Para politikaları ve finansal istikrar erdem başçı - eys sunumu 22 temmuz 2011

1

22 Temmuz 2011

Denizli

Para Politikaları ve Finansal İstikrar

Ekonomi Yaz Seminerleri 2011

Pamukkale Üniversitesi

Doç. Dr. Erdem Başçı

Başkan

2

Sabit mi, değil mi?

Sabit Kur Rejimleri

Sabit Getirili Borç Senetleri

“sabit mi, değil mi” Sendromu

3

Kur Esnekliğinin Önemi

İktisadi temelleri yansıtan piyasa bazlı kur rejimlerinin küresel istikrara

katkı yapacağı vurgulanmıştır.

(G20 Toronto Zirvesi, Haziran 2010)

4

Not: Her ülke grubu için büyüme değerlerinin medyanı seçilmiştir.

Sabit Kur Rejimi Uygulayan Ülkeler: Beyaz Rusya, Bulgaristan, Danimarka, Hong Kong, Rusya, Litvanya, Estonya, Letonya.

Serbest Kur Rejimi Uygulayan Ülkeler: Endonezya, Peru, Norveç, Polonya, İsrail, Güney Afrika, Kolombiya, İsviçre, Brezilya, Kanada, Şili, ABD, Çek Cumhuriyeti, Güney Kore, İzlanda, İngiltere, Slovakya, Romanya, Macaristan, İsveç, Tayland, Meksika, Japonya, Türkiye.

Kaynak: IMF, IFS, TÜİK, TCMB.

Seçilmiş Ülkeler İçin Reel GSYH Büyüme Oranları

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

Serbest Kur Rejimi Uygulayan Ülkeler

Sabit Kur Rejimi Uygulayan Ülkeler

Serbest Kur Rejiminin Avantajları

5 Kaynak: TÜİK, TCMB.

Türkiye Tecrübesi

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

1,8

2

0

50

100

150

200

250

300

-15

-10

-5

0

5

10

15

Reel GSYH Büyüme Oranı (Çeyreklik)

Kur (TL/Amerikan Doları)

Bankalararası Gecelik Faiz Oranları (%, sol eksen)

%1950 %6200

Serbest Kur Rejiminin Avantajları

6

Bankalardan daha fazla özkaynak talep edilmektedir.

(G20, Finansal İstikrar Kurulu (FSB) , Basel Komitesi)

Özkaynağın Önemi

7

1. Borçluluk oranları: Daha çok özkaynak kullanımı, daha basiretli

borçlanma

2. Borçlanma vadeleri: Yurt içi ve yurt dışı borçlanma ile

mevduatın vadesinin uzatılması

3. Döviz pozisyonları: Kamu ve özel sektörün döviz pozisyonunun

güçlendirilmesi

(Başkan Durmuş Yılmaz, Ekim 2010 Bakanlar Kurulu Sunumu)

Türkiye’de Finansal İstikrar Hedefleri

8

“... Bankalarımızın ve özel sektörümüzün güçlü bir sermaye yapısıyla çalışması

sağlanacaktır. Özel sektörümüzün ve hanehalkımızın borçlanmalarında ise daha

makul miktarları, daha uzun vadeyi ve para birimi olarak Türk Lirası’nı tercih

etmeleri teşvik edilecektir.”

(61. Hükümet Programı, Temmuz 2011)

Özkaynağın Önemi

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

80,00

85,00

90,00

95,00

100,00

105,00

Baa-Aaa Faiz Farkı (%, sağ eksen)

İmalat Sanayii İstihdamı (2007Ç1=100)

9 Kaynak: BLS, Moody’s, TCMB.

ABD

Lehman Brothers’ın İflası →

Kredi Riski ve İstihdam İlişkisi

10

Getiri farklarındaki (Baa-Aaa) 1 yüzdelik puan düzeyinde bir artış,

istihdamda 2,3 yüzdelik puan düzeyinde bir azalışa neden olmaktadır.

(Başçı, Başkaya and Kılınç, 2011)

Etkinin Sayısallaştırılması

11

Kredi risk primindeki ani bir artış, hem borçluların hem de alacaklıların gelir

beklentilerini önemli ölçüde etkilemektedir. Bir kredi risk primi şoku,

1. Alacaklılar için beklenen faiz geliri açısından “sabit mi, değil mi” kaygısını

doğurmakta,

2. Borçlular için borçlanma imkânlarını daraltıp, maliyetlerini yükselterek, iş

modellerini bozmakta ve buradan elde edilmekte olan kârı azaltmakta,

… ve böylece gerek istihdam talebini gerekse toplam harcamaları önemli ölçüde

düşürebilmektedir.

Çifte Etki

0

100

200

300

400

500

600

85

90

95

100

105

110

115

12

Kaynak: BDDK, TÜİK, TCMB.

Türkiye (CDS)


CDS (baz puan, sağ eksen)



0

1

2

3

4

5

6

7

85

90

95

100

105

110

115

13

Not: Ağırlıklandırılmış ortalama, akım faiz değerleri. Kaynak: BDDK, TÜİK, TCMB.

Türkiye

Ticari Kredi ve Mevduat Faizleri Arasındaki Fark (%, sağ eksen)




14

Yunanistan

Kaynak: OECD, Bloomberg, TCMB.


0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

88

90

92

94

96

98

100

102

104

İstihdam (2007Ç1=100)



15

Portekiz


0

100

200

300

400

500

600

93

94

95

96

97

98

99

100

101

102

103





16

İspanya


0

50

100

150

200

250

300

84

86

88

90

92

94

96

98

100

102

104





Kredi Riski (CDS)

0

250

500

750

1000

1250

1500

1750

2000

2250

2500

Portekiz

Yunanistan

İrlanda

Kaynak: Bloomberg, TCMB.

17

0

50

100

150

200

250

300

350

400

İspanya

İtalya Türkiye

Kaynak: Bloomberg, TCMB.

Kredi Riski (CDS)

18

19

1. Esnek kur rejimlerinin teşvik edilmesi

Kur hareketlerine karşı kırılganlığı en aza indirmeyi amaçlamak

Bu amaca ulaşana kadar, aşırı kur oynaklıklarına müdahale etmek

2. Güçlü bir sermaye yapısının teşvik edilmesi

Aşırı borçlanmadan kaçınılmasını amaçlamak

Bu amaca ulaşana kadar, gerektiğinde kredi şoklarını yumuşatmak amacıyla

finansal sistemi destekleyici yönde müdahalelerde bulunmak

Politika Önerileri (Genel)

“Gelişmiş ülke ekonomilerindeki sorunların daha da derinleşmesi ve

yurt içi iktisadi faaliyetin durgunluk sürecine girmesi halinde ise

bütün politika araçlarının genişletici yönde kullanılması söz konusu

olabilecektir.”

(Enflasyon Raporu, Ankara, 28/04/2011)

Türkiye Örneği

20

“... Kurul, bazı Avrupa ülkelerindeki kamu borcu sorununa ve küresel

büyümeye ilişkin endişelerin risk iştahını olumsuz etkilemeye devam etmesi

halinde faiz koridorunun kademeli olarak daraltılmasının uygun olacağını

belirtmiştir.

Ayrıca, gelişmiş ülke ekonomilerindeki sorunların daha da derinleşmesi ve

yurt içi iktisadi faaliyetin durgunluk sürecine girmesi halinde bütün politika

araçlarının genişletici yönde kullanılmasının söz konusu olabileceği ifade

edilmiştir.”

(Para Politikası Kurulu Kararı, Ankara, 21/07/2011)

Türkiye Örneği

21

Temel Amaç:

Fiyat İstikrarı

Görev (Diğer ilgili kurumlarla birlikte):

1. Finansal şokların etkilerini yumuşatmak (konjonktürel)

2. Finansal kırılganlıkları azaltmak (yapısal)

Merkez Bankalarının kuruluş ve varlık sebebi birinci maddede özetlenebilir. Son

krizden çıkarılan dersler sonucunda ikinci maddenin de ihmal edilmemesi

gereği anlaşılmıştır. G20,FSB,Basel Komitesi, Merkez Bankası Guvernörler ve

Gözetim Otoritesi Başkanları (GHOS) oluşumlarında Türkiye de katkı yapmaya

başlamıştır.

Finansal İstikrar Açısından Para Politikası

22

23

22 Temmuz 2011

Denizli

Para Politikaları ve Finansal İstikrar

Ekonomi Yaz Seminerleri 2011

Pamukkale Üniversitesi

Doç. Dr. Erdem Başçı

Başkan

Para politikaları ve finansal istikrar erdem başçı - eys sunumu 22 temmuz 2011

Economy & Finance

Transcript of Para politikaları ve finansal istikrar erdem başçı - eys sunumu 22 temmuz 2011