UNIVERSITETI

SHTETËROR I TETOVËS FAKULTETI EKONOMIK – PROGRAMI MASTER

Lënda: Planifikim Marketingu

Bartes i Lëndës: Punuar nga: Prof. Dr. Bardhyl Ceku Bekim Përgjegjaj

Tetovë, Qershor 2010

- 2 -

Tabela(diagrami) i Tregut

Tabela(diagrami) i tregut është një mjet i thjeshtë i cili mund të përdoret në një SËOT

analizë, për të vlerësuar njohuritë e produktit të kompanisë, në nivelin e tregut, p.sh. sa

klientë e blejnë produktin dhe në sa janë të kënaqur konsumatorët. 1Me këtë mjet

kompania merr një përshtypje ,se ku dhe kurhd e sa duhet për të rritur përpjekjet e saj në

mënyrë që të rrisë edhe shitjen.

Tabela e tregut është një katërkëndësh i cili tregon numrin e mundshëm të blerësve

potencial të segmentit(pjesës) së tregut. Tabela bëhët në bazë të katër pyetjeve të

mëposhtme:

1. Madhësia e tregut të synuar

2. Njohurive të produkteve të tregut

3. Tregu 'blerjen ose përdorimin e produkteve’

4. Shkalla në të cilën tregu preferon, ose refuzon produktin (preferenca e tregut)

Tabela e Tregut

E ashtuquajtura tabelë e tregut është një mjet i thjeshtë për t'u përdorur kur të bëjmë

vlerësimin e pjesës së tregut, apo për ndonjë produkt dhe për kontrollin e marketingut.

Tabela e tregut për produktin A:

Tabela e tregut tregon

se 80% e tregut të

synuar e njeh

produktin A. Prej tyre,

60% e kanë provuar

produktin, por vetëm

20% e klientëve të

cilët e kanë provuar

janë të kënaqur.

- Shembulli tregon se

reklamimi është efikas

kur është fjala për

përhapjen e njohurive

në lidhje me produktin.

Megjithatë, produkti

nuk jetojnë deri në

pritjet e

konsumatorëve.

1 Training :Marketing Module 2:The market chart.doc

- 3 -

Shembulli në vijim tregon një tabelë-tregu për produktin B, ku vetëm 40% e tregut të

synuar di për produktin B dhe vetëm 30% e kanë blerë apo prouvar atë produkt.

Megjithatë, 80% e klientëve të cilët e kanë provuar këtë produkt janë të kënaqur.

- Në këtë rast kompania duhet të rrisë reklamat e saj me qëllim për të përdorur avantazhin

konkurrues të produktit.

Tabela e tregut për produktin B:

Me fjalë të tjera,

një tabelë e tregut

mund të përdoret

për të vlerësuar

pozicionin e

produktit në tregun

e synuar, duke

përfshirë:

a) Njohuritë e

tregut të produktit

b) Tregun e blerjes

apo përdorimit të

produktit

c) Shkallën në të

cilën tregu

preferon, ose

refuzon produktin

(preferencën e

tregut)

Tabela të ngjajshme mund të bëhen për produkte me të cilat një kompani ka konkurrencë

të madhe në treg. Informacioni mund të merret duke pyetur respodentët(te intervistuarit)

apo klientët Sa më shumë që dëshirojm të jemi të sigurt, aq më shumë konsumatorë

duhet intervistuar(pyetur).

- 4 -

Përfitimet nga Marketingu

Njohja e asaj se çfarë dëshiron klienti është faktori kyç në çdo lloj biznesi. Në mes të

tjerave, bizneset mund të marrin informata në mënyrë që mund të:

- Testojnë produktet e reja gjatë fazave të zhvillimit

- Vlerësojnë nevojat dhe konsumatorëve tek produktet e kompanisë dhe të

konkurruesve

- Mësojnë dhe monitorojnë kënaqësinë e konsumatorëve me produktet, shërbimet,

etj.

Mënyra më e mirë për të gjetur këto informata është udhëheqja e një hulumtimi të tregut.

Informacionet mund të merren nga dy burime:

Hulumtimi i të dhënave parësore – ka të bëjë me dizajnimin dhe implementimin e

hulumtimit origjinal; që është, të dhënat e mbledhura për herë të parë për analiza

specifike drejtpërdrejt nga burimi. Epërsia e bërjes së hulumtimit parësor është marrja e

informatave për pyetjet ose problemet e veçanta që ju nevojiten përgjigje.

Hulumtimi i të dhënave dytësore – dikush tjetër veçse i ka mbledhur këto të dhëna,

informacione që veç ekzistojnë, që janë mbledhur në të kaluarën për qëllime tjera.

Burime të brendshme (Brenda kompanisë).

Burime të jashtme (jashtë kompanisë).

A. Pse ta përdorim hulumtimin e tregut?

Arsyet pse hulumtimi i tregut mund të bëhet:

Kur kostot e marrjes së një vendimi të gabuar peshojnë më shumë se përdorimi i

hulumtimit të tregut për të vërtetuar ose larguar bindjet e menaxherëve.

Industria ose tregu është shume konkurrues.

Produkti i fundit ose plani i marketingut dështoi për arsye të panjohura.

Nevoja e ndihmës për një ide ose plan marketingu të ri para se të dërgohet tek

menaxhmenti i lartë.

Kompania është duke humbur konsumatorët afatgjatë më shpejt se përfitimin e

konsumatorëve të rinj.

Programi i menaxhmentit nuk është treguar i suksesshëm me konsumatorët e rinj

Kompania dëshiron të bëhet “e fokusuar në konsumatorë”por ju nuk e dini se

çfarë saktësisht konsumatorët tuaj dëshirojnë.

Kompania është duke u bërë internacionale dhe ju jeni përgjegjës për gjetjen e

tregjeve të reja.

- 5 -

C. Si të bëhet hulumtimi i tregut në një kompani?

Kompania fillon analizat e hulumtimit te tregut fillimisht duke mbledhur të gjitha të

dhënat dytësore në dispozicion. Të dhënat dytësore janë të njohura për çmimin e lirë dhe

mundësinë e lehtë të gjetjes së tyre. Në shumicën e rasteve, kompania që bën hulumtim

ka buxhet të limituar dhe detyrime kohore kështu që të dhënat dytësore mbesin

alternativa e vetme. Sidoqoftë, të dhënat dytësore nuk mund të mbulojnë të gjitha nevojat

e hulumtuesit: mund të jenë të vjetra, jo të kompletuar ose jo të sigurta. Në këtë rast, të

dhënat primare janë duke u mbledhur.

Hulumtimi parësor i tregut funksionon sepse duke folur me një numër të njerëzve

relativisht të vogël (mostër), mund të gjeni një numër shume të madhë të informatave,

Nëse:

- Njerëzit që intervistohen (mostra) janë një nëngrup përfaqësues i një grupi total të

interesit

- Dhe, natyrisht funksionon vetëm kur bëhen pyetjet e duhura.

Grupi mund të jetë (për shembull) shtëpiakë, vozitës, duhanxhinjtë, blerës, drejtorë...

Teksti në vazhdim diskuton opsionet dhe ofron sugjerime se si të dizajnohet një projekt i

suksesshëm i hulumtimit parësor të tregut..

Shtatë hapa nevojitën për të bërë hulumtimin e tregut:

1. Përcaktoni qëllimin tuaj – Çfarë dëshironi të hulumtoni? Pse? Çfarë prisni të gjeni

nga informacionet që do t’i mblidhni?

2. Përcaktoni mostrën – Kë do ta pyesësh? Sa vetë? Si do t’i zgjidhni ata?

3. Zgjidhni një metodë të mbledhjes së të dhënave – Cila është metoda ë kontaktit

tuaj? Instrumenti i mbledhjes së të dhënave tuaja?

4. Mblidhni të dhënat – Si duhet të mbledhësh të dhënat? Grackat e zakonshme?

5. Analizoni të dhënat – Zhvillimi i Databazës së Duhur; Veglat e Analizave; Bazat e

Statistikës

6. Shkruani një raport hulumtimi – Krijimi i arsyes nga rezultatet, strategjitë e

çmimeve, përcaktimi i detyrave dhe përgatitja e një plani të marketingut

7. Vepro/Qoje deri në fund hulumtimin – Gjetja e “Marketing Mix”të duhur,

Mirëmbajta e të dhënave dhe Databazave; Si të përfitoni nga Kontaktet e Shitësve.

1. Përcaktoni Qëllimin tuaj

Hapi i parë në çdo hulumtim është vendosja se çfarë dëshironi të hulumtoni. Qëllimet e

projektit përcaktojnë kënd do ta hulumtoni dhe çfarë do t’i pyesni. Nëse qëllimet tuaja

janë të paqarta, rezultatet do të jenë të paqarta. Disa qëllime tipike janë:

Tregu potencial për një produkt ose shërbim të ri

Klasifikimi i produkteve dhe shërbimeve të tanishme

Shkallët e kënaqësisë së konsumatorit/pacientit

- 6 -

Efikasiteti i një reklame të re

Efekti i çmimeve të ndryshme në shitjen e një produkti

Pranimi i një produkti të ri nga konsumatorët në shkallën provuese dhe

përsëritjes së blerjes

Efekti i dizajnëve të paketimeve të ndryshme në shitje

Imazhi i Korporatës

2. Dizajni dhe Mostra

Përcaktimi drejtësisht i target popullatës është kritik. Nëse nuk e intervistoni grupin e

njerëzve të drejt, nuk do t’ia arrini qëllimit.

Janë dy elemente kryesore në përcaktimin e grupit të njerëzve që duhet t’i intervistoni.

E para është vendosja e klasës së njerëzve që dëshironi t’i intervistoni (popullata

target janë konsumatorët përdorues, ekzistues ose potencial ose për një treg

industrial, stafi blerës i kompanisë).

Për shembull, nëse jeni duke intervistuar përdorues të një lloji të veçantë të produktit, ju

mbase duhet të siguroni se përdoruesit e markave të ndryshme aktuale janë të përfaqësuar

në proporcione që i afrohet pjesës së tregut aktual.

E dyta është të vendosni se sa njerëz dëshironi t’i intervistoni. Një mostër e vogël

përfaqësuese do të reflektojë grupin nga i cili është varur. Sa më e madhe të jetë

mostra, aq saktësisht e përfaqëson grupin target. Sidoqoftë, shuma e përmirësimit

në saktësi zvogëlohet përderisa masa e mostrës suaj shtohet. Duhet të merrni

vendim rreth madhësisë së mostrës suaj bazuar në faktorët si:koha në dispozicion,

buxheti dhe shkalla e nevojshme për saktësi.

3. Zgjidhni një metodë të mbledhjes së të dhënave

Kur të keni vendosur për mostrën tuaj, duhet të vendosni në metodën e mbledhjes së të

dhënave. Secila metodë ka dëme dhe dobi:

Intervistat personale. Intervistat personale mund të ndodhin në shtëpi, gjatë

blerjes, në rrugë etj.

Hulumtimi përmes telefonit – metodë shume popullore. Kjo është e mundur nga

afërsisht çdo rrjet telefoni universal.

Hulumtimi portal – përgjigje me normë të ulët.

Intervistat përmes emailit, përmes internetit...

Zgjedhja e metodës së hulumtimit varet nga shumë faktorë. Këtu përfshihen:

Shpejtësia Hulumtimi përmes Emailit dhe web faqes janë metodat më të shpejta,

të ndjekur nga intervista përmes telefonit. Intervista përmes postës është më e

ngadalshmja. Intervistat personale mund të jenë të shpejta nëse nuk nevojiten

shumë njerëz për t’u përgjigjur.

- 7 -

Kostoja Intervistat personale janë më të shtrenjtat të ndjekura nga intervistat

përmes telefonit dhe postës. Hulumtimi përmes Emailit dhe Web faqës janë më

të lirat për mostra të mëdha.

Pyetjet Sensitive Njerëzit priten t’u përgjigjen pyetjeve sensitive kur

intervistohen drejtpërdrejt nga një kompjuter.

Serioziteti Intervistat personale mund të prodhojnë informacione shtesë dhe

mprehtësi të humbura përmes metodave tjera, nëse intervistuesit mund t’i bëjnë

njerëzit që përgjigjen të besojnë në ta.

4. Mblidhni të dhënat

Dizajnimi i Pyetësorit

Mbajeni pyetësorin të thjeshtë. Pyetjet duhet të jenë ato që njerëzit mbase i dinë

përgjigjet dhe mund të ofrojnë informacione rreth atyre. Në anën tjetër, shmanguni

pyetjeve të mjegullta dhe të ngatërruara që janë jashtë diturisë dhe përvojës së njerëzve.

Duke u bazuar në objektivat e hulumtimit, çdo kompani mund të adoptojë këta pyetësor

për nevojat e tyre, dhe të shtojnë ose eliminojnë pyetje të veçanta. Por sidoqoftë, të gjitha

pyetjet duhet të përbëhen nga:

Informacione Demografike (mosha, gjinia, profesioni, klasifikimi i pagës, etj.)

Konfirmimi se njerëzit që intervistohen e përdorin produktin ose shërbimin që

jeni duke testuar.

Cilat marka janë të përdorura ose të blera.

Sa shpesh markat janë të blera

Pse njerëzve u pëlqejnë marka të ndryshme

Çfarë nuk pëlqehet rreth markave

Rëndësia e imazhit të markave të ndryshme

Klasifikimi i markave sipas parapëlqimit

Nëse çmimi ndryshon frekuencën e blerjes së markave të ndryshme

Vlerësimi i pozicione të produkteve të ndryshme

Klasifikimi i vetive të produktit që janë me rëndësi për blerësit

Vlerësimi i pozicionimit dhe reklamimit të markës

Qëllimi i blerjes në një luspë pesë-pikëshe (definitivisht, ndoshta, indiferent,

ndoshta jo, definitivisht jo)

Markat qe do të zëvendësohen prototipat e reja të produktit

- 8 -

Çfarë mund të bëhet të ndryshohet produkti/shërbimi ekzistues duke ofruar që

t’I josh njerëzit të blejmë më shumë.

Zhvillimi i Pyetësorit

Hapat në përgatitjen e një Pyetësori

1. Rishikoni objektivat themelore të studimit. Çfarë jeni duke provuar të zbuloni?

Çfarë veprime dëshironi të ndërmerrni si rezultat i analizës?

2. Parashiko të gjitha informatat relevante që dëshironi t’i keni. Si do të duket

përfundimi i raportit? Çfarë diagrame dhe grafika do të përgatiten? Çfarë

informacione duhet të siguroheni se veprimi është i garantuar?

3. Klasifiko sipas radhës çdo titull në artikullin 1 dhe 2 në bazë të vlerës së titullit.

Listoni titujt me të rëndësishëm më parë. Vizitoni edhe njëherë artikujt 1 dhe 2 që

të siguroheni se objektivat, titujt dhe informacionet janë të përshtatshme. Kujtoni

se ju nuk mund ta zgjidhni problemin nëse e bëni pyetjen e gabuar.

4. Sa e lehtë ose e vështirë është për njerëzit të japin informacione në secilin titull.

Nëse është e vështirë, a ka ndonjë mënyrë tjetër që të arrihet tek ai informacion

duke shtruar pyetje tjera?

5. Krijoni një rend për titujt që janë të paanshëm. Siguroheni qe pyetjet e para të

parashtruara nuk anojnë rezultatet për pyetjet tjera. Ndonjëherë, dhënia e shumë

informacioneve ose zbulimi i qëllimit te studimit mund të krijoj anësi.

6. Përcakto llojin e pyetjes që përshtatet më së miri për t’iu përgjigjur pyetjes dhe

ofron fuqi të mjaftueshme për ti arritur nevojat e analizës. Kjo nënkupton se a

përdorni pyetje të hapura, pyetje me shumë zgjedhje etj.

7. Shënoni këto pyetje. Mund të ju duhet të shkruani shumë pyetje për secilin titull,

duke zgjedhur më të mirën.

8. Rendisni pyetjet në mënyrë që mos të jenë të anshme.

9. Përsëritni të gjithë hapat më lartë për të gjetur ndonjë vrimë të madhe. A janë

vërtet pyetjet të përgjigjura? Jepja dikujt që t’i rishikoj për ty.

10. Koha dhe gjatësia e studimit. Një studim duhet të merr me pak se pesë minuta.

Për tre deri katër pyetje ne minutë, jeni të kufizuar deri në 15 pyetje. Një pyetje të

hapur numërohet për tri pyetje me shumë zgjidhje.

11. Para testoni studimin tek 20 ose më shumë njerëz. Merreni reagimin e tyre në

detaje. Për çfarë ishin ata të pasigurt? A kishin pyetje? A kishin vështirësi të

kuptonin çfarë dëshironin? A kanë pasur ndonjë pikëpamje që nuk është përfshirë

në përgjigjet ose pyetjet tuaja?

- 9 -

12. Përsëritni pyetësorin tuaj dhe para testoni prapë ose filloni mbledhjen e të

dhënave.

Shkrimi i Pyetjeve të mëdha

Shkrimi i pyetjeve të mëdha është një art që siç do art tjetër kërkon punë të madhe,

praktikë dhe ndihmë nga të tjerët. Diskutimi në vazhdim identifikon disa gracka të

rëndomta në krijimin e një pyetësori të madh.

1. Shmanguni pyetjeve të ngarkuara. Ndryshimet e vogla në formulim mund të

prodhojnë ndryshime të mëdha në rezultat. Mund, Duhet, të gjitha tingëllojnë

njëjtë, por mund të prodhojnë 20% ndryshim në pajtim tek një pyetje ((Gjyqi

suprem mund..duhet.. të forcoj ndarjen e Microsoft Korporatës). Fjalët e forta që

përfaqësojnë kontroll ose veprim, siç është ndalesa prodhojnë rezultate të njëjta

(A besoni se kongresi duhet t’i ndalojë kompanitë e sigurimit të rrisin çmimin?)

ndonjëherë formulimet janë vetëm të anshme. Nuk do të dëshironit të shkoni në

restorantin Rudolpho për festën vjetore të kompanisë, apo jo?

2. Vërja Gabim e pyetjeve. Pyetjet e vendosura jashtë rendit ose jashtë kontekstit

duhet të shmangen. Pyetjet e gjëra dhe të përgjithshme duhet të vendosen në fillim

të pyetësorit për tu ngrohur. Pastaj pyetjet më të veçanta, të ndjekura nga të

përgjithshme dhe më të lehta për tu përgjigjur siç është demografia. Kujtoni se

pyetjet mund tu japin njerëzve dituri të re dhe ti bëjnë ata të kujtojnë.

3. Kategoritë reaguese reciproke jo eksluszive. Kategoritë reagues me shumë

zgjidhje duhet të jenë reciprokisht ekslusive kështu që mund të bëhen zgjidhje të

pastra. Përgjigjet jo ekskluzive irritojnë njerëzit dhe e bëjnë interpretimin të

vështirë (përdorni vetëm një X pyetje).

4. Pyetjet jo specifike. A ju pëlqen lëngu i portokallit? Kjo është shumë e pa

qartë... a më pëlqen çfarë? Shija, cilësia, përbërja ushqyese, Vitamina C, çmimi

aktual, koncentrimi, shtrydhja taze? Paketimi? Bëhuni specifik se çfarë dëshironi

të dini. A e shikoni televizion rregullisht? (Çfarë është rregullisht?)

5. Fjalët hetuese ose jo familjare. Pyetjet rreth përbërjes kalorike, bits, bytes, mbs

dhe zhargone industriale dhe akronime janë të hutueshme. Siguroheni se dëgjuesi

kupton shkallën e gjuhës suaj, terminologjinë, dhe mbi të gjitha, çfarë jeni duke

pyetur.

6. Pyetjet jo të adresuara u japin njerëzve liri të tepërt. Çfarë sugjerime keni për

të përmirësuar lëngun e domates?Pyetja është rreth shijes, mirëpo njerëzit mund të

ofrojnë sugjerime rreth cilësisë, llojit të shishes ose kanaçes, lëngjet e përziera,

ose diçka tjetër që është e lidhur me përdorimin e receptit. Pyetjet e hapura japin

përgjigje të ndryshme.

- 10 -

7. Pyetjet me dhunë. Njerëzit mund të mos dëshirojnë ose të mos jenë në gjendje të

ofrojnë informacione që ju kërkoni. Intimiteti është një çështje më rëndësi tek

shumë njerëz. Pyetjet rreth të ardhurave, profesionit, financave, jetës familjare,

besimet (personale, politike dhe fetare) dhe higjiena personale mund të jenë

shumë të bezdisshme dhe të refuzuara nga njerëzit.

8. Listimet jo dobësuese. A i keni të gjitha opsionet të mbuluara? Nëse nuk jeni të

sigurt, bëjeni një para testim duke përdorur “Tjera (ju lutem

specifikoni)_____________”. Pastaj rishiko pyetjen dhe sigurohu që ke mbuluar

90% të përgjigjeve të njerëzve.

9. Listimet jo të balancuara. Shkallët jot ë balancuara mund të jenë të

përshtatshme për disa situate dhe të anshme për disa të tjera. Kur të matet

konsumimi i alkoolit, një studim përdori shkallën kuantitative që bëri që pirësi i

rëndë të duket në mes të shkallës (luspës) me mbarim të kundërt duke reflektuar

jo konsumin dhe një shumë të pamundshme për ta konsumuar.

10. Pyetjet e dyfishta. Cili është shërbimi më i shpejt dhe më i përshtatshëm i

internetit për ju? Më i shpejt sigurisht qe nuk është më i përshtatshëm. Dy pyetje

duhet të bëhen.

11. Pyetjet e ndara në dy pjesë. Siguroheni që përgjigjet janë të pavarura. Për

shembull “A mendoni se lëngu është i shëndetshëm apo vetëm ua shuan etjen?”

Disa besojnë se po, janë të dyja.

12. Pyetjet e gjata. Pyetjet me shumë zgjedhje janë më të gjatat dhe më të

komplikuarat. Pyetjet me tekst të lirë janë më të shkurta dhe më të lehta për tu

përgjigjur. Kur ta shtoni gjatësinë e pyetjeve dhe studimit, ju e zvogëloni shansin

e marrjes së përgjigjeve te drejta.

Pyetja e Studimit dhe Llojet e Përgjigjeve

Nëse keni vendosur që ju duhet një kuptim më i mirë...i karakteristikave të

konsumatorëve tuaj ose disa pyetje tjera të lidhura me biznes. Zhvillimi i një pyetësori

efektiv dhe të fokusuar do të ndihmojë që me saktësi dhe me precizitet ti gjeni imtësirat e

informacionit që do tu ndihmojë të merrni vendime më të kualifikuara.

Zhvillimi i një pyetësori është më shumë art sesa shkencë. Dhe sikur që një artist ka

shumëllojshmëri ngjyrash për të zgjedhur nga paleta, ju keni shumëllojshmëri të formave

të pyetjeve për të pyetur me precizitet pikturën e konsumatorit dhe klientit tuaj dhe

cështjeve që janë me rëndësi për ta.

- 11 -

Pyetja e Ndarë në Dy Pjesë

Pyetja e ndarë në dy pjesë në përgjithësi është po/jo pyetje. Shembull për pyetjen e ndarë

në dy pjesë është:

A keni blerë ndonjëherë ndonjë produkt ose shërbim nga websajti ynë?

o Po

o Jo

Nëse dëshironi informacione vetëm rreth përdoruesve të produktit, ju mund ta bëni këtë

lloj pyetjeje për të “shoshitur” ata që nuk kanë blerë produktin ose shërbimin.

Hulumtuesit e përdorin shoshitjen për të siguruar se vetëm ata njerëz që janë të interesuar

të marrin pjesë në studim.

Gjithashtu mund të përdorni pyetje po/jo për t’i ndarë njerëzit ose grupet në grupe “që

kanë blerë” dhe grupe “që nuk kanë blerë” produktin ose shërbimin tuaj. Pasi ti keni

ndarë, pyetje të ndryshme mund të bëhen për secilin grup.

Mund ti pyesni ata “që kanë blerë” sa të kënaqur janë me produktin ose shërbimin tuaj,

dhe mund ti pyesni ata “që nuk kanë”se cilat janë arsyet kryesore për mos blerje. Në

esnecë, pyetësori juaj degëzohet të bëhet dy struktura të pyetjes, duke shikuar për dy

struktura të ndryshme informative.

Pyetet me shumë zgjedhje

Pyetjet me shumë zgjedhje përbëhen nga tri ose më shumë kategori ekskluzive reciproke.

Pyetjet me shumë zgjidhje mund të pyesin për një ose shumë përgjigje. Në shembullin

vijues, mund ta pyesim ndonjërin të zgjedh saktësisht një përgjigje nga 7 te mundura,

saktësisht 3 nga 7, ose aq shumë sa 3 nga 7 (1,2 ose 3 përgjigjet mund të zgjidhen)

Shembull: Një pyetje me shumë zgjidhje për të gjetur si një person ka dëgjuar për WEB-

sajtin tuaj është:

Si keni dëgjuar për websajtin tonë?

o Televizioni

o Radio

o Gazeta

o Revista

o Thashethemet

o Interneti

o Tjera: Ju lutem specifikoni _______________

Për këtë lloj pyetje është shumë me rëndësi të konsideroni përfshirjen e kategorive “tjera”

sepse mund të ketë rrugë tjera nga të cilat një person ka dëgjuar për sajtin tuaj të cilat nuk

i keni vënë re.

- 12 -

Nëse e rifrazoni pyetjen tuaj në ku keni dëgjuar për websajtin tonë, atëherë mund të

merrni përgjigje reciproke.

Luspa e Shkallëzuar sipas rendit

Luspa e shkallëzuar sipas rendit lejon një strukturë të caktuar të markave ose produkteve

të shkallëzohen duke u bazuar në atributet dhe karakteristikat e tyre të veçanta. Ndoshta e

dimë se Tojota, Honda, Mazda dhe Fordi kanë më shumë mundësi të blihen. Mund të

kërkoni që opsionet të shkallëzohen duke u bazuar në një atribut specifik. Lidhjet munden

ose jo të lejohen. Nëse lejoni lidhjet, disa opsione do t’i kenë llogaritë e njëjta.

Shembull:

Bazuar në atë që e keni parë, dëgjuar ose provuar, ju lutemi shkallëzoni markat në

vazhdim duke u bazuar në sigurinë e tyre. Vendosni “1”prapa markës që është më e

sigurta , “2”prapa markës që vjen pas saj dhe kështu me radhë. Kujtoni se dy makina

nuk mund të kenë të njëjtin shkallëzim...

__ Honda

__ Tojota

__ Mazda

__ Ford

Klasifikimi i Luspës

Një pyetje klasifikimi e luspës kërkon një person ta klasifikoj një produkt ose markë duke

e definuar mirë. Luspat e klasifikimit janë shpesh të përdorura për të matur drejtimin dhe

intensitetin e pozicionit. Në vazhdim është një shembull i një pyetje krahasues të

klasifikimit të luspës:

Cila nga kategoritë në vazhdim më mirë e përshkruan përvojën tënde të fundit të blerjes

së një produkti ose shërbimi në websajtin tonë? A do të thoni se përvoja juaj ishte:

o Shumë e këndshme

o Disi e këndshme

o As e këndshme as e pakëndshme

o Disi e pakëndshme

o Shumë e pakëndshme

Luspa kuptimore diferenciale Luspa kuptimore diferenciale pyet një person të klasifikoj një produkt, markë ose

kompani duke u bazuar në luspën klasifikuese shtatë-pikëshe që ka dy mbiemra bi-polar

në secilin fund. Në vazhdim kemi një shembull pyetjes së luspës kuptimore diferenciale.

Shembull:

A do të thoni se websajti ynë është:

o (7) Shumë i këndshëm

- 13 -

o (6)

o (5)

o (4)

o (3)

o (2)

o (1) Shumë i pakëndshëm

Luspa Kapëse

Luspa kapëse pyet një person të klasifikoj një markë, produkt ose shërbim duke u bazuar

në disa karakteristika në një luspë nga +5 deri -5, duke treguar se sa mirë ato

karakteristika e përshkruajnë produktin. Në vazhdim kemi shembullin e një pyetjeje të

luspës kapëse:

Kur mendoni rreth lëngut të freskët të portokallit, a mendoni se fjala “I

shëndetshëm”përshkruan shkëlqyeshëm ose dobët produktin? Në një luspe nga +5 deri -

5 duke qenë +5 "shumë përshkrim i mirë i lëngut të freskët" dhe -5 "përshkrim i dobët i

lëngut të freskët," si e klasifikoni lëngun e freskët duke u bazuar në fjalën “i

shëndetshëm”?

o (+5) Përshkruan shumë mirë

o (+4)

o (+3)

o (+2)

o (+1)

o I shëndetshëm

o (-1)

o (-2)

o (-3)

o (-4)

o (-5) Përshkruan dobët

Pyetja e shumës konstante Pyetja e shumës konstante lejon mbledhjen e “përpjesëtimit”të të dhënave, që do të thotë

se të dhënat mund të tregojnë vlerën relative ose rëndësinë e opsioneve (opsioni A është

dy herë më me rëndësi se opsioni B).

Shembull:

Pyetja në vazhdim u pyet të ndani 100 pika në mes të një grupi opsionesh për të treguar

vlerën ose rëndësinë që ju vendosni në secilin opsion. Shpërndaj 100 pikat duke u dhënë

arsyeve më me rëndësi më shumë pikë. Siguroheni se totali nuk barazon saktësisht 100

pikët.

Kur mendoni për arsyet e blerjes së programit hulumtues të Tregut tonë, ju lutemi

klasifikoni arsyet në vazhdim duke u bazuar në rëndësinë relative.

- 14 -

Lidhja me programet tjera __________

Lehtësia e përdorjes së programit__________

Fleksibiliteti në zgjedhjen e llojit të pyetjeve __________

Shkalla e shërbimit para dhe pas blerjes __________

Shkalla e vlerës për çmimin __________

Lehtësia e blerjes/shpejtësisë së shpërndarjes __________

Totali 100 pikët

Kjo lloj pyetjeje përdoret kur jeni relativisht të sigurt për arsyet e blerjes dëshironi të

dhëna në një numër të caktuar arsyesh që mendoni se janë me rëndësi. Pyetjet duhet të

përmbledhin 100 pikët dhe duhet të kontrollohen nga program.

Pyetja e Hapur në Fund

Pyetja e hapur në fund kërkon të zbuloj aspektet kualitative në thellësi të një titulli ose

cështje të veçantë. Ajo i jep një personi shansin tu përgjigjet detajeve. Edhe pse pyetjet e

hapura në fund janë me rendësi, ato marrin kohë dhe nuk duhet të përdoren tepër.

Shembull për një pyetje të hapur në fund mund të jetë:

(Nëse njeriu që jeni duke e intervistuar tregon se nuk kanë gjetur atë që ishin duke

kërkuar...)

Çfarë produkte ose shërbime keni kërkuar në websajtin tonë dhe nuk i keni gjetur?

Nëse dëshironi të shtoni “tjera” përgjigje tek një pyetje me shumë zgjidhje, ju do të

përdorni instruksione degëzimi për të ardhur tek një pyetje e hapur në fund për të gjetur

Çfarë Tjetër...

Pyetja-Demografike

Pyetjet demografike janë pjesë përbërëse të çdo pyetësori. Ata përdoren për të

identifikuar karakteristikat siç janë mosha, gjinia, të ardhurat, raca, vendbanimi, numri i

fëmijëve dhe kështu me radhë. Për shembull, pyetjet demografike mund t’u ndihmojnë ju

të klasifikoni dallimin në mes të përdoruesve të produktit dhe jo përdoruesve të produktit.

Ndoshta shumica e konsumatorëve tuaj vijnë nga Verilindja, janë mes moshës 50 dhe 65

vjet dhe kanë të ardhura mes 200 € dhe 750€.

Të dhënat demografike ndihmojnë që të keni një pamje më të saktë për grupin e

personave që dëshironi t’i kuptoni. Dhe duke kuptuar më mire grupin e njerëzve që ka

gjasë ta përdorin produktin tuaj, mund të caktoni resurse promotore për t’i arritur këta

njerëz në një mënyrë më efikase.

Struktura e studimit : Rendi, Rrjedha dhe Stili

Struktura dhe rrjedha e titujve, renditja e pyetjeve dhe stili i të shkruarit janë mjete që

hulumtuesi mund ta bëjë studimi më miqësor me njerëzit.

- 15 -

Strukturoni studimin tuaj duke përdorur teknikën “gyp”. Filloni me pyetje të

përgjithshme që janë të lehta për tu përgjigjur. Këto pyetje shërbejnë që ti nxejnë njerëzit

dhe t’i përfshijnë në studim. Në mes të studimit janë të vendosura pyetjet më të vështira,

ato pyetje që marrin kohë për të menduar dhe janë më pak interesante. Në fund të

studimit, prapë vendosim pyetje të përgjithshme që janë lehtë për tu përgjigjur. Në

mënyrë tipike, pyetjet e fundit përfshijnë pyetje demografike dhe pyetje tjera klasifikimi.

Mbajeni studimin të shkurtër. Studimet duhet të mbahen të shkurtra. Shumica e

studimeve të gjata nuk përfundohen. Një shikim i shkurtër i studimit që përmban pyetje të

mërzitshme faqe pas faqe, prodhon një përgjigje “nuk ka mundësi që unë do ta

përfundojë këtë”.

Sa e gjatë është e gjatë? Rregulla e përgjithshme është që studimi të mbahet i shkurtër,

më pak se pesë minuta. Kjo do të thotë 15 pyetje. Njeriu që jeni duke intervistuar ka

mundësi të përfundojë rreth 3 pyetje me shumë zgjidhje për një minutë. Një pyetje e

hapur në fund numërohet për rreth tri pyetje me shumë zgjidhje, por natyrisht varet nga

vështirësia e pyetjes. Përderisa kjo është vetëm një rregull, kjo formulë vetëm predikon

saktësisht kufirin e studimit tuaj.

Mënyra e të shkruarit: Profesori im i hulumtimi disa vjet më parë vazhdimisht më bënte

trysni që ta uli shkallën ndërlikimit në shkrimin e studimit: “shkallën 9-11” thoshte ai.

Mos përdor fjalë të mëdha, përdor fjali të thjeshta dhe zgjidhje të thjeshta për përgjigjet.

Thjeshtësia ende është më e mira.

Para testoni pyetësorin Hapi i fundit në dizajnimin e pyetësorit është testimi i pyetësorit me një numër të vogël

njerëzish para se ti zhvilloni intervistat kryesore. Teorikisht, duhet ta testoni hulumtimin

me njerëzit e njetjtë që do ti përfshini në studimin kryesor. Mund t’u ndihmojë të shihni

nëse ata njerëz i kuptojnë pyetjet dhe mund të japin përgjigje që ju ndihmojnë.

5. Analizoni të dhënat, kodoni përgjigjet

Një pjesë e rëndësishme në përgatitjen e pyetësorit është kodimi i përgjigjeve. Ky është

procesi i përgatitjes së pyetësorit për hedhjen në tabelë. Vendosja e kategorive të kodeve

paraprakisht zvogëlon shumë e kodimit të kërkuar për fazën e procedimit të të dhënave.

Ky proces kodimi përbëhet nga caktimi i kodit për secilën përgjigje te mundshme ne

secilën pyetje. Për shembull, në shembullin e pyetjes së mbyllur para kësaj faqe, çdo

përgjigje te mundshme i është caktuar një kod korrespondues (1,2 ose 3). Gjate

analizimit të të dhënave, përgjigjet e koduara janë të futura ne një tabelë përgjigjesh

për të ndihmuar mbledhjen në tabelë.

6. Shkruani një raport hulumtimi

- 16 -

Mbani raportet te shkurta dhe precize, që është përdorimi i konceptit: Hipotezave –

analizave - rezultateve.

Shembull:

Hipoteza Shumica e konsumatorëve potencial kanë dijeni për markën tonë!

Analizimi Një pyetësor u është dorëzuar 100 njerëzve tek qendra tregtare XX

Rezultatet 58 % kishin dijeni për makën tonë ………..

Shumë raporte përbëhen nga një numër tabelash dhe diagramesh që në shumë raste vetëm

çrregullojnë “mesazhet”.Vendosni tabelat dhe diagramet ne shtojcën e raportit dhe

përqendrohuni në konkluzione dhe interpretime.

7. Veproni/Qojeni deri në fund hulumtimin

Çdo raport duhet të vazhdohet me rekomandimi konkrete se çfarë të bëhet. Nëse asnjë

plan veprimi nuk është bërë ose nuk është marrë asnjë vendim, rreziku është se analizat

mund të jenë para të humbura.

Avantazhi Konkurrues

Kur një firmë mban profite që tejkalojnë mesataren e industrisë së saj, firma thuhet të

ketë avantazh konkurrues mbi rivalët e saj. Qëllimi i shumë strategjive të biznesit është

arritja e një avantazhi konkurrues të gjatë.

Michael Porter identifikoi dy lloje themelore të avantazhit konkurrues:

Avantazhi i kostos

Avantazhi diferencues

Avantazhi konkurrues ekziston kur firma ka mundësi të shpërndaj dobitë e njejta si të

konkurruesve me një kosto më të ulët (avantazhi i kostos) ose shpërndaj dobitë që kalojnë

ato të produkteve konkurruese (avantazhi i diferencës). Në këtë mënyrë avantazhi

konkurrues lejon firmën të krijoj vlerë superiore për konsumatorët e saj dhe profit

superior për vete.

Avantazhi i kostos dhe diferencues është i njohur si avantazh pozicional pasi që këto dy

avantazhe përshkruajnë pozicionin e firmës në industri si një lider ose në kosto ose në

diferencë.

Një shikim i bazuar në resurse nënvizon se një firmë përdor resurset dhe mundësitë e saja

për të krijuar avantazh që përfundimisht rezulton me krijimin e vlerës superior. Diagrami

në vazhdim bashkon shikimit e bazuara në resurse dhe pozicionimin për të ilustruar

konceptin e avantazhit konkurrues:

Një model i Avantazhit Konkurrues

- 17 -

Resurset

Kompetencat e Veçanta

Avantazhi i kostos

dhe

Avantazhi konkurrues

Krijimi i Vlerës

Mundësitë

Resurset dhe Mundësitë

Duke u bazuar në shikimin e bazuar në resurse, për ta zhvilluar një avantazh konkurrues,

firma duhet të ketë resurse dhe mundësi që janë më superior se konkurruesit e saj. Pa

superioritet, konkurruesit thjeshtë mund të kopjojnë se çfarë firma ka qenë duke bërë dhe

çdo avantazh shpejt mund të zhduket.

Resurset janë pasuritë specifike të firmës të dobishme për krijimin e avanyazhit

diferencues dhe të kostos dhe që pak konkurrues mund t’i arrijnë lehtë. Në vazhdim janë

disa shembull për këto lloje të resurseve:

Shpikjet dhe tiparet dalluese

Zotësia e know-how

Vendosja e bazës së konsumatorit

Reputacioni i firmës

Paanësia e markës

Mundësitë referohen tek zotësia e firmës të përdorë resurset e saja në mënyrë efikase. Një

shembull i mundësisë është zotësia për të sjellur një produkt në treg më shpejt se

konkurruesit. Këto mundësi janë të ngulitura në rutinën e organizatës dhe nuk janë lehtë

të dokumentuara si procedura dhe kështu është vështirë për konkurruesit të kopjojnë.

Resurset dhe mundësitë e firmës formojnë kompetenca të veçanta. Këto kompetenca

lejojnë inovacionin, efikasitetin dhe përgjigjen e konsumatorëve, të gjitha këto mund të

krijojnë një avantazh diferencues ose të kostos.

Avantazhi i Kostos dhe Avantazhi Diferencues

Avantazhi konkurrues krijohet duke përdorur resurset dhe mundësitë për të arritur ose tek

një kosto më e lirë ose një produkt diferencues. Pozicioni i firmës në industri përmes

zgjidhjes së kostos së lirë ose diferencimit. Ky vendim është një element qendror në

strategjinë konkurruese të firmës.

Një vendim tjetër me rëndësi është se sa i gjerë është segmenti i tregut për tragetin.

Porteri formoi një matricë duke përdorur avantazhin e kostos, avantazhin diferencues dhe

një fokus të gjerë ose të ngushtë për të identifikuar një strukturë të strategjive gjenerike

që firma mund të ndjek për të krijuar dhe mbajtur avantazh konkurrues.

- 18 -

Krijimi i Vlerës

Firma krijon vlerë duke performuar një seri aktivitetesh që Porteri identifikoi si zinxhir i

vlerës. Në mbështetje aktiviteteve krijuese të vlerave të tyre, firma operon në një sistem

vlerash të aktiviteteve vertikale përshirë ato të rrjedhës së furnizuesve dhe kanaleve tjera.

Për të arritur një avantazh konkurrues, firma duhet të performoj një ose dy vlera që

krijojnë aktivitete më shumë se konkurruesit. Vlera superiore është e krijuar përmes

kostos së ulët ose dobive superiore për konsumatorët (diferencimi)

Lexim i Rekomanduar

Porter, Michael E., Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior

Performance

Në Avantazhin Konkurues, Michael Porter analizon bazat e avantazhit konkurues dhe

prezenton zingjirin e vlerës si një strukturë për diagnostifikim dhe zmadhimin e saj. Kjo

përfshinë:

10 shtytësit kryesor për pozicionin e kostos së firmës

Diferencimi duke marr parasysh zinxhirin e vlerës së blerësit

Perceptimi i blerësit për vlerën dhe shenjat e vlerës

Si të mbroheni nga produktet zëvendësuese

Roli i teknologjisë në avantazhin konkurrues

Sfera krahasuese dhe ndikimi i saj në avantazhin konkurrues

Avantazhi konkurrues i bënë këto koncepte më konkrete dhe më vepruese