Novembro 2015

PROXECTO

DOCUMENTAL

INTEGRADO día INTERNACIONAL para

a eliminación da

violencia CONTRA AS

MULLERES 2015

IGUALDADE

RESPECTO

TOLERANCIA

Novembro 2015

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

Desde o Equipo de Biblioteca e o EDLG propoñémosvos unha nova actividade dentro do Proxecto

Documental Integrado, desta vez para conmemorar o Día internacional para a violencia contra as

mulleres, que se celebra o 25 de novembro. Recordade que podedes acceder a toda esta información

cando precisedes na páxina web do centro (https://www.edu.xunta.es/centros/cpiasrevoltas)

RECURSOS SOBRE O TEMA

En primeiro lugar, propoñémosvos unha listaxe de recursos relacionados co tema da igualdade de xénero

(Anexo 1) para traballar o tema nas aulas ou titorías. A meirande parte das obras literarias que se

mencionan estarán ao voso dispor na Biblioteca, nunha sección creada especialmente para a ocasión.

BREVE GUÍA DE LINGUAXE INCLUSIVA

Ademais, recordámosvos a necesidade de concienciar o alumnado de que o primeiro paso no que unha

persoa manifesta a igualdade de xénero é empregando unha linguaxe non sexista, polo que vos

distribuímos unha Breve guía de linguaxe inclusiva que vos pode ser útil para traballar nas aulas (Anexo

2).

E recordade que o mellor exemplo somos nós, polo que palabras como “alumnado” en vez de “alumnos”

ou “profesorado” en vez de “profesores” deben formar parte da nosa rutina.

LIPDUB

Por último, a actividade central desta conmemoración será a elaboración dun vídeo conxunto. Nesta

ocasión, cada alumno/a escribirá un lema contra a violencia de xénero (ou unha palabra, no caso do

alumnado máis pequeno) nun dos globos que propoñemos no Anexo 3, que cada persoa titora

fotocopiará en A3 nos folios de cores que vos entregaremos.

Isto farémolo nunha titoría ata o 20 de novembro, porque o día 23 de novembro, nunha hora que xa

determinaremos, gravarase un lipdub (vídeo sen cortes) no que estará o alumnado, o profesorado e o

persoal de administración e servizos que queira participar, distribuído por todo o centro conforme iremos

indicando, e co seu globo en A3 estirado nas mans.

O vídeo centrarase en gravar os lemas dos folios, e non tanto nas persoas, polo que se recomenda que o

alumnado apareza co folio diante da cara para protexermos a súa imaxe na difusión do vídeo.

Unha vez montado, proxectarase na Biblioteca e difundirase a través das canles de uso habitual (páxina

web e blogues de Biblioteca e do EDLG).

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

ANEXO 1 Listaxe de recursos para traballar o 25 de novembro, dividida por etapas

educativas.

Todos eles tratan os seguintes temas:

- A violencia de xénero

- A igualdade entre xéneros

- Mulleres destacadas na historia

A maioría das obras literarias mencionadas podedes atopalas na Biblioteca

do centro, nunha sección especialmente dedicada ao 25 de novembro. Outros

moitos teñen versión en vídeo ou presentación, que tamén se inclúe.

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

EDUCACIÓN INFANTIL E 1º CICLO DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Azul e rosa - A Nosa Terra

Roi quere ser mamá - A Nosa Terra

Carlota e o príncipe azul - A Nosa Terra

El príncipe Ceniciento - Destino [https://www.youtube.com/watch?v=suq_0NP_ObE]

O segredo de Flora – Embora [https://www.youtube.com/watch?v=LAy3J1tsi50]

O país dos mandóns – Embora [https://www.youtube.com/watch?v=UakLSjdUeD4]

Iriña Bailarina – Embora

O libro dos porcos - Kalandraka [https://www.youtube.com/watch?v=0a2Akgj_D8w]

Rosa Caramelo - Kalandraka [https://www.youtube.com/watch?v=qqJx-a09dT8]

Artur e Clementina – Kalandraka [https://www.youtube.com/watch?v=gLjooxNtytg]

¿Hay algo más aburrido que ser una princesa rosa? - Thule

[https://www.youtube.com/watch?v=tLQYQhiMI4A]

SuperLola – [http://www.juntadeandalucia.es/iam/catalogo/doc/iam/2014/143456818.pdf]

Las princesas también se tiran pedos [http://www.slideshare.net/ananikka/las-princesas-

tambien-se-tiran-pedos]

La Cenicienta que no quería comer perdices: https://www.youtube.com/watch?v=BdcS5Xi9cbI

2º E 3º CICLO DE EDUCACIÓN PRIMARIA

Historias de rapazas aventureiras que protagonizan historias de misterio

Cermeño Baraja, Xosé: Estas rapazas chegarán moi alto. Edición Xerais

Dahl, Roald: Matilda. Ed. Alfaguara

Hinrichs, Meike: A viaxe de Cora. Ed. Tiramillas

Tiña o pelo rebelde coma ela mesma. Un día tivo unha experiencia terrible e a alegría desapareceu

da súa vida. Entón Cora emprendeu unha viaxe buscando respostas ...

Malaval, Françoise: La princesa Laca en la lejana Birmania. Ed. Proteus

No afastado reino de Birmania, a filla dun humilde artesán decora con tanta fermosura os

obxectos lacados, que pronto é coñecida co sobrenome de "Princesa Laca". Ao chegar aos seus

oídos a noticia dese talento incomparable, o rei ordena á moza traballar para el en exclusiva. A

Princesa Laca cumpre co encargo, pero en todas as súas obras aparece sempre o mesmo tema: o

sufrimento dun pobo esmagado pola lei dun tirano... O rei estala en cólera, pero a voz da verdade

non se deixa afogar con facilidade. Un libro ilustrado en favor da liberdade de expresión, en

homenaxe á Premio Nobel da Paz 1991, Daw Aung San Suu Kyi.

A muller na historia. Ed. A Nosa Terra

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

EDUCACIÓN SECUNDARIA

Aneiros, Rosa: Ámote Leo A. Ed. Xerais.

Triloxía protagonizada por Leo A, rapaza valente e aventureira que emprende soa unha viaxe polo

mundo.

Sierra i Fabra, Jordi: Desnudas. Ed. SM

Cando deixou Ramiro de ser tenro, doce, amable? En que momento exacto empezou a maltratar a Marga? Marga non o sabe. Talvez fora desde o mesmo principio; quizais as chamadas constantes, as mensaxes inacabables, a demanda de atención, ese amor total e absoluto que Ramiro dicía sentir por ela... Si, talvez todas esas cousas xa contivesen unha semente de violencia. E se Marga se dese conta a tempo, as cousas terían sido moito máis fáciles. Desnuda é un libro duro, cortante, directo como unha puñada no estómago. Un libro necesario.

McPherson, Ann: O diario da outra maniática. Ed. Xerais

Susie, unha rapaza de 16 anos, escribe o seu diario íntimo, seguindo ao seu irmán Peter Payne,

autor do Novo diario dun xove maniático. Desde o seu punto de vista feminino, Susie escribe sobre

o sexo, o amor, anorexia, febres glandulares, depresión, morte, SIDA, réximes, exames,

anticoncepción, divorcio, vermes, estrés, piollos e moitas cousas máis. No diario inclúe recortes,

folletos, cartas e fragmentos de xornais e revistas sobre problemas que lle preocupan, anotacións

das aventuras de Pete e doutros acontecementos, bos e malos, da súa vida familiar. Saber o que

pensa unha rapaza de dezaseis anos sobre as cousas máis normais da vida, saber que opina dos

detalles que pasan desapercibidos para case todos os maiores é o tema central deste interesante

libro no que os feitos están narrados dende un punto de vista natural, sinxelo, sen erros de

interpretación. Os autores, dous médicos, móstrannos as preocupacións dunha adolescente en

temas como o sexo, a SIDA, o aborto, sempre dun xeito ameno, claro e sobre todo formativo e

actualizado, sen tabús de ningún tipo.

Lourenzo González, M.: Flor de area. Ed. Xerais.

Flor de area é a historia dunha moza iraquí que, destinada a ser a doce esposa dun persoeiro

principal, se atreveu a rachar coa inercia para exercer de muller, de nai, de traballadora, de

amante, de patriota, na cerna dunha sociedade conservadora e baixo a opresión da dominación

estranxeira. Obra que continúa o relato comezado en Irmán do vento (Xerais, Premio Merlín

2003), Flor de area é tamén a crónica dunha vivencia da guerra desde o lado dos outros.

Lienas, Gemma: O diario violeta de Carlota. Ed. Galaxia

Lienas, Gemma: El diario violeta de Carlota. Ed. La media noche del Aleph

Un día, Carlota recibe da súa avoa a encomenda de observar o mundo cunhas lentes de cor

violeta, é dicir, dende unha óptica feminista e igualitaria. Axiña vai entender, e nós con ela, que hai

moitísimas situacións do noso día a día que tomamos como normais cando, en realidade, son todo

un exercicio de discriminación e inxustiza.

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

López Silva, Inma: Non quero ser Doris Day. Ed. Biblos

Como moitas das novelas desta lista, non é nada doada de atopar. Foi finalista do premio de

novela por entregas de La Voz de Galicia alá polo 2006 e logo editada por Biblos. Unha muller que

acaba de deixar plantado ao seu prometido (un andaluz que escribirá a mellor carta en galego da

historia da Humanidade alá pola segunda metade do libro) marcha a París decidida a escribir a

gran novela galega, pero, como lles conta ás súas amigas por correo electrónico, élle bastante

complicado. Así que o que nos atopamos é unha trama amorosa (estamos ante o único exemplo

de chick lit na literatura galega?) e moi, moi divertida. Moi recomendable e merecedora dunha

reedición.

Sierra i Fabra: Chamando ás portas do ceo. Ed. Rodeira

Silvia, estudante de Medicina, marcha á India para traballar como cooperante durante o verán nun

hospital situado nun perdido lugar do mundo. Ao facelo, enfrontáse cos seus pais e co seu noivo, e

toma así, seguindo o seu instinto e o seu corazón, unha decisión que cambiará a súa vida e a súa

forma de pensar. Na India coñecerá a dor e o sufrimento dos que non teñen nada, pero tamén a

alegría e a paz da súa conciencia, e vivirá a cabalo non de dous, senón de tres mundos: por un lado

Arturo, que a espera en España; por outro Leo, o médico, cooperante coma ela, capaz de

renunciar a todo por estar alí; e, finalmente, Mahendra, o hindú que garda o máis doloroso dos

segredos e que a introducirá nun novo horizonte sen fronteiras.

Gómez, Lupe: Fisteus era un mundo. Ed. A Nosa Terra

Fisteus era un mundo é un libro escrito para que a aldea non morra nunca. A narración dunha

muller que tivo medo de dicir que era da aldea e que agora lanza unha reivindicación do idioma,

da amizade, dos pais e da terra. Máis tamén é a memoria dos atrancos que vai deixando atrás a

infancia e a mocidade. Dos tempos de aprendizaxe como muller que chegará a estas páxinas en

carne viva.

Aleixandre, Marilar: A cabeza da medusa. Ed. Xerais

Unha festa de disfraces acaba de madrugada nun camiño afastado onde Sofía e Lupe son violadas.

Durante os días que seguen descubrirán que, como a Medusa, moitos non se atreven a miralas en

fite. Son elas quen deben avergoñarse? Iso non ocorrería se non levasen minisaia? É mellor non

denunciar, non procurar complicacións? Inspirada no mito de Medusa, castigada despois de ser

violada a levar serpes por cabeleira. Dende a mesma noite da agresión vai comezar para as dúas

mozas o pedregoso camiño da busca da xustiza. Debateranse entre sucumbir e cargar coa lousa

que algúns queren pousar sobre elas ou aferrarse a aqueles que as alentan a seguir na procura da

propia dignidade e do dereito a superar o sucedido. Narrada en terceira persoa, A Cabeza de

Medusa, a novela de Marilar Aleixandre, gañadora do Premio Fundación Caixa Galicia de literatura

xuvenil 2008, conxuga a descrición, a narración e o diálogo, así como o xénero xornalístico, para

conseguir, en palabras do xurado, “unha prosa áxil e dinámica que avanza con maxistral fluidez

dende o comezo en que se coñece o acontecemento que desata a trama, ata a última páxina en

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

que se resolve”. A amplificación social da violación e tamén a procura dos amor(ot)es ventureiros,

o papel do amor e a amizade na resistencia ao medo e á vergoña son temas abordados nesta

magnífica novela con valentía, claridade e tenrura.

Lema, Alberto: Unha puta percorre Europa. Ed. Galaxia

De Jonathan Swift a Pasolini, da novela policial á novela política, da narrativa compostelá á

literatura feminista, velaquí un texto escrito coas armas da literatura de masas. Sabemos que a

beleza non é cega, que nos prefire altos e mansos. Sabemos que a censura, como a enerxía, non se

extingue, transfórmase. Cómpre, entón, buscarlle as costas á relación oficial dos feitos, relatar as

zonas escuras no mapa do presunto alustre das democracias occidentais. Unha puta percorre

Europa asexa nese extenso territorio, entre o ilegal e o obsceno, que é a nosa casa. Quere facer,

por fin, visible o visible.

González, Helena (sel.): A tribo das baleas, Poetas de arestora. Ed. Xerais

A tribo das baleas. Poetas de arestora (Vigo: Xerais, 2001). Constitúe unha representación da

poesía galega de finais do século XX a través dun conxunto de textos dos chamados poetas dos

noventa, partindo da premisa de que as súas poéticas achegaron "normalidade" ao panorama

literario galego. Mostrar a normalidade: esta é a estratexia que segue a escolma para atinxir o seu

propósito normalizador. A tradución dos poemas ao castelán e o inglés incide así mesmo na tarefa

de prestixiar a cultura galega. Contén varias mostras de mulleres poetas contemporáneas.

Aldecoa, Josefina: Historia de una maestra. Ed. Alfaguara

Relato no que a protagonista rememora con serena lucidez a historia da súa vida. Entregada a

unha profesión que a leva de lugar en lugar, en condicións case sempre miserables, Gabriela vive a

súa historia persoal sobre o pano de fondo dun período decisivo na historia de España: desde os

anos vinte ata o comezo da Guerra Civil. A chegada da República, coas súas promesas de grandes

cambios e a súa exaltación do papel dos mestres na transformación da sociedade española; a loita

contra a ignorancia e o caciquismo; a revolución de outubro vivida nunha vila mineira: a violencia

e o brutal desgarramento familiar; a morriña recorrente da única aventura da súa vida, a súa

primeira escola en Guinea... Todo iso vai conformando a vida dunha muller testemuña e

protagonista duns feitos que explican en gran parte os sucesos que viñeron despois.

BIOGRAFÍAS DE MULLERES IMPORTANTES NA HISTORIA

Rosalía

Hipatia, la maestra

Clara Campoamor, la sufragista

Curie, la atómica /Marie Curie

Maria Callas

Cleopatra

Investigadoras galegas

Monográficos da revista Historia sobre mulleres como Cleopatra, Nefertite, etc.

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

BANDA DESEÑADA

Phisax, habitante da igualdade. Xunta de Galicia

RECURSOS EN LIÑA

Educa Tolerancia:

http://www.educatolerancia.com/index.php?option=com_content&view=section&id=50&layou

t=blog&Itemid=59

Inclúe multitude de arquivos en formato PDF con material para país e nais, guías de linguaxe non

sexista, xogos, fichas de filmes, prevención da violencia de xénero, coeducación, historia das

mulleres en diferentes áreas etc.

Compilación de recursos para traballar o 25 de novembro feito pola mestra Mª Asunción García

Álvarez: https://sites.google.com/site/recursosviolenciadexenero/

Inclúe enlaces a unidades didácticas, literatura, librarías especializadas, blogues, documentais,

filmes, vídeos, música e cartaces.

VÍDEOS

Principiñas e princesiños: https://vimeo.com/126739397, Centro de Información á Muller do

Concello de Pontevedra.

O alumnado de Primaria fala e reflexiona sobre a imaxe estereotipada que proxectan os filmes e

contos infantís sobre as relacións entre homes e mulleres.

Sete vídeos sobre a violencia de xénero: http://nomasvg.com/documentos/recursos/siete-videos-

imprescindibles-contra-la-violencia-de-genero/

MÚSICA

Llorens Mellado, Ana: 150 canciones para trabajar la prevención de la violencia de género en el

marco educativo”, Concello de Valencia.

[http://www.valencia.es/ayuntamiento/tablon_anuncios.nsf/0/0CC09E4BC29FA942C1257C20004

087EF/$FILE/150%20canciones%20para%20trabajar%20la%20prevenci%C3%B3n%20de%20la%20

violencia%20de%20g%C3%A9nero%20en%20el%20marco%20educativo.pdf?OpenElement&lang=

1]

Inclúe unidade didáctica para diferentes etapas educativas, letra das cancións e actividades.

OUTRAS

Gondar Portasany, Marcial: Mulleres de mortos. Cara unha antropoloxía da muller galega. Ed.

Xerais

As mulleres na obra de Frei Martín Sarmiento 1695-1772. Xunta de Galicia

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

ANEXO 2 Con esta Breve guía de linguaxe inclusiva pódese traballar en 3º ciclo de

Educación Primaria e na ESO léndoa e mandando transformar exemplos

tirados de xornais, libros de texto etc., conforme ao aprendido nela.

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

Xa non tes escusas para seguires a utilizar

palabras ou expresións que invisibilicen as

mulleres.

Con todo, debes evitar recargar os textos con

barras inclinadas, e intentar utilizar palabras que

inclúan ambos os xéneros, como neste exemplo:

Os/as alumnos/as => O alumnado

Con todo, se non sabes que palabra utilizares,

tamén podes empregar perífrases:

O/a xefe/a de estudos → A xefatura de estudos

O/a cociñeiro/a → O persoal de cociña

Senón, tamén vos queda o recurso das arrobas:

alumn@s, nen@s, amig@s…

Poñamos o noso gran de area para

construír unha sociedade igualitaria!

PROXECTO DOCUMENTAL

INTEGRADO

ACTIVIDADES 25 NOVEMBRO

2015

ANEXO 3 Globos para empregar na preparación do lipdub. Cada persoa titora

fotocopiará os que precise nos folios de cores tamaño DIN A3 que vos

entregamos e pasarallo ao alumnado para que escriba nel un lema ou unha

palabra en contra da violencia de xénero e a favor da igualdade entre homes

e mulleres.

Para 3º ciclo de Educación Primaria e Educación Secundaria pódeselle pedir

ao alumnado que transforme refráns ou frases feitas coñecidas, por

exemplo:

IMPORTANTE: Para que todos os grupos fagamos o mesmo, disporemos os

folios da seguinte maneira:

O alumnado que sexa o nº 1 do grupo utilizará un folio branco (así cando se

grave o vídeo saberase onde comeza cada grupo diferente). O resto do

alumnado, irá alternando folios de cor lila e rosa.

Os amores rifados

NON son os máis

amados

Quen ben te

quere NON te

fará chorar