Para Politikası ve Bankacılık Sektöründe Faiz Oranları · TCMB Faiz Oranları (%) Gecelik...
Transcript of Para Politikası ve Bankacılık Sektöründe Faiz Oranları · TCMB Faiz Oranları (%) Gecelik...
Para Politikası ve Bankacılık
Sektöründe Faiz Oranları
Türkiye İş Bankası
İktisadi Araştırmalar Bölümü Haziran 2016
2
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Para Politikası
Kaynak: TCMB
TCMB’nin Ağustos 2015 tarihli açıklaması: faiz koridoru 1 hafta vadeli repo ihale faiz
oranı etrafında daha simetrik bir hale getirilecek ve daraltılacaktır.
«gevşeme veya sıkılaşma değil sadeleşme süreci»
7,25
7,50
9,00
0
2
4
6
8
10
12
14
2011 2012 2013 2014 2015 2016
TCMB Faiz Oranları (%)
Gecelik Borç Verme Faiz Oranı
(Faiz koridorunun üst bandı)
1 Hafta Vadeli Repo İhale Faiz
Oranı (Politika faizi)
Gecelik Borç Alma Faiz Oranı
(Faiz koridorunun alt bandı)
3
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Sıkı Likidite Politikası
Kaynak: TCMB
TCMB Ağustos 2015’ten bu yana yaptığı açıklamalarda «sıkı likidite politikası»nın
korunacağını vurguluyor.
TCMB fonlama kompozisyonunu bu doğrultuda etkin bir şekilde kullanıyor.
0
20
40
60
80
100
120
2013 2014 2015 2016
Bin
ler
TCMB Fonlama Kompozisyonu
Kotasyon Yoluyla (milyar TL)
İhale Yoluyla (milyar TL)
Koridorun üst bandından yapılan fonlama
Politika faizinden yapılan fonlama
«…Bu gelişmeler çerçevesinde Kurul, son dönemde enflasyonda
gözlenen düşüşün kalıcı olması için likidite politikasındaki sıkı
duruşun korunması gerektiğini belirtmiştir.»
Haziran ayı Para Politikası Kurulu toplantı özetinden:
4
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti
Kaynak: TCMB
TCMB’nin sıkı likidite politikası paralelinde efektif fonlama oranı olan «bankaların ağırlıklı
ortalama fonlama maliyeti» politika faizinin üzerinde seyrediyor.
7,25
7,50
9,00
8,20
0
2
4
6
8
10
12
14
2011 2012 2013 2014 2015 2016
TCMB Faiz Oranları (%)
Gecelik Borç Verme Faiz Oranı
(Faiz koridorunun üst bandı)
1 Hafta Vadeli Repo İhale Faiz
Oranı (Politika faizi)
Gecelik Borç Alma Faiz Oranı
(Faiz koridorunun alt bandı)
Ağırlıklı Ortalama
Fonlama Maliyeti
5
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Sistemin Fon İhtiyacı
Kaynak: TCMB
Piyasanın likidite açığı artış eğilimini sürdürüyor.
40,6
19,3
38,9
46,4
99,0
2011 2012 2013 2014 2015
Piyasanın Likidite Açığı (yılsonları itibarıyla, milyar TL)
Finansal piyasalarda artan oynaklık
Küresel risk iştahının azalması
Artan jeopolitik riskler
Türkiye’ye yönelik portföy
akımlarının zayıflaması
Uluslararası döviz rezervlerinin
azalması
Yüksek seyreden enflasyon
nedeniyle nakit talebinin güçlenmesi
sistemin fonlama ihtiyacını artırıyor.
6
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Kaynak: BDDK
Sektör için mevduat halen en önemli fon kaynağı..
62,4
53,3
11,0
14,7
5,7
8,3
0,2 4,0
15,0 11,6
5,8 8,0
2004 Nis-16
Pasif Kompozisyonu (%)
Diğer
Özkaynaklar
İhraç Edilen MenkulKıymetler
Para Piyasasına Borçlar
Bankalara Borçlar
Mevduat
Bankacılık Sektörünün Bilanço Kompozisyonu
32,4
63,2
40,4
13,6
15,1
15,6
12,2 7,6
2004 Nis-16
Aktif Kompozisyonu (%)
Diğer
Nakit Değerler
Menkul Kıymetler
Kredi
7
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Kaynak: BDDK
Ancak, TL kaynakların sınırlı olmasının etkisiyle kredi/mevduat oranı yüksek düzeylerde...
143
87
119
20
45
70
95
120
145
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nis-16
Kredi Hacmi / Mevduat Hacmi (%)
TP Kredi / TP Mevduat
YP Kredi / YP Mevduat
Kredi / Mevduat
Kredi/Mevduat Oranı
8
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Kaynak: BDDK
(*) Net Faiz Gelirleri/Ortalama Aktifler
Yüksek fonlama ihtiyacı bankacılık sektörünün net faiz marjını baskı altında tutuyor.
5,1
6,5
5,4
4,9 4,9 4,7
5,4
4,3
3,5
4,1
3,7 3,5
3,5 3,4
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nis-16
Kredi Hacmi ve Net Faiz Marjı*
Net Faiz Marjı (%, sağ eksen)
Krediler (milyar TL)
Bankacılık Sektörü Net Faiz Marjı
9
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Kaynak: BDDK
(*) Net Dönem Kârı / Ortalama Aktifler
(**) Net Dönem Kârı / Ortalama Özkaynaklar
Gerek aktif gerekse özkaynak kârlılığı oldukça düşük düzeylere inmiş durumda…
15,8
12,1
21,0
24,8
18,7
22,9
20,1
15,5 15,7
14,2
12,3 11,3 10,9
2004 2006 2008 2010 2012 2014 Nis-16
Özkaynak Kârlılığı**
2,4%
1,7%
2,6%
2,8%
2,0%
2,6%
2,5%
1,7%
1,8%
1,6%
1,3%
1,2%
1,2%
2004 2006 2008 2010 2012 2014 Nis-16
Aktif Kârlılığı*
Bankacılık Sektöründe Kârlılık
10
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Kaynak: BDDK, TCMB
(*) Net Dönem Kârı / Ortalama Özkaynaklar
Özkaynak kârlılığı ile mevduat faizi arasındaki makas ortadan kalkmış durumda…
18,1
15,8
12,1
21,0
24,8
18,7
22,9
20,1
15,5 15,7 14,2
12,3 11,3
10,9
39,1
22,0
16,6
16,5
17,8
17,4 10,9
8,2 8,2 9,2
7,1
9,3
9,9
10,9
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nis-16
Özkaynak Kârlılığı* ve Mevduat Faiz Oranı (%)
Özkaynaklar Karlılığı
Ağırlıklı Ortalama TL Mevduat Faiz Oranı (yıllık)
Bankacılık Sektöründe Kârlılık
11
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Faiz Oranları
Kaynak: BDDK, TCMB
TCMB’nin Mart’tan bu yana koridorun üst bandında yaptığı 175 baz puanlık indirime karşın, likidite
politikasında sıkı duruşun sürdürülmesi sonucunda ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti (AOFM)
yalnızca 70 baz puan civarında azaldı. Kredi ve mevduat faiz oranları AOFM paralelinde seyretti.
7
8
9
10
11
12
12
13
14
15
16
17
18
Oca.15 Mar.15 May.15 Tem.15 Eyl.15 Kas.15 Oca.16 Mar.16 May.16
AOFM, Kredi ve Mevduat Faiz Oranları* (%)
Ticari Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranı
Tüketici Kredilerine Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranı
TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti (sağ eksen)
Mevduat Faiz Oranı (sağ eksen)
-70 baz puan
-70 baz puan
-70 baz puan
-100 baz puan
Mart-Haziran
döneminde:
(*) Faiz oranları için aylık ortalama değerler dikkate alınmıştır.
12
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Genel Değerlendirme
TCMB, para politikasında sadeleşme sürecine ilişkin Ağustos 2015’te yayımladığı açıklamada faiz
koridorunun daraltılarak 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranı etrafında daha simetrik bir hale
getirileceğini duyurdu. Merkez Bankası, bu hamlesinin gevşeme veya sıkılaşma anlamına
gelmediğini sıkça dile getirdi.
Merkez Bankası Ağustos 2015’ten bu yana yaptığı tüm açıklamalarda, sıkı likidite politikasının
korunacağını özellikle vurguladı. Buna paralel olarak TCMB’nin bankacılık sistemini fonlama
kompozisyonu sıkı duruşu sürdürme doğrultusunda şekillendi.
Son yıllarda finansal piyasalardaki oynaklık, küresel risk iştahının azalması ve artan jeopolitik risklere
bağlı olarak Türkiye’ye yönelik portföy akımları zayıfladı. Ayrıca, yurt içinde uluslararası döviz
rezervlerinin azalması ve yüksek seyreden enflasyon nedeniyle nakit talebinin güçlenmesi sistemin
fonlama ihtiyacını artırdı.
Finansal sistemin büyüyen likidite açığı ve sıkı likidite politikası TCMB’nin efektif fonlama oranı olan
ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin politika faizinin üzerinde gerçekleşmesine neden oldu.
TCMB’nin Mart’tan bu yana koridorun üst bandında yaptığı 175 baz puanlık indirime karşın
AOFM yalnızca 70 baz puan civarında azaldı. Yüksek finansman ihtiyacının da etkisiyle kredi
ve mevduat faiz oranları AOFM paralelinde seyrediyor.
Ek
14
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Ek_Grafik 1
Kaynak: BDDK, TCMB
(*) DİBS + Hisse Senedi + Bankacılık Sektörünün Bilanço Dışı Yabancı Para Pozisyonu
-30
-20
-10
0
10
20
30
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık
Bin
ler
Türkiye’ye Yönelik Sermaye Akımları* (12 aylık kümülatif , milyar USD)
2012
2013
2014
2015
2016
15
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Ek_Grafik 2
Kaynak: Reuters
1,7
1,9
2,1
2,3
2,5
2,7
2,9
3,1
2012 2013 2014 2015 2016
2,0
2,2
2,4
2,6
2,8
3,0
3,2
3,4
Döviz Kurları
EUR/TL
Döviz Sepeti
USD/TL (sağ eksen)
2013 yılındaki değer kaybı = %23
2014 yılındaki değer kaybı = %1
2015 yılındaki değer kaybı = %18
Döviz Sepeti
16
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Ek_Grafik 3
Kaynak: TCMB
1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Bin
ler
Uluslararası Döviz Rezervleri (milyar USD)
Altın
Merkez Bankası Brüt Döviz Rezervleri
Bankalar Muhabir Mevcudu ve Efektif Kasası (net)
Uluslararası Rezervler
17
İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank
Ek_Grafik 4
Kaynak: TÜİK
6,58
2011 2012 2013 2014 2015 2016
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Yıllık TÜFE Enflasyonu (%)
Ekonominin ana sayfası: «ekonomi.isbank» http://ekonomi.isbank.com.tr
YASAL UYARI
Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece
bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti
sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal
yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan
bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş.
bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması
nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.
İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya
tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.