1

PRAKTIKA T SUKSESSHMEN ARSIMIN PARAUNIVERSITAR

TIRAN, 2012

2

Ky botim u prgatit nga stafi IKAP

Redaktimi shkencor: Teuta obajRedaktimi letrar: Miranda Kurti

Copyright: IKAP

3

PARATHNIE

Botimi Praktika t suksesshme t institucioneve arsimore sht nj prpjekje serioze dheprofesionale, pr t sjell te msuesit dhe drejtuesit e shkollave prvoja pozitive, t cilat kan rezultuar tsuksesshme n bashkpunimet midis msuesve, nxnsve dhe prindrve.

Ato jan identifikuar nga specialistt e Inspektoratit Kombtar t Arsimit Parauniversitar (IKAP)gjat bashkpunimeve inspektuese, vlersuese, monitoruese, informuese, kshilluese dhe lehtsuese memsues e drejtues t institucioneve arsimore parauniversitare, n shum shkolla 9-vjeare dhe t mesme tvendit.

Praktikat e botuara konsiderohen si prvoja t frytshme dhe rezultative t msuesve, t ekipevelndore kurrikulare, t organizmave q funksionojn n shkoll dhe t drejtuesve t shkollave t ndryshme,kudo n Shqipri.

Ato kan lidhje t drejtprdrejt me udhzuesin zyrtar t IKAP-it, Inspektimi dhe vlersimi ibrendshm i shkolls, konkretisht me fushat:

Kurrikula e zbatuar;Msimdhnia dhe t nxnt;Klima dhe etika n shkoll;Kujdesi ndaj nxnsit;Menazhimi i shkolls;Zhvillimi i burimeve njerzore dhe financiare;Vlersimi dhe arritjet e nxnsve.

Prhapja e ktyre prvojave sht jo vetm detyrim institucional pr ne, por mendojm se u shrbenedhe kolegve, msues e drejtues t shkollave, q ti studiojn e ti zbatojn ato, si dhe t ndrmarrin iniciativaprofesionale t suksesshme, pr ta br shrbimin arsimor n shkollat e tyre sa m cilsor.

4

Dalja e botimit Praktika t suksesshme t institucioneve arsimore na ka krijuar nj motiv t fortprofesional, pasi prkon me Festn e 100-vjetorit t Pavarsis s shtetit shqiptar. N kt kuptim, aisht edhe nj tregues pr t sintetizuar disa arritje pozitive t shkolls son, n prfundim t ktij shekullishtetformues.

Prpjekja e stafit t IKAP-it ka qen shum domethnse, pr t prcjell n kt botim prvojaedukimi, t cilat ngjasojn dhe jan t prafrta me modelet arsimore evropiane.

Kryeinspektori i IKAP-it

Robert GJEDIA

5

PRMBAJTJA

I. Kurrikula e zbatuar ........................................................................................................................... 7Nj planifikim i mir sht nj fillim i mbar ........................................................................................... 7Prhapja e kulturs s vetvlersimit, sfid e shkolls .......................................................................... 12Projekti i t nxnit, risi n realizimin e praktiks profesionale ............................................................... 16Nj shkoll e vogl me ide t mdha .................................................................................................. 17

II. Msimdhnia dhe t t nxnit ......................................................................................................... 21Risi didaktike pr nj planifikim ditor efektiv ....................................................................................... 21Planifikimi i mirstrukturuar, mundson nj proces msimor efektiv . .................................................... 25Ort e lira, aftsi dhe tema ndrkurrikulare ........................................................................................ 32Gjimnazi Petro Nini Luarasi Tiran, shpallet fitues i projektit teknologjik t Microsoft partners in learning .................................................................................................. 42Realizimi i msimit n nj or msimore n firmn ushtrimore ............................................................... 46

III. Klima dhe etika n shkoll. Kujdesi ndaj nxnsit ......................................................................... 51Drejt nj shkolle pa konflikte .............................................................................................................. 51Dimensionet e nj projekti .................................................................................................................. 54Bashkpunimi i t gjith aktorve, mundsi reale pr procesin e gjithprfshirjes .................................. 56Dita pr t, sht e njjt si pr t gjith ............................................................................................. 58Kujdesi pr secilin, pritshmria m e madhe ........................................................................................ 60Fmijt e ngujuar, shanse dhe mundsi t barabarta edukimi ................................................................ 62Klasa ime, shkolla ime, qyteti im... i pastr dhe i bukur ....................................................................... 63Roli i kampeve verore n rritjen e besimit tek shkolla .......................................................................... 65

6

IV. Menazhimi i shkolls ..................................................................................................................... 68Vetvlersimi i shkolls pr cilsin e shrbimit t ofruar ...................................................................... 68Nxitja e ndjeshmris komunitare prmes projekteve t nj shkolle .......................................................... 70

V. Zhvillimi i burimeve njerzore dhe financiare ................................................................................... 72Besimi i prbashkt tek veprimi i prbashkt ................................................................................... 72Transparenca financiare e kontributeve rrit besueshmrin tek prindrit ................................................ 76T nxnit nprmjet veprimtarive praktike, motoja e puns n kolegjin TURGUT OZAL. ................. 77

VI. Vlersimi i nxnsve dhe arritjet ................................................................................................... 81Kompetenca profesionale, produkti prfundimtar i arritjeve t nxnsve .............................................. 81

7

I. KURRIKULA E ZBATUAR

NJ PLANIFIKIM I MIR SHT NJ FILLIM I MBAR

Plani msimor vjetor, lndor hartohet duke u bazuar n programin lndor, dokumentet zyrtare dhetekstin e przgjedhur. N hartimin e tij duhet marr parasysh fleksibiliteti i kurrikuls, kushtet konkrete tshkolls, interesat dhe niveli i nxnsve, n prshtatje me aktualitetin dhe zhvillimet e kohs. Plani vjetorlndor hartohet dhe zbatohet duke e lehtsuar programin nga tema, koncepte dhe informacione t tejkaluara,duke shfrytzuar lirin e msuesit me 10%. Kto jan disa element t rndsishm pr hartimin e nj planivjetor, lndor eficent. N kt kuadr, IKAP-i bazuar n udhzuesin Inspektimi dhe vlersimi i brendshmi shkolls si dhe udhzuesin Pr zhvillimin e kurrikuls s re t gjimnazit, n kuadr t inspektimeveq prfshijn fushn e kurrikuls s zbatuar, ka monitoruar zbatimin konkret t saj n disa gjimnaze tvendit.Gjat ktij procesi jan evidentuar jo vetm probleme, q kan nevoj pr prmirsim, por dhearritje pozitive nj nga t cilat po e paraqesim m posht.

Msuesja e lnds s kimis n gjimnazin Qemal Stafa, Tiran, zonja Nina Guga prcjell prvojne saj lidhur me hartimin e planit vjetor lndor n kushtet e reformimit t thell t kurrikuls s gjimnazit.

Dokumentet kurrikulare zyrtare pr hartimin e planit msimor vjetor jan: programi lndor miratuar nga MASH-i; udhzuesi pr zhvillimin e kurrikuls s re t gjimnazit; standardet e fushs s t nxnit; udhzuesi kurrikular lndor; teksti msimor i przgjedhur.

Hapat q ndiqen n procesin e hartimit t planit msimor vjetor. Studimi i programit. Studimi i programit msimor prfshin synimin, objektivat e prgjithshm, objektivat e linjave dhe

nnlinjave, krkesat ndaj lndve t tjera, krkesat pr zbatimin e programit si dhe vlersimin.

8

Studimi i udhzuesit kurrikular lndor mbi zbrthimin e objektivave t programit.Gjat gjith procesit sht e domosdoshme rrahja e mendimeve mes kolegve t s njjts lnd,

antar t ekipeve kurrikulare prkatse, pr t deprtuar n idet themelore t programit. Prcaktimi i temave n funksion t realizimit t objektivave t programit msimor.

Msuesit duhet t njohin dhe studiojn thell programin msimor, duke prdorur dhe tekstin e przgjedhursi mjet q garanton sukses n realizimin e objektivave t tij.

far prmban nj plan msimor vjetor?Formati i tij sht prcaktuar n Udhzuesin kurrikular t gjimnazit. Hyrja (nj prmbledhje me fjalt e msuesit lidhur me synimin e lnds pr at vit shkollor dhe

objektivat e prgjithshm vjetor pr aftsit ndrkurrikulare dhe lndore). Tabela prmbledhse (nj tabel statistikore q tregon numrin e orve dhe prqindjen e tyre sipas

llojit t temave) prmban:- shtjellimin e njohurive t reja q zn 70% kundrejt totalit t orve msimore. N kto tema prfshihen

njohuri t reja teorike, pyetje, ushtrime, problema, pun laboratori q lidhen me shpjegimin dhe prvetsimin etyre prqindja e t cilave llogaritet si prqindja kundrejt totalit t orve pr njohurit e reja, pra kundrejt 70%;

- prpunimin e njohurive q zn 30% kundrejt totalit t orve msimore. N kto tema prfshihen orpr prsritje, testim, projekte kurrikulare, veprimtari shkencore, detyr eksperimentale, pun praktikelaboratorike etj. Prqindja e tyre llogaritet si prqindje kundrejt totalit t orve t prpunimit t njohurive, prakundrejt 30%.

Hartimi i programit sintetik (shembull n lndn kimi, klasa e njmbdhjet, brtham).Or msimi gjithsej 72 or ( 36 jav x 2 dit/jav = 72 or). Shtjellim njohurish: 70% x 72 or = 50 or.

- Teori (T) jan 40 or (80 % kundrejt totalit t orve t shtjellimit).- Ushtrime (U) jan 10 or ( 20% kundrejt totalit t orve t shtjellimit).

Prpunim njohurish: 30% e 72 or = 22 or.- Prsritje (P) jan 2 or (9 % kundrejt totalit t orve t prpunimit).- Detyr kontrolli (DK) jan 4 or (18 % kundrejt totalit t orve t prpunimit), 1 DK n do 18 or.- Detyr eksperimentale ose pun praktike (PL, Pp), jan 11 or (50 % kundrejt totalit t orve t

prpunimit).

9

- Veprimtari shkencore (V).- Projektet kurrikulale (PR) jan 1or PR pr do 18 or (afrsisht 4 or, 18 % kundrejt totalit t

orve t prpunimit).- Ese (E) sht 1 or, (5 % kundrejt totalit t orve t prpunimit).

T dhnat e msiprme formatohen sipas tabels 1 (faqe 97, Udhzuesi pr Zhvillimin e Kurrikuls sre t Gjimnazit).

Plani pr do kapitullPlani pr do kapitull prmban:- titullin;- numrin e orve msimore pr kapitull;- objektivat e programit msimor pr kapitull;- tabeln e temave pr ort msimore.

Lloji i temave Numri i orve Prqindja

Njohuri t reja a. teori b.ushtrime

50 or 40 or 10 or

70 % kundrejt totalit t orve 80% kundrejt totalit t njohurive t reja 20% kundrejt totalit t njohurive t reja

Prpunimi i njohurive 22 or 30 % kundrejt totalit t orve

Prsritje 2 or 9 % kundrejt totalit t orve t prpunimit

Provime 4 or 18 % kundrejt totalit t orve t prpunimit

Projekte kurrikulare 4 or 18 % kundrejt totalit t orve t prpunimit

T tjera a. pun praktike b. ese

12 or 11 or 1 or

54 % kundrejt totalit t orve t prpunimit 50 % kundrejt totalit t orve t prpunimit 5 % kundrejt totalit t orve t prpunimit

10

Formati i planit vjetor (shembull pr nj kapitull).

KAPITULLI: Reaksionet redoks. ElektrokimiaOr gjithsej 14- njohuri t reja 10 or;- prpunim njohurish 4 or. Objektivat e programit pr kt kapitull.N fund t ktij kreu nxnsi/ja:- shpjegon kuptimin e konceptit numr oksidimi;- njehson numrat e oksidimit t elementeve n prbrje t ndryshme;- dallon reaksionet redoks nga ato joredoks;- prcakton reduktuesin dhe oksiduesin, substancn q oksidohet dhe at q reduktohet n nj

reaksion redoks;- vendos koeficientt n reaksionet redoks;- prcakton eksperimentalisht radhn e aktivitetit t metaleve;- demonstron aftsit oksiduese n zbritje t halogjenve klor, brom, jod;- prshkruan elementin galvanik;- krahason potencialet elektrodike standarde t reduktimit t elementeve t ndryshme me ato t

elektrods standarde t hidrogjenit;- prkufizon potencialin elektrodik standard t reduktimit t nj elementi;- prkufizon forcn elektromotore t nj elementi galvanik;- njehson f.e.m. t nj elementi;- krahason funksionin e elementit galvanik me at t elementit elektrolitik;- harton nj list ose nj tabel me ndryshimet n ndrtim midis elementit galvanik dhe elektrolizerit;- tregon prdorimet n praktik t elementeve galvanike dhe t llojeve t ndryshme t elektrolizs;- relaton me shkrim ose me goj mbi evolucionin e baterive q nga koht e lashta deri n ditt e sotme;- shpjegon me shembuj si zhvillohet elektroliza e acideve, e bazave, e kriprave t shkrira dhe e tretsirave

ujore t kriprave;- v n dukje ngjashmrit dhe ndryshimet midis procesit t elektrolizs s kriprave t shkrira dhe

elektrolizs s tretsirave ujore me elektroda inaktive;- shpjegon elektrolizn e nj tretsire ujore me anod aktive;- njehson sasit e substancave t depozituara n elektroda;- shkruan barazimet kimike t reaksioneve q ndodhin n katod dhe anod;

11

- ilustron me shembuj shkrimin e barazimit t prgjithshm t elektrolizs;- prshkruan brejtjen si proces elektrokimik;- shpjegon kuptimin e fjals ndryshk dhe mnyrn e formimit t tij;- kompozon hartn e koncepteve.

I.14. T vlersojm njohurit. D.K

Nr Temat msimore pr do or Mjetet dhe materiali burimor Lloji Komente

I. I.1.Numri i oksidimit Teksti, skema dhe figura t tems msimore.

T Ndryshime q bn gjat procesit msimor.

I.2. Prcaktimi i numrave t oksidimit n prbrjet kimike. Dallimi i reaksioneve redoks nga joredoks.

Teksti, tabela. T

I.3. Reaksionet e oksido-reduktimit. Kthimi i reaksioneve redoks n barazime kimike.

Teksti, libri ushtrimeve. T

I.4.Ushtrime t zgjidhura: numri i oksidimit dhe reaksionet redoks.

Teksti, libri ushtrimeve. U

I.5. Elementi galvanik. Elektrokimia. Teksti, aparat i elementit galvanik. T

I.6. Potencialet standarde t elektrodave. Elektroda standarde e hidrogjenit.

Teksti, figura e tems msimore. T

I.7. Ushtrime t zgjidhura: proceset redoks n elementet galvanik.

Teksti, libri ushtrimeve. U

I.8. Pun praktike eksperimentale: Radha e aktivitetit t metaleve e jometaleve.

Mjetet e puns t prcaktuara n tekst, tabela e radhs s potencialeve.

Pp

I.9. Elektroliza. Aparati elektrolizs, tabela e radhs s potencialeve tretsira substancash ( NaCl, CuSO4 ).

T

I.10. Raste t veanta t elektrolizs. Galvanostegjia.

Teksti, internet, revista shkencore. T

I.11. Brejtja e metaleve dhe mbrojtja prej saj. Teksti, sende t ndryshkura, internet, revista shkencore.

T

I.12. Pun praktike eksperimentale: Bateri t bra vet, elektroliza e H2O dhe tretsirs CuSO4.

Aparati elektrolizs. Mjetet e puns t prcaktuara n tekst.

Pp

I.13. Prsritje. Teksti, tabelat. Harta e koncepteve, libri i ushtrimeve, internet.

P

12

Kjo sht nj nga prvojat pozitive e cila mund t shfrytzohet nga drejtues shkollash apo msues tlndve t ndryshme pr hartimin e planeve msimore lndore prkatse n prputhje me dokumentetkurrikular t gjimnazit.

PRHAPJA E KULTURS S VETVLERSIMIT, SFID E SHKOLLS

N gjimnazin Besnik Sykja, Tiran

Hyrje

Vlersimi i brendshm i shkolls sht nj proces shum i rndsishm dhe i dobishm, q i shrbenprmirsimit t performancs s saj. Politika e vlersimit t shkolls ka ndryshuar shum n vite. IKAP-i jepnj ndihmes t madhe jo vetm n vlersimin e jashtm, por edhe n rolin q ka vetvlersimi. Udhzuesi:Inspektimi dhe vlersimi i brendshm i shkolls, botim i vitit 2011 i shrben vlersimit, sepse n t prcaktohenqart fushat, nnfushat, treguesit dhe instrumentet pr vlersimin e do treguesi.

Ky ndryshim n sistemin e vlersimit ka n fokus rritjen e cilsis s shrbimit arsimor t ofruar.

Objekti i vlersimit

Objekti i vlersimit: zbatimi i kornizs kurrikulare, standardet e t nxnit, programet msimore, hartimii planit msimor lndor dhe materiale t tjera mbshtetse pr kurrikuln e zbatuar.

Qllimi kryesor i vlersimit sht evidentimi i strukturs s planeve msimore lndore, temavekroskurrikulare, kurrikuls me zgjedhje dhe projekteve kurrikulare me synim prmirsimin e ktyre elementvet kurrikuls s zbatuar.

Puna gjat procesit t vlersimit u mbshtet n dokumentacionin zyrtar dhe n analizn e t dhnave ndrejtim t vlersimit t kurrikuls s zbatuar.

Dokumentacioni mbi t cilin u mbshtet procesi i vetvlersimit: udhzuesi Inspektimi dhe vlersimi i brendshm shkolls; programet msimore lndore; standardet e lndve; udhzuesit kurrikular t lndve; udhzime t dhna nga MASH-i n drejtim t kurrikuls s zbatuar.

13

Vlersimi i fushs s kurrikuls s zbatuar n disa nga nnfushat e saj u mbshtet n treguesit dheinstrumentet e vlersimit t kurrikuls s zbatuar sipas niveleve. Ai u zbatua n periudhn 1 vjeare, 2011-2012, pr klasn e dhjet.

Planifikimi i kurrikuls n shkolln tonSi dhe sa punohet pr zbatimin e kurrikuls s gjimnazit n shkolln ton? Si przgjidhen lndt me

zgjedhje dhe sa gjen zbatim prgatitja e planeve msimore n shkoll, nga programet lndore dhe materialete tjera mbshtetse t MASH-it?

N fokus t vlersimit sht kurrikula e klass s dhjet n gjimnazin Besnik Sykja.

Prgatitja e msuesve q merren me regjistrimin e nxnsve.Msuesit trajnohen paraprakisht pr t qen t aft tu prgjigjen t gjitha pyetjeve, krkesave dhe

interesave t nxnsve dhe prindrve n fazn e regjistrimit, parashtrohen mundsit q ofron shkolla prtri klasat e gjimnazit.

Regjistrimi i nxnsve.N regjistrimin e tyre n klasat e dhjeta paraqitet prindi i shoqruar me ta, i cili informohet jo vetm me

procedurat e przgjedhjes, por edhe me prmbajtjen e lndve/moduleve me zgjedhje. Pas informimit prindidhe nxnsi, firmosin pr zgjedhjet e bra n formularin e prgatitur m par.

Krijimi i grupeve t lndve t zgjedhura nga nxnsit (zgjedhje t detyruara dhe t lira).N fund t do dite msuesit e regjistrimit bjn mbledhjen e t dhnave dhe veojn programet

lndore t zgjedhura nga nxnsit. N varsi t ksaj bhet nj ndarje paraprake e orve msimore nshkoll, ndarje e cila ndryshon dit pas dite derisa merr konfiguracion t plot n mbyllje t procesit tregjistrimit t nxnsve. Informacioni i mbledhur nga regjistrimi bn t mundur q ekipi kurrikular shkollort prcaktoj kurrikuln n baz shkolle. Sigurohet q do nxns t ket numrin e caktuar t krediteve tlndve me zgjedhje t detyruar dhe t lir. Lndt e zgjedhura nga nxnsit mbshteten edhe n mundsitq ofron shkolla.

Studimi i dokumenteve msimore nga grupet e msuesve lndor, ekipet lndoreMsuesit t mbledhur sipas ekipeve lndore studiojn programet lndore, standardet e lnds,

udhzuesin lndor dhe materialet e fillimvitit n mnyr q t jen t aft t prgatitin plane msimorevjetore lndore n prputhje me krkesat.

14

Prgatitja e planeve msimore vjetore lndore.Plani msimor lndor vjetor u hartua duke u mbshtetur n programin prkats dhe tekstin alternativ

t przgjedhur si nj nga mjetet pr realizimin e tij. N plan shtjellohen konceptet kryesore msimore,aftsit ndrkurrikulare dhe ato specifike lndore, edukimi i qndrimeve dhe vlerave, parimet kryesore tprocesit t msimdhnies e t nxnies, vlersimi i nxnsve si dhe ndarja n njohuri t reja dhe prpunimnjohurish. Pikrisht plani msimor sht konkretizimi i programit nprmjet tekstit t zgjedhur.

Planet msimore respektuan formatin standard t udhzuesit t gjimnazit, i cili prmban:- synimet vjetore t lnds;- objektivat e prgjithshme;- objektivat e linjave dhe nnlinjave;- tabeln prmbledhse ku prcaktohet ndarja n njohuri t reja dhe prpunim njohurish;- planet e kapitujve me titujt e kapitujve, ort, objektivat e programit dhe temat msimore.

T dhnat e hartimit t planeve vjetore lndore dhe interpretimi i tyrePo t shihet ndarja e orve njohuri t reja dhe prpunim njohurish , t gjitha lndt i kan vlerat rrotull

70%, me prjashtim t edukimit fizik dhe TIK-ut. Ky ndryshim i detyrohet programit msimor t tyre.M posht jan pasqyruar t dhnat e planeve vjetore lndore t klass s dhjet pr t gjitha

lndt, brtham dhe me zgjedhje t detyruar e t lir.

Grafiku pr tabeln prmbledhse

15

Projektet lndore.N planet msimore t zbatuara n klasn e dhjet n lndt me zgjedhje t detyruar dhe t lir, jan

prcaktuar sakt numri i orve pr projekt kurrikular lndor sipas Udhzuesit t gjimnazit, i cili parashikon 1or projekt n do 18 or msimore. N shkolln ton, n planet msimore lndore vjetore t gjitha lndtkan realizuar projekte kurrikulare duke respektuar t gjitha etapat e prcaktuara n Udhzuesin kurrikular.T gjith msuesit temat i kan t lidhura me njohurit e programit lndor dhe orn e fundit t projektit kanbr vlersimin e tij.

Puna e msuesit n ort e projektit kurrikular i sht bashkngjitur planit msimor lndor. N t shttema (ose titulli) objektivat, njohurit q prvetsohen, veprimtarit, afatet, burimet e informacionit, mnyra evlersimit t nxnsve, prgatitja e raportit nga nxnsit dhe prezantimi i tij.

Planet msimore lndore prgjithsisht i prgjigjen strukturs dhe formatit orientues.Problemet e dala nga analiza e vetvlersimit pr seciln lnd: raportet njohuri t reja dhe prpunim

njohurish, liria e msuesit, realizimi i projekteve ndrlndore etj., u diskutuan n ekipet lndore prkatse.Ky proces ndikoi n rritjen e prgjegjshmris profesionale n hartimin e planeve vjetore lndore si

kusht parsor pr mundsimin e cilsis s krkuar nga institucioni arsimor.

Lnda Or gjithsej

Njohuri t reja (or)

Njohuri t reja n %

Prpunim njohurish %

Prpunimi i njohurive Pun laboratori, praktike, ushtrime

Prsritje Provim Projekt kurrikular

Artet (Histori arti) 36 24 67 % 33 % 7 1 2 2 Edukimi fizik dhe sportet 72 18 25% 55% - - 7 4 Gjuha e huaj e par 108 76 70% 30% 18 6 6 6 Gjuha shqipe dhe letrsia 108 79 73% 27% 8 4 3+8 6 Karriera, aftsimi pr jetn 36 25 69% 31% 5 2 2 2 Matematika 108 73 68% 32% 16 7 6 6 Kimia 72 47 65% 35% 7 10 4 4 Fizika 72 48 66% 34% 11 5 4 4 Biologjia 72 48 66% 34% 12 4 4 4 Shkenca e toks 72 50 69% 31% 9 4 4 4 Qytetaria 72 50 69% 31% 3 11 4 4 Historia 36 26 70% 30% 4 2 2 2 TIK-u 72 64 88% 12% 4 4 Me zgjedhje t detyruar Matematik 72 39 55% 45% 20 5 5 4 Me zgjedhje t lir Guid turistike 36 24 66% 34% 6 2 2 2 Lojra sportive 36 17 48% 52% 15 2 2

16

PROJEKTI I T NXNIT, RISI N REALIZIMIN E PRAKTIKS PROFESIONALE

Shkolla e mesme profesionale Beqir ela Durrs

Gjat vzhgimit t orve t praktiks n degn e termohidrauliks u vu re se punohet me modelin e rime Projekte t t Nxnit, n baz t udhzimeve t dhna nga Projekti Zviceran. Shkolla Beqir ela, DAR-i Durrs ka hartuar planet e aktiviteve msimore pr vitin e par , t dyt dhe t tret, duke respektuar nivelinprkats sipas sistemit 2+1+1, n prputhje me udhzimin pr praktikat profesionale.

Krijimi i planeve t hollsishme t aktiviteteve t projektit, prcakton qart objektivat dhe rezultatet epritshme. N hartimin e PN-ve jan prfshir t gjitha tiparet thelbsore (arritjet e t msuarit q prfshijnobjektivat dhe rezultatet msimore, aktivitetet praktike, numrin e orve, metodat e t msuarit, materialet emsimdhnies, vendin ku do t kryhet procesi i msimit praktik, instrumentet e vlersimit) sipas formatevezyrtare. Kjo ka ndihmuar t planifikohen detyrat n prputhje me burimet e nevojshme pr realizimin e tyre(ishujt msimor pr punn n grup dhe tavolinat pr punime ndihmse q kan t bjn me punn individuale).

Risit e projektit t t nxnit:

integrimi i teoris me praktikn n t njjtin plan aktivitetesh. N kt rast praktika zvnd parsor;

procedimi n procesin e praktiks nprmjet ishujve msimor. Mbshtetur nga Projekti nshkoll AlbVET, jan instaluar 4 ishuj msimor1), n t cilt nxnsit kryejn praktikat msimore nprofilin hidrosanitar. Ky alternim i teoris me praktikn po ndikon pozitivisht n qndrimin e nxnsve ndajlnds duke rritur nivelet e pjesmarrjes s tyre n procesin msimor;

lidhja me biznesin pr realizimin e praktikave msimore n kushte sa m reale n vitin e tret.Realizimi konkret i ktyre praktikave t shkolls n bashkpunim me projektin AlbVET sht bazuar n nj

1) Panel vertikal, siprfaqe me prmasa 2m x 3.2 metra me 4 poste pune, n t cilin realizohet nj seri procesesh tmontimit dhe instalimit pr t gjitha nivelet e nxnsve.

17

plan veprimtarish t praktikave msimore me biznesin, duke formuluar dhe kontratat e puns, n t cilatprfshihen detyrimet q ka shkolla dhe kompetencat profesionale q duhet t arrij nxnsi;

planifikimi i kohs minimale n klas pr rutinat jomsimore nga msuesit, duke maksimizuarkohn n detyr pr arritjen e rezultatit msimor. Kjo kurrikul i lejon msuesit q t planifikojn shprndarjene detyrave n mnyr t qart dhe t lidhura plotsisht me objektivat e do etape t procesit msimor nmsimin praktik, duke prcaktuar qart sjelljen e pritur t nxnsit;

shprndarja e detyrave n mnyr t qart dhe t lidhura plotsisht me objektivat e do etape tprocesit msimor n msimin praktik. Praktikat profesionale me PN-t krijojn mundsin e ndrvarsiss detyrave t puns n grup dhe puns individuale. Realizimi praktik i skemave u jep mundsi nxnsve tbjn pun krijuese dhe t prezantojn aftsit e fituara m par n praktikat ndihmse;

krijimi i mundsive pr kryerjen e detyrs duke respektuar radhn e veprimtarive praktike tlidhura me objektivat msimore, me qllim q t gjith nxnsit t praktikojn aftsit e msuara rishtazinn mbikqyrje dhe m pas i lejon ata t veprojn n mnyr t pavarur, n grupe ose individualisht.

Puna me PN-t n do moment krijon raport t drejt me nxnsit dhe ofron nj klim t kndshme, tsigurt, t favorshme pr t msuar dhe i mundson msuesit monitorimin dhe kontrollin pr t prcaktuar nsenxnsit jan duke prparuar n drejtim t objektivave t prcaktura pr arritjen e rezultatit msimor.

NJ SHKOLL E VOGL ME IDE T MDHA

Shkolla ofron zgjedhjen sipas interesave t nxnsve, mundsive t saj dhe nevojave t komunitetit.

Shkolla 9-vjeare Shefit Hekali ndodhet n fshatin Prparim t qytetit t Peqinit. Ajo sht nj shkolle vogl n mes t gjelbrimit t pemve t mbjella nga duart e nxnsve t saj, nn kujdesin dhe dashurin etyre. Duke patur parasysh rndsin e veprimtarive ekstrakurrikulare n edukimin e nxnsve, pr t stimuluarprvojat e tyre n nj sr drejtimesh, shkolla n bashkpunim me komunitetin ka br zgjedhjet e duhura qato t jen n prputhje me interesat e nxnsve dhe t mjedisit social n t cilin ndodhet shkolla.

18

Ekipi kurrikular i shkolls gjat hartimit t planit vjetor, propozon ide pr veprimtarit q do t organizohenn shkoll, t cilat diskutohen nga msuesit kujdestar pr t rritur shkalln e bashkpunimit midis klasave ecikleve e m pas hartohet plani i veprimtarive. Bordi i ksaj shkolle ka qen gjithmon jo vetm miratuesi iplanit, por edhe mbshtetsi kryesor pr realizimin e tij. Suksesi i ktij procesi qndron n integrimin e orvet veprimtarive jashtkurrikulare me ort e lira t disa lndve (integrim ndrlndor).

Shkolla ka planifikuar pr kt vit shkollor disa projekte ndrlndore n mbshtetje t synimitdhe objektivave t saj, duke paraqitur klasat q do t prfshihen n t, numrin e orve msimore t dolnde, buxhetin dhe gjithka tjetr q ka t bj me paraqitjen e nj projekti. M posht do t paraqesimdisa nga projektet q i vlersojm si m t realizuarat, si Java e ujit, Trashgimi kulturoredhe Panairii gjelit t detit.

Projekti Java e ujitProjekti ndrlndor Java e ujit u zhvillua n muajin shkurt 2012 dhe n t u integruan klasa dhe

lnd t ndryshme (biologji klasat 6-7-8, kimi 7-8, edukim figurativ 6-7-8, gjeografi 8, informatik 8-9,veprimtari ekstrakurrikulare 6-7-8).

Qllimi i projektit ishte evidentimi i vlerave biologjike e jetsore t burimeve ujore t zons prreth,nxjerrja e informacioneve t sakta laboratorike mbi ujin e pijshm t fshatrave Prparim, Uruaj, Copanaj,Lolaj si dhe smundjet q prhapen nga uji i puseve t ndotura. Secila lnd dhe klas kishte t planifikuaraort dhe veprimtarit e veta n kt projekt.

Si metodologji u prdor puna krkimore, ku u bashkrenduan analizat laboratorike t realizuara nshkoll me qendrn shndetsore t komuns. U zhvilluan seanca bashkpunimi dhe shkmbim informacionime punonjsit e inspektoratit sanitar pr mnyrn dhe periodikun e klorizimit t puseve.

Studimi mori prmasa t konsiderueshme. U analizua prmbajtja e ujit n t gjitha puset n tr fshatrate komuns Prparim.

Nxnsit, pas studimeve t kryera, arritn n konkluzione lidhur me cilsin e ujit t pijshm dhe tpuseve, t cilat ia paraqitn do komune.

Realizimi i ktij projekti pati nj ndikim pozitiv n ndrgjegjsimin e nxnsve pr funksionet jetsore tujit n organizmin e njeriut, ndikimet negative t ujit t ndotur t puseve si dhe njohjen e metodave prmirmbajtjen e tyre. Nxnsit krijuan nj prvoj t mir pozitive t bashkpunimit n grup si dhe u praktikuann zgjidhjen e problemeve.

19

Prurje etnokulturore nga Peqini dhe rrethinat e tijTrashgimia kulturore sht nj tjetr nxitje pr synimin ambicioz t ksaj shkolle. Si qllim kryesor

sht ruajta e vlerave dhe traditave kulturore m t mira t krahins, si dhe transmetimi i tyre te brezi i ri.Prurje etnokulturore nga Peqini dhe rrethinat e tij, ishte tema e ktij projekti n t cilin u angazhuannxnsit e klasave nga e gjashta deri tek e nnta n lndt gjuh shqipe, histori, gjeografi, edukat shoqrore,informatik, veprimtari jashtkurrikulare. Ky projekt u kurorzua n formn e nj veprimtarie t gjer, mepjesmarrjen e prindrve, komunitetit, prfaqsues t kryesis s komuns Prparim si dhe prfaqsues tZyrs Arsimore Peqin dhe pati mbshtetjen e plot t bordit drejtues t shkolls. Identiteti i ktij qyteti sbashku me rrethinat u paraqit prmes t dhnash q pasqyruan pozitn gjeografike, relievin, klimn, popullsin,historin, kulturn, gjeokulturn, biokulturn, traditn dhe problemet sociale.

Veprimtaria u prqendrua n disa drejtime:- grumbullimi i informacioneve dhe studimi i zons nga pikpamja gjeografike, shtrirja e fshatrave si

dhe identifikimi i pasurive natyrore;- njohja me figura t shquara t ksaj zone nga fusha t ndryshme veprimtarie;- informacione rreth toponimis s zons, gojdhna, fjal t urta, shprehjet frazeologjike e tekste

dialektore t ksaj zone;- evidentimi dhe rishfaqja e veshjeve popullore tradicionale t zons;- dramatizimi i ritualeve karakteristike t zons, i dasmave, fejesave, i festave familjare, aspekte t

ndryshme t proceseve t puns si dhe evenimente t rndsishme q kan shoqruar kt komunitet brezpas brezi;

- pundore karakteristike si: qndisje, suvajk, gatime karakteristike t krahins t realizuara nga vetnxnsit e shkolls etj.

N seciln prej lndve t siprprmendura msuesit u angazhuan t kryejn veprimtari e t hartojnobjektivat prkats n prshtatje me profilin lndor. Produkti prfundimtar u mirprit nga pjesmarrsit, tcilt prjetuan momente t bukura nga paraqitja e veshjeve karakteristike dhe dramatizimit t ritualeve tprcjella nga nxnsit.

T tilla veprimtari ndihmojn nxnsit t zhvillojn aftsit shprehse, t kultivojn prirjet dhe talentete tyre n fusha t ndryshme. Duke punuar n ekipe u jepet mundsia pr t krijuar besim n vetvete dhe tstimulojn dshira pr t qen t suksesshm n jet.

20

Panairi i Gjelit t detitFshati Prparim siguron nj pjes t mir t t ardhurave nprmjet rritjes dhe mbarshtimit t gjelit t

detit dhe prodhimeve bujqsore. Ekipi kurrikular i shkolls, duke njohur kto specifika t zons, planifikoi njprojekt n baz shkolle n t cilin nxnsit jo vetm prvetsojn t fshehtat e ktij profesioni, por i paraprijnprgatitjes s fermerve t rinj.

Qllimi i ksaj veprimtarie ishte evidentimi i vlerave bujqsore e blegtorale n fshatrat Prparim, Urucaj,Lolaj, Kodras, Copanaj, Fatish si edhe njohja me teknologjit e reja t mbarshtimit t gjelit t detit, e cilasht tradit n fshatrat e Peqinit. U prshin n kt projekt lndt: vendlindje klasa 5, histori klasa 6,edukat shoqrore klasa 7, informatik klasa 8-9, veprimtari jashtkurrikulare 7-8.

Studimi dhe realizimi i ktij projekti u shtri n nj periudh kohore 2-mujore (nntor-dhjetor). U zhvilluandisa intervista me agronom e veteriner t talentuar t zonave prreth dhe n fund t tij, projekti u kurorzua meproduktin final q ishte parada e parakalimit t tufave t gjelave t detit n baz fshati e komune. Uorganizua nj konkurs si dhe u ngrit nj grup pune pr vlersimin e produkteve m t mira blegtorale, n t cilnpati prfaqsues nga pushteti lokal e nxns t shkolls. N konkurs u dhan disa mime fituese pr fermert mt suksesshm. Nxnsit ishin pjesmarrs aktiv n t gjitha veprimtarit duke krijuar prvoja t reja e shum tdobishme n njohjen e teknologjis s re dhe metodave t reja bashkkohore t sektorit bujqsor e blegtoral.

Veprimtari t tilla kan krijuar mundsi pr prfshirjen e prindrve, prfaqsuesve t komunitetit e tbiznesit lokal, pr krijimin e nj klime t mir bashkpunimi dhe kan nxitur dshirn e nxnsve pr shkolln.

Foto: Ritet karakteristike t zons t interpretuara nga nxnsit

21

II. MSIMDHNIA DHE T T NXNIT

RISI DIDAKTIKE PR NJ PLANIFIKIM DITOR EFEKTIV

N shkolln 9-vjeare 1 Maji Tiran.

Plani ditor sht nj veprimtari intelektuale e qllimshme e msuesit, n t ciln parashikohen vizionetdhe objektivat arsimor t cilat duhen arritur nprmjet veprimtarive, mjeteve, burimeve materiale, financiaredhe njerzore n kohn e caktuar pr t siguruar vlera t dobishme pr zhvillimin e nxnsve. Kemi t bjmpra, me nj proces mendor q krkon shum veprime dhe operacione mendore.

Udhtimi i vrtet pr zbulim nuk ka t bj me krkimin e peizazheve treja, por me nevojn pr sy t tjer.

Marcel Proust

N planifikimin ditor, ne si msues, n t vrtet na duhet nj mendim i ri, sy t tjer pr procesin emsimdhnies dhe t t nxnit n kt shekull t informacionit t pafundm.

Drejtoresha e shkolls shprehet: Ne shpenzojm pak koh pr tu marr me ato q kemi, gjithnjflasim pr ato q na mungojn e dshirojm! Pr t arritur at q dshirojm, idet tona fillojm ti vm nletr dhe ky quhet plan, e n rastin ton si msues plani ditor.

N shkolln 9-vjeare 1 Maji aplikohet nj struktur e re plani ditor, i cili synon q n mnyrpraktike hap pas hapi t prcjell nj mentalitet t ri, q flet pr nj grshetim dhe vijimsi t t gjitha hapaveq ndrmerren gjat aplikimit t nj msimdhnieje dhe t nxnit efektiv pr realizimin e objektivave t arritjeve.

Planifikimi i msuesve vlersohet n prmbushjen e treguesve t fushs s Msimdhnies dhe t tnxnit sipas s cils msuesi harton do dit planin ditor n prputhje me dokumentet kurrikulare, sipasveorive t nxnsve t klass. Msuesit prfshijn dhe bashkveprojn efektivisht me t gjith klasn, grupete nxnsve dhe individt. Diskutimet e nxnsit me msuesit jan t bazuara n teknikat e przgjedhura q

22

nxitin t menduarit krijues e kritik dhe krijojn besim tek nxnsit. Kur ndeshen vshtirsi n t nxn, msuesibn prpjekje efikase pr t identifikuar dhe ndrequr gabimet pa kaluar n fazn tjetr t msimit.

Struktura q do t paraqesim m posht sht dhn prmes nj tabele me element dhe komponentdidaktik q prshkruajn gjith orn e msimit dhe e orientojn msuesin pr hapat q do t bj, duke unisur q nga objektivat, teknikat e strategjit pr do objektiv, ndrthurjen e nevojshme me lnd t tjera meshprehi q do t zhvillohen tek nxnsi, me kohn q do t prdor n do hap dhe burimet q do tnevojiten. Tabela mund t lexohet horizontalisht (rubrikat e prshkruara m sipr), por edhe vertikalisht(jan fazat, strukturat PNP apo ERR, model A-94 etj., t cilat duhen t plotsohen me krkesat e linjavehorizontale).

Tabela 1

Kjo tabel do t ishte e pamjaftueshme, n qoft se nuk do ta shoqronim me pjesn e dyt t aplikimitt saj, q ka t bj me zhvillimin e msimit. Pjesa e dyt konsiston n zbrthimin konkret t t gjitha veprimtariveq bhen nga ana e msuesit dhe e nxnsit sipas hapave t prshkruar n tabeln e par. Tabela 2 sht endar n dy pjes. N seciln prej tyre prshkruhen veprimtarit e msuesit dhe t nxnsit pr do hap tprocesit msimor. Ajo i siguron msuesit arritjet e nxnsve pr do faz. Ndjekja e veprimtarive q do tbj msuesi shoqrohet me teknikn dhe metodn q ai do t prdor, me materialet q do t vr nprdorim kolektiv, individual si dhe me kohn e planifikuar.

STRUKTURA OBJEKTIVAT TEKNIKA/ STRATEGJI

NDRTHURJA SHPREHI Q ZHVILLOHEN

KOHABURIME

1. P/E/Hyrje/ T tregoj se sa i njeh problemet sociale t komunitetit.

PTP Komunikim, sociologji, psikologji.

Mendojn, shkruajn, lexojn.

5 Nga prvoja e nxnsve

2. N/R/Zhvillim prmbajtjeje/

T argumentoj shkaqet ekonomike sociale t varfris.

INSERT/ Plan ditor dypjessh

Komunikim, sociologji, psikologji.

Lexojn, shkruajn, flasin.

25 Teksti poetik

3. P/R/ Prforcim/

T reflektoj pr zgjidhjen problemit.

Ese argumentuese Tur galeri

Mendojn, shkruajn, flasin.

15 Materiale shkrimi

23

Kjo struktur sht nj gjetje apo risi didaktike n lidhje me nj model plani ditor i cili, sipas msuesveq e kan aplikuar, jep rezultate konkrete, bn nj planifikim t sakt t ors msimore dhe bn q domsues ta ndjej veten t sigurt pr menazhimin e ors msimore dhe pr suksesin e saj.Msuesi duhet ti njoh dhe zotroj mir teknikat e strategjit e msimdhnies dhe t t nxnit, ti klasifikojdhe ti grupoj ato sipas funksionit, n faza t ndryshme t procesit msimor. Tabela e mposhme paraqetteknikat dhe shprehit e zhvilluara n fazat e ndryshme t ors msimore t prpunuara nga msuesit eksaj shkolle.

TABELA 2/ ZHVILLIMI I MSIMIT

HAPI

VEPRIMTARIA E MSUESIT VEPRIMTARIA E NXNSIT

I

-Msuesi pr t realizuar objektivin e par zgjedh nj teknik dhe mendon se si do t punojn nxnsit pr shembull:/PTP. Pr kt u jep nxnsve nj list me 6 fjal kye dhe i thot t shkruajn nj tregim t shkurtr n lidhje me temn. Synimi sht q nxnsi t parashikoj zgjidhjet e mundshme pr far do t ndodh m pas. -Msuesi dgjon me vmendje punimet e nxnsve.

-Nxnsi dgjon udhzimet pr detyrn dhe shkruan tregimin sipas udhzimeve, m pas lexohen punimet e tyre. -Nxnsit jan prfshir n tre veprimtari t nxni brenda nj kohe shum t shkurtr gjat 3-5 pra n t njjtn koh t gjith nxnsit kan shkruar, lexuar, e diskutuar pr kt tregim.

II

-Msuesi ka zgjedhur si teknik INSERT-in, prezanton temn e re t msimit dhe pyet nxnsit sa i jan afruar tems, bn pyetje, merr prgjigje dhe m pas jep udhzime pr leximin e pjess pr t zbatuar teknikn e planit dypjessh. Kjo veprimtari i jep shansin t shoh, t vlersoj konkretisht nxnsit pr arritjen e objektivit t ktij hapi e nse msuesi e kupton q nuk sht realizuar objektivi, gjen nj aktivitet shtes pr ta plotsuar at (p.sh. DRTA).

-Nxnsit prgjigjen dhe pyesin njri - tjetrin n lidhje me temn e re q do t punojn. -Nxnsit hapin librin n faqen e pjess q do t punojn dhe duke lexuar prmes INSERT-it mbajn shnime prmes tekniks s planit dypjessh, lexojn, shkruajn, diskutojn dhe argumentojn n kt veprimtari njkohsisht.

III

- Msuesi prforcon njohurit e reja dhe zgjedh nj teknik q i jep shans t shoh se far din t bjn nxnsit konkretisht pr kt tem ( p.sh. shkrimi i lir, pesvargsh, ese).

-Nxnsit marrin udhzime, shkruajn esen dhe e paraqesin punimin e tyre n ture galerish, karrige e autorit dhe mund t vlersojn punt e njri-tjetrit.

IV

-Msuesi u jep detyr shtpie nxnsve me nivele t ndryshme prkatsisht t ndar n grupe.

-Nxnsit krkojn n internet dhe libra, identifikojn, przgjedhin dhe analizojn pr temn e caktuar n punn me grupe.

i,

24

Emrtimi i tekniks Shprehit e zhvilluara Fazat e ors msimore le

xo

jn

Sh

kru

ajn

Fla

sin

Evokim Realizim kuptimi Reflektimi

P N P

Hapi 1 Hapi 2 Hapi 3

Hyrja Zhvillimi i prmbajtjes Prforcimi

stuhi mendimesh x x harta e mendjes (kllaster) x x x x x insert x x x x di, dua t di, msova x x x x pesvargshi x x x x x drta/dlta x x x ptp x x x x rrjeti i diskutimit x x x x ditaret e t nxnit x x x x x diagrami i venit x x x x x grupet e ekspertve x x x x imagjinat e drejtuar x x x x x diskutim x x x x puna me projekte x x x x x x studimi i rastit x x x x gazeta e shkolls x x x x x ekspozita e murit x x x x x minimsimi x x konferenca x x x x x raft x x x diktimet x x x eseja argumentuese x x x multimedia x x x x x demonstrimi x x x x x ilustrimi x x x x x x

25

PLANIFIKIMI I MIRSTRUKTURUAR, MUNDSON NJ PROCES MSIMOREFEKTIV.

Or msimore t zhvilluara n lndn e historis klasa e 6-t, n shkolln 9-vjeare ShyqyriPeza me msuese Znj. Shigjeta Tafani dhe n lndn dituri natyre, klasa 5-t n shkolln 9-vjeareEdith Durham me msuese Znj Inesa Kurti, Tiran.

Msimdhnia dhe t nxnit jan dy kahjet e nj procesi, i cili mundson prvetsimin e programitmsimor nga nxnsit. Kjo fush sht mjaft komplekse dhe delikate pr tu vzhguar, analizuar dhe vlersuar.Gjat inspektimit t plot t kryer n kto shkolla, u vlersua puna periodike e msuesve n prgatitjen ditore.Modelet msimore q prdoren n klasa jan t ndryshme, t shumta, por ne po ju paraqesim dy plane ditoret orve t vlersuara .

shpjegimi x x x t pyeturit x x x x x x eksplorimi x x x x investigimi x x x x x konsolidimi x x x x x puna me grupe mushkonjash x x x x x loj n role x x x shprndarja e handouts x x x x x x teatri x x x gushkuqi rrethor x x turi i galeris x x x x x dora e fsheht x x x x video-konferenca x x x x x x t treguarit e historive x x x x format pune si msimdhns x x x puno n dyshe, ndaj me t tjert x x x x

karrigia e autorit x x x x x lojrat msimore x x x kuicet x x x x x x animacioni x x x x x

26

Lnda: Histori, shkolla 9-vjeare Shyqyri PezaTema: Kina n mijvjearin IV-III pr.K.Objektivi prkats i programit lndor: T evidentojn veorit e Kins s lasht.Objektivat: N fund t ors nxnsit t jen t aft:Objektivi minimal: T evidentojn cilat jan karakteristikat kryesore t qytetrimit kinez.Objektivi mesatar: T krahasojn qytetrimet e Egjiptit, Mesopotamis, Indis me at t Kins.Objektivi i lart: T vlersojn rolin e qytetrimeve pr trashgimin botrore.Burimet: libri, interneti, hartat e qytetrimeve t lashta.Konceptet kryesore: Jance, Huang-he, oriz, krimb mndafshi.

Faza e I: EvokimiMetoda: Diskutim pr njohurit paraprake:Koha: 5 minCilat jan t dhnat q na duhen pr nj shtet?mund t m thoni pr pozitn gjeografike, ekonomin dhe organizimin e shoqris?Duke u nisur nga qytetrimet e mparshme, tregoni ku mund t jet pozicionuar qytetrimi kinez?Duke par pamjet n projektor, prcaktoni cila sht pozita gjeografike e Kins, ekonomia dhe

kultura e saj?

Faza II: Realizimi i kuptimitMetoda: KllasterKoha: 25 min

Fazat e strukturs Metodat msimore Veprime t nxnsve Organizimi i klass Evokimi: (prgatitje pr t nxnt) Diskutim pr njohurit paraprake Diskutim i ideve Pun me gjith klasn Realizimi i kuptimit: (prpunimi i prmbajtjes)

Harta e konceptit Shprehi t studimit t pavarur

Pun me gjith klasn

Reflektimi: (konsolidimi i t nxnit) Loj me role Nxitje pr t prsosur t shprehurit

Pun me grupe

27

Faza e III: ReflektimiMetoda: Vija e vlersKoha: 15 minSi qytetare kineze, msuesja u krkon nxnsve t vizitoj si turiste njrin nga shtetet me t cilin ata jan

njohur m par. Nj grup nxnsish prfaqsojn Egjiptin, nj grup Mesopotamin dhe nj grup Indin.Nxnsit fillojn t ofrojn arsye pse msuesja duhet t vizitoj qytetrimet e tyre, duke u mbshtetur mbimsimet e zhvilluara. (pr ta patur m t thjesht formulimin e arsyeve pse duhet t ofrojn shtetet e tyre dhepr prfshirjen n diskutim t t gjith nxnsve, u ofruan edhe pamje me projektor).

Nxnsi q prfaqson Egjiptin arsyetoi n kt mnyr:T lutem, kaloji pushimet n Egjipt dhe njihu me qytetrimin egjiptian. Un do t shoqroj t shohsh

deltn e mrekullueshme t Nilit, piramidat magjepsse, do t t shtis me deve n shkrettirat q m rrethojn,n at t Arabis dhe t Libis etj.

Nxnsi q prfaqson Mesopotamin arsyetoi n kt mnyr:T lutem, vizito qytetrimin tim. Un do t t shoqroj prgjat lumenjve t Tigrit dhe Eufratit, do t t

tregoj kopshtet e varura t Semiramids e ti do t ndihesh e qet n mes t popullsis sumere q jan njerzitm paqsor n bot. Do kesh shum variacion pr turizm, pasi do kalosh Mesopotamin e ult, t mesmedhe t lart.

KINA

POZITA GJEOGRAFIKE

E izoluar. N lindje t Azis. Mes lumenjve Huang -He(lumi i verdh n veri)dhe Jance (n jug)

RELIEVI

Lugina lumore. Male. Shkrettira. Dete.

EKONOMIA

Bujqsi (grur, elb, oriz). Blegtori (t part q zbuluan mndafshin). Gjueti. Peshkim. Mjeshtr t prpunimit t drurit dhe metaleve.

ORGANIZIMI I JETS

Bashksi fshatare.

KULTURA

Jetonin n familje me nj numr t madh antarsh. Familja drejtohej nga kryetari i familjes. Shtpit ishin t thjeshta t ndrtuara me thupra druri, t lyera me balt dhe t mbuluara me kasht.

28

Nxnsi q prfaqson Indin arsyetoi n kt mnyr:Un t propozoj Indin pr t kaluar pushimet. Jo vetm q do t t shoqroj buz Indit, por do t t

oj dhe n Varanas t njihesh me besimin ton. Ne, ndryshe nga dy shtetet e tjera ku ti po ndrron t shkosh,kemi pambuk e t premtoj se do t dhuroj rroba prej pambuku q do ti bj speciale enkas pr ty.

Secili prej nxnsve shoqron thniet, me veshje karakteristike t vendeve q reklamuan, tparaprgatitura enkas pr kt or msimi.

Disa nga fotot q u paraqitn me projektor gjat ors s msimit.

Kjo ishte nj or n t ciln objektivat e planifikuara nga msuesja n planin ditor u realizuan.Msuesja prdori forma dhe teknika t ndryshme vlersimi, pr t matur arritjen e objektivave. Nxnsitprvetsuan dijet e planifikuara dhe u argtuan.

29

Lnda: Dituri Natyre, shkolla 9-vjeare Edith DurhamKlasa e V-tTema: Nga fara te bimaObjektivi prkats i programit lndor:T prshkruaj duke prdorur vzhgimin, ndryshimet e bimve gjat ciklit jetsor t tyre.

Objektivat: N fund t ors nxnsi t jet i aft: T prshkruaj rolin e fars tek bima. T tregoj prbrjen e nj fare duke u mbshtetur n vzhgime dhe n foto t fars. T argumentoj fazat e zhvillimit t bims sipas figurave t dhna.

Burimet: fara t ndyshme bimsh, far misri, fara fasuleje, fisha, foto dhe vizatime ku tregohen ndryshimete bimve gjat ciklit jetsor t tyre.

Konceptet kryesore: far njthelbore, far dythelbore, fazat e mbirjes s fars.

Zhvillimi i msimitParashikimi (prgatitja pr t nxnt, 10 min):Veprimtari praktike, pema e mendjes (5min).Klasa sht e ndar n 5 grupe me nga 6 nxns. Secili nxns ka lule t ndryshme dhe do t zgjedh

njrn prej tyre pr t treguar pjest prbrse t brendshme dhe t jashtme t saj.Nxnsit heqin petalet dhe tregojn organet e shumimit.

STRUKTURA E ORS MSIMORE Fazat e strukturs

Strategjit msimore

Veprimtarit e nxnsve

Organizimi i nxnsve

Parashikimi (prgatitja pr t nxnt )

Veprimtari praktike Pema e mendjes

Vrojtim dhe prshkrim Ndrtimi i shprehive studimore

Pun me grupe

Ndrtimi i njohurive ( prpunimi i prmbajtjes)

T nxnt n bashkpunim Prmbledhje e strukturuar

Diskutimi i ideve Ndrtimi i shprehive studimore

Pun me klasn Pun n dyshe

Prforcimi (konsolidimi i t nxnit)

Pesvargshi, Shkrim i lir, loj Nxitja pr t prsosur t shkruarit. T msuarit nprmjet lojs.

Pun me grupe

30

Paraqesim n pemn e mendjes pjest e lules duke treguar rolin e saj tek bima.Plotsohet pema e mendjes pr lulen s bashku me nxnsit (rikujtimi i njohurive t marra n msimin

e kaluar).

Nxnsit u prgjigjen pyetjeve:- Si sht e prbr fara?- Si udhton fara?- Si lind nj bim e re.

LULJA

Pjest e lules

Organ shumimi tek bima

Si ndodh?

Pjalmimi n vezore

Pllenimi

Fara

Si kalojn nga fara te bima?T jap nj bim t re

Cili sht funksioni i fars

bishti

kupa

nnpetla

petal

pistili

theku

31

Ndrtimi i njohurive (20 min)

T nxnt n bashkpunim (7 min). Secili nxns ka sjell fara t ndryshme (misri, gruri, orizi,lajthie, fasule etj). Nxnsit i grupojn ato sipas llojit ( farat e fasules n nj grup, farat e misrit n grup tjetr)dhe m pas nxnsit prshkruajn jo vetm se far shohin, por edhe far cilsish kan kur i prekin (ktushfrytzohen njohurit e gjuhs mbi prshkrimin me an t t prekurit).

Nxnsit marrin n dor farn e misrit, e zhveshin at dhe shohin se si sht e ndrtuar ajo. Paraqitetpara nxnsve nj foto e prerjes trthore e fars s misrit. Msuesja u shpjegon nxnsve duke u treguar nfigur se do far prmban embrionin si rezerv ushqimore, e cila prqendrohet n nj struktur q formonthelbinjt. Duke qen se fara e misrit sht e prbr nga nj thelb, ajo quhet njthelbore. M pas nxnsitarrijn n prfundim se t gjitha farat q jan t prbra nga nj thelb quhen njthelbore.

Nxnsit grupojn farat njthelbore dhe prmendin emrat e farave q grupuan. Nxnsit marrin n dor farn e fasules dhe e zhveshin at. Me vmendje ata shohin se si sht e

ndrtuar ajo n pjesn e brendshme t saj dhe tregojn far shohin. Msuesja u shpjegon nxnsve se ktolloj farash, t cilat jan t prbra nga dy thelbinj quhen dythelbore. Nxnsit grupojn farat dythelbore(fasule, bizele, bajame, moll, dardh, lajthi). Disa nxns thon emrat e farave q grupuan dhe shpjegojn sesi sht e ndrtuar fara. Ajo ndodhet brenda frytit dhe natyrshm lind pyetja : Si prhapet fara?

Lexo /Puno n dyshe/Prmbledhje e strukturuar (8 min). Nxnsit hapin librat, lexojn n dysheparagrafin me titull Fara ndrmerr udhtimin. Nxnsi i par lexon, nxnsi i dyt formulon pyetjet dhe ishkruan ato n nj flet t verdh, i diskutojn me shokt e grupit dhe vendosin se cilat jan pyetjet kryesoreq do t prdorin n skemn e mposhtme. Nxnsit kan prpara skeletin e skems s mposhtme dhe eplotsojn at.

Udhtimi i fars

1. ndodh nse farat bien nn kmbt e bims nn?

2. Farat prhapen

Farat nuk do t kishin hapsir drit dhe ushqim t mjaftueshm pr t gjitha bimzat q do t lindin

nga era nga kafsht nga uji

Si ?

32

Pun e drejtuar (5 min). Pasi transportohet, fara bie n tok, qndron pak dhe nse takon n njmjedis dhe n kushte t prshtatshme (sidomos lagshtir), fillon mbirja.

Msuesja u paraqet nxnsve figurn ku jan dhn fazat e mbirjes s fars s fasules, u shpjegonprocesin e mbirjes dhe komenton ndryshimet q ndodhin n do faz.

Prforcimi (10 min).Nxnsit punojn n grupe (prgatitja e puns 5 minuta,

prezantimi i saj 5 minuta ). Ndaj punn pr secilin grup:Grupi i par: renditni pes fazat e mbirjes s bims,

lidhini me fishat prkatse.Grupi i dyt: shkruani nj pesvargsh pr farn.Grupi i tret: hartoni nj shkrim me tem Udhtimi i fars.Grupi i katrt: gruponi farat sipas klasifikimit njthelbore

dhe dythelbore .Grupi i pest: plotsoni pjest prbrse t fars.Vlersimi: Msuesja vlerson punn e secilit grup duke e motivuar dhe argumentuar at.Veprimtaria e secilit grup vlersohet duke mbshtetur n objektivat e vna n fillim t msimit.Detyr shtpie: Msuesja u shpjegon nxnsve se si ata do t kryejn nj eksperiment me farat e

fasuleve n kushtet e shtpis. Ky eksperiment sht i sqaruar n libr, por shpjegon duke demonstruar paraklass se si ata do t veprojn pr t gjetur mjetet dhe si do t vzhgojn rritjen e bims s fasules.

ORT E LIRA, AFTSI DHE TEMA NDRKURRIKULAREN shkolln 9-vjeare Jeronim de Rada Tiran.

Nnfusha Aftsit dhe temat ndrkurrikulare me treguesit e saj prbjn nj risi n vlersimine msimdhnies dhe t t nxnit. N planet ditore t mposhtme, msuesja e gjuhs shqipe e klass s nntKreuza Bardhi sht prpjekur q t kultivoj aftsit ndrkurrikulare t menazhimit t informacionit, tmenduarit kritik e krijues, puns individuale dhe n grupe, zgjidhjes s situatave problemore, qndrimit socialdhe t prsosjes s komunikimit n lndn e gjuhs shqipe.

Materiali msimor q sht prgatitur dhe przgjedhur nga msuesja i shrben realizimit t objektivavet programit dhe synimeve t prgjithshme t lnds s gjuhs shqipe si lnd formuese n edukimin global t

33

nxnsve si nj ndrlnd, rrezatimi i rezultateve t s cils kushtzon mbarvajtjen e tyre n lndt e tjera tsistemit kurrikular dhe ekstrakurrikular.

Realizimi i ktyre orve nga msuesja ka krkuar jo vetm aftsi krijuese, por edhe aftsin e njhartueseje t vrtet kurrikule, pr rrjedhoj edhe prgjegjsin profesionale dhe qytetare q mbart n vetveteky rol.

M posht po japim dy modele orsh t hartuara dhe zbatuara n klasn e nnt.

Paqja dhe konflikti

T drejtat: E drejta pr t jetuar n paqe.Objektivat: Nxnsi/ja t arrij:

T jap mendimin e tij rreth zgjidhjes s nj konflikti.T vlersoj zgjidhjet n konflikt.

Grupi pjesmarrs: Nxns, msues. Materialet: Letr, lapsa, top, tabak t bardh, flet pune, tullumbace, shirita letre me

ngjyra, ngjits.Koha: 90

Zhvillimi i veprimtaris

Hapi I. U prezantua tema e veprimtaris. Nxnsve u shpjegua se do t punojn n grupe tvogla me 5 nxns pr t zgjidhur konflikte, n t cilat askush t mos dmtohet.

Hapi II. Dy nxnsve u krkohet t luajn n mnyr t prmbledhur nj situat, n t cilndshira ndaj t njjtit objekt i on ata drejt znks, por pa e uar n zgjidhje konfliktin e lindur.

P.sh. sht koh pushimi dhe klasa do t shkoj n fushn e lojs. N shesh ndodhet nj top futbolli.Dy nxns vrapojn ta marrin at. Ata arrijn n t njjtn koh dhe t dy prpiqen ta rrmbejn.

Nxnsi i par thot: sht i imi! Un arrita ktu i pari!Nxnsi i dyt thot: Un e kisha i pari dhe ti tani prpiqesh t ma marrsh! Ma kthe!Ata zihen pr topin.

34

Hapi III. Nxnsve u krkohet t japin nj sr zgjidhjesh t mundshme t ktij konflikti.Kto t renditen mbi nj rrip letre me ngjyra. Ata duhet t prpiqen t mendojn sa m shum alternativa

q t jet e mundur pa i vlersuar apo gjykuar ato. Kta rripa letre t ngjiten n tabak t bardh ose mbiobjektin q i oi fmijt drejt konfliktit. Secili grup ta paraqes punn e tij n mnyr sa m interesante. Puntngjiten n tabel.

Pr t shprehur fjaln konflikt, mund t prdoren edhe simbolet e mposhtme :

Hapi IV. Nxnsit s bashku, i klasifikojm n 4 grupe:

Grupi I vendos t luaj me top.

Grupi II secili merr at q i nevojitet apo i duhet (psh.njri e prdor at pr 10 minuta dhe pastaje prdor po pr aq koh).

Grupi III vetm njri merr at q i nevojitet apo krkon (p.sh. njri qllon tjetrin dhe largohet mevrap s bashku me topin).

Grupi IV asnjri as tjetri nuk e merr topin (p.sh. msuesi/ja e largon topin dhe u thot nxnsve tmerren m dika tjetr).

Hapi V. do zgjidhje t shkruar n tabel duhet ti jepet nj numr dhe t vlersohet.Nxnsit duhet t vizatoj dhe t modeloj fytyra t qeshura dhe fytyra t trishtuara, p.sh.Bni nj diagram me kolona t gjera, t mjaftueshme pr dy fytyrat. N krye vendosni numrat e zgjidhjes.Ndrsa sht vlersuar secila prej zgjidhjeve, vendosni fytyrn e prshtatshme n kolona.

35

- Dy fytyrat e qeshura paraqesin zgjidhjet sipas t cilave secili person merr at q do.- Nj fytyr e qeshur dhe nj e trishtuar paraqet zgjidhjet sipas t cilave vetm njri merr at q do.- Dy fytyrat e trishtuara paraqesin zgjidhjet sipas t cilave asnjri nuk merr at q do.

Hapi VI. DiskutimSecili grup diskuton tipat e zgjidhjeve.- Cila nga ato duhet t jet m e mira?- far e bn njrn zgjidhje m t mir se tjetrn?- Sa e rndsishme sht t mendosh pr sa m shum zgjidhje t jet e mundur?- A jan gjithmon t preferuara kto alternativa zgjidhjesh?

Hapi VII. Plotsimi i flets s puns.Msuesi/ja e drejton diskutimin te konfliktet q ata mund t ken pasur koht e fundit n shkoll,

shtpi, rrug me shok, shoqe ose t afrm.do pjesmarrs bn nj pasqyr t detajuar t konfliktit sipas shtjeve t mposhtme t dhna n

fletn e puns: Si t jetoni me konfliktin?Shnim. Fleta e puns paraqitet n faqen n vijim, n mnyr q msuesi/ja t ket mundsi q tua

fotokopjoj nxnsve.

Hapi VIII. Prezantimi i punimeve e vlersimi i tyre.Prezantohen disa nga punimet e nxnsve. sht e rndsishme q nxnsve tu jepet nj rast pr t

shprehur mendimet dhe ndjenjat e tyre. Por sht po aq e rndsishme q t dgjohet mesazhi i tyre n fundt veprimtaris.

36

Nxnsit mund ti shkruajn mesazhet n fleta mbi tullumbace ose mbi objekte t tjera t modeluaranga vet ata.

Sugjerim:Nj form tjetr e shprehjes s mesazhit sht knga dhe krcimi. Me ndihmn e msuesit t muziks

dhe t fizkulturs nxnsve u msohet knga gazmore q ta kndojn dhe krcime t dancit sportiv. Kto indihmojn nxnsit t ndihen m pran njeri-tjetrit.

FLET PUNE

Si t jetoni me konfliktin ?- Ku filloi konflikti ? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________- Me k? Pr far ? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________- far ndjeve gjat konfliktit?________________________________________________________________________________________________________________________________________- far ndjeu kundrshtari yt?_______________________________________________________________________________________________________________________________________- Cili ishte qllimi ose objektivi yt gjat konfliktit?_________________________________________________________________________________________________________________________- Cili isht qllimi i kundrshtarit?______________________________________________________________________________________________________________________________________- N mnyr u soll kundrshtari gjat konfliktit?_________________________________________________________________________________________________________________________- Cilat ishin argumentet e tua? Po t kundrshtarit?________________________________________________________________________________________________________________________- Si e zgjidht konfliktin?_____________________________________________________________________________________________________________________________________________- Cili ju ndihmoi n zgjidhjen e konfliktit?_______________________________________________

_________________________________________________________________________________

37

ORA E DYT / ATA JAN SI NE

Tema: Diskriminimi, ksenofobia, t drejtat e njeriut, sportet.

Synimi: T inkurajoj njerzit me aftsi t kufizuara.T integroj n shoqri njerzit me aftsi t kufizuara.

T drejtat: Barazi n dinjitet dhe t drejta.Objektivat: Nxnsi/ja t arrij:

-T zbuloj problemet q hasin njerzit me aftsi t kufizuara.-T nxit aftsit dhe nevojat q kan njerzit me aftsi t kufizuara.- T nxit ndjenjn e bashkpunimit.

Grupi pjesmarrs: Nxns, msues, psikolog, mjeku i shkolls.Koha : 120 Seanca I. 10 15 Seanca II. 35 Seanca III. 30 40 Seanca IV. 30

Materialet:- Pr prezantimin: letra dhe lapsa pr do nxns.- Pr seancn e dyt: nj qese plastike e cila t prmbaj lakr, nj gjethe sallate, laps, shkums, gjethe

peme, letra me ngjyra, nj shishe plastike e mbushur me uj ose lng frutash, shami pr t lidhur syt, letr.- Pr seancn e tret: n nj sked ku jan shkruar situatat e dhna.- Pr seancn e katrt: thes, lidhse, palestra e shkolls, nj kosh basketbolli dhe top; objekte si:

tavolina, karrige, copa druri, tabel, shkums, or ose kronometr.

Situata I Pa fjal, prpiquni tu shpjegoni shokve se ju keni qen viktim e dhuns n rrug. Njgrup djemsh t dehur ju kan sulmuar n park, ju vodhn antn, kuletn dhe ju rrahn keq. U krkonishokve t tregojn se ku ndodhet rajoni i policis.

38

Situata II Ndodheni n nj restorant. Shpjegoji kamarierit se ju nuk i hani makaronat bolonjeze, sepsejeni vegjetarian, nuk hani as mishin as nnproduktet e tij.

Zhvillimi i veprimtaris

Seanca I. PrezantimiU shpjegohet nxnsve se kjo veprimtari do t fokusohet n kto tri aftsi t kufizuara:a) munges shikimib) munges dgjimic) me aftsi t kufizuara fizike- Nxnsve u krkohet t mendojn pr disa minuta se si do t plqenin t trajtoheshin, nse do t

kishin aftsi t kufizuara dhe ti shkruajn mendimet e tyre prmes fjalve kye (p.sh.i barabart, pa mshir).- Mjekut t shkolls ose msuesit t biologjis dhe edukats shndetsore u krkohet t shpjegojn

shkaqet biologjike t tyre, ndrsa nxnsve t shpjegojn frikn q ata do t ndjenin nse do t kishin aftsit kufizuara.

Seanca II. Shtitja e nj personi q nuk shikon.- Przgjidhen 4 nxns, t cilt ndahen n ifte. Njri do t luaj rolin e personit q nuk sheh, kurse

tjetri t ndihmsit. Ky i fundit sht prgjegjs pr sigurin e tij gjat gjith veprimtaris.- Partnerve t nxnsve u krkohet t luajn rolin e personit q nuk sheh, t shtisin 5 minuta rreth

klass dhe jasht saj, ti ngjisin dhe ti zbresin shkallt pa par.- Nxnsve q nuk shikojn do tu thuhet se mbi ndenjset e karrigeve ndodhet nj ant plastike.- Nxnsit q nuk shikojn do t mundohen t dallojn objektet q prmbajn qeset, kurse ndihmsi

i tyre do t shkruaj n letr objektet e dalluara prej tyre.- Hiqni shamit nga syt e nxnsve q nuk shikojn q t ken mundsi t shohin objektet e gjetura

prej tyre. U krkoni nxnsve t flasin shkurtimisht pr prvojn dhe t papriturat q ndeshn me njri-tjetrin.- Pjesmarrsit bjn disa minuta pushim (jo m shum se 5) pr tu shkputur nga situata e par.

Seanca III. Personat q nuk dgjojn e nuk flasin.- Nxnsit tani do t ndryshojn rolet, pra ndihmsi i personit q nuk shikon do t bhet personi me

aftsi t kufizuara (q nuk dgjon e nuk flet), ndrsa tjetri ndihmsi i tij.

39

- Nxnsve me aftsi t kufizuara u jepet nj sked e prgatitur m par, n t ciln sht shkruar njsituat. Ata nuk duhet tua tregojn partnerve t tyre. U jepet laps dhe flet ndihmsve.

- Personat me aftsi t kufizuara duhet ta prcjellin problemin e dhn n situat tek ndihmsit t ciltduhet t flasin, t vizatojn apo t shkruajn n flet mesazhin q kan kuptuar.

- Kur lojtart q kan luajtur rolin e personave q nuk flasin dhe nuk dgjojn kan br aq sa kanmundur, ata u tregojn ndihmsve t tyre at ka sht shkruar n sked. Lojtart prmbledhin shkurtimishtqllimin, problemin dhe shqetsimin q ata prjetuan n kt prvoj.

Seanca IV. Gara me pengesa (pr personat me aftsi t kufizuara fizike).Pr shkak t vshtirsis s sigurimit t karrigeve me rrota, sugjerohet prdorimi i thesit. Nxnsi lojtar

i przgjedhur futet n thes dhe i lidhen kmbt me lidhse.- Nxnsi q i kalon m shpejt pengesat (p.sh.karrige, tavolina, copa druri etj.) sht fituesi.- N nj ndeshje basketbolli skuadra q shnon m shum pik, brenda kohs s caktuar, do t

shpallet fituese, por do t ket penalizime pr ata nxns q shtyjn njeri- tjetrin.

Vlersimi i situatave nga psikologu.Psikologu e nis kt veprimtari me shtitjen e personit q nuk sheh. Ai u drejton nxnsve lojtar

pyetje, n mnyr q ti nxit t reflektojn mbi njohurit q kan pr kta persona. Nxnsve u drejtohen pyetje pr rolet q luajtn si persona me aftsi t kufizuara n shikim.- Si u ndje secili prej jush gjat ushtrimit t ksaj veprimtarie?- Cila ishte vshtirsia m e madhe q ndesht? U friksuat shum?- Sa t besueshm u bt me rolin tuaj?- Sa t suksesshm ishit n gjetjen ose identifikimin e sakt t objekteve n qesen plastike?- Cilat shqisa vut n prdorim? Sa nga shokt u prpoqn tju hapnin shishen?

Grupi i dyt i lojtarve (personat q nuk dgjojn dhe flasin)- Si u ndje secili prej jush n kt veprimtari?- A u mrzitt q ndonjher komunikimi me shenja nuk e prcolli mesazhin tuaj?- Cili moment ishte m i vshtir pr ju? Si e kaluat at? far ju friksoi n kt situat?

40

Grupi i tret i lojtarve ( persona me aftsi t kufizuara fizike).- Si u ndjet n kt situat?- far ju shqetsoi m shum? Ku ndesht m tepr vshtirsi?Psikologu u krkon nxnsve t flasin pr frikn q do t ndjenin nse do t kishin aftsi t kufizuara.- far ju ndodhi n fillim t veprimtaris dhe gjat saj?- Si e ndihmuan partnert njri-tjetrin?- Si e pritn nxnsit lojtar kt ndihm?- Pse kan frik njerzit nga t qenit t paaft fizikisht?- Ku e bazojn (e mbshtesin) frikn q i z?- A ju ka kapur ndonjher paniku se mos mbeteni t paralizuar nga ndonj smundje apo aksident?- gj t rndsishme msuat nprmjet ksaj veprimtarie?- A keni njohur ndonj person me aftsi t kufizuara? Si sht jeta e tyre? Si i trajtojn t tjert

ata? Po ju si i trajtoni?- far mund dhe duhet br pr tu siguruar ktyre njerzve barazi dhe dinjitet?

FAR T VLERSOJM N KT OR MSIMORE?Treguesi: Vlersimi i nxnsve sht real dhe nxits.Ky tregues sht realizuar nprmjet nj studimi t vmendshm t kurrikuls s lir n lndn e gjuhs

shqipe, i cili e ka ndihmuar msuesen pr t prcaktuar elementet m t rndsishm pr vlersimin e saj.

Qndrimi dhe vleratNj pjes e rndsishme e procesit t vlersimit t puns s nxnsit z sfera e tij afektive. Pjesmarrja,

qndrimi ndaj lnds, motivimi, fleksibiliteti etj, jan t gjitha shembuj t aspekteve afektive t tij. Psh:pjesmarrja e nxnsit dhe aktivizimi i tyre n shtjen m t rndsishme t msimit ka nj pesh specifiken vlersimin e prgjithshm.

Shprehit, aftsit dhe njohuritVlersimi n klasat 6-9 duhet t reflektoj n shprehit e qndrueshme n leximin kontekstual, n

hartime t larmishme, n zgjidhje t argumentuara problemesh nga jeta reale n lidhje logjike t koncepteve.Ka shum rrug pr t realizuar vlersimin e ktyre aspekteve si pr shembull detyrat me shkrim, punt

41

jasht klase, detyrat individuale, korrigjimi i prgjigjeve t gabuara etj., t cilat shprehin qndrueshmrine njohurive dhe shkalln e aftsis s nxnsve. Vzhgimi i prditshm dhe sistematik, minitestet bjn qkto vlersime informale t jen po kaq t vlefshme sa nj vlersim i formimit t nxnsit.

Nj model i nj njsie vlersimi

M posht po japim shembullin se si mund t organizohet nj vlersim brenda nj njsie msimore.Klasave t ndryshme mund tu jepet nj prqindje e caktuar q ka t bj me rndsin q kan konceptetdhe veprimtarit n nj njsi msimore. Ato mund t prcaktohen edhe sipas nevojave t msuesit . Sishembull po marrim klasn e nnt.

far do t vlersohet Si do t vlersohet Pesha n %

Qndrimi dhe vlerat -pjesmarrja me dshir n aktivitet -ndjekja me vmendje e drejtuesit t aktivitetit -prdorimi i kujdesshm

-vzhgimi i prgjigjeve pr konceptet themelore -niveli i prgatitjes -aftsia pr tu vetvlersuar -niveli i eseve t formuluara

40 %

Terminologjia e lnds n formulimin e mendimit -krkimi i shpjegimeve pr gabimet e bra etj

Shprehit, aftsit dhe njohurit - prdorimi i njohurive t mparshme pr shpjegimet e reja -zotrimi i prcaktimeve dhe i termave n diskutimet n klas -aftsia pr t modeluar trupa, hartim esesh -gjetja e shkaqeve t krijimit t ngjarjeve, fenomeneve dhe relacioneve

Quizzet komunikuese -produkti gojor /t kuptuarit t sakt -produkti me shkrim/Puna n klas -prgjigje t sakta /plotsime t shokve -korrigjime t prgjigjeve t gabuara -puna me shkrim/shpejtsi n prgjigje -puna n shtpi/produkti me shkrim -punt jasht klase

30 %

Realizimi i nj projekti -prgatitja e nj reference personale pr elementet m kryesor t lnds -puna n bashkpunim me nj partner -realizimi i projektit n koh -prdorimi i referencave pr materialin e shkruar -pranimi i vrejtjeve nga t tjert dhe nga partneri -korrektimi i gabimeve t vrejtura

N bashkpunim me msuesin dhe shokt e tjer t klass

30%

42

GJIMNAZI PETRO NINI LUARASI TIRAN, SHPALLET FITUESI PROJEKTIT TEKNOLOGJIK T MICROSOFT PARTNERS IN LEARNING

Pr t dytin vit radhazi Microsoft aplikon n Shqipri nj projekt mjaft interesant, pjes e t cilit bhennxnsit dhe msuesit. Qllimi i ktij projekti sht q t hartohen ide inovatore, lidhur me teknologjin, e mpas kto ide t zbatohen n shkoll. N kt konkurs morn pjes nj numr i madh i shkollave t Republiksdhe shkolla fituese kishte t drejtn e zbatimit t projektit prmes ndihms s Microsoft. Fitues i vitit 2011sht shpall gjimnazi Petro Nini Luarasi Tiran, ideja dhe projekti ambicioz i t cilit prshtatet aq shum meinteresat bashkkohore t nxnsve: T msuarit nprmjet internetit.

Msuesit dhe nxnsit e gjimnazit Petro Nini, menduan t sjellin nj risi n mnyrn e t nxnit, dukepropozuar bashkpunim nprmjet komunikimit elektronik, prmes internetit.

E-mail-i intrigues nga Microsoft Partners in Learning Pr msuesit inovativ, joshi msuesen eapasionuar Oriana Osmani, t ideoj projektin dhe ta vr at n funksion t nxnsve t saj.

E prkrahur nga koleget e prkushtuara Teuta Braaj, Stela Kamberi, Liliana Guga, idet dhe ndihmae drejtoris s shkolls dhe e motivuar nga dshira e nxnsve t apasionuar n prdorimin e teknologjis sinformacionit, u vendos q t ishin s bashku jo vetm gjat 45 minutave n shkoll, por edhe gjat studimit nort e pasdites.

Si do realizohej kjo ide?Prmes komunikimit on-line. Students e-blog sht nj projekt me prfitime reciproke, si pr nxnsin

ashtu edhe pr msuesin.Projekti prfshiu t gjith nxnsit, pa br dallim mes tyre n nivelin e arritjeve. Nxnsit kan mundsi

t prthithin informacione t cilat mund t mos jen prvetsuar n klas duke u shoqruar me ushtrimevetkontrolluese. Prsa i prket nxnsve q krkojn t prparojn m shum e t zgjerojn njohurit nnivelin e thelluar t nj kurrikule t caktuar, e-blogu e rrit gamn e zbatimit t njohurive, ofron nj informacionm t detajuar prmes nj sr ushtrimesh plotsuese, diagramash e grafiksh.

Fillimisht u dizenjua faqja e-blogut duke e emrtuar Students e-blog. Nga grupi i msuesve nismtar

43

u gjykua q n faqen e e-blogut t jen fillimisht disa nga lndt n t cilat hasen m tepr vshtirsi nganxnsit si: letrsi, matematik, fizik, kimi dhe biologji e m pas t prfshihen edhe lndt e tjera. domsues ka nj orar t veant prej 60 minutash dhe sht on-line pr t ndihmuar, konsultuar nxnsit t ciltkan nevoj pr sqarime. Msuesit luajn rolin e menazhuesit duke e prditsuar faqen me materiale t rejadhe ndihmse.

Ky projekt sht n ndihm t orve t msimit t zhvilluara n shkoll. N saj t tij, jo vetm mund tprforcohen konceptet themelore, por edhe zgjerohen njohurit me materiale t tjera shtes.

Metodat interaktive t prdorura, e t realizuara nprmjet mjeteve t teknologjis, mundsojnpartneritetin msues-nxns n kt proces. Materialet msimore jan m konkrete dhe prthithja e informacionitarrihet m lehtsisht. Dialogimi on-line ndihmon msuesit dhe nxnsit pr t prgatitur projekte ekstra-kurrikulare lndore e ndrlndore.

Students e-blog rrit nivelin e bashkpunimit dhe cilsin e puns n grup, msimdhnien me n qendrnxnsin. N kt e-blog i ofrohen hapsira mendimi do nxnsi pr t nxitur diskutime q forcojn argumentimin.

Msuesit i jepet mundsia t marr feedback-un nga puna e tij n klas, konstaton cilat njohuri nuk janprthithur mir gjat orve msimore e mbi kt baz programon planin e puns s tij pr nj msimdhnie mefektive.

Rritja e shkalls s ndrveprimit mundson krijimin e nj klime miqsore msues-nxns, nxns-nxns dhe si rrjedhoj stimulon shkmbimin e mendimeve n fusha t ndryshme, ndikon n rritjen e personalitetitt nxnsit, rritjen e vetndrgjegjsimit, t besueshmris e siguris n vetvete.

N lndn e letrsis nxnsit shprehin nevojn pr tu trajnuar m shum me gjuhn interpretative tletrsis. Shpesh n faqen e e-blogut postohen fjal t vshtira prej tekstit t cilat nuk jan t shpjeguara,interpretime t ndryshme pr tekste letrare, komente dhe hidhen ide t reja.

N lndn e fiziks nxnsit krkojn t informohen mbi arritjet m t fundit: t njihen me makinathibride, prdorimin e rrezeve n mjeksi, etj.

44

N lndn e kimis nxnsit njihen me t rejat nga kjo fush, natyrn e elementeve kryesore; prdorimindhe rreziqet e substancave kimike. N lndn e biologjis nxnsit prforcojn njohurit mbi genet, zgjerojninformacionet mbi inovacione si klonimi etj.

Rezultatet fillestare t ktij projekti duket se i kaluan kufijt e pritshmris duke sjell aftsim profesionalt msuesve q po aplikojn kt veprimtari si dhe rezultate m frytdhnse nga nxnsit, t cilt shprehinnota t qarta optimizmi e knaqsie q jan br pjes e tij.

Lidhja e teoris me praktikn nprmjet prdorimit t Network-Camera

Shkolla profesionale Beqir ela

Shkolla profesionale Beqir ela Durrs disponon baz prodhuese shum t mir pr realizimin emoduleve dhe t praktikave profesionale pr do profil msimor. Shkolla i organizon kto praktika n mnyrt larmishme dhe n funksion t nxnsve.

Pr nj prgatitje sa m cilsore t nxnsve nga ana profesionale, drejtori dhe msuesit e shkollsBeqir ela( n bashkpunim me msuesin e IT-s Nazmi Kasmi) dhe nxnsit kan realizuar lidhje on-linet msimit t teoris me praktikn profesionale duke synuar modernizimin e mtejshm t procesit tmsimdhnies dhe t nxnit.

far krkohet nga kjo lidhje?

T realizoj n mnyr sa m konkrete procesin e prvetsimit t njohurive teorike profesionale dhe tkoncepteve abstrakte n praktikat profesionale dhe anasjelltas, t mbshtes instruktort, nxnsit n baznprodhuese t praktikave pr interpretimin teorik t hapave t puns nga msuesit e teoris profesionale.

Msuesit dhe nxnsit n orn e teoris profesionale kur kan t nevojshme nj konkretizim tmsimit, p.sh funksionimin, ndrtimin e nj mekanizmi, pajisje t caktuar, lidhen direkt me bazn prodhueseme msuesin e praktiks, i cili bn t mundur demonstrimin praktik t tems msimore pr t cilin kanevoj msuesi i teoris. Kjo vlen edhe pr msuesin e praktiks dhe nxnsit gjat procesit t praktiks,kur ata kan nevoj pr ndihmn e msuesit t teoris.

45

Ideja e shkolls sht q kjo lidhje reciproke on-line ndrmjet msimit t teoris dhe praktiksprofesionale t zhvillohet edhe n rastet kur shkolla e kryen praktikn pran bisnesit.

Si funksionon kjo lidhje?Pr kt mjafton nj kamer transmetimi audio-video nga nj repart pune n nj kabinet msimi

teorie. Realizimi bhet i mundur pavarsisht largsis s klasave nga mjediset e praktikave profesionale,brenda nj rrjeti.

Pr t realizuar instalimin e ktij network-u, shkolla ka vn n prdorim t gjith aksesort enevojshm si:

kamern e vzhgimit t pajisur me katalogt dhe softweret e saj; nj kamera wireless dhe nj ruter wireless q funksionon si acess point; boksa dgjimi audio; mikrofon; kabll interneti me kok RJ4; ushqyes ruteri dhe i kamers; switch nse sht e nevojshme sipas rastit.

Ja disa nga pamjet q mundson programi:

46

REALIZIMI I MSIMIT N NJ OR MSIMORE N FIRMN USHTRIMORE

Firma ushtrimore, shkolla Teknike-Ekonomike, Tiran.

Tema e zhvilluar bazohet n fushat: Kurrikula e zbatuar me treguesin Msuesi harton dhe zbaton objektiva pr zhvillimin e e

aftsive dhe temave kroskurrikulare dhe Msimdhnia dhe t nxnit me treguesin Plani msimor izhvilluar mundson arritjen e objektivave t ors msimore.

Objektivat: nxnsi t jet i aft:- t evidentoj llojin e veprimtaris q ai e prmbush m mir;- t hartoj nj plan pr prmbushjen e secils prej detyrave mbshtetur n RM-t e parashikuara t

modulit.

Nj nga modulet e praktikave profesionale n shkollat Teknike Ekonomike sht ai i prgatitjes prpanair. Ky sht konceptuar si nj projekt i madh n t cilin duhet t prfshihet e tr klasa pr 36 ormsimore. Detyrat pr realizimin e modulit jan shum komplekse: konceptimi dhe hartimi i materialeve,reklamave, kryerja e bisedave t shitjes, montimi dhe prgatitja e stendave, etj. Realizimi cilsor i modulitndrmjet t tjerve mbart edhe sfidat e mposhtme:

vshtirsit n motivimin e tr nxnsve pr t punuar; puna n grup krkon kontributet e gjithsecilit; vlersimi nuk sht i mjaftueshm pr t motivuar nxnsit; nxns t ndryshm kan aftsi t ndryshme dhe jo detyrimisht mund t prmbushin do detyr n

mnyr optimale, ndrkoh q kjo sht nj domosdoshmri pr tu paraqitur sa m mir n panair.

Prcaktimi i detyrave t nxnsve pr n panairin e Firmave Ushtrimore.Kjo or i shrben evidentimit t llojit t detyrave dhe prgjegjsive, t cilat jan m t prshtatshme pr

secilin nxns.

47

Interpretimi i msueses:Pr realizimin e qllimeve t ors s msimit gjithka u bazua n evidentimin dhe nxitjen e aftsive

siprmarrse t nxnsve.T menduarit dhe vepruarit SIPRMARRS jan kryefjala e ors s msimit. Kjo i hapi m pas

rrug caktimit t detyrave n prputhje me aftsit duke i br nxnsit m t motivuar n kryerjen epuns s tyre.

Zhvillimi i msimit:do nxnsi i krkohet t tregoj nj histori nga jeta e tij. M pas diskutohet pr nj nga historit m

interesante.

Shembull: Un doja t bja nj udhtim turistik me familjen time (dy t rritur, dy fmij). Kishim pakpara dhe ato nuk na mjaftonin pr t paguar as biletat e avionit as dhomn e hotelit. N garazh kishim njfurgon t vjetr, por q funksiononte akoma. Fillimisht shkova n bibliotekn e qytetit dhe mora hua libra rrethfurgonave pr kamping. Pasi i lexova t gjith librat, projektova nj plan pr rindrtimin/ndryshimin e furgonit.Si brenda ashtu edhe jasht furgonit un kam...

Shkruhen n tabel pyetjet e mposhtme t cilave duhet tu prgjigjen t gjith:- Cili ishte qllimi i vendosur?- far u ndrmor q t arrihej ky qllim?- Cilat ishin barrierat q u kaprcyen?- far u arrit (rezultati)?- Si mund t vlersohet suksesi?

Nxnsve u shprndahen disa pasqyra t cilat duhet t plotsohen prej tyre, duke vendosur shenjnX n kutin prkatse, pasi analizojn eksperiencn q vendosn t tregojn dhe iu prgjigjn pyetjeve.

M pas nxnsve u shprndahet nga nj pasqyr n formn e nj luleje, t ciln ata duhet ta plotsojnn prputhje me tri tabelat e msiprme:

Nxnsit orientohen t plotsojn mesin e lules me aftsit dhe temat e dshiruara dhe m pas plotsojnpjesn tjetr t lules.

48

Tabela 2

Aftsit e mia n marrdhnie me njerzit jan:

meindivid

me grupe oseorganizata

i kryej porosit,shrbej dheofroj ndihm

diagnostikoj, trajtoj oseshroj

prezantoj para njgrupi t madh ose tvogl

luaj lojra t ndryshmeose drejtoj aktivitetesportive

menazhoj ose drejtoj njndrmarrje ose nj aktivitet

Aftsit e mia n marrdhnie me informacionet, t dhnat dhe idet jan:

Mbledh ose prpunojinformacion

menaxhoj ruaj ose krkojzbatoj ide

mbledh, krkoj ose hulumtoj informacione

hap pas hapi plotsisht administroj t dhnat (duke prfshir skicime, filmime)

dhe bashkpunoj me njerz

planifikoj ose prgatis nj program t detajuar pr t arritur nj qllim

marr vendime, vlersoj, ose jap rekomandime

Tabela 1

49

Tabela 3

Aftsit e mia n marrdhnie me sendet/objektet:

gjat prdo-rimit /lviz-jes s trupit

n marrdhnie mematerialet

n marrdhnie mesendet

n marrdhnie meobjektet, makine-rit apo mjetet etransportit

n marrdhnieme ndrtesatapo hapsirat/dhomat

n marrdhnieme bimt apokafsht

Prdor duarte mia apogishtat

mund t lidh apobashkoj sende

laj pastroj oseprgatis sende

instaloj ose ndrtojsende

konstruktoj osendrtoj

kam dobsi prnatyrn

50

DETYRA IME IDEALE

Ora e msimit u realizua e tra n funksion t evidentimit dhe nxitjes s aftsive siprmarrse t nxnsve.N orn q do vijoj nxnsve do tu ndahen detyrat e puns n prputhje me aftsit dhe dshirat q atakan. N kt mnyr ata jan m t motivuar pr t kryer pun cilsore n afatin e duhur si dhe t mbshtesinshokt e tyre.

Nse numri i nxnsve pr do detyr sht i madh dhe mbeten pa mbuluar detyra t caktuara, msuesin bashkpunim me nxnsit kryen ndryshimet e duhura.

Veprimtaria ime ideale 1.2.3.

Kolegt me t cilt do t doja t punoja: 1. 2. 3.

Aftsit dhe detyrat e mia t preferuara: 1. 2. 3. 4.

Do t doja t ndihmoja kta koleg: 1. 2. 3. 4.

Paga q do t doja t kisha sht: 1. 2.

Qllimet kryesore t veprimtaris sime jan: 1. 2.

Sektori im ideal

1.

2.

51

III. KLIMA DHE ETIKA, KUJDESI NDAJ NXNSIT

DREJT NJ SHKOLLE PA KONFLIKTE

N gjimnazin 28 Nntori BurrelShkolla nuk sht vetm vendi ku nxnsit mund t marrin informacion, por edhe vendi ku ata shoqrohen,

komunikojn n mnyr efikase, lindin miqsit, konkurojn ose punojn n grupe. Shkolla sht gjithashtunj vend ku konfliktet mund t shfaqen dhe t bhen t rrezikshme. Pas do manifestimi t konfliktit, nj force brendshme duket dhe konsolidon veten n mnyr q gjat konflikteve t mvonshme ose krizave, ajo dot jet thellsisht e prfshir n zgjidhjen e tyre. Nxnsit duhet t msohen pr t prballuar konfliktet jovetm n klas, por edhe gjat aktiviteteve jasht programit, prandaj ata duhet t din mekanizmat e konfliktitq t jen n gjendje pr ta zgjidhur situatn. Duhet q nxnsit ta kuptojn problemin e konflikteve n shkolldhe jasht saj dhe t zhvillojn aftsi pr zgjidhjen e tyre. Kjo ishte ideja e projekt-koordinatores s gjimnazit28 Nntori t Burrelit, ide e mbshtetur plotsisht nga ekipi kurrikular i shkolls.

ACES (Academy of Central European School) n Vjen sht qendra m e madhe ndrkombtare eprojekteve pr shkollat. Pran ksaj qendre kan aplikuar rreth 300 shkolla nga vende t ndryshme (prfshiredhe Shqiprin) dhe vetm 45 prej tyre kan fituar dhe jan financuar me nga 1000 euro. Gjimnazi 28Nntori Burrel me projekt-kordinatore znj.Mirjeta Domi n bashkpunim me ACES-n, fitoi projektin metitull Pa konflikte n shkolla.

E veanta e ktij projekti sht bashkpunimi me shkolla t shteteve t ndryshme si me shkolln DrugaGimnazija, Varazdin Kroaci me projekt-koordinatore Zdravka Gradjan dhe shkolln Simeria Rumani meprojekt-koordinatore Emilia Aurelia. Ekipi i kurrikuls s shkolls 28 Nntori Burrel dhe Zyra ArsimoreMat miratuan dhe mbshtetn projektin, duke e par si nj mnyr e veant zhvillimi dhe nj form erndsishme pr realizimin e qllimeve t prcaktuara n planin zhvillimor t shkolls.

Fillimisht, nga diskutimet e bra me nxns dhe msues pjesmarrs n kt projekt, u prcaktuanobjektivat, u punua pr realizimin e analizs s gjendjes e cila pati synim jo vetm prcaktimin e nxnsve qkan sjellje agresive dhe t dhunshme, por dhe gjetjen e shkaqeve q ojn n kto sjellje. Mbi kt baz u

52

ndrtua edhe puna pr edukimin e fmijve me frymn e tolerancs, miqsis dhe paqes, me respektin prvlerat morale t shoqris, me aftsimin e tyre pr t kuptuar shkaqet e dhuns, pr ti br ata tkomunikojn n mnyr t kulturuar, duke pranuar mendimin e t tjerve, duke respektuar rregullat ekomunikimit n shkoll, familje e shoqri.

Cilat jan rezultatet e pritshme t projektit?

N prfundim t projektit synohet t arrihet paksimi i numrit t nxnsve me sjellje agresive; zbatimii nj programi t veant kshillimi me nxnsit dhe prindrit; realizimi i nj KODI rregullash dhe zbatimi ityre; prmirsimi i marrdhnieve shkoll-familje si dhe prfshirja e prindrve n jetn e shkolls duke ibr ata pjes aktive t veprimtaris s saj.

Projekti realizohet nprmjet aktiviteteve t ndryshme si dhe konkurseve me tema t tilla si: Ylbert miqsis, Si mund t shmanget dhuna n klasn ton, shkoll, komunitet?, Jo dhun pr dhun!,Zero, dhuna n klasn time!, Un jam i qet dhe tolerant si dhe zhvillimit t pyetsorve nprmjet tcilve nxnsit shprehin mendimet e tyre dhe japin ide origjinale pr zgjidhjen e konflikteve. Ata i janprgjigjur pyetjeve t mposhtme:

Cila sht nevoja e komunitetit pr zgjidhjen e konfliktit?

far do t prmirsohet n nj komunitet pa konflikte?

far mund t bjm pr ta prmirsuar situatn?

Si do t prcaktohet se ky projekt ka sukses n zgjidhjen e konflikteve tona?

Sa do t jet i qndrueshm ky projekt n t ardhmen?

N kt projekt jan prfshir 5 msues t lndve t ndryshme si: Anglisht, Arte dhe Histori si dhe200 nxns t disa klasave. Aktivetetet e organizuara n kt shkoll dhe n shkollat partnere kan br tmundur q t fitohet nj eksperienc e mir. E rndsishme pr nxnsit pjesmarrs n kt projekt shtjo vetm aftsimi pr zgjidhjen e konflikteve, por edhe aftsimi pr mnyrn e hartimit dhe zbatimit t njprojekti n t ardhmen.

53

Suksesi i realizimit t t gjith etapave t planifikuara t projektit, bazuar n kriteret e vlersimit tUdhzuesit ton t gjimnazit, u kurorzua me ertifikat vlersimi nga ACES-i. E veant e ktij projekti ishteedhe prdorimi i teknologjis s informacionit dhe komunikimit. Projekt-koordinatorja e ktij gjimnazi zurivendin e dyt si Msues Novator 2012 n Shqipri dhe ka prfaqsuar vendin n Lisbon t Portugalis.

Pa konflikte ne shkolle e komunitet.T dhna:

Lnda Projekt kurrikular.

Nivelet Nxenes te shkolles se mesme, grupmosha 15 17vjec.

T dhna:

Te edukojme nxenesit me frymen e tolerances, miqesise e paqes

per tu bere me pas anetare te denje te nje komuniteti pa konflikte e

dhune ku te mbizoteroje paqja dhe mirekuptimi

Objektivat

Prshkrimi

Aces ne Vjene eshte qendra me e madhe nderkombetare e

projekteve per shkollat Aces nxit projektet e partneritetit midis

Autori: Koordinatore :Mirjeta Domi

Shk ll 28 Nentori Burrel ShqiperiPrshkrimi projekteve per shkollat.Aces nxit projektet e partneritetit midis

shkollave ne vendet e Evropes ne bashkepunim me Ministrine

Arsimit te ketyre vendeve. Ne arritem te bashkepunojme duke

vleresuar pozitivisht idete e njeri tjetrit me shkollat Druga

gimnazija Varazdin Kroaci me projekt koordinatore Zdravka

Grdan dhe me shkollen Simeria Rumani me projekt koordinatore

Emilia Aurelia

Shkolla 28 Nentori , Burrel,Shqiperi

Faqja e

internetit te

shkolls

Informacioni

Ska.

Shkolla 28Nentori,, realizon projekte ne

sherbim te komunitetit ne bashkepunim me

Microsoft Office 2007Aplikacioni

Emilia Aurelia

Konflikt, mirekuptim, paqe, miqesi, tolerance,bashkepunimTags

mbi

shhkolln

sherbim te komunitetit ne bashkepunim me

Bashkine e qytetit dhe Zyren Arsimore.Kete vit

bashkepunimi ka arritur ne rang nderkombetar

ku bashkepunimin me te ngushte e kemi me

RUMANINE dhe KROACINE.

Pa konflikte ne shkolle e komunitet.T dhna:

Lnda Projekt kurrikular.

Nivelet Nxenes te shkolles se mesme, grupmosha 15 17vjec.

T dhna:

Te edukojme nxenesit me frymen e tolerances, miqesise e paqes

per tu bere me pas anetare te denje te nje komuniteti pa konflikte e

dhune ku te mbizoteroje paqja dhe mirekuptimi

Objektivat

Prshkrimi

Aces ne Vjene eshte qendra me e madhe nderkombetare e

projekteve per shkollat Aces nxit projektet e partneritetit midis

Autori: Koordinatore :Mirjeta Domi

Shk ll 28 Nentori Burrel ShqiperiPrshkrimi projekteve per shkollat.Aces nxit projektet e partneritetit midis

shkollave ne vendet e Evropes ne bashkepunim me Ministrine

Arsimit te ketyre vendeve. Ne arritem te bashkepunojme duke

vleresuar pozitivisht idete e njeri tjetrit me shkollat Druga

gimnazija Varazdin Kroaci me projekt koordinatore Zdravka

Grdan dhe me shkollen Simeria Rumani me projekt koordinatore

Emilia Aurelia

Shkolla 28 Nentori , Burrel,Shqiperi

Faqja e

internetit te

shkolls

Informacioni

Ska.

Shkolla 28Nentori,, realizon projekte ne

sherbim te komunitetit ne bashkepunim me

Microsoft Office 2007Aplikacioni

Emilia Aurelia

Konflikt, mirekuptim, paqe, miqesi, tolerance,bashkepunimTags

mbi

shhkolln

sherbim te komunitetit ne bashkepunim me

Bashkine e qytetit dhe Zyren Arsimore.Kete vit

bashkepunimi ka arritur ne rang nderkombetar

ku bashkepunimin me te ngushte e kemi me

RUMANINE dhe KROACINE.

Pa konflikte ne shkolle e komunitet.T dhna:

Lnda Projekt kurrikular.

Nivelet Nxenes te shkolles se mesme, grupmosha 15 17vjec.

T dhna:

Te edukojme nxenesit me frymen e tolerances, miqesise e paqes

per tu bere me pas anetare te denje te nje komuniteti pa konflikte e

dhune ku te mbizoteroje paqja dhe mirekuptimi

Objektivat

Prshkrimi

Aces ne Vjene eshte qendra me e madhe nderkombetare e

projekteve per shkollat Aces nxit projektet e partneritetit midis

Autori: Koordinatore :Mirjeta Domi

Shk ll 28 Nentori Burrel ShqiperiPrshkrimi projekteve per shkollat.Aces nxit projektet e partneritetit midis

shkollave ne vendet e Evropes ne bashkepunim me Ministrine

Arsimit te ketyre vendeve. Ne arritem te bashkepunojme duke

vleresuar pozitivisht idete e njeri tjetrit me shkollat Druga

gimnazija Varazdin Kroaci me projekt koordinatore Zdravka

Grdan dhe me shkollen Simeria Rumani me projekt koordinatore

Emilia Aurelia

Shkolla 28 Nentori , Burrel,Shqiperi

Faqja e

internetit te

shkolls

Informacioni

Ska.

Shkolla 28Nentori,, realizon projekte ne

sherbim te komunitetit ne bashkepunim me

Microsoft Office 2007Aplikacioni

Emilia Aurelia

Konflikt, mirekuptim, paqe, miqesi, tolerance,bashkepunimTags

mbi

shhkolln

sherbim te komunitetit ne bashkepunim me

Bashkine e qytetit dhe Zyren Arsimore.Kete vit

bashkepunimi ka arritur ne rang nderkombetar

ku bashkepunimin me te ngushte e kemi me

RUMANINE dhe KROACINE.

Materialet prezantuese lidhur me kt projekt

54

DIMENSIONET E NJ PROJEKTI

Bashkpunimi midis gjimnazit t Rrshenit dhe Teatrit Muzikor KIDS WHO CARE tqytetit Fort Worth n Teksas, SHBA.

Shkolla bashkpunon me institucione q ndihmojn n prmirsimin dhe zhvillimin e saj.Gjimnazi i Rrshenit pr t pestin vit radhazi merr pjes n ngjarjen ndrkombtare Teatri Muzikor

Kids Who Care, i cili prej 22 vitesh mirpret student ndrkombtar nga Italia, Izraeli, Gjermania, Skocia,Hungaria dhe Shqipria.

Ky program drejtohet nga Drejtoresha e Teatrit Znj. Deborah Jung dhe nga menazherja e prgjithshmeZnj. Kathryn Albright, me mbshtetjen e Bashkis s Fort Worth, Teksas.

Ky partneritet u mundsua fillimisht nga vullnetart e Korpusit t Paqes t vendosur pran gjimnazit tRrshenit si: Patrick OBrien, Daniel McGinley, Sarah Christensen, Frances Anderson, Katie Gustafson,Andrea Shepherd, Zoe Bambery n bashkpunim me msuesit e gjuhs angleze t shkolls Pal Rei, EldaGjini dhe Blerta Kaorri dhe me mbshtetjen e Ambasads Amerikane n Tiran,(donatori kryesor n 4 vitete para), Bashkis Rrshen si dhe donatorve t ndryshm.

Nga viti 2007 deri n 2011 nga gjimnazi i Rrshenit