Phat trien cong dong

PHÁT TRIỂN CỘNG ĐỒNG


MỤC TIÊU: Sinh viên hiểu được phương pháp tổ chức và phát triển cộng đồng, liên hệ được thực tế những chương trình/dự án phát triển và xóa đói giảm nghèo tại các địa phương

THỜI LƯỢNG: 60 tiết

NỘI DUNG: - Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDGs)- Giới thiệu PTCĐ- Tiến trình tổ chức CĐ- Tác viên cộng đồng- Sự tham gia

- Phương pháp khảo sát nhanh có sự tham gia (PRA)- Dự án PTCĐ- ABCD- Khó khăn-thuận lợi trong PTCĐ

PHƯƠNG PHÁP: thuyết giảng, thảo luận nhóm, bài tập

TÀI LIỆU: 1. Nguyễn Thị Oanh, Phát triển Cộng đồng, XB ĐH Mở

BC TP HCM, 20002. Lê Thị Mỹ Hiền, Phát triển Cộng đồng, Tài liệu hướng

dẫn học tập, XB ĐH Mở BC TP HCM, 20063. Website: ou.edu.vn/vietnam/files/kxhh/ngoclam/4. Một số tài liệu phát tay

ĐÁNH GIÁ: - 30% hiện diện, tham gia trong lớp và bài tập giữa kỳ- 70% thi viết

MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN THIÊN NIÊN KỶ (MDGs)

Năm 2000, 189 nguyên thủ quốc gia họp Hội nghị Thượng đỉnh tại New York và ký Tuyên bố Thiên niên kỷ (Millennium Declaration )

8 mục tiêu của MT PT TNK (MDGs)

1. Xóa bỏ tình trạng nghèo cùng cực và thiếu đói

2. Đạt phổ cập giáo dục tiểu học

3. Tăng cường bình đẳng giới và nâng cao vị thế, năng lựccho phụ nữ

4. Giảm tỉ lệ tử vong ở trẻ em

8 mục tiêu của MTPTTNK (MDGs)

6. Phòng chống HIV/AIDS, sốt rét và các bệnh khác

7. Đảm bảo bền vững về môi trường

8. Xây dựng quan hệ đối tác toàn cầu vì mục đích phát triển

5. Tăng cường sức khỏe bà mẹ

Ý NGHĨA THỰC HIỆN MDGs CỦA VN

XĐGN là mục tiêu xuyên suốt của VN từ lúc thành lập nước

MDG của thế giới phù hợp mục tiêu và đường lối phát triển KT-XH của VN nhất là trong lĩnh vực XĐGN, đúng với xu thế thời đại, phù hợp nguyện vọng của nhân loại

Thực hiện tốt các mục tiêu chứng tỏ VN tham gia tích cực vào quá trình hội nhập

VN-KẾT QUẢ THỰC HIỆN MDGs

1. Mục tiêu XĐGN (MDG: Giảm ½ tỉ lệ dân có mức thu nhập <1USD/ngày; ½ tỉ lệ người dân thiếu đói )

lồng ghép trong chiến lược phát triển KT-XH 2001-2010

Tỉ lệ hộ nghèo giảm từ 58,1% (năm 1993) xuống còn 24,1% (2004) tương đương 20 triệu người (sớm hơn 10 năm so với LHQ đề ra)

(theo chuẩn quốc tế 2USD/người thì VN còn khoảng ¼ dân số)

2. Mục tiêu phổ cập giáo dục

(MDG: đạt phổ cập giáo dục tiểu học vào năm 2015)• Năm 2000, VN tuyên bố đạt chuẩn quốc gia về xoá mù

chữ và phổ cập giáo dục tiểu học• Tỉ lệ nhập học đúng tuổi tăng từ 90% (1990s) lên 94,4%

năm 2003-2004• Tỉ lệ học sinh THCS đi học đúng tuổi đạt 76,9% năm

2003-2004• Tỉ lệ lưu ban, bỏ học giảm ở các cấp học phổ thông• Việc dạy chữ dân tộc đã được đẩy mạnh với 8 thứ tiếng

ở 25 tỉnh thành

3. Mục tiêu bình đẳng giới và nâng cao vị thế cho phụ nữ

• PN chiếm khoảng 51% tổng dân số cả nước , 48,2% lực lượng lao động xã hội;

• Giá trị chỉ số phát triển giới (GDI) của Việt Nam tăng từ 0,668 năm 1998 lên 0,689 năm 2004.

• Năm 2002, tỉ lệ nữ biết chữ so với nam giới trong độ tuổi 15-24 là 0,99.

• VN tiếp tục dẫn đầu các nước trong khu vực Châu Á về tỉ lệ nữ tham gia Quốc hội (NK 2002-2007: 27,3%)

(MDG: Xóa chênh lệch nam/nữ bậc tiểu học và trung học vào 2005 và ở các cấp học chậm nhất vào 2015)

4. Mục tiêu bảo vệ sức khỏe của trẻ em

(MDG: giảm 1/3 tỉ lệ tử vong ở trẻ em vào năm 2015)

• Tỉ lệ tử vong trẻ em dưới 5 tuổi 1990 là 59%, năm 2004 là 32,4%

• Tỉ lệ tử vong trẻ dưới 1 tuổi 1990 là 44,4 %; 2004 là 18%

• Tỉ lệ trẻ được tiêm chủng đủ 6 loại vaccin năm 2003 là 96,7%

5. Mục tiêu bảo vệ và tăng cường sức khỏe bà mẹ

(MDG: giảm ¾ tỉ lệ tử vong ở bà mẹ và phổ cập các biện pháp tránh thai an toàn và tin cậy vào năm 2015 )

• Tỉ lệ tử vong bà mẹ khi sinh giảm từ 1,2 ‰ trong giai đoạn 1989 –1994 xuống 0,85 ‰ vào năm 2004 (dự kiến 0,7‰ vào 2010)

• Tỉ lệ PN khi sinh được cán bộ y tế chăm sóc duy trì ~ 95%. Khu vực thành thị và đồng bằng ~ 98%

6. Mục tiêu phòng chống HIV/AIDS và các bệnh nguy hiểm khác

• Ban hành Chiến lược QG phòng chống H/A đến năm 2010 và tầm nhìn năm 2020

• Thành lập UBQG, Ban chỉ đạo cấp tỉnh/ thành phố phòng chống HIV/AIDS; Cục Y tế dự phòng và phòng chống HIV/AIDS

• Hiện có 41 phòng xét nghiệm tại 34 tỉnh/thành phố

• Hầu hết các bệnh viện tỉnh/thành phố có khoa, phòng làm việc tiếp nhận, điều trị bệnh nhân AIDS

(Chặn đứng, đẩy lùi tình trạng lan rộng HIV/AIDS; tình trạng mắc bệnh sốt rét và các bệnh chủ yếu khác vào năm 2015)

• Chương trình phòng chống lao được xem là chương trình trọng điểm từ năm 1995.

• Trong giai đoạn 1997-2002 có khoảng 261 nghìn bệnh nhân lao phổi được điều trị với tỉ lệ khỏi bệnh là 92% số người được phát hiện

7. Đảm bảo bền vững môi trường

( Phát triển bền vững-giảm suy thoái tài nguyên môi trường; Giảm 1/2 tỉ lệ người không được tiếp cận nước sạch vào năm 2015; Cải thiện cuộc sống ít nhất 100 triệu người ở các khu ổ chuột vào năm 2020)

• Tỉ lệ người dân VN được sử dụng nước sạch tăng từ 26,2% năm 1993 lên 70% năm 2004.

• Riêng ở nông thôn tăng mạnh, từ 18% năm 1993 lên 58% năm 2004 (chỉ trong vòng 10 năm tăng gấp đôi-vượt chỉ tiêu đề ra của MDG)

7. Đảm bảo bền vững môi trường (tt)

Diện tích có rừng che phủ tăng từ 27,2% năm 1990 lên 37% năm 2004 , (hàng năm vẫn có hàng chục nghìn hecta rừng bị chặt phá bừa bãi)

Khu bảo tồn tăng nhanh về số lượng và diện tích. Trong số 126 khu bảo tồn có 28 vườn quốc gia, nhiều nơi đã được công nhận là di sản tự nhiên của thế giới, là khu dự trữ sinh quyển quốc tế và là di sản tự nhiên của ASEAN

8. Mục tiêu thiết lập mối quan hệ đối tác toàn cầu vì phát triển

• Thực hiện chính sách mở cửa và chủ động hội nhập với khu vực và thế giới

• Đã ký hơn 80 hiệp định thương mại và đầu tư song phương và có quan hệ hợp tác KT với trên 170 quốc gia và vùng lãnh thổ

• Nỗ lực đàm phán, cam kết tuân thủ các nguyên tắc cơ bản gia nhập WTO

Xem tài liệu

- Chỉ số phát triển con người

- Tình hình phát triển con người ở Việt Nam

Khaùi nieäm COÄNG ÑOÀNG

Cộng đồng địa lý

Cộng đồng chức năng

- Cùng điạ bàn; cùng lợi ích/quan tâm- Chung đặc điểm VH-XH; cùng chính sách; - Có mối quan hệ ràng buộc

- Cùng/không cùng điạ phương hoặc địa bàn cư trú- Có cùng lợi ích (nghề nghiệp, sở thích, hợp tác,…)

Khái niệm PHÁT TRIỂN

- Sự thay đổi theo chiều hướng tốt hơn, chất lượng hơn

- Phát triển mang tính thời gian, so sánh

Định nghĩa Phát triển Cộng đồng

Khái niệm PTCĐ được Chính phủ Anh sử dụng đầu tiên, 1940:

“PTCĐ là một chiến lược phát triển nhằm vận động sức dân trong các cộng đồng nông thôn cũng như đô thị để phối hợp cùng những nỗ lực của nhà nước để cải thiện cơ sở hạ tầng và tăng khả năng tự lực của cộng đồng”

Murray G. Ross, 1955:

“PTCĐ là một diễn tiến qua đó CĐ nhận rõ nhu cầu hoặc mục tiêu phát triển của CĐ, biết sắp xếp các nhu cầu ưu tiên và mục tiêu này, phát huy sự tự tin và ý muốn thực hiện chúng, biết tìm đến tài nguyên bên trong và ngoài CĐ để đáp ứng chúng, thông qua đó sẽ phát huy những thái độ và kỹ năng hợp tác trong CĐ”

Định nghĩa Phát triển Cộng đồng

Định nghĩa chính thức của LHQ, 1956:

“PTCĐ là những tiến trình qua đó nỗ lực của dân chúng kết hợp với nỗ lực của chính quyền để cải thiện các điều kiện KT, XH, VH của các CĐ và giúp các CĐ này hội nhập và đóng góp vào đời sống quốc gia”

Theo Th.S Nguyễn Thị Oanh, 1995:

“PTCĐ là một tiến trình làm chuyển biến CĐ nghèo, thiếu tự tin thành CĐ tự lực thông qua việc giáo dục gây nhận thức về tình hình, vấn đề hiện tại của họ, phát huy các khả năng và tài nguyên sẵn có, tổ chức các hoạt động tự giúp, bồi dưỡng và củng cố tổ chức và tiến tới tự lực phát triển”

Nhận diện CĐ kém phát triển – CĐ phát triển

- Nhu cầu cơ bản không/chưa được đáp ứng

- Kinh tế nghèo nàn, lạc hậu

- Cơ sở hạ tầng, dịch vụ xã hội thiếu thốn, yếu kém

- Về tinh thần: tỉ lệ mù chữ, tiếp cận thông tin, giải trí, v.v..Tâm lý thiếu tự tin, ỷ lại

- Thiếu hoặc khó có cơ hội tiếp cận tài nguyên, kỹ thuật mới, tín dụng, đào tạo/huấn luyện

- Quyền ra quyết định

:

GIÁ TRỊ CỦA PTCĐ

• An sinh cho tất cả mọi người

QUYỀN được sống, phát triển, tôn trọng, bảo vệ, và có việc làm

• Công bằng xã hội

Quyền có CƠ HỘI NHƯ NHAU để đáp ứng các nhu cầu cơ bản và bảo vệ nhân phẩm của mình..

• Trách nhiệm xã hội

Không chỉ quan tâm đến chính mình mà còn muốn thể hiện TRÁCH NHIỆM ĐỐI VỚI NGƯỜI KHÁC, góp phần giải quyết những vấn đề chung

MỤC ĐÍCH PTCĐ

- Cải thiện đồng đều điều kiện vật chất lẫn tinh thần

- Củng cố các thiết chế để tạo điều kiện thuận lợi cho chuyển biến xã hội

- Bảo đảm sự tham gia của người dân vào tiến trình phát triển

- Đẩy mạnh công bằng xã hội – tạo cơ hội tham gia cho nhóm thiệt thòi nhất

TIẾN TRÌNH PTCĐ

Töï tìm

hieåu &

ph.tích

Huấn luyện

Phát huy tiềm năng

Hình thaønh

caùc nhoùm lieân keát

Tăng cường

động lực tự nguyện

Hành động chung có lượng giá từ thấp đến cao

CĐ còn yếu kém

CĐ thức tỉnh

CĐ tăng năng lực

CĐ tự lực

Nguyên tắc trong PTCĐ

1. Bắt đầu từ nhu cầu, khả năng của người dân và tài nguyên sẵn có

2. Tin tưởng người dân, người nghèo và tin vào khả năng thay đổi của họ

3. Đáp ứng nhu cầu bức xúc và mối quan tâm hiện tại

4. Xúc tác người dân tham gia vào việc thảo luận, lấy quyết định, hành động để người dân đồng hóa họ với dự án của CĐ

Nguyên tắc trong PTCĐ (tt)

5. Khởi đầu từ những hoạt động nhỏ để có thành công nhỏ

6. Thành lập các nhóm có cùng quan tâm để thực hiện một dự án nhóm, không chỉ để giải quyết một vấn đề cụ thể, mà còn nhằm củng cố những tổ chức dân sự/ tự nguyện của dân


7. Cung cấp CƠ HỘI cho việc giúp đỡ lẫn nhau và phát sinh những hành động chung.Từ đó, thành viên vừa đạt mục đích cá nhân,vừa đóng góp cho việc cải thiện nhóm. Cả hai mục đích này đều rất quan trọng.


8. Quy trình “Hành động – Rút kinh nghiệm- Hành động” sẽ được áp dụng để giúp CĐ có khả năng thực hiện dự án lớn hơn hoặc quản lý ở trình độ cao hơn

9. Hỗ trợ các nhóm biết giải quyết các mâu thuẫn trong nhóm có hiệu quả để giúp nhóm phát triển


10. Liên kết CĐ với những tổ chức, hội đoàn khác để nhận

thêm / chia sẻ sự hỗ trợ và sự hợp tác

Caùc chöông trình phaùt trieån taïi VN

TĂNG THU NHẬP : Xoá đói giảm nghèo, Quỹ quốc gia giải quyết việc làm, Tín dụng nhỏ, PN giúp nhau làm kinh tế gia đình, v.v..

HẠ TẦNG CƠ SỞ : Làm cầu đường, Điện nông thôn, Nước sạch , Thuỷ lợi, Nhà ở, Tôn tạo nền nhà,v.v..

CHUYỂN GIAO KHOA HỌC KỸ THUẬT : Nuôi trồng thuỷ sản, Chuyển đổi cây trồng, Trồng cây trên đồi dốc, Vườn ao chuồng

DỊCH VỤ XÃ HỘI : Tiêm chủng mở rộng, Chăm sóc bà mẹ trẻ em, Phổ cập giáo dục, Dân số-kế hoạch hoá gia đình , Trẻ khuyết tật , Người già neo đơn, Phòng ngừa HIV/AIDS và chăm sóc người có H tại cộng đồng, v.v..

PTCĐ: Nhóm PN tín dụng tiết kiệm, khuyến nông , chăm sóc người già, trẻ mồ côi trong cộng đồng, xoá cầu khỉ và bê tông hoá nông thôn v.v..

TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC COÄNG ÑOÀNG (9 BÖÔÙC)

Böôùc 9

Böôùc 8

Ruùt lui-chuyeån giao

Böôùc 7Lieân keát caùc nhoùm

Böôùc 6

Ruùt kinh nghieäm – löôïng giaù

Böôùc 5

Vaän ñoäng toå chöùc nhoùm

Böôùc 4

Laäp Ban PT-Laäp keá hoaïch HÑ

Böôùc 3Tìm hieåu vaø phaân tích CÑ

Böôùc 2Taäp huaán

Böôùc 1Hoäi nhaäp CÑ

ChoïnCÑ

Böôùc 1. Choïn coäng ñoàngTöø roäng ñeán heïp

Khu vöïc (ñoàng baèng, mieàn nuùi, noâng thoân, thaønh thò,.)

Tænh/thaønh

Quaän/Huyeän

- Caên cöù chöùc naêng nhaø taøi trôï-Nguoàn thoâng tin ñaïi chuùng- Soá lieäu thoáng keâ coâng khai cuûa ñòa phöông-Tham khaûo yù kieán ñoàng nghieäp hoaëc cô quan xaõ hoäi- Laøm vieäc vôùi laõnh ñaïo tænh/thaønh; quaän/huyeän

Xaõ/phöôøng

Aáp/thoân/khu phoá

- Laõnh ñaïo ñòa phöông tha thieát muoán thay ñoåi-Tröïc tieáp tieáp xuùc laõnh ñaïo ñòa phöông, ngöôøi daân-Quan saùt - Tham khaûo baùo caùo, taøi lieäu

Böôùc 2. Hoäi nhaäp coäng ñoàng

Muïc ñích- Coù caùi nhìn toaøn caûnh, ghi

nhaän nhöõng hieän töôïng trong coäng ñoàng

- Tìm nhöõng ngöôøi coù uy tín trong coäng ñoàng, chuaån bò cho vieäc thaønh laäp nhoùm noøng coát

Böôùc 2. Hoäi nhaäp coäng ñoàng (tt)

Hoaït ñoäng thöïc hieän- Ñeán gaëp caùn boä

xaõ/phöôøng ñeå thoâng baùo chính thöùc veà muïc ñích, nhieäm vuï coâng taùc cuûa taùc vieân trong CÑ & tìm hieåu veà nhöõng ngöôøi coù uy tín

- Ñi “la caø”, quan saùt, tieáp caän, laøm quen ngöôøi daân trong CÑ- Hoûi, laäp danh saùch nhöõng ngöôøi coù uy tín trong coäng ñoàng

“cuøng aên, cuøng ôû, cuøng laøm”; tham döï nhöõng sinh hoaït, coâng vieäc cuûa CÑ

Taùc vieân CÑ caàn luoân giöõ phaåm chaát, ñaïo ñöùc cuûa mình. Keát quaû caàn ñaït laø taïo moái quan heä, tin caäy, hieåu bieát giöõa taùc vieân vaø CÑ

Böôùc 3. Taäp huaán nhoùm noøng coát

Phaùt hieän nhaân toá tích cöïc: goàm nhöõng ngöôøi thaät söï ñaïi dieän cho daân, coù yù thöùc tieán boä trong coäng ñoàng

Vaøi tieâu chuaån ñeå nhaän dieän nhaân toá tích cöïc:

Thuoäc gia ñình coù thu nhaäp thaáp hoaëc vöøa trong CÑ

Coù uy tín vaø coù aûnh höôûng tích cöïc trong CÑ

Suy nghó coù yù thöùc ñoái vôùi moâi tröôøng xung quanh

Ñaùp öùng ñöôïc vôùi nhöõng thay ñoåi môùi

Coù kyõ naêng truyeàn thoâng,giao tieáp toát

Coù khaû naêng phaùt bieåu, maïnh daïn noùi thay tieáng noùi cho ngöôøi daân CÑ

Vì lôïi ích cuûa ngöôøi ngheøo trong CÑ

Böôùc 3. Taäp huaán (tt)

Cuoái khoaù taäp huaán, caàn chuaån bò laäp moät keá hoaïch giuùp nhoùm noøng coát töï tìm hieåu vaø phaân tích tình hình CÑ

* Noäi dung: - Phöông phaùp PTCÑ- Moät soá kyõ naêng nhö naêng

ñoäng nhoùm, truyeàn thoâng, laõnh ñaïo,..

Chöông trình taäp huaán caên baûn

* Phöông phaùp taäp huaán* Thôøi gian/ thôøi löôïng* Ñòa ñieåm* Kinh phí

Böôùc 4. Tìm hieåu & phaân tích CÑ

1. Ai tham gia tìm hieåu vaø phaân tích CÑ?

- Caùn boä ñòa phöông

- Caùn boä döï aùn

-Thaønh vieân nhoùm noøng coát2. Phöông phaùp khaûo

saùt: phoái hôïp baèng nhieàu caùcha/ Khaûo saùt döïa vaøo moät baûng caâu hoûi soaïn saün

b/ La caø/ laân la phoûng vaán saâu , thaûo luaän nhoùm

c/ Thu thaäp soá lieäu töø caùc baùo caùo , hoà sô, baøi baùo coù saün cuûa caùc cô quan chöùc naêng

d/ Khaûo saùt / Ñaùnh giaù nhanh coù söï tham gia (PRA)

Böôùc 4. Tìm hieåu & phaân tích CÑ (tt)

3. Thoâng tin caàn tìm hieåu goàm:

a/ Toång quan veà CÑ (ñòa lyù, daân soá, HTCS, kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi, y teá..)

b/ Caùc toå chöùc vaø caùc chöông trình saün coù trong CÑ

c/ Nhaän thöùc, kyø voïng cuûa ngöôøi daân

d/ Caùc nguoàn tieàm naêng vaø löïc caûn

e/ Caùc moái quan heä töông taùc trong CÑ

* Vieäc ghi cheùp vaø nhaän xeùt raát quan troïng cho vieäc ñaùnh giaù phaân tích tình hình CÑ

* Yeâu caàu caàn ñaït ñöôïc ôû böôùc naøy laø CÑ nhaän ra nhöõng vaán ñeà, nhu caàu, tieàm naêng cuûa hoï, vaø saép xeáp öu tieân caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

Böôùc 4. Tìm hieåu & phaân tích CÑ (tt)

4. Phaân tích döïa treân nhöõng caâu hoûi sau:

1. Ñoù laø vieäc gì / vaán ñeà gì?2. Taïi sao coù vieäc ñoù / xaûy ra vaán ñeà ñoù?3. Ñòa phöông ñaõ laøm gì ñeå giaûi quyeát vaán

ñeà ? Ñaõ coù nhöõng can thieäp gì?4. Nhaän ñònh rieâng cuûa nhoùm nghieân cöùu

* Ngöôøi daân neân ñöôïc tham gia ngay töø ñaàu vieäc tìm hieåu vaø phaân tích coäng ñoàng

Böôùc 5. Laäp Ban Phaùt trieån & xaây döïng keá

hoaïch haønh ñoäng coäng ñoàng Chính thöùc hình thaønh Ban Phaùt trieån CÑ

- Coù söï tham gia cuûa ñaïi dieän ngöôøi daân, nhaèm taïo cô hoäi toát giuùp taêng nhaän thöùc vaø naêng löïc cuûa ngöôøi daân (thaønh phaàn cuûa BPT coù theå bao goàm: ñaïi dieän ngöôøi daân, chính quyeàn/ñoaøn theå ñòa phöông, toå chöùc xaõ hoäi lieân quan)- Coù quyeát ñònh / giaáy coâng nhaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông - Coù quy cheá vaø ñieàu leä hoaït ñoäng

Nhöõng yeâu caàu ñaët ra:

Thoâng baùo chính thöùc cho toaøn theå coäng ñoàng bieát thaønh phaàn Ban PT sau khi ñaõ coù quyeát ñònh cuûa CQÑP

Böôùc 5 (tt)Laäp keá hoaïch haønh ñoäng

coäng ñoàng

- Neân baét ñaàu baèng nhöõng hoaït ñoäng nhoû, vöøa vôùi ñieàu kieän veà taøi nguyeân vaø nhaân söï cuûa CÑ, nhaèm ñaùp öùng nhu caàu thieát thöïc nhaát

- Loàng gheùp nhöõng hoaït ñoäng khaùc sau khi nhöõng hoaït ñoäng tröôùc ñaõ ñi vaøo neà neáp

- Thaønh laäp caùc nhoùm haønh ñoäng khaùc nhau theo lónh vöïc chuyeân moân (nhoùm ngöôøi giaø neo ñôn, nhoùm moâi tröôøng, nhoùm giaùo vieân tình nguyeän…)

- Community Action Plan (CAP)

Hoaït ñoäng:…………………….Ñiaï ñieåm:……………………..

Ai / Toå chöùc thöïc

hieän

Thôøi gian

Caùch thöùc tieán haønh

Caùch ñaùnh giaù

Ñieàu kieän vaät chaát/

Kinh phí

Böôùc 6. Vaän ñoäng, phaùt huy tieàm naêng nhoùm –

Cuûng coá toå chöùcBaûn chaát cuûa caùc toå chöùc CÑ: - Nhoùm ngöôøi daân cuøng laøm vieäc vôùi nhau

döôùi hình thöùc toå, nhoùm, hoäi, caâu laïc boä…- Laø moät taäp hoïp nhöõng naêng khieáu, taøi

naêng, kyõ naêng trong CÑSöùc maïnh nhoùm theå hieän treân 3 maët:- Quyeát ñònh treân vaán ñeà chung- Chia seû trong vieäc hình thaønh keá hoaïch CÑ- Haønh ñoäng/thöïc hieän keá hoaïch ñeå giaûi

quyeát vaán ñeà

Böôùc 6 (tt)

Tieàm naêng nhoùm:Ngoaøi chöùc naêng chuyeân bieät cuûa töøng nhoùm,

nhoùm coù tieàm naêng nhaän laõnh nhöõng nhieäm vuï khaùc khi caàn thieát

Nhieäm vuï taùc vieân trong hoã trôï cuûng coá caùc nhoùm CÑ:

- Phaùt huy saùng kieán, kinh nghieäm ñòa phöông- Taêng naêng löïc nhoùm thoâng qua huaán luyeän- Boài döôõng tinh thaàn ñoaøn keát, yù chí töï löïc, tính

saùng taïo, tinh thaàn daân chuû trong nhoùm- Khuyeán khích nhoùm ñeà ra hoaït ñoäng ñeå cuøng laøm

vôùi nhau, ñaït muïc ñích chung- Chuù troïng tieán trình ra quyeát ñònh cuûa nhoùm

Böôùc 7. Löôïng giaù caùc chöông trình haønh ñoäng vaø söï phaùt trieån caùc

nhoùmRuùt kinh nghieäm coâng taùc toå chöùc, laõnh ñaïo nhoùm

vaø vieäc thöïc hieän caùc hoaït ñoäng döï aùn laø vieäc caàn laøm thöôøng xuyeân

Quy trình “Haønh ñoäng – Ñaùnh giaù/Suy ngaãm ruùt kinh nghieäm – Haønh ñoäng môùi” giuùp nhoùm coù kinh nghieäm trong giaûi quyeát tình huoáng, trôû löïc xaûy ra trong hoaëc ngoaøi nhoùm

Löôïng giaù laø hoaït ñoäng xem xeùt coù heä thoáng vaø khoa hoïc nhìn laïi tieán trình hoaït ñoäng, caùch thay ñoåi, caùc muïc tieâu ñaït ñöôïc, caùc aûnh höûông, maët maïnh yeáu cuûa toå chöùc nhoùm

LG coù söï tham gia laø cô hoäi ñeå ngöôøi daân cuøng laøm vieäc chung

Böôùc 8. Lieân keát caùc nhoùm haønh ñoäng

Lieân keát nhoùm laø hoaït ñoäng taïo maïng löôùi (networking), giuùp nhoùm coù theå hoïc taäp kinh nghieäm laãn nhau taêng naêng löïc. Vieäc hôïp taùc seõ tieán ñeán nhöõng theå cheá lôùn hôn ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån treân dieän roäng taêng söùc maïnh cho ngöôøi daân, cho CÑ

BAN PHÁT TRIỂN

Nhóm đời

sống

Nhóm Y

tế

Nhóm thanh thiếu niên

Nhóm Văn hoá

Giáo dục

Nhóm tín dụng

Nhóm

chăn nuôi

N tiểu thủ CN

Nhóm thể thao

Nhóm

văn nghệ

Nhóm

truyền

thông

Böôùc 9. CÑ töï löïc – Chuyeån giao

Thôøi ñieåm linh ñoäng

Chuaån bò coâng taùc baøn giao thaät ñaày ñuû, roõ raøng, cuï theå. Coù söï hieän dieän cuûa caùc beân lieân quan

Vieäc ñöa ra thôøi haïn keát thuùc döï aùn laø bieän phaùp ñôn giaûn, deã hieåu ñeå chöùng toû döï aùn ñaët loøng tin vaøo daân

Cuøng vôùi söï phaùt trieån naêng löïc, söùc maïnh, ñoäng löïc töï nguyeän vaø tinh thaàn töï löïc cuûa CÑ, taùc vieân ruùt daàn söï tham gia, hoã trôï, tö vaán cuûa mình

TÁC VIÊN CỘNG ĐỒNG

Teân goïi: Taùc vieân ñoåi môùi, taùc vieân phaùt trieån (coäng ñoàng), nhaø toå chöùc coäng ñoàng, nhaân vieân khuyeán noâng, nhaân vieân/caùn boä coäng ñoàng, nhaân vieân phaùt trieån coäng ñoàng …

=> Nhaân vieân xaõ hoäi laøm vieäc vôùi coäng ñoàng

Vai trò của Tác viên PTCĐ

• Xúc tác viên • Huấn luyện viên

• Nghiên cứu viên

• Vận động, biện hộ • Người lập kế họach

Xây mối quan hệ tin cậy

Tái phân phối tài nguyên &quyền quyết định / quyền lực

Vì người nghèo

Phát huy sự tham gia của dân /Tăng năng lực cho CĐ

Vai troø cuûa taùc vieân CĐ

NGÖÔØI XUÙC TAÙC :

• Ngöôøi taäp hôïp người daân vaøo caùc nhoùm • Ngöôøi taïo cô hoäi, ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå

ngöôøi daân taêng daàn khaû naêng baøn luaän, laáy quyeát ñònh , vaø cuøng haønh ñoäng

• Ngöôøi taïo baàu khoâng khí côûi môû vaø ñoái thoïai, khuyeán khích söï tham gia cuûa ngöôøi daân.

• Hoã trôï, khoâng ñieàu khieån, aùp daët


NGÖÔØI BIEÄN HOÄ :• Ñaïi dieän cho tieáng noùi cuûa nhoùm / CÑ ñeán

caáp thaåm quyeàn • Vaän ñoäng , keâu goïi moïi ngöôøi khaùc nhaèm

chuyeån bieán veà nhaän thöùc hoaëc hoã trôï tích cöïc hôn cho caùc ñoái töôïng

• Cung caáp thoâng tin cho coäng ñoàng

Những hình thức: Trình bày trong các buổi họp, tổ chức diễn đàn cho người dân tham gia phát biểu, viết bài đăng báo, gửi kết quả đến chính quyền v.v..


NGÖÔØI NGHIEÂN CÖÙU :

• Cuøng vôùi nhöõng noøng coát trong CÑ thu thaäp, tìm hieåu, vaø phaân tích caùc theá maïnh yeáu , vaán ñeà, tieàm naêng trong CÑ .

• Taùc vieân giuùp CÑ chuyeån nhöõng phaân tích ñoù thaønh nhöõng chöông trình haønh ñoäng cuï theå,


NGÖÔØI HUAÁN LUYEÄN :

• Giuùp caùc nhoùm trong CÑ hieåu muïc ñích, chieán löôïc döï aùn

• Boài döôõng kyõ naêng laøm vieäc trong nhoùm , kyõ naêng toå chöùc vaø quaûn lyù.

• Boài döôõng nhöõng giaù trò , thaùi ñoä hôïp taùc vaø toân troïng söï tham gia, söï töï quyeát cuûa ngöôøi daân.


NGÖÔØI LAÄP KEÁ HOAÏCH

Cuøng vôùi CÑ laäp keá hoaïch haønh ñoäng CÑ, saép ñaët caùc hoaït ñoäng moät caùch coù heä thoáng, coù tính toaùn, coù thôøi gian nhaát ñònh .

Phaåm chaát cuûa taùc vieân CĐ

• Naêng löïc chuyeân moân Phaûi qua huaán luyeän chuyeân moân ñeå töï tin vaø taïo nieàm tin nôi daân.

• Hoøa ñoàng Phong caùch soáng, laøm vieäc phuø hôïp vôí ngöôøi daân Bieát laéng nghe vaø ñoàng caûm vôùi ngöôøi daân.

• Trung thöïc Trung thöïc vôùi daân vaø trong saùng vôùi chính mình.

• Kieân trì, nhaãn naïi: Khoâng noùng voäi, ngaõ loøng, laøm thay, aùp ñaët, thuùc eùp ngöôøi daân...

• Khieâm toánKhoâng khoe khoang, höùa böøa , Daùm nhìn nhaän nhöõng haïn cheá cuûa mình Saün saøng laéng nghe, hoïc taäp nhöõng caùi hay cuûa ngöôøi daân.

Khaùch quan, voâ tö

Trong nhaän dieän, phaân tích, ñaùnh giaù tình hình, con ngöôøi.

Trong giaûi quyeát maâu thuaãn trong CÑ , Ñaïo ñöùc

Cuoäc soáng ñaïo ñöùc phuø hôïp vôùi caùc giaù trò, maãu möïc cuûa xaõ hoäi

Phaåm chaát cuûa taùc vieân CĐ (tt)

MOÁI QUAN HEÄ

• Taùc vieân thöôøng laøm vieäc vôùi ai?

• Nhöõng ñieàu gì laøm haïn cheá coâng vieäc cuûa taùc vieân?

• Caàn laøm gì ñeå coù moái quan heä toát?

MOÁI QUAN HEÄ

TAÙC VIEÂN

CHÍNH QUYEÀN, ÑOAØN THEÅ

DOANH NGHIEÄP

CÔ SÔÛ Y TEÁ

TRÖÔØNG HOÏC NGÖÔØI DAÂN

ÑOÀNG NGHIEÄP

MOÁI QUAN HEÄ

• Phaûi döïa vaøo söï toân troïng vaø tin caån laãn nhau

• Lòch söï, nhaõ nhaën trong giap tieáp• Laøm vieäc chaäm raõi vaø kieân

nhaãn nhaèm ñaùp öùng nhu caàu cuûa coäng ñoàng

• Hoïp thöôøng xuyeân vôùi nhoùm (baø meï, thieáu nieân.. ) ñeå thaûo luaän veà vaán ñeà/ moái quan taâm cuûa hoï

MOÁI QUAN HEÄ

CAÙC YEÁU TOÁ COÙ THEÅ PHAÙ HUÛY LOØNG TIN VAØ SÖÏ TOÂN TROÏNG CUÛA CÑ

Khieám nhaõ, thoâ loã Thieáu quan taâm ñeán vaên hoùa,

giaù trò cuûa CÑ Noùng voäi, muoán coù keát quaû

nhanh maø khoâng tính ñeán nhu caàu öu tieân cuûa CÑ

Vai troø taùc vieân

Vai troø coäng ñoàng

Ñaàu döï aùn Cuoái döï aùn

SỰ THAM GIA

Tham gia bao goàm söï can döï cuûa ngöôøi daân trong tieán trình ra quyeát ñònh, trong thöïc hieän chöông trình, chia seû quyeàn lôïi cuûa caùc chöông trình phaùt trieån cuõng nhö trong ñaùnh giaù nhöõng chöông trình naøy (Cohen & Uphoff, 1977)

YEÁU TOÁ THUÙC ÑAÅY SÖÏ THAM GIA

Tuaân thuû caùc nguyeân taùc haønh ñoäng PTCÑ Coù kyõ naêng veà caùc phöông phaùp, coâng cuï taïo thuaän lôïi cho söï tham giaToân troïng vaên hoaù vaø giaù trò coäng ñoàng Taùc vieân coäng ñoàng vaø caùn boä ñòa phöông phaûi thaät söï gaàn guõi, laéng nghe daân Coâng khai hoaù caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán daân ñeå hoï bieát moät caùch thaät söï vaø ñaày ñuû Naâng cao naêng löïc, bao goàm kieán thöùc vaø kyõ naêng ñeå ngöôøi daân coù theå tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng Cô sôû cuûa söï tham gia : Quy cheá daân chuû cô sôû

YEÁU TOÁ VAÊN HOAÙ AÛNH HÖÔÛNG TÍCH CÖÏC AÛNH HÖÔÛNG TIEÂU CÖÏC

Tinh thaàn yeâu nöôùc, yeâu queâ höông – neàn taûng cuûa söï tham giaTinh thaàn hieáu hoïc thuùc ñaåy nhu caàu tieán boä, aùp duïng kyõ thuaät/phöông phaùp môùi

Tinh thaàn “laù laønh ñuøm laù raùch”

Coù luùc do tinh thaàn “taäp theå” caù nhaân khoâng daùm yù kieán, quyeát ñònh rieâng

Caàn cuø, chòu thöông chòu khoù

An phaän

YEÁU TOÁ VAÊN HOAÙ (tt)

AÛNH HÖÔÛNG TÍCH CÖÏC AÛNH HÖÔÛNG TIEÂU CÖÏC

Toân ti traät töï –> kyû luaät cao trong toå chöùc

Kính laõo ñaéc thoï ->giôùi haïn tính naêng ñoäng saùng taïo, laõnh ñaïo cuûa lôùp treûGia tröôøng -> ñoäc ñoaùn trong laõnh ñaïo nhoùm

Saûn xuaát nhoû – taèn tieän, tieát kieäm

Baûo thuû, cuïc boä ñòa phöông – haïn cheá hôïp taùc

Phuï nöõ VN yeâu thöông choàng con, quan taâm moïi ngöôøi

Gaùnh vaùc moïi vieäc gia ñình-> khoâng thôøi gian tham giaTroïng nam khinh nöõ ->haïn cheá söï tham gia cuûa nöõ,

BẬC THANG THAM GIA

Kieåm soaùt

Giao nhieäm vuï

Laøm cuøng

Xoa dòu/cô caáu

Hoûi yù kiến

Ñöôïc thoâng tin

Khaéc phuïc

Leøo laùi

Tham gia thöïc söï

Khoâng tham gia

Tham gia bề mặt hình thức

Sherry Arnstein, 1969

Mức độ tham gia

Có tham gia thực sự

Tham gia bề mặt

Không có sự tham gia Quên lãng & Lèo lái0-1

Cung cấp thông tin 2

Hỏi ý kiến 3-4

Ý kiến được xem xét5-6

Cùng quyết định 7

Nhận trách nhiệm 8

Hành động với tinh thần tự nguyện

Tham gia cộng đồng

• Tăng hiểu biết Tăng hiểu biết • Tăng kỹ năng Tăng kỹ năng

• Tăng tự tin, tự giúp Tăng tự tin, tự giúp

• Tăng cảm xúc sở hữuTăng cảm xúc sở hữu

• Tăng tính chủ động Tăng tính chủ động

• Tăng tính tự quảnTăng tính tự quản Dân bàn

Dân biết

Dân làm

Được thông tin Được hỏi ý kiến

Được tham khảo ý kiến

Được thảo luận, bàn bạc, góp ý cho kế họach

Đóng góp tiền , lao độngĐược giao nhiệm vụ thực thi

Giám sát , góp ý,Đề nghị, đánh giá

Người dân tham gia trong Người dân tham gia trong suốt quá trình dự án từ giai suốt quá trình dự án từ giai đọan khảo sát, thiết kế, lập đọan khảo sát, thiết kế, lập

kế họach, thực thi, đến kế họach, thực thi, đến giám sát và lượng giá dự ángiám sát và lượng giá dự án

Dân kiểm tra

Bài làm cá nhân

-Sự tham gia của các anh, chị, các bạn ở vị trí hiện nay tại đơn vị của mình?

-Tự xếp mức độ theo bậc thang tham gia

- Bạn đã có những kỹ năng, kinh nghiệm gì liên quan đến sự tham gia?

- Bạn cần thêm những kỹ năng gì để tăng sự tham gia?

PHƯƠNG PHAÙP KHAÛO SAÙT NHANH COÙ SÖÏ THAM GIA

Participatory Rapid Appraisal (PRA)

Phương pháp tạo điều kiện cho người dân điạ phương chia sẻ, nâng cao và phân tích hiểu biết của họ về cuộc sống để lập kế hoạch, hành động, giám sát và lượng giá

Bắt nguồn từ 5 nguồn chính, chủ yếu từ lĩnh vực nông thôn; xem người dân như những nhà nghiên cứu bản địa

MỤC ĐÍCH

Nâng cao sự kiểm soát của người dân trong tiến trình cải thiện cuộc sống, phát triển dự án

Liên tục đánh giá tiến độ rút kinh nghiệm, học tập từ thất bại, thành công

NGUYÊN TẮC CỦA PRA

1. Học hỏi trực tiếp từ người dân điạ phương

2. Linh hoạt, sáng tạo, tạo cơ hội tham gia

3. Lắng nghe, không giảng dạy; tạo cơ hội cho người thiệt thòi (người nghèo, phụ nữ, v.v..)

4. Sử dụng tối ưu các kỹ thuật, công cụ

5. Kiểm tra chéo thông tin

NGUYÊN TẮC CỦA PRA (tt)

6. Tập trung vào những biến đổi, nắm bắt tính phức tạp và đa dạng

7. Trao quyền

8. Tác viên cộng đồng luôn kiểm tra mình

9. Tác viên luôn tự chịu trách nhiệm; ứng biến, sáng tạo

10. Chia sẻ

ỨNG DỤNG PRA

- Nghiên cứu – Khảo sát

- Giáo dục – Tập huấn

- Lập kế hoạch, thực hiện, giám sát, lượng giá

- Nông thôn, đô thị: quản lý tài nguyên, sức khỏe, nghèo đói

ĐIỀU CĂN BẢN CỦA PRA: THAY ĐỔI THÁI ĐỘ VÀ HÀNH VI

- PRA không chỉ là tập họp những công cụ

- Con người là hàng đầu

- Thái độ đúng trong PRA

- Huấn luyện- chú trọng sự thay đổi hành vi

PHƯƠNG PHÁP – KỸ THUẬT TRONG PRA

Phương pháp theo không gian

Phương pháp theo thời gian

Phương pháp theo mối quan hệ

Phương pháp theo không gian

- Vẽ bản đồ / sơ đồ cộng đồng; bản đồ xã hội; bản đồ nguồn lực; dịch vụ và xã hội;….- Xây dựng sa bàn- Thực hiện khảo sát tuyến – vẽ sơ đồ mặt cắt ngang CĐ

Thực hành đi xuyên ngang CĐ

VẼ SƠ ĐỒ MẶT CẮT

Sơ đồ mặt cắt

Khu vöïc

Ñoài

Ven soâng

Soâng

Ven soâng

Ñaát cao

Ñaát truõng

Söû duïng ñaát

Caây

Con

……

Phương pháp theo thời gian

Lược sử cộng đồng: các mốc thời gian quan trọng

Năm Nội dung

1905 - Xây dựng hồ chứa nước tưới

- Vụ mùa chính là ngũ cốc

1931 Hạn hán, 20 gia đình di cư

1940 Một trường học tư được xây dựng

1945 Xây 10 giếng nước tưới tiêu -> thay đổi loại cây canh tác sau đó

1950 Nhà thờ được xây dựng

1977 Điện được dẫn về làng

1983 Xây trường công lập

Năm Nội dung

1985 Xây dựng 02 hồ chứa nước uống

1991 Bắt đầu có dịch vụ xe buýt

1992 Chương trình tiết kiệm-tín dụng

1995 Phụ nữ đầu tiên được bầu làm trưởng ấp

1996 Nhà nước hỗ trợ cho sửa chữa những nhà xuống cấp

1997 - Có sự hỗ trợ của một tổ chức tự nguyện

- Có một ti-vi đầu tiên ở làng

Sơ đồ hình tròn : muà vụ - sức khỏe

Gieo hạt

Cúm

Đập hạt

Thu hoạch

Ho

Cảm lạnh

Sốt

Hen,suyễn

Di cư cho đến mùa mưa

Chuẩn bị đồng ruộng

Sốt rét

Cày bừa

Phương pháp theo mối quan hệ

Cộng đồng

Tổ chức xã hội/tài trợ

Các tổ chức địa phương

Người cho vay

-------: mối quan hệ trước kia

_____ : mối quan hệ hiện tại

Biểu đồ Venn

Biểu đồ nhân - quả về tình trạng mù chữ

Mù chữ

Thiếu tổ chức trong CĐ

Thiếu giáo viên

Thiếu cơ hội nghề nghiệp

Thiếu quan tâm của cha mẹ

Nghèo

Ít đến trường

Chăn bò

Làm việc nặng

Mệt nhọc

Nhậu

Cha mẹ mù chữ

Cha mẹ thiếu nhận thức

Lao động

trẻ em

Không nghề Thu nhập thấp

Bóc lột ở nhiều mức độ

Chi trả thấp/Lừa đảo

Phớt lờ nhân viên

Khg khả năng kiểm soát giáo viên

Trẻ không được giáo dục

Khg khả năng nghĩ về

doanh nghiệp

Đói

Khg thời gian nghĩ đến

sức khỏe cá nhân

Bệnh

Khg khả năng làm việc

DỰ ÁN PHÁT TRIỂN CỘNG ĐỒNG

Ý định của các bên liên quan

DỰ ÁN

Khả năng của

các bên liên quan

Nhu cầu của người dân/ cộng đồng

3 yếu tố cấu thành dự án

Dự án PTCĐ nhằm phát huy sự tham gia của người dân hơn là mang tiền bạc, vật chất đến

Chu trình dự án

Phân tíchtình hình

Lượng giá

Lập kế hoạch

Viết dự án Thực

hiệndự án

1. Đánh giá nhu cầu2. Đánh giá lợi ích3. Xác định và chọn vấn đề4. Giải pháp đề nghị5. Đánh giá tiềm năng, tài nguyên

1. Mục tiêu2. Phương pháp3. Cơ chế kiểm

soát, giám sát, lượng giá

4. Kế hoạch và thời gian làm việc

5. Kinh phí

1. Tương tác nhóm dự án2. Quản lý công việc3. Quản lý thời gian4. Quản lý cơ sở vật chất và tài nguyên5. Quản lý tài chánh6. Ghi chép và báo cáo

1. Lượng giá nội bộ2. Bên ngoài lượng giá

Sơ đồ Gantt: Dự án KHHGĐ Hoạt động \ Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Chọn địa điểm

Hợp đồng

Mua trang thiết bị

Tuyển nhân viên

Tập huấn nhân viên

Xây dựng hệ thống ghi chép

Nhận dụng cụ tránh thai

Cung cấp dịch vụ

Tham quan giám sát

Báo cáo tiến độ quý

Báo cáo tài chánh quý

Báo cáo tiến độ năm

Báo cáo tài chánh năm

KIỂM SOÁT – GIÁM SÁT – LƯỢNG GIÁ

LOẠI HOẠT ĐỘNG

NHỮNG GÌ ĐƯỢC

ĐÁNH GIÁ / ĐO LƯỜNG

THƯỚC ĐO

KIỀM SOÁT Thao tác của cá nhân và nhóm

(Con người được kiểm soát)

Bản mô tả công việc

GIÁM SÁT Thực hiện những hoạt động theo kế hoạch

(Tiến trình được giám sát)

Kế hoạch công việc

LƯỢNG GIÁ Kết quả đầu ra

(Thành quả được lượng giá)

Những mục tiêu cụ thể

TÌM HIỂU DỰ ÁN PTCĐ

Thảo luận nhóm 20’

1. Dự án thuộc lĩnh vực nào? Mục tiêu dự án2. Các bên / Thành phần liên quan dự án3. Các hoạt động của dự án 4. Sự tham gia của người dân trong dự án5. Vai trò tác viên / Nhân viên xã hội6. Theo các anh, chị, các bạn, dự án có bền vững

không? Vì sao?7. Có yếu tố về giới trong dự án không?

KHÓ KHĂN -THUẬN LỢI TRONG PTCĐ

Trở ngại – Khó khăn

- Con người : Tác viên Người dân

- Cộng đồng

- Xã hội – văn hoá

- Phương thức PTCĐ

KHÓ KHĂN -THUẬN LỢI TRONG PTCĐ (tt)

Thuận lợi

Con người

Văn hoá – xã hội

Quản lý -chủ trương - chính sách Nhà nước

Đào tạo

Góp phần của các tổ chức xã hội

CỘNG ĐỒNG TỰ LỰC

Phat trien cong dong

Technology

Transcript of Phat trien cong dong