Patoloji Lab. Test Rehberi

PATOLOJİ LABORATUARI TEST

REHBERİ DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT

EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ

2013

http://www.google.com/imgres?q=patoloji&start=372&safe=active&sa=X&biw=1280&bih=907&tbm=isch&tbnid=BmqMehL5M3WqnM:&imgrefurl=http://www.gundemturkiye.com/saglik/anabilim-dali/index.html&docid=nnnZdKH_u2xcnM&imgurl=http://www.gundemturkiye.com/yaziresimleri/720_320_570818392148949021.jpg&w=720&h=320&ei=EmqwUev3NYnfObPhgTg&zoom=1&ved=1t:3588,r:92,s:300,i:280&iact=rc&dur=635&page=15&tbnh=150&tbnw=306&ndsp=29&tx=143&ty=80

http://www.scmmedikal.com.tr/

S.B.

DIġKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞĠTĠM VE ARAġTIRMA

HASTANESĠ

PATOLOJĠ LABORATUARI TEST REHBERĠ

Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:01 Revizyon Tarihi:18.12.2013 Sayfa 2 / 17

ĠÇĠNDEKĠLER

1) AMAÇ

2) KAPSAM

3) SORUMLULAR

4) TANIM

5) PATOLOJĠ LABORATUARINDA ÇALIġILAN ÖRNEK TÜRLERĠ

6) PATOLOJĠ LABORATUARINDA NUMUNE KABUL VE RED KRĠTERLERĠ

-Doku ve Organ Numuneleri

-Sitolojik Numune

-Frozen Numuneleri

7) PATOLOJĠ LABORATUARI ÖRNEK ALIMI ĠLE ĠLGĠLĠ KURALLAR

- Böbrek Ġğne Biyopsisi Gönderme

-Direkt Ġmmünoflorasan Ġnceleme Gerektiren Deri Punch Biyopsilerini Gönderme

8) SĠTOLOJĠK ÖRNEKLERĠN GÖNDERĠLMESĠ

-Jinekolojik Materyaller

-Non-Jinekolojik Materyaller

-Direkt Yayma Örnekleri

9) ÖRNEKLERĠN TOPLANMASI VE TAġINMASI

- Doku Numunelerinin Toplanması

- Doku Numunelerinin TaĢınması

Ameliyathaneden Numune Toplama ve TaĢıma

Hekim Tarafından Getirilen Numunelerin Toplanması ve TaĢınması

Klinik ve Polikliniklerden Sitolojik Numunelerin Toplanması

Sitolojik Materyaller

Sitolojik Materyallerin Gönderilmesi Ġle Ġlgili Kurallar

Enfeksiyon Önlemleri

10) PATOLOJĠ LABORATUARI SÜREÇLERĠ

Örneklerin Etiketlenmesi

Patoloji Laboratuarı Sonuç Verme Süreleri

Raporlama

11) ĠLGĠLĠ DOKÜMANLAR

S.B.


HASTANESĠ



1.AMAÇ: Bu rehberin amacı Patoloji Laboratuarı‟na galen örnek türünü, örnek kabul ve

ret kriterlerini, örnek alımı ile ilgili kuralları, örneklerin uygun Ģekilde alınması ve uygun

Ģekilde transferini (uygun ısı, süre, taĢıma kabı vs. belirtilerek), örnek kaplarının uygun

Ģekilde etiketlenmesini, ön hazırlık iĢlemi gerektiren testlere ait bilgiyi, örneklerin çalıĢma

zamanını, sonuç verme süreleri ile ilgili standart bir yöntem belirlemektir.

2.KAPSAM: Test rehberi Patoloji Laboratuarı‟na gelen tüm örnekleri kapsar.

3.SORUMLULAR: Patoloji Laboratuarı idari ve eğitim sorumluları, uzman doktorlar,

asistan doktorlar ve teknisyenler ile laboratuara numune gönderen tüm birimlerin; doktor,

hemĢire, sekreter ve numune taĢıma elemanları sorumludur.

4.TANIM

Patoloji: Hastalıklara yol açan nedenleri, bunların doku ve organları etkileme biçimlerini,

hastalıklı doku ve organların özellikle morfolojik (biçimsel, görüntüsel) özelliklerini

inceler.

Hastalardan tarama veya tanı amacıyla alınan hücre/doku numunelerinin makroskopik ve

mikroskopik incelemesi ile hastalıkların tanısını koyan histopatoloji ve sitopatoloji

patolojinin baĢlıca alanlarıdır.

5. PATOLOJĠ LABORATUARINDA ÇALIġILAN ÖRNEK TÜRLERĠ

5.1. Örnek Türleri

Doku ve organ numuneleri

Sitolojik numuneler

Ġntraoperatif frozen numuneleri

Konsültasyon numuneleri

5.2. Hastanemiz Patoloji Laboratuarı’nda aĢağıdaki rutin hizmetler verilmektedir:

Rutin histopatolojik inceleme (biyopsiler, doku ve organ incelemeleri)

Sitopatolojik inceleme(pap smear, vücut sıvıları, aspirasyon sitolojileri)

Frozen çalıĢma

Histokimyasal incelemeler

Ġmmunohistokimyasal incelemeler

Ġmmünoflöresan incelemeler

Raporların hazırlanması

S.B.


HASTANESĠ



6. PATOLOJĠ LABORATUARINDA NUMUNE KABUL VE RED KRĠTERLERĠ

6.1. DOKU VE ORGAN NUMUNELERĠ

Laboratuarla ilgili tüm süreçlerde örnekler aynı protokol kodu ile tanımlanır.

Dokular yeterli miktar tespit solüsyonunun konulabileceği büyüklükte bir kap içerisine

yerleĢtirilmelidir. Tespit solüsyonunun miktarı doku hacminin 10 katı olmalıdır.

Organ rezeksiyon numuneleri ise geniĢ ağızlı plastik kaplara konulmalı ve üzerini

tamamen kaplayacak Ģekilde tespit solüsyonu ilave edilmelidir. Bu numuneler tespit

olduktan sonra dokuların çıkarılmasına engel olacak dar ağızlı kaplara kesinlikle

konulmamalıdır. Tercih edilen tespit solüsyonu %10‟luk tanponlu formalindir.

Kemik iliği biyopsi materyalleri Holland fiksatifinde veya formaldehit içinde

gönderilir.

Otolizin önlenmesi için hastadan alınan numuneler, ameliyatın sonuna kadar

beklenilmeden hemen tespit solüsyonuna konulmalı, kapların üzerine hastanın adı

soyadı, kabul numarası ve doğum tarihi (gün, ay, yıl) içeren barkod yapıĢtırılmalı

ve en kısa sürede Patoloji Laboratuarı‟na ulaĢtırılmalıdır.

Numunelerin bütünlüğü hiçbir Ģekilde bozulmamalı, numune hastadan alındığı biçimde

kaba konulmalıdır. Hastanın farklı vücut bölgelerinden alınan biyopsiler farklı kaplara

konulmalı ve karıĢıklığı önleyecek Ģekilde bu lokalizasyonlar bir flaster veya etiketle

belirtilmelidir.

Numune kabının kapağı solüsyonun sızıntısını engelleyecek Ģekilde uygun olarak

kapatılmalıdır.

Numune kabı uygun Ģekilde etiketlenmelidir. PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal

Gönderme Formu) eksiksiz Ģekilde doldurulmalıdır. Formda; Ad-Soyad, doğum tarihi,

cinsiyet, numunenin alındığı organ, alınıĢ Ģekli ile hastanın kullandığı ilaçlar, gördüğü

tedaviler (operasyon, radyoterapi ve kemoterapi, hormon tedavisi vb) varsa önceki

patolojilerin sonuçları, klinisyen tarafından tanıya yardımcı olacağı düĢünülen

laboratuar ve radyolojik incelemelerin sonuçları gibi klinik bilgiler ve klinik ön tanı,

numuneyi gönderen doktor ve çalıĢtığı birim mutlaka yazılmalıdır.

S.B.


HASTANESĠ



Numunenin alındığı gün; eğer mesai saati dıĢında alınmıĢ ise bir sonraki iĢ günü mesai

baĢlangıcında Patoloji Laboratuarı‟na ulaĢtırılmalıdır.

Numune kabul iĢlemi tamamlanan hastalara ya da hastane personeline hastaya

ulaĢtırılmak üzere kayıt kabul görevlisi tarafından PAT-YD-02 ( Patoloji Laboratuarı

Materyal Takip Kartı) verilir.

Etiketsiz veya yanlıĢ etiketli numuneler, uygunsuz fiksasyon (yok / ya da yetersiz),

PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) olmadan gönderilen

numuneler red edilecektir. Reddedilen numuneler PAT-FR-29 (Patoloji

Laboratuarı Kabul Edilmeyen Materyal Takip Formu)’a kaydedilir.

Tüm materyaller; numuneyi teslim edecek eleman (personel) tarafından, numune

taĢıma çantasında (numune kapları ve numune çantasının ağzı kapalı olarak) oda

sıcaklığında, sallanmadan ve mekanik travmaya maruz bırakılmadan taĢınır. Oda

sıcaklığının aĢıldığı durumlarda numune taĢıma çantasına buz aküsü konulur.

6.2. SĠTOLOJĠK NUMUNE

Numuneler 08: 30‟da kabul edilmeye baĢlanır.

Servikovaginal smearlerde alınan numuneler lama yayıldıktan sonra bekletilmeden (ilk

10 saniye içerisinde) ya % 95‟lik etil alkolde ya da uygun bir fiksatif sprey (saç spreyi

v.b.) ile fiske edilmelidir.

Vücut boĢluklarından elde edilen sıvılar saklama kabı, ağzı kapaklı tüp veya enjektör

ile hemen Patoloji Laboratuarı‟na ulaĢtırılmalıdır. Kapların üzerine hastanın adı

soyadı, kabul numarası ve doğum tarihi (gün, ay, yıl) içeren barkod

yapıĢtırılmalıdır. Eğer hemen gönderilemeyecekse buzdolabında +2 ºC - +8 ºC

derecede saklanmalıdır. 24 saati geçen gecikmelerde sitolize bağlı olarak patolojik

inceleme sonuçlarının yetersiz olabileceği unutulmamalıdır.

Ġnce iğne aspirasyon numuneleri ya temiz bir saklama kabı içerisinde bekletilmeden

hemen ya da rodajlı lamlara püskürtülerek baĢka bir lam ile periferik yayma hazırlar

gibi ince olarak yayılıp havada tam olarak kurutulduktan sonra Patoloji Laboratuarı‟na

ulaĢtırılmalıdır.

PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) eksiksiz Ģekilde klinik

doktoru tarafından doldurularak gönderilmelidir.

S.B.


HASTANESĠ



Uygunsuz fiksasyon, hasta ismi ve protokol numarasının lama yazılı olmayıĢı,

lamın onarılamaz Ģekilde kırık olması numune red nedenidir.

Tüm materyaller; numuneyi teslim edecek eleman (personel) tarafından, numune

taĢıma çantasında (numune kapları ve numune çantasının ağzı kapalı olarak) oda



6.3. FROZEN NUMUNELERĠ

Frozen; makroskobik değerlendirmeden sonra mikroskopik ve/veya imprint sitoloji

yöntemleri ile yapılmaktadır.

Frozen iĢlemi için hastadan alınan numune en geç 10 dk içinde PAT-FR-25 (Patoloji-

Sitoloji Materyal Gönderme Formu) üzerinde frozen yapıldığına dair not ile Patoloji

Laboratuarı‟na gönderilmelidir. Bu süreyi aĢan durumlarda ilgili kiĢiyle telefonda

görüĢülerek dokunun çalıĢılması isteniyorsa “Ģartlı kabul” olarak numune alınacaktır.

Frozen incelenmesi istenen olgular bir gün önce ya da o günün sabahında ilgili klinik

tarafından Patoloji Laboratuarı Sekreterliği‟ne bildirilmelidir.

Numune alındıktan hemen sonra hasta barkodu (adı soyadı, doğum tarihi gün-ay-

yıl, kabul numarası) ve numune bilgilerinin olduğu etiket/barkod yapıĢtırılan boĢ

kaplara konulur acilen PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu)

eksiksiz Ģekilde doldurularak Patoloji Laboratuarı‟na ameliyathane personeli veya ilgili

birimin asistan doktoru tarafından ulaĢtırılmalıdır.

Hasta Hepatit B, Hepatit C taĢıyıcısı ise ya da tüberküloz ve benzeri bir bulaĢıcı

hastalığı varsa bu durum ilgili laboratuar doktoruna telefonla bildirilmelidir.

Numune formalin ya da baĢka bir fiksatif içerisine kesinlikle konulmamalı hatta

temas bile ettirilmemelidir.

Frozen için gönderilen doku küçük ise kurumasını engellemek amacıyla serum

fizyolojik ile ıslatılmıĢ gazlı bez ile gönderilebilir.

Frozen iĢlemini takiben yapılan ameliyatta alınan numune en kısa sürede PAT-FR-25

(Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) üzerinde frozen yapıldığına dair not ile

Patoloji Laboratuarı‟na gönderilmelidir.

S.B.


HASTANESĠ



Fiksatif içerisinde ve barkodsuz gönderilen spesimenler red edilecektir. Red edilen

frozen numunesi patoloji doktoru tarafından ilgili birim telefonla aranarak uygun

numune gönderilmesi için bilgi verir. Bu sırada patoloji sekreteri PAT-FR-29 ( Patoloji

Laboratuarı Kabul Edilmeyen Materyal Takip Formu)‟a red edilen frozen numunesini

kaydeder. Materyal rutin takip iĢlemine alınır.

Mikroskopik inceleme nöbetçi uzman patolog ve nöbetçi asistan doktor tarafından

birlikte yapılır, sonuç patoloji asistanı tarafından istem formu üzerinde tarafımıza

bildirilen telefon numarasından ilgili doktora telefonla bildirilir. Materyalin laboratuara

geliĢinden sonucun bildirilmesine kadar geçen süre ortalama 20 dakikadır. Ayrıca

frozen raporunun tanı, çıkıĢ saati ve gerekiyorsa yorum kısımları uzman doktor

tarafından doldurulur ve imzalanır. Bunun bir nüshası ilgili kliniğin tercihi

doğrultusunda frozen sonuç bildirme aĢamasında gönderilen personele veya asistan

doktora imza karĢılığında verilir veya parafin takibi sonrası düzelenen rapor ile birlikte

PAT-TL-06 (Patoloji Raporlarının Hastaya ve Hekime UlaĢtırılması Talimatı)‟ya göre

teslimi yapılır. Diğer nüshası da arĢivde saklanır. Elde edilen preparatlar PAT-TL-07

(Patoloji Laboratuarı ArĢiv Talimatı)‟ye göre saklanır. Patoloji laboratuarı arĢivinde

frozen kesitler olguya ait kalıcı kesitler ile birlikte saklanmaktadır.

7. PATOLOJĠ LABORATUARI ÖRNEK ALIMI ĠLE ĠLGĠLĠ KURALLAR

7.1. Hastalardan tetkik amacıyla alınan ve laboratuara gönderilmesi gereken histopatolojik

ve sitopatolojik inceleme yapılacak örneklerin uygun koĢullarda alınarak güvenli bir Ģekilde

Patoloji Laboratuarları‟na gönderilmesi için gerekli kuralları belirlemektir.

7.2. Her örnek için mutlaka PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu)

doldurulmalıdır. Formda:

Hasta adı soyadı

Protokol numarası

Hasta doğum tarihi(gün, ay, yıl)

Sorumlu doktorun ismi

Uygun klinik hikaye, laboratuar ve diğer veriler,

Varsa önceki patoloji tanıları

S.B.


HASTANESĠ



Cevaplanması beklenen soru veya problemler

Örnek kaplarının üzerine hastanın adı soyadı, kabul numarası ve doğum tarihi (gün,

ay, yıl) içeren barkod yapıĢtırılmalıdır.

7.3. Tüm örnekler, türlerine göre geçerli standart ilkeler göz önüne alınarak alınmalı ve

PAT-TL-05 (Numune Toplama ve TaĢıma Talimatı) doğrultusunda gönderilmelidir.

AĢağıda özelliği olan biyopsi örneklerinin gönderilmesi için gerekli koĢullar belirtilmiĢtir.

Bunların dıĢında kalan tüm örnekler PAT-TL-05 (Numune Toplama ve TaĢıma Talimatı)

doğrultusunda tespit edilmeli ve gönderilmelidir.

7.4. BÖBREK ĠĞNE BĠYOPSĠSĠ GÖNDERME

Böbrek iğne biyopsisi planlandığı zaman, hastanın doktoru patolojide sorumlu hekime, en

geç bir gün önceden, biyopsi günü ve tahmini zamanı bildirilir.

Ġğne biyopsi örneği SF ile ıslatılmıĢ gazlı bez içersinde ( SF dolu kavanoz değil) en geç 15

dakika içinde taze olarak, hasta bilgileri yazılı olan PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal

Gönderme Formu) ile Patoloji Laboratuarı‟na ulaĢtırılır.

7.5.DĠREKT ĠMMÜNFLORESAN ĠNCELEME GEREKTĠREN DERĠ PUNCH

BĠYOPSĠLERĠNĠ GÖNDERME

Direkt immünfloresan inceleme için deri punch biyopsisi planlandığı zaman patolojide

sorumlu hekime, en geç bir gün önceden, biyopsi günü ve tahmini zamanı bildirilir.

Biyopsi örneği SF ile ıslatılmıĢ gazlı bez içersinde ( SF dolu kavanoz değil) en geç 15

dakika içinde taze olarak, hasta bilgileri yazılı olan PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal

Gönderme Formu) ile Patoloji Laboratuarı‟na ulaĢtırılır.

8. SĠTOLOJĠK ÖRNEKLERĠN GÖNDERĠLMESĠ

8.1. AĢağıda sıralanan jinekolojik ve non-jinekolojik sitolojik materyallerde alınan örneklerin

tamamı incelenmek üzere Patoloji Laboratuarı Sitoloji Ünitesi‟ne gönderilir.

Jinekolojik materyaller

Servikovajinal örnekler (Pap smear, Sıvı bazlı materyal )

S.B.


HASTANESĠ



Non-jinekolojik materyaller

Vücut sıvıları (seröz effüzyon, idrar, BOS, kist sıvıları, eklem sıvıları, vb.)

Yıkama sıvıları (BronĢ lavajı, periton yıkama, mesane yıkama, vb.)

Ġnce Ġğne Aspirasyon Sitolojileri (ĠĠAS)

Fırçalama materyalleri

Diğer eksfoliyatif sitolojik materyaller (balgam, oral mukoza ve diğer sürüntüler)

8.2. Direkt yayma örnekleri (ĠĠAS, fırçalama, ve diğer sürüntüler) yayılmadan önce lamlar

üzerindeki rodajlı kısım üzerine kurĢun kalem ile doktor ya da doktor tarafından

görevlendirilen sağlık görevlisi tarafından hasta adı ve soyadı yazılır. Doktoru tarafından

hasta baĢında hazırlanan direkt yayma preparatlar hasta baĢında anında fikse edilir.

Alınan materyalin niteliğine ve klinik-sitoloji arasındaki iĢbirliğine göre alkol / sprey

fikse ya da havada fikse preparatlar hazırlanır. Alkol / sprey fiksasyonu yapılacak

materyal lam üzerine yayılır yayılmaz en geç 10 saniye içinde fiksasyon tamamlanır.

Bu fiksasyon için %95‟lik etil alkol ya da medikal sprey fiksatifler kullanılır. Alkol /

sprey fiksasyonu gerekmiyor ise yayma preparatlar havada kurumaya bırakılır ve

herhangi bir fiksatif içine konmadan ve bekletilmeden gönderilir.

Yayma preparatların tümü kırılmayacak Ģekilde, PAT-TL-05 (Numune Toplama ve

TaĢıma Talimatı) doğrultusunda Sitoloji Laboratuarına gönderilir. Havada kurutulan

veya sprey ile fikse edilen yaymalar preparat kutularında, alkolde fikse edilen

preparatlar ise alkol ile dolu kapaklı kavanozlar içinde gönderilir. Hastaya ait klinik

bilgiler hastanın doktoru tarafından PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme

Formu) eksiksiz doldurulduktan sonra PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal

Gönderme Formu)‟e ve preparatların konulduğu kutu veya kavanozlar üzerine

hastanın adı soyadı, doğum tarihi (gün, ay, yıl) ve kabul numarasını içeren barkod

yapıĢtırılır.

Vücut sıvıları (seröz effüzyon, idrar, BOS, kist sıvıları, eklem sıvıları, vb.) ve yıkama

materyalleri (bronĢ lavajı, bronkoalveoler lavaj, mesane yıkama, v.b.) hastadan

alındıktan sonra en geç 30 dakika içinde sitoloji ünitesine ulaĢtırılır. Sitoloji

Laboratuarı„na saat 17:00‟a kadar ulaĢtırılamayan sıvılar örneklerin alındığı bölümde

S.B.


HASTANESĠ



buzdolabında +4 oC‟de saklanır. Ertesi iĢ günü sabahı mesai saati baĢlangıcından sonra

en geç 30 dakika içinde Sitoloji Laboratuarı„na gönderilir.

Ameliyathanede operasyon sırasında alınan seröz kavite (periton, plevra) yıkama

materyalleri hastadan alındıktan sonra eĢit miktarda %50‟lik etil alkol ile

karıĢtırılarak gönderilir. Sitoloji Laboratuarı„na saat 17:00‟a kadar ulaĢtırılamayan

sıvılar örneklerin alındığı bölümde buzdolabında +2 oC - +8

oC‟de saklanır. Ertesi iĢ

günü sabahı mesai saati baĢlangıcından sonra en geç 30 dk. içinde sitoloji ünitesine

gönderilir. %50‟lik alkol hastane eczanesinden temin edilir.

9. ÖRNEKLERĠN TOPLANMASI VE TAġINMASI

Hastalardan tetkik amacıyla alınan ve laboratuara gönderilmesi gereken tüm spesmenlerin

güvenli bir Ģekilde toplanmasını, taĢınmasını, zamanında yerine ulaĢmasını ve taĢımayı

yapan personelin ve çevrenin kontaminasyonunu önlemede gerekli kuralları

belirlemektedir.

9.1.Örnek Türleri

Doku ve organ numuneleri

Sitolojik numuneler

Ġntraoperatif frozen numuneleri

Konsültasyon numuneleri

9.2. Hastanemiz Patoloji Laboratuarı’nda aĢağıdaki rutin hizmetler verilmektedir:

Rutin histopatolojik inceleme (biyopsiler, doku ve organ incelemeleri)

Sitopatolojik inceleme(pap smear, vücut sıvıları, aspirasyon sitolojileri)

Frozen çalıĢma

Histokimyasal incelemeler

Ġmmunohistokimyasal incelemeler

Ġmmünoflöresan incelemeler

Raporların hazırlanması

Patoloji bölümüne gönderilen aĢağıdaki spesmenler sadece gross olarak Patoloji

Asistanları tarafından tariflenirler ve değerlendirilirler. Mikroskopik inceleme yapılmaz.

S.B.


HASTANESĠ



DiĢler

TaĢlar

Yabancı cisimler

Ortopedik amaçlı kullanılan metaller

Meme implantları, testis implantları, çene implantları

Hekimi tarafından oryantasyonu gereken ve taze olarak Patoloji Laboratuarı‟na getirilen

veya özel takip solüsyonu gerektiren spesimenler dıĢındaki tüm spesimenler dokunun

otolize olmaması için derhal hacminin 20 katı miktarda % 10‟luk tamponadlı formalin

içeren ağzı sıkıca kapanabilen taĢımaya uygun kaplara konur.

% 10‟luk tanponlu formalin solüsyonu her sene alınan stok solüsyonun özelliklerine göre

Patoloji Laboratuarı önerilerine uygun olarak sorumlu teknisyeni tarafından hazırlanır.

Kapların üzerine hastanın adı soyadı, kabul numarası ve doğum tarihi (gün, ay, yıl)

içeren barkod yapıĢtırılır.

Hastaya ait PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) hastanın hekimi

tarafından eksiksiz doldurulduktan sonra hastanın ismi, soyadı doğum tarihi (gün, ay, yıl)

ve kabul numarasını içeren barkod yapıĢtırılır.

Yukarıdaki üç madde tamamlandıktan sonra ameliyathane numuneleri her ameliyat

sonrasında ameliyathane teknisyenleri tarafından ameliyathane sekreterliğine en geç 60

dakika içinde iletilir.

Ameliyathanede toplanan tüm numuneler ameliyathane sekreterliğinde bulunan

“Ameliyathane Numune Kayıt Defteri” ne, kayıt numarası, tarih, saat, hasta adı soyadı,

kabul numarası, teslim alan ve teslim eden kiĢilerin adı ve numune adedi içerecek Ģekilde

ilgili yerin sekreteri tarafından kaydedilmelidir.

Ameliyathaneden Ġntraoperatif konsültasyon (frozen kesit) için gönderilecek dokular tespit

solüsyonuna konmadan, doku bütünlüğünü bozmayacak kaplarda taze olarak

gönderilmelidir.

Patolojiden intraoperatif konsültasyon istenecek hastanın numuneyi Patoloji Laboratuarı

Sekreterliği‟ne PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) doldurularak

hastaya ait barkod yapıĢtırılmıĢ olarak iletilir.

S.B.


HASTANESĠ



Ġntraoperatif konsültasyon (frozen kesit) değerlendirilmesi için gönderilen numune Patoloji

Laboratuarı Sekreteri‟ne ameliyathane görevlisi tarafından teslim edilir.

9.2.DOKU NUMUNELERĠNĠN TAġINMASI

9.2.1.Patoloji Laboratuarına numuneler 3 ayrı Ģekilde ulaĢır

9.2.1.1.Ameliyathaneden Numune Toplama ve TaĢıma

Ameliyathanede, operasyon sırasında alınan yıkama materyalleri (periton yıkamalar, vb.)

hastadan alındıktan sonra eĢit miktarda %50‟lik etil alkol ile karıĢtırılarak veya

bekletilmeden gönderilir.

Ameliyathane sekreterliğinde biriken numuneler görevli personel tarafından günde bir kez

alınır.

Numuneleri almadan önce barkod üzerindeki isimler, kabul numaraları kontrol edilir.

(numunelerin üzerinde hastaya ait bilgilerin bulunduğu barkod olmalıdır).

Ameliyathane defterinde hastaya ait numune sayısı ile alınan numune sayısı

karĢılaĢtırılarak, “Ameliyathane Numune Kayıt Defteri” imzalanıp alınır.

PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) ve numune üzerinde barkod

olmayan örnekler alınmaz. Bu eksiklikler tamamlandıktan sonra iĢlem yapılır.

Personel Patoloji Laboratuarı Sekreterliği‟ne numuneyi kapalı ve güvenli bir taĢıma

aracıyla getirir.

Kayıt-kabul sekreteri tarafından, numuneler sayılarak ve barkodları kontrol edilip teslim

alınarak “Patoloji Laboratuarı Hasta Kayıt Defterine” kaydı yapılır. Her numune için

patoloji kabul numarası verilir ve “Ameliyathane Numune Kabul Defteri”ne

numunelerin karĢısına verilen numaralar sekreter tarafından yazılarak, tarih ve saat de

eklenerek imzalanır. PAT-YD-02 (Patoloji Laboratuarı Materyal Takip Kartı) numuneyi

getiren personele teslim edilir. Aynı zamanda PAT-FR-23 (Materyalin Makroskopiye

Aktarım Formu)‟ün sektere ait kısmını doldurur.

KaydedilmiĢ numuneler, sorumlu personel tarafından iĢlem görmek üzere makroskopi

odasında ilgili kiĢinin makroskopi kabinine PAT-FR-23 (Materyalin Makroskopiye

Aktarım Formu) doldurularak düzenli bir Ģekilde ve eksiksiz dizer.

S.B.


HASTANESĠ



Ġntraoperatif konsültasyon (frozen kesit) değerlendirilmesi için gönderilen spesmen

görevli hizmetli tarafından 10 dakika içinde Patoloji Laboratuarı‟na getirilir.

Numuneyi Patoloji Laboratuarı Sekreteri alır ve istem formuna patoloji bölümüne geliĢ

saatini kaydeder.

Görevli sekreter numuneyi nöbetçi asistan hekime haber vererek teslim eder.

9.2.1.2.Hekim Tarafından Getirilen Numunelerin Toplanması ve TaĢınması

Patoloji Laboratuarı Sekreteri, gelen spesmenlerin üzerindeki barkodları PAT-FR-25

(Patoloji Sitoloji Materyal Gönderme Formu) üzerindeki ile karĢılaĢtırır. Spesmen

sayısını kontrol eder ve spesmeni teslim alır. PAT-YD-02 (Patoloji Laboratuarı Materyal

Takip Kartı) teslim edilir.

PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) ve spesmen üzerinde

barkod olmayan numuneler alınmaz. Bu eksiklikler tamamlandıktan sonra iĢlem

yapılır.

Hasta giriĢinden sorumlu sekreter tarafından spesmenin “Patoloji Laboratuarı Hasta

Kayıt Defterine” kaydı yapılır.

KaydedilmiĢ spesmenleri sorumlu sekreter, iĢlem görmek üzere Makroskopi Odası‟nda

ilgili kiĢinin makroskopi kabinine PAT-FR-23 (Materyalin Makroskopiye Aktarım

Formu) doldurularak düzenli bir Ģekilde ve eksiksiz dizer.

9.2.1.3.Klinik ve Polikliniklerden Sitolojik Numulerin Toplanması:

Tüm yayma preparatlar kırılmayacak Ģekilde gönderilir. Havada kurutulan ve ya sprey ile

fikse edilen yaymalar preparat kutularında, alkolde fikse edilen spesimenler alkol ile dolu

kapaklı kavanozlarla hastanın hekimi veya görevlendireceği sağlık personeli tarafından,

numune taĢıma çantasında (numune kapları ve numune çantasının ağzı kapalı olarak) oda



Vücut sıvıları hastadan alındıktan sonra en geç 30 dakika içinde Sitoloji Ünitesi‟ne

ulaĢtırılır. Sitoloji Ünitesi‟ne saat 17: 00‟ a kadar ulaĢtırılamayan sıvılar buzdolabında

+ 2 oC - +8

oC de saklanır. Ertesi iĢgünü sabahı mesai saati baĢlangıcından en geç 30

dakika içinde gönderilir.

S.B.


HASTANESĠ



Hastaya ait klinik bilgiler hastanın doktoru tarafından PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji

Materyal Gönderme Formu) eksiksiz doldurulduktan sonra sitolojik materyal üzerine

hastanın adı soyadı, doğum tarihi (gün, ay, yıl) ve kabul numarasını içeren barkod

yapıĢtırılır.

9.2.2. Sitolojik materyaller

AĢağıda sıralanan bütün sitoloji materyalleri incelenmek üzere DıĢkapı Yıldırım Beyazıt

Eğitim ve AraĢtırma Hastanesi Patoloji Laboratuarı‟na gönderilir.

Jinekolojik materyal; Servikovajinal örnekler (Smear )

Jinekolojik olmayan sitolojik materyal

Vücut sıvıları (batın sıvısı, idrar, BOS, kist ve eklem sıvıları, vb.

Yıkama sıvıları (mesane, periton, bronĢ lavajı… ), fırçalama materyalleri

Ġnce iğne aspirasyon sitolojileri ve diğer eksfoliyatif materyaller.

9.2.3. Sitolojik materyallerin gönderilmesi ile ilgili kurallar

Klinik tarafından hazırlanmıĢ ĠĠAS, sürüntüler ve benzeri materyal kurĢun kalem ile

rodajlı kısımlarına hasta adı, soyadı yazılarak gönderilir.

Hastadan alınan örnekler hemen alkol / sprey ile tespit edilir ya da havada

kurutulur.

Alkol veya sprey ile fiksasyon en geç 10 saniye içerisinde yapılmalıdır. Havada

kurutulanlar herhangi bir fiksatif içine konmadan gönderilir.

Ġstem formuna fiksasyon yöntemi (havada kurutularak veya alkol /sprey ) belirtilir.

Yayma preparatlar PAT-TL-05 (Numune Toplama ve TaĢıma Talimatı) uygun

olarak ve barkod yapıĢtırılarak gönderilir.

Vücut sıvıları hastadan alınır alınmaz en geç 30 dakika içerisinde Patoloji

Laboratuarı‟na ulaĢtırılır. AkĢam saat 17: 00‟dan sonra alınan sitolojik materyaller

ise +2 ºC - +8ºC derecede buzdolabında saklanır. Sabah mesai baĢlangıcında

Patoloji Laboratuarı‟na ulaĢtırılır.

Tüm materyaller; numuneyi teslim edecek eleman (personel) tarafından,

numune taĢıma çantasında (numune kapları ve numune çantasının ağzı kapalı

S.B.


HASTANESĠ



olarak) oda sıcaklığında, sallanmadan ve mekanik travmaya maruz

bırakılmadan taĢınır. Oda sıcaklığının aĢıldığı durumlarda numune taĢıma

çantasına buz aküsü konulur.

9.2.4. Enfeksiyon Önlemleri:

Tüm spesmenlere enfeksiyon taĢıdığı düĢünülerek yaklaĢılmalıdır.

Tüm spesmen taĢıma süresinde, materyal ile temas halinde olan herkes eldiven

giymelidir.

TaĢıma iĢlemi bittiğinde eldivenler çıkarılıp eller yıkanmalıdır.

Patoloji Laboratuarı‟ndaki çalıĢanlar enfeksiyonlardan korunmak için hazırlanan

ENF-TL-32 (Laboratuar ve Kan Alma Üniteleri Temizlik Talimatı)‟ye uymalıdır.

10. PATOLOJĠ LABORATUARI SÜREÇLERĠ

10.1. Örneklerin Etiketlenmesi

Gelen her örnek geldiği ve kayda girdiği andan itibaren tek bir kod numarası ile

kodlanır ve bu kodlama rapor edilene kadar her aĢamada devam eder.

Hastaya ait tüm belgeler, preparatlar, bloklar ve kalan doku örnekleri örneğin kime

ait olduğunu belirten, silinmeyecek ve karıĢmayacak Ģekilde yazı, etiket veya

tercihen barkod ile iĢaretlenmelidir.

Kasete yazılan numara, materyalden kaç blok alındığı rapora yazılı olarak

kaydedilmelidir.

10.2. Patoloji Laboratuarı Sonuç Verme Süreleri

Patoloji Laboratuarları‟na gelen örneklerin incelenmesi, örneklerin niteliğine, ek

iĢlem, tetkik gerekliliği veya rutin yoğunluğuna göre rapor edilme sürelerinde değiĢiklik

olabilmektedir. AĢağıda verilen süreler mesai günlerini içerir.

Biyopsi incelemeleri 7 iĢ günü

Doku ve organ incelemeleri 7 iĢ günü

S.B.


HASTANESĠ



Sitolojik örnekler 4 iĢ günü

Ġntraoperatif frozen kesit 20 dakika içinde rapor

edilir.

Özel iĢlemler için aĢağıda belirtilen zamanlar eklenir.

Bir gece tespit etmek 1 iĢ günü

Dekalsifikasyon 1 iĢ günü

Yeniden örnekleme 1 iĢ günü

Yeni kesit 1 iĢ günü

Ġmmunhistokimya ve Histokimya 1- 2 iĢ günü

Bölüm içi konsültasyon 1 iĢ günü

Sitolojik örneklerden hücre bloğu yapma 2- 3 iĢ günü

10.3. RAPORLAMA

Protokol numarasının önünde doku ve organ numuneleri için B, sitolojik numuneler

için S, frozen numuneleri için F ve konsültasyon numuneleri için K harfi bulunur.

Hastanın protokol numarası materyalin laboratuara kabulünden itibaren hastayı

tanımlamaktadır.

Raporlar rapor yazma sekreterleri tarafından, onlara teslim edilen istem formlarında yazan

bilgilere göre bilgisayarda otomasyon sistemi üzerinde yazılır ve iki nüsha halinde yazıdan

çıktı alınır. Bu iki nüsha istem formuna iliĢtirildikten sonra ilgili doktora teslim edilir. Ġlgili

doktor asistan doktor ise raporları okur, gerekli ise düzeltmeleri yaparak tekrar sekretere

verir, son kontrolden sonra imzalara ve rutin uzmanına verir. Rutin uzmanı raporları okur,

gerekli ise düzeltmeleri asistan doktora verir veya sekretere yaptırarak raporu son haliyle

imzalar ve sonuç verme sekreterine verir. PAT-TL-10 (Ġntraoperatif

Konsültasyon(Frozen Section) Talimatı)‟a uygun olarak yapılır. Sonuç verme sekreteri,

raporların bir nüshasını ayaktan gelen hastanın kendisi PAT-LS-06 (Patoloji Raporu

Teslim Edilecek KiĢi Listesi)‟da belirttiği yakınına / klinik doktoruna vermek üzere

dosyalar, birer nüshasını ise laboratuar arĢivine kaldırılmak üzere arĢiv görevlisine verir.

Ek Rapor: Ġncelenen ve sonuçlanan bir materyalin herhangi bir nedenden dolayı tekrar

incelenmesi ve yeni inceleme sonucu mevcut rapora ek bilgiler ilave edilmesi gerekebilir.

S.B.


HASTANESĠ



Ek bilgiler mevcut raporun en alt kısmına “EK RAPOR-RAPORLAMA TARĠHĠ”

yazısının devamına yazılarak yeni bir rapor Ģeklinde aynı biyopsi kodu ile tanımlanır.

11. ĠLGĠLĠ DOKÜMANLAR

Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu PAT-FR-25

Patoloji Laboratuarı Materyal Takip Kartı PAT-YD-02

Numune Toplama ve TaĢıma Talimatı PAT-TL-05

Patoloji Laboratuarı Kabul Edilmeyen Materyal Takip Formu PAT-FR-29

Laboratuar ve Kan Alma Üniteleri Temizlik Talimatı ENF-TL-32

Materyalin Makroskopiye Aktarım Formu PAT-FR-23

Ameliyathane Hasta Kayıt Defteri

Patoloji Laboratuarı Hasta Kayıt Defteri

Patoloji Lab. Test Rehberi

Documents

Transcript of Patoloji Lab. Test Rehberi