Part Two: Ang Tao At Ang Epekto Ng Kasalanan · PDF fileKabilang sa mga katangiang tinanggap...

Philippine Biblical Worldview Institute 1

Theolohiya Sistematica ©

Conrad Jun Tolosa

Part Two: Ang Tao At Ang Epekto Ng Kasalanan

A. Nilikha Nang Bukod-Tangi Nagtataka si Job kung bakit masyadong pinagkaka-abalahan ng Diyos ang tao (Job 7:17).” Ang paliwanag ay nasa Genesis 5:1-2, “Nilikha ng Diyos ang tao na kalarawan Niya. Nilalang Niya ang isang lalaki at isang babae, at matapos pagpalain, sila’y tinawag Niyang Tao.”

Sa Psalms 8:4, ganito naman ang katanungan sa Diyos: “Ano ang tao na laging Mo siyang inaalala, ang anak ng tao na iyong inaaruga?” Sinasabi naman sa Psalms 139:14 na kahanga-hanga at buong ingat ang paglikha ng Diyos sa tao.

Ang pagkalikha sa tao ay bukod-tangi. Ang tao ay makapaglalarawan ng karunungan, katuwiran at kabanalan ng Diyos. Isa pang kahulugan na ang tao ay nagsasalarawan sa Diyos ay ang pagkakaroon niya ng talino, damdamin, at kakayahang magpasiya. Kabilang sa mga katangiang tinanggap niya ay ang pag-ibig, kagalakan, kapayapaan, katiyagaan, kabaitan, katapatan, kahinahunan, at pagtitimpi sa sarili. Subalit, hindi nangangahulugan na ang tao ay walang pinagkaiba sa Diyos. Ang kalikasan ng Diyos ay sa Diyos lamang. Siya ay walang simula at walang wakas.

Tinuturo ng Hebrews 1:3 at Colossians 1:15 na si Cristo ang eksaktong representasyon at larawan ng hindi nakikitang Diyos. Subalit sa pagkatao ni Cristo, ito ang sinasabi sa Isaiah 53:2: Wala Siyang kagandahan o kamaharlikahan na mag-aakit sa atin. Walang kaanyuan upang Siya ay ating naisin. Samakatuwid, ang dignidad ni Cristo ay wala sa pisikal o materyal na bagay kundi nasa Kanyang kalooban. Ganoon din ang lahat ng tao. Sila ay may dignidad sapagkat sila ay nilikha sa wangis ng Diyos.

B. Nilikhang Malaya Ngunit May Pananagutan Matapos ilagay ng Diyos ang tao sa Hardin ng Eden upang ito ay pagyamanin at alagaan, sinabi Niya kay Adan na maaari siyang kumain ng prutas ng kahit anong puno sa Eden maliban lamang sa puno ng kaalaman ng mabuti at masama, sapagkat sa araw na siya ay kumain nito, siya ay tiyak na mamamatay (Genesis 2:17). Maraming claseng bungangkahoy ang nasa Eden. Tunay na malaya ang tao na tuparin ang layuning pinagkaloob sa kanya ng Diyos sa ano mang paraang kanyang maisipan. Siya ay malaya ring kumain ng sari-saring uri ng prutas, huwag lamang mula sa pinagbabawal na puno.

Ang kalayaan na pinagkaloob ng Diyos sa tao ay ang karapatang tuparin ang kanyang kagustuhan sa ilalim ng pananakop ng batas ng Diyos. Ang tao ay nilikhang malaya subalit hindi siya nilalang upang gumawa ng sariling batas na sasakop sa kanyang pamumuhay na walang pananagutan sa Diyos. Hindi rin ibig sabihin na ang malayang tao ay makagagawa ng ano mang naisin niya. Halimbawa, hindi niya maaaring palitan o baguhin ang mga ginawa ng Diyos tulad ng katangiang pampisikal na kanyang taglay o ano mang batas ng kalikasan.

Matapos makalaya ang bayan ng Israel mula sa pagkaalipin sa Egypt, nakipagtipan ang Diyos sa kanila. Ang tipan na ito ang nagpapatunay na makakamtan ng mga Israelita ang kasaganaan kung sila ay mananatiling tapat sa Diyos. Ang kabaligtaran naman ay tiyak na mangyayari din kung sila ay susuway sa Kanyang mga kautusan. Ang mga Israelita ay may kalayaang sundin o hindi sundin ang kalooban ng Diyos. Ang kasaganaan o kapahamakan ay nakasalalay sa kanilang mga kamay.

C. Nilikhang May Tunay Na Kaalaman, Katuwiran at Kabanalan Ang tao ay nilikha ng Diyos na may tunay na kaalaman, katuwiran at kabanalan. Malaya siyang sumamba at maglingkod sa Diyos. Nauunawaan niya ang kanyang layunin na gumawa ng isang kabihasnan na magbibigay puri sa Diyos. Subalit siya ay nahulog sa kasalanan at dumanas ng kamatayan.


Bago Siya magpahayag, madalas binabanggit ni Cristo na ang sasabihin Niya ay totoo. Sa John 14:6, sinabi Niya na Siya ang katotohanan. Si Cristo ay may tunay na kaalaman; ang lahat ng Kanyang nalalaman ay katotohanan. Sinabi ni Apostol Pedro na si Cristo ay ang kordero ng Diyos na walang bahid o depekto; Siya ay hindi nagkasala at ang Kanyang bibig ay walang taglay na panlilinlang (1 Peter 1:19, 2:22). Si Cristo ay may tunay na katuwiran; wala Siyang kasalanan.

Sa Luke 1:35, tinagurian si Cristo na Ang Banal. Siya ang ipinangako ng Diyos na tagapagligtas ng Kanyang bayan. Siya ay nabuhay sa mundo para sundin lamang ang kalooban ng Diyos. Si Cristo ay may tunay na kabanalan; ang Kanyang buhay ay binukod-tanging kasangkapan para sa katuparan ng layunin ng Diyos. Nang likhain ang tao, tulad ni Cristo , siya ay may tunay na kaalaman - - ang lahat ng kanyang nalalaman tungkol sa Diyos at sangnilikha ay pawang totoo. Siya ay may tunay na katuwiran - - wala siyang kasalanan. At siya ay may tunay na kabanalan - - siya ay binukod tangi ng Diyos para sa layunin ng Diyos.

Binigyan ng Diyos ang tao ng kalayaang makapag-desisyon ng sarili ngunit hindi ang kalayaang makapagsarili. Ang tao ay hindi maaaring maging batas para sa kanyang sarili. Nang suwayin niya ang utos ng Diyos, siya ay nararapat na husgahan ng kamatayan. Ang kasalanan, kailanman, ay hindi magiging katanggap-tanggap sa Banal na Diyos. Ang sinasabi sa Romans 3:23 at 6:23 na lahat ay nagkasala at ang kabayaran ng ating kasalanan ay kamatayan.

May dalawang uri ng kamatayan: a) espiritual - ang paghihiwalay ng espiritu ng tao sa espiritu ng Diyos, at b) pisikal - ang paghihiwalay ng kaluluwa ng tao sa kanyang katawang lupa. Nang araw na nagkasala ang tao, siya ay dumanas agad ng espiritual na kamatayan. Marami pang taon ang lumipas bago siya namatay nang pisikal.

D. Ang Kalikasan Ng Original Man Ang pisikal na puso ng tao, more or less, ay nasa centro ng kanyang katawang-lupa. Ang pusong

espiritual naman ng tao ay nasa centro ng kanyang kaluluwa. Ang puso ay ang pinaka-centro ng pagkatao kung saan nananahan ang kanyang mga kagustuhan (desires) at tatlong faculties o mga abilidad para sa mga particular na function: isipan (intellect), pakiramdam (emotion) at loobin (will o

volition) at ang mga ito ay nakikipag-ugnayan sa isa’t isa in perfect harmony.

Ang desires ang pinaka-driving-force ng buhay ng tao. Ang intellect ang nag-iisip. Kasama sa thinking

process ang receiving and processing data, remembering, analyzing, organizing, systematizing, computing, at iba pa. Ang emotion ang nakararamdam tulad ng pagmamahal o pagkagalit, kasiyahan o kalungkutan, kapayapaan o bagabag, at iba iba pa. At ang will ang nagdi-disisyon kung ano ang gagawin o hindi gagawin para maisagawa ang kagustuhan ng puso.

Ang puso ay parang itlog. Pero hindi pangkaraniwang itlog. Mayroong shell, mayroong puti (kung saan napapaloob ang kanyang mga desires), at mayroong tatlong dilaw (ang intellect, emotion at will). Sa simula ay walang disorder. Perfect harmony sa loob ng shell. Ang kagustuhan ay maliwanag sa isipan,

damdamin at loobin ng tao.

Ang mga desires ng original man ay ang sambahin at paglingkuran ang Diyos. Maliwanag ang mga desires na ito sa isipan. Alam din naman ng damdamin na ang katuparan ng mga layuning ito ang magbibigay kaligayahan sa kanya. Walang problema ito sa loobin sapagkat maliwanag na ito ang kagustuhan ng puso. At dahil sa mga desires na ito, ang tibok ng kanyang puso ay praise God, seek intimacy, seek productivity at provide leadership. In other words, likas ang mga ito sa kanya; ang

mga ito ay part of his nature.


Si Adan, ang original man, ay nilikhang may certain God-like attributes: tunay na kaalaman, tunay na

katuwiran at tunay na kabanalan (Colossians 3:10, Ephesians 4:24). Bahagi ng tunay na kaalaman ang self-awareness at awareness na siya ay nilikha ng Creator-God. Ang kanyang mga nalalaman patungkol

sa realidad ay pawang totoo. Hindi siya nagkakamali sa pag-unawa ng lahat ng bagay sa mundong kanyang ginagalawan. Ibig sabihin naman ng tunay na katuwiran o true righteousness ay si Adan ay matuwid at ganap – walang kakulangan, walang kasalanan. Hindi siya falling short of the glory of God. At si Adan ay nilalang ng Diyos para sa Diyos at sa Kanyang kasiyahan at layunin. Ito ang kahulugan ng tunay na kabanalan. Si Adan ay hiwalay sa lahat ng ibang nilalang; natatangi.

Alam nila Adan at Eba na ang pagsamba ay ang pagbibigay puri sa mga kamangha-manghang katangian ng Diyos at sa Kanyang mga kamangha-manghang gawa. At ang paglilingkod sa Diyos ay binubuo ng tatlong gawain: ang magbunga’t magparami upang punuin ang lupa, lupigin ang lupa at pamahalaan ang mga isda, ibon at mga hayop (Genesis 1:28). Nakapailalim sa paglulupig ng lupa ang expansion ng Hardin ng Eden – ang modelo na maaari nilang tularaan – na puno ng lahat ng uri ng punong-kahoy at

halaman. Malinaw ito sa kanilang isipan at ang pagsasakatuparan ng mga gawaing ito ang magdudulot

sa kanila ng kaligayahan at fulfillment.

At siyempre naman, sila ay pinagkalooban ng kakayahang matupad ang mga layuning ito. Sa simula,

likas sa tao ang mga sumusunod: 1) to worship God and 2) to serve God by a) being fruitful and filling the earth, b) subduing the earth which includes expanding the garden of God, and c) governing the fish,

birds and other living creatures. Kaya naman, likas o part ng nature ng tao ang a) to praise God, b) to seek intimacy, c) to seek productivity and d) to provide leadership. Kung baga, ang mga kagustuhan o desires na ito ay nakatanim na sa kanyang puso at maliwanag na nauunawaan ng kanyang isipan, feel

na feel ng kanyang damdamin at ready, willing and able naman ang kanyang loobin na isagawa ang mga kagustuhan ng kanyang pusong busilak.

E. Ang Mga Epekto Ng Kasalanan Sa Kalikasan Ng Tao

Nang mahulog sina Adan at Eba sa kasalanan – sa salitang kalye – nababoy ang busilak nilang puso at siyempre damay dito ang kanilang mga desires, intellect, emotion at will. Sa sandaling ito nagsimulang

mabalot sa hiwaga ang puso ng tao.

Ang tibok ng puso ay tinatawag ng mga psychologists na drives, ang tumutulak sa kanyang pagkilos o behavior. Bago nahulog sa kasalanan sina Adan at Eba, madali ipaliwanag ang kanilang behavior dahil sa maliwanag ang driving forces ng kanilang buhay. Alam natin kung bakit nagbibigay handog ang tao sa Diyos at bakit siya naghahanap ng intimate relationship, bakit gusto niyang laging maging productive at bakit nag-e-exercise siya ng authority over God’s creation.

Ang pinakamarangal na mararating ng tao o ang tinatawag na kanyang summum bonum (highest good) ay ang sumamba at maglingkod sa Diyos. Subalit dahil sa kasalanan napa-isang tabi ito at napalitan ng pagsamba at paglilingkod sa sarili. Imbis na ang tao ay God-centered, siya ay naging self-centered - - ako,

ako naman, at ako pa rin ang kanyang naging orientation.

Ang hangarin ng tao na maghangad ng intimate relationship dahil sa utos ng Diyos na magparami o

maging mabunga upang punuin ang mundo ay natabunan ng paghahangad ng sex.

Ang hangarin ng tao na gawing productive ang lupa para sa sustenance ng mga taong mamumuhay sa mundo dahil sa utos ng Diyos na lupigin ang lupa ay natabunan ng pagpapayaman para sa sariling pangangailangan at kasiyahan lamang.

Ang hangarin ng tao na mag-exercise ng authority para makapag-provide ng gobyerno dahil sa original mandate ng Diyos na pamahalaan ang sangnilikha ay natabunan ng pagnanasa na makapagtatag ng dominion o control sa lahat-lahat.


Ang resulta ng kasalanan sa layunin sa buhay ng tao ay ang pag-ibabaw ng pagsamba at paglilingkod sa

sarili. Kaya ang naging driving forces sa kanyang buhay ay sex, wealth at power. Hindi naman ibig sabihin nito ay nabura na nang husto ang original God-given drives na taglay ng kanyang kalikasan. Nasapawan

lamang ang mga ito. Kung baga nabakuran o na-quarantine sila ng mga sinful drives. Samakatuwid, ang original programming ng Lord na likas sa ating pagkatao ay na-virus kaya na-corrupt ang mga data.

Pagdating naman sa attributes, ang pagkakaroon ng tunay na kaalaman ng totoo, mabuti at tama ay nahaluan ng kasinungalingan, masama at mali; ang pagkakaroon ng tunay na katuwiran ay nabura ng kasalanan mismo, nawala ang kanyang pagkamatuwid at fallen short of God’s glory na siya; ang pagkakaroon ng tunay na kabanalan ay nawala na rin, namatay ang kanyang espiritung naka-link sa Espiritu ng Diyos, kung baga namatay sa espiritu ang kanyang kaluluwa bagamat siya ay buhay pa sa

kanyang pagkatao. Si Adan na nilalang ng Diyos para sa kasiyahan at layunin ng Diyos ay mabubuhay para sa kanyang sarili lamang. Ang epekto ng kasalanan ay hindi lamang limitado sa katangian at layunin ng taong nagkasala. Pati ang lupa ay sinumpa ng Diyos dahil dito (. . . cursed is the ground because of you . . . , Genesis 3:17) at natural lahat ng bagay na nanggaling o may kinalalaman sa lupa tulad ng plant life, mga halaman at punong-kahoy (. . . Let the earth sprout vegetation, plants yielding seed, and fruit trees bearing fruit in which is their seed, each according to its kind, on the earth . . . , Genesis 1:11) at lahat ng uri ng animal life ( . . . , Let the earth bring forth living creatures according to their kinds–livestock and creeping things and beasts of the earth according to their kinds . . . , Genesis 1:24). At hindi lang yun, pati relationships apektado. Nagsimula ang: a) spiritual warfare (I will put enmity between you and the woman, and between your offspring and her offspring; he shall bruise your head, and you shall bruise his heel. Genesis 3:15), b) fight for home supremacy (Your desire shall be for your husband, and he shall rule over you. Genesis 3:16) at c) self-struggle (if you do not do well, sin is crouching at the door. Its desire is for you, but you must rule over it. Genesis 4:7). Kaya nga, masasabi na ang pagkahulog ni Adan sa kasalanan ay may cosmic effect - - naapektuhan ang spiritual at natural world! At ang lahat ng ito ay mayroong epekto sa magiging buhay ng lahat ng tao. Kaya pala ang sabi sa isang awit, Mahiwaga ang buhay ng tao. Ibig sabihin, hindi madali unawain.

Nahulog sa kasalanan ang tao at dahil dito ang kanyang puso, isip, damdamin at loobin ay matinding naapektuhan: a) ang kanyang puso (heart) ay naging higit na mandaraya kaysa alin mang bagay at

walang kagamutan. Kaya ang rhetorical question ay Sino ang makauunawa nito ? (Jeremiah 17:9), b) dahil sa kasinungalingan na kanyang pinaniwalaan mula sa diablo, nawalan siya ng kakayahang mag-

isip ng purong-purong tama lalo na pagdating sa mga bagay ukol sa Diyos; dumilim ang dating malinaw niyang pag-iisip (intellect), c) ang kanyang pakiramdam (emotion) naman ay nakaranas ng pag-uusig ng budhi (guilt), pagkahiya (shame) at pagkawalay sa Diyos at kapwa tao (alienation) ayon sa Genesis 3, at

d) bagamat hindi inalis ng Diyos ang kanyang kakayahan at kalayaan sa pagpili (freedom of choice) – kaya naman nanatili siyang may pananagutan sa kanyang mga desisyon sa buhay – masasabi natin na

hulog din ang loobin ng tao sapagkat hulog ang kanyang puso na nagdedetermina ng kanyang mga kagustuhan. Ang loobin ng tao upang manatiling malaya ay may kakayahang subukang isakatuparan ang

lahat ng kagustuhan ng kanyang puso. Ang pag-uusig ng budhi (guilt), pagkahiya (shame), ang pakiramdam ng pagkawalay sa Diyos at kapwa (alienation), at ang takot (fear) na bunga ng guilt at ang paninisi ng iba (blame-shifting) na bunga naman ng takot ay ang immediate emotional effects ng kasalanan. Ang mga epektong ito ay minana natin sa ating mga unang magulang. Kaya nga pagkalabas pa lamang ng sanggol sa sinapupunan ng kanyang ina, ramdam na niya ang mga epektong ito at siya ay iiyak na parang nakikiramay sa kanyang malungkot at madilim na kalagayan.


F. Ang Downward Spiral: Mental At Emotional Disorders Nang mahulog sa kasalanan ang tao, naapektuhan ang lahat ng parte ng ating metaphorical egg. Tumigas ang shell, nahaluan ng mga powerful na makasariling desires ang kanyang godly desires, at na-corrupt ang kanyang intellect at emotion. Subalit ang loobin ng tao o will ay nanatiling may kalayaang isulong ang mga kagustuhan o mga desires ng puso. Yun nga lang, naging makasarili ang mga desires ng fallen heart. Kaya 100% of the time, pipiliin ng will ang self-glorification, sex, wealth at power. Alin man sa apat na ito ang kanyang laging motivation sa pagkilos. Ganito ang nangyari:

1. Natabunan – ngunit hindi tuluyang naibaon – ng desire to glorify self ang desire to worship God. Sapagkat napakahirap tagalang ipagkaila ang existence of an almighty God dahil sa malinaw na

witness ng creation (Romans 1:19-20) ang ginagawang solution ng tao sa dalawang conflicting desires sa kanyang puso ay Religion. Alam niyang may Diyos na dapat sambahin. Payag siya dito subalit gagawin niya ang pagsamba sa Diyos on his own terms. Kaya nag-iimbento ang tao ng religion. Kaya naman hanggang ngayon ay kung ano-anong relihion at pilosopiya ang sumusulpot sa mundo. Subalit kung tutuusin, hindi naman talaga bago ang mga ito kundi recycled lamang. Ang

hindi alam ng mga taong dumidepende sa religion para sa kanilang spiritual fix is the fact na si Satanas ang author ng bawat religion at ang mga religious rituals na taglay ng mga ito ay designed to draw the worshippers farther away from the truth and therefore farther away from the true God.

Hindi lamang mga rituals on how to worship their gods ang taglay ng mga different religions of the world kundi mga paraan kung paano mapaglilingkuran ang mga diyos-diyosang ito at kung paano sila mapapatahimik kung nagagalit. Kasama sa mga paraang ito ang paghahandog ng kung ano-anong bagay o patay na hayop, ang pagpapanata o pagpipinitensya, ang pagbibigay ng abuloy sa simbahan o sa mga pulubi o ang paghahandog ng sariling buhay bilang kanilang mga alagad.

Dahil sa sobrang devotion, marami ang nagiging religious fanatics. Ayon sa kanilang paniniwala sila ay nakararating sa pakikipag-ugnay ng personal sa mga spiritual beings. Marami sa kanila ang mga nakakakita ng visions at nakaririnig ng boses sa kanilang isipan. At kalimitan ang resulta ay ang

tinatawag na messianic syndrome – ang paniniwala na siya ang tagapagligtas.

2. Natabunan naman ng desire to seek sexual pleasures ang desire to seek intimacy. Patungkol sa creation, minsan lamang nagcomento ang Lord sa pagka-hindi mabuti. At ito ay may kinalalaman sa

pag-iisa ni Adan: Hindi mabuti na ang lalaki ay nag-iisa; igagawa ko siya ng katuwang na babagay sa kanya (Genesis 2:18). Matapos Nilang likhain ang babae, isa sa pinag-utos ng Diyos sa tao ay ang magparami at punuin ang lupa.

God is love kaya nasa ating pagkatao ang capacidad na umibig. Ang pag-ibig ng Diyos ay dalisay,

malalim at matapat. Ganitong clase ang pag-ibig ng Diyos sa Kanyang mga hinirang; intimate hindi casual. Kaya ang Kanyang kalooban para sa mag-asawa ay ang magdevelop ng pagmamahalang dalisay, malalim at matapat o isang intimate marital relationship, hindi casual o impersonal. Maging

sa pagkakaibigan, ang kalooban ng Diyos para sa atin ay to develop intimate friendships – caring and loving relationships. Subalit dahil sa kasalanan, laging nangingibabaw ang desire for sexual gratification. Hindi tumatagal ang wholesome relationship ng mag-asawa kung sa simula pa lamang ay sex na ang nagtulak sa kanilang pagpapakasal. Madalas na napagkakamalang pag-ibig o pagmamahal ang mainit na pakiramdam. Kaya naman kapag nanlamig na ang pakiramdam na ito ay nawawalan na ng siglang pasiklabing muli ang naranasang pagkasabik sa isa’t isa. Kapag nagbreak-up ang isang relationship, kadalasan ay may naiiwang bigo. Ang brokenheartedness kadalasan ay nauuwi sa depression o despair.


Ang paghahanap ng sex sa relationship ay nauuwi sa casual sex. Casual sex to random sex. At finally,

random sex to perverted sex. 3. Natatabunan naman ng seek wealth ang desire to be productive. Ang products ng mga productive

people ay either goods or services na kinasisiyahan ng mga customers. On the other hand, ang mga products ng mga naghahanap lamang ng ganansya karaniwan ay sa aksaya lamang nauuwi at, of course, unsatisfied customers. Ang mga productive people ay laging nag-iisip kung paano nila mai-improve ang kanilang producto. Samantalang ang mga wealth seekers ay abala lamang sa pagkita ng pera sa paano mang paraan; kahit na maraming taong masaktan.

Nitong mga ilang nakalipas na decada, maraming mga investment brokers ang nabisto sa America at Europa na naglaro lamang ng tinatawag na ponzi. Simply put, ang ponzi ay pagpapaikot lamang ng pera ng mga investors para magproduce ng ilusyon ng malaking return of investment. Sa huli, itinatakbo lamang ng mga may pakana ang pera ng mga investors na karamihan ay ang inaasahang retirement fund. Maraming mga senior citizens ang natrauma sa mga pangyayaring ito. Ang tinatawag namang pyramiding ay isa pang uri ng laro ng mga wealth-seekers. Nakamaskara ito ng multi-level marketing scheme o networking. Ang gimmick namang ito ay may producto nga ngunit ang mga producto ay hindi naman talagang kailangan ng customers kundi ang attracsyon dito ay ang malakihang tanggap ng sales commission. Ang mga taong hindi productive ang kalimitang nasisilo sa racket na ito. Madali silang maniwala na ang productong ipinatutulak sa kanila ay mabuti sapagkat alam nila na para makabenta kailangan na sila ay kapani-paniwala. Dito sa Pilipinas, ang mga ilang corrupt officials noong unang panahon ay walang kamuwang-muwang sa pinsalang kanilang dinulot sa buong bayan. Sa kasalukuyan, mabibilang na lamang siguro ang hindi corrupt official sa ating mga gobyerno, mula sa barangay level hanggang national. Ang graft and corruption ay parang cancer na mabilis ngumangatngat sa kaluluwa ng bawat Pilipino. Pailan-ilan na lamang ang matatawag na productive citizens sa ating bansa. Ang nakaririmarim na katotohanan ay napakalaking porciento ng ating populasyon ang nabubuhay sa pagkita na lamang ng pera. Pangkaraniwan na sa mga Pilipino ang may problema sa pera. Utang dito, utang doon. Nabubuhay sa lagay o bigay.

4. Natabunan naman ng seek power ang desire to provide leadership. Si Lord Acton (1834-1902), isang

English Catholic historian, politician, and writer ang nagsabing Power tends to corrupt and absolute power corrupts absolutely. Dapat paniwalaan ito ng mga Pilipino sapagkat, sa aking palagay, napakarami pa rin ang naniniwala sa benevolent dictator. Ang loyalty ng karamihan ay sa kaprobinsiya pa rin at hindi sa bayan. Hindi bale nang masamang tao pero kababayan ko siya kaya iboboto ko siya sa darating na elecsyon. Kapag naglaban ang intellect at emotion, laging panalo ang emotion dito sa ating bayan. Ang pagkamal ng salapi ang pinakamalakas na motivational force sa Buhay Pinoy sapagkat Money is Power. Kung may power ka, madali na ang pagdating ng papuri mula sa lahat. Kaya madalas ang masaheng tatanggapin ng iyong ego. Kung may power ka, kasunod na rito ang kayamanan. Puwede ka nang mangurakot nang husto at mang-agaw ng lupa ng may lupa o lupa ng gobyerno. Kung may power ka mayroon kang panggastos to stay in power. Power is sexy kaya ikaw na ang lalapitan ng mga sex traders. At ultimately, kung sa iyong isipan, eh, wala nang mas powerful pa kaysa sa iyo, fully developed na ang God-complex sa iyo at ito na ang magbibigay hugis sa iyong personalidad. Subalit may kasabihan din na Money won’t buy you happiness. Kung hindi ka happy, maraming masamang bagay ang papasok sa iyong isipan. Kung ikaw ay mahirap, malamang na sa depression ang bagsak ng iyong kalungkutan. Kung ikaw naman ay mayaman, ganoon din – depression din. Subalit dahil sa marami kang pera pipilitin mo pa rin na gamitin ito upang ikaw ay 1) hangaan ng tao, 2) masatisfy ang iyong sexual cravings, 3) magkamal pa ng dagdag yaman, o 4) palawakin pa


ang iyong dominion. Kaya lang, sa katunayan hindi na ikaw ang may control ng iyong buhay kundi ang mga evil desires na nananahan sa iyong puso. Mistulang alipin ka lamang ng mga ito. Ang godly leadership ay servant leadership. Mapaglingkod sa kapwa. Tulad ni Cristo, ang hangarin nito ay ang maglingkod at hindi paglingkuran. Kabaliktaran ang heart attitude ng servant leader sa power grabber. Para sa kabutihan ng mamamayan kaya ang servant leader ay nagpapagal sa tatlong functions: provide organization, direction at control. Organize para maging effective at efficient, direct upang maging malinaw ang mga objectibo sa buhay at kung paano ito maa-accomplish, control upang masiguro ang tagumpay ng endeavor, hindi upang maging hari.

5. Ang downward spiral. Kung ikaw ay isang veteran sailor, alam mo na ang pinaka-delikadong mangyari sa iyong barko ay mahagip ng ipo-ipo. Alam mo na walang kawala dito. Iikot ka nang pababa hanggang sa kailaliman nito. Ganito ang mga evil desires na dala ng kasalanan sa puso ng tao.

At kung hindi magkakaroon ng divine intervention, dadalhin ka ng isa rito sa walang katapusang pagdausdos sa karimlan.

Si Jim Jones (1931-1978), ang founder-pastor ng People’s Temple, ang naghikayat sa cultong iyon na mag-migrate mula California tungo sa Guyana. Siya ang nagpatupad ng mass murder/mass suicide ng kanyang 909 members. Isang kabaliwan na isinagawa ng isang delusional na marxist religious leader. Ginamit niya ang Cristianismo sa pagtataklob ng tunay niyang pagkatao. Siya ay nabuhay sa kasinungalingan hanggang sa papaniwalain niya ang kanyang congregation na siya ay reincarnation ni Jesus Christ, Gandhi, Buddha at Lenin. Marami pang ibang tulad niya na sa kasalukuyan ay nagdadala sa kanilang comunidad sa kapahamakan; pati na sa pagsamba sa diablo. Malaking kabaliwan. Maraming biktima. Carmeng luka-luka ang tawag sa kanya. Bata pa ako noon pero tandang-tanda ko pa ang itchura niya – berde at pula ang kulay ng kanyang damit at punong-puno ng make-up ang kanyang mukha. Sumasayaw-sayaw siya sa kalye at siyempre pa ang mga bata ay nakapaligid sa kanya at sinasabayan ang kanyang indak. Ang balita ay dati siyang manganganta. Subalit hindi pa sumisikat ay nalaos na. Nadepress at tuluyang nawalan na ng contact sa realidad. Sa kanyang isip, patuloy pa rin siyang nagpe-perform. Nakapag-construct si Carmen ng sarili niyang mundo. Ang mag-asawang Bert at Mila ay mahilig maghanda at mag-imbita ng kanilang mga kaibigan. Popular sila sa mundong kanilang ginagalawan. Mayayaman ang kanilang mga kaibigan. Mahilig mag-casino at mag-night-clubbing. De kotse. Subalit sapat na sapat lamang ang kinikita ng negosyo ng mag-asawa. Dumating sa punto ng kanilang buhay na umabot na sa leeg ang kanilang mga utang sa banco, sa mga suppliers, sa mga kamag-anak at ibang kakilala. Isang umaga nabasa na lamang sa diaryo ito: Ama binaril ang kanyang asawa’t dalawang menor-de-edad na anak bago nagpakamatay! Sobrang pressure ang bumagsak sa balikat ni Bert. Sobrang guilt. Sobrang shame. No way out! Ang serial killer ay kakaiba. Lumalabas sa mga studies na karamihan sa mga serial killers ay nakaranas ng mental o emotional trauma noong bata pa. Maaaring sexual or verbal abuse, parental o spousal rejection o neglect. Ang mga ito naman ay lumaking mababa ang pagtingin sa sarili. Para makawala sa hiya na dinaranas, gumagawa sila ng sarili nilang mundo kung saan sila ang may control. Sooner or later, ilalabas nila ang kanilang make-believe in-control self sa totoong mundo sa pamamagitan ng pag-control sa buhay ng ibang tao. Pinapatay nila ang taong may resemblance sa taong nagpahirap ng kanilang damdamin nang sila ay bata pa. Ang pornography, drugs at alcohol ay tinatawag na facilitators na nagpapagrabe ng emotional disorder na ito.

Noon, kapag sinabi mong sa Mandaluyong ka nakatira, ang tanong agad sa iyo ay, Sa loob o sa labas? Nandoroon kasi ang mental hospital kung saan nakakulong ang mga sira-ulo, baliw at mga kulang sa tornilyo o may loose connection. Sa atin kasi ang baliw ay sira ang ulo. Period.


Sa ibang bansa tulad ng America maraming klase ang mental o emotional disorder. Ang ibig sabihin ng psychosis ay pagdanas ng delusions o hallucination at pagka-detached sa realidad. Ang neurosis naman ay ang disorder na nakararanas ng anxiety, obsessional thoughts, at compulsive acts. Ang schizophrenoia ay hindi lang delusions at hallucinations kundi kasama na rin ang emotional outbursts, intellectual deterioration at disorganized speech o behavior. Ang paranoia naman ay ang sobrang pagka-suspitioso sa masamang motibo ng ibang tao laban sa kanila na maaaring mauwi sa violent act na sa isip niya ay self-defense. May mga nagdurusa sa split-personality o multiple-personalities. Binalita naman sa akin ng isang pinsan na malapit sa amin nakatira ang binatilyong anak ng kanilang

kapitbahay na nakatali sa loob ng bahay at sa sahig natutulog. Nakita pa raw niya minsan na sa tabo umiinom ng tubig. Nasiraan daw ng ulo kaya bigla-bigla na lang sumisigaw. May mga taong may autism, bi-polar, down syndrome at iba pa na may mental disorder na nagsimula sa kapanganakan pa lamang. Kailangan nila ng proper medication o therapy, tulad din ng mga taong mayroong chemical imbalance na prescribed by medical professionals.

Dumarating sa buhay ng tao na ang palagian at tuloy-tuloy na laman ng kanyang isipan ay pawang kasamaan lamang. At maski ang katotohanan na hindi maipagkaila ng bugok niyang isipan ay kanyang pinipilit ibaon sa dilim (Romans 1:18). Dumarating sa buhay ng tao na mawawalan o namamatayan na siya ng consiyensia. Ang ganitong senaryo ay nangyari world-wide noong panahon ni Noah (Genesis 6:5). Sa ating panahon, ang sex and violence ay laganap sa buong mundo. Kung hindi lamang sa Kanyang mercy and grace matagal nang ginunaw muli ng Diyos ang fallen-world na ito. Ang kinauuwian ng downward spiral ay binanggit ni Apostol Pablo kay Timothy:

Unawain mo ito, na sa mga huling araw darating ang paghihirap. Dahil ang tao ay magiging mapagmahal sa sarili, mapagmahal sa salapi, mayabang, arogante, abusado, suwail sa magulang, inggrato, makademonyo, walang puso, hindi masupil, malaswa, walang pagpipitagan sa sarili, mabangis, ayaw sa mabuti, traydor, walang pakundangan, malaki ang ulo, mapagmahal sa kasiyahan imbis na mapagmahal sa Diyos, mayroong forma ng pagiging makadiyos subalit ipinagkakaila ang kapangyarihan nito. Iwasan mo ang mga taong ito. 2 Timothy 3:1-5

G: Ang Epekto Ng Pagkabuhay Muli Sa Puso Ng Redeemed Man

Si Adan ay nilikha ng Diyos na may katawang pisikal at may kaluluwang espiritual. Siya ay nilikha na may tunay na kaalaman ng mabuti, totoong pagka-matuwid at tunay na kabanalan. Dahil sa kanyang orihinal na kalikasan at layunin sa buhay na binigay sa kanya ng Diyos, siya ay may strong desires to worship and serve his Creator, at kaya mayroon siyang strong tendencies to seek intimacy, seek productivity, and provide leadership. Nang ang taong nilalang ay nagkasala, nagpatuloy ng maraming taon na buhay ang kanyang pisikal na

katawan subalit agad namatay ang espiritu ng kanyang kaluluwa. Ibig sabihin, ang Espiritu ng Diyos na dati-rating nananahan sa kanyang kaluluwa ay lumisan; iniwan siya. Ito ang spiritual death na dinanas ni Adan at Eba ng araw na kanilang suwayin ang utos ng Diyos. Nang pumasok ang kasalanan sa puso ni Adan, ang kanyang knowledge of good ay nahaluan ng knowledge of evil; ang kanyang taglay na true righteousness ay napalitan ng guilt at ang kanyang true holiness ay napalitan ng shame. Nang lumisan ang Banal na Espiritu sa kanyang kaluluwa at palayasin siya sa Paraiso, nagkaroon ng bakante sa kanyang puso na nagbunga ng feelings of fear and alienation o lostness. Ang dating strong desires niya to worship and serve his Creator, at strong tendencies to seek intimacy, seek productivity, and provide leadership ay natabunan ng stronger desires and tendencies to


glorify self, serve self, seek sexual pleasure, seek wealth, seek controlling power, hide guilt, cover shame, seek where you belong.

Weakened godly desires and tendencies Invading strong evil desires and tendencies

Worship God Glorify self

Serve God Serve self

Seek intimacy Seek sexual pleasure

Seek productivity Seek wealth

Provide leadership Seek controlling power

Hide guilt

Cover shame

Seek where you belong

Ang lahat ng mga godly at sinful desires at tendencies na ito ay nasa sa puso at isipan ng hulog na tao at nadagdagan pa ng tendencies to hide guilt and cover shame. At ang feelings of guilt, fear, shame, and alienation ay kumapit sa kanyang pakiramdam. Subalit dahil sa siya ay patay sa espiritu, ang laging niloloob ng fallen man ay ang magkasala dahil sa kasalanan siya nakatatagpo ng kasiyahan. Kapag na born-again naman ang isang taong makasalanan, ang Banal na Espiritu ay muling mananahan sa kanyang kaluluwa. Ang godly desires na inipit at natabunan ay muling makararanas ng kasiglahan. Ang isipan ay magkakaroon ng liwanag, at ang pakiramdam ay muling makararanas ng pag-ibig, kagalakan, kapayapaan at walang-bagabag. At habang ang isang mananampalataya ay nagpapatuloy sa Salita ng Diyos, ang kanyang isipan ay mapupuno ng katotohanan at siya ay patuloy na makararanas ng kalayaan mula sa mga kasinungalingan, mga kuro-kuro’t haka-haka ng mga nagdurunong-dunungang mga pilosopo at huwad na guro at propeta na pawang estranghero sa katotohanan. Ang damdamin ng isang born-again ay makararanas ng kapangyarihang makagagapi sa evil desires at tendencies ng kanyang dating patay na kaluluwa. Kung baga, ang dating virus infested program ay nakaranas ng healing. Na set-free ang mga documents na na-quarantine. Na-repair ang mga damaged data. Naging super-bilis ang kanyang processor. At dahil sa pagkabuhay muli ng kanyang espiritu, nabalik ang kanyang sensitivity sa katotohanan at sa tinig ng Diyos. Kaya siya ay makaaasa sa mabilis na paglago ng kanyang buhay espiritual. At isa pa, dahil sa kanyang kaalaman sa katotohanang mayroon siyang direct access sa trono ng biyaya ng Diyos at sa kapangyarihan ng Banal na Espiritu madali siyang masasanay sa pakikibaka sa mga evil desires and tendencies na patuloy na nananahan sa kanyang pagkatao. Mahalaga na maunawaan nang lubusan ng bagong born-again ang mga sumusunod na talata:

Subalit ang Diyos, dahil sa Siya ay mayaman sa kahabagan, at dahil sa matinding pag-ibig na mayroon Siya sa atin, kahit noon pang tayo ay patay sa ating mga kasalanan, tayo ay Kanyang binuhay kasama ni Cristo – – sa pamamagitan ng biyaya kayo ay nakaranas ng kaligtasan – – binuhat at iniupong kasama Niya sa Kanyang luklukan sa kalangitan, upang sa darating na panahon maipakita Niya ang Kanyang walang kapantay na yamang-biyaya sa kabutihang tampok sa atin kay Cristo Jesus. Dahil sa biyaya kayo ay nangaligtas sa pamamagitan ng pagtitiwala. At ito ay hindi ninyo gawa; ito ay handog ng Diyos, hindi bunga ng gawa, upang walang makapagmapuri (Ephesians 2:4-9).

H. Ang Bakbakan Sa Loob Ng Puso Ng Redeemed Man

Sinabi ng Diyos kay Adan na sa araw na kumain siya ng pinagbawal na bunga, siguradong siya ay mamamatay (Genesis 2:16-17).


May dalawang uri ng kamatayan: ang physical death (ang paghiwalay ng kaluluwa sa katawang lupa) at ang spiritual death (ang paghiwalay ng Espiritu ng Diyos sa kaluluwa ng tao). Sinasabi sa Genesis 5:3-4 na ang physical life ni Adan ay umabot ng 930 years. Subalit kailan siya dumanas ng spiritual death? Noong araw mismo na siya ay sumuway sa utos ng Diyos. Noong araw ding iyon pumasok ang kasalanan sa puso ng tao. At tulad nang ating napag-aralan na, nabugok ang kanyang puso. Nakulong ang kanyang mga godly desires and tendencies, dumilim at nagulo ang kanyang isipan at nabagabag ang kanyang damdamin. Kapag ang tao ay ipinanganank sa espiritu tulad ng sinabi ni Cristo sa John 3:6, siya ay mabubuhayan ng

espiritu. Magsisimulang mabuhay ang kanyang kaluluwa sa mga bagay patungkol sa Diyos at sa Kanyang mga katangian, kalooban at layunin. Tatanggapin niya ang mga katotohanang sinasabi ni Cristo tungkol sa Kanyang sarili, at mauunawaan niya ang gawaing sinimulan ng Diyos sa kanyang buhay kasunod ng kanyang pagkabuhay muli. Nabago ang kanyang kalikasan. Napalaya ang mga nakapreso niyang mga godly desires: worship and serve God. Nagkaroon ng liwanag ang kanyang isipan. Nagkaroon siya ng mga bagong pakiramdam: pag-ibig, kagalakan, kapayapaan at iba pang bunga ng Banal na Espiritu. Nanumbalik ang kanyang mga godly tendencies: seek intimacy, seek productivity, provide leadership. Yun ang good news. Ang bad news? Hindi pa inalis ng Panginoon ang kabugukan ng kanyang puso, isipan, pakiramdam at loobin. Let the battle between the good and the evil within begin! Kung ikaw ay born-again na (ang unang ebidensya: tinanggap mo na ang mga declarasyon ni Cristo patungkol sa Kanyang sarili) nararanasan mo na ang battle na ito. Makaka-relate ka na sa struggle ni Apostle Paul sa Romans 7:14-23. Kaya huwag kalimutan na sa ating Christian walk walang instant maturity. Magkakasala pa rin tayo dahil magkasama pa rin ang good and evil desires at tendencies sa ating puso. At hindi sa lahat ng sandali ay magagawa nating um-access sa kapangyarihan ng Banal na Espiritu. Mabuti na lang at naglaan ang Panginoon ng remedyo sa ating kahinaan. Ang sabi ni Apostol Juan ay: Kung ihihingi natin ng tawad ang ating kasalanan, matapat at makatarungan ang Diyos na magpapatawad sa atin at maglilinis ng ating karumihan. Kaya mainam na gawin nating ugali ang pagkukumpisal ng ating kasalanan sa tuwing bago matulog. Ito ang reactive na maaari nating gawin. Ang mga proactive naman na ating magagawa upang tulungan natin ang ating sarili na mas lalong maging matagumpay sa pakikipaglaban sa ating bugok na puso ay ang mga sumusunod:

1. Siyasatin Mo ako, Oh Diyos, at alamin ang aking puso! Subukin Mo ako, at alamin ang laman ng aking isipan! At tingnan Mo kung may masamang gawi sa akin, at patnubayan mo ako sa daang walang hanggan (Psalms 139:23-24)! Naaalala ninyo kung anong klaseng kabugukan ang ating lumang puso? Walang hihigit sa kanya sa pandaraya. Kaya kailangan natin ang Banal na Espiritu na siyang umiksamin sa ating puso. Isama natin ito sa ating dalangin bago matulog at sa ating paggising.

2. Sapagka’t ang salita ng Dios ay buhay at actibo, at makapangyarihan, at mas matalas kaysa alin mang

tabak na may dobleng talim, bumabaon hanggang sa paghihiwalay ng kaluluwa at ng espiritu, ng mga kasukasuan at ng utak, at mapagwari sa mga iniisip at pinaplano ng puso (Hebrews 4:12). Sa pamamagitan ng Bibliya sasagot sa iyo ang Diyos. Hayaan mong ang salita ng Diyos ang humusga sa puso mo. Kaya huwag makakalimot magbasa at mag-aral ng salita ng Diyos.

3. Magpakaligaya ka sa Panginoon; at ibibigay Niya sa iyo ang mga naisin ng iyong puso (Psalms 37:4).

Sa pamamagitan ng pagbubulay-bulay ng mga kamangha-manghang katangian ng Diyos at ng Kanyang mga gawa kaya mananaig ang mga godly desires over evil desires sa ating puso.


Napakainam din na makipaglakbay tayo kay Jesus sa ating isipan sa pamamagitan ng pagsubaybay ng mga pangyayari sa Kanyang buhay na taglay ng Gospels. Halimbawa, ang nativity, ang mga milagrong Kanyang ginawa, ang mga lakarang ginawa Niya kasama ang Kanyang mga apostol, ang pagkapako Niya sa krus, ang pagkabuhay Niyang muli. Napakaraming yugto sa buhay ni Cristo ang masarap isip-isipin.

4. Kung ano man ang katotohanan, ano man ang kagalang-galang, ano man ang makatarungan, ano

man ang dalisay, ano man ang kabigha-bighani, ano man ang may mabuting ulat, kung may ano mang kagalingan, at kung ano mang kapuri-puri, isipin ninyo ang mga bagay na ito (Philippians 4:8). Ang regular na pag-exercise ng activity na ito ang malaking maitutulong sa ating isipan. Ang regular na pagpraktis nito ang makaka-heal sa iyong isipan. Ibig sabihin, mapapalitan ang laman ng iyong utak. From lies to truth; from evil to good; from wrong to right.

5. Hubarin mo ang luma mong pagkatao, na kabilang sa dati mong pamumuhay na corrupt at

mapaglinlang mula sa iyong mga evil desires, at magbago ka sa espiritu ng iyong isipan. Isuot mo ang bago mong pagkatao, hinubog sa larawan ng Diyos sa tunay na katuwiran at kabanalan (Ephesians 4:24-25. Lumang pagkatao laban sa Bagong pagkatao. Lumang puso laban sa bagong puso. Tuloy ang laban.

6. At higit sa lahat, isuot mo ang pag-ibig, na siyang nagbubuklod sa lahat in perfect harmony

(Colossians 3:14). Ang isipan, pakiramdam, loobin na naninirahan sa puso in perfect harmony. Wow! Pero bakit pag-ibig? Bakit love? Because love never fails at love conquers all. Kung marunong tayong magmahal, sigurado ang ating tagumpay sa pakikipaglaban sa mga evil desires and tendencies na taglay ng ating pusong-bugok.

I: Paano Makikilala Ang Isang Transformed Man

Balikan muna natin ang bahaging Sanctification sa module na Ang Kaligtasang Mula Sa Diyos: Ang Sanctification ay ang doctrina ng paghihiwalay at ito ay may 2 sides. Una, ito ay ang paghihiwalay sa mga hinirang ng Diyos in time. In one sense, sa panahon pa lamang na ang isang nilalang ay hinirang ng Diyos, siya ay hiniwalay o inangkin na ng Diyos na maging Kanya. In another sense, ang paghihiwalay ng Diyos sa isang nilalang in time ay nang siya ay ipinanganak nang muli o sa sandali ng kanyang Regeneration. Ito ay minsan lamang ginaganap. Ikalawa, matapos na siya ay ipanganak nang muli ang proseso ng pagco-conform niya sa larawan ni Cristo ay magsisimula na at matatapos lamang sa sandali ng kanyang Glorification. Ang implicasyon nito ay ito: Hindi makakamtan ng isang believer ang sinless perfection dito pa lamang sa ating buhay sa lupa. Ang Glorification ng ating pagkatao ay magaganap sa ating resurrection, not before. Sa Kanyang high priestly prayer sa John 17:17-19, sinabi ni Cristo sa Diyos Ama ang ganito patungkol sa mga believers: Ihiwalay Mo sila sa pamamagitan ng katotohanan; ang Iyong salita ay katotohanan. Tulad nang pagsugo Mo sa Akin sa mundo, isinugo Ko sila sa mundo. Para sa kanila ihiniwalay Ko ang Aking sarili, upang sa ganoon, tunay na sila ay maihiwalay din. May ilang bagay tayong dapat matutuhan sa mga salitang ito ni Cristo patungkol sa Sanctification. Una, ang naghihiwalay sa mananampalataya ay ang Diyos Ama sa pamamagitan ng katotohanan ng Kanyang salita; ang Espiritung Banal ay ang espiritu ng katotohanan. Ikalawa, ang mananampalataya ay ihinihiwalay para sa gawain ng pagpapatotoo sa mundo tungkol sa katotohanan ng salita ng Diyos. Ikatlo, ihiniwalay ni Cristo ang Kanyang sarili para sa ating sanctification. Samakatuwid, ang tatlong persona ng Godhead ay involved sa ating sanctification. Na ang sanctification process ay nagsimula na sa buhay ng isang mananampalataya ay pinatototohanan ng isang inner struggle sa kanyang buhay. Tulad nang experyensya ni Apostol Pablo na kanyang isinalaysay sa Romans 7:14-20, kung saan sinabi niya na alam natin na ang batas ay spiritual; subalit siya ay hindi spiritual, ipinagbili na alipin ng kasalanan. Hindi ko nauunawaan ang aking ginagawa. Sapagkat


yaong gusto kong gawain ay hindi ko ginagawa, kundi yaong aking kinamumuhian ang aking ginagawa. At kung ginagawa ko ay yaong hindi ko naman gusto, sumasang-ayon ako na mabuti ang batas. Kaya nga, hindi na ako mismo ang gumagawa, kundi ang kasalanan na nananahan sa akin. Alam ko na walang nananahang mabuti sa akin, sa aking makasalanang kalikasan. Sapagkat mayroon akong pagnanasa na gumawa ng mabuti, subalit hindi ko ito maisagawa. Bagkos ang aking ginagawa ay hindi yaong mabuti na nais kong gawin; ang karimarimarim na hindi ko gustong gawin ang aking palagiang ginagawa. Kaya kung ginagawa ko yaong hindi ko nais gawin, hindi na ako ang gumagawa noon, kundi ang kasalanan na nananahan sa akin ang siyang gumagawa. Tayo ay nagkakasala sapagkat tayo ay makasalanan mula’t sapul. Ito ay sinang-ayunan ni David sa Psalms 51:5, Walang dudang ako ay makasalanan nang ipanganak, makasalanan mula pa nang ako ay nabuo sa sinapupunan ng aking ina. Maliwanag na ang lahat ng tao na totoo sa sarili ay makare-relate sa experyensyang ito ni Pablo. Ang dapat nating bigyang pansin sa pagkakataong ito ay ang sensitivity ni Pablo patungkol sa mabuti o masama, at tama o mali. Ito ay hindi nangyayari sa isang taong hindi pa born-again. Ang sensitivity sa karumihan ng kasalanan ay ebidensya ng sanctification. Sa pagpapatuloy ni Pablo, sinabi niya na, napapansin ko ang isang nagpapatakbong prinsipio: Kapag gusto kong gumawa ng mabuti, ang kabuktutan ay nandoroon na kasa-kasama ko. Ako nga ay nagagalak sa batas ng Diyos sa kailaliman ng aking pagkatao; subalit nakikita ko ang isa pang batas na naghahari sa lahat ng parte ng aking katawan na nakikipagdigma laban sa batas ng aking isipan at ginagawa akong bilanggo ng batas ng kasalanang gumagalaw sa aking mga kasu-kasuan (Romans 7:21-23). Dito natin tunay na maa-appreciate ang struggle ni Pablo laban sa kasalanan. Subalit tulad nang nasabi na, ang isang taong born-again ay nagiging super-sensitive sa kapangyarihan ng kasalanan at sa karumihan nito. Ebidensya na gumagalaw ang Espiritu ng Diyos sa kanyang buhay. Ang ating mga naisin at pagnanasa ay nananahan sa ating puso. Ang nasa sa puso ng isang taong hindi born-again ay pawang pang-sarili lamang. Ang taong born-again ay mayroong bagong espiritu at bagong pusong malambot sa kalooban ng Diyos. Ang kanyang mga pagnanasa ay makadiyos. Sa Galatians 2:20, ang sabi naman ni Pablo ay ito: Ako ay ipinako sa krus kasama ni Cristo at hindi na ako nabubuhay, kundi si Cristo ay nabubuhay sa akin. Samakatuwid, ang isang taong born-again ay mayroong dalawang uri ng pagnanasa: Makasalanang pagnanasa ng kanyang lumang puso at makadiyos na pagnanasa ng kanyang bagong puso. Malaya tayong pumili kung ano ang ating gagawin, subalit sa pagkakataong ito, kaninong pagnanasa ang ating susundin? Ang gusto ng lumang puso o bagong puso? Ang proseso ng sanctification ang nagpapatibay sa ating kalayaang sundin ang kalooban ng ating pusong makadiyos. Paminsan-minsan ay mararamdaman ng believer na para siyang sumasakay sa roller coaster dahil sa pagkilos ng dalawang puwersang naglalaban sa kanyang pagkatao. Huwag nating kalilimutan na ang digmaang ito ay tunay upang huwag tayong manlupaypay at mauwi sa depression kapag nalulublob tayo sa mga dating kasalanang bumilanggo sa atin. Sa sandali na tayo ay magkasala, alalahanin nating maaari tayong dumulog sa trono ng biyaya ng Diyos sa pamamagitan ng panalangin ng paghingi ng kapatawaran (1 John 1:9). Ang malimit na paghingi ng tawad ay isa pang ebidensya na ang proseso ng sanctification ay nagpapatuloy sa buhay ng mananampalataya. Ang doctrina ng Sanctification sa Old Testament at New Testament: Ang sanctification sa OT ay ang paghihiwalay mula sa karamihan o pangkaraniwan upang maibukod para sa gawain ng Diyos lamang. Maaaring ang ibinukod ay sino mang tao o alin mang bagay. Tulad ng sinabi ng Diyos kay Moses sa Exodus 13:1, Ibukod mo sa Akin ang bawat panganay na lalaki. Ang unang supling ng tao man o hayop sa Israel ay Aking pag-aari. At sa Leviticus 8:10 naman matutunghayan natin ang pagbubukod na ginawa ni


Moses sa tabernaculo, sa altar at sa lahat ng kasangkapang naroon bilang pagsunod sa utos ng Diyos. Pati si Aaron ay ibinukod din para sa pagsasagawa ng mga ritual ng kanilang relihion bilang high priest. Sa NT naman, ang sanctification ay isang proseso ng pagbabago tungo sa pagcocomporme sa wangis ni Cristo na nagaganap lamang sa buhay ng taong born-again. Kasakop sa pagco-compormeng ito ang natatanging pagsamba at paglilingkod sa Diyos. Sa dalawang bagay na ito nagiging malinaw ang katotohanang nagaganap sa buhay ng isang tunay na Cristiano: Ang kanyang pagsamba sa Diyos ay lumalago sa katotohanan at sa espiritu sapagkat ang katotohanan o salita ng Diyos ay siyang nagbubukod sa kanya ayon sa sinabi ni Cristo sa John 17:17. Maging ang kanyang paglilingkod sa Diyos ay nagmumula sa kanyang puso at hindi sa sariling lakas na nagiging kapuna-puna sa mga ibang manggagawa sa kanyang paligid.

Ang transformed man ay ang believer na nakararanas na ng maturity. Ang internal witness sa kanyang sarili ay ang pagnanasa niyang makita ang buong iglesya ng Panginoong Jesus ay lumasap ng unity. Hindi na siya tulad ng dati na ang sarili lamang niyang agenda ang mahalaga kaya hindi siya nakiki-Body-ministry noon maliban lang sa pag-attend-attend ng mga meeting ng ministerial council o paminsan-minsang prayer fellowship. Ang transformed man sa mata ng mga mananampalataya ay masipag sa apat na gawain: a) worship, b) prayer, c) evangelism and discipleship, and d) Bible study.

Makikilala ng madla ang transformed man sapagkat siya ay makadiyos, makatao, makabayan at makakalikasan.

Makikilala natin ang isang makadiyos na Pilipino sapagkat siya ay: 1. Nagmamahal sa Diyos at sumasamba sa Kanya at hindi kung kani-kaninong diyos-diyosan

lamang. 2. Hindi niya binabastos ang pangalan ng Diyos. 3. Ginagalang niya ang kanyang ama’t ina. 4. Hindi siya mamamatay-tao. 5. Tapat siya sa kanyang asawa’t mga anak. 6. Hindi siya magnanakaw o mangungurakot. 7. Hindi siya sinungaling. 8. Hindi siya naiinggit sa pag-aari ng kanyang mga kamag-anak, kaibigan, o kapit-bahay. 9. Siya ay mapagmahal sa kapwa at hindi mapootin. 10. Siya ay masayahin at hindi malungkutin. 11. Siya ay payapa at hindi magulo o maligalig. 12. Siya ay pasensiyoso at hindi madaling magalit. 13. Siya ay mabuti at hindi masamang tao. 14. Siya ay mabait at hindi suplado o malupit. 15. Siya ay matapat at hindi traydor. 16. Siya ay mahinahon at hindi pabigla-bigla. 17. Siya ay mapagpigil sa sarili at hindi kung ano na lamang ang maisipan o maramdaman.

Makikilala natin ang isang makataong Pilipino sapagkat siya ay: 1. May paggalang sa lahat ng tao, sila man ay mayaman o mahirap, maganda o hindi, sikat man o

ordinaryo. 2. Hindi gumagamit ng kalayaan upang abusuhin ang kapwa, bagkos siya ay handang managot sa

kanyang mga responsibilidad sa buhay at hindi niya ito ipinapasa sa iba. 3. Hindi mapagmataas na parang hindi nagkakasala. 4. Marunong humingi ng kapatawaran at hindi mapaghusga ng kapwa; alam niya na ang sino mang

nagsisisi ay tumatanggap ng kapatawaran sa Diyos. 5. Gumagalang sa batas ng Diyos, sa batas ng bayan at sa karapatan ng iba na makapamuhay ng

mapayapa. 6. Hindi pinaiiral ang crab mentality. 7. Hindi naninira ng reputasyon ng iba.


8. Hindi pinagmumulan ng mga tsismis.

Makikilala natin ang isang makabayang Pilipino sapagkat siya ay: 1. Marunong magpasakop sa awtoridad kung saan siya ay nakapailalim. 2. Marunong sumusunod sa batas ng Diyos, sa batas ng bayan at maging sa mga ordinansiya ng

barangay. 3. Hindi takot manindigan. 4. Nalalaman niya na ang pagpapalakas ng pamilya ang simula ng pagpapalakas ng bayan. Handa

siyang magpagal at magsakripisyo para sa ikatatatag ng kanyang pamilya. 5. Nakauunawa na ang ama at ina ng tahanan ang primary values educators ng kanilang mga anak. 6. Mapagkawang-gawa. 7. Nakauunawa ng napakasamang epekto ng masamang business practices at underground

economy sa kaunlaran ng sambayanang Pilipino at siya ay hindi nasasangkot dito. 8. Tinitingalang role-model ng kabataang Pilipino.

Makikilala natin ang makakalikasan na Pilipino sapagkat siya ay:

1. Sumusuporta sa batas patungkol sa preservation, protection at development ng ating mga yamang-kalikasan.

2. Masipag magbungkal ng lupa at magtanim, kahit sa isang container lamang. 3. Hindi basta nagpuputol ng mga puno at pinababayang makalbo ang ating mga kabundukan. 4. Hindi basta nagtatapon ng basura kung saan-saan at nagiging pabigat sa lipunan. 5. Hindi nagiging sanhi ng karumihan na maaring panggalingan ng sakit. 6. Nagsisilbing mabuting halimbawa sa kanyang mga kapitbahay patungkol sa benepisyo ng

kalinisan. 7. Gumagamit ng mga kinauukulang government agencies para magturo ng waste management sa

mga residente ng kanyang subdivision. 8. Nakikipag-ugnay sa barangay at handang magbahagi ng kanyang talento sa pagpapasimula ng

mga proyektong may kinalaman sa kalikasan. Ibig ko bang sabihin nito ay lahat ng nakalista sa itaas ay ginagawa ng isang transformed man? Of course, not. Subalit siya ay matatandaan ng mga taong kahalubilo niya at sila na rin ang magsasabing – siya ay isang tao na makadiyos, makatao, makabayan, at makakalikasan. Homework:

1. Bakit natin masasabi na ang tao ay may dignidad? 2. Ano ba ang nilalarawan ng tao tungkol sa Diyos? 3. Ano ang sinasabi ng Isaiah 53:2 patungkol sa pagkatao ni Cristo? 4. Anong klaseng pagtingin mayroon ako sa mayaman at sa mahirap? 5. May kalayaan ba ang taong nilikha ng Diyos? 6. Ano ang sinabi ng Diyos kay Adan matapos siyang ilagay sa Hardin ng Eden? 7. Ano ang ibig sabihin ng kalayaang pinagkaloob ng Diyos sa tao? 8. Paano ko gagamitin ang aking kalayaan bilang isang mamamayan na nagbibigay puri sa Diyos? 9. Ano ang nangyari sa tao? 10. Ano ang ibig sabihin ng tunay na kaalaman, katuwiran at kabanalan? 11. Ano ang dalawang uri ng kamatayan? 12. Ang kamatayan ay darating sa bawat isa. Paano makapaghahanda sa appointment with death na

ito? 13. Paano tatanggapin muli ng Diyos ang tao? 14. Magiging katanggap-tanggap ba sa Banal na Diyos ang kasalanan? 15. Ano ang kabayaran ng ating kasalanan? 16. Ano ang hiyaw ni Juan Bautista? 17. Ano ang kinakailangan upang magkaroon ng kapatawaran? 18. Paano tayo napawawalang-sala ng Diyos upang tayo ay maging katanggap-tanggap sa Kanya? 19. Nakipagkasundo na ba ako sa Diyos?


20. Sino ang nagiging kasangkapan ng transpormasyon ng lipunan? 21. Saan ihinalintulad ng Panginoong Jesus ang kaharian ng langit? 22. Paano tayo makatutulong sa transpormasyon ng ating bayan? 23. Ano ang puso ng kaluluwa? Ano-ano ang mga nananahan dito? Ipaliwanang ang bawat isang

residente ng puso. 24. Ano ang tawag sa pinaka-driving-force ng buhay ng tao? 25. Ano-ano ang mga God-like attributes ni Adan? 26. Ano ang 2-fold na layunin ang likas sa tao? At paano niya ito maaaccomplish? 27. Ayon sa mga psychologists, ano ang nagtutulak sa pagkilos ng tao? 28. Ano ang naging epekto ng kasalanan sa puso ng tao? Sa kanyang intellect? Sa kanyang emotion?

Sa kanyang will? Sa kanyang mga godly desires? Sa kanyang mga godly tendencies? 29. Maliban sa tao, ano pa ang naapektuhan ng kasalanan? 30. Ano ang pinakamandarayang bagay sa buong mundo? 31. Ano ang silbi ng mga iba’t ibang relihion sa mundo? 32. Saan humahantong ang casual sex? 33. Saan madalas nauuwi ang brokenheartedness? 34. Ano ang ponzi? 35. Ano ang pyramiding? 36. Ano ang tendency ng Power? Ng Absolute Power? 37. Paano nagiging makapangyarihan ang salapi? 38. Ano-ano ang tatlong functions ng servant leadership? 39. Magbigay ng limang halimbawa ng mental disorder. 40. Magbigay ng tatlong halimbawa ng mental disorder na nagsimula pa sa kapanganakan? 41. Ano ang nangyari sa isipan ng tao noong panahon ni Noah? 42. Ano ang ibig sabihin ng pagkabuhay muli? 43. Ano ang epekto ng pagkabuhay muli sa puso ng tao? 44. Anong power ang available sa redeemed man? 45. Kanino tayo dapat dumipende sa pagsiyasat ng ating puso? Bakit? 46. Ano ang nakapaghuhusga sa mga iniisip at pinaplano ng puso? 47. Ano ang sanctification in relation to time at paano ito masasabing isang proseso?

© Revised 2014

All rights reserved. No part of this material may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means except for brief quotations for the purpose of review or comments, without the prior permission of the publisher, Philippine Biblical Worldview Institute.

Part Two: Ang Tao At Ang Epekto Ng Kasalanan · PDF fileKabilang sa mga katangiang tinanggap...

Documents

Transcript of Part Two: Ang Tao At Ang Epekto Ng Kasalanan · PDF fileKabilang sa mga katangiang tinanggap...