Posljedice monopolskog odredjivanja ponude i traznje su dvostruke , pri cemu dio stete trpe Potrosaci , a dio posljedica u obliku izgubljene proizvodnje mozemo smatrati drustvenim troskovima monopola . ... U uslovima perfektne konkurencije potrosac zadrzava dio dohotka (suficit potrosaca ) , u uslovima monopola monopolista potrosacu oduzima dio dohotka (ABCD na slici ) ali zbog manje kolicine proizvodnje od kolicine u uslovima perfektne konkurencije , ukupan gubitak na nivou ekonomije nije jednak gubitku potrosaca , vec ukljucuje i kolicinu manje ponude (ABE na slici )

Sta je inflacija, deflacija, razlika izmedju inflacije traznje i inflacije troskova.koji su troskovi inflacije...grafikon inflacije traznje, i inflacije troskova

sta su carine, grafikon drutveni efekat carine..

frikciona nezaposlenost

eksternalije kao primjer neefikasnosti

osnovne funkcije centralne banke

instrumenti monetarne politike

operacije otvorenog trzista Operacije otvorenog tržišta predstavljaju, u razvijenim tržišnim

ekonomijama, najznačajniji instrument regulisanja količine (ponude) novca u

opticaju i predstavljaju kupovinu i prodaju kratkoročnih vrijednosnih papira koje je

emitovala država.

Portofolijo predstavlja strukturu imovine domacinstva ( novac, vrijednosni papiri, nekretnine)

mjerenje na osnovu rashoda se dobija zbrajanjem??

3.grupa

1.nabrojati funkcije centralne banke

2.kako se regulira monopol

3.eksternalije

4.marginalna sklonost potrosnji

5.inflacija(zaokruzivanje)

6.nacionalni dohodak dobijemo...( on predstavlja zbir ..cega?)

7.komercijalna politika

8..oportunitetni troskovi ( zadatak – tabela..u koje zemlje su manji, sta ce koja proizv..)

9.nominalni nac.dohodak_zadatak

10.monopol kao primjer neefikasnosti

11.depozit i obavezne rezerve i krediti ( tabela)

12.BNP se dobije kao zbir..

13.depresijacija, apresijacija

14.crowding out efekat

15.recesija

4.grupa

1.po cemu se drzava razlikuje od ostalih aktera

2.eksternalije (zaokruziti)

3.finansijko trziste se dijeli na ...

4.komercijalna politika

5.marginalna sklonost stednji

6.inflacija(zaokruziti)

7.nacionalni dohodak predstavlja zbir ..cega?

8.tabela_zadatak_odredjivanje komparativne prednosti dvije zemlje

9.izracunavanje nominalnog nacionalnog dohotka

10.javna dobra kao primjer neefikasnosti

11.BNP strana 278 u knjizi ( nesto kao : BNP minus AMORTIZACIJA= nesto, pa to nesto minus nesto opet se dobije nesto..ma kontas

12.depresijacija, apresijacija

13.crowding out efekat

14.receija _grafikon

1.Podjela poreza

a) Direktni: porezi ciji su obaveznici pojedinci ili privredna drustva i u korelaciji su dohotkom i /ili imovinom poreskih obaveznika

b) Indirektni- odredjuju se u odnosu na robe i usluge, pri cemu je imaginarni porezni obaveznik svaki potrosac

2.Osnovne funkcije novca

a) univerzalno sredstvo razmjene

b) sredstvo ocuvanja vrijednosti

c) obracunska jedinica

d) sredstvo za izrazavanje odgodjenih placanja

3.Sistem fluktuirajuceg deviznog kursa, kako se odredjuje devizni kurs

Devizni kurs se odredjuje iskljucivo na osnovu ponude i traznje deviza. Nije moguc deficit platnog bilansa i sve neravnoteze se otklanjaju automatskim prilagodjavanjem deviznog kursa.

4.Jednostavni multiplikator je jednak ...(cemu)

JM=1/(1-MSP) ili JM=1/MSS

vecoj marginalnoj skolonosti potrosnji odgovara veci jednostavni multiplikator

5. BNP mjeren na osnovu rashoda dobijemo zbrajanjem

izdataka domaćinstava na potrošnju, investitora, države i stranih kupaca.

6. strukturna nezaposlenost ( zaokruzivanje)

Strukturna nezaposlenost je posljedica strukturnih promjena u ekonomiji, ona je prinudna i dugorocna

7.Razlika fiksnog i fluktuirajuceg deviznog kursa

Devizni kurs se odredjuje iskljucivo na osnovu ponude i traznje deviza, dok fiksni predstavlja odnos dvije valute je fiksan uz dozvoljeno odstupanje od +-1% i aktivnu ulogu centralne banke u odrzavanju fiksiranog deviznog kursa

9. Razlika apsolutnih i komparativnih prednosti

Apsolutna prednost: zemlja efikasnije proizvodi obje robe u odnosu na drugu zemlju, dok komparativna prednost: zemlja efikasnije proizvodi jednu robu u odnosu na drugu zemlju.

12. Nacrtati i objasniti funkciju investicija

Iz grafikona je očigledno da se planirane investicije povećavaju sa smanjenjem kamatne stope. Ovo je kretanje duž funkcije investicija, izazvanom promjenom “cijene investicija.Na sličan način očekivanje povećanog povrata od investicija, bez promjene kamate, dovešće do pomijeranja funkcije investicija udesno, pa će se za svaki nivo komatne stope planirane investicije povećati, i nova fukcija investicija biće desno od početne funkcije investicija.

11.BNP

BNP- Amortizacija =NNP (Neto nacionalni proizvod) - Indirektni porezi = ND nacionalni dohodak +Transferna plaćanja - Zarađen neisplaćen dohodak = Dohodak domaćinstva

- Direktni porezi =Raspoloživi dohodak RD

13. sema kruznog toka,isteci i dotoci, objasniti sve tokove

Privredna drustva placaju vlasnicima faktora proizvodnje tako da renta, nadnica, kamata i dobit postaju dohoci vlasnika faktora proizvodnje koje oni koriste za kupovinu robe i usluga. ciklicni tok traznje, proizvodnje, dohotka i ponovo traznje predstavlja kruzni tok dohotka i proizvodnje u ekonomskom sistemu.

Imamo 3 dodatna nacina na osnovu kojeg domacinstva raspolazu nacionalnim dohotkom koje nazivamo ISTECIMA.tu spadaju:stednja;neto porezi;uvoz.

DOTOCI napustaju jednostrani kruzni tok i predstavljaju koristenje nacionalnog dohotka koje nije direktno povezano sa trzistem. Tu spadaju:investicije;izdaci drzave;izvoz.

14.Sto je to inflacija, sta deflacija, koji su troskovi inflacije, inflacija troskova i infl.traznje, razlika medju njima

Inflacija je kontinuirano povecanje nivoa cijena u nacionalnoj ekonomiji. Troskovi inflacije su vrlo visoki: ona ogranicava ili potpuno suspenduje upotrebu novca kao sredstva placanja, mjere vrijednosti i obracunske jedinice. Suprotna pojava inflaciji je deflacija, koja označava smanjenje nivoa cijena.

Inflaciju tražnje možemo definisati kao povećanje nivoa cijena izazvano ekspanzijom agregatne nominalne tražnje u odnosu na realnu proizvodnju ili realnu agregatnu ponudu Inflacija može nastati i po osnovu promjene agregatna realne ponude, uz konstantnu agregatnu realnu tražnju. Osnovni uzroci inflacije troškova su inflaciona očekivanja ili šok ponude

Inflaciju možemo podijeliti prema više kriterija: uzroci, intenzitet, i trajanje inflacije.

1.Uzroci: Inflacija tražnje i inflacija troškova.

2. Intenzitet: Puzajuća (2 – 5 % godišnje), srednja (15 – 20% godišnje) i hiperinflacija (definišemo je kao period koji počinje mjesecom u kojem je povećanje cijena veće od 50%, a završava mjesecom u odnosu na koji je stopa inflacije u prethodnom mjesecu bila manja od 50% i zadržala se ispod tog nivoa narednih 12 mjeseci).

3.Trajanje: Jednokratna i hronična (koja ima tendenciju prelaska u hiperinflaciju).

15.karaktersitike javnih roba

to su ekstremni slucajevi pozitivnih ekstrenalija.2 osnovne karakteristike:

1. nemogucnost iskljucenja iz koristenja( ne mogu biti obezbjedjenje jednom pojedincu, a da istovremeno nisu dostupne drugim pojedincima

2. marginalni troskovi proizvodnje jednaki 0

“zasluzene” robe: gradjani zasluzuju minimum ove robe

1. Ekonomske funkcije drzave

a) podsticanje konkurencije

b) sprjecavanje monopola(regulisanje cijena javnih roba,javno vlasnistvo,deregulacija)

c) ekstrenalije( rjesavanje problema ekstrenalija)

d) obezbjedjivanje javnih roba i usluga

e) redistribucija dohotka putem poreskog sistema

f) ostale funkcije

g) stabilizacija ekonomije(realizacija 3 osnivna cilja: puna zaposlenost, stabilnost cijena i ekonomski rast)

4.Nastanak slj.novcanih sistema...

Metalni novčani standard (bakar, srebro, zlato)

Papirni novac kao reprezentant punovrijednog novca

Sistem fiducijarnog novca

Elektronski novac

8.kako mozemo mjeriti nejednakost raspodjele u jednoj zemlji? ( odg : lorencovom funkcijom u dzini koeficijent

GINI koeficijent je numerički izraz odstupanja od jednake raspodjele, i izračunava se stavljanjem u odnos površine koju omeđuju funkcija jednake raspodjele i Lorancova funkcija neke zemlje, i površine trougla apscisa-ordinata (desno) -funkcija jednake raspodjele. Za jednaku raspodjelu Gini = 0, jer se funkcija jednake raspodjele i Lorencova funkcija poklapaju. Za potpuno nejednaku raspodjelu Gini = 1, i tada bi sav dohodak pripadao jednom stanovniku.

12.eksternalije

efekti ekonomske aktivnosti pojedinca ili privrednog subjekta na druge pojedince ili privredne subjekte, a da pri tome izazivači negativnih učinaka ne snose pune troškove, niti korisnici pozitivnih učinaka ostvaruju punu korist od ekonomske aktivnosti. Tržište suočeno sa pojavom eksternalija ne alocira resurse optimalno. Pozitivne ekstrenalije- aktivnosti pojedinca ili privrednog drustva kreiraju pozitivne efekte na druge pojedince ili privredna drustva. Ponuda je veca ako nisu uracunati drustveni troskovi negativnih ekstrenalija

13.platni bilans, razlika njega i deviznog bilansa, stavke, od cega se sastoji platni bilans(3 podbilansa)

sve transakcije izmedju rezidenata i nerezidenata u toku odredjenog perioda iskazuju se u platnom bilansu. Rezidenti su fizička lica se prebivalištem i pravna lica sa sjedištem u zemlji. Nerezidenti su fizička lica se prebivalištem i pravna lica sa sjedištem van zemlje

Razlika: Platni bilans biljezi transakcije bez obzira na placanje, a samo placanje se biljezi u deviznom bilansu. U platnom bilansu se sve transakcije iskazuju kao “kredit”ili ”debit”

Kreditne stavke: obaveze nerezidenta prema rezidentima ili sticanje kupovne snage rezidenata u inostranstvu

Debitne stavke: obaveze rezidenata prema nerezidentima ili smanjenje njihove kupovne snage u inostranstvu.

Devizni kurs cijena strane izrazena u domacoj valuti.

platni bilans se sastoji od:

bilansa tekucih transakcija, bilansa kapitalnih tranaskcija i bilansa monetarnih rezervi

1.Nabrojati funkcije centralne banke

-Emisija novca

-Regulisanje kreditnog potencijala komercijalnih banaka

-Osiguranje likvidnosti komercijalnih banaka – funkcija zajmodavca posljednje instance

-Nadzor nad poslovanjem komercijalnih banaka

-Uloga fiskalnog agenta države

2.kako se regulira monopol

a) regulacija cijena

b) javno vlasnistvo

c)deregulacija

4.marginalna sklonost potrosnji

Konstantan dio jedne KM povećanja raspoloživog dohotka za koji se povećava potrošnja nazivamo.....MSP=∆P/∆RD

1.po cemu se drzava razlikuje od ostalih aktera?

a) Legitimno korištenje moći

b) Usluge drzave ne naplaćuju se direktno od korisnika, naplata je indirektna (porez)

c)proces glasanja i donosenja odluka je mnogo kompleksniji nego u firmama

3.finansijko trziste se dijeli na ...

-Trziste novca, kapitala, devizno trziste, derivatno finansijsko trziste.

4.komercijalna politika

zajednički je naziv za sve različite mjere kojima se ograničava slobodna međunarodna razmjena. Ove mjere obihvataju carine, kvote, dobrovoljna izvozna ograničenja, razne oblike necarinskih ograničenja, antidamping mjere, subvencije, izravnavajuće takse i propise o fer trgovini

5.marginalna sklonost stednji

Konstantan dio jedne KM povećanja raspoloživog dohotka za koji se povećava potrošnja nazivamo.....MSS=∆S/∆RD

7.nacionalni dohodak predstavlja zbir ..cega?

ukupna vrijednost rente, nadnice, kamata i dobiti

12.depresijacija, apresijacija

Istovremeno BH robe postaju skuplje u USA, pa se njihova količina tražnje smanjuje i samim tim i tražnja za KM i ponuda US$, pa se uz istu ponudu KM “cijena” tj. devizni kurs KM smanjuje.

Slijed događaja (veći transferi US$ u BH, smanjenje “cijene” US$ u BiH, podsticanje izvoza iz US i destimulisanje izvoza iz BiH) dovodi do formiranja novog kursa 1,8 KM za 1 US$. US$ je depresirao u odnosu na KM (smanjila mu se cijena izražena u KM) a KM je apresirala u odnosu na US$.

13.crowding out efekat

Pretpostavljamo da se ekonomija nalazila u ravnoteži, uz kamatnu stopu “k”, te da je država odlučila povećati izdatke za 100 KM. Od ranije znamo da će to povećati ANt za 100 KM. Tada će ukupno planirani izdaci premašivati početni NND. Zalihe se naplanirano smanjuju, i privredna društva reaguju povećanjem proizvodnje i/ili cijena. NND počinje rasti.

Sada počinje djelovanje nacionalnog dohotka na tržište novca, jer povećanje ANT povećava i tražnju za novcem, koja se povećava iz TN u TN1, i uz konstantnu ponudu novca PN dovodi do povećanja kamatne stope na k1.

Povećanje nominalne kamatne stope izaziva smanjenje planiranih investicija sa I na I1(-DI).

Smanjenje investicija nastalo kao indirektni efekat povećanja izdataka države poznato je kao crowding out efekat (efekta istiskivanja).

14.recesija _grafikon

Recesija je jedan od najtežih poremećaja u funkcionisanju ekonomskog sistema, i u tehničkom smislu, definišemo je kao period u kome se realni BNP smanjuje u najmanje dva uzastopna tromjesečja. Recesija znači istovremeno smanjivanje realne proizvodnje, zaposlenosti i cijena, tj. negira sva tri osnovna cilja makroekonomske politike. Uzrok je često nedovoljna agregatna nominalna tražnja. Tada proizvođači reaguju smanjenjem proizvodnje i cijena. Tražnja za radom se smanjuje, a smanjuje se i prosječna nadnica. Rezultat je smanjenje proizvodnje, cijena i zaposlenosti. Grafikon ilustruje ulazak u recesiju i moguće opcije oporavka ekonomije.

1.grupa

1. podjela poreza

2. osn.funkcije novca

3. u sistemu fluktuirajuceg deviznog kursa, kak se odredjuje devizni kurs

4. jednostavni multiplikator je jednak ...(cemu)

5. BNP mjeren na osnovu rashoda dobijemo zbrajanjem ..( da se napise cega )

6. strukturna nezaposlenost ( zaokruzivanje)

7. razlika fiksnog i fluktuirajuceg deviznog kursa

8. zadatak(tabela-obav.rezerve,depozit,krediti)

9. razlika apsolutnih i komparativnih prednosti

10. izracunati promjenu nominalnog nac .dohotka potaknutu rastom investicija u iznosu od 500.000.000KM ako je marginalna sklonost potrosnji 0,7.

11. eksternalije kao primjer neefikasnosti

12. nacrtati i objasniti funkciju investicija

13. sema kruznog toka,isteci i dotoci, objasniti sve tokove

14. sto je to inflacija, sta deflacija, koji su troskovi inflacije, inflacija troskova i infl.traznje---razlika medju njima

15. karaktersitike javnih roba

2.grupa

1.ekonomske funkcije drzave

2.Fluktuirajuci devizni kurs

3.indirektni porezi

4.nastanak slj.novcanih sistema...

5.jednostavni multiplikator

6.BNP predstavlja : (dopisati u prazne kolone Sta?)

7.Strukturna nezaposlenost

8.kako mozemo mjeriti nejednakost raspodjele u jednoj zemlji? ( odg : lorencovom funkcijom u dzini koeficijent )

9.apsol. i komp. Prednost

10.multiplikator novca( tabela –zadatak )

11.investicije , grafikon i objasniti

12.eksternalije

13.platni bilans, razlika njega i deviznog bilansa, stavke, od cega se sastoji platni bilans(3 podbilansa)

Za dopuniti:

Bruto nacionalni proizvod

Funkcije novca

Recesija i posljedice

Inflacija i posljedice

Porezni obaveznik

Zadatak, ona tabela (depozit, krediti..)

Zadatak, jednostavni multliplikator izracunati (sa MSU)

Efekti carine

Zaokruzivanje:

Bilo je koja zemlja ima komparativnu prednost (primjer se dobije)

Sistem regresivnog oporezivanja sta je da se zaokruzi

Fluktuirajuci devizni kurs

Podjela finansijskih trzista

Devalvacija, Revalvacija (dobije se primjer pa da se zaokruzi sta je)

Lorencova funkcija (dobije se primjer pa da se zaokruzi sta je tacan odg.ugl,tacan je odgovor Lorencova funckija)

Jednostavni multliplikator da se zaokruzi sta je

Crowding-out efekat

Izračunajte promjenu nominalnog nacionalnog dohotka potaknutu rastom investicija u iznosu od 500 miliona KM. Marginalna sklonost potrošnji je 0,7. Protumačiti dobiveni rezultat:

NND = I * JM I=500 MSP = 0,7

NND=500 mil * 3,33

NND = 1666,66 MIL

JM= 1/1 -MSP

JM= 1/1 - 0,7

JM = 1/0,3

JM = 3,33