Phan tich dich bang

11

PHÂN TÍCH DỊCH BÁNGPHÂN TÍCH DỊCH BÁNG

ThS GVC TRAÀN THÒ KHAÙNH TÖÔØNGThS GVC TRAÀN THÒ KHAÙNH TÖÔØNGBM NOÄI ÑHYK PHAÏM NGOÏC THAÏCHBM NOÄI ÑHYK PHAÏM NGOÏC THAÏCH

22

Vaøng trong, traéng trong (BC <1000/mmVaøng trong, traéng trong (BC <1000/mm3 3 ) ) Maøu hoàng : HC >10.000/mmMaøu hoàng : HC >10.000/mm33

Nhö maùu ( bloody ascites) : HC > Nhö maùu ( bloody ascites) : HC > 50.000/mm50.000/mm33

XH noäi : vôõ gan ( u gan hay chaán thöôøng ), XH noäi : vôõ gan ( u gan hay chaán thöôøng ), laùchlaùch

Gaëp 5% trong xô gan ( töï phaùt hay chaïm Gaëp 5% trong xô gan ( töï phaùt hay chaïm maïch : coù maùu cuïc )maïch : coù maùu cuïc )

Chieám 20% case K di caên maøng buïngChieám 20% case K di caên maøng buïng Chieám 10% K maøng buïng nguyeân phaùt Chieám 10% K maøng buïng nguyeân phaùt

(peritoneal carcinomatosis)(peritoneal carcinomatosis)

Maøu saécMaøu saéc

33

Ñuïc Ñuïc coù theå do BC, hay do Triglyceride coù theå do BC, hay do Triglyceride

( > 50mg/dl hay 0,56mmol/l ( > 50mg/dl hay 0,56mmol/l ñuïc) ñuïc)

Ñònh löôïng Triglyceride (TG)Ñònh löôïng Triglyceride (TG)

Ñuïc nhö sữa : Baùng buïng döôõng chaáp Ñuïc nhö sữa : Baùng buïng döôõng chaáp (Chylous (Chylous

ascites) khi TG > 200mg/dl (2,26mmol/l) vaø >TG ascites) khi TG > 200mg/dl (2,26mmol/l) vaø >TG

maùu : K, xô gan ( 0.5-1 %), nhieãm truøng ( lao, maùu : K, xô gan ( 0.5-1 %), nhieãm truøng ( lao, giun chæ …)giun chæ …)

Naâu ñoû Naâu ñoû Ñònh löôïng Bilirubin Ñònh löôïng Bilirubin

(Bilirubin dòch baùng > maùu (Bilirubin dòch baùng > maùu VPM maät : vôõ VPM maät : vôõ tuùi maät hay thuûng taù traøng)tuùi maät hay thuûng taù traøng)

Maøu saécMaøu saéc

44

PHAÂN TÍCH DÒCH BAÙNGPHAÂN TÍCH DÒCH BAÙNG

Traû lôøiTraû lôøi 2 2 caâu hoûi chính ( XN caâu hoûi chính ( XN thöôøng qui )thöôøng qui )

1.1. Dòch baùng coù nhieãm truøng ?Dòch baùng coù nhieãm truøng ?

2.2. Coù taêng aùp TMC ?Coù taêng aùp TMC ?

Caâu hoûi phuï Caâu hoûi phuï Protein cao hay thaáp ?Protein cao hay thaáp ?

Gôïi yù nguyeân nhaân ( keát hôïp Gôïi yù nguyeân nhaân ( keát hôïp LS)LS) XN choïn loïc. XN choïn loïc.

55

XÉT NGHIỆM THƯỜNG QUI XÉT NGHIỆM THƯỜNG QUI (ROUTINE TESTS)(ROUTINE TESTS)

Ñeám teá baøoÑeám teá baøo AlbuminAlbumin ProteinProtein

Traû lôøi caâu hoûi Traû lôøi caâu hoûi 1vaø 21vaø 2

66

XÉT NGHIỆM CHỌN LỌCXÉT NGHIỆM CHỌN LỌC (OPTIONAL TESTS) (OPTIONAL TESTS)

GlucoseGlucose LDHLDH Nhuộm gramNhuộm gram Cấy trong chai cấy máu Cấy trong chai cấy máu ADAADA AmylaseAmylase CytologyCytology

XEÙT NGHIEÄM ÍT XEÙT NGHIEÄM ÍT LAØMLAØM

Bilirubin Triglycerit Nhuoäm vaø caáy VK

lao

77

Chaïm maïch : Tröø 1 BC/750 HC; 1Neu/250 HC Chaïm maïch : Tröø 1 BC/750 HC; 1Neu/250 HC Dịch thấm thöôøng BC < 500 / mmDịch thấm thöôøng BC < 500 / mm3 3 , ,

Neutrophil < 250/mmNeutrophil < 250/mm3 3 Neáu Neutrophil Neáu Neutrophil ≥ ≥ 250/mm 250/mm3 3 vaø vaø ≥ 50% toång ≥ 50% toång

soá soá

BC BC Dòch baùng nhieãm truøng (VPM) Dòch baùng nhieãm truøng (VPM)

ÑEÁM TEÁ BAØO ÑEÁM TEÁ BAØO ( caâu ( caâu hoûi 1)hoûi 1)

88

VVPM thöù phaùtPM thöù phaùt nghi ngôø khi coù 2 trong 3 tieâu nghi ngôø khi coù 2 trong 3 tieâu chuaån sau:chuaån sau:

1- Protein >1.0g/dl 2- Glucose < 50mg/dl (2.8 mmol/L) 3- LDH DB ≥ LDH maùu ( giôùi haïn treân bình

thöôøng ) Khi caáy DB thöôøng moïc ≥ 2 loaïi vi truøng.

2 tieâu chuaån ± caáy nhieàu loaïi VT 96% VPM thứ phaùt * CEA >5 ng/mL hay ALP >240 UI/L dòch baùng :

ñoänhaïy 92 % vaø chuyeân 88 % ñeå phaùt hieän thuûng

taïng roãng vaøo dòch baùng **.

• Soriano G, Castellote J, Alvarez C, et al. Secondary bacterial peritonitis in cirrhosis: a retrospective study of clinical and analytical characteristics, diagnosis and management. J Hepatol 2010; 52:39.

** Wu SS, Lin OS, Chen YY, et al. Ascitic fluid carcinoembryonic antigen and alkaline phosphatase levels for the differentiation of primary from secondary bacterial peritonitis with intestinal perforation. J Hepatol 2001; 34:215.

99

VPM thöù phaùt : thuûng hay khoâng thuûng (abscess quanh thaän ) TV 100% neáu khoâng PT *

Nghi ngôø VPM thứ phaùt : tìm thuûng taïng roãng ( lieàm hôi döôùi hoaønh…) hay nhieãm truøng khu truù ( CT scan )Neáu khoâng tìm thaáy ñieàu trò nhö VPM töï phaùt

* Akriviadis EA, Runyon BA. Utility of an algorithm in differentiating spontaneous from secondary bacterial peritonitis. Gastroenterology 1990; 98:127.

1010

VPM töï phaùt : khoâng hay chæ coù 1 tieâu chuaånCaáy chæ moïc 1 loaïi vi truøng.

PT khoâng caàn thieát ñ/v VPM töï phaùt : PT khoâng caàn thieát ñ/v VPM töï phaùt : 80% TV *80% TV *

* Pinzello G, Simonetti RG, Craxì A, et al. Spontaneous bacterial peritonitis: a prospective investigation in predominantly nonalcoholic cirrhotic patients. Hepatology 1983; 3:545

1111

ÑOÄ CHEÂNH ALBUMINÑOÄ CHEÂNH ALBUMIN (caâu hoûi 2) (caâu hoûi 2)

SAAG : (SAAG : (Serum-Serum-ascitiesascities albumin gradient albumin gradient ) ) Chính xaùc 97% trong phaân loaïi dòch Chính xaùc 97% trong phaân loaïi dòch

baùngbaùng SAAG = Albumin maùu – Albumin dòch SAAG = Albumin maùu – Albumin dòch

baùngbaùng

≥ ≥ 1.1g/dl : coù taêng aùp TMC 1.1g/dl : coù taêng aùp TMC

(SAAG cao)(SAAG cao)

< 1.1g/dl : khoâng taêng aùp löïc < 1.1g/dl : khoâng taêng aùp löïc TMC TMC

(SAAG thaáp)(SAAG thaáp)

1212

Protein dòch baùng Protein dòch baùng dòch thaám hay tieát dòch thaám hay tieátProtein Protein ≥ 2.5g/dl ≥ 2.5g/dl dòch tieát, < 2.5g/dl dòch tieát, < 2.5g/dl dòch dòch thaám thaám

Nhöng chính xaùc chæ 56% !!!.Nhöng chính xaùc chæ 56% !!!.Döïa LDH DB/ maùu vaø protein DB/maùu ( gioáng Döïa LDH DB/ maùu vaø protein DB/maùu ( gioáng tieâu chuaån Light )tieâu chuaån Light ) ñoä chính xaùc cuõng ñoä chính xaùc cuõng khoâng khoâng cao hôn.cao hôn.o Suy tim P Suy tim P dòch thaám, nhöng Pro dòch thaám, nhöng Pro ≥ 2,5g/dl≥ 2,5g/dlo Duøng thuoác lôïi tieåu nhieàu Duøng thuoác lôïi tieåu nhieàu Pro cao / xô Pro cao / xô

gan.gan.o DB do K gan di caên laø dòch tieát nhöng co DB do K gan di caên laø dòch tieát nhöng co

ùPro ùPro thaáp ñeán 30% tröôøng hôïp.thaáp ñeán 30% tröôøng hôïp.

PROTEINPROTEIN

1313

Keát hôïp caû SAAG vaø Protein DBKeát hôïp caû SAAG vaø Protein DB

gôïi yù NN gaây baùng buïng.gôïi yù NN gaây baùng buïng.

VD : VD :

SAAG cao + Pro cao SAAG cao + Pro cao thöôøng laø thöôøng laø ST PST P

SAAG thaáp + Pro cao SAAG thaáp + Pro cao thöôøng thöôøng beänh lyù beänh lyù

aùc tính hay lao maøng buïng.aùc tính hay lao maøng buïng.

1414

Nhuoäm Gram vaø Caáy

10ml trong moâi tröôøng caáy maùu 10ml trong moâi tröôøng caáy maùu ñoä nhaïy cao hôn. ñoä nhaïy cao hôn.

Cytology : tìm TB dò daïng: tìm TB dò daïng

Ñoä nhaïy gaàn 100% K maøng buïng Ñoä nhaïy gaàn 100% K maøng buïng nguyeân phaùtnguyeân phaùt

Ñoäâ nhaïy 60%vôùi K di caên maøng Ñoäâ nhaïy 60%vôùi K di caên maøng buïng.buïng.

CAÙC XEÙT NGHIEÄM CAÙC XEÙT NGHIEÄM KHAÙCKHAÙC

1515

Amylase DB xô gan khoâng bieán chöùng : DB xô gan khoâng bieán chöùng :

40IU/L40IU/L vaø Amylase DB/ maùu # 0.4vaø Amylase DB/ maùu # 0.4

Amylase DB/ maùu > 0.4 : Baùng Amylase DB/ maùu > 0.4 : Baùng trong Vieâm trong Vieâm

tuïy hay thuûng taïng roãng vaøo tuïy hay thuûng taïng roãng vaøo DB.DB.

ADA ≥ ≥ 39IU/L : ñoä nhaïy 100% vaø ñoä 39IU/L : ñoä nhaïy 100% vaø ñoä

chuyeân 97.2% trong lao maøng buïng *chuyeân 97.2% trong lao maøng buïng *

CAÙC XEÙT NGHIEÄM CAÙC XEÙT NGHIEÄM KHAÙCKHAÙC

* Riquelme, A, Calvo, M, Salech, F, et al. Value of adenosine deaminase (ADA) in ascitic fluid for the diagnosis of tuberculous peritonitis: a meta-analysis. J Clin Gastroenterol 2006; 40:705.

1616

ĐẶC ĐIỂM DỊCH BÁNG ĐẶC ĐIỂM DỊCH BÁNG

TRONG MỘT SỐ BỆNH LÝTRONG MỘT SỐ BỆNH LÝ

1717

LAO MÀNG BỤNGLAO MÀNG BỤNG

Vàng chanhVàng chanh BC : 150 - 4000 /mm3, Lympho chiếm ưu thế *BC : 150 - 4000 /mm3, Lympho chiếm ưu thế * Protein >3.0 g/dL *Protein >3.0 g/dL * Trên BN không xơ gan : SAAG <1.1 g/dLTrên BN không xơ gan : SAAG <1.1 g/dL Nhuộm Ziehl-Neelson : nhạy 0 - 6 % **Nhuộm Ziehl-Neelson : nhạy 0 - 6 % ** Cấy (+) < 20 % **Cấy (+) < 20 % ** PCR lao : độ nhạy 8-25%PCR lao : độ nhạy 8-25% ADA ≥ 39 IU/L : ADA ≥ 39 IU/L : ñoä nhaïy 100% vaø ñoä chuyeân ñoä nhaïy 100% vaø ñoä chuyeân

97.2% trong lao maøng buïng 97.2% trong lao maøng buïng

•Sanai FM, Bzeizi KI. Systematic review: tuberculous peritonitis--presenting features, diagnostic strategies and treatment. Aliment Pharmacol Ther 2005; 22:685.

** Marshall JB. Tuberculosis of the gastrointestinal tract and peritoneum. Am J Gastroenterol 1993; 88:989

1818

SUY TIMSUY TIM

Protein DB thường cao từ 2.5 g/dl trở lênProtein DB thường cao từ 2.5 g/dl trở lênSAAG caoSAAG caoĐo pro-brain natriuretic peptide (pro-BNP) trong Đo pro-brain natriuretic peptide (pro-BNP) trong huyết thanh huyết thanh phân biệt báng bụng do xơ gan phân biệt báng bụng do xơ gan hay suy tim . hay suy tim . pro-BNP >1000 pg/ml: độ nhạy để loại trừ xơ pro-BNP >1000 pg/ml: độ nhạy để loại trừ xơ gan gây báng bụng đơn thuần không suy tim là gan gây báng bụng đơn thuần không suy tim là 100%100%Xơ gan và suy tim ( xơ gan tim ) : trị số Xơ gan và suy tim ( xơ gan tim ) : trị số pro-BNP như suy timpro-BNP như suy tim

Sheer TA, Joo E, Runyon BA. Usefulness of serum N-terminal-ProBNP in distinguishing ascites due to cirrhosis from ascites due to heart failure. J Clin Gastroenterol 2010; 44:e23

1919

NGUYEÂN NHAÂNNGUYEÂN NHAÂNSAAG cao :SAAG cao : Protein DB caoProtein DB cao

- Suy tim phaûi, vieâm - Suy tim phaûi, vieâm maøng ngoaøi tim co maøng ngoaøi tim co thaét .thaét .

- Hoäi chöùng Budd - - Hoäi chöùng Budd - Chiary hay beänh taéc Chiary hay beänh taéc maïch giai ñoaïn sôùmmaïch giai ñoaïn sôùm

Protein DB thaápProtein DB thaáp

- Xô gan , vieâm gan do - Xô gan , vieâm gan do röôïu, suy gan toái caáp.röôïu, suy gan toái caáp.

- Hoäi chöùng Budd - - Hoäi chöùng Budd - Chiary hay beänh taéc Chiary hay beänh taéc maïch ôû giai ñoaïn treã) maïch ôû giai ñoaïn treã)

SAAG thaáp :SAAG thaáp :Protein DB caoProtein DB cao

- Ung thö nguyeân phaùt hay - Ung thö nguyeân phaùt hay di caên di caên

- Lao maøng buïng- Lao maøng buïng

- Vieâm tuïy hay doø tuyeán - Vieâm tuïy hay doø tuyeán tuïy, doø nang giaû tuïy...tuïy, doø nang giaû tuïy...

- Vieâm thanh maïc (serotitis )- Vieâm thanh maïc (serotitis )

Protein DB thaápProtein DB thaáp

- Hoâi chöùng thaän hö - Hoâi chöùng thaän hö

- Suy dinh döôõng- Suy dinh döôõng

2020

TRƯỜNG HỢP 1TRƯỜNG HỢP 1

Máu : Protein 6.5g/dl, Albumin 2.8g/dl, LDH ( 180 - 350 IU/l )

DB : vàng trong– Protein : 1.3g/dl, Albumin 0.8g/dl– BC : 650 / mm3 , Neu 452/ mm3

– HC : 150/ 150/ mm3

– LDH : 220 IU/l– Glucose : 77 mg/dl

2121


Máu : Protein 5.5g/dl, Albumin 2.0g/dl

LDH ( 180 - 350 IU/l )

DB : trắng trong– Protein : 1.8g/dl, Albumin 1.1g/dl– BC : 150 mm3 / , Neu 52/ mm3, Mono 148/ mm3


2222


Máu : Protein 7.5g/dl, Albumin 3.9g/dl LDH ( 180 - 350 IU/l )

DB : vàng trong– Protein : 4.3g/dl, Albumin 3.1g/dl– BC : 1450 / mm3 , Neu 20%, Lym 80%

– HC : 150 / 150 / mm3


2323


Máu : Protein 6.8 g/dl, Albumin 3.2 g/dl

LDH ( 180 - 350 IU/l )

DB : vàng trong– Protein : 2.9 g/dl, Albumin 1.6 g/dl– BC : 120 / mm3 , Neu 25%, Mono 70%– LDH : 260 IU/l– Glucose : 95 mg/dl

2424


Máu : Protein 7.8 g/dl, Albumin 3.9 g/dl LDH ( 180 - 350 IU/l )

DB : hồng nhạt– Protein : 4.9 g/dl, Albumin 3.2 g/dl– BC : 220 / mm3 , Neu 25%, Mono 70%

– HC : 1250 / mm3


Phan tich dich bang

Education

Transcript of Phan tich dich bang