PATOLOGIJA predavanje br.2 (2.april 2011)

UPALA

-je lokalna reakcija na štetne agense

-je lokalna reakcija na dejstvo patogenog agensa(koje obuhvata;neuralne,humoralne,vaskularne,celularne reakcije na mjestu oštečenja)

može biti AKUTNA I HRONIČNA

UZROCI:mehanički , fizički,biološki, kao i poremačaji endokrinog sis. I metabolizma.

ZNACI AKUTNOG:

-crvenilo(rubor)nastaje zbog aktivne hiperemije u područje upale

-otok(tuner)nastaje zbog izlaska tečnog dijela krvi u područje uple (EXUDAT)

-povišena temperatura(color) nastaje zbog hiperemije

-bol(dolor)nastaje zbog pritiska exudata na nervne završetke i zbog lučenja bradikinina

-gubitak funkcije(funktio leasa) nastaje iz 2 razloga:

1.kada je povreda na površini pa je vidljiva(ona se da adekvatno zbrinuti)

2.kod unutrašnjih organa(puno teže jer nije vidljivo prostim okom)

UPALA JE UVIJEK LOKALNOG KARAKTERA , I NEMOŽE ZAHVATITI SVE STRUKTURE TIJELA U ISTO VRIJEME BOLESTI

MORFOLOŠKE FAZE UPALE:

1.ALTERACIJA(faza oštečenja tkiva)

2.HEMODINAMSKOCELULARNE PROMJENE

3.FAZA REPARACIJE(REGENERACIJE)

SVAKA UPALNA REAKCIJA PROLAZI KROZ 4 FAZE:

a)vazokonstrikcija , b)vazodilatacija , c)promjena permeabilnosti krvnog suda , d)zbivanja u vezi sa leukocitima.

VAŽNI POJMOVI

-EXUDAT je(međučelijska tečnost čija je specifična težina veča od 1200)

-TRANSUDAT je (međućelijska tečnost čija je specifična težina manja od 1012)

-APSCES(je lokalizovana upla-samo na jednom mjestu)

-EMPIEM(je gnojna upala šupljina)

-FLEGMONA(je upala između struktura u tijelu)

Važne faze upalne reakcije(reakcija leukocita) su :

1.MARGINACIJA( je proces u kome dolazi do pregrupisavanja leukocita u krvoj struji-iz sredine se pomijeraju ka zidovima krvnog suda)

2.EMIGRACIJA(je izlazak leukocita iz krvog suda)- u ovoj fazi prvi sudjeluju POLIMORFONUKLEIDI(monociti,neutrofili,bazofili,eozinofili)

3.HEMOTAXA(je dirigirano putovanje leukocita ka mjestu oštečenja)

4.AGREGACIJE(je kada se leukociti skupljaju na mjestu oštečenja u namjeri da opkole,razrijede,ili razore patogeni agens

5.FAGOCITOZA(gutanje uzročnika i njegovo razaranje)-u tome pomažu OPSONINI(imunoglobulini G i M )

U provj fazi upale(otprilike 7 dana) uvijek se prvo pojavljuju neutrofili i monociti ali ako upala traje duže ,u tom području se pojavljuju limfociti.

U ODNOSU NA TRAJANJE, UPALE SE DIJELE NA :

-AKUTNE(karakteriše ih exudativna faza)

-HRONIČNE(karakterišu ih fibroproliferativna faza)

SIMPTOMI UPLE SE DIJELE NA :

OPŠTE(slabast,malaksalost,mučnina , povračanje)

LOKALNE(bol, otok,..)

LABORATORIJSKE(leukocitoza oko 30-40 hiljlada, ili suprotno leukopenije-smanjen broj leukocita)

VRSTE UPALA PREMA EXUDATU:

Serozna upla, fibrozna upla, gnojna(piogene bakt) ,koteralne upale(sluzavi sekret npr.rinitis),hemoragične upale(usljed oštečenja krvog suda)

ŠIRENJE UPALE:

Direktno širenje (kontaktom), duktalno (u nekim cijevima npr.žučni vodovi),llimfogeno,hematogeno.

REGENERACJA ,REPARACIJA

REGENERACIJA –je proces obnavljanja oštečenog,izumrlog tkiva sa novonastalim tkivom,koja se ne razlikuje od prvonastalog.

REPARACJA-je proces zamjene oštečenog tkiva, novonastalim tkivom(vezivno..)koje nema sličnosti sa pravim tkivom kojeg mijenja.

PROLIFERATIVNA SPOSOBNOST TKIVA:

-promjenljiva(labilna tkiva),-su tkiva koja se obnavljau cijeli život npr.krvne stanice,koža...

-stabilno tkivo-su ona koja se u normalnim uslovima ne obnavljaju ali kada dođe do oštečenja se obnavljaju-to su hepatociti(žljezdano tkivo)

-trajna tkiva(su ona koja se nikada ne obnavljaju npr,nervno tkivo,miokard...)

REPARACIJE KOJE RAZLIKUJEMO SU:

PER PRIMAM-ona zarastanja poslije hirurških intervencija

PER SEKUNDAM-(mehaničke povrede,,)

FAKTORI OD KOJIH ZAVISI REGENERACIJA I REPARACIJA:

* životna dob, -stanje imunološkog sistema –hematološki poremečaji –hormonalni poremečaji

* stanje cirkulatornog sistema

* strana tijela

* ishrana

GREŠKE CIJELJENJA TKIVA SU: stvaranej granulacionog tkiva i keloida

PATOLOGIJA TUMORA

TUMOR-je lokalno ,atipično,autonomno,neprestano i nesvrsishodno bujanje tkiva.

II teorija- tumor predstavlja abnormalni rast tkiva koji se nastavlja u svom prekomjernom ponašanju i nakon prestanka uzroka koji je izazvao.

MORFOLOŠKE KARAKTERISTIKE SU:

-ćelije benignih tumora

-ćelije malignih tumora

EVOLUCIJA TUMORA:

-prekancerozna lezija(čelije su izmjenjene ali nemaju maligni karakter)

-cuerconom in situ(kada nisu probijene bazalne mambrane)

-mikroskopski invazivni karc.(kada se dijagnosticira citodijagnostikom)

-makroskopski invazivni karc.(vidno izmijenjene stanice)

-regionalne metastaze(pojavljuju se u drugim regijama npr.igvinalni limfni čvorovi)

-udaljene i generalizovane metastaze(metastaze na udaljenim mjestima od samog karcinoma)

Od pretvaranja normalnih čelija (vrsta tkiva) u čelije koje čine kancerogene tvari , sve one proleze NEOPLASTIČNE transformacije.

Npl. Transformacije podrazumijeva bijeg od nadzornih mehanizama (koji ima svaki organizam i on je u stalnoj normalnoj funkciji čovjeka),tj.povečana je snaga rasta ,promjena čelijske membrane i ćelijskog antigena, morfološke promjene,kariotske promjen,i sve dr.osobine koje omogučavaju invaziju ,širenje , i ubijanje domačina.

BENIGNE TUMORE KARAKTERIZIRAJU TKIVNA ATIPIJA

ĆELIJE MALIGNOG TUMORA KARAKTERIZIRAJU ĆELIJSKA ATIPIJA

ĆELIJSKI POLIMORFIZAM( veličina normalne čelije je da je odnos jedra i citoplazme 1:5 , a kod maligne čelilje ovaj odnos je 1:1-jedro je jako uvečano)

* i možemo nači veliki broj ćelija u fazi mitoze.

GRAĐA TUMORA:-parenhim tumora(tumori koji su više bogati parenhimom nazivaju se solidnim)

-stroma tumora(u kojima ima više strome nazivaju se sirozni)

MAKROSKOPSKI IZGLED:-oblik tumora, veličina , konzistencija,boja,cirkulatorne promjene,nekroza i degenerativne promjene.

NAČINA RASTA TUMORA:-expazivni(benigni)

-infiltrativnodestruktivni rast(maligni)

OBLIK TUMORA:-ulcerozni(kao čir)

-fungoidni(kao gljivice)

-polip(na peteljci)

-papilom(na širokoj bazi izraslina)

-adenom(oponaša žlijezdu)

-cistoadenom(oponaša žlijezdu sa cistom u sredini)

METASTAZE –metastaziranje tumora je prenošenje malignih ćelija različitim putevima od mjesta primarnog tumora.

PUTEVI SU : limfogeni, hematogeni, limfohematogeni,kanolikularni,prenošenje sa površine organa na senzorne opne,kontaktom površina , jatrogene(implataciono) prenošenje.

DIJAGNOSTICIRANJE TUMORA:

-BIOPSIJA (uzimane uzoraka tkiva na ph analizu)

-CITODIJAGNOSTIKA(uzimanje tečnosti na analizu npr.sputuma)

-esciozina (u cjelosti se odstrani patološko tkivo i šalje na analizu npr.mladeži)

-aspiraciona(punktiranje)

OSOBINE MALIGNIH ČELIJA KOJE OMOGUČAVAJU METASTAZIRANJE:

-smanjena kohezivnost

-gubitak dodirnog kočenja

-vođenje prema dodiru

-povečana pokretljivost

KLASIFIKACIJA TUMORA

BENIGNI TUMORI-( dobijaju nastavak OMA ali ne nužno ili uvijek)

MEZENHIMALNO TKIVO-fibrom,keloid,neurofibromatoza

MASNO TKIVO-lipom,lipoblast,ksantom

HRSKAVIČAVO TKIVO-hondroze

SLUZNO-miksom

KOŠTANO-osteom,osteohondrom

MIŠIČNO-miom,leonim,robdoniom,mioblastom

KRVNI SUDOVI-hemagiom,limfom,gion,hemagioendoteliom,glomus ,hemangiopericito

BENIGNI TUMORI EPITELA-papilom,polip,adenom,fibroadenom,cistoadenom

BENIGNI TUMORI PIGMENTNOG TKIVA-nevus

MALIGNI TUMORI-(dobijaju nastavak SARKOM ali ne uvijek i ne nužno)

MEZANHIMALNO-fibrosarkom

MASNO TKIVO-liposarkom

HRSKAVIČAVO-hondrosarkom

SLUZNO-miksosarkom

KOŠTANO-osteosarkom

MIŠIČNO-leomiosarkom,rabdomiosarkom

KRVNI SUDOVI-hemagiosarkom,limfagiosarkom

MALIGNI TUMORI EPITELA-planocelularni karcinom.,bazocelularni

MALIGNI TUMORI PIGMENTNOG TKIVA-maligni melanom

POJMOVI: MEZANHIMALNO TKIVO (JE vezivno tkivo,koštano,hrskavičavo)

DAVANJE IMENA TUMORA NIJE SAMO DA SE RAZLIKUJU NEGO DA SE PODIJELE ILI RASPOZNAJU (OZNAČE) NA BIOLOŠKOJ OSNOVI,PO NJIHOVOM PONAŠANJU I PROGNOZI , KAO I PO NAČINU TERAPIJE NA KOJU REAGUJU.