PERSEPSI PELAJAR SARJANA MUDA SAINS SERTA PENDIDIKAN (PENGAJIAN

ISLAM) TERHADAP SENI KHAT

WAN MOHAMAD FAHMI BIN WAN RAMLI

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

PSZ 19:16 (Pind. 1/97)

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

JUDUL : PERSEPSI PELAJAR SARJANA MUDA SAINS SERTAPENDIDIKAN (PENGAJIAN ISLAM) TERHADAP SENI KHAT.

SESI PENGAJIAN: 2009/2010

Saya WAN MOHAMAD FAHMI BIN WAN RAMLI______(HURUF BESAR)

mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan UniversitiTeknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut :

1. Tesis ini adalah hak milik Universiti Teknologi Malaysia.2. Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk

pengajian sahaja.3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi

pengajian tinggi.4. ** Sila tandakan ( )

SULIT(Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan ataukepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTARAHSIA RASMI 1972)

TERHAD (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan olehorganisasi / badan di mana penyelidikan dijalankan

TIDAK TERHAD

__________________________________(TANDATANGAN PENULIS)

Alamat Tetap :NO 2, JALAN KEJAYAAN 64,TAMAN UNIVERSITI,81300 SKUDAI, JOHOR

Tarikh : 19 APRIL 2010

__________________________________(TANDATANGAN PENYELIA)

Nama Penyelia :DR. ABD RAHMAN BIN HAMZAH

Tarikh : 19 APRIL 2010

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

CATATAN : * Potong yang tidak berkenaan** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak

berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dantempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHADTesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjanasecara penyelidikan, atau disertasi bagi pengajian secara kerja kursus dan,penyelidikan atau Laporan Projek Sarjana Muda (PSM)

DISAHKAN OLEH:

PENGESAHAN PENYELIA

Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan saya karya ini

memadai dari segi skop dan kualiti tujuan penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains

Serta Pendidikan (Pengajian Islam).

Tandatangan : ..............................................................

Nama Penyelia : DR. ABD RAHMAN BIN HAMZAH

Tarikah : 25 MAC 2010

PERSEPSI PELAJAR SARJANA MUDA SAINS SERTA PENDIDIKAN

(PENGAJIAN ISLAM) TERHADAP SENI KHAT

WAN MOHAMAD FAHMI BIN WAN RAMLI

Laporan ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat

penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains serta Pendidikan

(Pengajian Islam)

Fakulti Pendidikan

Universiti Teknologi Malaysia

APRIL, 2010

ii

PENGAKUAN PENYELIDIK

Saya akui ini adalah hasil karya saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-

tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya.

Tandatangan : ......................................................

Nama Penulis : WAN MOHAMAD FAHMI BIN WAN RAMLI

TARIKH : 25 MAC 2010

iii

DEDIKASI

Maha Suci Allah dan segala pujian hanya untukNya,

Yang Maha Pemurah Lagi Maha Pengasih,

Dengan RedhaNya Atas Segala ketentuanku,

Selawat dan Salam Buat Junjungan Mulia,

Nabi Muhammad s.a.w,

Penyuluh Seluruh Kehidupan Manusia,

Dari Kegelapan Kepada Cahaya.

Ibu dan Ayah yang amat dikasihi..

Wan Ramli Bin Wan Nawang dan Tumiah Binti Suratman,

Curahan kasih sayang yang tiada bertepian untuk anakmu ini,

Pengorbanan yang tidak mampu kubayar,

Hanya doa yang ku abadikan dalam doa-doaku,

Agar ibu dan ayah sentiasa di bawah lindunganNya,

Di Dunia dan Di akhirat sana Kelak..

Abang, kakak dan adik yang disayangi..

Teruskan perjuangan hidup kalian untuk mencapai cita-cita,

Persaudaraan selamanya,

Semoga Allah merahmati kalian selamanya..

Pensyarah-pensyarah yang dihormati..

Jasa dan pengorbanan yang dicurahkan tidak mampu diungkapkan,,

Sejuta penghargaan di atas semua didikan dan tunjuk ajar,

Semoga redha Allah manjadi milik kalian..

Sahabat-sahabat yang budiman..

Mengharungi perjuangan ini bersama kalian tidak mungkin dilupakan,

Salam ukhwah yang tiada berpenghujung,

Selamanya dihati,

Hidup Biar Berjasa..

iv

PENGHARGAAN

Alhamdulillah, setinggi-tinggi kesyukuran dipanjatkan ke hadrat Allah S.W.T

pentadbir sekalian alam diatas keizinan dan limpah rahmat-Nya jua maka dapatlah

penulis menyiapkan kajian Projek Sarjana Muda ini. Tidak dilupakan, selawat dan salam

ke atas junjungan besar Nabi Muhammad s.a.w serta keluarga dan sahabatsabahat

Baginda.

Di kesempatan ini, penulis ingin mengucapkan setinggi-tinggi penghargaan

dan jutaan terima kasih yang tidak terhingga kepada penyelia projek penulis yang

dedikasi, Dr Abd Rahman Bin Hamzah yang telah banyak membantu dan membimbing

penulis untuk menyiapkan kajian ini. Ucapan terima kasih yang tidak terhingga juga kepada

semua pensyarah Pusat Pengajian Islam dan Pembangunan Sosial dan Fakulti

Pendidikan yang terlibat secara langsung dan tidak langsung dalam membantu penulis

menyiapkan kajian ini. Tidak dilupakan juga kepada rakan-rakan Sarjana Muda Sains

serta Pendidikan (Pengajian Islam) terutamanya pelajar tahun empat yang sering

memberikan kerjasama dan bertukar idea demi menyiapkan projek ini.

Diharapkan agar hasil kajian ini dapat dijadikan rujukan kepada pembaca.

Ribuan kemaafan dipohon di atas apa juga kelemahan terhadap kajian ini. Semoga

segala usaha yang dilakukan mendapat keberkatan daripada Allah S.W.T. Amin.

Sekian, wasalam.

vii

ISI KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKA SURAT

BORANG PENGESAHAN TESIS

PERAKUAN PENYELIA

JUDUL

PERAKUAN PELAJAR ii

DEDIKASI iii

PENGHARGAAN iv

ABSTRAK v

ABSTRACT vi

KANDUNGAN vii

SENARAI JADUAL xiii

SENARAI SIMBOL xvi

SENARAI SINGKATAN xvii

SENARAI LAMPIRAN xviii

BAB I PENGENALAN

1.1 Pendahuluan 1

1.2 Latar Belakang Masalah 3

1.3 Pernyataan Masalah 4

1.4 Objektif Kajian 5

1.5 Persoalan Kajian 5

1.6 Kepentingan Kajian

viii

1.6.1 Fakulti Pendidikan UTM 6

1.6.2 Individu 6

1.6.3 Masyarakat 7

1.7 Batasan Kajian 8

1.8 Istilah/Takrif 8

1.8.1 Pelajar 8

1.8.2 SPI 9

1.8.3 Seni 9

1.8.4 Khat 9

1.9 Kesimpulan 10

BAB II SOROTAN PENULISAN

2.1 Pendahuluan 11

2.2 Sejarah dan Perkembangan Seni Khat 12

2.2.1 Seni Khat pada Zaman Permulaan Islam 13

2.2.2 Seni Khat pada Zaman Umawiyyah 14

2.3.2 Seni Khat pada Zaman Abasiyyah 15

2.3 Jenis-Jenis Khat 16

2.3.1 Khat Kufi 17

2.3.2 Khat Nasakh 18

2.3.1 Khat Thuluth 19

2.3.1 Khat Riqah 20

2.3.1 Khat Diwani 21

2.3.1 Khat Farisi 22

2.4 Seni Khat di Malaysia 22

2.5 Seni Khat dalam Pendidikan 26

2.5.1 Pengajaran Seni Khat Secara Formal 26

2.5.2 Pengajaran Seni Khat Secara Tidak Formal 30

ix

2.6 Disiplin dan Kaedah Penulisan Khat Secara Umum 32

2.7 Kelengkapan Seni Khat 35

2.7.1 Pen Khat 35

2.7.2 Dakwat 35

2.7.3 Pisau dan Maqta 36

2.7.4 Kertas atau Permukaan Yang Sesuai 36

2.8 Kajian-Kajian Lepas 36

2.9 Kesimpulan 37

BAB III METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pengenalan 39

3.2 Rekabentuk Kajian 39

3.3 Tempat Kajian 40

3.4 Populasi dan Sampel Kajian 40

3.5 Instrumen Kajian 41

3.5.1 Bahagian A 42

3.5.2 Bahagian B 42

3.6 Kajian Rintis 44

3.7 Analisis Data 45

3.8 Jangka Masa Kajian 46

3.9 Kesimpulan 46

BAB IV ANALISIS DATA

4.1 Pengenalan 47

4.2 Analisis Data (Bahagian A) 48

4.2.1 Umur Responden 48

x

4.2.2 Tahun Pengajian responden 48

4.2.3 Jantina Responden 49

4.2.4 Latar Belakang Pendidikan Responden 49

4.2.5 Latar Belakang Pendidikan RespondenTerakhir

Sebelum Memasuki UTM 50

4.3 Analisis Data (Bahagian B) 50

4.3.1 Maklumat pengetahuan pelajar SPI terhadap

Seni Khat 51

4.3.2 Maklumat pengetahuan pelajar SPI terhadap

Kemahiran Seni Khat 55

4.3.3 Maklumat mengenai kaedah yang digunakan oleh

responden bagi meningkatkan tahap penguasaan

terhadap kemahiran Seni Khat 60

4.3.4 Maklumat mengenai masalah yang dihadapi oleh

responden dalam menguasai 65

4.3.5 Analisis keseluruhan bagi objektif pertama 68

4.3.6 Analisis keseluruhan bagi objektif kedua 70

4.3.7 Analisis keseluruhan bagi objektif ketiga 72

4.3.8 Analisis keseluruhan bagi objektif keempat 73

4.4 Kesimpulan 75

BAB V PERBINCANGAN, RUMUSAN DAN CADANGAN

5.1 Pendahuluan 76

5.2 Ringkasan Kajian 77

5.3 Perbincangan Hasil Dapatan 77

5.3.1 Maklumat latar belakang responden 77

5.3.2 Pengetahuan pelajar SPI terhadap Seni Khat 79

xi

5.3.3 Pengetahuan pelajar SPI terhadap Kemahiran

Seni Khat 81

5.3.4 Kaedah Yang Digunakan bagi Meningkatkan

Tahap Penguasaan Responden Terhadap Kemahiran

Seni Khat 85

5.3.5 Masalah yang dihadapi Responden Dalam

Menguasai Seni Khat 89

5.4 Rumusan 92

5.4.1 Rumusan pengetahuan pelajar SPI terhadap

Seni Khat 92

5.4.2 Rumusan pengetah