanna. Meabhraítear na téarmaí go minic i rith na gceachtanna.

(c) Léitheoireacht Tá na cuspóirí léitheoireachta a bheifear ag díriú orthu i ngach rang-ghrúpa ar fáil in Aguisín 9.

Aithnítear an tábhacht a bhaineann le cumas éisteachta agus labhartha an pháiste mar bhunús don litearthacht. Is iad a bheidh mar bhunchloch don litearthachta a bheidh ag fás agus ag forbairt roimh aon cheachtanna foirmiúla léitheoireachta agus scríbhneoireachta (Treoirlínte do Mhúinteoirí)

Ullmhúchán don Litearthacht

Roimh thosú ar an léitheoireacht fhoirmiúil treisítear scileanna éisteachta agus labhartha an pháiste. Éisteann an dalta leis an múinteoir ag léamh os ord nó le taifeadadh de scéal. Imríonn na páistí cluichí léitheoireachta (mar atá luaite sa churaclam) chun iad a ullmhú don léitheoireacht fhoirmiúil. Bíonn an-bhéim ar cheol agus ar rithim na cainte ó bheith ag éisteacht le scéalta agus ag aithris rann agus amhrán.Baintear úsáid as leabhair mhóra agus leabhair bheaga, pictiúr leabhair, go leor prionta sa timpeallacht, leabhair á léamh i gcomhpháirt le tuismitheoirí / múinteoirí agus leabhair agus téacsanna cruthaithe sa rang. Múintear aibítear na Gaeilge d’fhonn na litreacha agus fuaimeanna a aithint. Déantar cleachtadh ar na hamharcfocail atá ag teastáil chun na leabhair mhóra / bheaga a scríobh.

Léitear scéal as Gaeilge chomh minic agus is féidir. Cuirtear béim ar leith ar nuacht pearsanta na ndaltaí a chlárú. Baintear úsáid as an scéim foghraíochta atá síos i iniata in Aguisín 10. Clúdófar foghraíocht an Bhéarla sna ranganna Naíonáin. Imrítear cluichí simplí focail aithint nó biongó focal.

Tús na Léitheoireachta

Baítear na daltaí i scéalta agus éisteacht leis an léitheoireachta ón gcéad lá ar scoil. Ní chuirtear tús leis an léitheoireacht aonair foirmiúil go dtí lár Rang na Naíonáin Bheaga. Seoltar na leabhair bheaga ó Séideán Sí abhaile ó am go ham chun an ceangal idir an scoil agus an bhaile a neartú. Baintear úsáid freisin as sraithleabhair bheaga atá foilsithe ag Gaelscoil Mhíchíl Chíosóig. Leabhair Comh-Léitheoireachta atá iontu agus na cinn atá foilsithe ag ÁisIonad.ie

Baintear úsáid as an scéim ‘Ré Nua’ chun tús a chur leis an Léitheoireacht foirmiúil i rang na Naíonáin Bheaga agus leantar leis an scéim céanna tríd an scoil. Tugtar tús áite do léitheoireacht na Gaeilge.

Ó rang a haon ar aghaidh déantar léitheoireacht aonair chomh maith le léitheoireacht i ngrúpaí. Cuirtear am ar leataobh le comhléitheoireacht a dhéanamh i ranganna níos sine ná Rang a haon. Sna hArdranganna, cuirtear am ar leataobh do léitheoireacht tosach nó am leabharlainne. Baineann na hAdranganna leas an Breacadh, Foinse (Foinse sa rang), E-leathanach (Coláiste Froebel), Gaelport.com srl. chun foclóir a leathnú agus ábhar níos dushláine a léamh.

Leabharlann Tá réimse leathan leabhar i nGaeilge ar fáil sna leabharlann ranga m.sh scéalta, filíocht, fíoraicí, irisí drámaí simplí. Déantar freastal ar dhaltaí le leibhéal éagsúla cumais. Freastalaíonn an leabharlann áitiúil ar an scoil agus tugtar deiseanna do na múinteoirí leabhair a mhalartú agus breis leabhair a bhailiú. Tugann na meáin agus na hardranganna cuairt ar an leabharlann áitiúil agus bíonn aíonna speisialta go minic i láthair ag an am céanna.

Aonach Leabhar

Gach ré bhliain bíonn aonach leabhair ar siúl sa scoil. Bíonn leabhair Ghaeilge ar fáil san aonach chomh maith le leabhair Bhéarla. Tugtar cuireadh do thuismitheoirí teacht ag breathnú agus leabhair a cheannach más mian leo. Scaiptear cóipeanna de chatalóga a thagann chun na scoile ar na tuismitheoirí.

Déantar na scileanna léitheoireachta a fhorbairt agus a mheasúnú go rialta trí tascanna tuisceana a úsáid, ceisteanna a chur tar éis léitheoireachta agus úsáid a bhaint as leabhair oibre más gá chun cur leis an léitheoireacht. Baintear úsáid as teicneolaíocht an eolais agus cumarsáide m.sh. An Chéad Choiscéim (Cluichí Léitheoireachta), Drochlá Ruairí. Beir Bua srl. chun cur le cumas leitheoireachta na bpáistí.

Scríbhneoireacht

Tá na cuspóirí scríbhneoireachta a bhfeifear ag díriú orthu i ngach rang-ghrúpa ar fáil in Aguisín 11. Is tríd an scríbhneoireacht a bhreacaimid síos ár smaointe i riocht buan, a dhéanann forbairt agus soiléiriú orthu, a roinnimid iad le daoine eile chun eolas a thabhairt dóibh agus chun mothúcháin a spreagadh iontu. Is iad na príomhaidhmeanna a bhaineann le scríbhneoireacht a mhúineadh ná go mbeidh gach dalta toilteanach scríbhneoireacht a dhéanamh agus go mbainfidh siad taitneamh as. Cothófar cumas scríbhneoireachta i ngach dalta ag leibhéal a oireann dó/dí féin.

I nGaelscoil Bheanntraí, beidh cleachtaí réamhscríbhneoireachta agus peannaireachta ar siúl ón tús sa Ghaeilge. Cuirtear leis an scríbhneoireacht Ghaeilge i rang na Naíonáin Bheaga. Samplaí den réamhscríbhneoireacht seo is ea dathú, patrúin a leanúint, cóipeáil focail, abairtí, frásaí, treo shuíomh clé-deas a chleachtadh i ngainimh agus ar phaípear, dathú agus tarraingt. Cinnteofar gur ábhar speise na ndaltaí a bheidh á chlárú ag an dalta. Bainfear an oiread úsáid as frásaí a úsáidtear go minic a scríobh. Beidh an teanga labhartha mar bhunús den scríbhneoireacht. Múintear fuaim na litreacha sula bhfeiceann an dalta an litir scríofa.

Múintear litreacha na haibítre san ord seo a leanas: a) na litreacha is coitianta a úsáidtear sa Ghaeilge:

c,g,o,d,t,a,p,b,u,m,n,l,r,t,i,h,s,f,e b) na litreacha eile:

y,k,v,w,q,x,j,z

Muintear na bunlitreacha ar dtús agus ansin múintear na ceann litereachta. Baintear úsáid as cóipleabhair oiriúnacha chun tús a chur leis an bpróiseas scríbhneoireachta. Déanann na daltaí dul chun cinn ó chóipleabhar bán go scríobh ar dhá líne, go scríobh ar líne amháin agus spás fágtha bán idir na línte go dtí go mbíonn siad in ann scríobh ar gach líne agus cóipleabhair a choiméad in ord agus in eagar as a stuaim féin.

Tascanna Scríbhneoireachta

Tuigimid go bhfuil sé an-tábhachtach go dtiocfadh forbairt ar chumas scríbhneoireachta an pháiste ó rang na Naíonáin go rang a 6 agus go mbeidh an fhorbairt seo a stiúradh againn an t-am ar fad. Bainfear úsáid as líonadh bearnaí, scéalta nuachta a chlárú agus a chumadh, scéalta gearradh a chumadh, deachtú agus mar sin de tríd na scoile. Déanfaidh an múinteoir na topaicí den scríbhneoireacht a roghnú in amanna, uaireanta eile is iad na páistí mar ghrúpa a roghnóidh an ábhar go dtí go sroichimid an pointe go roghnaíonn an dalta an topaic, rud a chuirfidh go mór le muinín an pháiste ina gcumas scríbhneoireachta féin. Bainfear feidhm as straitéisí eagsúla chun saorscríbhneoireacht a phleanáil, m.sh. struchtúrú no smaointe a ghrúpáil, tobsmaoineamh, taighde agus plé an ábhair. Baintear úsáid as an gcur chuige. “Dreachtú, Meastóireacht, Athbhreithniú, Eagarthóireacht, Ceartú agus Marcáil”. Beidh aird na ndaltaí á dhíriú ar bhotúin choitianta ghramadaí agus bunófar ceachtanna ar na botúin a aimsítear. Déanfar ceachtanna céimithe sna ranganna ar fad ar an bponcaíocht agus aird ar leith á thabhairt againn sa lá ata inniu ann ar ghiorrúchán focail agus litrithe i dtéacsanna fón pócaí agus ríomhphoist a cheartú sa téacs scríbhneoireachta. Tabharfar deis do na páistí a gcuid scríbhneoireacht a chur i láthair do dhaoine éagsúla m.sh. a gcairde, páistí i rang eile, comórtaisí scríbhneoireachta agus a leithéid. Baintear úsáid as ríomhairí sa scoil agus bíonn deis ag na daltaí a gcuid oibre a fhoilsiú. Déanfar tionscnaimh a chrochadh in áit gur féidir le pobal na scoile iad a fheiscint agus moladh dá réir a thabhairt do na daoine a ghlac páirt sa tionscnamh.

Bíonn grúpobair scríbhneoireachta i bhfeidhm sa scoil ó na meánranganna ar aghaidh. Bíonn grúpaí eagsúla ag obair ar thionscnaimh bunaithe ar ábhar éagsúla. Samplaí den réimse téacsanna scríbhneoireachta a bheith á scríobh ná liostaí, nuacht phearsanta, scéalta gearra, tuairisciú simplí, dánta simplí, cártaí, nótaí srl. Samplaí den réimse tascanna a bheidh ar siúl ná scríobh faoi phictiúr, abairtí a chríochniú, ceisteanna faoi scéalta simplí a fhreagairt. Beidh na paistí i Rang a haon agus a dó ag dul i ngleic le próiseas na scríbhneoireachta trí pleanáil i bhfoirm pictiúr, athléamh chun a dheimhniú go bhfuil ciall ag baint leis an méid atá scríofa acu, foilsiú agus cur i láthair do lucht éisteachta éagsúla. Déantar forbairt ar an scríbhneoireacht sna meánranganna agus sna hardranganna. Tabharfar deis do na daltaí a gcuid scríbhneoireachta a chur i láthair do dhaoine éagsúla m.sh a gcairde, paistí i ranganna eile, tuismitheoirí, pobal áitiúil srl.

Próiseas na Scríbhneoireachta Chun feabhas a chur ar iarrachtaí pearsanta scríbhneoireachta táimid ar aon intinn go mba cheart moladh a chlárú sna cóipleabhair go rialta d’fhéadfaí réalt nó aghaidh sásta a tharraingt taobh le obair mhaith. Chomh fada agus is féidir clárófar an dea-chleachtais agus labhrófar le páiste chun iarracht níos fearr a dhéanamh más feabhas atá á lorg.

Seo a leanas an polasaí atá ag an scoil ó thaobh ceartú na scríbhneoireachta de:

Chomh fada agus is féidir déanfar chuile iarracht obair an pháiste a cheartú go rialta agus chomh luath tar éis dóibh é a thabhairt don mhúinteoir (an lá chéanna nó gar dó)

Roghnóidh gach múinteoir an mbeidh na botúin ceartaithe ag deireadh an cheachta nó an ndírítear aird na ndaltaí ar na botúin trí úsáid a bhaint as córas siombail atá intuigthe ag na daltaí agus na tuismitheoirí.

Litriú

Baintear úsáid as an gcóras litriú atá sna leabhair Craic le Litriú ó rang a dó go rang a cúig. Múintear an litriú i rang a h-aon i bhfoirm abairte agus deachtú. Baintear úsáid as scéim litrithe bunaithe ar théamaí sa Churaclam. Tagann na téamaí sa leabhar Craic le Litriú leis na téamaí atá sonraithe i Séideán Sí. Baintear feidhm chomh maith as liostaí foclóra choitianta bunaithe ar théamaí. Foghlaimíonn na daltaí an litriú mar seo a leanas: Féach ar an bhfocal Clúdaigh an focal Abair an litriú Scríobh an focal Seiceáil an litriú Tá dlúthcheangal idir an litriú agus an clár gramadaí a bhíonn ar siúl sna ranganna éagsúla. Bainfear úsáid as modhanna múinte éagsúla mar ní mar a chéile a fhoghlaimíonn gach páiste. Chomh maith le sin, múintear litriú i bhfoirm abairte bunaithe ar scéalta agus téamaí i gCuraclam na Gaeilge.

Gramadach

Tá an scéim Gramadaí bunaithe ar an scéim ‘Gramadach’ i scoileanna T1 ag an SFGB (Aguisín 12). Glactar nóta de na botúin coitianta a chloistear agus bunaítear ceachtanna gramadaí oiriúnacha do gach rang. Ceartaítear na botúin ó bhéal agus in obair scríbhneoireachta na ndaltaí ar bhonn rialta. Baintear úsáid as Buntús Gramadaí, Cleachtaí Gramadaí Bunscoile agus Graiméar an Draoi.

Peannaireacht

Tá an fhoireann scoile aontaithe faoin scéim peannaireacht atá i bhfeidhm na scoil. Baintear úsáid as leabhair saothair (Just Write) sna ranganna éagsúla. Baintear úsáid as pinnluaidhe tiubha i rang na Naíonáin Bheaga, gnáth pinnluaidhe ó Rang na Naíonáin

Mhóra ar aghaidh. Tosófar ar pheann a úsáid ó rang a ceathair / cúig nú níos luaite má oireann sé don mhúinteoir.. Baintear úsáid as cóipleabhar chéimithe struchtúrtha do gach rang oiriúnach don ábhar. Tugtar deiseanna do na daltaí dea-pheanaireacht a chleachtadh mar chuid de phróiseas na scríbhneoireachta go rialta. Ceartaítear an pheannaireacht go rialta agus go cúramach ag tabhairt moladh d’iarrachtaí maithe. Tosaítear ar pheannaireacht ceangailte ó rang a haon ar aghaidh..

Comhtháthú na Snáitheanna

Cé go bhfuil cur síos ceann ar cheann ar na snáitheanna difriúla, Éisteacht, Labhairt Léitheoireacht agus Scríbhneoireacht sa churaclam toisc gur Gaelscoil í seo tá an cúrsa nó an Curaclam Comhtháite sa Ghaeilge á úsáid againn sna ranganna ar fad. Cé go mbíonn sé i gceist príomhbhéim a bheith ar scil ar leith i dtascanna áirithe, is fearr na scileanna ar fad a chomhtháthú chomh fada agus is féidir, ag brath ar leibhéal teanga an pháiste.

Úsáid na Gaeilge

Sé an múinteoir an príomh achmhainn Gaeilge, an t-aon chainteoir líofa i ndomhain an pháiste ar scoil, sa bhaile, sa phobal b’fhéidir. Tá freagracht ar an múinteoir cabhrú le líofacht a chothú sa pháiste. De réir mar a fhaigheann na daltaí máistreacht ar an gcló agus mar a insealbhaíonn a chomhdhaltaí an teanga ní bhíonn an t-ualach oibre chomh trom ar an múinteoir.

Tá foighne, fuinneamh agus scil ag teastáil chun teanga nua a chur i láthair i nuachomhthéacs don pháiste. Is gá smaoineamh ar bhealaí chun cumarsáid a dhéanamh leis an dalta.

Cabhraíonn ionchur na múinteoirí go mór le forbairt Ghaeilge na páistí. Tá sé tábhachtach go labhródh an múinteoir go nádúrtha. Bíonn gá le foclóir sách casta, gramadach, rím, teanga an tsúgartha, teanga mheafrach (cosúlachtaí agus iomhánna san áireamh)

Glactar leis gur as Gaeilge a dhéanfaidh an múinteoir tacaíocht foghlama agus an múinteoir achmhainne a gcuid oibre ar fad ach amháin nuair a bhíonn obair Bhéarla ar siúl.

Is trí dea- shampla agus trí dea-chleachtais a ghlacfaidh na páistí le polasaí na Gaeilge sa Ghaelscoil. Chuige sin beidh múinteoirí le chloisteáil ag úsáid na Gaeilge i ngach gné den lá scoile taobh istigh agus taobh amuigh den seomra ranga, eatartha féin, le páistí agus le aon duine fásta eile a thagann chun na scoile.

2. Pleanáil Eagraíochta

2.1 Pleanáil an mhúinteora Úsáidtear an plean scoile seo don Ghaeilge chun pleanáil fhadtéarmach agus ghearr théarmach (plean coicíse) an mhúinteora ranga a dhéanamh. Baineann na múinteoirí úsáid as na ceannteidil seo a leanas sa phleanáil: Aidhmeanna Ábhar - Snáitheanna agus Snáithaonaid

- Cuspóirí Teagaisc - Scileanna agus coincheapa le forbairt.

Cur chuige agus Modheolaíochtaí Nascáil agus Comhtháthú. Difreáil Measúnú Áiseanna Ag deireadh na míosa líonann gach múinteoir cuntas míosúil isteach a léiríonn cad a d’éirigh leo a chur i gcrích. Cabhraíonn na cuntais míosúla linn ag deireadh na bliana measúnú a dhéanamh ar ábhar an phlean scoile Gaeilge.

2.2 Áiseanna

Tá gach múinteoir i gceannas ar a áiseanna féin sa rang agus cuirtear liosta nuashonraithe ar fáil i gcónaí. Tá roinnt mhaith áiseanna teagaisc sa leabharlann chomh maith. Bímid de shíor ag faire amach d’abhar a bhféadfaí a úsáid sna seomraí ranga. Tá polasaí i bhfeidhm sa scoil nuair a fheiceann múinteoir áis(eanna) teagaisc oiriúnach don scoil go gceannaíonn sé/sí é agus aisíoctar na costais leo. Tá na seanscéimeanna léitheoireachta ceannaithe againn i nGaelscoil Bheanntraí agus cuirimid leis an stór sin i gcónaí. Tá feabhas tar éis teacht ar ábhar oiriúnach do scoileanna Gaeltachta agus gaelscoileanna ó tháinig COGG ar an saol. Is iad na príomháiseanna atá in úsáid i ngach rang ná: Pacáiste Séideán Sí: (Póstaeir, Dlúthdhioscaí, Leabhairíní, Pictiúrchártaí, Preabchartaí,

Pacáistí Biongó, Leabhar Cúnta an Oide, Póstaeir Aibítre, Cártaí Aibítre srl.) Pacáiste Bua na Cainte agus Fonn Fónaic sna bubranganna. Scéim Léitheoireachta Ré Nua: (Lúsaí, Pól agus a Chairde, Diarmaid an Dragúin, An

Fear Sneachta, Scéalta Scoile, Peadar Pluaise, Ispíní agus Subh, Spáslong, Tine Chnámh, Dioscó na mBó). )

Scéim Litriú: Craic le Litriú Gramadach: Buntús Gramadaí, Graiméar an Draoi, Cleachtaí Gramadaí

Bunscoile. Ábhair Tacaíochta: Bun go Barr, Inis Dom, Maith thú, Sin é, Breacadh, Foinse, E-

leathanach. Baintear úsáid freisin as fístéipeanna, dlúthdhioscaí, bogearraí, breagáin, bosca bréageádaigh, luas chartaí, puipéid, leabharlann ranga srl.

Úsáidtear teicneolaíocht an eolais agus na cumarsáide chun obair na ndaltaí a fhoilsiú go minic. Tá liosta d’aiseanna a mbaintear úsáid astu i ngach rang ar fáil in Aguisín 13

2.3 Éagsúlacht Cumais

Déanann gach múinteoir freastal ar ilchumais páistí agus iad i mbun oibre. Tagraítear don éagsúlacht chumais faoi idirdhealú agus difreálú sna pleananna fadtéarmacha agus gearrthéarmacha. I measc na nósanna múinteoireachta a dhíríonn ar éagsúlacht cumais, tá: Tasc de réir chumais an pháiste : Obair bheirte, dathú, treoracha etc.

Páistí ag léamh i ngrúpaí bunaithe ar a gcumas. Éisteann an múinteoir le gach páiste ag léamh leabhair Gaeilge ar a laghad dhá uair i rith na seachtaine.

Déantar socrú maidir le páistí a fhágann an rang i dtreo nach gcaillfidh siad amach ar an ábhar céanna i gcónaí. Baintear úsáid as modhanna múinte agus straitéisí eagsúla sna ranganna chun freastal a dhéanamh ar ilchumais. Dearann na múinteoirí tascanna agus gníomhaíochtaí chun freastal ar riachtanais éagsúla cumais (Lch. 32, 33 Treoirlínte do Mhúinteoirí).

2.4 Comhtháthú le hábhair eile

Tarlaíonn comhtháthú go nádúrtha i ngaelscoileanna. Is minic plé a bheith déanta ar an téama céanna i go leor ábhair ag an am céanna go háirithe ag amanna áirithe den bhliain m.sh an Nollaig, an tEarrach, Ocáidí Speisialta, Seachtain na Gaeilge, Lá Fhéile Pádraig, Tús na Bliana, An Samhradh, Sabháilteacht uisce srl. Baintear úsáid as teámaí, topaicí, díospóireachtaí, téacsanna, rannta, agallaimh nó scríbhneoireacht sa cheacht Gaeilge chun comhthathú a dhéanann le habhair eile.

2.5 Measúnú

Is cuid lárnach den phróiseas teagaisc agus foghlama na Gaeilge an mheasúnú. I nGaelscoil Bheanntraí leagtar an-bhéim ar chumarsáid agus ar úsáid na Gaeilge mar ghnáth theanga cumarsáide. Aithníonn muid an tábhacht a bhaineann le measúnú a dhéanamh ar scileanna cumarsáide, éisteachta, labhartha, léitheoireachta agus scríbhneoireachta. Baintear úsáid as modhanna éagsúla measúnaithe sa scoil seo: Dírbhreathnú an mhúinteora ag éisteacht le daltaí. Tascanna agus trialacha deartha ag an múinteoir. Bailiúcháin d’obair agus tionscadail na bpáistí. Éisteacht le léitheoireacht go rialta. Cluichí teanga. Deachtú agus litriú Tuairiscí ó thuismitheoirí Cruinnithe tuismitheoirí agus múinteoirí Trialacha Caighdéanaithe Droim Conrach: Gaeilge.

2.6 Obair Bhaile Tá polasaí Obair Bhaile sa scoil agus tugtar obair bhaile oiriúnach sa Ghaeilge do na daltaí dá réir. Naíonáin Bheaga: Litreacha / fuaimeanna / focail shimplí

Leabhair bheaga á léamh ag tuismitheoirí Naíonáin Mhóra: Focail / Léitheoireacht/Leabhar bheaga á léamh ag

tuismitheoirí Rang 1 – 6 : Léitheoireacht, Litriú, Scríbhneoireacht.

Ní gá go mbeadh an obair bhaile céanna ag gach páiste sa rang.

2.7 Forbairt Foirne Tá comhoibriú maith idir mhúinteoirí na scoile seo agus roinntear ábhar agus taithí ar a chéile go rialta. Coinnítear na fhoireann ar an eolas maidir le taighde, múineadh teanga, an tumoideachas, dá theangachas, Reachtaíocht i leith na Gaeilge trí nuachtlitreacha a chrochadh sa seomra foirne srl.

2.8 Tuismitheoirí agus an Ghaeilge

Aithníonn Gaelscoil Bheanntraí an tábhacht a bhaineann le ról na dtuismitheoirí chun cabhrú le hobair sa scoile. (Féach Polasaí ar Rannpháirtíocht na dTuismitheoirí). Mealltar na tuismitheoirí le freastal ar ranganna Gaeilge. Aithníonn Gaelscoil Bheanntraí go bhfuil rogha déanta ag tuismitheoirí a bpáistí a chur chuig Scoil Lán-Ghaelach. Ag am chláraithe a ndalta cuirtear na tuismitheoirí ar an eolas faoi éiteas na scoile, oideachas tríd an sprioctheanga, an tumoideachas agus polasaí Gaeilge na Scoile srl. Ó am go chéile cuirtear rannta/dánta/nathanna cainte srl. abhaile leis na páistí d’fhonn tacú leo le foghlaim a gcuid páistí.

2.9 Comhionannas

Tugtar na deiseanna céanna do gach páiste i nGaelscoil Bheanntraí agus déantar gach iarracht gach gníomh a chur in oiriúint do gach páiste. Níl éagsúlacht idir na torthaí a bhaineann buachaillí agus cailíní amach sa Ghaeilge tugtha faoi deara go dtí seo. Tugtar cúram ar leith do pháistí a aistríonn isteach go ranganna nach ranganna Naíonáin iad chun cabhrú leo luí isteach ar an nGaeilge chomh tapa agus is féidir.

2.10 Nascanna leis an gComhphobal / Ócáidí Cultúrtha

Is cuid tábhachtach de shaol na scoile seo an nasc leis an gcomhphobal a fhorbairt i

gcónaí. Déantar gach iarracht an Ghaeilge a bheith feiceálach sa cheantar agus gan í a bheith ceangailte leis an scoil agus an seomra ranga amháin. Glacann Gaelscoil Bheanntraí t páirt i gcomórtais, féilte, imeachtaí áitiúla srl. Glacann an scoil páirt i mórshiúil Lá Fhéile Pádraig gach bliain. Canann cór na scoile ag ócáidí éagsúla, ag na

searmanais eaglasta, carúil na Nollag san ionad Ospidéal srl. Critéir Rathúlachta

Táimid ag súil go ndéanfaidh an plean seo difríocht do mhúineadh agus foghlaim na Gaeilge sa scoil seo. Beidh a fhios againn gur comhlíonadh aidhmeanna an phlean seó ó: Aiseolas dearfach ón bhfoireann / ó dhaltaí / ón bpobal / ó thuismitheoir. Aiseolas dearfach ó scoileanna dara leibhéal. Meas ar an teanga agus ar an gcultúr i measc phobail na scoile agus a bheith suas chun

dáta maidir le foghlaim teanga. Rólanna agus Freagrachtaí

Tá na múinteoirí agus an Príomhoide ag obair le chéile ar an nGaeilge sa scoil agus gach duine againn freagrach as chur i bhfeidhm an Phlean. Tá gach Múinteoir freagrach as Labhairt na Gaeilge a chur chun cinn agus atmaisféar Gaelach a chothú sa scoil. Déanfar athbhreithniú an-rialta (ag gach cruinniú foirne) ar an bplean seo. Tá an fhoireann teagaisc, na daltaí, na tuismitheoir, múinteoir le dualgas speisialta agus an Príomhoide freagrach as athbhreithniú a dhéanamh ar an bplean. Eagraíonn an Príomhoide na cruinnithe athbhreithnithe seo.

Spriocdháta don athbhreithniú MéanFómhar 2015.

Daingniú

Daingnithe ag an mBord Bainistíochta:

Sínithe:

Cathaoirleach an Bhoird Bainistíochta

Coimeádfar cóip den phlean seo san oifig agus beidh deis ag tuismitheoirí cóip a lorg ach é a iarraidh roimhré.

Aguisín 1 Cur Chuige Cumarsáideach

Aguisín 2 Feidhmeanna Teanga

Aguisín 3 Feidhmeanna Teanga Neamhfhoirmiúla

Aguisín 4 Modhanna Múinte

Aguisín 5 Cluichí Teanga

Aguisín 6 Cluichí an Chlóis

Feidhmeanna Teanga an Chlóis

Aguisín 7 Cuspóirí Éisteachta

Aguisín 8 Cuspóirí Labharta

Aguisín 9 Cuspóirí Leitheoireachta

Aguisín 10 Foghraíocht

Aguisín 11 Cuspóir Scríbhneoireachta

Aguisín 12 Gramadach

Aguisín 13 Áiseanna

Aguisín 14 Rannta / Filíocht / Amhránaíocht / Scéalaíocht

Feidhmeanna Teanga a múintear i nGaelscoil Bheanntraí.

Catagóir: Caidreamh sóisialta a dhéanamh (R.C. lch. 78) Ba chóir go gcuirfí ar chumas an pháiste:

Naíonáin Ranganna 1 agus 2 Ranganna 3 agus 4 Ranganna 5 agus 6

Beannú do dhuine Dia duit. Dia is Muire duit. Fáilte romhat! Nollaig / Cáisc shona duit! Beannachtaí na féile ort! Go n-éirí leat!

Dia duit. Fáilte romhat. Go mbeannaí Dia duit! Bail ó Dia ort! Baill ó Dhia ar an obair! An bhaill chéanna ort! Gurb é duit! Ádh mór ort! Go n-éirí leat! Beannacht Dé leat!

Dia duit / dhaoibh Dia is Muire duit / dhaoibh. Bail ó Dhia ort. Cén chaoi ina bhfuil tú? Go maire tú is go gcaithe tú é! Dia anseo isteach! Dia linn! Go mba hé dhuit! Beatha agus sláinte chugat!

Bail ó Dhia ort. Go mba hé duit. Nár laga Dia thú! Beannacht Dé lena (h)anam! Go bhfága Dia an tsláinte agat! Aon scéal agat?

Slán a fhágáil Slán. Slán leat a Niamh! Slán agus beannacht!

Slán go fóill. Slán tamall. Slán is beannacht! Feicfidh mé amárach

Go néirí leat Slán go fóill / Dia leat. Slán agus ....

Go n-éirí an bóthar leat. Feicfidh mé thú. Slán leat. Slán is Beannacht.

Impí ar dhuine Le bhur dtoil, seasaigí.....

Á, tabhair seans eile dom. A, lig dom. Más é do thoil é. Le do thoil.

Más é toil é... Beidh mé go maith. Táim ag impí ort / oraibh.

Á, lig dúinn dul amach. Tabhair an seans deirneach dúinn.

Moladh a dhéanamh do dhuine

Déan mar seo é…. Féach Éist go cúramach!

Nach bhfaighfeá leabhar…? Ná suífá síos...? Nach n-imreofá le...?

Seo leat. Bí sóisialta.

Nach n-imreofá cluiche linn? Nach mbeadh sé níos fearr dá... B’fhéidir go mbeadh sé níos fearr é a thriail mar seo.

Glacadh le hiompar duine nó diultiú dó

Tá sé sin ceart go leor ! Ná déan sin! Ní maith liom é sin. Ní féidir leat...

Tá sé sin ceart go leor. Níl sé sin ceadaithe. Nach bhfuil a fhios agat nach bhfuil cead. Níl cead sin a dhéanamh.

Ceart go leor Níl sé sin ceadaithe. Ná déan é sin go deo arís. Ná bí ag pleicíocht, Coinnigh do lámha agat fhéin.

Tá cead agaibh.. Níl sé sin ceadaithe… Tá sé sin in aghaidh rialacha.

Duine a rialú nó a smachtú

Níl cead! Suigh síos! Bí go maith!

Níl cead agat… Ní féidir sin a dhéanamh! Ní féidir leat é sin a dhéanamh.

Ná déan é sin go deo arís. Éirigh as sin. Cuir uait é sin. Ná bí ag

Ní féidir leat é sin a dhéanamh. Níl cead agat labhairt mar sin le h-éinne.

pleidhcíocht / útamáil.

Níl an iompar sin ceadaithe sa scoil seo. Tá rialacha na scoile á bhriseadh agat.

Toirmeasc a chur ar iompar fhuine

Stop sin! Ní féidir le h-aon duine… Níl cead agat mo cheannsa a úsáid Níl cead ag éinne…

Níl sé ceadaithe… Caithfidh sibh… An t-aon rud… Ní féidir le haon duine lámh a leagadh ar an liathróid.

Ní féidir le h-aon duine... Táim ag súil nach ndéanfaidh éinne….

Daoine a eagrú Seasaigí ansin! Seo iad na rialacha.. Seo mar a dhéanfaimid... Seasaigí i líne... Suígí i gciorcal... Ceart go leor. Tar anseo. Téigh isteach sa líne.

Seo an bealach An bhfuil gach éinne ag féachaint orm? Rachaimid trasna anseo.

Ceart go leor. Is mar seo a dhéanfaimid é… An bhfuil sibh go léir ag éisteacht liom?

Foláireamh a thabhairt do duine

Bí / bígí cúramach! Tabhair aire!

Tóg bog é. Bí cúramach. Brostaigh ort. Bí aireach. Ná bí ag dul ró- thapa! Ná bí ag pleidhcíocht.

Bí cúramach! Ní labharfaidh mé arís leat. Bíodh ciall agat. Go deas réidh más é bhur dtoil é.

Bí cúramach! Tá tú ar do sheans deiridh. Nílim chun labhairt leat arís.

Stádas a fhógairt nó a cheistiú

Mise an ceannaire! Is mise an captaen.

Is mise atá i bhfeighil. Is mise an captaen inniu. Níl tusa i bhfeighil. Is mise an duine is fearr sa rang.

Sibhse ag foghlaim. Mise ag múineadh. Duine amháin ag caint. Táimse níos fearr !

Mise atá i gceannas. Tusa ? Cé atá i bhfeifhil na... ?

Maíomh Tá mise go maith / go h-iontach / ar fheabhas ag...

Is mise an duine is fearr / is tapúla / is airde. Is mise a fuair an marc is airde. Tá mise go hiontach ag… Níos fearr na éinne eile.

Is mise an duine ab fhearr… Ceann do na páistí is fearr… An bhfaca tú é sin? Is mise an duine is fearra ag....

Is muidne an rang is fearr. Tá an scór is airde faighte agmasa arís. Tá níos mó...agamsa ag éinne eile.

Dúshlán duine a thabhairt

An bhfuil tú in ann sin a dhéanamh?

Ní féidir leatsa é seo a dhéanamh. An féidir leatsa...? Ní dóigh liom go bhfuil tú in ann é a dhéanamh.

Ná bí…. An bhfuil tú ábalta… Ní féidir leat é sin a dhéanamh.

An bhfuil tusa ábalta poc saor a thógaint...? Ná bí…. An bhfuil tú ábalta… Ní féidir leat é sin a

dhéanamh. Umhlaíocht nó easumhalaíocht a léiriú

Dia duit a dhuine uasail!

Déanfaidh mé anois é. Ní theastaíonn uaim é sin a dhéanamh. Ceart go leor. Déanfaidh / ní dhéanfaidh mé…

Ceart go leor. Tabharfaidh mé faoi anois. Ní dhéanfaidh mé…

Ceart go leor! Déanfaidh mé anois é. Nílim chun é a dhéanamh. Ach ní theastaíonn uaim é sin a dhéanamh. Níl mé ag iarraidh é sin a dhéanamh. Ach ní maith liom...

Aisfhreagairt Bíonn ormsa é a dhéanamh gcónaí.

Cuir deireadh leis ! Nílim ag iarraidh an chaint sin a chloisteál arís.

Sotal a léiriú Níl fonn orm.... Nílim chun... Tá mé tar éis brón a rá cúig uaire. Cén fáth nach ndéanann tú féin é?

Cabhair a lorg, a thairscint, glacadh leí nó diultiú dí

Tabhair cabhair dom. An féidir leat? Is féidir / Ní féidir, tá brón orm. An dtógfaidh? An dtabharfaidh? An mbogfaidh?

An féidir liom cabhrú leat? An bhfuil cabhair uait? Cé a chabhróidh liom ? Tá sé ceart go leor. Déanfaidh mé féin é. Cabhraigh liom! Cuidigh liom. Níl cabhair uaim.

An bhféadfá cabhrú liom? An bhféadfá lámh cabhrach a thabhairt dom? Is féidir, cinnte. Ní féidir, tá brón orm.

Ar mhaith cabhair a thabhairt dom? Ba mhaith. An féidir leat cabhrú liom? Is féidir, ní féidir, tá brón orm. An bhfuil cabhair uait?

Catagóir: Dearcadh a léiriú agus a lorg (R.C. lgh. 22, 23) Ba choir go gcuirfí ar chumas an pháiste

Naíonáin Ranganna 1 agus 2 Ranganna 3 agus 4 Ranganna 5 agus 6

Eolas nó aineolas, cuimhne nó easpa cuimhne a léiriú agus fiosrú fúthu.

An bhfuil a fhios agat? Tá / níl a fhios agam.

Tá / Níl fhios agam cé...

An cuimhin leat? Is / ní cuimhin liom. Níl a fhios agam cá bhfuil… / cé hé / hí seo.

Cinnteacht, éiginnteacht, féidearthacht a léiriú, fiosrú fúthu.

Tá / Níl ‘Sea / Ní hea.

An bhful tú cinnte? Tá / Níl Táim / Níl mé cinnte. B’fhéidir.

B’fhéidir go… Ní fheadair (R4)

Leibhéal dóchúlachta a léiriú agus fiosrú faoi.... Gan amhras Is dócha Is féidir Ní móide Gan seans

Cé tá as láthair? An bhfuil Lisa tinn? Is dócha go bhfuil. B’fhéidir go / nach bhfuil.

A ndtiocfaidh sé, meas tú? Tiocfaidh sé ceart go leor. An mbuafaimid an corn? Níl seans againn.

An mbeidh sé anseo / an bua againn. Beidh gan dabht. Níl / tá mé cinnte.

Taitneamh nó easpa taitneamh a léiriú.

An maith leat? Is / ní maith liom. Is breá liom… Tá suim agam sa….

Is breá liom. Is fuath liom. Taitníonn…liom / Ní thaitníonn ….liom.

Is aoibhinn liom. Tá dúil agam. (R4) Tá an ghráin agam air. An dtaitníonn? Taitníonn / Ní thaitníonn.

Cuireann sé déistin orm.

Mianta a léiriú agus fiosrú a dhéanamh

Ar mhaith leat? Ba mhaith liom / Níor mhaith liom. An maith leat? Is maith liom / Ní maith liom.

Ar mhaith leat? Ba mhaith liom / níor mhaith liom. An mbeadh cead agam…?

Ar mhaith leat? Ba mhaith / níor mhaith. An bhfuil aon seans ago…? Ba mhian liom.

Ba mhaith liom/linn… Ba bhreá liom… An mbeadh sé ceart go leor dá?

Rogha a léiriú agus fiosrú fúithí

Is fearr liom. Is maith liom...ach is fearr liom.

Cé acu is fearr leat? Is fearr liom…ná… Is fearr liom scátáil ná siúl. Cé acu is fearr leat? B’fhearr liom…

Cé acu ab fearr leat? B’fhearr liom.

Cé acu ab fhearr leat? Dá mbeadh do rogha agat cad a phiocfá? Dá mbeadh an rogha aga,…

Leithscéal a ghabháil

Tá brón orm. Gabh mo leithscéal?

Tá brón orm go bhfuil mé déanach.

Gabh mo leithscéal Tá brón orm. Cúis mór bróin... Tá mé buartha.

Tá brón orm go... Ach...

Sásamh nó míshasamh a léiriú agus fiosrú fúthú

Go maith! Go deas! An bhfuil sé seo go maith? An bhfuil sé ceart

An bhfuil sé seo go maith / ceart go leor / go deas? Tá sé sin go maith /

Táim lán sásta. Táim mí-shásta. Níl sé sin maith a dhóthain / go leor.

An bhfuil sé seo ceart go leor? Tá sé sin an mhaith. Níl sé sin néata.

go leor? / sách maith.

maith go leor. Tá sé mí-néata / go hainís. Níl sé go hiontach. Go dona! An bhfuil sé sách maith? Céard a cheapann tú? Ar fheabhas! Tá sé lofa / uafásach.

An bhfuil sé sách maith? (R4) An dóigh leat? Déarfainn go / nach bhfuil.

Aontú nó easaontú le ráiteas

Tá / Níl Is ea! Ní hea! Fíor / bréagach Ní aontaím le sin

Tá tú mí cheart. Is ea. Tá an ceart agat. Nach bhfuil an ceart agat. Ní hea. Níl an ceart agat. Tá sé fíor / bréagach. Níl sé sin fíor / bréagach.

Réitím go huile is go hiomlán leat. Ní réitím in aon chor leat. Briathra dearfa agus diúltach san Aimsir chaite m.sh Bhris / Níor bhris. Tá / Níl an ceart agat. Aontaím / Ní aontaím an –n- aontaíonn tú?

An gceapann tú go bhfuil sé sin fíor? Sea, tá an ceart ar fad agat. Níl sé sin fíor.

Ábaltacht nó easpa ábaltachta a léiriú

Is féidir liom rith. Ní féidir liom snámh. An féidir leat siúl?

Is féidir liom... Ní féidir liom... Táim ábalta... Tá mé in ann rámhaíocht. Tá mé ar fheabhas... Tá mé ábalta.

An bhfuil tú ábalta…? An féidir leat…? Táim ábalta… Is / ní féidir liom. Tá mé sár mhaith ag...

Nach bhfuil tú ábalta / in ann Táim / nílim ábalta. Tá / níl mé in ann An féidir leat?

Séanadh (An raibh tú ag gáire?) Ní raibh. (An bhfaca tú?) Ní fhaca. (Ar chuala tú?) Níor chuala. (Ar thóg tú?) Níor thóg

Sin bréag! (An ndearna tú?) Ní dhearna.

An rabhais? Bhíos / Ní rabhas.

Ar fhág tusa an clós? D’fhág / níor fhág.

Léiriú gur gá nó nach gá rud éigin a dhéanamh agus fiosrú faoi.

Is gá / Ní gá. Is cuma faoi. Conas ar éirigh leat?

Caithfimid fánacht ciúin. Ní gá dúinne fanacht istigh. Cén fáth nach bhfuil cead ag Rang 1… An bhfuil orm / orainn é seo a dhéanamh? Tá orm dul abhaile anois mar…

An bhfuil orainn…? An gcaithimid…? Caithimid. Ní gá dúin…

Caithimid…a dhéanamh. Ní féidir iachall/brú a chur orainn é a dhéanamh. Ní gá duitse é a dhéanamh.

Caithfidh mé dul… An gá dom sin a dhéanamh? An gcaithfimid dul amach?

Tuiscint ar rud éigin a léiriú

Tuigim... Tá sé seo an-éasca

Tá sé seo éasca. Tá sé seo an éasca. Níl fadhb ar bith le...

Tá sé seo an-éasca. Tuigim anois conas é a dhéanamh.

Léiriú gur cuma le duine

Is cuma liom. Is cuma liom… Is róchuma liom.

Ní chuireann sé isteach ná amach orm.

Is cuma liom.

Léiriú faoina bhfuil ar intinn agus fiosrú faoi.

Táimse ag dul go dtí…amárach. An bhfuil tusa?

Táimse ag dul go dtí…amárach. An bhfuil tusa..?

Beidh mé ag dul. Céard fútsa?

Táimse ag dul ann. Cad fútsa? Táim cinnte go bhfuilim ag... Cad mar gheall ortsa.

Áiféala aléiriú Tá brón orm. Gabh mo leithscéal.

Ní dhéanfaidh mé arís é. Tá an-bhrón orm. Tá fíor bhrón orm. Tá aiféala orm.

Ní dhéanfaidh mé a leithéid arís. Tá náire an domhain orm.

Ní dhéanfaidh mé arís é.

Maithiúnas a léiriú Ceart go leor. Tá sé sin ceart go leor. Tá go maith.

Ná bac le sin. Ná tóg aon cheann de.

Déan dearmad air. Ná bac leis.

Tacaíocht a léiriú Maith thú. Go deas. Go maith. Tá tú an-mhaith

Lean ar aghaidh. Tá sé sin go breá. Maith thú Ar fheabhas. Go hiontach. Maith sibh.

Táim taobh thiar duit. Táim ar aon fhocal leat (R4) Beidh tú go breá – ar aghaidh leat. Thar barr!

Tá sin go breá. Aontaim go hiomlán leat. Is féidir leat brath ormsa.

Díomá a léiriú Tá díomá orm Tá díomá orm. Is mór an trua é sin.

Tá sin díomách. Ní chreidim thú.

Is mór an trua é sin. Tá díomá orm é sin a chlóisteáil.

Dóchas a léiriú Beidh tú ceart go leor. Tá siúl agam… Le Cúnamh Dé Tá súil agam go dtiocfaidh sé/sí

Beidh mé ag súil le.. Tá súil agam go... Le cúnamh Dé. Tá súil agam go mbeidh sé tirim amárach. Táim ag súil go mór le… Tá súil agam go dtiocfaidh sé/sí.

Táim dóchasach go... Le cúnamh Dé… Tá súil agam...

Tá súil againn go léir go... Táimid ar fad ag súil go … Táim ag tnúth go mór le…

Ligean air / uirthi Féach, is féidir liom eitilt. Is x mé. Is féidir liom…

Táim ábalta. Is féidir liom… Táim ag ligint orm gur X mé.

An bhfuil gach duine ag féachaint ormsa? Féachaint / breáthú

Féach, is féidir liomsa…

(R4)

Scéalta nó scéiliní grinn a chumadh nó a insint.

Bhí... Thit... D’ith.... D’ól... Fuair....

Lá amháin... Fadó, fadó... Ar maidin... Inné... Dé Sathairn seo caite... Aréir....

Fadó, fadó. Blianta ó shin... I bhfad siar... Arú inné… Anuraidh ..Ar dtús.. Ansin.. Tá éis tamaill.. Faoi dheireadh / ar deireadh.

Lá amháin…. Fadó riamh… Blianta ó shin... Aon uair amháin…

Eolas, aineolas, An bhfuil fhios An cuimhin le Nach cuimhin cuimhne nó easpa agat? éinne? leat.. ? cuimhne a léiriú Tá / níl. Bhfuil fhios ag Tá a fhios san agam.

An cuimhin leat? éinne ? Nach bhfuil fhios Is cuimhin / ní Más cuimhin liom i agaibh? cuimhin. gceart... M’ás buan Is cuimhin liom / ní Cé hé / hí sin? cuimhin liom in aon

chor. Bhí dearmad déanta agam air. Tá brón orm. Rinne mé dearmad ar fad

agus fiosrú fúthú

Cé hé / hí sin?

N’fheadar. mo chuimhne

air. Cinnteacht nó Nílim cinnte Tá / níl. N’fheadar. Bhfuil tú An bhfuil tú cinnte? éiginnteacht a Nílim cinnte. deimhneach? Cinnte léiriú agus fiosrú N’fheadar an baist! Nílim cinnte in aon

N’fheadar ó chor. thalamh an B’fhéidir go bhfuil

futhú féidireachtaí

B’fhéidir go.... B’fhéidir go ....

domhain. sé sa chófra. Leibhéal Ní dóigh liom é Is dócha. Cad a cheapan tú? Sílim / measaim. dóchúlachta a Gan amhras. Cad déarfa? An mbuafaimid, léiriú agus fiosrú An dóigh leat go…? Faic le rá agat? meas tú? faoi gan amhras. Nach bhfuil aon An bhfuil aon rud le An dócha go Is dócha. seans go…? rá af éinne ? mbuafaimid? Is féidir. Ní dóigh liom é. Is docha. Is dócha é. Ní móide. Is dócha é. Tá seans an mhaith

ann. Nach bhfuil aon seans go…? Níl aon seans faoin

Gan seans.

Is dócha é.

In aon chor. Ana sheans.

spéir go …

Catagóir: Eolas a thabhairt agus a lorg (R.C. lch. 25) Ba choir go gcuirfí ar chumas an pháiste

Naíonáin Ranganna 1 agus 2 Ranganna 3 agus 4 Ranganna 5 agus 6

Aithint Peann Sin peann. Is liomsa é. Sin é mo leabhar nua.

Seo.... Cad é sin? Sinn carr gorm. Sin leoraí buí. Is madra mór é sin. Is bó í sin. Seo é mo chóta. Seo í mo chara.

Seo é/í. Cailín / buachaill an-mhaith / an-deas / dána is eas é / í. Teach trí stór atá ann.

Fear mór is ea é. Is é sin…. Nach é sin…

Tuairisciú Anseo / as láthair. Tá sé / sí tinn, sa bhaile, as láthair. Níl sé / sí anseo. Tá cnag ar an doras. Tá Liam dána / ag ithe / ag troid. Tá an leabhar ar an mbord. Chuala…. D’ith mé / d’ól mé.. Chuaigh… Tá sé tirim / ag cur báistí / ag cur sneachta / arís / anois… Inniu an Luan / Máirt / Céadaoin / Déardaoin / Aoine

Tá... tinn. Cad is ainm duit ? … is ainm di. Tá sé/sí ag an bhfiaclóir / i seomra eile / san ospidéal. Thit sé sa chlós. Bhí ... Chuaigh... Tá / Bhí x ag troid sa chlós. Tá x ag ithe an lóin. Thug San Nioclás X dom.

Tá sé briste / oscailte. Dhún mé... D’oscail mé. Shocraigh Brian dul ag iascach ar an loch. Bhí Caoimhe ag iarraidh an fhuinneog a oscailt.

Tá an fhuinneog briste. Sé an scór a bhí ann ná… Corcaigh… Ciarraí....

Teachtaireacht a thabhairt

Seo duit an rolla / nóta / litir. Seo nóta duit ó... Tá Niamh tinn. Tá cóta nua ag Barra.

Bí bheidh... ar scoil. Dúirt Máirín go… Tá litir agam duit ó ... Ní bheidh mé ar scoil amárach. Beidh mé ag dul go dtí an fiaclóir ar a deich a chlog.

Beidh an bus déanach inniu. Glaofaidh mé ort / oraibh ag cúig chun a hocht.

Beidh sé anseo ar a deich.

Ceartú le béim cuí Ní liomsa é / í Is leatsa é / í

Ní leatsa é. Is liomsa é. Tá mo chótasa gorm…. Mise / tusa a cheannaigh iad.

Is liomsa/leatsa é. Ní liomsa/leatsa é. Madra atá agam sa mbaile. Thug sé é domsa.

Madra atá agamsa sa bhaile.

Ceisteanna a chur An bhfuil cead agam dul amach / dul go dtí an leithreas? Cá bhfuil X? An bhfuil sé

Cé leis? Cá bhfuil ? Ar chaill éinne ? Cén t-am é ? Cathain a bheidh ? Ar ith / ól tú?

Cad na thaobh ? (R4) Inis dom Abair liom. Ceisteanna le

Conas? Cathain? Cén fáth? Cén t-am? Cén? Cá háit? Ceisteanna le briathra ón áimsir

(Dathanna / gníomhaíochtaí)? An bhfuil tú tinn? Tá / Níl Cad atá sa …? Cé hé / hí sin ? Cad é sin ? An leabhar é? Cad is ainm duit? Cén aois tú? Cén rang ina bhfuil tú ?

D’ith mé / níor ith mé. D’ól mé / níor ól mé. Cad / céard a tharla? Cé leis é seo? Ar thóg, thit, bhris, chuala, tháinig? An raibh, bhfaca, ndeachaigh, ndearna? Cén t-am? (uair) Cé mhéad? An dtéann tú... ? Ar fhéach tú... ?

briathra ón aimsir chaite, aimsir láithreach, aimsir gnáthláithreach (dearfach agus diúltach). Cén t-am ? Cad a cheapann tú ? Cén fáth ? Cad iad thaobh ? Meas tú?

fháistineach (dearfach) agus diúltach). Cad é do thuairim ? Is dóigh liom go / gur…

Ceisteanna a Tá / Níl Níor chuala mé tú. Ar a dó / trí a chlog. Bhí mé déanach mar Tá sé sa chlós / sa Níl a fhios agam. Leathuair tar éis, níor chuala mé an seomra / sa leithreas N’fheadar. ceathrú tar éis, clog.

Thóg, thit, bhris ceathrú chun… agus srl. Ní théann Ar an Aoine / Satharn – inné, ar maidin, ag am lóin. Ní heas / sea.

fhreagairt

/ sa chófra.

…… is ainm dom.

Níor fhéach.

Mar....

Catagóir : Struchtúr a chur ar chomhrá Ba choir go gcuirfí ar chumas an pháiste

Naíonáin Ranganna 1 agus 2 Ranganna 3 agus 4 Ranganna 5 agus 6

Oscailt Nóiméad amháin Tá an lá go deas.

Nóiméad amháin. Tá an lá go deas.

Ar chuala tú é. An bhfaca tú é. Nóiméad amháin

A Liam, aon nóiméad amháin, le’dthoil.

Féincheartú Ó, ní hea. Fan go bhfeice mé.

Ón ní hea. Fan go bhfeice mé

Gabh mo leithscéal. An ea? Sea. Ní hea.

Fan go bhfeice mé. Gabh mo leithscéal. Ní Peadar a bhí ann ach Pól.

Cur síos a dhéanamh céim ar chéim

Faoi dheireadh. Ar dtús. Ansin. Tar éis tamaill. Faoi dheireadh.

I dtús báire. I dtosach. Ar dtús. Ar an gcéad dul síos.

Ar dtús. Ansin. Taréis tamaill. Fai dheireadh.

Coimriú Sin é, é Sin é é. Sin uile.

Mar sin. Mar fhocal scoir. (R4) Sé sin le rá.

Le scéal fada a dhéanamh gearr.

Teacht tar thuairm Is dóigh liom é Is dóigh liom gurb é sin an fáth.

Dar liom féin / dar liomsa. Is dóigh liomsa... Creidim... Feictear domsa...

Ceapaim gurb é sin an fáth go bhfuil sé as láthair.

Deireadh a chur Ceart go leor Bhuel, sin sin

Bhuel, sin sin. Ceart go leor mar sin.

Sin é mar sin. Tá deifir orm. Caithfidh mé bogadh. Sin é an scéal mar sin.

Bhuel, sin é é.

Tús a chur le comhrá teileafóin

Dia duit. Róisín anseo.

Mícheál anseo. Dia duit, a chroí. Aon scéal nua ? Conas tá cursaí?

Dia duit, a Siobháin. Tadhg anseo.

Duine ar leith a lorg ar an teileafóin

An bhfuil Róisín timpeall / ann / ar fáil? An féidir liom labhairt le….

Ba mhaith liom labhairt le...

An bhféadfain labhairt le... An bhfuil Mamaí istigh ?

Ba mhaith liom labhairt le Pól. An féidir liom focal a bheith agam le Niamh.

Léiriú go nglaofar arís ar an teileafón

Beimid ag caint arís!

Beidh mé ag caint leat arís.

Beidh mé i dteagmháil leat arís amárach. Labharfaimid arís.

Beidh mé ag caint leat arís amárach.

Tús a chur le litir A ...., a chara. A Sheáin, a chara dílis.

A Shiobháin, a chara.

Deireadh a chur le litir.

Le grá. Mise le meas... Slán go fóill... Do chara dílis.

Mise le meas.

Liosta Leabhar Naíonáin Rang 1 / 2 Rang 3 / 4 Rang 5 / 6

Naíonáin Bheaga: Tús Ré (Folens) 1 Leabhar Mór 1 Leabhar Léitheoireacht 1 Leabhar Oibre

Séideán Sí 6 Leabhair Móra

Leabhair Beaga Mo Leabharsa A - 1 Leabhar Oibre Na Leabhair Móra: Cé atá sa Chró

Pógaí Frog Edco Sin é! A

Yanki Dúidil Glór na nGael Gugalaí Gug! Futa Fata Sonas is Só An Gúm

Rang 1: Séideán Sí Leabhar an Oide Mo Leabharsa Leabhar Mhóra S.S Leabhar Beaga S.S Pól agus a Chairde Diarmaid an Dragúin Seán agus an Fathach

Dlúthdioscaí Leabharlann Ranga

Rang 3: Cur is Cúiteamh Scéalta Scoile Peadar Pluaise Ispíní agus Subh Bun go Barr 3 Siúl Siar Craic le Litriú B

Leabhar Mór : Seo suid agus uile

Leabhair sa Leabharlann

Rang 5: Fite Fuaite G Craic le Litriú E Graiméar an Draoi Tine Cnámh Céim 3 LeabharA Bun go Barr 5

Naíonáin Mhóra: Rang 2: Rang 4: Rang 6: Séideán Sí Séideán Sí Ag na daltaí: Dioscó na mBó Leabhar na múinteoira 1 Diarmaid an Dragúin Craic le Litriú C (Inis Dom) Bun go Barr 6 Mo Leabharsa (Dalta B) An Fear Sneachta Fite Fuaite (Séideán Sí) Graiméir an Draoi Leabhar Mór Scéalta Scoile Tonnta Ar ais ar scoil Mo Leabharsa Buntús Gramadaí x 30 cóip Sin é 6 Cá bhfuil tú i do chónaí Bun go Barr x 10 cóip Lean den Obair

Éadaí Salacha Peata Nua Séimí agus an tSíog Daidí na Nollag

Muzzy sa Tír Ulas Muzzy 30 cóip Gach aon lá Rang 4 Treo Nua Rang 4 Bun go Barr

An Gúm Pacáiste de leabharíní Céim 1 & 2 = 32 Leabhar Yanki Dúidil Glór na nGael

Leabhar Mór: An Chaitín Mí Abha At thóir an Óir Slán Sábháilte

Maith Thú Rang 4 Inis Don 5 Scór Nua 4 Ceart Litriú 1

Inis Dom 6 Ceart Litriú Fuaimeanna agus Liosta

Gugalaí Gug! Futa Fata Ceart Litriú 2 Sonas is Só An Gúm

Leabhar Mór Cé atá sa Chró ? Pógaí frog agus a cuileoga Chircín Bheaga Rua Bhí Ocras ar Oisín Múscáil a Renée

An Buachaill Bó Moncaí Dána Niamh amuigh ag siúl Mo Leabhairín dathanna Mise agus tusa, a Bhéirín Mo chéad Leabhar faoi ainmhithe

Sin é B - Edco Maith thú B – Edco

Bun go Barr – CJ Fallon Leabhair Leabharlainne Réimse Leathan

Leabhair sa Leabharlann

Leabhair Tacaíochta agus Áiseanna Gaeilge Naíonáin Rang 1 / 2 Rang 3 / 4 Rang 5 / 6

Naíonáin Bheaga: Séideán Sí Dlúthdiosca 1, Séideán Sí Rainn & Amhráin Dlúthdiosca 2, Séideán Sí Scéalta, Sceitsí, Tascanna Éisteachta Póstaeir Póstaeir na Scéalta Spraoi le Chéile agus dlúthdiosca

Folens Songs / Amhrán

An Gúm Lató Pictiúr is focal Cártaí Sciob Cluichí Focal Rabhlaí Rabhlaí Ceol Abú – Naíonáin Trup, trup a chapaillín An tAmhránaí Óg Gugalaí gug

Rang 1: Séideán Sí Dlúthdiosca 1,2 Postaeir Cartaí Mo Leabharsa Leabhar an Oide Leabhari Móra Leabhair Beaga Cartaí Leabhair Léitheoireachta

Rang 3: Seidean Si - Dluthdhiosca 1

Postaeir 1-6

Leabhar an oide Leabhair an Dalta – Cur is cuiteamh Scealta Scoile Peadar Pluaise Ispini agus Subh

Seo Siúd agus Seo Uile – leabhar filiocht

Cartai/ pictiuiri

Bun go Barr Siúl Siar

Dlúthdiosca Mo cheol thú John Spillane Cuimhní Gaetachta

Rang 5: Séideán Sí 6 Phóstaeir 4 Phictiúr Chárta Dlúthdiosca 1 & 2 Leabhar an Oide

Fite Fuaite G Craic le Litriú E Graiméar an Draoi Tine Cnámh Céim 3 Leabhar A Bun go Barr

Naíonáin Mhóra: Na Leabhair Mhóra- Ré Nua (Folens) SeideánSí

Leabhrainí Séideán Sí Yanki Dúidil – Glór na nGael Guglaí Gug – Futa Fata Sonas is Só – An Gúm

Dlúthdhiosca 1 & 2 Séideán Sí Postaeir – Séideán Sí / Spraoi Rabhlaí Rabhlaí

Rang 2: Pictiúir agus Póstaeir (Séidean Sí & Téamaí curaclam

Dlúthdioscaí le sceitisi tuairisci rannta srl. (Séideán Sí)

Leabhar Léitheoireacht Diarmaid an Dragúin An Fear Sneachta Scéalta Scoile

Rang 4: Séideán Sí

Dlúthdisocaí / Postaeir / leabhair Póstaier déanta agam féin – Gramadach / téamaí Póstaeir ar Uimhreacha Dlúthdioscaí – John Spillane – songs we

learned at school. More songs we learned at

school

Rang 6: Séideán Sí Níl na háiseanna ar fad foilsithe do rang 6 ag an nGúm go fóill

Díoscaí a théanann le Séideán Sí

le sin é 6 le Bun go barr 6 John Spillane

Póstaeir Baill coirp Tuiseal ginideach

Maidin sa Naíonra Bliain na hAmhrán An t-Amhránaí Óg Ceol ’06, ’07, ’08, ’09, ’10. Gugalaí Gur ! Cuimhne Gaeltachta

An Gúm Pacáiste Biongó – Bia, Éadaí Lató Pictiúr is focal Cartaí Sciob

Mo cheol Thu Cártaí leis na briathra Cártaí le frásaí / le focail

Cluichí focal - sa bhaile

Dlúthdioscaí: Cúrsa Comhtháite Gaeilge 1 + 2 Maidin sa Naíonra

Tá sé ar intinn agam Máiseanna / acmhainní féin a dhéanamh i rith na bliana. Puipéid

Rabhlaí Rabhlaí Rólchártaí Ceol Abú – Naíonáin Trup, trup a chapaillín An tAmhránaí Óg Gugalaí gug!

Scéaltaí ar dlúthdioscaí:

Seán & an Gas Pónaire Lá Breithe Chití An Chrosóg Mhara Eachtra Mhór Lúidín An Píobaire Breac Cití Cailleach Cití sa Gheimhreadh An Leaba Sciathánach

Fístéipeanna Clifford Sponge Bob

Postaeir 17 Póstaeir Séideán Sí Pól & a Chairde Lúsaí

Craic le Litriú - Litriú

Ríomhaire

Ainmfhocal fir agus ban Caol le caol, leathan le leathan Postaeir déanta ag an múinteoir

féin

Rannta / Filíocht / Amhránaíocht / Scéalaíocht Naíonáin Rang 1 / 2 Rang 3 / 4 Rang 5 / 6

Naíonáin Bheaga: Rang 1: Rang 3: Rang 5: Rannta / Filíocht Rannta / Filíocht Filíocht: Rannta / Filíocht As Séideán Sí Rithe, Féach An Chrosóg Mhara, , Teilifís, Ulla An Gabhar sa Scoil Róisín ag dul ar scoil An dtiocfaidh tú liom Mo scáth, Cailleach Gránna, Oíche Oíche Shamhna Caithfidh mé Ag an zú Shamhna, Ispíní Bogha Baistí/ An Nollaig Lámha suas Fathach Mór Buí Sneachta ag titim, mo theachín, Mo Mháthair Gugalaí-gug Tá bean ag Joe Fear Sneachta, Stoirm, An Tíogar, Sean Asal Mé féin An Fhidil I Lar na h Oíche, Obair Bhaile, Anseo I Lár an Ghleanna Is féidir Liom Cuair ar Shan Nioclas Rudaí a chuireann isteach orm,

Mo thigh Séid an Ghaoith Lúibín ó Lu, Dialann/ Ni féidir Amhráin: Cnag ar an nDoras Síofra Síog liom/ obair bhaile An Príomhoide, An Shaighdiúrín Teaghlach Liam Istigh sa Zú Gráinne, Rudaí a chuireann is A Chroí Tá an Geimhreadh Ann! Oíche Nollag teach.. Bláthanna, Na hainmhithe,

Éadaí Nóirín Mo Dheifiúr Beag Gráinne. Rudaí, Meitheamh, Scéalaíocht San Nioclás Báibín Beag Eilifint Scéalta bunaithe ar An Tarracóir Jimin (dul siar ar N.Mh) Tine Cnámh An Teo Teo Ar Maidin Amhráin: Suas Síos Dul siar ar d/f N. M as S.S. Im Bím Barbaro, De Luain De Beidh sé Mór Mairt, Lúibín ó Lu, Oíche Ciúin, 3 An Bricfeasta Amhráin: Rí, Sa Stábla, Sa Mhainséar, An maith leat? Cad é atá istigh sa veain? Seasamh, Oíche Ciúin i mBeithil Bhí Máirtín Amuigh Téann Cail go dtí an Naíonra Fadó, Niamh Cinn Or, Is é an

Ríonaí tiarna m Aoire, Ceangailte, Maois - Humptí Dumptí Istigh sa Zú Bain Díot do bhróga, Amhrán Miss Muffet Sa Zú Naomh Pádraig, Báidín Hickory Dickory Dock An Fathach Fíochmhar Fheilimidh/ Is Robait Sinn/ Trasna Dhá Éinín Beag An Drumadóirín na dTonnta/ léimigí, Casaigí, Oro/ Damhan Alla An Leanbh Nua An Poc/ Nil se/ Amhrán na Is maith liom Seachain an Crogaill bhFiann Breithlá mo Dhaidí

Amhráin ó Bheo go Deo Amhráin den Nollaig

Ceann, Gualainn… A na Nollaig

Amhráin don Chór / Aifreann

Fite Fuaite

Naíonáin Rang 1 / 2 Rang 3 / 4 Rang 5 / 6 Naíonáin Mhóra: Scéalaíocht Scéalaíocht Rang 6: Rannta / Filíocht Ag Bogadh Tí Séideán Si - Pota Oir, Donaillin Rannta / Filíocht Tá Thart is ocras orm Na Cuairteoirí agus Diarmaidín, Taibhse sa Abhainn ag caint Lámh, lámh eile An Lá go Deo Ghairdín, Nollaig Mhichíl, Ni Mise Raiftéirí Abairt na maidine Colm an Cheoil féidir leat ach do dhícheall a Óró mo Bháidín Bainfidh mo chóta díom Daidí an Ceoltar dhéanamh, Is Giorra cabhair De na Coinnle ar lasadh Lá Breithlá sona duit. Cúirt Shéimí ar Dhaidí na Nollag an doras, Ta an ghráin agam orthu Moladh an Earraigh

An Páistín Fionn Mac Cumhaill agus an Na Blátha Craige Amhránaíocht An Gruagaire Mhaighdean Mhara, Sa Bhaile, An Níl a fhios agam Tá thart is ocras orm Éirigh a Eoin! bhfuil seans ar bith again, An t Smugairle Róin Ceann, gulainn, gluine barracíní… Lá Spóirt earrach/ Naomh Pádraig/ Caca An Iomáint Oiche ciúin srl. Casca Amhrán na bhFiann Tá teidí ag siúl Subh Milis Tá mise sna Naíonáin Mhóra Scéalta Scoile - Maidin Domhnaigh Cé aige a bhfuil an liathróid? Cois farraige, Ar scoil, An Fheirm, Labhair an Teanga Gaeilge An Hócaí Pócaí Ulla, An Troid, An Bronntanas, An Muruach An tAsal Bronntanas, Lúidín Leipreachán, An ghaoth An Pláinéad Trug Lúidín, sneachta, Paitsín Breathnaigh ar Cháit Cliabháin Tá Daidí na Nollag ag teacht anseo Peadar Pluaise - Siar a Rachadsa anocht Sneachta, Eagla, Peadar Pluaise An Terminator Mo Lá Breithe Peadar Pluaise - An phióg, Píosa Ag piocadh Prátaí Ringo do Pheadar, Bronntanas, Dúch na

Laethanta na Seachtaine Smear, Sorcas ag teach, An

Feirm Mhamó Sorcas, An Moncaí Bronntanais, ag Amhránaíocht An Pharáid Siopadóireacht, Gréithe Anraith Oró mo Bhaidín Coinín na Cásca Neantóg, Slite Bheatha An Siopa An Cailín Álainn Cá bhfuil sé? Bréagán, Gadaí, Capall, Seachais an Bruscar! Éirigh Suas Labhraíodh Loingseach, Máthair Fir a Bhata Cé acu is fearr? Bhocht, Sa Phálás, An Dochtúir, Cill Chais

Feasta Cuireadh do Pheadar, Cill Aodáin Breithlá, Scéal Brónach, Peadar An Teilí Biongó

Bímíd ag Spraoi Óró Sé do Bheatha Abhaile Níl na Lá

Ag spraoi le chéile

Laethanta Saoire

Pluaise

Mo Ghuile Mear

Naíonáin Rang 1 / 2 Rang 3 / 4 Rang 5 / 6 Scéalta Ár ais ar scoil Cá bhfuil tú i do chónaí? Tá ocras ar Óisín Múscailt a Renée Éadaí Sealacha Daidí na Nollag Ag siopadóireacht le Mamaí Peata Nua.

Filíocht Humpti Dumpti An Sean Mhathair Hubbard Hey Diddle Diddle Hicorí Dicorí Doc An Lón Iní Míní Meidhní mó Scipeáil A haon, A dó Is breá liom a bheith ar an dtrá

Rang 2: Rannta / Filíocht Mo Bháidín Mo Liathróidín Donn Sméara Dubha Beacha Féasta Oíche Shamhna Mise Stoirm Buan Nollaig Bróna Ní Laoi Teilifís Rothar Cháit

Amhránaíocht Bearnaí Beach The Flight of the Bumble Bee Amhráin Nollag Is ceoltóir Cáiliúil mé

Scéalta Scéalta bunaithe ar na Fóthéamaí atá luaite

Ispíní agus Subh Siúlóid Dúlra Oíche Shamhna Ispíní agus Subh, lon dubh Nollaig Shona Leac Oighir, Litir d’Orla, Stil Nua, An Leon

Bun go barr –Ag Siopadóireacht, La Fuar Sneachta, An Cheolchoirm, Gruaig Rolo, Rolo agus an obair bhaile, La fliuch

Súil Siar- Cu Chulainn, Clann Lir, Táin Bo Cuailgne/ Medusa/ Fionn agus an Gruagach Tír na nÓg/ Na fianna/ Romulus Remus ,An Bradán Feasa, Proserpine : Medusa An Minotaur, Arion agus an Deilf

Scéalta Scéalta Bunaithe ar na fó-

théamaí luaite Scéalta ó

- Dioscó na mBó - Bun go Barr

Rang 4: Rannta / Filíocht An Leabhar Seo, Siúd agus Eile (Séidean Sí) Arachnaphobia le hEamonn Ó Ríordáin An Seilide le Gabriel Rosenstock Táim Laidir An Fear Bréige Iascaireacht le E Ó Tuathail Cois Farraige An Spásaire An Cabhar sa scoil le S. Mac Dhearais

Naíonáin Rang 1 / 2 Rang 3 / 4 Rang 5 / 6 Mo Chaitín

An fhidil le E Ó Tuathail Sean agus an Dall Tithe Sheanathair le Séamus Ó Céilleachair Na Séasúir le E Ó Tuathail Seán agus Moire Mo Phoca le E Ó Tuathail Deireadh an Lae Sé Luch Bheaga le S. Ó Finneadha Scéilín Brónach le L. Ó hAnnaidh An Seanchiteal leis an Sr. Colmcille Mo Mháthair le M. Ó Donnchadha

Amhránaíocht Baidín Fheilimí An Poc ar Buile (Cúrfa amháin) Séamuisín Óro, sé do Bheatha Abhaile Beidh Aonach Amárach An Maidrín Rua Bean Pháidín Peigín Leitir Mór

Amhráin ó Bheo go Deo Amhráin den Nollaig Amhráin don Chor / Aifreann

As Bliain na nAmhrání Síolta Beaga Rince Rince Rince Cá Cá Cá Péisteogaí Fainleog Mé Is mise an Bhreach An Béar Bán Brónach

Naíonáin Rang 1 / 2 Rang 3 / 4 Rang 5 / 6 Ní Maith liom an scoil

An Aifirc Tomás an tIora Rua Sneachta

Gramadach Naíonáin Rang 1 agus 2 Rang 3 agus 4 Rang 5 agus 6

Labhairt: Focail fhrithchiallacha a thomhas le mín:

Beag, mór, fuar, te, lán, folamh, fada, gearr, bog, crua, sean, óg, gortaithe

Labhairt: Abairtí a chumadh a bhfuil foclóir éagsúil agus struchtúir níos casta iontu.

Focail cháilitheacha: beag dídeach, mór millteach

Abairtí simplí a cheangal le chéile ‘Chonaic mé cat agus madra’.

‘Ní maith liom im ná subh’.

Labhairt: caint faoi rudaí a tharla, a tharlaíonn atá ar siúl agus a tharlóidh

Bhris sé, d’éirigh sí, tháing mé,

Briseann sí, éiríonn sé, tagann tú

Ag briseadh, ag éirí, ag teacht

Brisfidh sí, éireoidh tú, tiocfaidh siad.

Labhairt: páirt a ghlacadh i gcéachtaí gramadaí i gcomhthéacsanna cumarsáideach

Briathra rialta agus neamhrialta

Na gnáthaimsirí agus modhanna

An t-ainm briathartha, an aidiacht bhriathartha

An chopail

An t-ainmfhocail

An tuiseal ainmneach agus an tuiseal ginideach, uathu agus iolra

Focail cháilitheacha: an aidiacht, an dobhriathar

Céimeanna comparáide na haidiachta

Réamhfhocail a úsáid leis an alt

Ar an le hurú (Séimhniú in áiteanna)

Sa le séimhiú (le hurú i áiteanna)

Naíonáin Rang 1 agus 2 Rang 3 agus 4 Rang 5 agus 6 Labhairt: Abairtí a chumadh agus abairtí simplí a cheangal trí úsáid a bhaint as focail cheanglaitheacha:

Agus, nó ach

Labhairt: Caint faoi rudaí a tharla, a tharlaíonn, atá ar siúl agus a tharlóidh

Fuair mé, rinne tú, bhí sé

Ní bhfuair mé, ní dhearna tú, ní raibh sibh

Tugann sé, éiríonn tú, faigheann sí.

Ní thugann sé, ní éiríonn tú, ní fhaigheann sí, ní bhím

Anois : ag teacht, ag imirt, ag scríobh

Déanfaidh, ní dhéanfaidh mé, ní bheidh sé.

Labhairt: Réamhfhocail agus forainmneacha réamhfhoclacha a úsáid i gcomhthéacsanna difriúla

ar, faoi, idir, ag, ó , do, de, le

agam, fúm, di, roimhe, uaidh, linn, agaibh, leo, acu, bím

Labhairt: Ainmfhocail agus focail cháilitheacha a úsáid

An seanfhear bocht cromtha

Na cailíní óga, na buachaillí lúfara

Shiúil mé go tapa

Tá Pól níos airde na Máire

Uatha / Iolra Firiscneacha agus Bainiscneach

Forainnmneacha: mé, tú, sé, é, i

Forainmneacha réamhfhoclacha: orm, ort, air....

isteach, istigh, amach, amuigh i gcomhthéacs

Uimhreacha

Labhairt: leathnú a dhéanamh ar abairtí simplí

Abairtí a cheangal le chéile

Agus, nó, mar, ach

Léitheoireacht : úsáid a bhaint as comharthaí poncaíochta mar áiseanna tuisceanna

Na ceannlitreacha, an lánstád, an chamóg, an comhartha uaillbhreasa, an comhartha ceiste

Naíonáin Rang 1 agus 2 Rang 3 agus 4 Rang 5 agus 6 Labhairt: Daoine agus rudaí a Labhairt: Pictiúir a úsáid Labhairt: an aidiacht Léitheoireacht: úsáid a bhaint

chun brí na réamhfhocal agus shealbhach a úsáid as eolas ar réimíreanna agus na bhforainmneacha iarmhíreanna réamhfhoclacha a chur in iúl Mo, do, a (le agus gan

mí/rialta, droch/íde, Ar, sa, faoi, ag, roimh, that, ó, príomh/oide, fo/bhaile do, de, le chuig, ort, fúm, agam,

gruaig/eadóir. Tógál/aí,

chomhaireamh

liom, uaidh, dúinn

séimhniú)

pictiúr/lann, Iodáil/is Labhairt: Daoine agus rudaí a Labhairt: uimhreacha a úsáid Léitheoireacht: a t(h)uiscint

i gcomhthéacs ar an ngramadach a úsáid chun an téacs a shoiléiriú Bunuimhreacha

Foircinn na mbraithra Uimhreacha pearsanta

-(a)ann, -(a)íonn, -f(a)idh, Oiduimhreacha -óidh, -eoidh

Na Briathra Foircinn na n-ainmfhocal iolra (a)í, -(e)anna, -(e)acha An Chéad agus an Dara Réimniú.

chomhaireamh

Dearfach, Diúltach Ceisteach

-

Léitheoireacht: úsáid a bhaint Labhairt: úsíd a bhaint as Léitheoireacht: tuilleadh as comhthartaí poncaíochta mar ‘isteach’, ‘istigh’, ‘amach’, cleachtaidh ar fhuaimniú áiseanna tuisceana na ‘amuigh’ i gcomhthéacsanna séimhiú, síneadh fada agus urú

éagsúla

Cluichí páirce

Na Forainmneacha Réamhfhoclacha

ceannlitreacha agus lánstad

Na Réamhfhocail

i gcomhthéacs

Naíonáin Rang 1 agus 2 Rang 3 agus 4 Rang 5 agus 6 Léitheoireacht: foghlaim faoi

séimhiú agus faoin urú trí shamplaí i gcomhthéacs mo chara, bhris, thóg, an gcloiseann tú?, i mbosca, ag an ngeata, lá na n-amadán

Léitheoireacht: úsáid a bhaint as comharthaí poncaíochta mar áiseanna tuisceana

Na ceannlitreacha, an lánstad, an chamóg, an comhartha ceiste

Scríbhneoireacht: focail a litriú go muiníneach

An riail ‘caol le caol, leathan le leathan’ a úsáid

Léitheoireacht: focail a aithint trí dhul ar ais chuig fréamhacha focal agus tógáil ar na fréamhacha sin roth/ar, tóg/ann, cailín/í, bus/anna

Léitheoireacht: foghlaim faoin séimhiú agus faoin urú trí shamplaí i gcomthéacs

Th agus sh = /h/, ph = /f/ Mh agus bh = /v/ nó /w/

Scríbhneoireacht: dea- nósanna poncaíochta a fhoghlaim agus a úsáid

Ceannlitreacha agus an lánstad

Cleachtaí peannaireachta a dhéanamh

Léitheoireacht: focail a léamh trína mbriseadh i siollaí

Com/pord/ach, garr/aí/o/dóir, tais/peáint

Scríbhneoireacht: dea- nósanna poncaíochta a fhoghlaim agus a úsáid

Na ceannlitreacha, an lánstad, an chamóg, an comhartha ceiste

An Ghaeilge i gClós na Scoile Ábhar Naíonáin Ranganna 1&2 Ranganna 3&4 Ranganna 5&6 Iarratais: Ceangail

m’iallacha le do thoil An bhfuil cead agam mo chóta a fháil?/seasamh sa líne? An bhfuilimid ag dul amach sa clós? Ar bhuail an clog?

An bhfuil cead agam súgradh ar an bhféar/breis ama a fháil? Ar mhaith leat súgradh liom? An mbeidh cead againn an lón beag a chríochnú nuair a théimid isteach? An mbainfidh tú an craiceann den bhanana? An bhfuil cloigín buailte? An bhfuil cead agam a bheith chun tosaigh?

An roinnfidh tú liom? An imreoidh tú cluiche tóraíochta? An bhfuil an t- am istigh? Teastaíonn ón múinteoir labhairt le…

An féidir liom mo chóta a fháil/imeacht go dtí leithreas/súgradh /imirt libh? Ar bhuail an clog fós? Cén fhaid atá fágtha?

Timpiste Thit mé Bhuail sé/mé Bhrúigh sé/mé Timpiste a bhí ann Tá sí ag caoineadh / gortaithe

Shleamhnaigh mé Tharraing sé cic / sonc / buille / orm / air / uirthi. Tá…. Ag cur isteach orm. Cad a tharla? An rachaidh mé go dtí an oifig Inis do do mhúinteoir é

Tharla sé trí thimpiste An bhfuil tú gortaithe ? Ní raibh aon bhaint agamsa leis Tá mo chos ataithe

D’aon ghnó a tharla sé Tá timpiste i ndiaidh timpiste tarlaithe An bhfuil tú tagtha chugat féin arís? / ceart go leor arís? Cé a chur tús leis?

Gearáin Níl éinne ag súgradh liom Chaith sé seile liom Thug sé buille dom Ghortaigh x mé Imigh uaim

Ná seas os mo chomhair Bhí...garbh liom Ní bhfuair mé aon seans Tá brón orm ná déan é sin arís Níl fonn súgartha orm Sheas x ar mo chos

Tá…ag cur as don / ag cur isteach orm Ní haon scór é sin. Níl sé ag imirt go cothrom Bhain sé greim asam.

Fágtar mé ar lár an t-am ar fad Níor ghabh sé leithscéal liom An ndéarfaidh tú le x nach bhfuil aon sobal sa leithreas? Ná bí ag cur isteach orm Tá tuilleadh ama uainn

Rud Caillte Níl a fhios agam

Cá bhfuil Chaill… Is / ní liomsa é

Cé a chaill / Is le…é Níor chaill éinne é An bhfaca éinne? Tá tú reoite

An bhfuil cead agam a fháil amach cé leis é seo? Ní féidir liom…a aimsiú

Nílim ábalta teacht ar….

Rialacha Mise an ceannaire Beir greim ar… Rug mé greim ar….

Ní raibh go leor ama againn Níl tú ag leanúint na rialacha Duine sa turas Druid siar An dtosnóimid

Tá an t-am istigh Cé atá ag buachaint / ag cailliúint ?

Níl...ag cloí leis na rialacha

Roghnú Foirne Tá mise leis an bhfoireann seo, Piocainn... Do sheans anois

Beidh an chéad rogha agamsa Tá tú gafa An bhfuil cead agam a bheith i gceannas?

Cén treo ina bhfuilimid ag imirt?

An bhfuil cead agam na foirne a roghnú?

Téarmaíocht Cúl, foireann, pas, caith Bhuaigh mé

Cé atá sa tóir ? Chun tosaigh Ar cúl/i lár baill Ar chomhscór Thar an trasnán Isteach sa líontán greamadain

Tá beirthe ort Is é Gearóid captaen na foirne Ag barr na sraithe Bhí caitheamh isteach ann Thug sé cic ón gcúinne Tá an t-ádh leat An chéad áit Sa dara háit Sa triú háit

Níl sé san áireamh Tá buaite againn / orainn i lár na páirce na tosaithe / lán / leath na cúlaithe lánchúlaí/ leathchúlaí Rinneadh feall / calaois air Bhí sé ar seachrán an cúl báire / bádóir is é x an duine is tapúla / imreoir den scoth Rinne sé an tsábháil Cic/puc Éirice / sleasa Saor / pionóis Bhíomar ar chomhtharrac an t-am go léir

Tá mé ag gabháil

Cluiche maith dian is an dá foireann cothrom go maith Cad a cheapann tú? Táim ag tnúth go mór le…

Ábhar Suime Táimse ag dul go teach mo chara / cóisir inniu Chuireamar an crann Nollag in airde Cén sort ceapaire atá agat?

An bhfaca tú an cluiche ar an teilifís aréir? Tá x chun mise a bhailiú inniu An bhfuil culaith Man U agat? Bailím cártaí x An malartóidh tú carta de x le haghaidh cárta de y? Bhíomar ag téadléimneach

Táim ag tabhairt cuairt ar...i ndiaidh na scoile Cad a cheap tú den chúl? Is iad x an popghrúpa is fearr liom Is é/is í an príomhamhránaí Bhí mé ag pléascadh gáire nuair… Baineadh geit asam nuair….

Foghraíocht

Múintear na focail, fuaimeanna nó litriú i gcomhthéacs Abairte Scéil Rainn seachas mar fhocail nó mar fhuaimeanna aonarcha.

Úsáidtear an leabhar / na téacsleabhair atá sa rang agus an prionta sa timpeallacht.

Scrúdaítear an téacs trí dheachtú (m.sh. Dictogloss), abairtí iomlána nó frásaí

úsáideacha ar mhaithe le litriú. Fuaimníonn an páiste óg sa bhaile na fuaimeanna ag tús an bhéil (m.sh. /p/, /b/, /m/) ar

dtús, ansin lár an bhéil (m.sh. /b/, /d/, /l/, /n/, /r/) agus ansin cúl an bhéil (m.sh. /k/, /g/, /ng/). Múintear iad san ord freisin.

Naíonáin Cuirfear ar chumas an pháiste: Páirt a ghlacadh i gcluichí foghraíochta

m.sh. Feicim le mo shúilín, bingo, cluichí meaitseála Stór de ghnáthfhocail inléite a chur le chéile óna t(h)aithí ar théacs sa timpeallacht

agus ar leabhair Cumas géaréisteachta i leith fuaimeanna na Gaeilge a chothú

m.sh. Túslitreacha b-ord, b-uachaill, b-osca An chuid d’fhocal a dhéanann rím leis an gcóid chéanna d’fhocal eile m.sh. b-án, l-án, sl-án

An ceangal idir na fuaimeanna difriúla atá ag gutaí gearra agus ag gutaí fada i bhfocail Na – ná, do – dó, muc – múch, le – mé, i – í

An ceangal idir na fuaimeanna agus litreacha scríofa a aithint Litreach na haibítre a aithint agus a ainmniú

Ranganna 1 agus 2 Cuirfear ar chumas an pháiste

Éisteacht le foghraíocht cheart i rainn agus in amhráin m.sh. ‘Chuaigh Micilín Muc ar an aonach lá’.

Páirt a ghlacadh i gcleachtaí foghraíochta agus litrithe i gcomhthéacs. Stór níos leithne de ghnáthfhocail inaitheanta a chur le chéile óna t(h)aithí phearsanta

agus ó bheith ag léamh leabhar. An ceangal atá idir fuaimeanna na Gaeilge agus na litreacha scríofa a aithint.

- rím ag deireadh focal luch-óg, cup-óg, ord-óg cail-ín, cloig-ín, mirl-ín

- cnuaschonsain ag tús foacl le l- agud r- pláta, bláth, bréagán, traein, Gráinne.

- túschonsain (caol agus leathan) feadóg-fada, sean-san, tuí-tí

- gutaí (fada agus gearr) Slán, glán.

- foghlaim faoin séimhniú agus faoin urú trí shamplaí i gcomhthéacs. ph= /f/ peann, mo pheann pian, i bpian bh= /v/ bróg, mo bhróg bord, ar an mbord mh= /v/ mála, mo mhála fhuinneog, ag an bhfuinneog dh= /y/ dún, dhún teach, i dteach gh= /y/ gúna, mo ghúna diaidh, ar ndiaidh ch= /x/ cóta, mo chóta súil, an tsúil sh= /h/ súil, mo shúil cóta, ár gcótaí th= /h/ teach, mo theach Gaeltacht, chuig an nGaeltacht

taitníonn, an dtaitníonn? - défhogair: ua: uachtar, uan, fuar

ia: iasc, bia, scian

Ranganna 3 agus 4 Cuirtear ar chumas an pháiste: Stór níos leithne de ghnáthfhocail inaitheanta a chur le chéile i bhfoclóir beag de

bharr na léitheoireachta pearsanta. A t(h)uiscint i leith fuaimeanna na Gaeilge agus na litreacha a chomhfhreagraíonn

dóibh a fhorbairt a thuilleadh. - Cnuaschonsain ag tús focal

sm- smólach, smaointe sn- sneachta, snas cn-, tn-, gn-, cnoc, tnúth, gnáth st-, stór, stiúir

- túschonsain (caol agus leathan) p- pioc, poc b- bí, buí m- mín, maoin

- gutaí (gearra agus fada) a páiste, páiste e fear, féar i ciste, císte

o coiste, cóiste u bus, tús

- défhoghair /ua/ suas, fuair, buail /ia/ iad, iasc, liath /au/ leabhar, gabhar, bodhar (i gcanúintí áirithe) /ai/ aghaidh, gadhar, éirigh (i gcanúintí áirithe)

foghlaim faoin séimhniú agus faoin urú trí shamplaí i gcomhthéacs (féach ranganna 1 agus 2 thuas) th agus sh = /h/, ph = /f/ mh agus bh = /v/ nó /w/

focail a aithint trí dhul ar ais chuig fréamhacha focal agus tógáil ar na fréamhacha sin. Siopadóir/éacht, ól/ann, rith/fidh, brist/í

Ranganna 5 agus 6 Cuirtear ar chumas an pháiste stór níos leithne d’fhocail phearsanta a chur le chéile i bhfoclóir. Cumas géaréisteachta i leith fuaimeanna agus na litreacha a chomhfhreagraíonn dóibh

a fhaorbairt a thuilleadh. m.sh. Túschonsain (caol agus leathan) fill, fuil Gutaí (gearr agus fada) leacht, léacht Défhogair /ai agus /au/ adharc, amharc

Tuilleadh cleachtaidh ar fhuaimniú séimhniú, síneadh fada agus urú i gcomhthéacs Úsáid a bhaint as eolas ar rémíreanna agus iarmhíreanna

Mí/rialta, droch/íde, príomh/oide, fo/bhaile, gruaig/eadóir, tógál/aí, pictiúr/lann, Iodáil/is

Feidhmeanna Teanga Neamhfhoirmiúla Am Na Naíonáin Ranganna 1 & 2 Ranganna 3 & 4 Ranganna 5 & 6 Ar maidin

Caint an mhúinteora

Isteach libh. Dia dhaoibh ar maidin, a pháistí/Dia is Muire duit, a mhúinteoir. Conas atá sibh ar maidin? Bain díot do chóta. Croch suas do chóta. Seas i gcomhair na paidreacha. An bhfuil aon duine as láthair? Cé atá as láthair inniu?

Tógaigí amach an obair bhaile. An bhfuil an obair bhaile déanta agat? Cén fáth nach bhfuil sé déanta agat? Cé a bhí tinn inné? An bhfuil biseach ort? An bhfuil nóta agat? Tá an seomra ranga an-te. Oscail an fhuinneog le do thoil, a Mhairtín. Breithlá shona duit, a Mháire. Cén aois tú inniu?

Cén fáth an bhfuil tú déanach? Ordaithe – ‘Croch suas do chóta’,’Oscail na dallóga’,’Tógaigí amach bhur leabhair’

Cá bhfuil do chulaith scoile? Cén fáth nach bhfuil do chulaith reatha ort?

Dia duit, a mhúinteoir. Bhí mé tinn inné. Ní dhein mé m’obair Beannú do dhuine áirithe Caint an Tá nóta agam. bhaile mar bhí mé Na Paidreacha

Inniu mo bhreithlá. Tá mé tinn/bhí cuairteoirí Leithscéal a ghabháil…’Tá brón orm sé bliana d’aois/seacht againn. ach rinne mé dearmad ar mo leabhar’,

Gabh mo leithscéal, a ‘Níl m’obair déanta agam mar…’ mhúinteoir-tá mé Seo nóta duit. déanach. Bhí an trácht trom/níor chuala mé an clog ag bualadh agus bhí mé déanach ag éirí. Dhein mé dearmad ar mo leabhar Mata/mo chóipleabhar Béarla. An mbeidh Ceol/Ealaín again inniu?

pháiste Táimid go maith.

mbliana d’aois inniu.

An bhfuil cead agam …?

Cead a lorg…’An bhfuil cead agam…?’

Am Na Naíonáin Ranganna 1 & 2 Ranganna 3 & 4 Ranganna 5 & 6

Am rolla Caint an mhúinteora

Ciúnas! Bígí ciúin a pháistí. An bhfuil Seán ar scoil inniu? An bhfuil gach duine ag éisteacht? Éistigí! An bhfuil sibh réidh? Cá bhfuil Máire inniu? An bhfuil Seán ar scoil inniu? An bhfuil biseach ort? An bhfuil nóta agat? Breithlá shona duit, a Mháire.

An bhfuil gach duine ag éisteacht? Éistigí! An bhfuil sibh réidh? Cá bhfuil Máire inniu? An bhfuil Seán ar scoil inniu? An bhfuil biseach ort? An bhfuil nóta agat? Breithlá shona duit, a Mháire.

Cá bhfuil Seán inniu? An bhfaca éinne Seán? Táim ag glaoch an rolla, bígí ciúin. Cá raibh tú inné? Cén fáth nach raibh tú ar scoil inné? A Sheáin, an raibh tú tinn inné? Tá duine amháin/beirt/triúr as láthair. Tá gach duine ar scoil.

Caint an pháiste

Anseo Tá/Níl Tá/Níl sí anseo. Tá/Níl sí tinn. Tá/Níl sé ar scoil inniu. Táimid réidh. Bhí mé tinn inné. Tá nóta agam. Inniu mo bhreithlá. Tá mé sé bliana d’aois/seacht mbliana d’aois inniu.

Tá/Níl sí anseo. Tá/Níl sí tinn. Tá/Níl sé ar scoil inniu. Táimid réidh. Bhí mé tinn inné. Tá nóta agam. Inniu mo bhreithlá. Tá mé sé bliana d’aois/seacht mbliana d’aois inniu.

Tá sé as láthair inniu. Ní fhaca. B’fhéidir go bhfuil sé tinn. Bhí sé tinn inné tar éis na scoile. Bhí mé tinn inné. Bhí slaghdán orm. Bhris sé a chos/a lámh inné ag imirt peile. Chaill sé an bus.

Ní bheidh sé ar scoil inniu mar tá slaghdán air/tá sé tinn.

Ní bheidh mé ar scoil amárach mar caithfidh mé dul chuig an bhfiaclóir/dochtúir.

Chuaigh sé chuig an bhfiaclóir ar maidin.

Beidh sé arais tar éis am sosa/am lóin.

Beidh sé ar scoil amárach, a mhúinteoir.

Anseo , a múinteoir. Ghortaigh sé a lámh inné ag imirt

peile. Níl a fhios agam cá bhfuil sé inniu. B’fhéidir go raibh sé déanach/mall

ag éirí ar maidin.

Am Ranganna Naíonán Ranganna 1 agus 2 Ranganna 3 agus 4 Ranganna 5 agus 6

Am lóin Tóg amach an lón. Tógaigí amach an lón Cá bhfuil do bhosca lóin, Ar chríochnaigh sibh bhur lóin Tóg amach do bhosca. anois. a Mháire? fós? Caint an Ith do lón. Ithígí an lón. An ndearna tú dearmad Cén fáth nár chríochnaigh tú do

Ith do cheapaire. Ar ith tú do lón? ar do lón, a Phádraig? lón, a Sheáin? Ól do dheoch. Glanaigí na boird. Tógaigí amach na lóin Suígí síos. Cuirigí isteach an lón. anois. Suigh ag an mbord. Bailigí an bruscar. An bhfuil spúnóg agat Suigh in aice le Seán. Cuirigí na boscaí lón sna don íogart? Cuir isteach do lón. málaí. An bhfuil sibh réidh leis Cuir i do mhála é. Cuirigí oraibh bhur gcótaí. an lón anois? Cuir i do bhosca lón é. Cá bhfuil do chóta agus do Scuab/glan suas é sin Pioc suas é sin. chaipín, a Sheáin? anois. Nigh do lámha. Seasaigí sa líne. Cén fáth nár ith tú do Cuir sa bhosca bruscair Déanaigí líne agus siúlaigí lón/do cheapaire? é. amach go dtí an clós. Cuir ort do chóta agus Seo spúnóg duit. do chaipín. Oscail an buidéal seo dom Déan líne. Téigh amach sa chlós. Téigh amach ag súgradh.

mhúinteora

Seas sa líne.

le do thoil.

Déanaigí deifir anois.

Osclóidh mé é sin duit, a Cháit.

AM Ranganna Naíonáin Ranganna 1 agus 2 Ranganna 3 agus 4 Ranganna 5 agus 6 Ag dul abhaile ón scoil

Caint an mhúinteora

An bhfuil sibh réidh? Cé atá ag caint? Glanaígí suas. Faigh do chóta. Faigígí bhur gcótaí. Cuir ort do chóta. Cuirígí oraibh bhur gcótaí. Seas sa líne. Seasaigí sa líne anois. Oscail an doras, a Mháire. Siúil amach. Siúlaigí amach go ciúin. Feicfidh mé amárach sibh. Ná bígí ag rith. Slán abhaile. Slán libh.

Cé atá ag caint? Faigh do chóta. Cuir ort do chóta. Faigigí bhur gcótaí. Cuirigí oraibh bhur gcótaí. Seasaigí sa líne anois. Siúlaigí amach go ciúin. Feicfidh mé amárach sibh. Ná bí ag rith. Ná bí ag brú. Seas sa líne. Oscail an doras, a Mháire. Slán leat, a Sheáin/a Mháire. Siúil amach. Slán abhaile. Slán libh. Ná bí ag brú. Ná bí ag rith.

Tá sé in am dul abhaile. Slán libh. Seasaigí le haghaidh na bpaidreacha. Dún na fuinneoga. Bígí cúramach ar an mbóthar / ag siúl / ag rothaíocht abhaile.

Críochnaigí an obair sin anocht. Déanaigí bhur ndícheall leis sin anocht. Fágaimid é sin go dtí an chéad lá eile.

Slán leat, a mhúinteoir.

Slán leat, a Sheáin/a

An bhfuil an obair bhaile ar

Feicfidh mé amárach tú/sibh.

Slán. Mháire. fad scríofa síos agat? Bíodh deireadh seachtaine deas An bhfuil an obair Siúil amach. Déan deifir / brostaigh ort. agat. bhaile déanta agat? Slán abhaile. Bí ciúin. Tá an múinteoir ag Bain taitneamh as an

Caint an An bhfuil an obair Slán libh. caint. tráthnóna/as an deireadh

bhaile ar fad scríofa Ná bí ag brú. An bhfuil tú ag siúl/ag seachtaine. síos agat? rothaíocht abhaile? An dtiocfaidh tú chuig mo Déan deifir / brostaigh An bhfuil tú ag dul abhaile ar theach-sa tráthnóna? ort. an mbus/sa charr? Tá go leor obair bhaile againn Bí ciúin. Tá an Táim ag siúl/ag rothaíocht anocht.

abhaile. Níl mórán obair bhaile againn Táim ag dul abhaile ar an anocht.

Tá …… ar siúl ar an teilifís

pháiste

múinteoir ag caint.

Ná bí ag rith.

mbus/sa charr. anocht.

Éisteacht Naíonáin Rang 1 agus 2

Ag Cothú Spéise Éisteacht go neamhfhoirmiúil leis an nGaeilge á n-úsáid go teagmhasach mar theanga chaidrimh agus bhainisteoireachta

Sa teagasc Éisteacht le daoine eile chomh maith leis an múinteoir ranga cé nach

dtuigfeadh sé/ sí gach focal b’fhéidir Éisteacht gan brú le h-ábhar tarraingteach m.sh téipeanna, scéalta,

teilifís, cuairteoirí, rannta, puipéid, físeáin, cláracha do pháistí i nGaeilge.

Ag Cothú Spéise Éisteacht go neamhfhoirmiúil leis an nGaeilge á n-úsáid go teagmhasach mar theanga chaidrimh agus bhainisteoireachta

Sa teagasc Éisteacht le daoine eile chomh maith leis an múinteoir ranga Éisteacht gan bhrú le h-ábhar tarraingteach m.sh téipeanna, scéalta,

teilifís, cuairteoirí, rannta, puipéid Éisteacht leis an nGaeilge i gcomhthéacsanna cultúrtha-scéalta simplí

béaloidis

Ag Tuiscint Teanga Éisteacht leis an nGaeilge á labhairt i rith an lae go léir agus éisteacht

le frásaí faoi leith go rialta. Is Gaeilge amháin a labhraítear leis na Naíonáin go dtí i ndiaidh na Nollag i Naíonáin Bheaga nuair a thosaíonn siad ag foghlaim Béarla.

Éisteacht go muiníneach agus cabhair a fháil ó leideanna éagsúla Cluichí éisteachta a imirt agus gníomhaíochtaí shimplí a dhéanamh Éisteacht agus leanúint treoracha Éisteacht le treoracha ón múinteoir agus mothúcháin a léiriú le mím

nó le pictiúr Leagtar béim faoi leith ar chanúint Chonnachta ach tugtar deis do

pháistí éisteacht le canúintí éagsúla tré éisteacht le dlúthdhioscaí, múinteoirí éagsúla, físeáin, cuairteoirí.

Cumas géaréisteachta a fhorbairt chun na difríochtaí idir chonsan loma, consan shéimhithe agus consan uraithe a thabhairt faoi deara

Ag Tuiscint Teanga Éisteacht leis an nGaeilge á labhairt i rith an lae go léir chun frásaí

faoi leith a dhaingniú Éisteacht go muiníneach le cainteoirí beo agus i bhfíseáin Cluichí éisteachta a imirt Éisteacht agus leanúint treoracha Taithí a fháil ar éisteacht aireach ar an ábhar . Éisteacht le cabhair ó cheisteanna an mhúinteora Foghraíocht cheart a chloisteáil chun taithí a fháil ar na fuaimeanna ar

leith atá sa Ghaeilge Éisteacht le treoracha ón múinteoir agus mothúcháin a léiriú le mím

nó le pictiúr Éisteacht le cainteoirí ó dhúchas, beo agus ar fhíseáin, le canúintí as

cheantair éagsúla agus an caint a thuiscint agus na canúintí a aithint le cabhair ó leideanna éagsúla

Cumas géaréisteachta a fhorbairt chun na difríochtaí idir chonsan loma, consan shéimhithe agus consan uraithe a thabhairt faoi deara

Rang 3 agus 4 Rang 5 agus 6 Ag Cothú Spéise Éisteacht go neamhfhoirmiúil leis an nGaeilge á n-úsáid go teagmhasach mar theanga chaidrimh agus bhainisteoireachta

Sa teagasc Éisteacht leis an rang agus cuairteoirí scoile Éisteacht leis an nGaeilge i gcomhthéacsanna cultúrtha- scéalta simplí

béaloidis Rogha a dhéanamh ó am go ham faoin ábhar éisteachta Éisteacht le daoine eile chomh maith leis an múinteoir ranga

Éisteacht gan brú le h-ábhar tarraingteach m.sh téipeanna, scéalta, teilifís, cuairteoirí, rannta, puipéid

Ag Cothú Spéise Éisteacht leis an nGaeilge á húsáid go teagmhasach neamhfhoirmiúil mar ghnáth-theanga chumarsáide an ranga agus na scoile.

Sa Teagasc Éisteacht le cuairteoirí chuig an rang. Éisteacht gan brú le hábhar tarraingteach. Éisteacht le guthanna eile chomh maith leis an múinteoir agus iad a

thuiscint. Rogha a dhéanamh ó am go ham faoin ábhar éisteachta.

Ag Tuiscint Teanga Éisteacht leis an nGaeilge á labhairt gach lá chun nathanna cainte

agus foirmlí teanga a dhaingniú Éisteacht le chainteoirí ó dhúchas, beo agus ar fhíseáin, le canúintí as

ceantair éagsúla agus an caint a thuiscint agus na canúintí a aithint le cabhair ó leideanna éagsúla

Cluichí éisteachta a imirt Páirt a ghlacadh i ngníomhaíochtaí éisteachta a éilíonn tuiscint Oiliúint a fháil i scil na héisteachta trí úsáid a bhaint as téipeanna Cumas géaréisteachta a fhorbairt chun na difríochtaí idir chonsan

loma, consan shéimhithe agus consan uraithe a thabhairt faoi deara Éisteacht leis an múinteoir agus gníomhaíochtaí a dhéanamh a

bhaineann leis na céadfaí agus na mothúcháin

Ag Tuiscint Teanga Éisteacht go muiníneach agus an chaint a thuiscint le cabhair

leideanna éagsúla. Na canúintí éagsúla a aithint. Cluichí éisteachta a imirt. Páirt a ghlacadh i ngníomhaíochtaí éisteachta a léiríonn tuiscint. Éisteacht aireach ghníomhach a chothú trí ghníomhaíochtaí a

dhéanamh bunaithe ar cheist. Éisteacht le foghraíocht cheart i gcleachtaí struchtúrtha, i ndánta agus

in amhráin. Samhlaíocht agus Mothúcháin: Taitmeamh a bhaint as rithim agus as fuaimeanna i ndánta in amhráin

agus i gceol. Isteacht le treoracha ón múinteoir chun na mothúcháin agus na céadfaí

a léiriú le mím nó le pictiúr. Éisteacht leis an nGaeilge i gcomhthéacsanna cultúrtha.

Labhairt Naíonáin Rang 1 agus 2

Ag Cothú Spéise Tabhairt faoi labhairt na Gaeilge i rith an lae sna ranganna agus timpeall na scoile chun gnáth riachtanais cumarsáide a chomhlíonadh. Sa teagasc: trí rainn le hathrá agus ath-aithris amhráin a chanadh scéalta aitheanta a chloisteáil/páirt a ghlacadh san athrá/i drámaí

simplí bunaithe orthu. Gaeilge a labhairt i gcomhthéacsanna cultúrtha.

Ag Cothú Spéise Mar atá do na naíonáin An Ghaeilge a labhairt go teagmhasach neamhfhoirmiúil.

Sa teagasc: Rainn a rá Gníomhamhráin thaitneamhacha a chanadh Páirt a ghlacadh i sceitsí gearra de scéalta aitheanta Gnéithe d'fheasacht teanga a phlé: canúintí srl Suímh shamhlaíochta a chruthú agus a chruthú i sceitsí/drámaí Gaeilge a labhairt i gcomhthéacsanna cultúrtha Rogha a dhéanamh ó am go ham faoin ábhar cainte.

Ag Úsáid Teanga Úsáid a bhaint as geáitsí agus tuin cainte chun cabhrú le cumarsáid a

dhéanamh. Nuacht shimplí phearsanta a thabhairt Sainfhoclóir na dtéamaí a úsáid i gcomhthéacs le cabhair áiseanna:

pictiúir/ bréagáin Focail fhrithchiallacha a úsáid Rólghlacadh/mím a chleachtadh ag leibhéil shimplí Cluichí teanga a imirt Abairtí a chumadh agus abairtí shimplí a cheangailt trí úsáid a bhaint

as fhocail cheangloitheach: agus/nó/ach. Daoine agus rudaí a chomhaireamh Caint faoi mhothúcháin agus faoi mhianta Aithris a dhéanamh ar rainn le hathrá agus rithim chinnte agus

amhráin a chanadh

Ag Úsáid Teanga Mar atá do na naíonáin Úsáid a bhaint as leideanna éagsúla chun cabhrú le cumarsáid

éifeachtach a dhéanamh Nuacht phearsanta a thabhairt Scéalta gearra a insint ag úsáid sraith briathra Sainfhoclóir na dtéamaí don leibhéal seo a úsáid Rólghlacadh a chleachtadh i suímh éagsúla Cluichí teanga a imirt Cluichí le treoracha ó pháistí eile Pictiúir agus cluichí a úsáid chun suímh a chur in iúl Caint faoi rudaí a tharla, atá ar siúl agus a tharlóidh Páirt a ghlacadh i gcluichí fhoghraíochta agus litrithe Abairtí a chumadh a bhfuil foclóir éagsúil agus struchtúr níos casta

iontu Suirbhéanna a dhéanamh agus tuairiscí a thabhairt Súgradh le focail: réamhfhocail & forainmneacha réamhfhoclacha a

úsáid i gcomhthéacsanna difriúla. Úsáid a bhaint as orm, liom, dom, agam

Rang 3 agus 4 Rang 5 agus 6 Ag Cothú Spéise An Ghaeilge a labhairt go teagmhasach neamhfhoirmiúil - sa rang/ sa

scoil. Sa teagasc aithris a dhéanamh ar dánta agus iad a phlé amhráin a chanadh páirt a ghlacadh i sceitsí agus drámaí gnéithe den chultúr a phlé rogha a dhéanamh ó am go ham faon ábhar labhartha

Ag Cothú Spéise An Ghaeilge a labhairt go teagmhasach neamhfhoirmiúil sa seomra

ranga, sa scoil agus chun gnáthriachtanais chumarsáide a chomhlíonadh

Plé ag leibhéal simplí faoi ghnéithe d’fheasacht teanga comparáid a dhéanamh idir na canúintí le comhréir an Bhéarla staid na Gaeilge sa Ghaeltacht

An Ghaeilge a labhairt i gcomhthéacsanna cultúrtha samhlacha a úsáid i gcomhthéacs féilte na bliana cora cainte agallaimh bheirte logainmneacha an cheantair agus in Éirinn

Rogha a dhéanamh ó am go ham faoin ábhar cainte. Is féidir spéis na bpáistí a chothú freisin trí dhánta, amhráin, sceitsí,

agus drámaí. Féach Ag úsáid teanga: Samhlaíocht agus mothúcháin thíos.

Ag Úsáid Teanga Úsáid a bhaint as leideanna éagsúla chun cabhrú le cumarsáid

éifeachtach a dhéanamh Nuacht a thabhairt Labhairt faoi/fúithi féin/faoina g(h)náthshaol laethúil Aithris ar scéalta & athinsint a dhéanamh ina f(h)ocail féin, ceisteanna

futhu a fhreagairt & codanna díobh a léiriú i rólghlacadh Foclóir níos leithne a úsáid Sainfhoclóir na dtéamaí a úsáid i gcomhthéacsanna éagsúla Cluichí teanga a imirt Scéalta a chríochnú agus a chumadh Rólghlacadh i suímh dhifriúla Cluichí a imirt chun taithí a fháil ar ghnéithe bunúsacha den

ghramadach Caint faoi rudaí a tharla, atá ar siúl agus a tharlóidh Treoracha & ordaithe a thabhairt Ceisteanna a chur & a fhreagairt Focail cháilitheach a úsáid Comparáid a dhéanamh idir rudaí páirt a ghlacadh i gluichí

fhoghraíochta agus litrithe.

Ag Tuiscint Teanga Cumas agus muinín úsáid a bhaint as leideanna éagsúla chun cabhrú le cumarsáid

éifeachtach a dhéanamh Nuacht phearsanta a thabhairt Scéalta gearra simplí a aithris, a athinsint ina f(h)ocail féin nó a

chríochnú agus ceisteanna fúthu a fhreagairt Sainfhoclóir na dtéamaí a leathnú agus a úsáid tuairisciú, cur síos,

aithint Ábhair shuimiúla a phlé le daoine eile agus éisteacht leo le meas ar a

dtuairimí díospóireacht dearcadh a léiriú Cluichí teanga a imirt

Cluichí comórtais Tráth na gceist Cluichí a éilíonn comhoibriú Léarscáil bhán a líonadh ó threoracha Eolas a chlárú ar ghreille Pictiúr a tharraingt nó a fhorlíonadh Cluichí foclóra Tomhais thraidisiúnta

Suirbhéanna a dhéanamh agus tuairiscí a thabhairt ceistiúcháin réamhullmhaithe

Páirt a ghlacadh i gcleachtaí gramadaí i gcomhthéacs cumarsáideach Briathra rialta agus neamhrialta Na gnáthaimsirí agus modhanna An t-ainm briathartha, an aidiacht Bhriathartha An chopail An t-ainmfhocal An tuiseal ainmneach agus an tuiseal Ginideach, uathu agus iolra Focail cháilitheacha: an aidiacht, an Dobhriathar Céimeanna comparáide na haidiachta Réamhfhocail a úsáid leis an alt Ar an le hurú (séimhiú in áiteanna) Sa le séimhiú (le hurú sa chaint ináiteanna) Forainmneacha: mé, tú, sé, é, í Forainmneacha réamhfhoclacha: orm, ort, air ... isteach, istigh, amach, amuigh i gcomhthéacs uimhreacha

Leathnú a dhéanamh ar abairtí simplí abairtí a cheangal le chéile agus, nó, ach, mar

Páirt a ghlacadh i gcleachtaí foghraíochta agus litrithe i gcomhthéacs.

Samhlaíocht agus mothúcháin Caint faoi mhothúcháin agus faoi mhianta Dánta a rá

rainn dhúchasacha i gcomhair cluichí dánta nuachumtha spraíúla filíocht chomhaimseartha ag leibhéal an ranga

Amhráin a chanadh amhráin aeracha le rithim agus struchtúr cinnte lúibíní amhráin nuachumtha an cheantair amhráin cheol tíre

Páirt a ghlacadh i sceitsí nó drámaí don stáitse téacsanna na ndrámaí a Péamh go cúramach ar dtús

Plé a dhéanamh ar eachtraí suimiúla i scéalta, i ndánta agus i ndrámaí Páirt a ghlacadh i rólghlacadh agus i seiftiú i suímh éagsúla

comhoibriú idir na rannpháirtithe agus eolas á roinnt Súgradh le focail

rainn agus amhráin ina bhfuil curfá gan bhrí a fhoghlaim nó a chumadh rabhlóga scéalta seafóideacha seanfhocail a úsáid agus a saíocht a phlé.

Léitheoireacht Naíonáin Rang 1 agus 2

Ag Cothú Spéise Taitneamh a bhaint as léitheoireacht trí éisteacht leis an múinteoir ag

léamh ábhair léitheoireachta tarraingteach ós ard. Brí a bhaint as an bhfocal radharc.

Scracfhéachaint ar ábhar léitheoireachta oiriúnach. Tréimhsí léitheoireachta a chaitheamh i gcomhair pléisiúr

Ag Cothú Spéise Taitneamh a bhaint as léitheoireacht trí éisteacht leis an múinteoir ag

léamh ábhair léitheoireachta tarraingteachós ard. Brí a bhaint as an bhfocal scríofa sa timpeallacht, sa seomra ranga

ach go háirithe. Scracfhéachaint ar réimse leathan d’ábhar léitheoireachta Tréimhsí léitheoireachta a chaitheamh i gcomhair pléisiúr.

Ag Tuiscint Teanga Tuiscint gur gníomhaíocht í an léitheoireacht gur féidir roinnt le

daoine eile. Clár cuimsitheach réamhléitheoireachta a leanúint bunaithe ar an

gclár Séidéan Sí. An téarmaíocht ar leith a bhaineann leis an léitheoireacht a chloisteáil

as Gaeilge agus a thuiscint. Foghraíocht: leantar an scéim foghraíocht. i dtaobh fuaimniú

litreacha an aibítire. C,g,o,d,t,a,p,b,u,m,n,l,r,i,h,s,f,e,y,k,v,w,q,x,j,z

A bhfuil á léamh aige/aici a thuiscint. Ard a dhiriú ar na fuaimeanna difriúla atá ag gutaí gearra agus gutaí

fada Tuiscint i Naíonáin Mhóra ar an mbealach go mbíonn fuaimeanna agus

litreacha áirithe i nGaeilge agus Béarla mar an gcéanna.

Ag Tuiscint Teanga Tuiscint gur gníomhaíocht í an léitheoireachta gur féidir roinnt le

daoine eile. Clár cuimsitheach léitheoireachta a leanúint bunaithe ar an gclár

Séideán Sí. An téarmaíocht ar leith a bhaineann leis an léitheoireacht a chloisteáil

as Gaeilge agus a thuiscint. Stór níos leithne de ghnáth fhocail inléite a chur le chéile óna thaithí

phearsanta agus ó a bheith ag léamh leabhar. An ceangal idir litreacha agus fuaimeanna na Gaeilge a aithint Poncaíochta mar áiseanna tuisceana A bhfuil á léamh aige/aici a thuiscint Úsáid a bhaint as chomharthaí poncaíochta mar Áiseanna tuisceana Tús a chur le réimse leathan leabhair i gcanúintí éagsúla a léamh i

rang 2.

Ag úsáid teanga Cinéalacha éagsúla téacs a léamh go tuisceanach Téacs a léamh i ngrupaí beaga leis an múinteoir, (bunaithe ar léibhéal

léitheoireachta an pháiste) ar a laghad dhá uair sa seachtain. Botúin léiteoireachta a cheartú go neamhspléach Foghlaim faoin seimhiú agus faoin urú trí shamplaí i gcomhthéacs. Usáid a bhaint as theicneolaíocht- an eolais mar fhoinse

léitheoireachta de réir mar a oireann. Ábhair spéise a fhiosrú agus a fhorbairt. Freagairt do dhánta agus do phearsanta agus d’eachtraí i scéalta.

Ag úsáid teanga Léamh i gcomhpháirt le daoine eile – múinteoir, rang, tuistí, páistí i

ranganna eile srl. Léitheoireacht feidhmiúil a dhéanamh Cinéalacha éagsúla téacs a léamh go tuisceanach Ábhair a léamh ag léibheal léitheoireachta an pháiste agus taithí a

fháil ar chinéalacha éagsúla téacs. Téacs a léamh i ngrúpaí beaga leis an múinteoir, (bunaithe ar léibhéal

léitheoireachta an pháiste) ar a laghad dhá uair sa seachtain. Botúin léitheoireachta a cheartú go neamhspléach

Foghlaim faoin seimhiú agus faoin urú trí shamplaí i gcomhthéacs. Usáid a bhaint as teicneolaíocht an eolais mar fhoinse léitheoireachta

de réir mar a oireann. Ábhair spéise a fhiosrú agus a fhorbairt Freagairt do dhánta agus do phearsanta agus d’eachtraí i scéalta I ndiaidh na Nollag i rang 1 agus 2 beidh úrscéal ranga á léamh sa

rang chun na scileanna léitheoireachta a fhorbairt.

Rang 3 agus 4 Rang 5 agus 6 Ag Cothú Spéise Taitneamh a bhaint as léitheoireacht trí éisteacht leis an múinteoir ag

léamh ábhair léitheoireachta tarraingteach ós ard. Brí a bhaint as an bhfocal scríofa sa timpeallacht, sa seomra ranga

ach go háirithe agus é a léamh go tuisceanach Scracfhéachaint ar réimse leathan d’ábhar léitheoireachta Tréimshí léitheoireachta a chaitheamh i gcomhair pléisiúr.

Ag Cothú Spéise Léitheoireacht a shamlú le taitneamh trí éisteacht le scéalta agus dánta

tarraingteacha á léamh os ard ag am múinteoir. A thuilleadh taithí a fháil ar an bhfocal scríofa sa timpeallacht agus é a

léamh go tuisceanach. Éisteacht le húdar leabhar do pháistí ag léamh do pháistí a chuid

saothair agus á phlé. Teacht ar réimse d’ábhar léitheoireachta sa leabharlann ranga nó

scoile.

Léitheoireacht phearsanta a dhéanamh agus claonadh pearsanta a fhorbairt.

Rogha a dhéanamh faoin ábhar léitheoireachta.

Ag Tuiscint Teanga Tuiscint gur gníomhaíocht í an léitheoireacht gur féidir roinnt le

daoine eile. Clár cuimsitheach léitheoireachta a leanúint bunaithe ar an gclár

Séidéan Sí. An téarmaíocht ar leith a bhaineann leis an léitheoireacht a chloisteáil

as Gaeilge agus a thuiscint An tearmaíocht a bhaineann le leabhair a thuiscint

Stór níos leithne de ghnáth fhocail inléite a chur le chéile óna thaithí phearsanta agus ó a bheith ag léamh leabhar

Poncaíochta mar áiseanna tuisceana Focail a aithint i dtéacs trí úsáid a bhaint as leideanna, pictiúirí agus

as an gcomhthéacs, tuiscint níos fearr a fháil ar chóras fhuaimeanna na Gaeilge

Fuaimeanna nach bhfuil sa Bhéarla a thabhairt faoi deara agus

Ag Tuiscint Teanga A thuiscint gur gníomhaíocht í an léitheoireacht ar féidir í a roinnt le

daoine eile. Stór níos leithne d’fhocail phearsanta a chur le chéile i bhfoclóir. Réimse straitéisí a úsáid chun brí a baint as an téacs. Cumas géaréisteachta i leith fuaimeanna agus na litreacha a

chomhfhreagraíonn dóibh a fhorbairt a thuilleadh. Úsáid a bhaint as comharthaí poncaíochta mar áiseanna tuisceana. Úsáid a bhaint as eolas ar réimíreanna agus iarmhíreanna. A t(h)uiscint ar an ngramadach a úsáid chun an téacs a shoiléiriú. A bhfuil á léamh aige/aici a thuiscint de thoradh straitéisí éagsúla.

difríocht i bhfuaim focail a aithint nuair atá seimhiú in úsáid Focal a aithint trí é a bhriseadh i siollaí agus trí thógáil ar

fhréamhacha fhocail Úsáid a bhaint as chomharthaí poncaíochta mar Áiseanna tuisceana

Ag úsáid teanga Léamh i gcomhpháirt le daoine eile – múinteoir, rang, CCL, tuistí,

páistí i ranganna eile srl. Léitheoireacht feidhmiúil a dhéanamh Botúin léitheoireachta a cheartú go neamhspleách. Ábhair a léamh ag leibhéal léitheoireachta an pháiste agus taithí a

fháil ar Chineálacha éagsúla téacs. Úsáid a bhaint as theicneolaíocht an eolais mar fhoinse

léitheoireachta de réir mar a oireann Ábhair spéise a fhiosrú agus a fhorbairt Freagairt do dhánta agus do phearsanta agus d’eachtraí i scéalta Léamh i gcomhthéacsanna cultúrtha Stíleanna éagsúla léitheoireachta a chleachtadh de réir mar a oireann

dá chuspóir léitheoireachta.

Ag úsáid teanga Taitneamh agus sásamh a bhaint as leabhair ghearra a léamh in aon

seisiún amháin. Cluichí léitheoireachta a imirt.

Gníomhaíochtaí léitheoireachta a dhéanamh chun léitheoireacht fheidhmiúil a chleachtadh.

Cineálacha éagsúla téacs a léamh go tuisceanach. Stíleanna éagsúla léitheoireachta a chleachtadh de réir mar a oireann

dá c(h)uspóir léitheoireachta. Féincheartú botún léitheoireachta nuar is léir nach bhfuil cáil le baint

as an rud atá léite. Foclóir a úsáid. Na scileanna aimsithe eolais a fhorbairt. Foghlaim conas teacht ar leabhair sa leabharlann. Úsáid a bhaint as teicneolaíocht an eolais mar fhoinse léitheoireachta

de réir mar a oireann. Réimse leathan d’ábhar samhlaíoch a léamh. Ábhair spéise a fhiosrú agus a fhorbairt trí mheán na léitheoireachta. Freagairt do dhánta, agus do phearsana agus d’eachtraí i scéalta. Léamh i gcomhthéacsanna cultúrtha.

Scríbhneoireacht Naíonáin Rang 1 agus 2

Ag Cothú Spéise Taitneamh a bhaint as Gníomhaíochtaí reamh scríbhneoireachta a

chothaíonn féinmhúinín – márla, ag gearradh, patrún srl. Taithí a fháil ar atmasféar ranga a léiríonn meas ar an bhfocal scríofa

agus a thugann luach do dhea-iarrachtaí scríbhneoireachta agus freagra dearfach a fháil ar obair phearsanta.

Ag Cothú Spéise Taitneamh a bhaint as gníomhaíochtaí scríbhneoireachta a chothaíonn

féinmhúinín Taithí a fháil ar atmasféar ranga a léiríonn meas ar an bhfocal scríofa

agus a thugann luach do dhea iarrachtaí scríbhneoireachta agus freagra dhearfach a fháil ar obair phearsanta.

Ag úsáid teanga An múinteoir a fheiceáil ag scríobh agus iad ag baint taitneamh as Cabhair a lorg ón múinteoir Lipéid, comharthaí agus fograí a chóipeáil agus a scríobh (Saor

scríbhneoireacht) A ainm féin a scríobh Cleachtaí a bhaineann le tús na scríbhneoireachta a dhéanamh Conas an criáin/peann luaidhe a iompar i gceart – 1,2,3. Scéim peannaireachta S.S. Ag obair liom á leanúint Na litreacha aonair a ainmniú agus cabhair a fháil chun iad a scríobh Pictiúirí a tharraingt Scríobh faoi phictiúr Liosta focail a scríobh Abairtí a choipeáil, a iomlánú agus a scríobh Abairtí aonair a scríobh Nuacht shimplí a chothú Cleachtaí peannaireachta a dhéanamh Tuiscint ar clé/deas agus ar barr/bun Tuiscint ar cheannlitreacha, ar chás beag agus ar lánstad

Ag Úsáid Teanga An múinteoir a fheiceáil ag scríobh agus iad ag baint taitneamh as Cabhair a lorg ón múinteoir Abairtí a chóipeáil, a iomlánú agus a scríobh Nuacht a chothú Cleachtaí peannaireachta a dhéanamh Ceisteanna faoi scéalta a fhreagairt Píosaí scríbhneoireachta a athdhréachtú le cabhair ón múinteoir Comhoibriú le Páistí eile Dea nósanna poncaíochta a fhoghlaim agus a úsáid Liosta focail a scríobh Scéalta simplí a chumadh agus ceisteanna futhu a fhreagairt Scríobh le haghaidh léitheoirí difriúla Mothúcháin a léiriú trí mhéan sa scríbhneoireachta Foclóir a úsáid chun cabhrú le litriú Litriú seachtainiúil buaithe ar an leabhar Craic le Litriú/Scéim

Abairte Tabhairt faoi litriú go muiníneach Scríobh i gcomhthéacsanna cultúrtha Páirt a ghlacadh i tionscnamh Write a Book nó scríobhleabhair chun

muinín na páistí a fhorbairt

Scríbhneoireacht Rang 3 agus 4 Rang 5 agus 6

Ag Cothú Spéise Taitneamh a bhaint as Gníomhaíochtaí scríbhneoireachta a

chothaíonn féinmhúinín Taithí a fháil ar atmasféar ranga a léiríonn meas ar an bhfocal scríofa

agus a thugann luach do dhea iarrachtaí scríbhneoireachta agus freagra dhearfach a fháil ar obair phearsanta

Rogha a dhéanamh faoi ábhar na gceachtanna scríbhneoireachta

Ag Cothú Spéise Taitneamh agus sásamh a bhaint as gníomhaíochtaí oiriúnacha

scríbhneoireachta a chothaíonn féinmhuiníun. Taithí a fháil ar atmaisféar ranga a léiríonn meas ar an bhfocal scríofa

agus a chuireann luach ar dhea-iarrachtaí scríbhneoireachta. A thuiscint nach ionann gnásanna na cainte agus na scríbhneoireachta. Aischothú dearfach a fháil. An múinteoir a fheiceáil ag scríobh agus ag baint sásaimh as. Rogha a dhéanamh faoi ábhar na scríbhneoireachta.

Ag Úsáid Teanga An múinteoir a fheiceáil ag scríobh agus na daltaí ag baint taitnimh

as Cabhair a lorg ón múinteoir Cluichí taitneamhach scríbhneoireachta a imirt. Abairtí a chóipeáil, a iomlánú agus a scríobh Nuacht a chothú Creathlacha réamhscríofa d’alt nó d’aiste ghearr a chóipeáil agus a

críochniú Cleachtaí peannaireachta a dhéanamh Ceisteanna faoi scéalta a fhreagairt Píosaí scríbhneoireachta a athdhréachtú le cabhair ón mhúinteoir Comhoibriú le Páistí eile Dea-nósanna poncaíochta a fhoghlaim agus a úsáid Liosta focail a scríobh Scéalta simplí a chumadh agus ceisteanna a fhreagairt Scríobh a le haghaidh léitheoirí difriúla Mothúcháin a léiriú trí mheán sa scríbhneoireachta Foclóir a úsáid chun cabhrú le litriú Litriú seachtainiúil bunaithe ar Craic le Litriú Tús le peannaireacht ceangailte bunaithe ar léíbhéal an indibhiúil

(Féach bileog ar lean) Tabhairt faoi litriú go muiníneach Scríobh i gcomhthéacsanna cultúrtha Scríobh go rialta agus ar feadh tréimhsí níos faide.

Ag Úsáid Teanga Scríobh do léitheoirí nó d’éisteoirí éagsúla Cluichí scríbhneoireacht a imirt. Creatlacha réamhcheaptha a úsáid chun scéal a scríobh. Cineálacha éagsúla téacs a scríobh. Scríbhneoireacht fheidhmiúil a chleachtadh trí ábhar dílis a

fhorlíonadh. Pictiúir a úsáid mar spreagthaigh don scríbhneoireacht. Achoimre a dhéanamh ar scéal nó ar phíosa nuachta. Scéal leanúnach a scríobh. Nótaí a bhreacadh tar éis bheith ag éisteacht. Dul i gcomhairle leis an múinteoir agus cabhair a lorg faoi na

hearráidí scríofa agus faoi fheabhas an leagan amach. Feabhas a chur ar iarrachtaí pearsanta trí athdhréachtú. Coimhoibriú le páistí eile. Úsáid a bhaint as cláir réamhullmhaithe don ríomhaire pearsanta. Focail a litriú go muiníneach. An foclóir a úsáid. Scríobh faoi/fúithi féin go rialta. Scríobh faoi scéalta, faoi dhánta, faoi phíosaí ceoil, faoi chláir

theilifíse agus faoi scannáin. Mothúcháin a léiriú trí mheán na scríbhneoireachta. Scríobh faoi eispéiris chéadfacha. Scríobh i gcomhthéacsanna cultúrtha.