PLANET DİŞLİ SİSTEMLERİ

Planet dişliler çalışma prensibi olarak dünyanın güneşin çevresinde ve aynı zamanda kendi etrafında dönmesi ile aynı dönme çalışma şekline sahip oldukları için Dünya - Güneş adını almışlardır.Planet adıyla bilinen düz planet dişli, helis planet dişli, iç dişli olarak üretilen dişlilerdendir.

TANIM:

PLANET DİŞLİ ELEMANLARI

1-)Güneş Dişli2-)Pinyon Dişli3-)Çevre Dişlisi

4-)Taşıyıcı

Planet dişlilerin Çalışma Mekanizması

Planet dişli sistemi pek çok farklı fonksiyonda kullanılabilir. Bu fonksiyonların kullanılabilmesi için üç dişliden birisinin sabit tutulması gerekmektedir.

Planet dişlilerin Çalışma Mekanizması

Planet dişli sistemleri istenilen devirlere ulaşılabilmesindeki kolaylıklardan kaynaklı farklı mekanizmalarda kullanılır. Bunların en bilineni otomatik vites kutusudur.

Otomatik Şanzımanda Oluşturulan Vites Tipleri;

1-)Hız Artışı 1* 2-)Hız Artışı 2* 3-)Hız Azaltması 1 4-) Hız Azaltması 2* 5-)Geri Vites 1 6-)Geri Vites 2* 7-)Prizdirekt Vites* 8-)Nötr Vites*

Hız Azaltması 2*

Eğer çember dişli sabit tutulur ve güneş dişli döndürülürse, taşıyıcı düşük hızda döner. Planet pinyonları taşıyıcı üzerinde döner fakat taşıyıcı güneş dişliden daha yavaş döner. Bu vites durumu en büyük tork artışı sağlar. Bu birinci vitesi oluşturmak için kullanılır.

Hız Azaltması I

Eğer güneş dişli sabit tutulur ve çember dişli döndürülürse planet pinyon taşıyıcısı çember dişliden daha yavaş döner. Bu düzenleme ikinci vitesi oluşturur.

Prizdirek Vites

Eğer planet dişlinin herhangi iki üyesi birlikte tutulursa ya da aynı hızda döndürülürse, planet dişli seti bir katı mil gibi hareket eder. Dişli setinin giriş ve çıkış milleri arasında, hızda ya da yönde bir değişme olmaz. Dönüştürme oranı 1:1’dir. Bu vites kademesi üçüncü vites veya prizdirek olarak isimlendirilir.

Hız Artışı I

Güneş dişli sabit tutulup, planet taşıyıcısı döndürüldüğünde hız artışı olur. Taşıyıcı dönerken, planet dişlilerde taşıyıcıyla birlikte döner. Bu durumda çember dişli taşıyıcıdan daha hızlı döner. Yani hız artar. Bu durum bazı otomatik transmisyonlarda ve transakslarda dördüncü vitesi yani overdrive vitesi oluşturur. Planet pinyon taşıyıcısı ve çember dişli arasındaki dişli oranı, dişli ebatlarının değiştirilmesiyle değiştirilebilir.

DÖNDÜREN : TAŞIYICISABİTLENEN : GÜNEŞ DİŞLİ ÇIKIŞ : YÖRÜNGE

ZG = GÜNEŞ DİŞLİ DİŞ SAYISI

ZY = YÖRÜNGE DİŞLİ DİŞ SAYISIr = DİŞLİ ORANI

r = ZG / ZY - ZG

ÖRNEK : ZY = 30 , ZG = 10r = ?

r = 10 / 30 - 10 = 0.5

GÜNEŞ SABİT

Geri Vites II

Taşıyıcı sabit tutulur ve hareket güneş dişliden verilirse bu durumda çember dişli ters yönde ve güneş dişliden daha yavaş bir biçimde döner. Bu vites kademesi geri vitesi oluşturur.

Nötr Vites Kavramalar hizmete

alınmadığı ve bantlara uygulanmadığı zaman planet dişli setinin hiçbir üyesi tutulmamış olur. Üç üyenin hepsi serbesttir. Bu durumda dişli seti vasıtasıyla güç iletilmez. Bu boş vites kademesidir. Bu durum motor üzerindeki yükü kaldır ve motorun çalışmasını temin eder

DÖNDÜREN : HERHAGİ BİRİSABİTLENEN : YOKÇIKIŞ : HERHANGİ BİRİ

ZG = GÜNEŞ DİŞLİ DİŞ SAYISI

ZY = YÖRÜNGE DİŞLİ DİŞ SAYISIr = DİŞLİ ORANI

r = VİTES BOŞTAÖRNEK : YOKr = YOK

r = YOK

Planet Dişli Sisteminin Kontrolü

Planet dişli sistemleri; bantlarla, tek yön kavramalarıyla veya çok diskli kavramalarla kontrol edilir. Bu kavrama statordaki tek yön kavraması gibi çalışır. Çok diskli kavramalar planet dişli sistemindeki bir üyenin tutulmasını veya serbest bırakılmasını kontrol eder. Çok diskli kavramalar planet dişli sistemindeki iki üyenin kilitlemesini sağlayabilir. Bu durum prizdirek vites kademesini oluşturur. Kavramalar ve bantlar akışkan basıncıyla çalıştırılır.

Alternatif Planet Dişli Sistemleri

Simpson Planet Dişli Sistemi:

Bu planet dişli sistemi iki planet pinyon setine sahiptir. Bunlar genel olarak bir güneş dişli etrafında döner. Her bir planet pinyon seti onun kendi çember dişlisiyle kavrar..

Alternatif Planet Dişli Sistemleri

Raveno Planet Dişli Sistemi:

Bu planet dişli sistemi; bir tane çember dişliye, iki tane planet pinyon setine (uzun ve kısa), iki güneş dişliye (ön ve arka) ve bir planet taşıyıcısına sahiptir. Bu planet dişli sistemi bileşik planet dişli sistemi olarak isimlendirilir. Başka tür planet dişli çalışma mekanizmaları da mümkündür. Bununla beraber temel durumlar ve güç akışları benzerdir.

Avantajlar-Dezavantajlar Genelde birden fazla planet

olduğundan ve iletilen kuvvet için aynı anda çalıştıklarından normal kademedeki dişlilere göre daha küçük modüllüdürler. Birden fazla planette diş dibi zorlanmaları hepsinde eşit büyüklükte kabul edilir.

Ağırlıkları ve boyutları normal mekanizmalara göre küçüktür. Genelde bu oran normal mekanizmaların yarısı veya üçte biri kadardır.

Normalde tahrik mili ile çıkış mili aynı eksen üzerindedir. İstenilirse eksenler kaydırılabilir.

Planet sistemlerinin randımanları, normal dişli mekanizmalarından daha yüksektir. Fakat çok büyük çevirim oranlarında randıman düşer.

Redüktör içinde devir sayıları ayarlanabilir.

Redüktör içinde güç, moment veya hareket bir kaç yöne dağıtılabilinir.

Büyük hızlarda planetler büyük santrifüj kuvvetleri doğururlar ve yataklandırma ve yağlama problemleri olur.

Planet kutusu küçük olduğundan çabuk ısınır

121210067 -Taylan YILDIRICI