PLASENTA, FETAL MEMBRANLARVE ÇOKLU GEBELİKLER

Prof.Dr. Murat AKKUŞ

SUNUM PLANII) Fetal Membranlar Vitellüs Kesesi Allantois Kesesi Amnion Kesesi Koryon Kesesi

II) Plasenta Desidua Plasentanın gelişimi Plasenta Dolaşımı Plasentanın İşlevleri Plasenta Anomalileri Göbek Kordonu

III) Çoklu ve ektopik gebeliklera) -ikizlik

Monozigotik İkizlerDizigotik İkizler

b)-Diğer çoğul gebelikler

FETAL MEMBRANLAR1. Vitellus Kesesi2. Allantois Kesesi3. Amnion Kesesi4. Koryon Kesesi

VİTELLUS KESESİ

Primer vitellus kesesi Sekonder vitellus kesesi

VİTELLUS KESESİNİN ÖNEMİ

1. 2-3. haftalarda embriyoya besin sağlamak,2. 3. haftada ilk kan dolaşımını sağlamak,3. Primitif barsağı oluşturmak,4. Primordial germ hücrelerini meydana getirmek.

ALLANTOİS KESESİ Gebeliğin 16. gününde görülür, 2. ayın sonunda ekstraembriyonik kısmı kaybolur.

ALLANTOİS KESESİNİN ÖNEMİ

1. 3-5. haftalarda kan yapımı,2. Göbek kordonunun damarlarını oluşturmak,

3. Amnion boşluğundaki sıvının, umblikal vene ve oradan plasenta membranı aracılığı ile anne kanına taşınması için fetal dolaşıma katılır.

4. Allantois’in embriyo içinde kalan parçası, mesane ve göbek kordonu yapısına katılır.

AMNİON KESESİ

Amnion Kesesinin Gelişimi Amnion Sıvısının Orjini Amnion Sıvısının Sirkülasyonu Amnion Sıvısının Bileşimi Amnion Sıvısının Önemi

AMNİON SIVISININ ORİJİNİ

1. Amnion hücreleri2. Solunum yolları3. Anne doku sıvısı4. İntervillöz aralıktaki kan5. Fetus idrarı6. Keratinleşmemiş deri

OLİGOHİDROAMNİOZ

Amnmion sıvısı 400 mlt.’den daha azdır. Nedenleri:

1- Plasenta yetmezliği2- Amniokoryonik membran ruptürü3- Renal agenezis4- Obstrüktif üropati

POLİHİDROAMNİOZ Amnion sıuvısı miktarının 2000mlt.’den fazla

olmasıdır. Nedenleri:

1- Meroanensefali2- Anensefali3- Özefagus atrezisi

AMNİON KESESİNİN ÖNEMİ

1. Embriyo/fetus’un simetrik gelişimini sağlamak,2. Enfeksiyonlara karşı korumak,3. Fetal akciğerlerin gelişimini sağlamak,4. Darbelere karşı embriyo/fetus’u korumak,

5.Yapışıklıkları önlemek,6.Vücut ısısını düzenlemek,7.Kasların normal gelişimini sağlamak,8.Homestazisi ve elektrolit dengesini devam ettirmek.

Amniosentez Amniosentez, en çok kullanılan ve yaygın prenatal

tanı yöntemidir. Amnisentez gebeliğin 14.haftasında yapılmaktadır. %0,5 abort riski vardır.

Amniosentez

Hangi Durumlarda AmniosentezYapılır?

Anne yaşı ilerlemişse(38 ve üzeri) Daha önce Trizomili bir çocuk doğumu

olaylanmışsa(Down Sendromu) Anne ve Babada bir kromozom anomalisi

bulunuyorsa(Kromozom Translokasyonu) Anne,X’e bağlı çekinik bozuklukları taşıyorsa

(Hemofili)

Ailede, Nöral tüp bozuklukları hikayesi varsa(Spina bifida sistika)

Doğuştan metabolizma bozukluklarını taşıyorsa bu gibi kişilere amniosentez uygulanır.

Alfa-Feto Protein Ölçümü Amnion sıvısının alfa-feto protein

yoğunluğu,immunoassay ile ölçülür ve ultrasonografik skanning kullanıldığında,önemli bozukluklara(meroanensefali,miyeloşizisli spina bifida,gastroşizis ve omfalosel) sahip fötüslerin yaklaşık %99’una prenatal tanı konulabilir.

Amnion sıvısında alfa-feto protein konsantrasyonu yüksek ise nöral tüp defektleri(meroanensefali,miyeloşizisli spina bifida);düşük ise Down sendromu ve diğer kromozom bozukluklarına sahip olduğu teşhisi konur.

Seks Kromatini Testi Amnion sıvısından toplanan amnioblastlara,cresyl

echt Violet boyası uygulandığında seks kromatini mikroskopta gözlenebilir ve dolayısıyla fetüsün cinsiyeti saptanabilir.

Kromatin pozitif bir işaret gösteriyorsa fetüs dişidir, kromatin negatif ise fetüs erkektir.

Koryon Villüs Biyopsisi

Koryon villüs biyopsileri, kromozom anomalileri,doğuştan metabolizma bozuklukları ve X-bağlı bozuklukları belirlemede kullanılır.

Gebeliğin 9.Haftasında yapılması önerilir. Risk Faktörü %1 kadardır.

Koryon Villüs Biyopsisi

Doğum Tarihinin Saptanması

Doğum kliniklerinde,pratik olarak doğum tarihis saptanmasında, son menstruasyon kanaması ilk günü esas alınır. Şöyleki; son mesntruasyon kanamsının ilk gününden üç ay geri sayılır 1 yıl ve 7 gün ilave edilir. (Nägele Kuralı)

Perinatoloji Nedir? Perinatoloji, döllenmeden sonra 26. haftadan, doğum

sonrası 4. haftaya kadar olan dönemi ifade eder.

KORYON KESESİ Ekstraembryonik somatik mezoderm ve trofoblastın

iki tabakası koryonu oluşturur. Koryon villusları 3 aşamada gelişir.

1-Primer koryon villusları2-Sekonder koryon villusları3-Tersiyer koryon villusları

AMNİYOKORYONİK MEMBRAN

Amnion kesesi, koryon kesesinden biraz daha hızlı gelişir ve sonunda amnion kesesi duvarı, koryon kesesi duvarıyla birleşerek amniokoryonik membranı oluştururlar.

PLASENTA

PLASENTA

Anne ile fetus arasında gaz ve besin maddelerinin değişim yaptığı geçici bir organdır.

Koryonik plak

Göbek kordonu

Amnion Amnion

Koryonik villuslar

Bağlı villuslar

Desidua basalis

Koryonik Plak

İntervillöz aralık

Koryonik villuslar

Amnion Epiteli

Plasentanın Fötal Yüzeyi

Amnion Epiteli

Plasentanın Fötal Yüzeyi

Desidua Bazalis

BV

İVA

Plasentanın Maternal Yüzü

Desidual Hücreler

Plasentanın Maternal Yüzü

İVA

BV

Desidua BazalisDesidual H.ler

Plasentanın Maternal Yüzü

Sinsityotrofoblast tabakası

Fetal kapiller ve eritrositler

Sitotrofoblast tabaka

Plasental Bariyer (4. aydan önce)

Sinsityotrofoblast

Fötal kapiller

Ekstraembriyonik mezenşim

Plasental Bariyer (4. aydan sonra)

Plasental Villüsların Sınıflandırılması Mezenşimal Villüs Stem Villüs, İmmatür-İntermediate Villüs, Matür-İntermediate Villüs, Terminal Villüs.

PLASENTANIN GELİŞİMİ

Desidua bazalis ile koryon frondozumdan gelişir. Plasenta 2 bölümden oluşur

1-Maternal plasenta2-Fötal plasenta

Koryon PlağıKoryonik plağın gelişmesi,post koitum 8.günde implante olan blastosistin sinsisyotrofoblastında ilk lakünalar görülür görülmez başlar.

Koryon Plağı

Miyadında olan koryonik plağın tabakaları:1-Amnion epiteli,2-Kompakt tabaka,3-Amnion mezodermi,4-Süngerimsi tabaka,5-Koryonik mezoderm,6-Sitotrofoblast tabakası,7-Langhans fibrinoid tabakası,8-Sinsisyotrofoblast tabakası.

Plasental Villus Bağ Dokusu

Villus bağ dokusunu oluşturan temel elemanlar,4 ana grupta incelenebilir.1-Bağ dokusunun esas hücreleri

-Mezenşim hücresi-Retikulum hücresi-Fibroblastlar-Miyofibroblast hücreler

2-Villus bağ doku fibrilleri-Retiküler (prekollajen) fibriller-Kollajen fibriller

3-Bağ dokusu serbest hücreleri-Mast hücreleri-Plazma hücre öncüleri

4-Fetal villus kan damarları

Hofbauer Hücreleri İnsan plasentasının doku makrofajları olarak

bilinirler.Çok şekilli hücreler olup boyutları 10-30 m arasındadır.gebeliğin 18.gününde gözlenmeye başlar.Hofbauer hücresinin görevleri:

1-Savunma yapmak,2-Villus stromasının şekillenmesini sağlamak,3-Plasental sıvı akışını kontrol etmek,4-Anjiyogenez ve vaskülogenezi yönlendirmek,5-Muhtemelen kollajen üretimini dolaylı olarak teşvik

etmek.

Desidua

A-Hücreler Desidua hücreleri Makrofajlar Lenfositler Granüler hücreler

B-Ekstrasellüler matriks

Laminin Fibronektin Kollajen tip-IV Heparan sülfat

proteoglikan

DESİDUA Endometrium fonksiyonalisin gebelik dönemini ifade

eder. Üç bölümden oluşur:1. Desidua Bazalis 2. Desidua kapsülaris3. Desidua parietalis

Bazal Plak Bazal plak;intervillöz aralığın maternal yüzünü

oluşturan,kalınlığı 100 m -1.5mm arasındadır.Olgun bazal plak tabakaları:1-Rohr’un fibrinoid tabakası,2-Bağ doku tabakası,3-Heterojen tabakası,4-Nitabush’un fibrinoid tabakası,5-Bazal plağın dip tabakası.

İNTERVİLLÖZ ARALIK

PLASENTAL DOLAŞIM

Fetal Plasental Dolaşım Maternal Plasental Dolaşım

Gebeliğin 20. haftasına kadar plasenta membranı

1. Sinsisyotrofoblastlar2. Sitotrofoblastlar3. Villus bağ dokusu4. Fötal kapiller endoteli olmak üzere 4

tabakadan meydana gelir

FULL-TERM PLASENTA’DA PLASENTA MEMBRANI KATMANLARI:

Sinsisyotrofoblastlar Villus bağdokusu Fötal kapiller endoteli olmak üzere 3

tabakadan oluşur Bazı koryon villuslarında fötal kapillar endoteli

ve sinsisyotrofloblastlar karşı karşıya gelir dolayısıyla plasenta membranı iki tabakadan oluşmuştur.

PLASENTANIN GÖREVLERİ1-Metabolizma2-Gaz ve besin maddeleri taşıma

Gaz ve besin taşınmasıHormonlarElektrolitlerMaternal antikorArtık ürünlerİlaç ve metebolitleriEnfeksiyon ajanları

3-EndokrinProtein hormonlarHuman Chorionic Gonadotropin (hCG)Human Chorionic Somatomammotropin (hCS)Human Chorionic Thyrotropin (hCT)Human Chorionic Corticotropin (hCACTH)

Steroid hormonlarProgesteronÖstrojen

PLASENTA ANOMALİLERİ

Plasenta Akreata Plasenta Perkreata Plasenta Previa

PLASENTANIN ŞEKİL FARKLILIKLARI Aksesuar plasenta Bidiskoid plasenta Diffüz plasenta Atnalı biçimi plasenta

GÖBEK KORDONU

GÖBEK KORDONUFötüsü plasentaya bağlayan 1-2cm çapında ortalama 55 cm. uzunluğa sahip bir oluşumdur.

Umblikal arter

Allantoik kanal

Amnion epiteli

Umblikal ven

Wharton jeli

Umblikal arter

ÇOKLU GEBELİKLER

İkizlik en sık rastlanan çoğul gebelik türüdür.

DİZİGOT İKİZLİK

İki ayrı yumurtadan oluşan bu çocuklarda aşağıdaki özellikler mevcuttur:

Birbirlerine benzemezler Cinsiyetleri ayrı olabilir. Kan grupları ayrı olabilir. Transplantasyona müsait değildirler. Teorik olarak fötal membranlar ayrıdır.

DİZİGOT İKİZLİK

MONOZİGOTİK İKİZLİK

Tek yumurtadan gelişirler. Aşağıdaki özellikler mevcuttur:

Morfolojik ve fizyolojik benzerlik Cinsleri aynıdır Kan grupları aynıdır Transplantasyona müsaittirler Fötal membranlar müşterektir

MONOZİGOTİK İKİZLİK

MONOZİGOTİK İKİZLİK

MONOZİGOTİK İKİZLİK

Monozigot İkizliklerde Fetal Membranların Durumu

Tip 1: Fötüs ekleri ayrı ayrıdır: Monozigot-dikoryonik ikiz

gebelik (iki blastomer devresinde ayrılma)Tip 2: Plasenta müşterektir fakat amnion ayrıdır: Monozigot,

monokoryonik, diamniotik ikiz gebelik (embriyoblast devresinde ayrılma)

Tip 3: Fötüs ekleri tamamiyle müşterektir: Monoamniotik ikiz

gebelik (embriyonal disk devresinde ayrılma)

YAPIŞIK İKİZLER Torakopagus Kraniopagus Pigopagus

EKTOPİK GEBELİKLER