Papadiamantis 7 Imeres

24 ΔEKEMBPIOY 2000ÂπταH M E P E ΣÂπταH M E P E Σ

Aλέ�ανδρςΠαπαδιαμάντης

2 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 4 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 0

Ã «O Aγιος Eλισσαοςπως εναι σ�μερα»,γρ�φει η λεζ�ντα τηςασπρμαυρης φωτογρα-φας που δημοσιε�εταιστη «N�α Eστα», Xρι-στο�γεννα 1941. Tο εκ-κλησ�κι (Aρεως 14) �νααπ τα μεσαιωνικ� μνη-μεα της Aθ�νας, δ�οχρνια αργτερα (Iουλ.’43), ο ιδιοκτ�της του,ονματι Kαζ�κος, αντι-πλοαρχος του Πολ Nαυ-τικο�, το κατεδ�φισε πα-ρ� την επ�μβαση του ει-σαγγελ�α και της Aρχαι-ολογικ�ς Yπηρεσας.

Õ O Παπαδιαμ�ντης(σχ�διο N. Nομικο�)�ξω απ τον AγιοEλισσαο. Aνακαλ�-πτει τις αγρ�πνιεςπου γνονταν εκε το1887. Tις παρακο-λουθε τακτικ� συμμε-τ�χοντας ως ψ�λτηςκαι τυπικ�ρης, μ�χριτο 1908 που φε�γειοριστικ� στη Σκι�θο.Mαρτυρα για μια«Aγρ�πνια εις τονAγιον Eλισσαον», μετους Παπαδιαμ�ντηδεξι και το Mωραϊτ-δη αριστερ ψ�λτη,δημοσιε�ει ο Γερ. B%-κος στην «Aκρπολι»(28.3.1894).

2001,

AΛΕΞΑΝΔΡΟς

ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

2001, �τος Παπαδιαμ�ντηTου ºÒÙË AÚ. ¢ËÌËÙÚ·ÎfiÔ˘ÏÔ˘

T� εορταστικ� δι!γημαTης M. £ÂÔ‰ÔÛÔÔ‡ÏÔ˘

H Nτελησυφ�ρωTου AÏ¤Í·Ó‰ÚÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË

Eνα γε'μα την παραμον!των Xριστουγ�ννων

Tου M. M·Ï·Î¿ÛË

O κυρ Aλ�ξανδροςTου A. K·ÚÎ·‚›ÙÛ·

O μεταφραστ!ς Παπαδιαμ�ντηςTου N. ¢. TÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfiÔ˘ÏÔ˘

Mαρτυρ)ες και μελ�τεςγια το πρ�σωπο και το �ργο

Tου AÁÁÂÏÔ˘ °. M·ÓÙ¿

Eκδοτικ! περιπ�τειαTης B·ÛÈÏÈÎ‹˜ §·ÌÚÔÔ‡ÏÔ˘

H κριτικ! �κδοσητων «Aπ�ντων»

Tου N. ¢. TÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfiÔ˘ÏÔ˘

O Παπαδιαμ�ντης σ!μεραTου B·Û›ÏË ¶·ÓÙ·˙‹

H «σεληνοφεγγ!ς ν'ξ»Tου N›ÎÔ˘ OÚÊ·Ó›‰Ë

Bασικ� χρονολ�γιοΠαπαδιαμ�ντη

Tου ºÒÙË AÚ. ¢ËÌËÙÚ·ÎfiÔ˘ÏÔ˘

O Παπαδιαμ�ντηςγια �λη την Eυρ+πη

Tου §¿ÎË ¶ÚÔÁÎ›‰Ë

EÍÒÊ˘ÏÏÔO AÏ¤Í·Ó‰ÚÔ˜ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜

ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚÈÎ‹ ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘

¶·‡ÏÔ˘ NÈÚ‚¿Ó·. TÚ·‚ËÁÌ¤ÓË ÙÔ

1906 ÛÙËÓ Ï·ÙÂ›· ÙË˜ ¢ÂÍ·ÌÂ-

Ó‹˜, ‰ËÌÔÛÈÂ‡ıËÎÂ ÛÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi

«¶·Ó·ı‹Ó·È·» (15 OÎÙ. 1906).

H KA£HMEPINHEE¶¶TTAA HHMMEEPPEE™™

KYPIAKH 24 ¢EKEMBPIOY 2000

2-32 A º I E P ø M A

Yπε�θυνη «Eπτ� Hμερ�ν»

E § E Y £ E P I A T P A ´ O Y

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 4 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 0 3

Õ O περβολος,που βρισκταν οAγιος Eλισσαοςστην Πλ�κα.Στους σκοπο�ςτης EταιρεαςΠαπαδιαμαντι-κ%ν Σπουδ%ν,υπ�ρχει η προ-σπ�θεια να επα-νιδρυθε ονα&σκος (φωτ.:Γι�ννης Mπαρδ-πουλος - «K»).

�τος Παπαδιαμ�ντηTου ºflΔ∏ Aƒ. ¢∏ª∏Δƒ∞∫Ÿ¶√À§√À

Aναπλ. Kαθηγητ� Mεταβυζαντιν�ς

Φιλολογ�ας

TO 2001 Û˘ÌÏËÚÒÓÔÓÙ·È ÂÎ·ÙfiÓÂÓ‹ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ· ·fi ÙË Á¤ÓÓËÛËÎ·È ÂÓÂÓ‹ÓÙ· ·fi ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘

ÎÔÚ˘Ê·›Ô˘ Â˙ÔÁÚ¿ÊÔ˘ Ì·˜ AÏ¤Í·Ó-‰ÚÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË (1851–1911). E›-Ó·È ÁÈ· fiÏÔ˘˜ fiÛÔÈ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È ÌÂ Ù·ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎ¿ ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfifiÛÔ Î·È ËıÈÎfi ¯Ú¤Ô˜ Ó· ÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ·˘-Ù‹Ó ÙË ÌÓ‹ÌË, ·ÏÏ¿ ÔˆÛ‰‹ÔÙÂ Î·ÈÁÈ· ÙÔÓ ÁÚ¿ÊÔÓÙ·, ˘fi ÙËÓ È‰ÈfiÙËÙ·ÙÔ˘ ÚÔ¤‰ÚÔ˘ ÙË˜ EÙ·ÈÚÂ›·˜ ¶··‰È·-Ì·ÓÙÈÎÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ, Â˘ı‡ÓË Ó· ˘ÂÓ-ı˘Ì›ÛÂÈ ·˘Ù‹ ÙË ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ Â¤ÙÂÈÔ.TÔ‡ÙÔ fi¯È ÁÈ·Ù› ÛÂ‡‰Ô˘ÌÂ Ó· ·Ô‰Â-¯ıÔ‡ÌÂ ÙË ÏÔÁÈÎ‹ ÙˆÓ Â›ÛËÌˆÓ ÂÔÚ-Ù·ÛÌÒÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÓ›ÔÙÂ ·ÔÙÂÏ¤-ÛÌ·Ù· ÈÛ¯ÓfiÙÂÚ· ÙÔ˘ ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓÔ˘,·ÏÏ¿ Î˘Ú›ˆ˜ ÁÈ·Ù› ÙÔ ·Ó¿ÛÙËÌ· ÙÔ˘¶··‰È·Ì¿ÓÙË Â›Ó·È Ì¤Û· ÛÙÔ ÏÔÁÔÙÂ-¯ÓÈÎfi ‰Ú˘ÌÒÓ· Û·Ó ‚·ÛÈÏÈÎ‹ ‰Ú˘˜!

¢¤Î· ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ, ÙÔ 1991 ÛÙË ™ÎÈ¿-ıÔ, Â›¯Â Á›ÓÂÈ ÙÔ ÚÒÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Û˘Ó¤-‰ÚÈÔ ÁÈ· ÙÔÓ AÏ¤Í·Ó‰ÚÔ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË. E›¯· ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÙÈÌ‹ Ó· ÚÔÂ-‰ÚÂ‡ˆ ÛÙËÓ ÔÚÁ·ÓˆÙÈÎ‹ ÂÈÙÚÔ‹ ÙÔ˘Û˘ÓÂ‰Ú›Ô˘, ÙÈÌ‹ Ô˘ ÌÔ˘ ¤¯ÂÈ ·Ó·ÙÂıÂ›·fi ÙËÓ EÙ·ÈÚÂ›· Î·È ÁÈ· ÙË ‰ÈÔÚÁ¿Óˆ-

ÛË ÙÔ˘ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘ Û˘ÓÂ‰Ú›Ô˘ ÙÔ 2001.TÔ ÚÒÙÔ Û˘Ó¤‰ÚÈÔ Â›¯Â ÂÈÙ˘¯›·, ÂÎ-‰fiıËÎ·Ó Ù· Ú·ÎÙÈÎ¿ ÙÔ˘, Î·È ÂÏ›˙Ô˘-ÌÂ fiÙÈ ı· ¿ÂÈ Î·Ï¿ Î·È ÙÔ Û˘Ó¤‰ÚÈÔÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘. K¿ÓÔ˘ÌÂ ¤ÎÎÏËÛË ÚÔ˜ÙÔ˘˜ ·ÚÌfi‰ÈÔ˘˜ ÊÔÚÂ›˜ Ó· ÛÙËÚ›ÍÔ˘ÓËıÈÎ¿ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¿ ÙÔ Û˘Ó¤‰ÚÈÔ, Î·È·Ê‹ÓÔ˘ÌÂ ·ÎfiÌË ·ÓÔÈ¯Ù‹ ÙË ‰˘Ó·Ùfi-ÙËÙ· Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘Ó Û’ ·˘Ùfi fiÛÔÈÙ˘¯fiÓ ‰ÂÓ ÙÔ ¤¯Ô˘Ó ÏËÚÔÊÔÚËıÂ›.

¶·Ú·‰›Ï· ÛÙÔ˘˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡˜ÛÎÔÔ‡˜ ÙË˜ EÙ·ÈÚÂ›·˜ ˘¿Ú¯ÂÈ Ë ÚÔ-Û¿ıÂÈ· Ó· Â·ÓÈ‰Ú˘ıÂ› Ô Ó·˝ÛÎÔ˜ ÙÔ˘¶ÚÔÊ‹ÙË EÏÈÛ·›Ô˘, Áˆ-Ó›· AÚÂˆ˜ Î·È KÏ¿‰Ô˘ÛÙËÓ ¶Ï¿Î·, fiÔ˘¤„·ÏÏÂ Ô ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË˜ Î·È ÈÂÚ·ÚÁÔ‡ÛÂ ÔAÁÈÔ˜ ¶··–NÈÎfiÏ·˜¶Ï·Ó¿˜. ¢ÂÓ ı· ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÔ˘ÌÂ Ó··Ó·ÊÂÚfiÌ·ÛÙÂ Î·È Û’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÚÔ-Û¿ıÂÈ·, ÂÏ›˙ÔÓÙ·˜ fiÙÈ Î¿ÔÙÂ Î¿ÙÈÌÔÚÂ› Ó· Á›ÓÂÈ Î·È Ó· Û˘ÁÎÈÓËıÂ› Î¿-ÔÈÔ˜ ·fi ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡.

TÔ fiÓÔÌ· Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔTÈ ÌÔÚÂ› Ó· Â›Ó·È Û‹ÌÂÚ· ÙÔ fiÓÔÌ·Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, fiÙ·ÓÔÏÔÙ·¯Ò˜ ÏÈÁÔÛÙÂ‡ÂÈ Ë ÂÏÏËÓÔÌ¿ıÂÈ·ÙˆÓ ÔÏÏÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È fiÙ·Ó Ù· ‰È‰¿Á-Ì·Ù· ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÓÔ¯ÏÔ‡Ó ÙË ‰˘ÙÈ-ÎfiÙÚÔË ‰È·ÓfiËÛË Ô˘ ¿ÓÙÔÙÂ ‰ÈÂ˘-

ı‡ÓÂÈ Ù· ÔÏÈÙÈÎ¿ - ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ¿ Ú¿Á-Ì·Ù· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘; H ·ÚÂÍ‹ÁËÛËÎ˘ÚÈ·Ú¯Â›, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·Ú·ÍÂÓÂ‡-ÂÈ Ó· ÏÂ˜ fiÙÈ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ ‹Ù·ÓÁÓ‹ÛÈ· ÚÔÔ‰Â˘ÙÈÎfi˜, ‰ÂÓ Â·ÁÁÂÏÏfi-Ù·Ó ÙÔÓ ÚÔÔ‰Â˘ÙÈÎfi, Î·È ÙÔÏÌÔ‡ÛÂ Ó·‰È·Ù˘ÒÓÂÈ ·ÂÚ›ÊÚ·ÛÙ· ÙÈ˜ ·fi„ÂÈ˜ÙÔ˘ ÁÈ· Ù· ·ÓıÚÒÈÓ·, Î·È Ù· ÔÏÈÙÈÎ¿fiÛÔ Î·È ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ÚfiÛˆ· Î·ÈÚ¿ÁÌ·Ù·. TÔ ÛËÌÂÈÒÓˆ ·˘Ùfi ÁÈ· Ó··ÓÙÈÎÚÔ‡Ûˆ ÙËÓ Úfi¯ÂÈÚË Î·È ÂÈfi-Ï·ÈË ¿Ô„Ë ÁÈ· ÙË ‰‹ıÂÓ Û˘ÓÙËÚËÙÈ-ÎfiÙËÙ· ÂÓfi˜ Ù¿¯· ÔÈÛıÔ‰ÚÔÌÈÎÔ‡

ıÚËÛÎÂ˘fiÌÂÓÔ˘ ¶··-‰È·Ì¿ÓÙË. BÂ‚·›ˆ˜ Î·È‰ÂÓ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ·ÔÏÔ-ÁËÙ¤˜ Ô ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË˜, ·˘Ùfi ÙÔ Í¤ÚÔ˘ÓfiÛÔÈ ‰È¿‚·Û·Ó Î·È ÌÂ-

Ï¤ÙËÛ·Ó ·ÓıÔÏÔÁËÌ¤Ó· ··‰È·Ì·-ÓÙÈÎ¿ ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· ÛÙ· Û¯ÔÏÈÎ¿ ‚È‚Ï›·,ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ÈÎ·Ófi Î·È „˘-¯ˆÌ¤ÓÔ ‰¿ÛÎ·ÏÔ. KÈ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Ô EÏ‡ÙË˜Â›Â fiÙÈ fiÔ˘ ÎÈ ·Ó Ì·˜ ‚Ú›ÛÎÂÈ ÙÔ Î·-Îfi Î·È Ô ÓÔ˘˜ Ì·˜ ıÔÏÒÓÂÈ, Ó· ÌÓËÌÔ-ÓÂ‡Ô˘ÌÂ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ ™ÔÏˆÌfi Î·È AÏ¤Í·Ó-‰ÚÔ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË...

OÈ Î·ÈÚÔ› Â›Ó·È ¿ÓÙ· ÔÈ ›‰ÈÔÈ Î·È Û‹-ÌÂÚ· fiˆ˜ Î·È ¿ÏÏÔÙÂ, ·ÁÔÚ·›ÔÈ, ÂÎ-¯ÚËÌ·ÙÈÛÌ¤ÓÔÈ, Î›‚‰ËÏÔÈ, ·Ó·›ÛıËÙÔÈÎ·È fi,ÙÈ ¿ÏÏÔ. M¤Û· Û’ ·˘Ùfi ÙÔ Î·˙¿ÓÈ‚Ú¿˙Ô˘ÌÂ fiÏÔÈ Ì·˜, ÔÈ ·Ó·ı˘ÌÈ¿ÛÂÈ˜ Â›-Ó·È Î·È ‰ÈÎ¤˜ Ì·˜, ˆÛÙfiÛÔ Î¿Ô˘

˘¿Ú¯ÂÈ Ô ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi˜ Ì·˜ Î·ÈÂ›Ó·È Ë ÔÌÔÚÊÈ¿, Â›Ó·È Ë Ô›ËÛË, Ô˘ÛÒ˙ÂÈ, ÁÈ·Ù› ·fi Ù· „ËÏ¿ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·ÈÎ·È Û’ ·˘Ù¿ Ì·˜ ·Ó·Ú¿˙ÂÈ. TÔ ··-‰È·Ì·ÓÙÈÎfi ¤ÚÁÔ Â›Ó·È ÎÔÛÌÈÎfi Â˘·Á-Á¤ÏÈÔ. EÌÂ›˜ ÔÈ ‰¿ÛÎ·ÏÔÈ Î·È ÔÈ ¿ÓıÚˆ-ÔÈ ÙˆÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ÙÂ¯ÓÒÓ‰ÂÓ ÙÔ ÍÂ¯Ó¿ÌÂ, ‰ÂÓ ÙÔÓ ÍÂ¯Ó¿ÌÂ.

MÂ Î¿ıÂ ÙÚfiÔ, ÌÂ Û˘Ó¤‰ÚÈ·, ‰È·Ï¤-ÍÂÈ˜, ÂÎ‰ËÏÒÛÂÈ˜, ·ÊÈÂÚÒÌ·Ù·, ÙÂÏÂ-Ù¤˜, ÔÌÈÏ›Â˜, ·Ú·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ‰È‰·ÛÎ·-Ï›Â˜ Î·È ·Ó·Ï‡ÛÂÈ˜, ı· ÂÔÚÙ·ÛıÂ› ÙÔ¤ÙÔ˜ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË. KÔÚ˘Ê·›· ÊÈÏÔ-ÏÔÁÈÎ‹ ÂÎ‰‹ÏˆÛË ı· Â›Ó·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔÛ˘Ó¤‰ÚÈÔ. EÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÛÙÔ ··-‰È·Ì·ÓÙÈÎfi ¤ÚÁÔ, ‰È·‚¿˙ÔÓÙ·˜ ‹ Í·Ó·-‰È·‚¿˙ÔÓÙ·˜ AÏ¤Í·Ó‰ÚÔ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË, ¤¯Ô˘ÌÂ ÔÏÏ¿ Ó· ·ÔÏ·‡ÛÔ˘ÌÂÎ·È Ô˘Î ÔÏ›Á· Ó· ˆÊÂÏËıÔ‡ÌÂ.

™ËÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ «EÙ¿ HÌÂÚÒÓ». £¤Ì·Ù·Á‡Úˆ ·fi ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË «¶·Û¯·ÏÈÓ¿‹ıË Î·È ¤ıÈÌ· ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘», «¶ÚfiÛˆ·™ÎÈ·ıÈÙÒÓ Î·È ¯ÒÚÔÈ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡ ÛÙ· ‰ÈË-Á‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘», fiˆ˜ Î·È ÌÈ· Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ¤Ú-ÁˆÓ, Ô˘ ‰È·ÛÎÂ˘·ÛÌ¤Ó· ÌÂÙ·Ê¤ÚıËÎ·ÓÛÙÔÓ ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ, ÙËÓ ÙËÏÂfiÚ·ÛË Î·ÈÙÔ ı¤·ÙÚÔ, ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÔÓÙ·È ÛÙÔ ·ÊÈ¤ÚˆÌ·«¶¿Û¯· ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ» («EÙ¿ HÌ¤ÚÂ˜», 23AÚÈÏ›Ô˘ 1995).

Eπιμ�λεια αφιερ�ματος:

Kø™TH™ §IONTH™


Tο εορταστικ δι�γημα

Tης M. £∂√¢√™√¶√⁄§√À

Kριτικο Λογοτεχν�ας

TO EOPTA™IMO ‰È‹ÁËÌ· Â›Ó·È Ï¤ÔÓÌÔ˘ÛÂÈ·Îfi Â›‰Ô˜ Î·È ‰ÂÓ Î·ÏÏÈÂÚÁÂ›-Ù·È ÛÂ Î·Ó¤Ó· Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ EÛÂÚ›·˜ Ô‡-

ÙÂ ÛÙ· Î·ı’ ËÌ¿˜. AÏÏˆÛÙÂ, ÛÙÈ˜ ËÌ¤ÚÂ˜Ì·˜, ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÂ Î¿Ì„Ë Î·È ÙÂ›ÓÂÈ ÚÔ˜·Ê·ÓÈÛÌfi Î·È ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ ‰È‹ÁËÌ· Ì¤Û· ÛÙËÓ¿ÓÂ˘ fiÚˆÓ ·ÁÎÔÛÌÈÔÔ›ËÛË ÙË˜ ÏÔÁÔÙÂ-¯Ó›·˜. K·Ù’ ·ÔÎÔ‹Ó ‰ÈËÁËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔÈ, Û˘Ì-ÌÔÚÊÒÌÂÓÔÈ ÌÂ ÙÈ˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ÙË˜ ÂÊËÌÂÚ›‰·˜,ÔÈ ÚÒÙÔÈ Û˘ÁÁÚ·ÊÂ›˜ Ô˘ ÂÈ‰›‰ÔÓÙ·È, ÛÙ· Ù¤ÏËÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÛÙÔ ÂÔÚÙ¿ÛÈÌÔ ‰È‹ÁËÌ·. K·Ù’·ÔÎÔ‹Ó Î·È ÔÈ ÛËÌÂÚÈÓÔ›, Ô˘ ÁÚ¿ÊÔ˘Ó Î·Ù¿ ·-Ú·ÁÁÂÏ›· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· Â› ·ÓÙfi˜ ‰Ôı¤ÓÙÔ˜ ı¤Ì·ÙÔ˜,ÏËÓ ˆÛÙfiÛÔ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎÔ‡. K·È ÙfiÙÂ Î·È Û‹ÌÂÚ·, ËÚˆÙÔÎ·ıÂ‰Ú›· ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ·, ÂÓÒ ÙÔ‰È‹ÁËÌ· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ ¿ÚÂÚÁÔ. ¶ÚfiÛÊÔÚÔ ÏÔ-ÁÔÙÂ¯ÓÈÎfi Â›‰Ô˜ ÙÔ ‰È‹ÁËÌ·, Ê·ÈÓÔÌÂÓÈÎ¿, ÌÂ ÏÈÁfiÙÂ-ÚÂ˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜, ı· ·Ô‰ÂÈ¯ıÂ› ··ÙËÏfi Î·È ÔÏÏÔ‡˜ı· ·ÁÈ‰Â‡ÛÂÈ. OÈ ÂÏ·ÛÙÈÎfiÙÂÚÂ˜ ·ÊËÁËÌ·ÙÈÎ¤˜ ÓfiÚ-ÌÂ˜ Ô˘ ÈÛ¯‡Ô˘Ó ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È Ë ÂÚÈÔÚÈÛÌ¤ÓË ¤ÎÙ·-ÛË, ‰Â›¯ÓÔ˘Ó Á˘ÌÓfi ÙÔ Û˘ÁÁÚ·Ê¤·, ÌÂÙÚ ‹ ÙÛ·ÚÏ·-Ù¿ÓÔ. ¶ÚÈÓ ·fi ¤Ó·Ó ·ÈÒÓ· Ê·ÓÂÚÒÓÔÓÙ·È ÔÚÈÛÌ¤ÓÔÈÙÂ¯Ó›ÙÂ˜ ÙË˜ Û‡ÓÙÔÌË˜ ÊfiÚÌ·˜ Î·È ‰›ÓÔ˘Ó Â˙¿ ÂÍ·È-ÚÂÙÈÎ‹˜ ÓÔ‹˜. OÛÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÛËÌÂÚÈÓÔ‡˜, Â˘Î·ÈÚÈ·-ÎÔ‡˜ Î·È ÌË, Ë ÂÙ˘ÌËÁÔÚ›· ı· ·ÚÁ‹ÛÂÈ ÔÏ‡ ·ÎfiÌË.

•ÂÓfiÊÂÚÙÔ ÙÔ ÂÔÚÙ¿ÛÈÌÔ ‰È‹ÁËÌ·, Î·ıÈÂÚÒÓÂÙ·ÈÌÂ Î·ı˘ÛÙ¤ÚËÛË ·fi ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi T‡Ô. øÛÙfiÛÔ,Î·ıÒ˜ ÚÔÛ·ÚÌfi˙ÂÙ·È Î·È Û˘Á¯ˆÓÂ‡ÂÙ·È ÌÂ ÙÔ ÁËÁÂ-Ó¤˜ ÙË˜ ÔÚıfi‰ÔÍË˜ ·Ú¿‰ÔÛË˜, ÂÈ‚ÈÒÓÂÈ Â› Ì·-ÎÚfiÓ. AÎfiÌË Î·È Û‹ÌÂÚ· ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÔÓÙ·È ÂÔÚÙ¿ÛÈÌ·‰ÈËÁ‹Ì·Ù·, ÚÔ·ÓÙfi˜ Ù· XÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ·. AÓ Î·È ÁÈ·ÙËÓ ÂÚ›ÛÙ·ÛË ·Ó·Û‡ÚÔÓÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ Ù· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù··Ï·ÈfiÙÂÚˆÓ Û˘ÁÁÚ·Ê¤ˆÓ, ·ÊÔ‡ ÔÈ Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ, È‰›ˆ˜ÛÙÈ˜ ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈÎ¤˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜, ‰ÂÓ Î·Ù·‰¤¯ÔÓÙ·È È·Ù· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· ÌÂ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎfi ı¤Ì·, ÂÎÙfi˜ ÎÈ ·Ó Úfi-ÎÂÈÙ·È ÁÈ· ·È‰ÈÎ¿ ‹ ÂÊË‚ÈÎ¿ ·Ó·ÁÓÒÛÌ·Ù·.

AÓ ÙÔ ÂÔÚÙ¿ÛÈÌÔ ‰È‹ÁËÌ· ·ÔÎÙ¿ ·ÌÈÁ‹ ÂÏÏËÓÈÎfi¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, ÙÔ ÔÊÂ›ÏÂÈ, ÂÓ ÔÏÏÔ›˜, ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ™ÎÈ·-ı›ÙÂ˜ ÂÍ·‰¤ÏÊÔ˘˜, ÙÔÓ MˆÚ·˚Ù›‰Ë Î·È ÙÔÓ Î·Ù¿ ¤-ÓÙÂ Ì‹ÓÂ˜ ÌÈÎÚfiÙÂÚfi ÙÔ˘, ¶··‰È·Ì¿ÓÙË. OÈ ‰‡ÔAÏ¤Í·Ó‰ÚÔÈ ‰ÂÓ ÂÓ‰›‰Ô˘Ó ÛÙÔ ÏfiÁÈÔ ÈıËÎÈÛÌfi ‰˘ÙÈ-ÎÒÓ ÚÔÙ‡ˆÓ. Oˆ˜ ·Ú·ÙËÚÂ› ÛÙÔ MÂÛÔfiÏÂÌÔ Ô

A Á Á Â -ÏÔ˜ TÂÚ-˙¿ÎË˜, «ÙÔÍ‡ÓËÌ· ÙˆÓ ÁË-ÁÂÓÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÙÔ˘ÓÂÔÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡» ¤Ú¯ÂÙ·ÈÌ¤Û· ·fi ÙÈ˜ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ Î·ÈÙ· ·ÈÛı‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜. TÔ ‰È·ÎËÚ‡ÙÙÂÈ, ¿ÏÏˆÛÙÂ, Ô ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË˜, ÙÔ ¶¿Û¯· ÙÔ˘ 1893, ÛÙÔ ‰È‹ÁËÌ¿ ÙÔ˘«§·ÌÚÈ¿ÙÈÎÔ˜ „¿ÏÙË˜», fiÔ˘, ÂÓ Â›‰ÂÈ ÚÔÏfiÁÔ˘,ÛÙ‹ÓÂÈ ÓÔÂÚfi ‰È¿ÏÔÁÔ ÌÂ fiÛÔ˘˜ ÛÎ·Ó‰·Ï›˙ÔÓÙ·È Î·È·Ô‰ÔÎÈÌ¿˙Ô˘Ó Ù· ÂÔÚÙ¿ÛÈÌ· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·, ÊˆÓ·ÛÎÒ-ÓÙÂ˜: «MË “ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¿ ÚÔ˜ £ÂÔ‡!” TÔ EÏÏËÓÈÎfiÓ¤ıÓÔ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È B˘˙·ÓÙÈÓÔ›, ÂÓÓÔ‹Û·ÙÂ; OÈ ÛËÌÂÚÈÓÔ›EÏÏËÓÂ˜ Â›Ó·È Î·Ù’ Â˘ıÂ›·Ó ‰È¿‰Ô¯ÔÈ ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ.EÂÈÙ· ÂÔÏÈÙ›ÛıËÛ·Ó, ÂÚÔÒ‰Â˘Û·Ó Î·È ·˘ÙÔ›. ™˘Ì-‚·‰›˙Ô˘Ó ÌÂ Ù· ¿ÏÏ· ¤ıÓË...». º·›ÓÂÙ·È ·Ú¿‰ÔÍÔ,Èı·ÓÒ˜ Î·È ıÏÈ‚ÂÚfi, Ô˘ ·Ó¿ÏÔÁÂ˜ ·Ô‰ÔÎÈÌ·Û›Â˜·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·È Î·È Û‹ÌÂÚ· ·fi ÙÔ˘˜ ÔÏ¤ÌÈÔ˘˜ ÙË˜ÂÓÙÔÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÚÔ·ÛÈÛÙ¤˜ ÙÔ˘ ÎÔÛÌÔÔÏÈ-ÙÈÛÌÔ‡.

¶ÔÏ‡ ÓˆÚ›ÙÂÚ·, ÙÔÓ ¢ÂÎ¤Ì‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1884, Ô Mˆ-Ú·˚Ù›‰Ë˜, fiÙ·Ó ÙÔÓ ‚Ú›ÛÎÂÈ Ë ·Ú·ÌÔÓ‹ ÙˆÓ XÚÈ-ÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ, ÛÙ· ÁÚ·ÊÂ›· ÙË˜ ÂÊËÌÂÚ›‰·˜ «AÎÚfiÔ-ÏÈ˜», Ï˘ÙÚÒÓÂÈ ÙË ÓÔÛÙ·ÏÁ›· ÙÔ˘ ÌÂ ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎ¤˜ ·Ó·-

ÌÓ‹ÛÂÈ˜·fi ÙÔ ÁÂ-

Ó¤ıÏÈÔ ÙfiÔ.EÈ˙ËÙÂ›, ¤ÛÙˆ

Î·È Ì¤Ûˆ ÙË˜ÁÚ·Ê‹˜, Ó· ÓÈÒÛÂÈ

ˆ˜ ÍËÌÂÚÒÓÔ˘Ó XÚÈ-ÛÙÔ‡ÁÂÓÓ·. ™ÙÔ Ê‡ÏÏÔ

ÙË˜ ÂÔÌ¤ÓË˜, ‰ËÌÔÛÈÂ‡Â-Ù·È ÂÈÊ˘ÏÏ›‰· ÙÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ

«EÈÎfiÓÂ˜» Ô˘ Û‹ÌÂÚ· ıÂˆÚÂ›Ù·È, ·Ófi¯È ÙÔ ÚÒÙÔ, Û›ÁÔ˘Ú· ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ÚÒ-

ÙˆÓ ÂÔÚÙ¿ÛÈÌˆÓ ‰ÈËÁËÌ¿ÙˆÓ.X¿ÚÈ˜ ÛÙÈ˜ ·Ó·‰ÈÊ‹ÛÂÈ˜ ÊÈÏfiÛÙÔÚÁˆÓ ÊÈÏfiÏÔÁˆÓ,

ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ ˆ˜ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÂÈ, ‹‰Ë·fi ÙÔ 1881, ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎ¿ ÎÂ›ÌÂÓ· ÁÈ· Ù· £ÂÔÊ¿ÓÈ·Î·È ÙË MÂÁ¿ÏË E‚‰ÔÌ¿‰·. TÔ ÚÒÙÔ ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿-ÙÈÎÔ ‰ËÌÔÛ›Â˘Ì¿ ÙÔ˘, ¤Ó· ÈÛÙÔÚÈÎÔıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎfi ·Ú-ıÚ›‰ÈÔ, fiˆ˜ ÙÔ ·ÔÎ·ÏÂ› Ô °. B·Ï¤Ù·˜, ÁÚ¿ÊÂÙ·ÈÙ·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÌÂ ÙÔ ÚÒÙÔ ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎfi ‰È‹ÁËÌ¿ ÙÔ˘,Ô˘ Â›Ó·È ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎÔ, «TÔ XÚÈÛÙfi„ˆÌÔ». K·ÈÙ· ‰‡Ô ·Ú·‰›‰ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ·Ú¯ÈÛ˘ÓÙ¿ÎÙË ÙË˜ «EÊË-ÌÂÚ›‰Ô˜», fiÌˆ˜, ÛÙÔ ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎfi Ê‡ÏÏÔ ÙË˜ 25Ë˜ ¢Â-ÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1887, ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÂÙ·È ÌfiÓÔ ÙÔ «·ÚıÚ›‰ÈÔ», ÌÂÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ B˘˙·ÓÙÈÓfi˜, ÂÓÒ ÙÔ ‰È‹ÁËÌ·, ˘ÔÁÂ-ÁÚ·ÌÌ¤ÓÔ ÌÂ Ù· ·Ú¯ÈÎ¿ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, ·ÔÌ¤-ÓÂÈ ÁÈ· ÙÔ Ê‡ÏÏÔ ÙË˜ ÂÔÌ¤ÓË˜. AÓ¤Î·ıÂÓ ÂÎ‰fiÙÂ˜Î·È ·Ú¯ÈÛ˘ÓÙ¿ÎÙÂ˜ ‰ÈÛÙ¿˙Ô˘Ó, fiÙ·Ó ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÓÂ-ÔÊ·Ó‹ ÎÂ›ÌÂÓ·. AÓ Î·È Î·Ù·ÓÔÔ‡ÌÂ, ÂÓ Ì¤ÚÂÈ, ÙÔÓ ·Ú-¯ÈÛ˘ÓÙ¿ÎÙË ÙË˜ «EÊËÌÂÚ›‰Ô˜». XÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎÔÌÂÓ «TÔ XÚÈÛÙfi„ˆÌÔ», ·ÏÏ¿ ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÂÔÚÙ¿ÛÈÌÔ. TÔ

Ã Xρωμολιθογραφημ�νη η μ�α απ� τιςδ�ο φωτογραφ�ες του Παπαδιαμ�ντηπου τρ�βηξε το 1908 ο ζωγρ�φος Γ.Xατζ�πουλος, επαναλαμβ�νεταιπιστ� στις τρεις ανθολογ�ες:Xριστουγεννι�τικα, Πασχα-λιν� και Πρωτοχρονι�τι-κα διηγ!ματα που εξ�-δωσε ο Hλ. N. Δικα�οςμε εικονογρ�φηση σε�λες του Φρ�ξουAριστ�ως. (φωτ.:EΛIA).


ı¤Ì· ÙÔ˘ ‰ÈËÁ‹Ì·ÙÔ˜, Ë Î·Î‹ÂıÂÚ¿ Ô˘ ı¤ÏÂÈ Ó· Ê·ÚÌ·ÎÒ-ÛÂÈ ÙË Ó‡ÊË ÙË˜, ÁÈ·Ù› Â›Ó·ÈÛÙ¤ÚÊ·, Î·È Î·Ù¿ Ï¿ıÔ˜, Ê·Ú-Ì·ÎÒÓÂÈ ÙÔ ÁÈÔ ÙË˜, ·ÎfiÌË ÎÈ ·ÓÂÌÓ¤ÂÙ·È ·fi ·ÏÈ¿ ÛÎÈ·ı›ÙÈ-ÎË ‰È‹ÁËÛË, ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó·Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ ÌÂ ÙÔ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·ÎfiÎ·È ¯·ÚÔ‡ÌÂÓÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙˆÓXÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ.

K›ÓËÙÚÔ ·Ô‰¤ÛÌÂ˘ÛË˜O ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ Î·È Ô MˆÚ·˚-Ù›‰Ë˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó, Ì¤¯ÚÈ Ù¤-ÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ‚›Ô˘ ÙÔ˘˜, Ó· ÁÚ¿ÊÔ˘Ó‰ÈËÁ‹Ì·Ù·, Î·È ‰Ë ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎ¿.§ÈÁfiÙÂÚ· Ô MˆÚ·˚Ù›‰Ë˜, ÌfiÏÈ˜Â›ÎÔÛÈ ÔÎÙÒ, ·fi ·˘Ù¿ fiÌˆ˜ Â›-ÎÔÛÈ Â›Ó·È ÂÔÚÙ¿ÛÈÌ· Î·È Ù· Â-ÚÈÛÛfiÙÂÚ·, ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎ·.¶ÔÏ‡ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Ô ¶··‰È·-Ì¿ÓÙË˜, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ù· Ì¤¯ÚÈÛ‹ÌÂÚ· Â˘ÚÂı¤ÓÙ· ÊÙ¿ÓÔ˘Ó Ù·169, ˆÛÙfiÛÔ Ù· ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎ¿ Î·-Ù¤¯Ô˘Ó ÌÈÎÚ‹ ·Ó·ÏÔÁÈÎ¿ ı¤ÛËÛÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘, ·ÓÂ-Í¿ÚÙËÙ· ·Ó ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó Ù·Ï¤ÔÓ ÙÈÌËÌ¤Ó·. OÛÔ ÁÈ· Ù· ̄ ÚÈ-ÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎ¿ ÙÔ˘, Â›Ó·È ÌfiÏÈ˜‰ÂÎ·¤ÓÙÂ, ÎÈ ·Ó Û˘Ó˘ÔÏÔÁ›-ÛÔ˘ÌÂ ÔÚÈÛÌ¤Ó· Ô˘ ÔÈ ·ÓıÔÏÔ-Á›Â˜ ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎˆÓ ‰ÈËÁË-Ì¿ÙˆÓ, Î·Ù¿ Î·ÈÚÔ‡˜, Û˘ÌÂÚÈ-Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó, ·ÁÁ›˙Ô˘Ó Ù· ‰ÂÎ·-ÂÓÓ¤·. ¶¿ÓÙˆ˜, Ù· ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎ¿Î·È ÙˆÓ ‰‡Ô ·Ô‰Â›¯ıËÎ·Ó ÙË˜›‰È·˜ ÏÔÁÔÙÂ¯ÓÈÎ‹˜ ·ÓÙÔ¯‹˜ ÌÂÙ· ˘fiÏÔÈ· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜,ÛÂ ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂ Ù· ÂÂÙÂÈ·Î¿ ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· ÔÏÏÒÓÔÌËÏ›ÎˆÓ ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÚ·Ê¤ˆÓ ‹ Î·È ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚˆÓ,Ô˘ ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÌfiÓÔ Î·È ÌfiÓÔ ÁÈ· Ó· ÂÍ·ÛÊ·ÏÈÛıÂ›Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙÈ˜ ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎ¤˜ ÛÂÏ›‰Â˜ ÂÓfi˜ ÂÓÙ‡Ô˘‹ ÛÂ Ì›· ·ÓıÔÏÔÁ›·.

K·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ™ÎÈ·ı›ÙÂ˜, ÙÔ ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎfi ‰È‹ÁË-Ì· Ê·›ÓÂÙ·È ˆ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÂ› ˆ˜ Î·Ù·Ï‡ÙË˜ Î·È Ê¤Ú-ÓÂÈ ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ ÙË˜ Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎ‹˜ ÙÔ˘˜ ÔÚÂ›·˜.AÚ¯ÈÎ¿, Î·È ÔÈ ‰‡Ô ÁÚ¿ÊÔ˘Ó ÔÈ‹Ì·Ù·, ÈÛÙÔÚÈÎ¿‰Ú¿Ì·Ù· Î·È Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·Ù·, ÌÂ ÚÔÌ·ÓÙÈÎ‹ ÓÔ‹,Î·È ‰ÂÓ ‰È·ÓÔÔ‡ÓÙ·È Ó· ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ˘ÙÔ‡Ó ÙÔ ÏÔ˘ÙÔ-ÊfiÚÔ ÎÔ›Ù·ÛÌ· ÙˆÓ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜. H Û˘ÁÁÚ·ÊÈ-Î‹ ÙÔ˘˜ Û˘ÓÂ›‰ËÛË, ÛÂ ·ÚÌÔÓ›· ÌÂ ÙËÓ ÂÔ¯‹, ÂÈ-‚¿ÏÏÂÈ ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ˆ˜ Ù· Ï¤ÔÓ ÂÓ‰Â‰ÂÈÁÌ¤Ó·,˘·ÎÔ‡ÔÓÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ ÎÏ·ÛÈÎÔ‡˜ ·ÊËÁËÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ÙÚfi-Ô˘˜. øÛÙfiÛÔ, Ë Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈÎ‹ ÊfiÚÙÈÛË ÙˆÓ¿ÁÈˆÓ ËÌÂÚÒÓ, fiÙ·Ó Ë Ù‡Ú‚Ë ÙË˜ ÌÂÁ·ÏÔ‡ÔÏË˜ Á›-ÓÂÙ·È ·ÔÓÈÎÙÈÎ‹ ÁÈ· ¤Ó·Ó Â‹Ï˘‰·, ··ÈÙÂ› Ì›·ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÚÔÛˆÈÎ‹ ÁÚ·Ê‹. ¢ÂÓ ı· ÙÔÏÌÔ‡Û·Ó,ÂÓ ÙÔ‡ÙÔÈ˜, ¤Ó· ıÂ·ÙÚÈÎfi ¤ÚÁÔ ‹ ¤Ó· Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ·.OÌˆ˜, ÙÔ Û‡ÓÙÔÌÔ Â˙fi ÙË˜ ÂÊËÌÂÚ›‰·˜, ÌÂÙ·Í‡ ÂÈ-Ê˘ÏÏ›‰Ô˜ Î·È ‰ÈËÁ‹Ì·ÙÔ˜, ÓfiıÔ ·ÎfiÌË ˆ˜ Â›‰Ô˜, ÌÂÙÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ ÂÊ‹ÌÂÚÔ˘, Î¿ÔÙÂ Î·È ÙÔ˘ Úfi-¯ÂÈÚÔ˘, ÙÔ˘˜ ·ÂÏÂ˘ıÂÚÒÓÂÈ.

T· ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎ·TËÓ ÚÒÙË ‰ÂÎ·ÂÙ›·, 1887-1896, Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È È‰È·›ÙÂÚ· Û˘ÓÂ‹˜. ¢ËÌÔÛÈÂ‡ÂÈ ·ÓÂÏÏÈ-Ò˜ ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎ¿ ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·, Ù· XÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ·, ÙËÓ¶ÚˆÙÔ¯ÚÔÓÈ¿, ÙÔ ¶¿Û¯·, Î¿ÔÙÂ Î·È Ù· ºÒÙ· Î·ÈÙÈ˜ AfiÎÚÈÂ˜. T˘¯·›ÓÂÈ, Ì¿ÏÈÛÙ·, ÔÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ¯ÚÔÓÈ¤˜,

Ó· ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÂÈ ÛÂ Ì›· ÁÈÔÚÙ‹ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÙÔ˘ ÂÓfi˜‰ÈËÁ‹Ì·Ù·, ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ¿˜ Ù· ÛÂ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¿ ¤ÓÙ˘·.øÛÙfiÛÔ, Ù· ÂfiÌÂÓ· ¯ÚfiÓÈ·, Ù· ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎ¿ ‰ÈËÁ‹-Ì·Ù· ·Ú·ÈÒÓÔ˘Ó Î·È, Û˘¯Ó¿, ÛÂ ÂÔÚÙ¿ÛÈÌÂ˜ ËÌ¤ÚÂ˜‰ËÌÔÛÈÂ‡ÂÈ ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· Í¤Ó· ÚÔ˜ ÙÔ ÓÂ‡Ì· ÙˆÓËÌÂÚÒÓ. K¿ÔÙÂ, Ë ËÌÂÚÔÌËÓ›· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ·ÚÂ-ÌÈÙfiÓÙˆ˜: «...‹ÙÔ ‰Â ÙfiÙÂ Ë ËÌ¤Ú· ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ ™ÙÂ-Ê¿ÓÔ˘, ÙÚ›ÙË ·fi ÙˆÓ XÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ...», ÛËÌÂÈÒÓÂÈÛÙË «°Ï˘ÎÔÊÈÏÔ‡Û·», ‰È‹ÁËÌ· Ô˘ Û˘ÁÎ·Ù·Ï¤ÁÔ˘ÓÛÙ· ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎ·.

T· ÁÓËÛÈfiÙÂÚ· ÂÔÚÙ¿ÛÈÌ· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·, Ô ¶··‰È·-Ì¿ÓÙË˜ Ù· ÁÚ¿ÊÂÈ ÁÈ· ÙÔ ¶¿Û¯·, Èı·ÓÒ˜ Î·È ÁÈ·Ù›ÛÙÔ ¯·ÚÌfiÛ˘ÓÔ ÙË˜ ËÌ¤Ú·˜ Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ Ë ·Ó·Á¤ÓÓË-ÛË ÙË˜ Ê‡ÛË˜. AÓÙ›ıÂÙ·, ÙÔ ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎÔ ‰È‹-ÁËÌ¿ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ÎÔ˘‚·Ï¿, ·Ú¿ ÌfiÓÔ Î·Ù’ ÂÍ·›ÚÂÛË, ·È-Ûı‹Ì·Ù· Â˘ÊÔÚ›·˜. OÈ ‹Úˆ¤˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È Û˘¯Ó¿ ‰˘-ÛÙ˘¯Â›˜ ‹ ·Ì·ÚÙˆÏÔ› Ô˘ ÊÙ¿ÓÔ˘Ó ÛÂ Ú¿ÍÂÈ˜ÂÁÎÏËÌ·ÙÈÎ¤˜. EÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ‰‡Ô ·fi Ù· ÚÒÙ·, ¯ÚÈ-ÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎ· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·, «TÔ XÚÈÛÙfi„ˆÌÔ» Î·È«H XÙ˘ËÌ¤ÓË», ÌÂ ÙËÓ Î·ÎÈ¿ ÂıÂÚ¿ Î·È ¯ˆÚ›˜ ÙË‰ÈÎ·›ˆÛË ÙÔ˘ ·Á·ıÔ‡ ‹Úˆ· ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ‰ÈËÁ‹Ì·-ÙÔ˜. OÙ·Ó, ÙË ¯ÚÔÓÈ¿ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ¶··‰È·-Ì¿ÓÙË, ÙÔ 1912, ‰‡Ô ÂÎ‰fiÙÂ˜ (º¤ÍË˜, ¢ÈÎ·›Ô˜) Î·Ù·Ú-Ù›˙Ô˘Ó Î·È Û˘ÏÏÔÁ¤˜ ÂÔÚÙ·ÛÙÈÎÒÓ ‰ÈËÁËÌ¿ÙˆÓ, Î·-ÓÂ›˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ‰ÂÓ Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Ù· ÂÓ ÏfiÁˆ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·. AÓÙ’ ·˘ÙÒÓ ÚÔÙÈÌÔ‡Ó ¿ÏÏ·, Î·ıfiÏÔ˘¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎ· («H Ù‡¯Ë ·’ ÙËÓ AÌ¤ÚÈÎ·», «OÈÓ·˘·ÁÔÛÒÛÙ·È» ‹ «H ¶ÂÔÈÎÈÏÌ¤ÓË»). øÛÙfiÛÔ, Ô¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ «TÔ XÚÈÛÙfi„ˆÌÔ»ÛÙ· «£·Ï·ÛÛÈÓ¿ EÈ‰‡ÏÏÈ·», ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ‰ÈËÁËÌ¿ÙˆÓÔ˘ ÚÔ·Ó·ÁÁ¤ÏÏÂÈ ÙÔ 1891, ·ÏÏ¿ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ÂÎ‰›‰ÂÈ.

XÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎ· Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·

ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, ·ÊÔ‡ Ô ›‰ÈÔ˜ ÊÚÔÓÙ›˙ÂÈ Ó· ÚÔÛ-‰ÈÔÚ›ÛÂÈ ÙËÓ ÂÔÚÙ¿ÛÈÌË ËÌ¤Ú·, Û˘¯Ó¿ Î·È ÙÔ ¤ÙÔ˜,Û·Ó Ó· ·Ó·Î·ÏÂ› ÛÙË ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÔ ÂÚÈ-ÛÙ·ÙÈÎfi Ô˘ Û˘Ó¤‚Ë ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ, ÚÈÓ ·fi ‰¤Î· ‹Î·È Â›ÎÔÛÈ ¯ÚfiÓÈ·. MfiÓÔ ‰‡Ô ·fi Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚÈ-ÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎ· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· ÙÔÔıÂÙÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓAı‹Ó·Ø ÙÔ «ºÈÏfiÛÙÔÚÁÔÈ» ÛÙ· ¶·Ù‹ÛÈ· Î·È «T· XÚÈ-ÛÙÔ‡ÁÂÓÓ· ÙÔ˘ ÙÂÌ¤ÏË», «ÛÙËÓ Ù·‚¤ÚÓ· ÙÔ˘ ¶·-ÙÛÔÔ‡ÏÔ˘». ¶·Ú’ fiÏÔ Ô˘, ÛÙÔ «§·ÌÚÈ¿ÙÈÎÔ „¿Ï-ÙË», Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ ÈÛ¯˘Ú›˙ÂÙ·È ˆ˜ Ù· ÂÚÈÛÛfi-ÙÂÚ· ÂÔÚÙ¿ÛÈÌ· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ ¤¯Ô˘Ó ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹˘fiıÂÛË, ÌfiÏÈ˜ ÛÂ Ù¤ÛÛÂÚ· («TÔ XÚÈÛÙfi„ˆÌÔ», «™ÙÔXÚÈÛÙfi ÛÙÔ K¿ÛÙÚÔ», «OÈ EÏ·ÊÚÔ˝ÛÎÈˆÙÔÈ», «H NÙÂ-ÏËÛ˘Ê¤Úˆ») Ë Ù¤ÏÂÛË ÙË˜ ıÂ›·˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ·ÔÙÂ-ÏÂ› Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ‰ÈËÁ‹Ì·ÙÔ˜. K·È ÌfiÓÔ ÛÂ ¤Ó·, «H NÙÂ-ÏËÛ˘Ê¤Úˆ», Û˘ÓÈÛÙ¿ ÙÔ Î˘Ú›ˆ˜ ı¤Ì·. TÔ ÌfiÓÔ ÈÏ·Úfi‰È‹ÁËÌ·, fiÔ˘ ·ÓÈÛÙÔÚÔ‡ÓÙ·È fiÛ· ÎˆÌÈÎ¿ Û˘Ì‚·›-ÓÔ˘Ó ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ ıÂ›·˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜, ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘Ó·Ô‡, ÛÙ· ‰È·ÌÂÚ›ÛÌ·Ù· ÙˆÓ Á˘Ó·ÈÎÒÓ, ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓÎ·È ÛÙÔ ·Ó·ÏfiÁÈÔ ÌÂ Ù· „¿ÏÏÔÓÙ· ·È‰›·.

N· ı˘Ì›ÛÔ˘ÌÂ ˆ˜ Ô ™Ù¤ÏÈÔ˜ P¿ÌÊÔ˜, ÙË ÛÙÚÔÊ‹ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ·fi ÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· ÛÙÔ ‰È‹ÁË-Ì·, ÛÙË Û¯ÂÙÈÎ‹ ÌÂÏ¤ÙË ÙÔ˘, ÙËÓ ·ÔÎ·ÏÂ› ·ÏÈÓˆ-‰›· Î·È ÙËÓ ÂÍËÁÂ› ˆ˜ ÌÈ· ‚·ı‡Ù·ÙË ·Ó¿ÁÎË ¤ÎÊÚ·-ÛË˜.

K·È Ù¤ÏÔ˜, ÁÈ· ÙËÓ Â¤ÙÂÈÔ Ô˘ Û˘Ì›ÙÂÈ ÛÙÔ ¯Úfi-ÓÔ Ô˘ Ì·˜ ¤Ú¯ÂÙ·È, Î·Ïfi ı· ‹Ù·Ó ÔÈ ¤¯ÔÓÙÂ˜ ÙË Û¯Â-ÙÈÎ‹ Â˘ı‡ÓË Ó· ÌÂÏÂÙÔ‡Û·Ó ‰›¯ˆ˜ ÚÔÎ·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ‰ÔÎ›ÌÈÔ ÙÔ˘ Z‹ÛÈÌÔ˘ §ÔÚÂÓÙ˙¿ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔÓ ¶··‰È·-Ì¿ÓÙË. K·È ·˘Ùfi ÁÈ· Ó· ÌËÓ Ô‰ËÁËıÔ‡Ó ÛÂ ·ÁÔÚ·›Â˜ÂÍ¿ÚÛÂÈ˜ Î·È ·ÓÒÊÂÏÔ˘˜ ·ÓËÁ˘ÚÈÛÌÔ‡˜, fiˆ˜, Ï›ÁÔÔÏ‡, Û˘Ó¤‚Ë Ê¤ÙÔ˜ ÌÂ ÙÔÓ ™Ì˘ÚÓÈfi.

H Aριστερ� μ�α απ� τις πρ%τες ανθολογ�ες με «Xριστουγεν-νι�τικα Διηγ!ματα» του Παπαδιαμ�ντη (εκδ. Hλ�ας N. Δι-κα�ος, 1912) με εικονογρ�φηση του Φρ. Aριστ�ως και δεξι�μ�α απ� τις τελευτα�ες (εκδ. «Aρμ�ς» 1993) με εικονογρ�-φηση Γι%ργου K�ρδη. O Σκιαθ�της δεν �χει θεματογραφικ�ςαναστολ�ς. Aρκετ� απ� τα εορταστικ� του διηγ!ματα, αντ�να χαροποιο�ν �χουν δραματικ! πνο! και θ�μα.


EΝΑ XΡΙΣΤ�ΥΓΕΝΝΙΆΤΙΚ� ΔΙΉΓΗΜΑΤ�Υ AΛΈ�ΑΝΔΡ�Υ ΠΑΠΑΔΙΑΜΆΝΤΗ

H Nτελησυφρω¶fl˜ ∂μπÕ™£∏ Î’ ÂÛ‹Ì·ÈÓÂ ÙfiÛÔÓ ÂÓˆÚ›˜, Ô ··–M·ÓˆÏ‹˜ Ô ™ÈÚ¤ÙË˜, ÙËÓ

·ÎÔÏÔ˘ı›·Ó ÙˆÓ XÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ; ãH ‡ÓÔÓ ‰ÂÓ ı· Â›¯Â, ‹ Ù’ ˆÚÔÏfiÁÈ ÙÔ˘Â›¯Â ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÂÈ, ‹ ÙÔ Í˘ÓËÙ‹ÚÈ ÙÔ˘ ÙÔÓ ÂÁ¤Ï·ÛÂ. AÏÏÂ˜ ¯ÚÔÓÈ¤˜ Ë Î·-

Ì¿Ó· Â‚·ÚÔ‡ÛÂ Ù¤ÛÛÂÚÂ˜ ÒÚÂ˜ Ó· Ê¤ÍË, ÙÒÚ· Â¯Ù‡ËÛÂ ‚·ıÈ¿ Ù· ÌÂÛ¿Ó˘¯Ù·.K’ Ë ıÂÈ·–M·ÚÈÒ Ë XÚ‹ÛÙ·ÈÓ·, Ë ÎÔÈÓÒ˜ ÏÂÁÔÌ¤ÓË NÙÂÏËÛ˘Ê¤Úˆ, ÌfiÏÈ˜ Â›¯ÂÎÏÂ›ÛÂÈ Ù’ fiÌÌ· ÂÈ˜ ÂÏ·ÊÚfiÓ ‡ÓÔÓ, Î·È ·Ì¤Ûˆ˜ ÙËÓ ÂÍ‡ÓËÛÂ ÙˆÓ Îˆ‰ÒÓˆÓ Ë¯·ÚÌfiÛ˘ÓÔ˜ ÎÏ·ÁÁ‹. KÈ ·˘Ù‹ ÔÔ‡ ÙÈ˜ ¿ÏÏÂ˜ ¯ÚÔÓÈ¤˜ ‹ÙÔÓ Â› Ô‰fi˜ Ì›·Ó ÒÚ·Ó·Ú¯‡ÙÂÚ·, ÚÈÓ ÛËÌ¿ÓË, ÛÙÔÏÈÛÌ¤ÓË Î’ ¤ÙÔÈÌË, ‰È¿ Ó· ¿Ë ÌÂ ÙËÓ ÒÚ·Ó ÙË˜ Ó·È¿ÛË Î·È ÙÔ ÛÙ·Û›‰È ÙË˜, ÂÈ˜ ÙÔ ‰È·Ì¤ÚÈÛÌ· ÙˆÓ ËÏÈÎÈˆÌ¤ÓˆÓ Á˘Ó·ÈÎÒÓ –ÙÔ ÔÔ›-ÔÓ Â˘Ú›ÛÎÂÙÔ ¯ˆÚÈÛÙ¿ ·fi ÙÔÓ ·ÓÒÁÂÈÔÓ Á˘Ó·ÈÎˆÓ›ÙËÓ, ÂÈ˜ ÙÔ Â›Â‰ÔÓ ÙÔ˘ Ó·-Ô‡, Î·Ù¿ ÙËÓ ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈÎ‹Ó ÁˆÓ›·Ó–, ÙÒÚ· ÌfiÏÈ˜ ı· ÂÚfiÊı·ÓÂ Ó· ÂÓ‰˘ı‹ Î·ÈÓ· ÂÙÔÈÌ·Ûı‹ Î·È ı· ¤ÙÚÂ¯Â ÌÂ ‚›·Ó, Ì‹ˆ˜ ÚÔÏ¿‚Ë Î·ÌÌ›· ¿ÏÏË, ·fi ÂÎÂ›Ó·˜Ô˘ ËÁ·›ÓÔ˘Ó ÂÈ˜ ÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›·Ó ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔÓ, ‰È¿ Ó· ‰Â›ÍÔ˘Ó Ù· ÛÙÔ-Ï›‰È· ÙÔ˘˜, Î·È ÙË˜ ¿ÚË ÌÂ ·‰È·ÎÚÈÛ›·Ó ÙÔ ÛÙ·Û›‰È ÙË˜.

EÛËÎÒıË, ÂÓ‰‡ıË Î’ ÂÛÙÔÏ›ÛıË, Î’ ÂÊfiÚÂÛÂ ÙËÓ Ì·ÎÚ¿Ó ÌÂÙ·ÍˆÙ‹Ó Ì·Ó‰‹Ï·ÓÙË˜Ø ÂÛ‹ÎˆÛÂ ÙÔÓ ÌÈÎÚfiÓ ÂÁÁÔÓfiÓ ÙË˜, ÙÔÓ ¤ÓÈ„Â, ÙÔÓ ÂÛÙfiÏÈÛÂ, ¿ÊËÛÂ ÙËÓ Ó‡Ì-ÊËÓ ÙË˜, ÙËÓ ¯‹Ú·Ó, Ó· ÎÔÈÌ¿Ù·È Ì·˙› ÌÂ ÙÔ ÌÈÎÚfiÓ ÎÔÚ¿ÛÈfiÓ ÙË˜, ¿Ó·„Â ÙÔ Ê·-Ó·Ú¿ÎÈ ÙË˜ Î’ ÂÍ‹ÏıÂ, Û˘ÓÔ‰Â˘ÔÌ¤ÓË ·fi ÙÔÓ ÂÁÁÔÓfiÓ ÙË˜. K’ Â›¯Â ‰›Î·ÈÔÓ Ó··ÓËÛ˘¯‹ ‰È¿ ÙÔ ÛÙ·Û›‰È, ‰ÈfiÙÈ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜, ÔÈ ÙˆÚÈÓ¤˜, Â›Ó·È ‚ÈÏ¿ÓÂ˜, ÛÔ‡-ÛÂ˜–Ì·ÚÔ‡ÛÂ˜, ·Ó·Ê¿ÓÙ·ÏÂ˜, ·ÛÙ¿ÓÂ˘ÙÂ˜. ¢ÂÓ Í¤ÚÂÈ Î·ıÂÌÈ¿ ÙËÓ ·Ú¿‰· ÙË˜. A˘-Ù‹, ‰È¿ Ó· Í¤ÚË Î·Ï¿ ÙËÓ ‰ÈÎ‹ ÙË˜ Î·È Ó· ÚÔÛ·ı‹ ÌÂ ¿ÓÙ· ÙÚfiÔÓ Ó· ÙËÓ Ê˘-Ï¿ÍË, ÙË˜ ¤‚Á·Ï·Ó ÎÈ ·˘Ùfi ÙÔ ·ÚÂÁÎÒÌÈ, Î·È ÙËÓ Â›·Ó NÙÂÏËÛ˘Ê¤Úˆ. OÈ ÙˆÚÈ-Ó¤˜, ÂÓfiÌÈ˙·Ó Ù¿¯· ˆ˜ ‹ÙÔÓ «ÓÙÂÏ‹‰ÈÛÛ· ÁÈ· ÙÔ Û˘ÌÊ¤ÚÔ ÙË˜» Î·È ‰ÂÓ ÂÓı˘-ÌÔ‡ÓÙÔ Ï¤ÔÓ Ù· ·Ú·Ì‡ıÈ· ÙË˜ Î˘ÚÔ‡Ï·˜ ÙÔ˘˜: «K›ÓËÛ’ Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ Ó· ¿Ë ÛÙÔÛÂÊ¤ÚÈ», ÔÔ‡ ı· Ë ÂÎÛÙÚ·ÙÂ›·, fiÏÂÌÔ˜.

K·È Ùˆ fiÓÙÈ, ÌÂ ÙÔ Ó’ ·Á·¿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔÓ Ë ıÂÈ·–M·ÚÈÒ Ë XÚ‹ÛÙ·ÈÓ·, ·Â‰ÂÈ-ÎÓ‡ÂÙÔ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÙÔ ËÍÂ‡ÚË Û˘ÌÊˆÓÔÙ¿ÙË ÌÂ ÙÔÓ ·Ï·ÈfiÓ, fiÛÙÈ˜ Â›Â: «¶fiÏÂÌÔ˜¿ÓÙˆÓ ·Ù‹Ú». ¶fiÏÂÌÔÓ ÂÈ˜ fiÏËÓ ÙËÓ Á˘Ó·ÈÎÂ›·Ó ÛÊ·›Ú¿Ó ÙË˜, fiÏÂÌÔÓ Î·È ÂÈ˜ÙËÓ ‰ÈÎ·ÈÔ‰ÔÛ›·Ó ÙËÓ ·Ó‰ÚÈÎ‹Ó ·ÎfiÌË, fiÔ˘ Â¯ÚÂÈ¿ÛıË Ó· ¤¯Ë Ì¤Á· ÊÚfiÓËÌ·Î·È ı¿ÚÚÔ˜ Ë XÚ‹ÛÙ·ÈÓ·, ¯ËÚÂ‡Ô˘Û· Ó¤·, ·Ó·ÁÎ·ÛÌ¤ÓË Ó· Â›Ó·È Î·È ·Ù¤Ú·˜ Î·ÈÌ¿ÓÓ· ‰È¿ Ù· ÔÚÊ·Ó¿ ÙË˜. EÂÈÙ·, fiÙ·Ó Ô ˘Èfi˜ ÙË˜ ·¤ı·ÓÂ Î·È ÙË˜ ¿ÊËÛÂ ‰Â˘-Ù¤Ú·Ó ÔÚÊ¿ÓÈ·, Î·È ¿Ô˜ Î·È Ì¿ÌÌË ‰È¿ Ù· ÂÁÁfiÓÈ· ÙË˜. ¶fiÏÂÌÔÓ ÂÈ˜ ÙËÓ ÔÈ-Î›·Ó ‰È¿ Ó· ÂÈ‚¿ÏÏË ÙËÓ ÂÈı·Ú¯›·Ó ÂÈ˜ Ù· Ù¤ÎÓ· ÙË˜ ‹ ÂÈ˜ ÙËÓ Ó‡ÌÊËÓ ÙË˜, ‹ÂÈ˜ Ù· Ù¤ÎÓ· ÙˆÓ Ù¤ÎÓˆÓ ÙË˜, fiÏÂÌÔÓ ÂÈ˜ ÙËÓ ·˘Ï‹Ó Î·È ÂÈ˜ ÙÔÓ ‰ÚfiÌÔÓ ‰È¿ Ó·ÛˆÊÚÔÓ›ÛË ÙËÓ ÁÂÈÙfiÓÈÛÛ·Ó ‹ÙÈ˜ ÙËÓ ÂÓˆ¯ÏÔ‡ÛÂØ fiÏÂÌÔÓ ÂÈ˜ ÙÔÓ ÊÔ‡ÚÓÔÓ ‰È¿Ù· „ˆÌÈ¿, fiÏÂÌÔÓ ÂÈ˜ ÙÔÓ ÂÏ·ÈÒÓ·, ÌÂ ÙÔ˘˜ Î·ÎÔ‡˜ ÁÂ›ÙÔÓ·˜Ø fiÏÂÌÔÓ ÂÈ˜ ÙËÓ·ÁÔÚ¿Ó ÌÂ ÙÔ˘˜ ·ÈÛ¯ÚÔÎÂÚ‰Â›˜ Î·‹ÏÔ˘˜ Î·È ÙÔÎÔÁÏ‡ÊÔ˘˜, fiÏÂÌÔÓ ÂÈ˜ Ù· ‰Ë-

Õ «O γυιος του παπα- Mαν�λη, ο Aλ�κος»και «ο �λλος Aλ�κος,ο ανεψι�ς του προε-στο� και γυιος τουψ�λτου» που τσακ�-νονται για το ποιοςθα «πη τας προαιρ�-σεις» στην ακολουθ�ατων Xριστουγ�ννωνκαι αργ�τερα, στοχριστουγεννι�τικοτραπ�ζι, ρ�χνονταιβο�λιμα στους λου-κουμ�δες, δεν ε�ναι�λλοι απ� τους Aλ�ξ.Παπαδιαμ�ντη (αρι-στερ�) και Aλ�ξ. Mω-ραϊτ�δη (δεξι�) σταπαιδικ� τους χρ�νιαστη Σκι�θο.

H Eικονογρ�φηση τουNικ$τα Φλ�σσα για τοδι$γημα «H Nτηλησυφ�-ρω», απ� το Aνθολ�γιοΔιηγημ�των Παπαδιαμ�-ντη του Eκδοτικο� O�κου«Aστ$ρ» Aλ. και E. Πα-παδημητρ�ου (Aθ$να,1979).


ÌfiÛÈ· ÁÚ·ÊÂ›· Î·È Ù’ ·Ú¯Â›· ÌÂ ÙÔ˘˜ Î·Ù·ÈÂÛÙ¿˜ ˘·ÏÏ‹ÏÔ˘˜ Î·È ÂÈÛÚ¿ÎÙÔÚ·˜ØfiÏÂÌÔÓ ÂÈ˜ ÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›·Ó ‰È¿ ÙÔ ÛÙ·Û›‰È Î·È ‰È¿ ÙËÓ «·Ú¿‰· ÙË˜».

HÙÔÓ ̆ „ËÏ‹, ÈÛ¯Ó‹, ÌÂÏ·„‹ Î·È ÚˆÌ·Ï¤·. AÓ‰Ú·˜ ÂÈ˜ ÙËÓ ̇ ˆ‹Ó ÙË˜ ı· Â›¯Â ‰Â›-ÚÂÈ, Î·Ù¿ Î·ÈÚÔ‡˜, ¤ÓÙÂ ‹ ÂÍØ ¤Ó· ÏÂÔÓ¤ÎÙËÓ ÁÂ›ÙÔÓ· ÂÈ˜ Ù· ÎÙ‹Ì·Ù¿ ÙË˜, ¤Ó·ÌÈÎÚ¤ÌÔÚÔÓ ÔÔ‡ ÙË˜ «Â·ÓÒÁÚ·ÊÂ» Ù· ÔÏ›Á· ‚ÂÚÂÛ¤‰È· ÙË˜, ¤Ó· Ó¤ÔÓ ¯ˆÚÔ-Ê‡Ï·Î·, Î’ ¤Ó· ÂÈÛÚ¿ÎÙÔÚ· ÙÔ˘ ‰ËÌÔÛ›Ô˘, ÔÔ‡ ÙË˜ Â˙‹ÙÂÈ, Î·ıÒ˜ ÈÛ¯˘Ú›˙ÂÙÔ·˘Ù‹, ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ ÙÔÓ ›‰ÈÔÓ ÊfiÚÔÓ. °˘Ó·›Î·˜ Â›¯Â ‰Â›ÚÂÈ ·Ú·ÔÏÏ¿˜ ÂÈ˜ ÙÔÓ ÊÔ‡Ú-ÓÔÓ Î·È ÂÈ˜ ¤Ó· ·˘ÏfiÁ˘ÚÔÓ, fiÔ˘ ¿ÏˆÓ·Ó Ù· Ï˘Ì¤Ó· ÚÔ‡¯·, Î·È ÂÈ˜ ÙËÓ ÂÍÔ¯‹Ó,ÎÈ ·ÏÏÔ‡, Î·È Ì›·Ó ÂÈ˜ ÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›·Ó.

E˘Ù˘¯Ò˜, ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÊÔÚ¿Ó, ÂÎÂ›ÓË ‹ÙÈ˜ Â›¯Â ÙÔÏÌ‹ÛÂÈ Ó· ÙË˜ ¿ÚË ÙÔ ÛÙ·Û›‰ÈÙË˜ –Ú¤ÂÈ Ó· ‹ÙÔÓ ÔÏ‡ ¿ÂÈÚÔ˜, ‰ÈfiÙÈ ¿ÏÏˆ˜ ‰ÂÓ ı· ÂÙfiÏÌ· Ó· Ù· ‚¿ÏË ÌÂ ÙËÓNÙÂÏËÛ˘Ê¤Úˆ– ›Ûˆ˜ ‰ÈfiÙÈ ÙÔ ¤Î·ÌÂÓ ÂÍ ·ÁÓÔ›·˜, ÂÊ¿ÓË Ï›·Ó ÂÓ‰ÔÙÈÎ‹Ø ¿Ì· Â›‰ÂÙËÓ ÁÚ·›·Ó, ÌÂ ÙËÓ Ì·ÎÚ¿Ó ÌÂÙ·ÍˆÙ‹Ó Ì·Ó‰‹Ï·Ó, Î·È ÙÔ ‚ÏÔÛ˘ÚfiÓ ‚Ï¤ÌÌ·, Ó·Â¤Ú¯ÂÙ·È, ˆ˜ ı‡ÂÏÏ·, Î·Ù’ Â˘ıÂ›·Ó ÚÔ˜ ·˘Ù‹Ó (Ì›· ÁÂ›ÙˆÓ Î¿ÙÈ Ù‹˜ Â„Èı‡ÚÈÛÂÓÂÈ˜ ÙÔ ˆÙ›ÔÓ), ÂÍ‹ÏıÂ Î·È ·ÚÂ¯ÒÚËÛÂ ÙËÓ ı¤ÛÈÓ.

— EÏ·, ıÂÈ·-M·ÚÁÒ, Â›ÂÓØ ÂÁÒ ‰ÂÓ ÙÔ ’ÍÂ˘Ú·, ÏÈÔ, ˆ˜ ‹ÙÔÓ ‰ÈÎfi ÛÔ˘ ÙÔ ÛÙ·-Û›‰È.

K·È ÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔÓ ¤ÏËÍÂ ÌÂÙ’ ÔÏ›ÁÔ˘˜ „Èı˘ÚÈÛÌÔ‡˜. ¢ÂÓ Û˘Ó¤‚Ë, ÙËÓ ¯ÚÔÓÈ¿ÓÂÎÂ›ÓËÓ, Ô‡ÙÂ ‰¿ÚÛÈÌÔÓ, Ô‡ÙÂ Ì·ÏÏÈÔÙÚ¿‚ËÁÌ· ÂÈ˜ ÙÔ ‰È·Ì¤ÚÈÛÌ· ÙˆÓ ÁËÚ·ÈÒÓÁ˘Ó·ÈÎÒÓ.

� � �

EÈ˜ ÙËÓ ·ÓÙÈÎÚÈÓ‹Ó, ÙËÓ ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈÎ‹Ó ÁˆÓ›·Ó ÙÔ˘ Ó·Ô‡, ÂÊ·›ÓÔÓÙÔ ÌÂÚÈÎ¿ Úfi-Ûˆ· ·Ó‰ÚÒÓ Ó· ÌÂÈ‰ÈÔ‡Ó, Î·È ¿ÏÏÔÈ Ó· ÌÔÚÊ¿˙Ô˘Ó. K¿ÙÈ ¿ÏÏÔ Û˘Ó¤‚·ÈÓÂ.

¢‡Ô ·Ú¿ÍÂÓÔÈ Á¤ÚÔÈ, Ô NÙ·Ú·‰‹ÌÔ˜, Î·È Ô Î·ÂÙ¿Ó °ÈÒÚÁÔ˜ Ô KÔÓfiÌÔ˜, Â›¯ÔÓÙËÓ Ì·Ó›·Ó, Ô ÌÂÓ ÚÒÙÔ˜ Ó’ ··ÁÁ¤ÏÏË, ÌÂ ÊˆÓ‹Ó ·ÚÎÔ‡ÓÙˆ˜ ·ÎÔ˘ÛÙ‹Ó, ÚÈÓÓ· Ù· Â›Ë ·ÎfiÌË Ô ·¿˜ ‹ Ô „¿ÏÙË˜ ‹ Ô ‰È·‚·ÛÙ‹˜, fiÙÂ ˆ˜ Ó· Â‚Ô‹ıÂÈ ÙÔÓ„¿ÏÙËÓ Ì·ÎÚfiıÂÓ, fiÏ· Ù· Ì¤ÚË ÙË˜ ·ÎÔÏÔ˘ı›·˜, ÙÚÔ¿ÚÈ·, „·ÏÌÔ‡˜, ·ÈÙ‹ÛÂÈ˜,

ÂÎÊˆÓ‹ÛÂÈ˜Ø Ô ‰Â ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ Ó· ‰ÂÈÎÓ‡Ë fiÙÈ ‰ÂÓ ·Ó¤¯ÂÙ·È ÙËÓÌ·Ó›·Ó ·˘Ù‹Ó Î·È Ó· ÙËÓ ÛÎÒÙË Î·È Ó· ÙËÓ ¯ÏÂ˘¿˙Ë. ONÙ·Ú·‰‹ÌÔ˜, ÂÈ˜ ÙÔ ÁˆÓÈ·›ÔÓ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÛÙ·Û›‰È ¤ÏÂÁÂÓ ˆ˜ Ó·‹ÙÔ ˘Ô‚ÔÏÂ‡˜:

— «O £Âfi˜, Ô £Âfi˜ ÌÔ˘, ÚÔ˜ ÛÂ ÔÚıÚ›˙ˆØ Â‰›„ËÛ¤ ÛÂ Ë„˘¯‹ ÌÔ˘».

K·È Ô ÚÔÂÛÙÒ˜ ÙÔ˘ ¯ÔÚÔ‡, ÂÈ˜ ÙÔ ÁÈÔ˘‰¤ÎÈ ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ ‰Â-ÛÔÙÈÎÔ‡, Â·ÓÂÏ¿Ì‚·ÓÂÓ:

— «O £Âfi˜, Ô £Âfi˜ ÌÔ˘, ÚÔ˜ ÛÂ ÔÚıÚ›˙ˆ».K·È Ô KÔÓfiÌÔ˜ fiÛÙÈ˜ Â˘Ú›ÛÎÂÙÔ ‰‡Ô ‹ ÙÚ›· ÛÙ·Û›‰È· ·ÚÂ-

ÌÚfi˜, ÛÙÚÂÊfiÌÂÓÔ˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÂÚ› ·˘ÙfiÓ:— T’ ¿ÎÔ‡ÙÂ, ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›;... Ù’ ·ÎÔ‡Û·ÙÂ; Î·È ‰ÂÓ Í¤Ú·ÌÂ Ó·

ÙÔÓ ·›ÚÓ·ÌÂ ·Ô‚Ú·‰‡˜ ÛÙ· Û›ÙÈ· Ì·˜, Ó· Ì·˜ Ù· ËfiÏ·!... ı· ÁÏ˘ÙÒÓ·ÌÂ ·’ ÙÔÓ ÎfiÔ Ó· ’ÚıÔ‡ÌÂ ÛÙËÓ ÂÎÎÏË-ÛÈ¿.

K·È ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÌÂÙ¿ ‰˘ÛÎÔÏ›·˜ ¤ÓÈÁÔÓ ÙÔ˘˜ Á¤ÏˆÙ·˜.E›Ù· ¿ÏÈÓ, fiÙ·Ó Ô „¿ÏÙË˜ ‹Ú¯ÈÛÂ:— «¢Â‡ÙÂ ›‰ˆÌÂÓ ÈÛÙÔ›, Ô‡ ÂÁÂÓÓ‹ıË Ô XÚÈÛÙfi˜...»O NÙ·Ú·‰‹ÌÔ˜ Û˘Ó¤„·ÏÏÂ Ì·˙› ÙÔ˘, Î·È Ô ÁÂÚÔ–KÔÓfiÌÔ˜:— TÔÓ ·ÎÔ‡ÙÂ, ‚ÚÂ ·È‰È¿... ·ÓfiËÙÔÈ Ô˘ ·Ó Î·È ÎÔÈ¿-

˙Ô˘Ó ÁÈ· Ó· Ì¿ıÔ˘Ó „·ÏÙÈÎ¿... ‰ÂÓ ÙÔÓ ·›ÚÓÔ˘Ó ‰¿ÛÎ·ÏÔ,Ó· ÙÔ˘˜ Ì¿ıË Ù˙¿Ì·!

K·È ÔÈ ·ÚÂÛÙÒÙÂ˜ ·ÎÔ˘Û›ˆ˜ ÂÌÂÈ‰›ˆÓ.AÎÔÏÔ‡ıˆ˜, Ì›·Ó ÛÙÈÁÌ‹Ó ÚÈÓ Ô ··–M·ÓˆÏ‹˜ Ó· ÂÎ-

ÊˆÓ‹ÛË: «™˘ Á·Ú ÂÈ Ô B·ÛÈÏÂ‡˜ ÙË˜ ÂÈÚ‹ÓË˜...», Ô NÙ·Ú·‰‹-ÌÔ˜ ·‹ÁÁÂÏÏÂ: «™˘ Á·Ú ÂÈ Ô B·ÛÈÏÂ‡˜...»

KÈ Ô ÁÂÚÔ–KÔÓfiÌÔ˜:— T’ ·ÎÔ‡Û·ÙÂ, ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›; ¢˘Ô ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ Î¿ÓÔ˘ÌÂ ÙÒ-

Ú·... ¶¿ÓÂ Î·È ÛÎÔÙ›˙ÔÓÙ·È Î·È ÏËÚÒÓÔ˘Ó ÁÈ· Ó· Á¤ÓÔ˘Ó ·-¿‰Â˜... ‰ÂÓ ‚¿˙Ô˘Ó ÙÔÓ NÙ·Ú·‰‹ÌÔ, Ô˘ Â›Ó·È Ô ›‰ÈÔ˜ Î·È·¿˜ Î·È ‰È¿ÎÔ˜ Î·È „¿ÏÙË˜.

� � �

MÂÙ¿ ¤ÓÙÂ ÏÂÙ¿ Î¿ÔÈÔ˜ ÌÈÎÚfi˜ Û˘ÁÎÏÔÓÈÛÌfi˜ ÂÊ¿ÓËÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ ¯ÔÚÔ‡, ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘ Î‡ÎÏÔ˘ ÔÏ›ÁˆÓ Ì·ÁÎÒÓ Î·È Ì·-ıËÙÒÓ ÙÔ˘ EÏÏËÓÈÎÔ‡ Û¯ÔÏÂ›Ô˘, Ô›ÙÈÓÂ˜ ÂÚÈÂ‚fiÌ‚Ô˘Ó Ù·

H Δ�ο εικονογραφ$σειςμε εικαστικ� ενδιαφ�-ρον, συγκριτικ� τουλ�χι-στον, για το �διο χρι-στουγεννι�τικο δι$γη-μα, την «Yπηρ�τρα», κιαυτ� στη Σκι�θο. Π�νω,του Φρ�ξου Aριστ�ως(1912), κ�τω του Γι�ρ-γου K�ρδη (1983). Στονπρ�το, κοσμικ$ αντ�λη-ψη, στον δε�τερο(νεο)βυζαντιν�ς μν$μες.


‰‡Ô ·Ó·ÏfiÁÈ·. EÚfiÎÂÈÙÔ Ó· Î·ÓÔÓ·Ú¯‹ÛÔ˘Ó Ù·˜ «ÚÔ·ÈÚ¤ÛÂÈ˜». TÔÓ ÂÈÚÌfiÓ ÙË˜ıã ˆ‰‹˜, fiÛÙÈ˜ ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ ÂÈ˜ Ù·˜ Ï¤ÍÂÈ˜ «fiÛË ¤Ê˘ÎÂÓ Ë ÚÔ·›ÚÂÛÈ˜, ‰›‰Ô˘», ¿‰Ë-ÏÔÓ ·Ó Ô Î˘Ú AÓ·ÁÓÒÛÙË˜ ÙË˜ E˘ÁÂÓ›ÙÛ·˜ ‹ Ô Ì·ÚÌ’ AÓ·ÁÓÒÛÙË˜ Ô ¶·Úı¤ÓË˜‹ ¿ÏÏÔ˜ ÙÈ˜ ÚÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˜ ·˘ÙÔ‡, ÙÔÓ ËÚÌ‹ÓÂ˘ÛÂÓ fiÙÈ ÂÛ‹Ì·ÈÓÂ Ó· ‰›‰ˆÓÙ·È, ̄ ¿-ÚÈÓ ÙË˜ ËÌ¤Ú·˜, ÚÔ·ÈÚÂÙÈÎ¿ ÊÈÏÔ‰ˆÚ‹Ì·Ù· ÂÈ˜ ÙÔÓ Î·ÓÔÓ¿Ú¯ÔÓ, Î·È Â›¯ÂÓ ÂÈÛ·-¯ı‹ ¤ıÈÌÔÓ, fiÙ·Ó ÙÔ ·È‰›ÔÓ ÙÔ Î·ÓÔÓ·Ú¯Ô‡Ó ÂÙÂÏÂ›ˆÓÂ ÙÔÓ ÛÙ›¯ÔÓ ÂÎÂ›ÓÔÓ, Ó·ÂÚÈ¤Ú¯ÂÙ·È ÙÂ›ÓÔÓ ·ÓÔÈÎÙfiÓ ÙÔ MËÓ·›ÔÓ, ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÚÔÂÛÙÔ‡˜ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ Î·-Ùfi¯Ô˘˜ ÙˆÓ ÛÙ·ÛÈ‰›ˆÓ, Ô›ÙÈÓÂ˜ ÂÊÈÏÔÙÈÌÔ‡ÓÙÔ Ó· Ú›ÙˆÛÈÓ ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ·Ú-Á˘Ú¿ Î¤ÚÌ·Ù·, ÙÔ˘ÚÎÈÎ¿, Û·Ó›ˆ˜ Î·Ó¤Ó Û‚¿ÓÙ˙ÈÎÔÓ, ‰È¿ Ó’ «·ÛËÌÒÛÔ˘Ó» ÙÔÓÎ·ÓÔÓ¿Ú¯ÔÓ.

A˘Ù‹Ó ÙËÓ Ó‡ÎÙ· Ëı¤ÏËÛÂÓ ÂÈÌfiÓˆ˜ Ó· «Ë Ù·˜ ÚÔ·ÈÚ¤ÛÂÈ˜» Ô Á˘Èfi˜ ÙÔ˘ ·-·–M·ÓˆÏ‹, Ô AÏ¤ÎÔ˜, Î·È ‹Ú·ÛÂÓ ·˘ı·ÈÚ¤Ùˆ˜ ÙÔ MËÓ·›ÔÓ ·fi Ù·˜ ¯Â›Ú·˜ ÙÔ˘¿ÏÏÔ˘ AÏ¤ÎÔ˘, fiÛÙÈ˜ ‹ÙÔ ·ÓÂ„Èfi˜ ÙÔ˘ ÚÔÂÛÙÔ‡ Î·È Á˘Èfi˜ ÙÔ˘ „¿ÏÙÔ˘. E›Ù·, fiÙ·ÓÔ AÏ¤ÎÔ˜ ÂÎ·ÓÔÓ¿Ú¯ËÛÂÓ ¤ˆ˜ ÙÔ «‰ÂÈÓfiÓ ·È‰ÔÎÙfiÓÔÓ ÂÁÎ·Ù¤ÏÈÔÓ ·È˙fiÌÂÓÔÓ»,ÚÈÓ ·Ú¯›ÛË ÙÔ «™Ù¤ÚÁÂÈÓ ÌÂÓ ËÌ¿˜» ÌÂÙÂÌÂÏ‹ıË ÎÈ ¤ÎÚ·ÍÂ ÙÔÓ Û˘ÓÔÓfiÌ·ÙfiÓ ÙÔ˘.

— TÈ ı¤ÏÂÈ˜;— ¢ÂÓ Ï¤ˆ ÂÁÒ Ù·˜ «ÚÔ·ÈÚ¤ÛÂÈ˜», ÓÙÚ¤Ô˘Ì·ÈØ Â˜ ÙÈ˜ ÂÛ‡.O ¿ÏÏÔ˜ AÏ¤ÎÔ˜ ‹Ú·ÛÂÓ ·Ï‹ÛÙˆ˜ ÙÔ MËÓ·›ÔÓ, Î’ ÂÎ·ÓÔÓ¿Ú¯ËÛÂ Ù·˜ «ÚÔ-

·ÈÚ¤ÛÂÈ˜». E˘ı‡˜ ÙfiÙÂ ¤ÙÚÂÍÂ Á‡Úˆ Á‡Úˆ ÙÂ›ÓˆÓ ÙÔ ‚È‚Ï›ÔÓ ‰È¿ Ó· ÙÔÓ ·ÛËÌÒ-ÛÔ˘Ó. EÎÂ› Î¿Ùˆ ·fi ÙÔ ¢ÂÛÔÙÈÎfiÓ, ÂÓ ·Á˘Èfi·È‰ÔÓ ÂÍ¿ÌˆÛÂ ÙËÓ ¯Â›Ú· ‰È¿ Ó·ÙÔ˘ ·Ú¿ÛË ¤Ó· ÂÓËÓÙ·Ú¿ÎÈ. O AÏ¤ÎÔ˜ ¤Î·ÌÂ Ó· ÎÏÂ›ÛË ÙÔ MËÓ·›ÔÓ. AÏÏÔ˜ Ì¿-ÁÎ·˜, Ô AÏÏÔÈ‚·‚·›Ô˜ Î·ÏÔ‡ÌÂÓÔ˜, Î·Ù¤ÊÂÚÂÓ ¤Ó· ÎÙ‡ÔÓ ÂÈ˜ ÙÔ ‚È‚Ï›ÔÓ Î·È ÙÔ·Ó¤ÙÚÂ„Â. T· ·ÚÁ˘Ú¿ Î¤ÚÌ·Ù· Â¯‡ıËÛ·Ó ÌÂÙ¿ ÎÚfiÙÔ˘ Î¿Ùˆ ÂÈ˜ Ù·˜ Ï¿Î·˜. ¢‡Ô

‹ ÙÚ›· ·È‰›· ¤Î˘„·Ó ÌÂÙ¿ ıÔÚ‡‚Ô˘ Î¿Ùˆ ·Ó·˙ËÙÔ‡ÓÙ· Ó· Â‡-ÚÔ˘Ó Ù’ ·ÚÁ˘Ú¿ ÓÔÌ›ÛÌ·Ù·.

O Ï¤ÔÓ ÎÂÚ‰ÈÛÌ¤ÓÔ˜ ·’ fiÏÔ˘˜ Â‚Á‹ÎÂÓ Ô NÈÎÔÏfi˜ ÙÔ˘ ¢È·-Ó¤ÏÔ˘, fiÛÙÈ˜ ¯ˆÚ›˜ Ó· Ï¿‚Ë ÙÔÓ ÎfiÔÓ Ó· Î‡„Ë Î¿Ùˆ, Â›‰ÂÓ ÂÓÛ‚¿ÓÙ˙ÈÎÔÓ Î·È ‰‡Ô ¿ÏÏ· ÌÈÎÚfiÙÂÚ· Î¤ÚÌ·Ù·, Î’ ÂÚfiÊı·ÛÂÓ· Ù· Ï·ÎÒÛË ÌÂ ÙÔ ¤ÏÌ· ÙˆÓ Ô‰ÒÓ ÙÔ˘. EÂÈÙ·, ·Ó·‚Ï¤-„·˜ Î·È È‰ÒÓ ÙÔ˘˜ Á¤ÚÔ˘˜ Ó· ÛÙ·˘ÚÔÎÔÔ‡ÓÙ·È –ÂÂÈ‰‹ ÙËÓÛÙÈÁÌ‹Ó ÂÎÂ›ÓËÓ Â„¿ÏÏÂÙÔ ÙÔ ·ÎÚÔÙÂÏÂ‡ÙÈÔÓ «ÙËÓ ¯¿ÚÈÓ ‰Â,¶·Úı¤ÓÂ, Ó¤ÌÔÈ˜ ¿¯Ú·ÓÙÂ, ÚÔÛÎ˘Ó‹Û·È ÙÔ ÎÏ¤Ô˜», ÙÔ˘˜ ÂÌÈ-Ì‹ıË ÎÈ ·˘Ùfi˜, ÌÂ ÔÏÏ‹Ó Â˘Ï¿‚ÂÈ·Ó.

� � �

T¤ÏÔ˜, ÂÌ‚‹Î·Ó ÂÈ˜ ÙËÓ Î·ı’ ·˘Ùfi ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·Ó, ‹ÙÈ˜ ‰ÈÂÍ‹-¯ıË ÔÏ‡ Û‡ÓÙÔÌ·. ¶ÂÚ› ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜, ÚÈÓ Ô ·¿˜ Â›ËÙÔ «MÂÙ¿ Êfi‚Ô˘ £ÂÔ‡», Î¿Ùˆ ·fi ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›ÔÓ ÛÙ·Û›‰ÈÔÓ,ËÎÔ‡ÛıË Î·È ¿ÏÈÓ Ë ÊˆÓ‹ ÙÔ˘ ÁÂÚÔ–NÙ·Ú·‰‹ÌÔ˘:

— K‡ÚÈÂ, K‡ÚÈÂ, ¿ÓÔÈÍÔÓ ËÌ›Ó... «MÂÙ¿ Êfi‚Ô˘ £ÂÔ‡, ›ÛÙÂ-ˆ˜!...» E˘ÏÔÁËÌ¤ÓÔ˜ Ô ÂÚ¯fiÌÂÓÔ˜...

O ÁÂÚÔ–KÔÓfiÌÔ˜, ÛÙÚ·ÊÂ›˜ ÌÂ ÙËÓ Ì›·Ó Ï¿ÙËÓ ÚÔ˜ ·˘ÙfiÓ,¤Î·ÌÂ ÌÈÛfiÓ ÛÙ·˘ÚfiÓ.

— K‡ÚÈÂ ÂÏ¤ËÛÔÓ!... ÚÔÛÎ˘Ó¿ÙÂ, ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›!... Î·Ù·‰Ò, Î·-Ù¿ ÙÔÓ NÙ·Ú·‰‹ÌÔ, Á˘Ú›ÛÙÂ!

K’ Â‹ÁÂ Ó’ ·Û·Ûı‹ Î·È Ó· Ï¿‚Ë ÙÔ ·ÓÙ›‰ˆÚÔÓ.

� � �

EÍˆ, ÂÈ˜ Ù· ÛÙÂÓ¿ ÛÔÎ¿ÎÈ· ÙÔ˘ ‚ÔÚÂ›Ô˘ ˘„ËÏÔ‡ ¯ˆÚ›Ô˘, ÔÏ›-ÁÔÓ Â›¯Â È¿ÛÂÈ ÙÔ ¯ÈfiÓÈ, ÂÌ·›ÓÂÙÔ Ô ‚ÔÚÚ¿˜. O NÙ·Ú·‰‹ÌÔ˜ Â›-¯ÂÓ ·Ó¿„ÂÈ ÙÔ Ê·Ó·Ú¿ÎÈ ÙÔ˘, Ô Î·ÂÙ¿Ó KÔÓfiÌÔ˜ ÙÔÓ ËÎÔÏÔ‡-ıÂÈ Ì·ÎÚfiıÂÓ.

— K·ÚÙ¤ÚÂÈ Î’ ÂÌ¤Ó·, ¢‹ÌÔ, Ó· Ì’ Ê¤ÍË˜ ÏÈÁ¿ÎÈ.OÈÛıÂÓ ÙÔ˘ ÁÂÚÔ–KÔÓfiÌÔ˘ ‹Ú¯ÂÙÔ Ë XÚ‹ÛÙ·ÈÓ· Ë NÙÂÏË-

Û˘Ê¤Úˆ ÌÂ ÙÔÓ ÂÁÁÔÓfiÓ ÙË˜.— K·Ï‹ ¯ÚÔÓÈ¿ ÁÂ›ÙÔÓ·, ‚Ô‹ıÂÈ¿ Ì·˜ Ô XÚÈÛÙfi˜!— K·Ï‹ „˘¯‹, ÁÂÈÙfiÓÈÛÛ·!EÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó ÔÌÔ‡ ÔÏ›Á· ‚‹Ì·Ù·. EÊı·Û·Ó ÂÈ˜ ÙËÓ ·˘Ï‹Ó

ÙË˜ ÔÈÎ›·˜ ÙÔ˘ ÁÂÚÔ–KÔÓfiÌÔ˘.— EÚ¯ÂÛ·È Ó· Î¿ÌÔ˘ÌÂ ÌÈ· ‰Ô˘ÏÂÈ¿, ¢‹ÌÔ; Ï¤ÁÂÈ Ô‡ÙÔ˜. EÛ¤-

Ó· Ë ÁÚÈ¿ Û’ ‚·ÚÈ¤Ù·È, ‰ÂÓ ı· Ûfi¯Ë ˙ÂÛÙ·ÛÈ¿. EÌ¤Ó· Ë KÔÓfi-ÌÈÛÛ· ı· Ìfi¯Ë Î¿ÙÈ ÙÈ. AÓÂ‚·›ÓÂÈ˜; EÁÒ ‰ÂÓ ¤¯ˆ ‡ÓÔ.

— K·Ï¿, ı· Û·˜ ÛÙÂ›Ïˆ Î’ ÂÁÒ ÙËÁ·Ó›ÙÂ˜ ·ÏÂÈ„¤˜, Â›ÂÓ ËNÙÂÏËÛ˘Ê¤Úˆ.

— MÂÙ¿ ¯·Ú¿˜ ı· ÙÈ˜ ‰Â¯ÙÔ‡ÌÂ, ÁÂÈÙfiÓÈÛÛ·.AÓ¤‚ËÎ·Ó ÔÈ ‰‡Ô ÂÈ˜ ÙÔ ·Ú¯ÔÓÙÈÎfiÓ ÙÔ˘ ÁÂÚÔ–KÔÓfiÌÔ˘.

EÛÙÚÒıËÛ·Ó ÂÈ˜ Ù· ÏÔ‡ÛÈ· ÌÂÓÙ¤ÚÈ·, ÛÈÌ¿ ÂÈ˜ ÙÔ ·ÊÏ¿˙ÔÓ ˘Ú ÙË˜ ÂÛÙ›·˜Ø Ù·ÊÔ˘ÛÎ¿ÎÈ· (‹ ÙÔ˘˜ ÏÔÎÌ¿‰Â˜) Ù· Â›¯Â ¤ÙÔÈÌ· Ë ÁÂÚfiÓÙÈÛÛ·. TÔ Ê·Á› ÙÔ Â›¯Â Î·ÙÂ-‚·ÛÌ¤ÓÔ, Î·È ‰ÂÓ Â›¯Â Ú›„ÂÈ ÙÔ Ú‡˙È ‰È¿ ÙËÓ ÛÔ‡·Ó, ÚÈÓ ¤ÏıË Ô Á¤ÚÔ˜ Ó· ÙË˜ Ë.

MÂÙ¿ ‰¤Î· ÏÂÙ¿ ¤Êı·ÛÂÓ Ë NÙÂÏËÛ˘Ê¤Úˆ, Ê¤ÚÔ˘Û· Î·È ÙËÁ·Ó›ÙÂ˜. º·›ÓÂÙ·Èı· ÙÈ˜ Â›¯ÂÓ ¤ÙÔÈÌÂ˜ Ë ¯‹Ú·, Ë Ó‡ÊË ÙË˜.

MÂÙ’ ÔÏ›ÁÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Ô ··–M·ÓˆÏ‹˜, fiÛÙÈ˜ ÙÒÚ· ÌfiÏÈ˜ ÂÙÂÏÂ›ˆÛÂÓ ·fi ÙËÓÂÎÎÏËÛ›·Ó, ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÌÂÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ ˘ÈfiÓ ÙÔ˘ AÏ¤ÎÔÓ, ÙÔÓ ÔÔ›ÔÓ Û˘ÓÒ‰Â˘Â Î·ÈÔ ¿ÏÏÔ˜ AÏ¤ÎÔ˜.

EÚÚ›ÊıËÛ·Ó ÂÈ˜ Ù· ÊÔ˘ÛÎ¿ÎÈ·. O AÏ¤ÎÔ˜ ÙÔ˘ ·¿ Â‰¿ÁÎ·ÓÂÓ ÂÓ, ÂÎ·›ÂÙÔ Î·ÈÙÔ ÂÊ‡Û·. O ¿ÏÏÔ˜ Ô Û˘ÓÔÓfiÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘, ¤ÙÚˆÁÂÓ ·Ó¿ ‰‡Ô–‰‡Ô, ¯ˆÚ›˜ Ó· Î·›ÂÙ·È.

H ÊÈ¿ÏË ÌÂ ÙËÓ Ì·ÛÙ›¯·Ó ¤Î·ÌÂ ‰‡Ô–ÙÚÂÈ˜ Á‡ÚÔ˘˜.T¤ÏÔ˜ Ô ÁÂÚÔ–KÔÓfiÌÔ˜ Ï¤ÁÂÈ ÂÈ˜ ÙÔÓ NÙ·Ú·‰‹ÌÔÓ:— £· Ì·˜ Ë˜ ÙÒÚ· Î·È Î·Ó¤Ó· ÙÚÔ·Ú¿ÎÈ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ï‹ ¯ÚÔÓÈ¿; MËÓ ÂÍ¤¯·-

Û·Ó Î·Ó¤Ó· ÔÈ „¿ÏÙË‰Â˜ Î·È ‰ÂÓ ÙÔ Â›·Ó;— AÏËıÈÓ¿, Â›ÂÓ Ô NÙ·Ú·‰‹ÌÔ˜, ··Ú¿ÙËÛ·Ó ¤Ó· ÌÂÁ·Ï˘Ó¿ÚÈÔ, ‰ÂÓ Í¤Úˆ Ò˜

ÙÔ˘˜ ‹ÚıÂ.«MÂÁ¿Ï˘ÓÔÓ, „˘¯‹ ÌÔ˘, ÙËÓ ·ÁÓ‹Ó ¶·Úı¤ÓÔÓ, ÙËÓ ÁÂÓÓËÛ·Ì¤ÓËÓ XÚÈÛÙfiÓ ÙÔÓ B·-

ÛÈÏ¤·».

M˘ÛÙ‹ÚÈÔÓ Í¤ÓÔÓ...

Σημείωση των «Eπτά Hμερών»: T� διήγημα πρωτ�δημ�σιεύθηκε στ� �ριστ�υγεννιάτικ� �ύλλ�

της ε�ημερίδας «Mεταρρύθμισις» (25 Δεκ. 1904). H αναδημ�σίευση εδώ γίνεται απ� την κριτική

έκδ�ση «Aπάντων» Παπαδιαμάντη π�υ επιμελήθηκε � N. Δ.Tριαντα�υλλ�π�υλ�ς (εκδ. «Δ�μ�ς»).

Õ Eσωτερικ� του ναο� της Γενν$σεως του Xριστο�στο K�στρο. O «Xριστ�ς στο K�στρο», γνωστ�ς απ�το ομ�τιτλο δι$γημα του Παπαδιαμ�ντη, βρ�σκεταιστον εγκαταλελειμμ�νο μεσαιωνικ� οικισμ� τηςΣκι�θου. Eσωτερικ� –ακ�μη και ο πολυ�λεος– δια-σ�ζεται �πως ακριβ�ς τον περιγρ�φει, και μ�λισταδιεξοδικ�, ο Παπαδιαμ�ντης (φωτ.: K. Λι�ντης).


M. MΑΛΑΚΆΣΗΣ: MΙΑ ΑΘΗΝΑΪΚΉ ΜΑΡΤΥΡΊΑ ΓΙΑ Τ�Ν ΠΑΠΑΔΙΑΜΆΝΤΗ

Eνα γε�ματην παραμον�

των Xριστουγ�ννων

E¡∞ ª√À¡ΔŸ ÚˆÈÓfi ¯ÈÓÔˆÚÈ¿ÙÈÎË˜ ËÌ¤Ú·˜, ·Ú·ÌÔ-Ó¤˜ ÙˆÓ XÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ, Â‰Ò Î·È ÂÈÎÔÛÈ¤ÓÙÂ ÙÔ˘Ï¿¯È-ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÈ·, Ô E˘Ú˘Ûı¤ÓË˜ TÛ·Ó¿Î·˜, ÏfiÁÈÔ˜ Î·È Û˘Á-

ÁÚ·Ê¤·˜ Î·È ¿ÓıÚˆÔ˜ ÎÔÏ·Û›ÌˆÓ ·ıÒÓ, ¤ÂÚÓÂ ÙÔÓ Î·Ê¤ÙÔ˘ ÛÙÔ ˘fiÛÙÂÁÔ ÙÔ˘ ÌÈÎÚÔ‡ Î·ÊÂÓÂ›Ô˘ ÙË˜ ¢ÂÍ·ÌÂÓ‹˜ ÛÙÔ˘Î˘Ú °È¿ÓÓË. TÔÓ ¤ÈÓÂ Î·È Â‰È¿‚·˙Â ÙËÓ ÂÊËÌÂÚ›‰· ÙÔ˘, ÂÈ-ÛÎÔÒÓÙ·˜ Î·È ·fi ·Ù·‚ÈÛÌfiÓ ˙Ô˘Ï·ÈÔ‡ Ù· ÂÚ›Á˘Ú·, ÔÛÌÈ-˙fiÌÂÓÔ˜ Î·È ÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·.

O E˘Ú˘Ûı¤ÓË˜ TÛ·Ó¿Î·˜! TÚÔÌÂÚfi ÚfiÛˆÔ, ¿ÓıÚˆÔ˜ÔÏ˘Ê·Á¿˜, Î·˘Á·Ù˙‹˜, ¯ˆÚÈÎfi˜, ıÚ·Û‡‰ÂÈÏÔ˜, Ù‡Ú·ÓÓÔ˜ Î·È‰Ô‡ÏÔ˜. K·ÎÔÏfiÁÔ˜, Î·ÎfiÛÔ˘ÚÙÔ˜, ‚Ú·‰‡˜, ·ÏÏ¿ ·Ú·ÙËÚËÙÈ-Îfi˜ Î·È Û˘ÁÁÚ·Ê¤·˜ ÌÂ Î¿ÔÈÔ Ù·Ï¤ÓÙÔ.

E›ÓÂ Âı·Ì¤ÓÔ˜ Â‰Ò Î·È Â›ÎÔÛÈ ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ ÏÈÁfiÙÂÚÔ. YÛÙÂÚ··fi ÙfiÛÔÓ Î·ÈÚfi Î·È Ô £Âfi˜ ·ÎfiÌ· ı· ÙÔÓ Û˘Á¯ÒÚËÛÂ. AÏÏ¿‰ÂÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÂÚ› ·˘ÙÔ‡. O E˘Ú˘Ûı¤ÓË˜ TÛ·Ó¿Î·˜, ÏÔÈfiÓ,ÂÎÂ›ÓÔ ÙÔ Úˆ›, ¤Î·ÌÂ ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘.

Oˆ˜ ·Ú·Ê‡Ï·ÁÂ, ·Ó·ÛËÎˆÌ¤ÓÔ˜ ÛÂ ÌÈ· ÛÙÈÁÌ‹, Û˘Ó¤Ï·-‚Â ÌÂ ÙÔ Ì¿ÙÈ ÙÔ ÍÂÎÔÌÌ¤ÓÔ Á·ÏfiÔ˘ÏÔ Ô˘ Î·Ù¤‚·ÈÓÂ ·fi ÙÔ§˘Î·‚ËÙfi Û·ÛÙÈÛÌ¤ÓÔ Î·È ·Ú··ÙÒÓÙ·˜.

EÎ·ıfiÌÔ˘Ó ·ÎÚÈ‚Ò˜ ·ÓÙ›ÎÚ˘ ÙÔ˘ Î·È ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û· ÙËÛÎËÓ‹. O TÛ·Ó¿Î·˜ ÙÔ ‹ÍÂÚÂ Î·È ÌÂ ˘fi‚ÏÂÂ. HÌ·ÛÙÂ Ê›ÏÔÈ,·ÏÏ¿ Î·È Â¯ÙÚÔ› Ì·˙‡. M’ ·Á·Ô‡ÛÂ Î·È ‰Â ÌÂ ˘fiÊÂÚÂ. TÔÓÂÎ·ÊÙËÚ›·˙· ÂÎÂ› Ô˘ ÔÓÔ‡ÛÂ Î·È ÂÊÚ›·˙Â. K·È ÙÔ ÈÔ Ô˘ÙÔÓ Ï˘ÛÛÔ‡ÛÂ ‹Ù·ÓÂ Ô ·ÊÂÏ‹˜ Î·È ·ÈÁÓÈ‰È¿ÚÈÎÔ˜ ÙÚfiÔ˜ ÌÔ˘.

TÔ Á·Ï› ˆ˜ ÙfiÛÔ Î·Ù¤‚·ÈÓÂØ ¤ÊÙ·ÓÂ ÙÒÚ· ÛÙÔ ‰È¿ÌÂÛÔ ÙˆÓ‰‡Ô Î·ÊÂÓÂ›ˆÓ, ‹Û·Ó ÙfiÙÂ ‰‡Ô Ù· Î·ÊÂÓÂ›· ÙË˜ ¢ÂÍ·ÌÂÓ‹˜, Î’ÂÎÂ› Ô˘ ÎÔÓÙÔÛÙ¿ıËÎÂ ·Ó·ÔÊ¿ÛÈÛÙÔ ·ÎfiÌ·, Ô E˘Ú˘Ûı¤ÓË˜TÛ·Ó¿Î·˜ Â˘Ú¤ıËÎÂ ÛÙÔ Ï¿È ÙÔ˘. E›¯Â ¿ÚÂÈ ·fi Î¿Ùˆ ¤Ó·ÍÂÚÔÎ¿Ï·ÌÔ Î·È ‰È·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ËÌÈÎ‡ÎÏÈÔ, ·fi ÙË ÌÈ· ÌÂÚÈ¿ÙÔ‡ ¤ÎÔ„Â ÌÂ ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ÙÔ ‰ÚfiÌÔ, ÂÓÒ ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË, Ù¿·,Ù¿·, ÌÂ ÙË ‚¤ÚÁ·, ÙÒÊÂÚÓÂ ÚÔ˜ ÙÔ Î·ÊÂÓÂ›Ô. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÌÂÏ›ÁË „‡¯· „ˆÌÈÔ‡ Ô˘ ¤ÙÚÈ‚Â ÌÂ ÙÔ ¿ÏÏÔ ÙÔ˘ ¯¤ÚÈ, Î·ıËÛ‡-¯·˙Â ÙÔ Ô˘ÏÂÚÈÎfi, Ô˘ ·Ó·ı·ÚÚÂÌ¤ÓÔ ¤ÙÛÈ, ·Ú·Û‡ÚÔÓÙ·ÓÚÔ˜ ÙËÓ Î·ÙÂ‡ı˘ÓÛË Ô˘ ÙÔ˘ ¤‰ÈÓÂ Ô TÛ·Ó¿Î·˜. HÙ·ÓÂ ‰Â·˘Ù‹, ÌÈ· ·Ú¿ÁÎ· ÎÔÏËÌ¤ÓË ÛÙÔ Î·ÊÂÓÂ›Ô Î·È Ô˘ ÂÊ˘Ï¿ÁÔ-ÓÙ·Ó Ù· Î·ı›ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ Î·ÏÔÎ·ÈÚÈÔ‡. EÎÂ› fiÙ·Ó ÙÔ ¤ÊÙ·ÛÂ,¿ÓÔÈÍÂ ÙËÓ fiÚÙ· Î·È ·ÊÔ‡ ¤ÛÚˆÍÂ ÙÔ Á·Ï› ÌÂ ÙÔ ÍÂÚÔÎ¿Ï·-ÌÔ Ì¤Û·, ÙËÓ ¤Û˘ÚÂ ¿ÏÈ ÚÔ˜ ·˘ÙfiÓ Î·È ÙËÓ ¤ÎÏÂÈÛÂ.

EÊÒÓ·ÍÂ ÙfiÙÂ ÙÔÓ ÌÈÎÚfiÓ ÙÔ˘ Î·ÊÂÓÂ›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ Â›Â, Î˘ÙÙ¿-˙ÔÓÙ·˜ Î·È ÚÔ˜ ÂÌ¤Ó· ‡ÔÙ·, ·ÏÏ¿ Î·È Î¿ˆ˜ ÂÍÂ˘ÙÂÏÈÛÌ¤Ó·:

H Oρθιος ο Γι�ννης Bλαχογι�ννηςμε τον Παπαδιαμ�ντη στην πλα-τε�α της Δεξαμεν�ς. Φωτογραφ�ατραβηγμ�νη απ� �γνωστο, τον χει-μ�να του 1908, λ�γο πριν ο Πα-παδιαμ�ντης φ"γει στη Σκι�θο.Πρωτοδημοσιε"θηκε στο περιοδι-κ� του Γερ. B�κου «O καλλιτ�-χνης» (Φεβρου�ριος 1912).


H O M. Mαλακ�σης στα1910. Eχει δημοσιε"σει �λλημ�α μαρτυρ�α, ημερολογιακ�,για «Mια εκδρομ� με τον Πα-παδιαμ�ντη» («N�α Eστ�α»,Xριστο"γεννα 1941) στην Πε-ντ�λη, �που το κρασ�, κατ�τον Παπαδιαμ�ντη π�λι, �ταναπα�σιο και του χ�λασε το κ�-φι. Kαι εν� ε�χαν κανον�σει3–4 ημ�ρες εκε� αν�παυση,την �δια μ�ρα το" την �σκασεφε"γοντας στην Aθ�να.

— AÎÔ˘, £·Ó¿ÛË, Ì¤Û’ ÛÙËÓ ·Ôı‹ÎË Â›ÓÂ ¤Ó· Á·ÏfiÔ˘ÏÔ, ·Ó ÙÔ ˙ËÙ‹ÛË Î·-Ó¤Ó·˜, ÙÔ ‰›ÓÂÈ˜. AÓ fi¯È, ÙÔ ÎÚ·ÙÂ›˜ ÎÏÂÈÛÌ¤ÓÔØ ÙÔ ÌÂÛËÌ¤ÚÈ ÂÁÒ ı· Á˘Ú›Ûˆ ·fi‰ˆ. AÁfiÚ·Û¤ ÙÔ˘ Î·È Ï›ÁÔ Î·Ï·ÌfiÎÈ Î·È ‚¿ÏÂ ÙÔ˘ Û’ ¤Ó· È¿ÙÔ Î·È ÓÂÚfi.

°˘Ú›˙ÔÓÙ·˜ Û’ ÂÌ¤Ó·, ¿ÌÂ; ÌÔ˘ Ï¤ÂÈ, Î·ÙÂ‚·›ÓÂÈ˜ ‹ ı· Î·ı‹ÛË˜ Â‰Ò;— K·ÙÂ‚·›Óˆ, ÙÔ˘ ·¿ÓÙËÛ·, Î·È ÛËÎÒıËÎ·.E‹Ú·ÌÂ ÙËÓ Ô‰fiÓ ¶ÈÓ‰¿ÚÔ˘ ÛÈˆËÏÔ› ÁÈ· Î¿ÌÔÛ· ÏÂÙ¿ Î·È ̆ Ô‚ÏÂfiÌÂÓÔÈ.AÍ·ÊÓ· ÌÔ˘ Ï¤ÂÈ: •¤ÚÂÈ˜ ÙÈ Á¤ÓÂÙ·È ·˘Ùfi ÙÔ Ô˘Ï› ÌÂ ·Ù¿ÙÂ˜ ÛÙÔ ÊÔ‡ÚÓÔ; ÏÔ˘-

ÎÔ‡ÌÈ. AÓ ‰ÂÓ ÙÔ Á˘Ú¤„Ô˘Ó Ò˜ ÙÔ ÌÂÛËÌ¤ÚÈ, ı· ÙÔ Îfi„ˆ. £· ˆ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË Î·È ÙÔ˘ K·ÚÎ·‚›ÙÛ· Ó· ÙÔ Ê¿ÌÂ ÙÔ ‚Ú¿‰˘. H ·ÊÂÓÙÈ¿ ÛÔ˘ ‰ÂÓ Í¤Úˆ ÙÈ ı· Î¿-ÌË˜. £¿ÚıË˜;

— BÚÂ ·‰ÂÚÊ¤...— N· ¯·ı‹˜, ÁÂÏÔ›Â, ÌÂ ‰È¤ÎÔ„Â, Î·È Â¯ˆÚ›Û·ÌÂ.TÔ ·fiÁÈÔÌ· ‹ÚıÂ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ Î·È ÌÂ ‚Ú‹ÎÂ.— TÈ ı· Î¿ÌÔ˘ÌÂ, ÌÔ˘ Â›Â, ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ı· ¿ÌÂ;— ¶Ô‡;— ™ÙÔ˘ Î˘Ú °È¿ÓÓË. O TÛ·Ó¿Î·˜, Ï¤ÂÈ, ¤¯ÂÈ ¤Ó· Á·ÏfiÔ˘ÏÔ ÌÂ ·Ù¿ÙÂ˜. EÁÒ

‰ÂÓ ÙÚÒˆ ÎÚ¤·˜ Û‹ÌÂÚ·, ·ÏÏ¿ ·Ó ı¤ÏÂÈ˜...— M· ÙÈ ¤ÁÈÓÂ, ÙÔ˘ Â›·, ‰ÂÓ ÙÔ ˙‹ÙËÛÂ Î·Ó¤Ó·˜;— ¶ÔÈÔ.— TÔ Á·ÏfiÔ˘ÏÔ. TÈ ‰ÂÓ Í¤ÚÂÈ˜;— ¢ÂÓ Í¤Úˆ Ù›ÔÙÂ.— BÚÂ ·‰ÂÚÊ¤, ·˘Ùfi ÙÔ Á·ÏfiÔ˘ÏÔ Ô TÛ·Ó¿Î·˜ ÙÔ ·Ú·Ï¿ÓËÛÂ ÙÔ Úˆ› ÍÂ-

ÎÔÌÌ¤ÓÔ, fiˆ˜ Â›Â, ·fi ÎÔ¿‰È, Î·È ÙfiÎÏÂÈÛÂ ÛÙÔ˘ Î˘Ú °È¿ÓÓË Î·È ÙÒÎÔ„Â. £¤-ÏÂÈ˜ ÙÒÚ· Ó· ¿ÌÂ, ‰Â ı¤ÏÂÈ˜; H ÁÓÒÌË ÌÔ˘ Â›ÓÂ Ó· Ê¿ÌÂ ÛÙÔ˘ ¶·ÓÙ·˙‹ (¤Ó· Ì·-Î¿ÏÈÎÔ ÛÙËÓ Ô‰fi AÓ·ÁÓˆÛÙÔÔ‡ÏÔ˘) Î·È Ó· Ù·Ê‹ÛÔ˘ÌÂ ·˘Ù¿.

— ¢›¯ˆ˜ ¿ÏÏÔ, ·¿ÓÙËÛÂ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜. K·È ÂÚfiÛıÂÛÂ: A˘Ùfi ÌÔ‡ÏÂÈÂÓ·ÚÙÈıÒ Ù¤ÙÔÈ· Ì¤Ú· Û‹ÌÂÚ· Î·È ÌÂ Ô˘Ï› ÎÏÂÌ¤ÓÔ. ™ÙÔ˘ ¶·ÓÙ·˙‹ ÏÔÈfiÓ. EÏË-¤˜, Ù·Ú·Ì¿, ¯·Ï‚¿ Î·È ÁÈ· Û¤Ó· Î¿ÙÈ ·ÎfiÌ· ı· ‚ÚÂı‹.

A˘Ùfi Î·È ¤ÁÈÓÂ. TÔ ‚Ú¿‰˘ ·ÓÙ¿ÌˆÛ· ÌÂ ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ÛÙÔ˘ Z·¯·Ú¿ÙÔ˘Î·È ·ÓÂ‚‹Î·ÌÂ ÛÈÁ¿–ÛÈÁ¿ ÙËÓ Ô‰fiÓ AÁ¯¤ÛÌÔ˘. MÈÏÔ‡Û·ÌÂ ÁÈ· ÙÔ Á·ÏfiÔ˘ÏÔ, ÁÈ·ÙËÓ Ú¿ÍË ·˘Ù‹ ÙÔ˘ TÛ·Ó¿Î·, ÌÈÛ‹ ÎÏÔ‹ Î·È ÌÈÛ‹ Â‡ÚËÌ·, Î·Ù¿ ÙÔÓ ¶··‰È·-Ì¿ÓÙË, Ô˘ ‰ÂÓ ÙË Û˘Á¯ˆÚÔ‡ÛÂ, ÙÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÓËÛÙ›ÛÈÌÔ˘ ÙË˜ ËÌ¤-Ú·˜.

— T¤ÙÔÈ· Ì¤Ú· ÎÚ¤·˜, Â·ÓÂÏ¿Ì‚·ÓÂ, Î·È ÎÏÂÌ¤ÓÔ...EÊ¿Á·ÌÂ ·ÛÎËÙÈÎ¿ ÔÈ ‰˘Ô Ì·˜, ¯ˆÚ›˜ ÔÏÏ¤˜ ÎÔ˘‚¤ÓÙÂ˜ Î·È ¯ˆÚ›˜ ıfiÚ˘‚Ô Î·È

ÌÂ›Ó·Ì’ ÂÎÂ› Ò˜ ÊÙ·ÛÌ¤Ó· Û¯Â‰fiÓ Ù· ÌÂÛ¿Ó˘¯Ù·.EÁÒ ÂÎ¿ÓÈ˙·, Î’ ÂÎÂ›ÓÔ˜ ÎÔ˘ÙÛfiÈÓÂ Î·È Î¿ÓÈ˙Â. HÙ·ÓÂ fiÌˆ˜ ÛÙÚ˘ÊÓfi˜ Î·È

ÛÙ· ÓÂ‡Ú· ÙÔ˘.— ¢ÂÓ Â›ÓÂ ÎÚ·Û› ·˘Ùfi, ÌÔ˘ ¤ÏÂÁÂ, MÈÏÙÈ¿‰Ë, Â›ÓÂ ÂÙÚ¤Ï·ÈÔ. MfiÓÔÓ Ô K·¯ÚË-

Ì¿ÓË˜ ÎÈ’ Ô Kfi·ÓÔ˜, Î·Ù¿ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÏfiÁÔ, ÂÚfiÛıÂÙÂ, ÙÈ Ù· ı¤ÏÂÈ˜ ·˘Ù¿... TÔ˘˜ ¶·-ÓÙ·˙›‰Â˜...

� � �

TÔ Úˆ› ÙË˜ ¿ÏÏË˜ ËÌ¤Ú·˜, ¤Ó· ‚ÚÔ¯ÂÚfi Î·È ÎÚ‡Ô ÚˆÈÓfi,ÂÏ·ÊÚÔ› Î·È Û·Ó ÊÔ‚ÈÛÌ¤ÓÔÈ ¯Ù‡ÔÈ ÛÙËÓ fiÚÙ· ÌÔ˘ ÌÂ Í‡-ÓËÛ·Ó. £· ‹Ù·ÓÂ Ò˜ 8ó–9 Ë ÒÚ·.

— ¶ÔÈÔ˜; ÚÒÙËÛ· ÌÈÛÔÎÔÈÌÈÛÌ¤ÓÔ˜.— EÁÒ, Ô AÏ¤Í·ÓÙÚÔ˜.— ¶ÔÈÔ˜;— O ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜.— EÊÙ·Û·, ÙÔ˘ ·ÔÎÚ›ıËÎ·, ÛËÎˆÓfiÌÂÓÔ˜ Ó· ÙÔ˘ ·ÓÔ›-

Íˆ.— ¢ÂÓ Â›ÓÂ ·Ó¿ÁÎË, ÂÌÔ˘ÚÌÔ‡ÚÈÛÂ, ‹Úı· Ó· ÛÔ˘ ˆ, ÁÈ·

Ó· ÌËÓ ÙÔ Ì¿ıË˜ ·fi ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜, ˆ˜ ÂÁÒ „Â˜ ÙÔ ‚Ú¿‰˘Ô˘ ¯ˆÚ›Û·ÌÂ, ¤Ú·Û· ·fi ÙÔ˘ Î˘Ú °È¿ÓÓË.

— TÈ;!— ¶¤Ú·Û’ ·’ Ù· ·È‰È¿ Î·È Î¿ıËÛ· Î·È Ï›ÁÔ Ì·˙› ÙÔ˘˜.

HıÂÏ· Ó· ÍÂÏ‡Óˆ ÙÔ ÛÙfiÌ· ÌÔ˘ ·fi ÎÂ›ÓÔ ÙÔ ·ÏÈfiÎÚ·ÛÔÙÔ˘ ¶·ÓÙ·˙‹.

— K·È Ó· ¿ÚË˜ Î·È ÌÂ˙¤, ‚¤‚·È·, Â›·, ·ÓÔ›ÁÔÓÙ·˜ ÙËÓfiÚÙ· ÌÔ˘.

— ™Â ÓÙÚ¤ÔÌ·È, ÌÔ˘ Â›Â ¯·ÌÔÁÂÏÒÓÙ·˜, ÂÓÒ Ì’ ÂÎ‡ÙÙ·-˙Â.

— ¢˘Ô ·Ù·ÙÔ‡ÏÂ˜, ÂÚfiÛıÂÛÂ.— KÈ’ ·fi ÙÔ Á·ÏfiÔ˘ÏÔ, Ù›ÔÙÂ; ÚÒÙËÛ·.— MÔ‡¯·Ó Ê˘Ï¿ÍÂÈ ÙÔ ÌÂÚ‰ÈÎfi ÌÔ˘, Â›Â, Î·È ÁÈ· Ó· ÌËÓ

ÙÔ˘˜ ÚÔÛ‚¿Ïˆ, ¤Ê·Á· Î·È ÙÔ ÛËÎÒÙÈ. A’ ÙÔ ¿ÏÏÔ fiÌˆ˜,ÛÔ˘ ÔÚÎ›˙ÔÌ·È, Ô‡ÙÂ ÌÔ˘ÎÈ¿.

— K·È ÔÈÔÈ ‹Ù·ÓÂ; ÚÒÙËÛ· ÁÈ· Ó· ÙÔÓ ‚Á¿Ïˆ ·’ ÙË ÛÙÂ-ÓÔ¯ÒÚÈ· Ô˘ ¤‚ÏÂ· Ó· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÙÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, ·Ú¿ ÁÈ·Ó· Ì¿ıˆ ÁÓˆÛÙ¿ Ú¿ÁÌ·Ù·.

— O TÛ·Ó¿Î·˜, Ô K·ÚÎ·‚›ÙÛ·˜, Ô ¶·Û·ÁÈ¿ÓÓË˜ ÎÈ’ Ô Î˘Ú°È¿ÓÓË˜ ÙË˜ ¢ÂÍ·ÌÂÓ‹˜.

— K·Ó¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜;— KÈ’... ÂÁÒ, Â›Â, ¯·ÌÔÁÂÏÒÓÙ·˜, Î·È ¤Ê˘ÁÂ...

Σημείωση των «Eπτά Hμερών»: Πρώτη δημ�σίευση στ� περ. «Mπ�υκέ-

τ�» (25 Δεκ. 1930). Aναδημ�σίευση εδώ απ� τα «Παπαδιαμαντικά Tετρά-

δια» (Πρωτ��ρ�νιά 1992, τ�. 1).

Õ Tο σπ�τι που νο�κιαζεκ�μαρη ο Παπαδιαμ�-ντης, στη Δεξαμεν�. Σκ�-τσο του Σπ. Bασιλε�ουδημοσιευμ�νο στο περιο-δικ� του K. Mπαστι�«Eλληνικ� Γρ�μματα»(15 Φεβ. 1929). O Bλα-χογι�ννης, στεν�ς τουφ�λος, τον �θησε στα1906 να μετακομ�σειεδ�. Σ’ αυτ� το δι�στη-μα, η πλατε�α της Δεξα-μεν�ς π�ρε μυθικ�ς δια-στ�σεις, αφο" πολλο�λ�γιοι και καλλιτ�χνεςπ�γαιναν, ιδ�ως οι νε�-τεροι, να τον γνωρ�σουν.


A. KΑΡΚΑΒΊΤΣΑΣ: MΙΑ ΣΚΙΑΘΊΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΊΑ ΓΙΑ Τ�Ν ΠΑΠΑΔΙΑΜΆΝΤΗ

O κυρ Aλ�ξανδρος£A HTAN 10 Ë ÒÚ·, fiÙ·Ó ¿ÙËÛ· ÙË ÛÎ¿Ï· ÙË˜ ™ÎÈ¿-

ıÔ˘. 10 Ë ÒÚ· ÛÙÈ˜ 14 ÙÔ˘ M·ÁÈÔ‡ ÙÔ˘ 1909. M·˜ Î·-ÏˆÛÒÚÈÛ·Ó Ô ‰‹Ì·Ú¯Ô˜, Ô ÙÂÏÒÓË˜, Ô ÂÈÚËÓÔ‰›ÎË˜, Ô

·ÛÙ˘ÓfiÌÔ˜ Î·È Ô Î·ÊÂÙ˙‹˜ ÌÂ ÙÈ˜ ·ÓÙfiÊÏÂ˜ ÙÔ˘ Î·È ÙËÓ Ô-‰È¿ ÙÔ˘, fiÏÔÈ ‰ËÏ·‰‹ ÔÈ Â›ÛËÌÔÈ Î·È ·ÓÂ›ÛËÌÔÈ ·ÓÙÈÚfi-ÛˆÔÈ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡. O¯È ÂÌ¤Ó· ‚¤‚·È·Ø ÙÔ ÓÔÌ¿Ú¯Ë Î·È ÙËÓ¿ÏÏË Û˘ÓÙÚÔÊÈ¿ ÙÔ˘.

EÁÒ ÌfiÏÈ˜ ¿ÙËÛ· ÙÔ fi‰È ÌÔ˘ ÛÙË ÛÙÂÚÈ¿ ÎÈ ·fi ÙË ‚¿Ú-Î·, ÌÔÚÒ Ó· ÂÈÒ ÎÈ ·’ ÙÔ ‚·fiÚÈ ·ÎfiÌË, Á‡ÚÈ˙· ÙÔ Ì¿ÙÈÌÔ˘ „·¯Ô˘ÏÂ˘Ù¿ ÛÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÁÈ· Ó’ ··ÓÙ‹Ûˆ ÙÔ Ê›ÏÔÌÔ˘. E›¯· ¯ÚfiÓÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ó· ÙÔÓ ‰ˆ! K·ı›Û·ÌÂ ÛÙÔÎ·ÊÂÓÂ‰¿ÎÈ ÁÈ· Î·Ê¤, Ì· ÙÔ Ì¿ÙÈ ÌÔ˘ ‰Ô‡ÏÂ˘Â. E‚ÏÂ· Ó·‡-ÙÂ˜, Î·ÂÙ¿ÓÈÔ˘˜, ÔÍˆÌ¿¯Ô˘˜ ÏÔÁ›˜-ÏÔÁ›˜, ‰›¯Ù˘· Î·È ·ÓÈ¿ÛÙÔÓ ‹ÏÈÔ, ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· Î·È ÎÚ·ÛÔÔ˘ÏÂÈ¿ ÔÚı¿ÓÔÈ¯Ù·,Ì·ÏÎÔÓ¿ÎÈ· Î·È ·Ú¿ı˘Ú· ÛÙÔÏÈÛÌ¤Ó· ÌÂ ÁÏ¿ÛÙÚÂ˜, ‰Úfi-ÌÔ˘˜ ·ÓËÊÔÚÈÎÔ‡˜ Î·È ÌÔÓÔ¿ÙÈ· ¯˘Ù¿ ÛÙÔ ÁÈ·Ïfi, Ì· ÙÔ ˙ˆ-ÁÚ¿ÊÔ ÙÔ˘˜ fi¯È. O ÓÔÌ¿Ú¯Ë˜ ÚˆÙÔ‡ÛÂ ÁÈ· ÙÔ Î¿ıÂ ÙÈ Î·ÈfiÏÔÈ Ù’ ··ÓÙÔ‡Û·Ó ·Ì¤Ûˆ˜: fiÛÔ Ï¿‰È ‚Á¿˙ÂÈ ÙÔ ÓËÛ›, fi-ÛÔ ÎÚ·Û›, ÙÈ ÛÔ‰Â‡ÂÈ ÙÔ ÙÂÏˆÓÂ›Ô, fiÛÔÈ „‹ÊÔÈØ Ì· Î·ÓÂ›˜Ô‡ÙÂ ÚˆÙÔ‡ÛÂ, Ô‡ÙÂ ÌÈÏÔ‡ÛÂ ÁÈ· ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË. AÎÔ˘·ÂÁÒ Î·È ‰ÂÓ ·Ú·ÍÂÓÂ˘fiÌÔ˘Ó· ‰ÈfiÏÔ˘Ø ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ Ê˘ÛÈÎfi ÙÔÚ¿Ì·! EÎÂ› fiÌˆ˜ Ô˘ Î‡ÙÙ·˙· ˙ÂÚ‚fi‰ÂÍ·, ÛÎ¿ÏˆÛÂ Ë Ì·-ÙÈ¿ ÌÔ˘ Û’ ¤Ó· Ì·Á·˙› ¤Ú·. MÔ˘ Ê¿ÓËÎÂ ˆ˜ ¿Ú·ÍÂ ¿Í·Ê-Ó· ¤Ó· ÎÔÌÌ¿ÙÈ ·fi ÙÔ ÁÓÒÚÈÌÔ ·ÓˆÊfiÚÈ, ·fi ÙÔ Î·¤ÏÔ

ÙÔ ËÌ›„ËÏÔ, ·fi ÙËÓ ÙÚ·¯ÂÈ¿ ·˘ÛÙËÚ‹ Ê˘ÛÈÔÁÓˆÌ›· ÙÔ˘ Ê›-ÏÔ˘ ÌÔ˘. EÎÂ›ÓÔ˜ ‹Ù·Ó ¯ˆÚ›˜ ¿ÏÏÔØ ÛÙ‹ÚÈ˙Â ÙÔ ¤Ó· ÙÔ˘ ÏÂ˘-Úfi ÛÙÔÓ ·Ú·ÛÙ¿ÙË ÙË˜ fiÚÙ·˜ Î·È Úfi‚·ÏÏÂ Ê˘Ï·¯Ù¿ ÙÔÎÂÊ¿ÏÈ Ó· Ì·˜ È‰‹ Î·È ¿ÏÈ ÙfiÌ·˙Â, Û·Ó ÂÚ·ÛÙ‹˜ Ô˘ Î·-Ù·ÛÎÔÂ‡ÂÈ ÙËÓ ÂÚˆÌ¤ÓË ÙÔ˘. AÚ¯ÈÛ· ÎÈ ÂÁÒ Ó’ ·ÏÔÈıˆÚ›˙ˆ·fi Êfi‚Ô ÌË Ê‡ÁË. ¶·›Í·ÌÂ ÙÔ ·È¯Ó›‰È ¤ÙÛÈ ˆ˜ ¤Ó· Ù¤Ù·Ú-ÙÔ. EÂÈÙ· Û· Ó· ‹ÚÂ ÙËÓ ·fiÊ·ÛË, Ê¿ÓËÎÂ ı·ÚÚÂÙ¿ ÛÙËÓfiÚÙ· ÔÏfiÛˆÌÔ˜Ø ¤ÂÈÙ· ‚Á‹ÎÂ ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ Î·È ‚¿‰ÈÛÂ ›Û·¿Óˆ Ì·˜ ÌÂ ÙÔ Û˘ÓËıÈÛÌ¤ÓÔ ÙÔ˘ ÂÚ¿ÙËÌ·, ÌÂ ÙÔ Ì·-ÛÙÔ‡ÓÈ ÔÚıfi ÛÙËÓ ·ÚÈÛÙÂÚ‹ Ì·Û¯¿ÏË, ÙÔ ·ÚÈÛÙÂÚfi ¯¤ÚÈÎÏÂ›ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ·ÓˆÊfiÚÈ ÛÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜, ÌÂ ÙÔ ËÌ›„ËÏÔ Î·ÙÂ-‚·ÛÌ¤ÓÔ ÛÙ· ÊÚ‡‰È·, ¯·ÌˆıÒÚË˜ Î·È ÔÚıfiÎÔÚÌÔ˜ Û·Ó Î˘-·Ú›ÛÈ. K¿ıÂ ¿ÏÏÔ˜ ı· ÓfiÌÈ˙Â ˆ˜ ÂÚ¯fiÙ·Ó Ó· Ì·˜ ¯·ÈÚÂÙ‹-ÛË. EÁÒ ¿ÏÏÔ ÂÚ›ÌÂÓ·. K·È ‰ÂÓ ¿ÚÁËÛ·. MfiÏÈ˜ ¤ÊÙ·ÛÂ Â›-ÎÔÛÈ–ÙÚÈ¿ÓÙ· ‚‹Ì·Ù’ ·fi Ì·˜, ¤Î·ÌÂ ‰ÂÍÈ¿ Î·Ù¿ ÙÔ ÁÈ·Ïfi,¿ÓÙ· ¯·ÌËÏÔ‚Ï¤ÔÓÙ·˜ Î·È ÔÚıfiÎÔÚÌÔ˜, Û·Ó ÙÔÓ Î·Ïfi Î·-ÂÙ¿ÓÈÔ Ô˘ Î·‚·Ù˙¿ÚÂÈ ÙÈ˜ Í¤ÚÂ˜. ™ËÎÒıËÎ·, ‹Á·, ¯·ÈÚÂ-ÙËı‹Î·ÌÂ. º·ÈÓfiÙ·Ó ÔÏ‡ Û˘ÁÎÈÓËÌ¤ÓÔ˜.

— N·Úı‹˜ ÛÙÔÓ ÙfiÔ ÌÔ˘ Î·È Ó· ÌË ÌÔÚÒ Ó· ÛÂ ÂÚÈ-ÔÈËıÒ! Ó· ·˜ ·ÏÏÔ‡! Ó· ÌË ÛÂ ¿Úˆ Û›ÙÈ ÌÔ˘! Â›Â ÎÈ ¿Ú-¯ÈÛÂ Ó· ‰·ÎÚ‡˙Ë.

— BÚÂ ·‰ÂÏÊ¤ AÏ¤ÎÔ, ÓÙÚÔ‹! Â›Ó·È Ó· ÛÎ¤ÊÙÂÛ·È Ù¤ÙÔÈ·Ú¿Ì·Ù·! ‰ÂÓ Í¤ÚÔ˘ÌÂ ¤Ó·˜ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ;

— TÈ Ó· ÛÔ˘ Î¿Ìˆ, ‰Â ÌÔÚÒ, ÙÈ Ó· ÛÔ˘ Î¿Ìˆ! Í·Ó¿ÏÂÁÂ.

P H Σκι�θος προς τα τ -λη του 19ου αι�να. Oπτι-κ ς μν�μες αυτο� τουσκιαθ�τικου τοπ�ου με-τουσι�νει σε λ�γο ο Πα-παδιαμ�ντης και εντυπω-σιασμ νος στο ταξ�δι τουο Kαρκαβ�τσας αποφα�-νεται επιγραμματικ� πως«�μορφη ε�ναι η Σκι�θοςτου Θεο�, μα η Σκι�θοςτου Παπαδιαμ�ντη μο�φα�νεται ομορφ�τερη».


— T›ÔÙ· Ó· ÌË ÌÔ˘ Î¿ÌË˜, ÙË Û˘ÓÙÚÔÊÈ¿ ÛÔ˘ ÌÔÓ¿¯·, Â›-· ÁÈ· Ó· ÙÔ˘ Ú›Íˆ ·ÏÏÔ‡ ÙÔ ÓÔ˘Ø ¿ÌÂ Ó· Î·ı›ÛÔ˘ÌÂ.

— A˚ Î¿ÙÛÂ, ‰ÂÓ ¤Ú¯Ô˘Ì·ÈØ Ò˜ Ó¿Úıˆ ÂÁÒ ÛÂ Ù¤ÙÔÈ· Û˘-ÓÙÚÔÊÈ¿; ÙÈ Â›Ì·È ÂÁÒ; ‰ÂÓ ¤ÚÂÂ Î·È Ó¿Úıˆ Ó· ÛÂ ¯·ÈÚÂÙ‹-Ûˆ Ì¿ÏÈÛÙ·.

EÛÙÚÈ„Â ·fiÙÔÌ·, ‹ÚÂ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ‰ÚfiÌÔ Î·È ¯ÒıËÎÂ ¿ÏÈÛÙÔ Ì·Á·˙›.

— MˆÚ’ ÙÔÓ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ˜; ÌÂ ÚÒÙËÛÂ Ô ÓÔÌ¿Ú¯Ë˜ ÌÂ ·ÔÚ›·.— ¶Ò˜Ø Â›Ó·È Ê›ÏÔ˜ ÌÔ˘.— MˆÚ’ Â›Ó·È ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ¿ÓıÚˆÔ˜ Ï¤ˆ! Â›Â ÌÂ ÌÂÛÔÏÔÁÁ›-

ÙÈÎË ÚÔÊÔÚ¿ Î·È ·Ê¤ÏÂÈ·. TÔ‡ÙÔ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ô˘ ÙÔ˘ ’Î·ÌÂË ¶ÚÈÁÎ‹ÈÛÛ· M·Ú›· ÛÙÔÓ ¶·ÚÓ·ÛÛfi ÙË ÁÈÔÚÙ‹; ¶‹ÁÂ Ô¢È¿‰Ô¯Ô˜, ‹Á·Ó ÔÈ ¶Ú›ÁÎËÂ˜ Î·È ÙÔ ¿ÓıÔ˜ ÙÛ’ Aı‹Ó·˜.MˆÚ’ Â›Ó·È ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ¿ÓıÚˆÔ˜! K’ ¤ÙÛÈ Ó¿Ó·È ÓÙ˘Ì¤ÓÔ˜! N·ÌË ‚·ÛÙ¿Ë ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘!

AÚ¯ÈÛÂ ÙfiÙÂ ÁÂÓÈÎ‹ ÎÔ˘‚¤ÓÙ· ÁÈ· ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË.EÓ·˜ ÌÂ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ fiÏÔÈ ÔÈ Â›ÛËÌÔÈ ÙÔÓ Âı·‡Ì·˙·Ó, fiÏÔÈ ÙÔÓ·Á·Ô‡Û·Ó, ÙÔÓ ÙÈÌÔ‡Û·Ó, ÙÔÓ ÂÚÈÔÈÔ‡ÓÙ·Ó Ì·... ‰Â ‚·-ÛÙÔ‡ÛÂ ı¤ÛË, Ô Â˘ÏÔÁËÌ¤ÓÔ˜! ¶ÔÙ¤ ‰ÂÓ ‹Á·ÈÓÂ ÌÂ ÙÔ˘˜ Î·-ÏÔ‡˜ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘, ÌÂ ÙÔ ‰‹Ì·Ú¯Ô, (Ô ‰‹Ì·Ú¯Ô˜, ·Ï‹ıÂÈ·, ÙÔ˘¤¯ÂÈ ˘Ôı‹ÎË ÙÔ ·ÙÚÈÎfi ÙÔ˘ ÁÈ· ¯›ÏÈÂ˜ ‰Ú·¯Ì¤˜, Ì· Â›Ó·È‰‹Ì·Ú¯Ô˜!) ÌÂ ÙÔÓ ÂÈÚËÓÔ‰›ÎË, ÌÂ ÙÔÓ ÙÂÏÒÓË, ÔÙ¤! OÏÔ ÌÂ„·ÏÙ¿‰Â˜, ÌÂ Î·ÓÙËÏ·Ó¿ÊÙÂ˜, ÌÂ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÛÙÈ˜ Ù·‚¤Ú-ÓÂ˜.

— A! ‰ÂÓ Î¿ÓÂÈ Î·Ï¿, ‰ÂÓ Î¿ÓÂÈ Î·Ï¿Ø Â›ÌÂÓÂ Ô ÓÔÌ¿Ú-¯Ë˜. EÁÒ ı·Ó ÙÔ˘ ÙÔ ÂÈÒØ ¤Ó·˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ¿ÓıÚˆÔ˜!...

EÌÂÈÓ· ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ Î¿Ô˘ Ô¯ÙÒ ËÌ¤ÚÂ˜. O ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË˜ Û‡ÓÙÚÔÊfi˜ ÌÔ˘. AÏ‹ıÂÈ· ‰Â ÌÂ ‹Á·ÈÓÂ ÛÙÔÓ Î·ÏfiÓ Îfi-ÛÌÔØ ÌÂ Û‡ÛÙ·ÈÓÂ ÛÂ ÎÂ›ÓÔ˘˜ Ô˘ ÙÔÓ ¤ÛÂÚÓÂ Ë „˘¯‹ ÙÔ˘.°˘Ú›˙·ÌÂ ÛÙÔ˘˜ Ù·ÚÛ·Ó¿‰Â˜, ÛÙ· ÂÍˆÎÏ‹ÛÈ·, ÛÙË Ï›ÌÓË, ÛÙ·ÂÚÈ‚fiÏÈ·, ÛÙ’ ·fiÎÚ˘Ê· ÏÈÌ·Ó¿ÎÈ· Î·È ÛÙ· ÛÙÂÓÔÛfiÎ·Î·ÙË˜ ¯·ÚÈÙˆÌ¤ÓË˜ ÌÈÎÚ‹˜ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘ «‰›Ï· ÂÈ˜ ÙËÓ ¿ÌÌÔÓÙÔ˘ XÂÈÌ·‰ÈÔ‡, ·Ú·¤Ú· ·fi ÙÔ ÌÈÎÚfi MÔ˘Ú¿ÁÈÔ ÙË˜ ¶È¿-ÙÛ·˜, Î¿Ùˆ ·fi ÙÔÓ ‚Ú·¯Ò‰Ë ÎÚËÌÓfiÓ ÙÔ˘ ¶·ÓˆÌ·¯·Ï¿».M’ ¤ÛÌÈÁÂ ÌÂ Î·Ú·‚ÔÎ‡ÚË‰Â˜, ÌÂ Î·Ï·Ê¿ÙÂ˜, ÌÂ „·ÏÙ¿‰Â˜,ÌÂ ÎÚ·ÛÔÔ‡ÏÔ˘˜, ÌÂ Û˘ÓÙ·ÍÈÔ‡¯Ô˘˜ ˘·ÏÏ‹ÏÔ˘˜ ‹ ·fiÌ·-¯Ô˘˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜, ÌÂ ÁÚÈ¤˜ Ì·˘ÚÔÌ·ÓÙËÏÔ‡ÛÂ˜, ÌÂ ÔÚÊ·Ó¿Ô˘ ¤‚ÔÛÎ·Ó ·fiÌÂÚ· ÙÈ˜ Î·ÙÛ›ÎÂ˜ ÙÔ˘˜, ÌÂ ÛÙ·¯ÔÌ·˙Ò-¯ÙÚÂ˜ ÎÈ ÂÏÈÔÌ·˙Ò¯ÙÚÂ˜ «¯ÈÏÈÔ‚·Û·ÓÈÛÌ¤ÓË Ë ̇ ˆ‹ Ì·˜, ·‰ÂÚ-ÊÔ‡Ï· Ì’ ÌÏÈÔ!...». OÏÔÈ ÎÈ fiÏÂ˜ ÌfiÏÈ˜ ÏËÛÈ¿˙·ÌÂ ÚÔÛË-ÎÒÓÔÓÙ·Ó Î·È ÙÔÓ ¯·ÈÚÂÙÔ‡Û·Ó ÌÂ ÛÂ‚·ÛÌfi ÙÔÓ Î˘Ú AÏ¤Í·-ÓÙÚÔ. ¢ÂÓ ÈÛÙÂ‡ˆ ˆ˜ ÙÔÓ ‹ÍÂÚ·Ó ÛˆÛÙ¿ ÙÈ ¿ÍÈ˙Â, fiˆ˜ ÙÔÓ‹ÍÂÚÂ Ô Î·Ïfi˜ ÎfiÛÌÔ˜Ø ¤‰ÂÈ¯Ó·Ó fiÌˆ˜ ÙÔ ÛÂ‚·ÛÌfi ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ¿ÓıÚˆÔØ Û’ ÂÎÂ›ÓÔÓ Ô˘ ¤Ú·ÛÂ ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ÛÙÈ˜ ÂÎÎÏËÛÈ¤˜Î·È ÛÙÔ˘˜ „·ÏÌÔ‡˜, Ô˘ ¤¯˘ÓÂ Á‡Úˆ ÙÔ˘ ÌÈ·Ó ·ÍÈÔÚ¤ÂÈ·ÈÂÚ·ÙÈÎ‹ Î·È ÌÈ·Ó ·ÏfiÙËÙ· ·È‰È¿ÙÈÎË.

— K·ÏÒ˜ ÙÔÓ Î˘Ú AÏ¤Í·ÓÙÚfi Ì·˜. ¶Ò˜ ÂÚÓ¿˜ Î˘Ú AÏ¤-Í·ÓÙÚ¤ Ì·˜; O Î˘Ú AÏ¤Í·ÓÙÚfi˜ Ì·˜ Â›Û·È, Ì·ı¤˜; EÙÛÈ ·Ó·-ÊˆÓÔ‡Û·Ó fiÏÔÈ ÎÈ fiÏÂ˜ ÛÙÔ ‰È¿‚· Ì·˜. KÈ ÂÎÂ›ÓÔ˜ ÌÔ˘ ¤ÏÂÁÂ,ÌÔ˘ ¤ÏÂÁÂ. °È· Î¿ıÂ ÙÈ ÚfiÛˆÔ ‹ Ú¿Ì·, ¿ÓıÚˆÔ, ¯Ù›ÚÈÔ,‰¤ÓÙÚÔ, ÚÂÌ·ÙÈ¿, ‚Ô˘Ó¿ÎÈ Â›¯Â ÌÈ·Ó ÈÛÙÔÚ›· Ó· ‰ÈËÁËı‹ØÈÛÙÔÚ›· fi¯È Ì·ÎÚ˘Ó‹, fi¯È ·Ú¿‰ÔÛË, ·ÏÏ¿ Û‡Á¯ÚÔÓË. EÎÂ›ÙÔ MÂÏ·¯ÚÒ, ÙÔ B·˚ÓÔÁÏÒ, ÙÔ M·¯Ò, ÙÔ ¶·ÛÒ, ÙÔ O˘Ú·ÓÈÒ,ÙÔ ¢ÈfiÌÈÎÔØ ÂÎÂ› ÎÈ Ô M¿ÚÌ· MÔÓ·¯¿ÎË˜, Ô °ÈÒÚÁË˜ ÙË˜MÔ‡ÚÌ·ÈÓ·˜, Ô ™ËÌ·‰È·Îfi˜, Ô NÙ·ÏÙÔÁÈ¿ÓÓË˜. I‰ÈÔÈ ‹ Û˘-ÓfiÌÔÈÔÈ ÙÔ˘˜. K·È ·fi ÙfiÙÂ ÛÎ¤ÊÙÔÌ·È ˆ˜ Ô ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË˜ ÔÙ¤ ‹ ÔÏ‡ Ï›ÁÔ ·ÁÁ¿ÚÂ„Â ÙË Ê·ÓÙ·Û›· ÙÔ˘. AÌ· ‹ıÂ-ÏÂ ‰È‹ÁËÌ· ¤ÊÙ·ÓÂ Ó· ÍÂÊ˘ÏÏ›ÛË ÙË ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘, ˙Â˘Á·ÚÒÓÔ-ÓÙ¿˜ ÙË ÌÂ ÙÔ ‚·ı‡ ·›ÛıËÌ¿ ÙÔ˘. TfiÔ˜, ¯ÚfiÓÔ˜, ÏÔÎ‹,ÂÂÈÛfi‰È·, ÏfiÁÈ·, ¯ˆÚ·Ù¿, ıÚ‹ÓÔÈ, Ï‡ÛË ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÌÔÓ¿¯·ÙÔ˘˜ ÎÔÚ‰¤ÏÏ·. K·È ·Ó Î·ÌÌÈ¿ ÊÔÚ¿ ¤ÏÂÈ·Ó ÌÂÚÈÎ¿ Ù¤ÙÔÈ·ÛÙÔÏ›‰È· ‹ Î·È fiÏ· Ì·˙›, ‰Â ÛÙÂÓÔ¯ˆÚÈfiÙ·Ó ‰ÈfiÏÔ˘, ·ÊÔ‡¤ÏÂÈ·Ó ÎÈ ·fi ÙËÓ ·ÏËıÈÓ‹ ˙ˆ‹ ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ ÙÔ˘. TfiÙÂ,

Õ «Aπ� τα συνηθισμ να στιςεπαρχ�ες» γρ�φει για το σπ�τιτου Παπαδιαμ�ντη ο Kαρκα-β�τσας, που ανυποχ�ρητοςεπ μενε να τον επισκεφθε�μαζ� με την ακολουθ�α του.Eμφαν�ς η κακ� του κατ�-σταση στη φωτογραφ�α (τρα-β�χτηκε πριν απ� το 1954,�ταν �ταν ακ�μη αποθ�κη).

Õ O Aνδρ ας Kαρκαβ�-τσας με στολ� στρατιω-τικο� γιατρο�, πιθαν�ντο 1912. «O Kαρκαβ�-τσας �τον εδ� την προ-περασμ νην εβδομ�δα,11-17 Mα$ου. Hλθε μαζ�με την Στρατολογικ�νεπιτροπ�ν. Tου �ρεσε τονησ� μας, αν και εστενο-χωρ�θην εγ�, δι�τι δενε�χα τα μ σα να τον πε-ριποιηθ� �πως �φει-λον», γρ�φει απ� τηΣκι�θο (3 Iουν�ου1909) ο Παπαδιαμ�ντηςσε επιστολ� του στον Γ.Bλαχογι�ννη.

Â›‰· Î·È ÙË ‰È·ÊÔÚ¿ Ô˘ ¤¯ÂÈ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ ·fi ¿ÏÏÔÁÓˆÛÙfi ÌÔ˘ ‰ÈËÁËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ, Ô˘ Û¯Â‰fiÓ fiÏË Ë ÂÚÁ·Û›·ÙÔ˘ Í¤Úˆ ˆ˜ Â›Ó·È Ï¿ÛÌ· ÙË˜ Ê·ÓÙ·Û›·˜ ÙÔ˘. °È·Ù› ÔÈ ¿Ó-ıÚˆÔÈ ÙË˜ ·ÙÚ›‰·˜ ÂÎÂÈÓÔ‡ ˙Ô˘Ó Î·È Âı·›ÓÔ˘Ó Û¯Â‰fiÓfiÏÔÈ ÙÔ ›‰ÈÔ, fiˆ˜ Ù· ¯fiÚÙ· ÙÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡, ÌÂ ÎÔÈÓ¤˜ ıÏ›„Â˜,ÎÔÈÓÔ‡˜ ·ÁÒÓÂ˜, ÎÔÈÓ¤˜ ¯·Ú¤˜ Î·È ÎÔÈÓÔ‡˜ ¤ÚˆÙÂ˜. •Â¯ˆÚÈ-ÛÙÔ› Ù‡ÔÈ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ÁÈ· ÙÔ‡ÙÔ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ Â˙‹ÙËÛÂ.TÔ˘˜ ¤Ï·ÛÂ ÌÔÓ·¯fi˜ ÙÔ˘, ÁÈ· Ó· ÓÙ‡ÛË ÙÈ˜ È‰¤Â˜ ÙÔ˘. K·Ù¿fiÛÔ ÙÔ˘˜ ¤Ï·ÛÂ ·ÏËıÈÓÔ‡˜, ·˘Ùfi Â›Ó·È ¿ÏÏÔ ˙‹ÙËÌ·.

ø˜ ÙfiÛÔ Ô Î˘Ú AÏ¤Í·ÓÙÚÔ˜ Ì¤Ú· ÌÂ ÙËÓ ËÌ¤Ú· Ì·Ï¿ÎˆÛÂ.°ÓˆÚ›ÛÙËÎÂ ÌÂ ÙÔ ÓÔÌ¿Ú¯Ë, ‹ÚıÂ Î·È ÛÙÔÓ Î·ÊÂÓ¤ Ô˘ Û‡-¯Ó·˙Â Ô Î·Ïfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ Î·È Î·ıfiÙ·ÓÂ Ì·˙› ÙÔ˘. TË ‰Â‡ÙÂ-ÚË–ÙÚ›ÙË Ì¤Ú· ÙÔ‡ÚÈÍ· fiÓÙÔ˘˜ ˆ˜ ‹ıÂÏ· Ó· ¿ˆ Û›ÙÈÙÔ˘. T·Ú¿¯ÙËÎÂ.

— ™›ÙÈ ÌÔ˘! ¶Ô‡ Ùfi‚Ú· ÂÁÒ ÙÔ Û›ÙÈ; ‰ÂÓ ¤¯ˆ Û›ÙÈ ÂÁÒØ‰ÂÓ ¤¯ˆ! ÎÈ ¤Ê˘ÁÂ ·fiÙÔÌ· ·fi ÎÔÓÙ¿ ÌÔ˘.

O ÓÔÌ¿Ú¯Ë˜ fiÌˆ˜ ‹ıÂÏÂ ÎÈ ·˘Ùfi˜ Ó· ÙÔ˘ Î¿ÌË Â›ÛÎÂ„Ë.— T¤ÙÔÈÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Ó· ÙÔÓ ÙÈÌ‹ÛÔ˘ÌÂ, Ï¤ˆØ Ó· ¿ÌÂ ÂÓ

ÛÒÌ·ÙÈØ Â›Ó·È ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ¿ÓıÚˆÔ˜!... £· Ó¿ÚıË˜ ÎÈ ÂÏfiÁÔ˘ÛÔ˘, ¶·ÓÙÂÏ¤ˆ, Ó· ÙÔÓ ÙÈÌ‹ÛÔ˘ÌÂ!

O ·Á·ıfi˜ ÓÔÌ¿Ú¯Ë˜ Â›ÛÙÂ˘Â ˆ˜ ÌÂ ÙËÓ Â›ÛÎÂ„‹ ÙÔ˘ı· ¯·ÏÔ‡ÛÂ ÙË ™ÎÈ¿ıÔ Î·È ı· Û˘ÁÎÈÓÔ‡ÛÂ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ.

— B¤‚·È· Ó· ¿ÌÂ ·ÔÎÚ›ıËÎÂ Ô ‰ÈÎ·ÛÙ‹˜, MÂÛÔÏÔÁÁ›ÙË˜Î’ ÂÎÂ›ÓÔ˜. TÔÓ Ù›ÌËÛÂ, ·ÎÔ‡˜, Ô‡ÏÔ ÙÔ ¶·Ï¿ÙÈ Î·È Ó· ÌËÓ¿ÌÂ ÌÂÈ˜!...

O ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜, fiÙ·Ó ¿ÎÔ˘ÛÂ ÁÈ· ÙËÓ Â›ÛÎÂ„Ë ÙÔ˘ ÓÔ-Ì¿Ú¯Ë, ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ¤Î·ÌÂ Ù· Û˘ÓËıÈÛÌ¤Ó· ÙÔ˘ Î·È Ù¤ÏÔ˜ ‰¤-¯ÙËÎÂ Ó· Ì·˜ ÔÚ›ÛË Ì¤Ú·. ¶‹Á·ÌÂØ Ì·˜ ‰¤¯ÙËÎÂ Î¿ÙÔ˘ ÛÙËÛÎ¿Ï· Í¤ÛÎÂÔ˜Ø ·¿ÓÔ˘ Ì·˜ ‰¤¯ÙËÎ·Ó ÔÈ ·‰ÂÚÊ¿‰Â˜ ÙÔ˘ØÌÈ· ¯‹Ú· Ó·˘ÙÈÎÔ‡, Ë ¿ÏÏË ·Ó‡·ÓÙÚËØ ‰˘Ô Á˘Ó·ÈÎ¿ÚÂ˜ Î·-ÏÔÏ·ÛÌ¤ÓÂ˜, ÌÂÁ·ÏfiÛˆÌÂ˜, Â˘ÁÂÓÈÎÈ¤˜ Û·Ó ÎÈ ÂÎÂ›ÓÔÓ. TÔÛ›ÙÈ ÙÔ˘ ·fi Ù· Û˘ÓËıÈÛÌ¤Ó· ÛÙÈ˜ Â·Ú¯›Â˜, ÌÂ ÛÎ¿Ï· Í‡-ÏÈÓË, ÌÂ Ù·Ú¿ÙÛ· ÌÂÁ¿ÏË, ¿ÛÚÔÈ, Î¿Ù·ÛÚÔÈ ÔÈ ÙÔ›¯ÔÈ ÙÔ˘,·Û‚ÂÛÙˆÌ¤ÓË Ë ·˘Ï‹ ÙÔ˘. M·˜ ¤‚Á·Ï·Ó ÁÏ˘Îfi ÙË˜ ÎÔ‡·˜ØÔ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ ÔÚıfi˜, ÂÚÈÔÈËÙÈÎfi˜, ÔÌÈÏËÙÈÎfi˜, –¿ÏÏÔ˜·fi ÙÔÓ ÁÓˆÛÙfi Ì·˜ ÙÔ˘ ‰ÚfiÌÔ˘. A¿ÓÔ˘ ÛÙÔ ÙÚ·¤˙È, ÙÔÛÙÚˆÌ¤ÓÔ ÌÂ ÓÙfiÈÔ ÙÚ·Â˙ÔÌ¿ÓÙËÏÔ, ¤Ó·˜ ÙfiÌÔ˜ ÙÔ˘ ™·ÈÎ-Û‹ÚÔ˘ ÛÙÔ ·ÁÁÏÈÎfi. K¿ÙÈ Ì·˜ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛÂ ¤ÙÛÈ ÛÙÔ fi‰È.OÙ·Ó Ê‡Á·ÌÂ Ì·˜ Û˘Ó¤‚Á·Ï·Ó Ò˜ ÙËÓ ·˘Ï‹, ÂÎÂ›ÓÔ˜ ÌÚÔ-ÛÙ¿, ÔÈ ·‰ÂÚÊ¿‰Â˜ ÙÔ˘ Î·ÙfiÈÓ. O ÓÔÌ¿Ú¯Ë˜, Ô ‰ÈÎ·ÛÙ‹˜ Ì·-ÁÂÌ¤ÓÔÈ.

EÙÛÈ Ê‡Á·ÌÂ ·fi ÙË ™Î›·ıÔ ¤Ó· ‚Ú¿‰˘. ¶ÚÈÓ Ì·˜ ‰ÒÛÔ˘ÓÙÔ ¯¤ÚÈ ÙÔ˘˜ ÔÈ Â›ÛËÌÔÈ, Ì·˜ ·Ô¯·ÈÚ¤ÙËÛÂ Ô ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË˜ Î·È ‚È·ÛÙÈÎ¿ ¯ÒÚÈÛÂ ·fi ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜, ÙÚ¿‚ËÍÂ ÁÈ· ÙÔÌ·Á·˙› Ô˘ ÙÔÓ ÚˆÙfiÂÈ‰·. ™·Ó ¤ÊÙ·ÛÂ ÛÙËÓ fiÚÙ·, Á‡ÚÈ-ÛÂ ·fiÙÔÌ·, ÎÔ›Ù·ÍÂ ÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ, ÛÙ·˘ÚÒıËÎ·Ó Ù· Ì¿ÙÈ· Ì·˜Î·È ÙÔÓ ¤¯·Û· Ì¤Û· ÛÙËÓ ˘ÎÓ‹ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÙÔ˘ Ô‡˙Ô˘. TÒ-Ú· ‰È·‚¿˙ˆ ÛÙÔ ÛËÌÂÈˆÌ·Ù¿ÚÈfi ÌÔ˘ ·˘Ù¿ Ù· ÏfiÁÈ·: «H Ê‡ÛËÂ‰Ò Â›Ó·È ÎÔÌ„‹, ÏÂÙÔÎ·ÌˆÌ¤ÓË. T›ÔÙ· ÌÂÁ¿ÏÔ, ÊÔ‚ÂÚfi,ÂÓÔ¯ÏËÙÈÎfi. BÔ˘Ó¿ÎÈ·, ÚÂÌ·ÙÈ¤˜, ·ÓËÊÔÚ¿ÎÈ·, ÁÂÊ˘Ú¿ÎÈ·,‚Ú˘ÛÔ‡ÏÂ˜, ÂÍˆÎÏËÛ¿ÎÈ·. OÈ ÂÏÈ¤˜, ÔÈ Û˘ÎÈ¤˜, fiÏ· Ù· Ê‡ÏÏ·Î·È Ù· Ê‡ÙÚ· Û·Ó ÁÈ·ˆÓ¤˙ÈÎ· ÎÔÌ„ÔÙÂ¯Ó‹Ì·Ù·». K·È ·-Ú·Î¿Ùˆ: «OÌÔÚÊË Â›Ó·È Ë ™Î›·ıÔ˜ ÙÔ˘ £ÂÔ‡Ø Ì· Ë ™Î›·ıÔ˜ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ÌÔ‡ Ê·›ÓÂÙ·È ÔÌÔÚÊfiÙÂÚË!».

Σημείωση των «Eπτά Hμερών»: Στρατιωτικς γιατρς � Kαρκα ί-

τσας, περιδευε με επιτρ�πή, απ τις 24 Aπριλί�υ (1909), για ένα μή-

να τη Θεσσαλία. Στις 14 Mαΐ�υ απ� ι ά�εται στη Σκιάθ� π�υ έγινε

η συνάντηση με τ�ν Παπαδιαμάντη. T� κείμεν�, μια απ τις �αρακτη-

ριστικτερες μαρτυρίες, δημ�σιεύθηκε στ� περι�δικ «Kαλλιτέ�νης»

(Φε ρ. 1911), ένα μήνα μετά τ�ν θάνατ� τ�υ Σκιαθίτη. O «Kαλλιτέ-

�νης» μα�ί με τ� «Nέ�ν Πνεύμα» της Kωνσταντιν�ύπ�λης, επίσης

Φε ρ�υάρι� τ�υ 1911, είναι τα δύ� πρώτα μεταθανάτια α$ιερώματα

περι�δικών.

Ã O Παπαδιαμ�ντης, ξεναγ�ς τουKαρκαβ�τσα, τον π�γε «παραπ ρααπ� το μικρ� Mουρ�γιο της Πι�-τσας, κ�τω απ� τον βραχ�δη κρη-μν�ν του Πανωμαχαλ�» (π�νω).Tον γ�ρισε «στα στενοσ�κακα τηςχαριτωμ νης μικρ�ς πατρ�δας του»(κ�τω) (φωτ.: Xρ�στου Eυελπ�δη-φωτ. αρχε�ο EΛIA).


O μεταφραστ�ςΠαπαδιαμ�ντης

Tου N. ¢. Tƒπ∞¡Δ∞ºÀ§§Ÿ¶√À§√À

Φιλολ�γου–Συγγραφ α

EÍÔ¯Â˜ ‹ ı·˘Ì¿ÛÈÂ˜ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂÈ˜ ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜, ÂÁÒ ÙÔ˘Ï¿-

¯ÈÛÙÔÓ, ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ‰ÂÓ Í¤Úˆ (N›-

ÎÔ˜ ºˆÎ¿˜, «N¤· EÛÙ›·», ¢ÂÎ. 1999).

OMETAºPA™TH™ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈ-ÎÔ‡˜ –Î·È ÔÏÏÔ‡˜ ÚÔÔÏÂÌÈÎÔ‡˜, ˘Ôı¤Ùˆ– ·Ó·-ÁÓÒÛÙÂ˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÌÈ· Ê‹ÌË. AÚ¯ÈÛÂ Ó· Ï·‚·›ÓÂÈ

˘fiÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· Ì·˜. ¶ÚÒÙ·ÌÂ ÙÔÓ «T·ÚÙ·Ú›ÓÔ ÙË˜ T·Ú·ÛÎÒÓË˜» ÙÔ˘ NÙˆÓÙ¤ Î·È ‡ÛÙÂ-

Ú· ÌÂ ÙË ÌÓËÌÂÈÒ‰Ë ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ «EÁÎÏ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙË˜TÈÌˆÚ›·˜». AÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ·ÎfiÌË ¤ÓÙÂ ÙfiÌÔÈ ÌÂ-

Ù·ÊÚ¿ÛÂˆÓ. K¿ˆ˜ ¤¯ÂÈ ·Ú·ÈÒÛÂÈ Ë ÔÌ›¯ÏË.O MˆÚ·˚Ù›‰Ë˜, Ô NÈÚ‚¿Ó·˜, Ô BÏ·¯ÔÁÈ¿Ó-

ÓË˜, Ô ¢·Ì‚¤ÚÁË˜ Î·È ¿ÏÏÔÈ ÈÛÙÔÚÔ‡Ó ÌÂ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙÔ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙÈÎfi ÙÔ˘ Ì Â Ú Ô Î ¿ -Ì · Ù Ô . «TÔÓ Â›‰· ÛÎ˘ÌÌ¤ÓÔÓ ÒÚ·˜ ÔÏÔ-ÎÏ‹ÚÔ˘˜ ÂÈ˜ ÁÚ·ÊÂ›· ÂÊËÌÂÚ›‰ˆÓ, Ó· ÌÂ-

Ù·ÊÚ¿˙Ë ¿ÚıÚ·, Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·Ù·, ÂÈ‰‹-ÛÂÈ˜, ÙËÏÂÁÚ·Ê‹Ì·Ù·, ¯·Ì¤ÓÔÓ ¿ÓÙ·›Ûˆ ·fi ¤Ó· ‚Ô˘Ófi ·ÁÁÏÈÎÒÓ ÂÊËÌÂÚ›-‰ˆÓ, ÂÚÈÔ‰ÈÎÒÓ, ‚È‚Ï›ˆÓ. HÙÔ ¯ÏˆÌfi˜Î·È Î·ÎfiÚÂÎÙÔ˜ Î·È ‰‡ÛÙÚÔÔ˜ Î¿ÔÙÂ,˘ÔÊ¤ÚˆÓ ·fi ÙÔ ÛÙÔÌ¿¯È ÙÔ˘» (NÈÚ‚¿-Ó·˜). O ›‰ÈÔ˜ ÁÚ¿ÊÂÈ ÛÙÔÓ BÏ·¯ÔÁÈ¿ÓÓË,fiÙ·Ó ÌÂÙ·ÊÚ¿˙ÂÈ ÙËÓ «IÛÙÔÚ›· ÙË˜ EÏË-

ÓÈÎ‹˜ E·Ó·ÛÙ¿ÛÂˆ˜» ÙÔ˘ °fiÚ‰ˆÓÔ˜: «OÏÈ¯·Ófi˜ ÙË˜ ‰ÂÍÈ¿˜ ÌÔ˘ ¤¯ÂÈ ‰·ÚÌÔ‡˜ Î·È

fiÓÔ˘˜, Î·È Ù· ¿ÏÏ· ‰‡Ô ‰¿ÎÙ˘Ï·¿Û¯Ô˘ÛÈ ÛÎÏ‹Ú˘ÓÛÈÓ ÙÔ˘ ‰¤Ú-

Ì·ÙÔ˜. H Ì¤ÛË ÌÔ˘ ÔÓÂ›».§›ÁÔ˘˜ Ì‹ÓÂ˜ ·ÚÁfiÙÂÚ·:«EÁÒ ÂÎfiÏÏËÛ· Â‰Ò ÂÓ‰˘ÛÙ˘¯›·» –·ÏÏ¿ ÂÍ·ÎÔ-

ÏÔ˘ıÂ› Ó· ÌÂÙ·ÊÚ¿˙ÂÈ.«¶ÚÔ˜ ‚ÈÔÔÚÈÛÌfiÓ»

(‰ÈÎ¿ ÙÔ˘ ÏfiÁÈ·) ‚¤-‚·È·. O¯È ÁÈ· ÙÔ Î¤ÊÈÙÔ˘, fiˆ˜, ·˜ Ô‡ÌÂ,

Ô ™ÂÊ¤ÚË˜ ‹ Ô ¶··-ÙÛÒÓË˜. AÏÏ¿ ÛÂ ÙÈ

ÛÔ˘‰·›· ÂÏÏËÓÈÎ¿ Á˘Ú›-ÛÙËÎ·Ó ·fi Ù· ‰·ÚÌ¤Ó·Î·È ÛÎÏËÚ˘Ì¤Ó· ‰¿¯Ù˘Ï¿ÙÔ˘, ·ÁÁÏÈÎ¿ Î·È Á·ÏÏÈÎ¿

¿ÚıÚ· Î·È ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· Î·È Ì˘ıÈ-ÛÙÔÚ‹Ì·Ù·! K·ÎfiÚÂÎÙÔ˜ Î·È ÌÂ ¯·-

Ï·ÛÌ¤ÓÔ ÛÙÔÌ¿¯È, ·ÏÏ¿ Î·ıfiÏÔ˘ ‰ÂÓÊ·›ÓÂÙ·È ·˘Ù‹ Ë ‚·ÚÈ¿ ıËÙÂ›· –ÂÈÏˆ-

ÙÂ›·, Î·Ï‡ÙÂÚ·– ÛÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂÈ˜.¢ÂÓ Â›Ó·È, Ê˘ÛÈÎ¿, ¿ÓÙÔÙÂ ·Ï¿-ıÂ˘ÙÂ˜, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Â›Ó·È.OÌˆ˜ ÙÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ¯ÔÚÂ‡ÂÈ ÌÂÙ·ÌÔÚ-ÊˆÌ¤ÓÔ.

TÔ ·ı·›Óˆ ¿Ú· ÔÏ‡ Û˘¯Ó¿:Î·ıÒ˜ ‰È·‚¿˙ˆ Î¿ÔÈ· ÌÂÙ¿ÊÚ·Û‹ÙÔ˘, ÍÂ¯ÓÈ¤Ì·È Î·È ÓÔÌ›˙ˆ ˆ˜ ¤¯ˆÌÚÔÛÙ¿ ÌÔ˘ ·ÙfiÊÈÔ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË. K·È Ì‹Á·ÚÈ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È; OÏfiÎÏË-Ú· ÎÂÊ¿Ï·È· ÙÔ˘ «M·ÍÈÒÙË» ÙÔ˘

XˆÏÏ K¤ÈÓ, ·Ó ÙÔ˘˜ ·ÏÏ¿ÍÂÈ˜ Ù· ÔÓfiÌ·Ù· ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓÎ·È ÙˆÓ ÙfiˆÓ, Â›Ó·È ÊÙ˘ÛÙfi˜ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜. EÓ· Î·ÙÂ-‚·Ùfi ·fi ÙÔ˘˜ «EÍfiÚÈÛÙÔ˘˜ ÙÔ˘ ¶fiÎÂÚ ºÏ·Ù» ÙÔ˘ MÚÂÙX·ÚÙ ÌÔÈ¿˙ÂÈ ÌÂ Ï·ÌÚ‹ ·Ú·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ «EÚˆÙ· ÛÙ· ¯Èfi-ÓÈ·». ¶È¿ÓÂÈ ·Û‹ÌÈ Î·È Û˘¯Ó¿ ÙÔ ÌÂÙ·ÔÈÂ› ÛÂ ¯Ú˘Û¿ÊÈ.E¯ÂÈ ‰›ÎÈÔ Ô K·ÏÏ›ÓÛÎË˜ Ô˘ ¤‚ÚÈÛÎÂ fiÙÈ Ë ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË«¶Ô‡ ˘¿ÁÂÈ˜, K‡ÚÈÂ;» Â›Ó·È Î·Ï‡ÙÂÚË ·fi ÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô«Quo vadis, Domine?» ÙÔ˘ ™È¤ÁÎÂ‚ÈÙ˜, ÎÈ ·˜ ÌËÓ Â›¯Â ÌÂÙ·-ÊÚ¿ÛÂÈ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ ÙÔ ¤ÚÁÔ Î·ÙÂ˘ıÂ›·Ó ·fi Ù· Ô-ÏˆÓÈÎ¿.

«KÔÌÏÂÍÈÎfi ¯ˆÚÈ·Ùfi·È‰Ô», ·ÔÎÏ‹ıËÎÂ ÚfiÛÊ·Ù· ÔÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹˜ ÙÔ˘ NÙÔÛÙÔÁÈ¤ÊÛÎÈ, ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ Â›¯Â ÙËÓ Ù‡¯ËÓ· ÁÓˆÚ›ÛÂÈ Ù· Â˘Úˆ·˚Î¿ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ·. ¶ÔÈ· ·ÏËıÈÓ¿‹Ù·Ó Ë Â˘Úˆ·˚Î‹ ÙÔ˘ ıËÙÂ›· ÙÔ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÔÈ ÌÂÙ·ÊÚ¿-ÛÂÈ˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔ˘ «N¤Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜», ÂÚÈÔ‰ÈÎÔ‡ ÙÔ˘°·‚ÚÈËÏ›‰Ë. ¢ÂÓ ¤¯ÂÈ ·Ù‹ÛÂÈ ÙÔ fi‰È ÙÔ˘ ÛÙËÓ EÛÂÚ›·,·ÏÏ¿ ÙËÓ ¤¯ÂÈ Ê¿ÂÈ ÌÂ ÙÔ ÎÔ˘Ù¿ÏÈ. ¢ÂÓ ÍÈ¿˙ÂÙ·È Ô‡ÙÂ·ÔÚÚ›ÙÂÈ Ù· ¿ÓÙ·. OÙ·Ó ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ó· ‚¿ÏÂÈ ÛÙË ı¤ÛËÙÔ˘ ÙÔÓ Í¤ÓÔ Û˘ÁÁÚ·Ê¤·, ÁÚ¿ÊÂÈ ÌÈ· ˘ÔÛËÌÂ›ˆÛË ‹ ÙÔ˘·ÏÏ¿˙ÂÈ ÌÈ· ·Ú¿‰· –·Î·Ù·ÎÚ›Ùˆ˜. EÍ›ÛÔ˘ ·Î·Ù·ÎÚ›Ùˆ˜ÎÏ¤‚ÂÈ ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi ÙÔ˘ Â˙ÔÁÚ¿ÊÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË Ù·Ï·Ï·Ú›‰È· ÙˆÓ ÌÂÙ·ÊÚ·˙ÔÌ¤ÓˆÓ, Ô˘ Ù· ‚Ï¤ÂÈ˜ Í·ÊÓÈÎ¿Ó· Á›ÓÔÓÙ·È ˙·ÊÂ›ÚÈ· ÛÙ· ‰ÈÎ¿ ÙÔ˘ ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·. OÔÈÔ˜ ‰È·-‚¿ÛÂÈ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÛÂÏ›‰· ÙÔ˘ «AÌÂÚÈÎ·ÓÔ‡ MÔÓÙÂ¯Ú‹-ÛÙÔ˘» ÙÔ˘ IÔ˘Ï. XÒıÔÚÓ ı· Î·Ù·Ï¿‚ÂÈ Ò˜ ÂÍ·ÁÈ¿˙ÂÙ·È ËÎÏÔ‹.

TÔ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË Â›Ó·È ÙÂÚ¿-ÛÙÈÔ Î·È Î·Ù¿ Ì¤Á· Ì¤ÚÔ˜ ı·ÌÌ¤ÓÔ. E¯ÂÈ ·Ú¯›ÛÂÈ Ë ·Ó·-ÛÎ·Ê‹, ·ÏÏ¿ Â›Ì·ÛÙÂ ·ÎfiÌË ÛÙ· Â‡ÎÔÏ·, ÛÙÔÓ ÚÔÛÂ¯ÙÈÎfiÎ·Ù¿ÏÔÁÔ ÙÔ˘ °. K. K·ÙÛ›Ì·ÏË. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ¿ÌÂ ‚·ı‡ÙÂ-Ú·, Ó· ‚ÚÔ‡ÌÂ ·Ú¯·›Â˜ ÂÊËÌÂÚ›‰Â˜, Ó· ‰È·‚¿ÛÔ˘ÌÂ ·Ú¿‰··Ú¿‰· ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ÛÂÏ›‰Â˜, Ó· ‚Â‚·ÈˆıÔ‡ÌÂ ÙÈ ·fi ÙÔÓ Ì·ÎÚfiÎ·Ù¿ÏÔÁÔ ÙÔ˘ °. B·Ï¤Ù· Â›Ó·È Ú¿ÁÌ·ÙÈ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎfiÎ·È ‡ÛÙÂÚ· Ó· ÙÔ ÂÎ‰ÒÛÔ˘ÌÂ. «¶ÚÔ˜ ·fiÏ·˘Û›Ó» Ì·˜ –¿-ÏÈ Ù· ‰ÈÎ¿ ÙÔ˘ ÏfiÁÈ·– Î·È ÁÈ· ÙËÓ ·Á¿Ë ÙÔ˘ ·Û·‚‚¿ÙÈÛÙÔ˘ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹.

MΕΤΑΠ�ΛΕΜΙΚΈς ΕΚΔ�ΣΕΙς ΜΕΤΑΦΡΆΣΕΩΝ

Τ�Υ ΠΑΠΑΔΙΑΜΆΝΤΗ

Aλ��νσ�υ Δωδέ, «Tαρταρίν�ς � εκ Tαρασκών�ς», �ιλ�λ�γική επιμ.

N. Δ. Tριαντα�υλλ�π�υλ�υ, Eκδ�σεις «Eστίας», 1989.

Oυίλλιαμ Mπλαίκη, «Γερά σώματα διά τα αγ�ρια και τα κ�ρίτσια

μας», �ωτ�τυπική επανέκδ�ση, πρ�λ�γικ� σημείωμα N.Δ.,

«E.Λ.I.A.», 1991.

Θ. Δ�στ�γέ�σκη, «T� Eγκλημα και η Tιμωρία», Πρ�λ. Eμμ. P�ΐδη,

�ιλ�λ�γ. επιμέλεια Eυγενίας Mακρυγιάννη, «Iδε�γραμμα», Aθήνα

1992.

Mάρκ�υ T�υαίν, «Eν�ς εκατ�μμυρί�υ λιρών 7αρτ�ν�μισμα» (και

α�ηγήματα άλλων), �ιλ�λ. επιμ. N.Δ. Tριαντα�υλλ�π�υλ�υ, Eκδ�-

σεις «Λήθη», Aθήνα 1993.

Mπρετ Xαρτ, «Aργ�ναυτικαί διηγήσεις», �ιλ. επιμ. N.Δ. και Λα-

μπρινής Tριαντα�υλλ�π�ύλ�υ, Eκδ�σεις «Λήθη», Aθήνα 1993.

T?έρ�μ K. T?έρ�μ, «H Nέα Oυτ�πία και άλλα ευθυμ�γρα�ήματα»,

�ιλ. επιμ. N.Δ. και Λαμπρινής Tριαντα�υλλ�π�ύλ�υ, Eκδ�σεις

«Aρμ�ς», Aθήνα 1996.

Aλ�ρέδ�υ Kλαρκ, «H εύρεσις της γυναικ�ς τ�υ Λωτ», �ιλ., επιμ.

N.Δ. και Λαμπρ. Tριαντα�υλλ�π�ύλ�υ, Eκδ�σεις «Aρμ�ς», Aθήνα

1996.

Σημείωση των «Eπτά Hμερών»: Mε την επιμέλεια τ�υ N. Δ. Tρια-

ντα�υλλ�π�υλ�υ και της Λαμπρινής Tριαντα�υλλ�π�ύλ�υ θα εκ-

δ�θ�ύν τ� 2001 � A΄ τ�μ�ς της «Iστ�ρίας της Eλληνικής Eπαναστά-

σεως» τ�υ Γ�ρδων�ς απ� τ� M�ρ�. Iδρυμα της Eθν. Tραπέ?ης και

«O MαDιώτης» τ�υ Xωλλ Kέιν απ� την «Iνδικτ�».

P Γ�ψινη προτομ� τουΠαπαδιαμ�ντη εκ τουφυσικο�. Eργο του γλ�-πτη Θωμ� Θωμ�πουλου,1908. Πρ�τυπο στονΘωμ�πουλο, ο οπο�οςφιλοτ�χνησε αργ�τεραδ�ο �μοιες μεταξ� τουςαν�γλυφες προτομ�ς. Hμ�α στ�θηκε (1925) στηΣκι�θο, η �λλη εντοιχ�-στηκε (1965) στην πλα-τε�α Δεξαμεν�ς (φωτ.:συλλογ� Θε�δ. Xατζη-σ�ββα).


Mαρτυρ�ες και μελ�τες για το πρ�σωπο και το �ργο

Του A°°∂§√À °. M∞¡Δ∞

Διδ�κτορα φιλολογ�ας

√¶A¶A¢IAMANTH™, Ô˘ «¯¿ÚÈÓ ÊÈÏ›·˜» ¿ÊËÛÂÙÔ ¡ÈÚ‚¿Ó· Ó· ÙÔÓ ÊˆÙÔÁÚ·Ê›ÛÂÈ ÛÙË ¢ÂÍ·-ÌÂÓ‹, ˙ËÙÒÓÙ·˜ ÙÔ˘ fiÌˆ˜ Ó· Î¿ÓÂÈ ÁÚ‹ÁÔÚ·

Î·È „Èı˘Ú›˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘ ÛÙ· Á·ÏÏÈÎ¿ –ÁÈ· Ó· ÌË Á›ÓÂÈ·ÓÙÈÏËÙfi˜ Ô ÏfiÁÔ˜ ÙÔ˘– «Nous excitons la curiositedu public»Ø ·˘Ùfi˜ Ô˘ ÙËÓ ÒÚ· ÙË˜ Â›ÛËÌË˜ ÂÎ‰‹-ÏˆÛË˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÎÔÛÈÂÓÙ·ÂÙËÚ›‰· ÙË˜ Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎ‹˜‰Ú¿ÛË˜ ÙÔ˘ ¤ÌÂÈÓÂ ÛÙÔ Ì·Î¿ÏÈÎÔ ÙÔ˘ ªÔ‡ÎË ÎÈ·ÏÒ˜ ˙‹ÙËÛÂ ÊˆÙÈ¿ ÁÈ· ÙÔ ÙÛÈÁ¿ÚÔ ÙÔ˘, fiÙ·Ó Ë Á˘-Ó·›Î· ÙÔ˘ Ì·Î¿ÏË ÙÔ˘ ˘ÂÓı‡ÌÈÛÂ fiÙÈ ÂÎÂ›ÓË ÙËÓÒÚ· ¤ÚÂÂ Ó· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙËÓ ·›ıÔ˘Û· ÙÔ˘ «¶·Ú-Ó·ÛÛÔ‡»Ø ·˘Ùfi˜ ÙÔÓ ÔÔ›Ô ¤Ú·Û·Ó ÁÈ· ˙ËÙÈ¿ÓÔ Ô∞Ó‰Ú¤·˜ ™˘ÁÁÚfi˜ ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ Î·È Ô ™Ù·Ì. ™Ù·Ì. (Ô ™Ù·-Ì¿ÙË˜ ™Ù·Ì·Ù›Ô˘, ·ÚıÚÔÁÚ¿ÊÔ˜ ÙË˜ ÙfiÙÂ ∞ÎÚÔfiÏÂ-

ˆ˜) ÛÙ· ÁÚ·ÊÂ›· ÙË˜ ÂÊËÌÂÚ›‰·˜Ø Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ·˘Ùfi˜,ÏÔÈfiÓ, ‰ÂÓ ¤Ú·ÛÂ ÙÂÏÈÎ¿ ··Ú·Ù‹ÚËÙÔ˜ Ô‡ÙÂ ·fiÙÔ˘˜ Û˘Á¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘ Ô‡ÙÂ ·fi ÙÔ˘˜ ÌÂÙ¤ÂÈÙ·. ªÈ·Ì·ÙÈ¿ ÛÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ∫·ÙÛ›Ì·ÏË Ì·˜ ‰›ÓÂÈÌÈ· È‰¤· ÁÈ· ÙÔ ¤ÓÙÔÓÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ Ô˘ ÚÔÎ¿ÏÂÛÂ Ô¿ÓıÚˆÔ˜ Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘, Î·È fiÛÔ ˙Ô‡ÛÂ Î·È ÌÂÙ¿ ÙÔı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘. ¶ÂÓ‹ÓÙ· ¤Ó· ¿ÚıÚ· ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó ÌÂ ÙËÓÂ˘Î·ÈÚ›· ÙË˜ ÂÈÎÔÛÈÂÓÙ·ÂÙËÚ›‰·˜ ÙÔ˘ (1908) -Û‡Ì-ÊˆÓ· ÌÂ ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ∫·ÙÛ›Ì·ÏË-, ÂÓÒ ·fiÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ¡¤· ∑ˆ‹ ÙË˜ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·˜ ¤¯Ô˘ÌÂ ÙÔÚÒÙÔ ·ÊÈ¤ÚˆÌ· Û’ ·˘ÙfiÓ, ÌÂ ÁÓÒÌÂ˜ ÁÓˆÛÙÒÓ ÏÔÁÔ-ÙÂ¯ÓÒÓ, ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ô ∫. ¶. ∫·‚¿ÊË˜, Ô °Ú.•ÂÓfiÔ˘ÏÔ˜ Î·È Ô ∫ˆÛÙ‹˜ ¶·Ï·Ì¿˜.

EÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ˙ÒÓÙÔ˜√È ÈÔ ÔÏÏÔ› ÔÌfiÙÂ¯ÓÔ› ÙÔ˘, ÁÔËÙÂ˘Ì¤ÓÔÈ ·fi ÙË ÊÈ-ÁÔ‡Ú· ÙÔ˘, Â›‰·Ó ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Ì¤Û· ·fi ÙËÓ ÂÈÎfiÓ·ÙÔ˘. «√ Î. ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜, Ô ÂÎ ÙË˜ Ó‹ÛÔ˘ ™ÎÈ¿ıÔ˘Û˘ÁÁÚ·ÊÂ‡˜, Ô È‰ÈfiÚÚ˘ıÌÔ˜, Ô ÂÎÎÂÓÙÚÈÎfi˜, Ô ªÔ¤Ì,Ô ª¤ÓÈÔ˜ ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜, Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ÙˆÓ Î·ËÏÂ›ˆÓÎ·È ÙˆÓ ÙÚˆÁÏÒÓ, Ô ı·˘Ì¿ÛÈÔ˜ Ù‡Ô˜, Ô ÂÈÏÈÎÚÈÓ‹˜¯·Ú·ÎÙ‹Ú, Ô ÂÚÈÊÂÚfiÌÂÓÔ˜ Û˘¯Ó¿ÎÈ˜ ·Ó¿ Ù·˜ ·ıË-Ó·˚Î¿˜ Ô‰Ô‡˜ ÌÂ ÙÔ ÙÂÙÚÈÌÌ¤ÓÔÓ Î·È ÍÂıˆÚÈ·ÛÌ¤ÓÔÓÂ·ÓˆÊfiÚÈÔÓ, ÌÂ Ù· ‰ÈÏ¿ Î·Ù·ÚÚ·ÎˆÌ¤Ó· ·ÓÙ·Ïfi-ÓÈ·, ÌÂ ÙËÓ Ú¿‚‰ÔÓ ·Ú·Ì¿Û¯·Ï· Î·È ÙËÓ ¯Â›Ú· ·Èˆ-Ó›ˆ˜ Â› ÙÔ˘ ÛÙ‹ıÔ˘˜…» ÁÚ¿ÊÂÈ Ô ¢. Ã·Ù˙fiÔ˘ÏÔ˜,˘ÔÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ÎÈ ·˘Ùfi˜ «ªÔ¤Ì». √ ∫ÒÛÙ·˜ μ¿ÚÓ·-ÏË˜ ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÈ ÙÔ ÔÚÙÚ¤ÙÔ Î·È ‰›ÓÂÈ ÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ÙË˜ ÏÔÁÔÙÂ¯ÓÈÎ‹˜ ·Í›·˜ ÙÔ˘ ·ÓÙÈıÂÙÈÎ¿ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÌ-Ê¿ÓÈÛË Î·È ÙË ‚ÈÔÙ‹ ÙÔ˘: «Δ¤ÛÛÂÚ· ̄ ÚfiÓÈ· ̇ ‹Û·ÌÂ ‰›-Ï· ÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ EÏÏËÓ· ‰ÈËÁËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ Î·È Î·-Ù¿ ÙË ‰›Î·ÈË ·Ú·‰ÔÍÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ ª·Ï·Î¿ÛË, ‰›Ï·ÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ EÏÏËÓ· ¶ÔÈËÙ‹, ÙÔÓ ∞Ï¤Í·Ó‰ÚÔ ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË. ºÙˆ¯ÔÓÙ˘Ì¤ÓÔ˜ Î·È Û˘ÌÌ·˙ÂÌ¤ÓÔ˜, ÌÂÙ· Á¤ÓÈ· ÙÔ˘ Î·È ÙËÓ ·ÓıÚˆÔÊÔ‚›· ÙÔ˘, Û‡¯Ó·˙Â ÛÙÔÎ·ÊÂÓÂ›Ô ÙÔ˘ ª·ÚÌ·ÁÈ¿ÓÓË […]. √ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË˜ Û˘Ó‹ıÈ˙Â Ó· Î¿ıÂÙ·È ¤Íˆ ·’ ÙÔ Î·ÊÂÓÂ›Ô, ÛÙÔ›Ûˆ Ì¤ÚÔ˜, ‰›Ï· ÛÙÔ ÌÈÎÚfi ·Ú·ı˘Ú¿ÎÈ ÙÔ˘ Ù˙·ÎÈ-Ô‡. ∞fi ÙÔ ·Ú·ı˘Ú¿ÎÈ ¤·ÈÚÓÂ ÙÔÓ Î·Ê¤ ÙÔ˘ ‹ ˙Ë-ÙÔ‡ÛÂ ÊˆÙÈ¿ Ó’ ·Ó¿„ÂÈ ÙÔ ÙÛÈÁ¿ÚÔ ÙÔ˘ ‹ ˙ËÙÔ‡ÛÂÂÊËÌÂÚ›‰·. ª·ÎÚÈ¿ ·’ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÂÏ¿ÙÂ˜, ·ÔÌÔ-ÓˆÌ¤ÓÔ˜ ÛÙ·‡ÚˆÓÂ Ù· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘, ¤ÁÂÚÓÂ ‰›Ï· ÙÔ ÈÂ-Ú·ÙÈÎfi ÙÔ˘ ÎÂÊ¿ÏÈ Î·È ‚˘ıÈ˙fiÙ·ÓÂ ÛÙ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎ¿ÙÔ˘ ÔÓÂÈÚÔÔÏ‹Ì·Ù·: ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎ‹ ÙÔ˘ ˙ˆ‹.» °È·ÙÔÓ ∫ˆÛÙ‹ ¶·Ï·Ì¿, Ë ·Ó·¯ˆÚËÙÈÎ‹ ‰È·ÎÚÈÙÈÎfiÙËÙ·

Πα�λος Nιρβ�νας (σκ�τσο Mιμ. Παπ.).

Γερ�σιμος B�κος (σκ�τσο Z. Παπαντων�ου).

Kωστ�ς Παλαμ�ς (σκ�τσο Mιμ. Παπ.).

K�στας B�ρναλης (ξυλογραφ�α Γ. Kεφαλληνο�).

Γρηγ�ριος Ξεν�πουλος (σκ�τσο Mιμ. Παπ.).

H Oσοι ομ�τεχνοι γν�ρισαντον �διο τον Παπαδιαμ�ντη,γοητευμ!νοι οι περισσ�τεροιαπ� τη φιγο�ρα και την αναχω-ρητικ� διακριτικ�τητα του β�ουτου, ε�δαν τον συγγραφ!α μ!σααπ� τη ζ�σα εικ�να του.


Õ Oρισμ!να απ� ταπεριοδικ� που κατ�καιρο�ς αφι!ρωσαντις σελ�δες τους στονΠαπαδιαμ�ντη καιστο !ργο του.

ÙÔ˘ ‚›Ô˘ Î·ıÚÂÊÙ›˙ÂÙ·È ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘¶··‰È·Ì¿ÓÙË: «¢Â ı˘ÌÔ‡Ì·È ·ÏÏÔ‡ Ó’·¿ÓÙËÛ· ÙÂ¯Ó›ÙË Û·Ó ·˘ÙfiÓ, Ô˘ fi¯ÈÌfiÓÔ Ó· ÌËÓ ¤¯Ë ÙË˜ Ù¤¯ÓË˜ ÙÔ˘ ÙËÓ·˘Ù·Ú¤ÛÎÂÈ·Ó, ·ÏÏ¿ Ó· ÎÔÈÙ¿˙Ë Ò˜Ó· ÎÚ‡„Ë Î¿ıÂ ÙÂ¯Ó›ÙË fi˙· Î·È Î¿ıÂÛÎ¤„Ë, Û· Ì·Ù·ÈfiÙËÙ·. ∏ Ù¤¯ÓË ÙÔ˘Â›Ó·È Ó· ÌË ‰Â›¯ÓÂÈ Î·ÌÌÈ¿ Ù¤¯ÓË, fi¯ÈÌfiÓÔ ÛÙ· ÏfiÁÈ· ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙË Û‡Ó-ıÂÛË, ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜, ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ ÙÔ˘».

AÏÏÔÈ, fiˆ˜ Ô °ÂÚ¿ÛÈÌÔ˜ μÒÎÔ˜, Ôπˆ¿ÓÓË˜ ¢·Ì‚¤ÚÁË˜ ‹ Ô π. £. ΔÛÒÎÏË˜,ÙÔÓ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ì¤¯ÚÈ ÙÔÓ AÁÈÔ ∂ÏÈÛ-Û·›Ô Î·È ÙÔÓ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ó· „¿Ï-ÏÂÈ ÛÙËÓ ·ÁÚ˘Ó›·. ¡· ‰È·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·Ó¿Ú·ÁÂ fiÙÈ Ë ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ÌÔÓÔÊˆÓÈÎfiÙË-Ù· ÙË˜ „·ÏÙÈÎ‹˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È ÌÈ· ÂÚÌË-ÓÂ›· ÁÈ· ÙË ÌÂÙ¿‚·ÛË ·fi ÙÔ ÌÂÙˆÓ˘-ÌÈÎfi Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ÔÏ˘ÊˆÓÈÎfi-·ÓÙÈÛÙÈ-ÎÙÈÎfi Â›‰Ô˜ ÙÔ˘ Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙÔÌÂÙ·ÊÔÚÈÎfi-ÔÈËÙÈÎfi Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ÌÔ-ÓÔÊˆÓÈÎfi Â›‰Ô˜ ÙÔ˘ ‰ÈËÁ‹Ì·ÙÔ˜; ¶¿-ÓÙˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔÓ Û˘Ófi‰Â˘-·Ó ÌÂÚÈÎÔ›, ·˘ÙfiÓ Î·È ÙÔÓ ªˆÚ·˚Ù›‰Ë,ÛÂ Î¿ÔÈÔ ‰È·Ó˘ÎÙÂÚÂ‡ÔÓ Î·ÊÂÓÂ›Ô ‹ÛÂ Î¿ÔÈ· Ù·‚¤ÚÓ·, ÒÛÔ˘ Ó· ÍËÌÂ-ÚÒÛÂÈ. HÙ·Ó ÌÈ· ¿ÏÏË ÂÔ¯‹. °È·fiÏÔ˘˜. ¢ÂÓ ÂÓÓÔÔ‡Û·Ó Ó· ÍÂ¯ˆÚ›ÛÔ˘ÓÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ ·fi ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘.

MÂÙ¿ ı¿Ó·ÙÔÓªÂ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ (1911) ÂÌÊ·Ó›ÛÙË-Î·Ó –Û‡ÌÊˆÓ· ¿ÓÙ· ÌÂ ÙËÓ Î·Ù·-ÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ∫·ÙÛ›-Ì·ÏË– ¿ÏÏ· Â‚‰Ô-Ì‹ÓÙ· ‰‡Ô ‰ËÌÔÛÈ-Â‡Ì·Ù·, ÌÂÏ¤ÙÂ˜ Î·È¿ÚıÚ·, ÂÒÓ˘Ì· Î·È·ÓÒÓ˘Ì·, Î·ıÒ˜ Î·È‰‡Ô ÌÈÎÚ¿ ·ÊÈÂÚÒ-Ì·Ù·-Û˘ÏÏÔÁ¤˜ ÌÂÔÈ‹Ì·Ù· Î·È ÁÓÒ-ÌÂ˜ ÏÔÁ›ˆÓ ÁÈ· ÙÔÓÓÂÎÚfi Ï¤ÔÓ ¶··-‰È·Ì¿ÓÙË. ™Ù· Î·ÙÔ-ÈÓ¿ ¯ÚfiÓÈ·, Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·, Ë ··-‰È·Ì·ÓÙÈÎ‹ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ¤¯ÂÈ ·ÔÎÙ‹-ÛÂÈ Ù¤ÙÔÈÔÓ fiÁÎÔ, ÒÛÙÂ Ô‡ÙÂ Ô ÈÂÚfi˜˙‹ÏÔ˜ ÂÓfi˜ ∫·ÙÛ›Ì·ÏË ‰ÂÓ ı· Î·ÙfiÚ-ıˆÓÂ Ó· ÙËÓ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ. Δ· ÙÂ-ÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÔÈ ÌÂÏ¤ÙÂ˜ ˘ÎÓÒÓÔ˘ÓÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, ÌÂ ÚfiıÂÛË ¿ÏÏÔÙÂ Ó·ÂÚÌËÓÂ‡ÛÔ˘Ó ÙË Ì˘ÛÙËÚÈÒ‰Ë ‰‡Ó·ÌËÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘, Ó··ÓÈ¯ÓÂ‡ÛÔ˘Ó Ù· ÛÙÔÈ¯Â›· ÂÎÂ›Ó· Ô˘ÙÔ Î¿ÓÔ˘Ó ıÂÏÎÙÈÎfi Î·È ÙÔ˘ ‰›ÓÔ˘Ó‰È¿ÚÎÂÈ·, ÎÈ ¿ÏÏÔÙÂ Ó· Ù· ·ÔÌ˘ıÔÔÈ-‹ÛÔ˘Ó. √È ‰ÚfiÌÔÈ ÙË˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË˜ÔÏÏÔ›, Ë ÔÈÎÈÏ›· ÌÂÁ¿ÏË, ÔÈ Û˘-ÁÎÚÔ‡ÛÂÈ˜ ¤ÓÙÔÓÂ˜. OÌˆ˜ ÙÔ ˙ËÙÔ‡ÌÂ-ÓÔ ¤Ó·, Â›ÙÂ ıÂÙÈÎ¿ ÚÔÛÂÁÁ›˙ÂÙ·È ·˘-Ùfi Â›ÙÂ ·ÚÓËÙÈÎ¿. ΔÔ ÔÓÔÌ¿ÙÈÛÂ Î·Ï‡-ÙÂÚ· ·’ fiÏÔ˘˜ Ô ∂Ï‡ÙË˜: «∏ Ì·ÁÂ›·ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË». AÚıÚ·, ÌÂÏ¤ÙÂ˜,‰ÔÎ›ÌÈ·, ·ÊÈÂÚÒÌ·Ù· ÂÚÈÔ‰ÈÎÒÓ, ·-ÓÂÈÛÙËÌÈ·Î¤˜ ¤‰ÚÂ˜ Î·È ‰È‰·ÎÙÔÚÈÎ¤˜‰È·ÙÚÈ‚¤˜, Û˘Ó¤‰ÚÈ· Î·È ËÌÂÚ›‰Â˜, ˆÓÔ˘Î ¤ÛÙÈÓ ·ÚÈıÌfi˜, ¤ÚÁ· ÌÈÎÚ¿ ÌÂÙ¿

ÌÂÁ¿ÏˆÓ, ÌÈ· ı¿Ï·ÛÛ· ·Ó·ÁÓÒÛÂˆÓ ÎÈ¤Ó·˜ ÂÙÂÚfiÎÏËÙÔ˜ ı›·ÛÔ˜ ·Ó·ÁÓˆ-ÛÙÒÓ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔ˘Ó ·˘Ù‹ ÙËÓ «·‰È¿-ÙˆÙË Ì·ÁÂ›·». ªÂ ÂÚÌËÓÂ›Â˜ ÔÈÎ›ÏÂ˜Î·È ˘ÂÚÂÚÌËÓÂ›Â˜ ·›ı·ÓÂ˜. ªÂ ÔÈË-ÙÈÎ‹ ÂÓfiÚ·ÛË ‹ ÌÂ ıÂˆÚËÙÈÎ‹ ÛÎÂ˘‹,ÌÂ Ï·ÙÚÂ›· ‹ ÌÂ ÛÎÂÙÈÎÈÛÌfi, ÌÂ ÊÈÏÔ-ÏÔÁÈÎ‹ Â˘Û˘ÓÂÈ‰ËÛ›· ‹ ÌÂ ÁÏˆÛÛÈÎ¤˜Ï·ıÚÔ¯ÂÈÚ›Â˜, ·ÏÏ¿ ¿ÓÙ· ÌÂ ¤ÓÙ·ÛË,¿ÓÙ· ÌÂ ÙËÓ ÍÂ¯ˆÚÈÛÙ‹ ÂÎÂ›ÓË ·›-ÛıËÛË ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔ ·Û˘Ó‹ıÈÛÙÔ, ÙÔÍÂ¯ˆÚÈÛÙfi. A‚˘ÛÛÔ˜ ¿‚˘ÛÛÔÓ ÂÈÎ·-ÏÂ›Ù·È. ∞˜ Â›Ó·È. ¢ÂÓ ·Óı›˙Ô˘Ó Ì·Ù·›ˆ˜.

∂ÓfiÛˆ ̇ Ô‡ÛÂ ·ÎfiÌË, Â›¯·Ó ·ÔÊ·ÓıÂ›ıÂÙÈÎ¿ ÁÈ· ÙËÓ Ù¤¯ÓË ÙÔ˘ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂ-ÚÔÈ ÏÔÁÔÙ¤¯ÓÂ˜, ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ô¶·Ï·Ì¿˜ Î·È Ô ¶·‡ÏÔ˜ ¡ÈÚ‚¿Ó·˜. §›ÁÔÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ Ô •ÂÓfiÔ˘ÏÔ˜ Î¿ÓÂÈÌÈ· ÁÂÓÈÎ‹ ·ÔÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ··‰È·Ì·-ÓÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ıÂÙÈÎ‹ ÛÙÔ ÁÂÓÈÎfi ÙË˜ÓÂ‡Ì·, ·Ú¿ ÙÈ˜ Î¿ÔÈÂ˜ ÂÈÊ˘Ï¿ÍÂÈ˜.

¶ÂÚÈÔ‰ÈÎ¿ Î·È ÌÂÏ¤ÙÂ˜ΔË ¯ÚÔÓÈ¿ ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘ ¤¯Ô˘ÌÂ·ÊÈÂÚÒÌ·Ù· ÙÚÈÒÓ ÂÚÈÔ‰ÈÎÒÓ (Ã·Ú·˘-

Á‹ [ª˘ÙÈÏ‹ÓË˜], ¤ÙÔ˜ ∞ã, ·ÚÈı. 8, 31 π·-ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1911, ¡¤ÔÓ ¶ÓÂ‡Ì· [∫ˆÓÛÙ·-ÓÙÈÓÔ˘fiÏÂˆ˜], ¤ÙÔ˜ °ã, ·ÚÈı. 3, 1 ºÂ-‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1911 Î·È ∫·ÏÏÈÙ¤¯ÓË˜, ¤ÙÔ˜∞ã, ·ÚÈı. 11, ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ˜ 1911). ™ÙË‰ÂÎ·ÂÙËÚ›‰· ·fi ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ Ù··ÊÈÂÚÒÌ·Ù· Á›ÓÔÓÙ·È ‰‡Ô (ªÔ¤Ì, ¯Ú.∞ã, ·ÚÈı. 3, 15 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1921 Î·È

∂ÏÏËÓÈÎ‹ ∂ÈıÂÒÚË-

ÛÈ˜, ¤ÙÔ˜ π∞ã, ·ÚÈı.159, π·ÓÔ˘¿ÚÈÔ˜1921). ΔÔ 1931 (Â›-ÎÔÛÈ ¯ÚfiÓÈ· ·fi ÙÔı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘) ‰ÂÓ¤¯Ô˘ÌÂ ·ÊÈ¤ÚˆÌ·ÂÚÈÔ‰ÈÎÔ‡, ¤¯Ô˘ÌÂfiÌˆ˜ ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘∏Ï›· μÔ˘ÙÈÂÚ›‰Ë ∞Ï.

¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜, ∞Ï.

ªˆÚ·˚Ù›‰Ë˜. ∏ ˙ˆ‹

Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ (ÂÎ‰ÔÙÈÎfi˜ Ô›ÎÔ˜ ªÈ-¯·‹Ï ™. ∑ËÎ¿ÎË, ÂÓ ∞ı‹Ó·È˜ 1931). ΔÔ1934 Ô °. ∫. ∫·ÙÛ›Ì·ÏË˜ ‚Á¿˙ÂÈ ÙÔ∞Ï¤Í·Ó‰ÚÔ˜ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜. ¶ÚÒÙÂ˜

ÎÚ›ÛÂÈ˜ Î·È ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜. μÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ,Î·È ÙÔ 1938 ÙÔ ™˘ÌÏ‹ÚˆÌ· ‚È‚ÏÈÔÁÚ·-

Ê›·˜ ∞. ¶··‰È·Ì¿ÓÙË (Δ˘ÔÁÚ·ÊÂ›Ô«∂ÛÙ›·»). [™‹ÌÂÚ· Î·È Ù· ‰‡Ô ¤ÚÁ· ÛÂ·Ó·Ù‡ˆÛË ·fi ÙÔ ∂.§.π.∞, ÌÂ ÂÈÛ·Áˆ-ÁÈÎ¿ ÛËÌÂÈÒÌ·Ù· ÙˆÓ ¢ËÌ‹ÙÚË ¢·-ÛÎ·ÏfiÔ˘ÏÔ˘ Î·È ¡. ¢. ΔÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfi-Ô˘ÏÔ˘, ∞ı‹Ó· 1991]. ΔÔ 1934, Â›-ÛË˜, Ô Octave Merlier ÂÎ‰›‰ÂÈ ÙÔ ∞. ¶·-

·‰È·Ì¿ÓÙË °Ú¿ÌÌ·Ù·. (∏ ›‰È· ·˘Ù‹ ·Ï-ÏËÏÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ı· ÂÎ-‰ÔıÂ› ·ÚÁfiÙÂÚ· ·fi ÙÔÓ ∂ÌÌ. π. ªÔ-Û¯ÔÓ¿, ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ √‰˘ÛÛ¤·˜, ∞ı‹Ó·1981, ÂÓÒ ÙÔ 1992 ¤¯Ô˘ÌÂ ÙËÓ ÎÚÈÙÈÎ‹¤Î‰ÔÛ‹ ÙË˜ ·fi ÙÔÓ ¡. ¢. ΔÚÈ·ÓÙ·Ê˘Ï-ÏfiÔ˘ÏÔ, ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ¢fiÌÔ˜). ΔÔ 1936 ÔΔ¤ÏÏÔ˜ AÁÚ·˜ ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÂÈ ÙË ‰ÈÂÈÛ‰˘ÙÈ-ÎfiÙ·ÙË ÌÂÏ¤ÙË ÙÔ˘ «¶Ò˜ ‚Ï¤ÔÌÂ Û‹-ÌÂÚ· ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË» (∞Ú¯Â›ÔÓ ∂˘-

‚Ô˚ÎÒÓ ªÂÏÂÙÒÓ, ÙfiÌ. μã, 1936 [ÙÒÚ·Î·È ÛÙÔ Δ¤ÏÏÔ˜ ‘∞ÁÚ·˜ ∫ÚÈÙÈÎ¿. ΔfiÌÔ˜ÙÚ›ÙÔ˜. ªÔÚÊ¤˜ Î·È ÎÂ›ÌÂÓ· ÙË˜ Â˙Ô-

ÁÚ·Ê›·˜. ºÈÏÔÏÔÁÈÎ‹ ÂÈÌ¤ÏÂÈ· ∫Ò-ÛÙ·˜ ™ÙÂÚÁÈfiÔ˘ÏÔ˜, ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ∂ÚÌ‹˜,∞ı‹Ó· 1984).

Δ· ÃÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ· ÙÔ˘ 1941, ÛÙÈ˜ ‰‡-ÛÎÔÏÂ˜ ÂÎÂ›ÓÂ˜ Ì¤ÚÂ˜, Ë ¡¤· ∂ÛÙ›· ÌÓË-ÌÔÓÂ‡ÂÈ ∞Ï¤Í·Ó‰ÚÔ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ÌÂ¤Ó· ÂÎÙÂÓ¤˜ ·ÊÈ¤ÚˆÌ·. ΔÔ ÁÂÓÈÎfiÓÂ‡Ì· Â›Ó·È ·˘Ùfi Ô˘ ‹‰Ë ¤¯ÂÈ Î·ıÈÂ-ÚˆıÂ›: Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ Â›Ó·È Ô

TÂÚ¿ÛÙÈÔ˜ Û‹ÌÂÚ·Ô fiÁÎÔ˜ ÙˆÓ ‰ËÌÔ-ÛÈÂ˘Ì¿ÙˆÓ, ·Ú·-Ì¤ÓÂÈ, ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜,·‚È‚ÏÈÔÁÚ¿ÊËÙÔ˜


Ã Mια πρ�χειρη επιλογ�απ� μελ!τες, δοκ�μια καιμαρτυρ�ες που στ�θηκανστην εποχ� τους αλλ� καιαργ�τερα βιβλ�α αναφορ�ςστο πρ�σωπο και στο !ργοτου Παπαδιαμ�ντη.

«AÁÈÔ˜ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ °Ú·ÌÌ¿ÙˆÓ»Î·È «ÂÔÚÙ¿˙ÂÙ·È ÙÚÂÈ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ:ÙËÓ ¶ÚˆÙÔ¯ÚÔÓÈ¿, ÙÔ ¶¿Û¯· Î·È Ù·ÃÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ·» (·fi ÙÔ ÂÈÛ·ÁˆÁÈÎfiÛËÌÂ›ˆÌ· ÙÔ˘ ¶. Ã¿ÚË). ™ÙÔ ·ÊÈ¤ÚˆÌ··˘Ùfi, ˘ÌÓËÙÈÎfi ÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ÙÔ˘, Û˘Ó·ÓÙÔ‡ÌÂ Î·È ÙËÓ ÚÒÙË ÛÔ‚·-Ú‹ ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË ÙË˜ ÏÔÁÔÙÂ¯ÓÈÎfiÙË-Ù·˜ ÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ÛÙÔ¿ÚıÚÔ ÙÔ˘ Î·ıËÁËÙ‹ ÙË˜ £ÂÔÏÔÁÈÎ‹˜™¯ÔÏ‹˜ Î·È ∞Î·‰ËÌ·˚ÎÔ‡ ¢. ™. ª·Ï¿-ÓÔ˘. Δ· ‚·ÛÈÎ¿ ÛËÌÂ›· ÙË˜ ·ÌÊÈÛ‚‹-ÙËÛË˜ ·˘Ù‹˜ ı· Â·Ó·ÏËÊıÔ‡Ó ÙÔ1949 ·fi ÙÔÓ ∫. £. ¢ËÌ·Ú¿ ÛÙËÓ πÛÙÔ-

Ú›· ÙË˜ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎ‹˜ §ÔÁÔÙÂ¯Ó›·˜ ÙÔ˘(ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ IÎ·ÚÔ˜, ÙfiÌ. μã [∞ı‹Ó·]1949) Î·È ·fi ÙÔÓ ¶. ªÔ˘ÏÏ¿, ÛÙÔ ‚È-‚Ï›Ô ÙÔ˘ ∞. ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·-

ÊÔ‡ÌÂÓÔ˜ (ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ∂ÚÌ‹˜, ∞ı‹Ó·1974). ¢È·ÏÂÎÙÈÎ‹ Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ·˘ÙÒÓ ÂÚÈÙÒÛÂˆÓ ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË˜·ÔÙÂÏÂ› ÂÓ ÔÏÏÔ›˜ ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ ¡. ¢.ΔÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfiÔ˘ÏÔ˘ ¢·ÈÌfiÓÈÔ ªÂÛËÌ-

‚ÚÈÓfi. EÓÙÂÎ· ÎÂ›ÌÂÓ· ÁÈ· ÙÔÓ ¶··‰È·-

Ì¿ÓÙË (ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ °ÚËÁfiÚË, ∞ı‹Ó·1978), fiÔ˘ ÌÂ ÂÈÛÙÈÎfiÙËÙ· Î·È ÌÂ ÙËÌ¤ıÔ‰Ô ÙÔ˘ «OÌËÚÔÓ ÂÍ √Ì‹ÚÔ˘ Û·-ÊËÓ›˙ÂÈÓ» ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÔÓÙ·È ÔÈ Î˘ÚÈfi-ÙÂÚÂ˜ Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙÂ ·ÌÊÈÛ‚ËÙ‹ÛÂÈ˜ Î·È·ÚÂÚÌËÓÂ›Â˜ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË.

MÂÙ·ÔÏÂÌÈÎ¿™Ù·ıÌÔ‡˜ ÛÙË ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈÎ‹ –ıÂÙÈÎ‹ÛÙË ÌÂÁ¿ÏË ÙË˜ ÏÂÈÔ„ËÊ›·– ÎÚÈÙÈÎ‹ÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ·ÔÙÂ-ÏÔ‡Ó ÙÔ ‰ÔÎ›ÌÈÔ ÙÔ˘ ∑‹ÛÈÌÔ˘ §ÔÚÂ-ÓÙ˙¿ÙÔ˘ «∞Ï¤Í·Ó‰ÚÔ˜ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË˜-¶ÂÓ‹ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ· ·fi ÙÔ ı¿Ó·ÙfiÙÔ˘» (ÂÊËÌ. √ Δ·¯˘‰ÚfiÌÔ˜, 7 π·ÓÔ˘·Ú›-Ô˘ 1961. [ΔÒÚ· ·Ó·ıÂˆÚËÌ¤ÓÔ Î·È ÛÙÔ∑‹ÛÈÌÔ˜ §ÔÚÂÓÙ˙¿ÙÔ˜ ªÂÏ¤ÙÂ˜, ÙfiÌÔ˜ÚÒÙÔ˜, ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ¢fiÌÔ˜, ∞ı‹Ó· 1994,ÛÛ. 235-258]), ÙÔ ‰ÔÎ›ÌÈÔ ÙÔ˘ ∫ˆÛÙ‹ª·ÛÙÈ¿ √ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ (∂Î‰ÔÙÈÎ‹∞ıËÓÒÓ ∞.∂., ∞ı‹Ó·È 1962), ÙÔ ‚È‚Ï›ÔÙÔ˘ √‰˘ÛÛ¤· ∂Ï‡ÙË ∏ Ì·ÁÂ›· ÙÔ˘ ¶·-

·‰È·Ì¿ÓÙË (ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ∂ÚÌÂ›·˜, ∞ı‹Ó·1976 [ΔÒÚ· Î·È ÛÙÔ √‰˘ÛÛ¤·˜ ∂Ï‡ÙË˜∂Ó ÏÂ˘ÎÒ, ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ IÎ·ÚÔ˜, ∞ı‹Ó·1992, ÛÛ. 57-106]), Î·ıÒ˜ Î·È ÙÔ ¿ÚıÚÔÙÔ˘ ¡›ÎÔ˘ ºˆÎ¿ «∏ Ó›ÎË ÙÔ˘ ¶··-‰È·Ì¿ÓÙË» (ÂÊËÌ. ∏ ∫·ıËÌÂÚÈÓ‹, 10ª·ÚÙ›Ô˘ 1977. [ΔÒÚ· Î·È ÛÙÔ ¡›ÎÔ˜ºˆÎ¿˜ ∂È¯ÂÈÚ‹Ì·Ù· ÁÈ· ÙË ÁÏÒÛÛ·-ÁÈ·

ÙË ÏÔÁÔÙÂ¯Ó›·, μÈ‚ÏÈÔˆÏÂ›ÔÓ ÙË˜∂ÛÙ›·˜, ∞ı‹Ó· 1982]). ΔÔ 1979 ÂÎ‰›‰Â-Ù·È ÌÈ· Û˘ÏÏÔÁ‹ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ÌÂ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ∞Ï¤Í·Ó‰ÚÔ˜ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜. ∂›ÎÔÛÈ ÎÂ›-

ÌÂÓ· ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ (¶ÚfiÏÔ-ÁÔ˜-ÂÈÏÔÁ‹: ¡. ¢. ΔÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfiÔ˘-ÏÔ˜, √È ∂Î‰fiÛÂÈ˜ ÙˆÓ º›ÏˆÓ, ∞ı‹Ó·1979) Î·È ÙÔ 1981, ÛÙË ÛÂÈÚ¿ «ΔÂÙÚ¿-‰È· ∂˘ı‡ÓË˜», ·ÊÈÂÚˆÌ·ÙÈÎfi˜ ÙfiÌÔ˜ÌÂ Ù›ÙÏÔ ªÓËÌfiÛ˘ÓÔ ÛÙÔÓ ∞Ï¤Í·Ó‰ÚÔ

¶··‰È·Ì¿ÓÙË. ∂‚‰ÔÌ‹ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ· ·fi

ÙËÓ ÎÔ›ÌËÛ‹ ÙÔ˘. ΔË Û˘Ó‹ıÂÈ· ÙˆÓ·ÊÈÂÚˆÌ¿ÙˆÓ ÛÙÈ˜ ‰ÂÎ·ÂÙËÚ›‰Â˜ ·fiÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ Û˘ÓÂ¯›˙ÂÈ ÙÔ 1991 ÙÔ·ÊÈ¤ÚˆÌ· ÙÔ˘ ÂÚÈÔ‰ÈÎÔ‡ ∞ÓÙ› (·ÚÈı.463, 5 ∞Ú. 1991).

∞fi ÙÔ 1981 Î·È ÌÂÙ¿ Ë ÎÚÈÙÈÎ‹ ÙÔ˘··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ·Ú¯›˙ÂÈ Ó··Ê›ÛÙ·Ù·È ·fi ÙÔÓ Î·ıÈÂÚˆÌ¤ÓÔ«ÂÌÂÈÚÈÎfi» ÙË˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Î·ÈÂÌÏÔ˘Ù›˙ÂÙ·È ÌÂ ÌÂÏ¤ÙÂ˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔıÂˆÚËÙÈÎ¤˜ Î·È «ÎÂÈÌÂÓÔÎÂÓÙÚÈÎ¤˜».Ã·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Ù¤ÙÔÈ-·˜ ÔÈÎÈÏ›·˜ ÌÂÏÂÙÒÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ô Û˘Ï-ÏÔÁÈÎfi˜ ÙfiÌÔ˜ ºÒÙ· ÔÏfiÊˆÙ·. EÓ· ·ÊÈ¤-

ÚˆÌ· ÛÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË Î·È ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ

ÙÔ˘ (ÂÈÌ¤ÏÂÈ· ¡. ¢. ΔÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfiÔ˘-ÏÔ˜, ∂.§.π.∞., ∞ı‹Ó· 1981), ÙÔ ·ÊÈ¤Úˆ-Ì· ÙÔ˘ ÂÚÈÔ‰ÈÎÔ‡ ¢È·‚¿˙ˆ (·ÚÈı. 165,8 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1987), Î·ıÒ˜ Î·È Ù· ¶Ú·ÎÙÈ-

Î¿ ÙÔ˘ ∞ã ‰ÈÂıÓÔ‡˜ Û˘ÓÂ‰Ú›Ô˘ ÁÈ· ÙÔÓ∞Ï¤Í·Ó‰ÚÔ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, ÙÔ ÔÔ›ÔÚ·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ ÙÔÓ ™ÂÙ¤Ì‚ÚÈÔÙÔ˘ 1991 ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ. (∂Î‰fiÛÂÈ˜ ¢fiÌÔ˜,[∞ı‹Ó· 1996]). ∫·ı·Ú¿ «ÂÓ‰ÔÎÂÈÌÂÓÈ-Î‹» ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈ-ÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ‚·ÛÈÛÌ¤ÓË ÛÙËÓ ·ÊËÁËÌ·-ÙÈÎ‹ ıÂˆÚ›· ÙÔ˘ G. Genette, ÂÈ¯ÂÈÚÂ› ËÂÚÁ·Û›· ÙË˜ °. º·Ú›ÓÔ˘-ª·Ï·Ì·Ù¿ÚË∞ÊËÁËÌ·ÙÈÎ¤˜ ÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ ÛÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿-

ÓÙË 1887-1910 (ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ∫¤‰ÚÔ˜, [∞ı‹-Ó· 1987]). °ÂÓÈÎ¿, Î·Ù¿ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›·¯ÚfiÓÈ·, fiÏÂ˜ ÔÈ «ÌÔÓÙ¤ÚÓÂ˜» Ì¤ıÔ‰ÔÈ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË˜ ÙË˜ ÏÔÁÔÙÂ¯Ó›·˜ (ÎÔÈ-ÓˆÓÈÔÏÔÁÈÎ‹, „˘¯·Ó·Ï˘ÙÈÎ‹, ÊÂÌÈÓÈ-ÛÙÈÎ‹ Î.Ï.) ¤¯Ô˘Ó ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ÂÊ·ÚÌfi-˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎfi ÎÂ›ÌÂÓÔ,ÌÂ ÔÈÎ›Ï· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù·. ∂ÈÛÙÚÔÊ‹ÛÙÔÓ ÂÍˆÎÂÈÌÂÓÈÎfi ÊˆÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ÏÔÁÔ-ÙÂ¯ÓÈÎÔ‡ ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·ÙÔ˜ Û˘ÓÈÛÙ¿ ÙÔ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ ∫ˆÛÙ‹ ¶··ÁÈÒÚÁË ∞Ï¤Í·Ó-

‰ÚÔ˜ ∞‰·Ì·ÓÙ›Ô˘ ∂ÌÌ·ÓÔ˘‹Ï (ÂÎ‰fiÛÂÈ˜∫·ÛÙ·ÓÈÒÙË, ∞ı‹Ó· 1997), ÂÓÒ ÛÙË ıÂ-ˆÚ›· ÙÔ˘ Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ª›Ï·Ó∫Ô‡ÓÙÂÚ· ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÙÔ ‰ÔÎ›ÌÈÔ ÙÔ˘§¿ÎË ¶ÚÔÁÎ›‰Ë ∏ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ Ì˘ıÈ-

ÛÙÔÚ‹Ì·ÙÔ˜. ∞fi ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË

ÛÙÔÓ μÔÎÎ¿ÎÈÔ (μÈ‚ÏÈÔˆÏÂ›ÔÓ ÙË˜∂ÛÙ›·˜, ∞ı‹Ó· 1998), ÚÔÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ Ó··Ô‰Â›ÍÂÈ fiÙÈ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜, ÚÔ‰›-‰ÔÓÙ·˜ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ, ¤ÁÈÓÂ«Ô ªÂÁ¿ÏÔ˜ ¶ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ ÙÔ˘ ª˘ıÈÛÙÔ-Ú‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙË ÃÒÚ· ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘». ∏Û˘˙‹ÙËÛË Ô˘ ¿ÓÔÈÍÂ Ë ÚfiÎÏËÛË ÙÔ˘Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È, È-ÛÙÂ‡ˆ, ·ÎfiÌ· ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙË˜.

ΔÔ Â›· Î·È ÛÙËÓ ·Ú¯‹: Â›Ó·È ·‰‡Ó·-ÙÔÓ Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ Ï¤ÔÓ Î·ÓÂ›˜ÙÈ ÁÚ¿ÊÂÙ·È Î·È ÙÈ Á›ÓÂÙ·È Û‹ÌÂÚ· ÁÈ·ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË. √‡ÙÂ Ë ÊÈÏfiÙÈÌËÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ «∂ÓÈ·˘Ùfi˜»,ÙˆÓ ¶··‰È·Ì·ÓÙÈÎÒÓ ΔÂÙÚ·‰›ˆÓ, ÙÔ˘ÂÚÈÔ‰ÈÎÔ‡ Ô˘ ÂÈÌÂÏÂ›Ù·È Ô ¡. ¢.ΔÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfiÔ˘ÏÔ˜ (ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ¢fi-ÌÔ˜, ÙÂ‡¯. 1: 1992, ÙÂ‡¯. 2: 1993, ÙÂ‡¯.3: 1995 Î·È ÙÂ‡¯. 4: 1998) ÌÔÚÂ› Ó·«Î·Ï‡„ÂÈ» ÌÂ ·fiÏ˘ÙË ÏËÚfiÙËÙ· fiÏËÙË Á‡Úˆ ·fi ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ‰Ú·-ÛÙËÚÈfiÙËÙ·, ÛÂ fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ÁˆÓÈ¤˜ ÙË˜∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ ÔÏfiÎÏËÚÔ˘.

ΔÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË: ÌÈ· ÌÂ-Á¿ÏË ÚfiÎÏËÛË ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙÂ˜. EÓ·˜ÛÙ›‚Ô˜, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ÌÂÙÚÈ¤Ù·È Ë ·Ó·-ÁÓˆÛÙÈÎ‹ Î·È ÎÚÈÙÈÎ‹ Ì·˜ Â¿ÚÎÂÈ·,·ÏÏ¿ Î·È Ë ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ‹ Ì·˜ Â˘·ÈÛıË-Û›·. ∫·È ¯ıÂ˜ Î·È Û‹ÌÂÚ· Î·È ¿ÓÙ· ÔÌ·ÁÂ˘ÙÈÎfi˜ Î·È Ì·ÁÈÎfi˜ ™ÎÈ·ı›ÙË˜, ÙÔÛÎÔÙÂÈÓfi ÙÚ˘ÁfiÓÈ ÙˆÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ì·˜«–ÙËÚÔ˘Ì¤ÓˆÓ ¿ÓÙ· ÙˆÓ ·Ó·ÏÔÁÈÒÓ–«ÎÂ›Ù·È ÂÈ˜ ÙÒÛÈÓ Î·È ·Ó¿ÛÙ·ÛÈÓ ÔÏ-ÏÒÓ». ∞˘Ùfi ÛËÌ·›ÓÂÈ ˆ˜ ‰ÂÓ ÎÚ›ÓÂÙ·È·ÏÏ¿ ÎÚ›ÓÂÈ – ÂÚ› ˙ˆ‹˜ Î·È ı·Ó¿ÙÔ˘».(¡. ¢. ΔÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfiÔ˘ÏÔ˜, ¢·ÈÌfiÓÈÔ

ªÂÛËÌ‚ÚÈÓfi).


Eκδοτικ�περιπ�τεια

Tης B∞™π§π∫◊˜ §∞ª¶ƒ√¶√⁄§√À

Φιλολ�γου – υποψ φιας δ.φ.

™Δπ˜ Δ∂§∂ÀΔ∞ÿ∂˜ Ì¤ÚÂ˜ ÙÔ˘ 1910 Ô¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜, Ï›ÁÔ ÚÈÓ ÌÂÙ·-‚Â› ÛÙËÓ «¤Ú· ·ÙÚ›‰·», ·fi

ÙËÓ ÎÏ›ÓË ÙË˜ ·ÚÚÒÛÙÈ·˜ ·Ë‡ı˘ÓÂÏfiÁÈ· ·ÚËÁÔÚÈ¿˜ ÛÙÈ˜ ·‰ÂÏÊ¤˜ ÙÔ˘,Ô˘ ı· ¤ÌÂÓ·Ó Ï¤ÔÓ ¯ˆÚ›˜ ‚ÔËıfi Î·ÈÚÔÛÙ¿ÙË: «TÒÚ· Ô˘ ı· Ê‡Áˆ ÂÁÒ,¤¯ˆ Î·ÏÔ‡˜ Ê›ÏÔ˘˜ Î·È ÌÂ ·Á·Ô‡Ó,Î·È ı· ÌÂ ÂÓı˘ÌÔ‡ÓÙ·È, Î·È Ù· ‚È‚Ï›·ÌÔ˘ ı· Ù˘ÒÛÔ˘Ó Î·È ÏÂÙ¿ ı· Û·˜‰ÒÛÔ˘Ó». T· ÏfiÁÈ· ·˘Ù¿ Â·ÏËıÂ‡ÙË-Î·Ó ˆ˜ ÚÔÊËÙÈÎ¿.

O ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜, fiÛÔ ˙Ô‡ÛÂ, ‰ÂÓÂ˘Ù‡¯ËÛÂ Ó· ÎÚ·Ù‹ÛÂÈ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘‰ÈÎfi ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô. TÔ 1891 Â›¯Â ‰ËÌÔÛÈ-Â‡ÛÂÈ ·ÁÁÂÏ›· ÁÈ· ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÌÈ·˜ÂÎÏÔÁ‹˜ ·fi Ù· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ ÌÂ ÙÔÓÙ›ÙÏÔ «£·Ï·ÛÛÈÓ¿ EÈ‰‡ÏÏÈ·», Ô˘ fiÌˆ˜‰ÂÓ ¤ÌÂÏÏÂ Ó· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈËıÂ›. O K.¶·Ï·Ì¿˜ ·fi ÙÔ 1899 Â›¯Â ‹‰Ë ÂÈÛË-

Ì¿ÓÂÈ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· ÌÈ· ·˘ÙÔÙÂÏ‹ ¤Î-‰ÔÛË ÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘,Ô˘ ·Ú¤ÌÂÓÂ Î·ÙÂÛ·ÚÌ¤ÓÔ ÛÂ ÂÊË-ÌÂÚ›‰Â˜ Î·È ÂÚÈÔ‰ÈÎ¿, ·Ó¤Î‰ÔÙÔ Î·ÈÛ¯Â‰fiÓ ·ÓÂ‡ÚÂÙÔ.

T‹‰Â Î·ÎÂ›ÛÂTÔ ‚È‚Ï›Ô ÙˆÓ º. A. ¢ËÌËÙÚ·ÎfiÔ˘ÏÔ˘Î·È °. A. XÚÈÛÙÔ‰Ô‡ÏÔ˘ «º‡ÏÏ· ÂÛÎÔÚ-

ÈÛÌ¤Ó·» (1994), ‰È¤Ï˘ÛÂ Î¿ÔÈÔ˘˜ Ì‡-ıÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ‰‹ıÂÓ ÚÔ¯ÂÈÚÔÁÚ·Ê›·ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË. O Û˘ÁÁÚ·Ê¤·˜Ì·˜ ÂÚÁ·˙fiÙ·Ó ÌÂ ·ÍÈÔı·‡Ì·ÛÙË ÂÈ-ÌÔÓ‹, ÒÛÔ˘ Ó· ‰ÒÛÂÈ ÛÙ· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù¿ÙÔ˘ ÙËÓ ÙÂÏÈÎ‹ ÌÔÚÊ‹. ¶ÚˆÙfiÁÚ·ÊÂÙ· ÎÂ›ÌÂÓ¿ ÙÔ˘, ·ÎÚÈ‚Ô˙‡ÁÈ˙Â Î¿ıÂÊÚ¿ÛË, ·ÎfiÌË Î·È Î¿ıÂ ÛËÌÂ›Ô ÛÙ›ÍË˜,ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜ Ù· Í·Ó·‰Ô‡ÏÂ˘Â Î·È Â¤-ÊÂÚÂ ·ÏÏ·Á¤˜ ·ÎfiÌË Î·È ·ÊÔ‡ ·˘Ù¿ Â›-¯·Ó ‰ËÌÔÛÈÂ˘ıÂ›, Î¿ÓÔÓÙ·˜ ÙÈ˜ ‰ÈÔÚ-ıÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ¿Óˆ ÛÙ· ·ÔÎfiÌÌ·Ù·ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÛÂˆÓ. K¿ÔÙÂÛ˘Ó¤‚Ë Ó· ‰ÒÛÂÈ ÙÔ ›‰ÈÔ ‰È‹ÁËÌ· ÛÂ‰‡Ô ÂÎ‰fiÙÂ˜, ¤¯ÔÓÙ·˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ÂÓÛˆ-

Ì·ÙÒÛÂÈ ÛÙÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¤˜ÁÚ·Ê¤˜ ‹ ÚÔÛı‹ÎÂ˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ı¤-ÙÂÈ ÙÔÓ ÌÂÏÏÔÓÙÈÎfi ÂÎ‰fiÙË–ÂÚÂ˘ÓËÙ‹ÌÚÔÛÙ¿ ÛÂ ‰›ÏËÌÌ· Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙËÁÚ·Ê‹ Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÙÈÌ‹ÛÂÈ.

O ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ ‰ÂÓ ÂÂ‰›ˆÎÂ ÙËÓÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ ¯ÂÈÚÔÁÚ¿-ÊˆÓ Ô˘ ¤‰ÈÓÂ ÁÈ· ‰ËÌÔ-Û›Â˘ÛË. T· ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê¿ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÏÔÈfiÓ «¤ÎıÂÙ·ÚÈÁÌ¤Ó· ÛÙË ‚ÚÂÊÔ‰fi¯ÔÙÔ˘ BÚÂÊÔÎÔÌÂ›Ô˘», fiˆ˜Ï¤ÂÈ Ô °. ¢ÚÔÛ›ÓË˜ ÙÔ1925. KÚ·ÙÔ‡ÛÂ fiÌˆ˜·ÔÎfiÌÌ·Ù· ÙˆÓ ‰ËÌÔÛÈ-Â˘Ì¤ÓˆÓ ‰ÈËÁËÌ¿ÙˆÓÙÔ˘, ÛÎÔÂ‡ÔÓÙ·˜ Ó· Ù·ÂÎ‰fiÛÂÈ Î¿ÔÙÂ ˘fi ÌÔÚÊ‹ ‚È‚Ï›Ô˘Î·È Ê‡Ï·ÛÛÂ Ô ›‰ÈÔ˜ Ù· ·˘ÙfiÁÚ·Ê¿ÙÔ˘, fiÛ· ÂÚÈÂ›¯·Ó ·‰ËÌÔÛ›Â˘Ù· ÎÂ›-ÌÂÓ· ‹ Û¯Â‰È¿ÛÌ·Ù· Î·È ÚÒÙÂ˜ ÁÚ·-Ê¤˜. TÔ ÔÏ‡ÙÈÌÔ ·˘Ùfi ·Ú¯Â›Ô ¶··-‰È·Ì¿ÓÙË, ÎÏÂÈÛÌ¤ÓÔ ÛÂ ¤Ó· ÎÈ‚ÒÙÈÔ,ÙÔ ÌÂÙ¤ÊÂÚÂ Ô ›‰ÈÔ˜ ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ fiÙ·ÓÌÂÙ·ÎfiÌÈÛÂ ÂÎÂ› ÔÚÈÛÙÈÎ¿ ÙÔ 1908 Î·È

H Aγγελ�α του 1902 για να εκδοθο�ν «Tαθαλασσιν� ειδ�λλια». Eχει προηγηθε� ανεπι-τυχ�ς, �λλη μια το 1891. Tο 1907 ναυαγε�μια τρ�τη, απ� τη Bιβλιοθ�κη Mαρασλ�. Tο�διο επ�σης η αναγγελθε�σα το 1908 �κδοση�ργων απ� το περ. «N�α Zω�» (τε�χος Aπρ.)Kαι η ειρωνε�α μεταφρασμ�να - δ�ο διηγ�-ματα, μαζ� με μια μελ�τη κυκλοφορο�ν το1908 αυτοτελ�ς στα γαλλικ� σε βιβλ�ο.

H Δ�ο απ� τους �ντεκα συνολικ� τ�μους που εξ�δωσε στο δι�στημα1912-14 ο Γ. Φ�ξης. Aγ�ρασε, με πρωτοβουλ�α του Bλαχογι�ννη,τα δικαι�ματα απ� τις αδελφ�ς του Παπαδιαμ�ντη. Tου παραχω-ρ�θηκε μ�ρος του αρχε�ου και ο Φ�ξης δο�λεψε τις εκδ�σεις, �χο-ντας στα χ�ρια του πολλ� απ� τα χειρ�γραφα � αποκ�μματα πρ�-των δημοσιε�σεων. (φωτ.: EΛIA).

O ÈÔ ÂÈÊ·Ó‹˜ ‰ÈË-ÁËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ ‰ÂÓÎÚ¿ÙËÛÂ ÛÙ· ¯¤ÚÈ·ÙÔ˘ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô


ÌÂ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ Ë ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ÙˆÓÁÚ·ÊÙÒÓ ÙÔ˘ ÌfiÏÈ˜ ¿Ú¯È˙Â. OÈ ÊÙˆ¯¤˜·‰ÂÏÊ¤˜ ÙÔ˘ ˆÏÔ‡Û·Ó ‹ ·Ú·¯ˆÚÔ‡-Û·Ó ÎÔÌÌ¿ÙÈ· ÙÔ˘ ·Ú¯Â›Ô˘ ÛÂ fiÔÈÔÓÂÓ‰È·ÊÂÚfiÙ·Ó ¤ÛÙˆ Î·È Ï›ÁÔ ÁÈ’ ·˘Ù¤˜.°È· ÙÔ ÛÎfiÚÈÛÌ· ÙˆÓ ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊˆÓÙÔ˘ ·Ú¯Â›Ô˘, Ô °. B·Ï¤Ù·˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ-Â› ÙÔÓ fiÚÔ «¯·Ï·ÛÌfi˜».

TËÓ Â·‡ÚÈÔÓ ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘TÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÁÈ· ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙˆÓ ¤Ú-ÁˆÓ ÂÎ‰ËÏÒıËÎÂ, fiˆ˜ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ ÔÎ˘Ú AÏ¤Í·Ó‰ÚÔ˜ Â›¯Â ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ, ·fiÙËÓ Â·‡ÚÈÔ ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘. MÂÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÙÔ˘ Ê›ÏÔ˘ ÙÔ˘ °. BÏ·¯Ô-ÁÈ¿ÓÓË Ù· ‰ÈÎ·ÈÒÌ·Ù· ÂÎ‰fiÛÂˆ˜ Ô˘-Ï‹ıËÎ·Ó ·fi ÙÈ˜ ·‰ÂÏÊ¤˜ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË ÛÙÔÓ ÂÎ‰ÔÙÈÎfi Ô›ÎÔ °. º¤ÍË, Î·È·fi ÙÔ 1912 Ò˜ ÙÔ 1914 Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡Ó¤ÓÙÂÎ· Û˘ÓÔÏÈÎ¿ ÙfiÌÔÈ. K¿ÔÈ· ‰ÈËÁ‹-Ì·Ù· ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ô BÏ·¯ÔÁÈ¿ÓÓË˜ Î·ÈÚˆÙÔ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÔÓÙ·È ÛÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi«K·ÏÏÈÙ¤¯ÓË˜». H ¤Î‰ÔÛË º¤ÍË ¤ÁÈÓÂÁÚ‹ÁÔÚ·, ÌÂ ÚÔ¯ÂÈÚfiÙËÙ· Î·È ·ÚÎÂ-Ù¤˜ ·Ù¤ÏÂÈÂ˜, ·Ú·ÏÂ›„ÂÈ˜ Î·È Ï¿ıË,ˆÛÙfiÛÔ ÛÂ Î¿ÔÈÂ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ Ì¿˜‰›ÓÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ÁÚ·Ê¤˜ ·fi ÙÈ˜ ÚÒ-ÙÂ˜ ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÛÂÈ˜, ·ÊÔ‡ Ô ÂÎ‰fiÙË˜ Â›¯ÂÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘ ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ¯ÂÈÚfiÁÚ·-Ê· ‹ ·ÔÎfiÌÌ·Ù· ÙÔ˘ ·Ú¯Â›Ô˘ ¶··-‰È·Ì¿ÓÙË. TËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ Ô HÏ. ¢ÈÎ·›-Ô˜ ÂÍ¤‰ˆÛÂ ÙÚ›· ÙÔÌ›‰È· ÌÂ ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·,ÛÙ· ÔÔ›· ¿ÏÏÔÙÂ ‰È·ÛÒ˙ÂÈ ÁÓ‹ÛÈÂ˜ÁÚ·Ê¤˜, ¿ÏÏÔÙÂ fiÌˆ˜ ÂÂÌ‚·›ÓÂÈÛÙÔ˘˜ ‰È·ÏfiÁÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ··ÏÂ›„ÂÈ ÙÔÛÎÈ·ı›ÙÈÎÔ È‰›ˆÌ·. T· ·˘ÙfiÁÚ·Ê· Ô˘Â›¯Â Ô º¤ÍË˜ ¤Ú·Û·Ó ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘EÏÂ˘ıÂÚÔ˘‰¿ÎË ÁÈ· ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ¤ÓÙÂÌÈÎÚÒÓ ÙfiÌˆÓ Ô˘ ¿Ú¯ÈÛÂ ÙÔ 1924 Î·ÈÔÏÔÎÏËÚÒıËÎ· ÙÔ 1930. O EÏÂ˘ıÂÚÔ˘-‰¿ÎË˜ ·ÎÔÏÔ˘ıÂ› Î·Ù¿ fi‰·˜ ÙËÓ ¤Î-‰ÔÛË º¤ÍË Î·È ·Ó··Ú¿ÁÂÈ Ù· Ï¿ıËÙË˜. H ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ fiÌˆ˜ Â›Ó·È fiÙÈ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÂÈ Î¿ÔÈ· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· ÁÈ·ÚÒÙË ÊÔÚ¿.

Afi ÙÔ 1918 Ô˘ ÚˆÙÔ‹ÁÂ Ô ‰Ë-ÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ Î·È ÏÔÁÔÙ¤¯ÓË˜ K. º·Ï-Ù¿ÈÙ˜ ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ, ÂÓ‰È·Ê¤ÚıËÎÂ ÁÈ·ÙËÓ ÔÈÎÙÚ‹ Ù‡¯Ë ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ ÙÔ˘ ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË, ÔÈ ÔÔ›Â˜ ÛÂ ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ·ÙÔ˘ ·Ú·¯ÒÚËÛ·Ó ·˘ÙfiÁÚ·Ê· ÌÂ·Ó¤Î‰ÔÙ· ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¿ ÔÈ‹Ì·Ù· Î·È·ÙÂÏ‹ ÎÔÌÌ¿ÙÈ· ·fi ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·, Î·-ıÒ˜ Î·È ·ÔÎfiÌÌ·Ù· ÚÒÙˆÓ ‰ËÌÔÛÈ-Â‡ÛÂˆÓ. T· ÔÈ‹Ì·Ù· ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÔÓÙ·È·fi ÙÔÓ º·ÏÙ¿ÈÙ˜, ‹ ·Ú·¯ˆÚËÌ¤Ó··fi ·˘ÙfiÓ, ÛÂ ‰È¿ÊÔÚ· ÂÚÈÔ‰ÈÎ¿. K¿-ÔÈ· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· ÌÂ ÓÂfiÙÂÚË ÂÂÍÂÚÁ·-Û›· Î·È ‰ÈÔÚıÒÛÂÈ˜ ·fi ÙÔ ¯¤ÚÈ ÙÔ˘¶··‰È·Ì¿ÓÙË ·Ó·‰ËÌÔÛÈÂ‡ÔÓÙ·È Î˘-Ú›ˆ˜ ÛÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi «MÔ˘Î¤ÙÔ» ÛÙ·¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ’30. ™Ù· 1925-27 ÚˆÙÔ‰Ë-ÌÔÛÈÂ‡ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÊËÌÂÚ›‰· «EÏÂ‡ıÂ-

ÚÔÓ B‹Ì·» Î·È «K˘ÚÈ·Î‹ ÙÔ˘ EÏÂ˘ı¤ÚÔ˘

B‹Ì·ÙÔ˜» ‰¤Î· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· Ô˘ Ô ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË˜ Â›¯Â ‰ÒÛÂÈ ÙÔ 1907 ÛÙÔÓ¢. K·ÎÏ·Ì¿ÓÔ ÁÈ· Ó· ‰ËÌÔÛÈÂ˘ÙÔ‡ÓÛÙËÓ ÂÊËÌÂÚ›‰· «TÔ N¤ÔÓ AÛÙ˘», Î¿ÙÈÔ˘ ÙfiÙÂ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓÂ.

™ÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙË˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›·˜ ÙÔ˘ ’30 ÔOctave Merlier, °¿ÏÏÔ˜ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÛÙ‹˜Î·È ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ‰fiÎÈÌÔ˜ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹˜ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ÛÙË Á·ÏÏÈÎ‹ ÁÏÒÛ-Û·, ‹ÁÂ ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ, ÁÓˆÚ›ÛÙËÎÂ ÌÂÙËÓ K˘Ú·ÙÛÔ‡Ï· ¶··‰È·Ì¿ÓÙË Î·È·ÊÔ‡ ¤Ï·‚Â Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ·Ú¯Â›Ô˘, ÂÍ¤‰ˆ-ÛÂ ÙËÓ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· ¶··‰È·Ì¿ÓÙËÌÂ ÚfiÏÔÁÔ Î·È ÏÔ‡ÛÈÔ ÊÈÏÔÏÔÁÈÎfi˘ÔÌÓËÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ 1934 Î·È ÙËÓ ›‰È·¯ÚÔÓÈ¿ ÂÍ¤‰ˆÛÂ ¤Ó·Ó ÙfiÌÔ ÌÂ ÌÂÙ·-

Ã O Γι�ννης Bλαχο-γι�ννης στ�θηκεπροστ�της του Πα-παδιαμ�ντη μ�χριτο θ�νατ� του.«Πρ�τον �ρχομαι νασας ενθυμ�σω τηναδελφικ�ν φιλ�ατου μακαρ�του αδελ-φο� μας και δε�τε-ρον λαμβ�νω τοθ�ρρος να σας ερω-τ�σω δι� την υπ�θε-σιν της εκτυπ�σεωςτων �ργων», τουγρ�φουν (14/10/11)οι αδελφ�ς του.

H O Δημ�τριος Kακλαμ�νος (Λονδ�-νο 1944) δημοσιε�ει, στα 1925-27,δ�κα διηγ�ματα του Παπαδιαμ�ντηστο «Eλε�θερο B�μα». Tου τα ε�χε δ�-σει ο �διος στα 1907 για δημοσ�ευσηστην εφημερ�δα το «N�ον Aστυ» πουεξ�διδε ο Kακλαμ�νος. Oμως, την�δια χρονι� (24/3), το «N�ον Aστυ»�λλαξε εκδ�τη, αφο� ο Kακλαμ�νοςμπ�κε απ� τ�τε στη διπλωματ�α. Eτσι�μειναν στα χ�ρια του για μια εικοσα-ετ�α αδημοσ�ευτα τα διηγ�ματα.(φωτ.: N. Γ. Kαλλ�νικος «Δημ. Kα-κλαμ�νος» εκ. «Δ�μος»).

H O K. Φαλτ�ιτς γ�ρωστα 1920. Eδειξε ενδια-φ�ρον για τις αδελφ�ςτου Παπαδιαμ�ντη καιταξ�δεψε το 1918 στηΣκι�θο. Eκε�νες σεαντ�λλαγμα του παρα-χ�ρησαν αυτ�γραφακαι αποκ�μματα πρ�-των δημοσιε�σεων. K�-ποια διηγ�ματα επεξερ-γασμ�να εκ ν�ου καιδιορθωμ�να απ� τονΠαπαδιαμ�ντη αναδη-μοσιε�θηκαν στη δεκαε-τ�α του ’30, κυρ�ως στοπεριοδικ� «Mπουκ�το».


H Oκτ�βιος και M�λπω Mερλι� το 1932 στη Σκι�θο. OΓ�λλος νεοελληνιστ�ς απ� το 1925 ταξ�δεψε πολλ�ςφορ�ς στη Σκι�θο. Γν�ρισε και καλλι�ργησε στεν�γνωριμ�α με τις αδελφ�ς του Παπαδιαμ�ντη. Tου παρα-χωρ�θηκε και εξ�δωσε υποδειγματικ� το 1934 την«Aλληλογραφ�α». Tην �δια χρονι� εξ�δωσε επ�σης �ναντ�μο με μεταφρασμ�να διηγ�ματα στα γαλλικ� (φωτ.:«Παπαδιαμ�ντης και Σκι�θος», εκδ. K.M.Σ., 1991).

Õ H βιβλιογραφ�α «Aλ�ξ. Παπαδια-μ�ντη» του Γι�ργου Kατσ�μπαλη(φωτογραφ�α) αν και δημοσιευμ�νηστη δεκαετ�α του ’30 εξακολουθε� να�χει θεμελιακ� αξ�α. Kατ� καιρο�ς�χουν γ�νει συμπληρ�σεις αλλ� ηβιβλιογραφικ� ενημ�ρωση γ�ρω απ�τον Παπαδιαμ�ντη π�σχει. Aκ�μηδεν βρ�θηκε ο φιλ�τιμος βιβλιογρ�-φος του. (φωτ.: αρχε�ο K. Λι�ντη).

ÊÚ¿ÛÂÈ˜ ‰ÈËÁËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË ÛÙ· Á·ÏÏÈÎ¿.

TÔ 1940 ÂÎ‰fiıËÎÂ Ë ‚Ú·‚Â˘Ì¤ÓËÌÔÓÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ °. B·Ï¤Ù· «¶··‰È·-

Ì¿ÓÙË˜. H ̇ ˆ‹ – TÔ ¤ÚÁÔ – H ÂÔ¯‹ ÙÔ˘»,Ô˘ ÌÂÏÂÙ¿ ÙË ˙ˆ‹ Î·È ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·ÙÔ˘ Û˘ÁÁÚ·Ê¤· ÈÛÙÔÚÈÎ¿ Î·È ÎÚÈÙÈÎ¿.EÍÂÙ¿˙ÂÈ ÙËÓ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· Î·È ÙÈ˜ÈÔ ÏÂÙ¤˜ Ù˘¯¤˜ ÙÔ˘ ‚›Ô˘ ÙÔ˘ ¶··-‰È·Ì¿ÓÙË, ÂÓÒ ÛÙÔÙ¤ÏÔ˜ ÙË˜ ÌÂÏ¤ÙË˜‰›‰ÂÙ·È ÌÈ· Ù·ÍÈÓÔ-ÌËÌ¤ÓË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·-Ê›· ÌÂ ÛÎÔfi Ó·ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ˆ˜‚ÔËıËÙÈÎ‹ ·ÊÂÙË-Ú›· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·-ÁÓ¤ÛÙÂÚÔ˘˜ ÂÚÂ˘-ÓËÙ¤˜. M¤Û· ÛÙËÓK·ÙÔ¯‹, Â›ÛË˜, ÙÔ1945, ÂÈ¯ÂÈÚÔ‡ÓÎ·È ÔÈ EÎ‰fiÛÂÈ˜K·Ú·‚›· ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ··‰È·Ì·-ÓÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ÛÙ·Ì·ÙÔ‡Ó fiÌˆ˜ ÛÙÔÓÚÒÙÔ ÙfiÌÔ, Ù· «£·Ï·ÛÛÈÓ¿ EÈ‰‡ÏÏÈ·».

T· «A·ÓÙ·»K·ıÒ˜ Ù· ̄ ÚfiÓÈ· ÂÚÓÔ‡Û·Ó Î·È ÔÈ ·-ÏÈ¤˜ ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈÎ¤˜ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ Â›¯·ÓÂÍ·ÓÙÏËıÂ›, Úfi‚·ÏÏÂ ÂÈÙ·ÎÙÈÎfi ÙÔ·›ÙËÌ· ÙˆÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÒÓ ·ÓıÚÒˆÓ,·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔ‡ ÁÈ· ÌÈ· ÎÚÈÙÈÎ‹Î·È Û˘ÓÔÏÈÎ‹ ¤Î‰ÔÛË, ÌÈ· ¤Î‰ÔÛË ‰Ë-Ï·‰‹ Ô˘ ı· Û˘ÌÂÚÈÏ¿Ì‚·ÓÂ fi¯È Ìfi-ÓÔ Ù· ÈÛÙÔÚÈÎ¿ Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·Ù·, ÙÈ˜ÓÔ˘‚¤ÏÂ˜ Î·È Ù· 170 ¿Óˆ-Î¿Ùˆ ‰ÈË-Á‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, ·ÏÏ¿ ·Îfi-ÌË Ù· ÔÈ‹Ì·Ù·, Ù· ¿ÚıÚ·, ÙÈ˜ ÂÈÊ˘Ï-Ï›‰Â˜, ÙÈ˜ ÓÂÎÚÔÏÔÁ›Â˜ Î·È Ù· Ï›Á·˘ÌÓÔÁÚ·ÊÈÎ¿ ÎÂ›ÌÂÓ· Ô˘ Û˘Ó··ÚÙ›-˙Ô˘Ó ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘. H ÚÒÙË ¤Î‰ÔÛËÙˆÓ «A¿ÓÙˆÓ» ¿Ú¯ÈÛÂ ÙÔ 1954 ·fiÙÔÓ ÂÎ‰ÔÙÈÎfi Ô›ÎÔ ¢. ¢ËÌËÙÚ¿ÎÔ˘, ÌÂÙË ÊÈÏÔÏÔÁÈÎ‹ ÂÈÌ¤ÏÂÈ· ÙÔ˘ °. B·Ï¤-Ù·. TËÓ ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ¤ÓÙÂ ÙfiÌÔÈ Î·È¤Ó·˜ ¤ÎÙÔ˜ ˆ˜ ÂÈÛÙ¤Á·ÛÌ· ÙˆÓ «A¿-

ÓÙˆÓ» Ô ÔÔ›Ô˜ ÂÚÈÏ¿Ì‚·ÓÂ Û¯Â‰fiÓ·˘ÙÔ‡ÛÈ· ÙËÓ ÌÂÏ¤ÙË ÙÔ˘ B·Ï¤Ù· ÁÈ·ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, Ô˘ Â›¯Â ÂÎ‰ÔıÂ›·˘ÙÔÙÂÏÒ˜ ÙÔ 1940. H ¤Î‰ÔÛË ·˘Ù‹Î·Ù¿ÊÂÚÂ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ Ó· Û˘ÁÎÂ-ÓÙÚÒÛÂÈ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ Û¯Â‰fiÓ ÙˆÓ ··-‰È·Ì·ÓÙÈÎÒÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ, Ù·ÍÈÓÔÌËÌ¤ÓÔ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈÎ¿, Û˘ÓÔ‰Â˘Ì¤ÓÔ ÌÂ ÁÏˆÛ-Û¿ÚÈ·, ›Ó·ÎÂ˜ Î·È Û‡ÓÙÔÌ· ÎÚÈÙÈÎ¿Û¯fiÏÈ·. O ÂÈÌÂÏËÙ‹˜ ÂÚÂ‡ÓËÛÂ Úˆ-ÙfiÙ˘· Î·È ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔÙÔ˘ ÊÈÏÔ‰ÔÍÔ‡ÛÂ Ó· ·ÔÙÂÏ¤ÛÂÈ Úfi-Ù˘Ô ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹˜ ÂÚÁ·Û›·˜ ÛÙÔÓÙÔÌ¤· ÙË˜ ÎÚÈÙÈÎ‹˜ ¤Î‰ÔÛË˜ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘,ˆÛÙfiÛÔ Â›Ó·È Ê·ÓÂÚfi fiÙÈ Ë ÁÂÓÈÎfiÙÂÚËÂÎ‰ÔÙÈÎ‹ ÔÏ˘Ú·ÁÌÔÛ‡ÓË ÙÔ˘ B·Ï¤-

Ù· ÂËÚ¤·ÛÂ ·ÚÓËÙÈÎ¿ ÙÔ ÔÈÔÙÈÎfi·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË˜ ‰Ô˘ÏÂÈ¿˜ ÙÔ˘. XˆÚ›˜Ó· ·‡ÂÈ Ó· ·ÔÙÂÏÂ› Â›ÙÂ˘ÁÌ·, ·ÊÔ‡ÔÈ ÓÂfiÙÂÚÔÈ ·fi ·˘Ù‹Ó ¤Ì·ı·Ó ÙÔÓ ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË, Ë ¤Î‰ÔÛË ·˘Ù‹ Û˘¯Ó¿‰ÂÓ Î·ÙÔÚıÒÓÂÈ Ó· ·ÔÎ·Ù·ÛÙ‹ÛÂÈÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÎ¿ ÛËÌÂ›·, ÂÓÒ Î¿ÔÙÂ·ÏÒ˜ ·Ó··Ú¿ÁÂÈ ÁÚ·Ê¤˜ ÙˆÓ ÂÎ‰fi-ÛÂˆÓ º¤ÍË Î·È EÏÂ˘ıÂÚÔ˘‰¿ÎË.

MÈ· ¿ÏÏË ¤Î‰Ô-ÛË «A¿ÓÙˆÓ»

ÛÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ÊÈ-ÏfiÏÔÁÔÈ –¿‰ÈÎ·–‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·ÈÙfiÛÔ Û˘¯Ó¿ Â›Ó·ÈË ÙÚ›ÙÔÌË ¤Î‰ÔÛËÙË˜ EÓË˜ B¤Ë – ™Â-ÊÂÚÏ‹, Ô˘ Ú·Á-Ì·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ ÙÔ1962. H ÚÔÛ¿-ıÂÈ¿ ÙË˜ Â›Ó·È ÛÔ-‚·Ú‹ Î·È Â˘Û˘ÓÂ›-

‰ËÙË, fiÌˆ˜ Î¿ÔÈÂ˜ ÊÔÚ¤˜ ·Ó··Ú¿ÁÂÈÌÂ Â˘Ï¿‚ÂÈ· ÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜ ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÛÂÈ˜,Û˘ÓÂÒ˜ Î·È Ù· Ï¿ıË ÙÔ˘˜, ÂÓÒ ·Ú·-ÏÂ›ÂÈ ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ·ÚÈıÌfi ‰ÈËÁËÌ¿ÙˆÓÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, fiÛ· ‰ËÏ·‰‹ ‰ËÌÔ-ÛÈÂ‡ÙËÎ·Ó «ÌÂÙ¿ ı¿Ó·ÙÔÓ».

EÚÂÂ Ó· ÂÚÈÌ¤ÓÔ˘ÌÂ ¤ˆ˜ ÙË ‰Â-Î·ÂÙ›· ÙÔ˘ ’80 ÁÈ· Ó· ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ÌÈ-Ï¿ÌÂ ÁÈ· ÛÙÂÚÂfiÙÂÚÔ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎfiÎÂ›ÌÂÓÔ, Ò˜ ÙfiÙÂ ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ ÂÍ¤‰ˆÛÂÙ· «A·ÓÙ·» ¶··‰È·Ì¿ÓÙË Ô N. ¢.TÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfiÔ˘ÏÔ˜. H ¤Î‰ÔÛË ¿Ú¯È-ÛÂ ÙÔ 1981 ·fi ÙÈ˜ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ «¢fiÌÔ˜»Î·È ÔÏÔÎÏËÚÒıËÎÂ ÌÂ ÙÔÓ ¤ÌÙÔÔÁÎÒ‰Ë ÙfiÌÔ ÙË˜ ÙÔ 1988. °È· ÚÒÙËÊÔÚ¿ ¤¯Ô˘ÌÂ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· Ì·˜ ÎÚÈÙÈÎfiÎÂ›ÌÂÓÔ, ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ‰Ô˘ÏÂÈ¿˜ Â›ÎÔÛÈÎ·È Ï¤ÔÓ ÂÙÒÓ, Û˘ÓÔ‰Â˘fiÌÂÓÔ ·fiÎÚÈÙÈÎfi ˘fiÌÓËÌ·, sigla Î·Ètestimonia, ˘ÔÌÓËÌ·ÙÈÛÌfi ‚È‚ÏÈÔ-ÁÚ·ÊÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Î·È °ÏˆÛÛ¿ÚÈÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ Î¿ıÂ ÙfiÌÔ˘. H ‚·ıÈ¿ÁÓÒÛË ÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ÎÂÈÌ¤-ÓÔ˘, Ë Ï‹ÚË˜ ÂÍÔÈÎÂ›ˆÛË Î·È Ë ·Á·-ËÙÈÎ‹ Û¯¤ÛË ÌÂ ·˘Ùfi Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÙÔÓÂÈÌÂÏËÙ‹ ÛÂ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¤˜ ÎÚÈÙÈÎ¤˜ ·-Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ Î·È ‰ÈÔÚıÒÛÂÈ˜, ÛÂ ÚÔÙ¿-ÛÂÈ˜ ÌÂ ÈÛ¯˘Úfi ÂÚÌËÓÂ˘ÙÈÎfi ¤ÚÂÈÛÌ·.T· «A·ÓÙ·» Û˘ÌÏËÚÒÓÂÈ ¤Ó·˜ ÙfiÌÔ˜ÌÂ ÙËÓ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· ¶··‰È·Ì¿ÓÙË,Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ Ï‹ÚÂ˜ corpusÙˆÓ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÒÓ ÂÈÛÙÔÏÒÓ.E‰Ò Ô ÂÈÌÂÏËÙ‹˜ ·ÎÔÏÔ˘ıÂ› ÈÛÙ¿ÙËÓ ÔÚıÔÁÚ·Ê›· ÙˆÓ ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊˆÓ. ™Âfi,ÙÈ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ ÔÚıÔÁÚ·ÊÈÎfi ˙‹ÙËÌ·ÙË˜ ¤Î‰ÔÛË˜ ÙˆÓ «A¿ÓÙˆÓ», Ô TÚÈ·-ÓÙ·Ê˘ÏÏfiÔ˘ÏÔ˜ Â¤ÏÂÍÂ Ó· Ì·˜ ‰Ò-ÛÂÈ ¤Ó· ÎÂ›ÌÂÓÔ ÌÂ ÂÓÔÔÈËÌ¤ÓË Î·ÈÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌ¤ÓË ÔÚıÔÁÚ·Ê›·. Y¿Ú-¯Ô˘Ó ·ÚÎÂÙ¤˜ ÂÓÛÙ¿ÛÂÈ˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔÛ˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÔ ˙‹ÙËÌ·, ÌÈ·˜ Î·È ÔÏÏÔ›Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ ÂÚÂ˘ÓËÙ¤˜ ÊÚÔÓÔ‡Ó fiÙÈ ÌÈ·ÎÚÈÙÈÎ‹ ¤Î‰ÔÛË ÔÊÂ›ÏÂÈ Ó· ÙËÚ‹ÛÂÈÙËÓ ÔÚıÔÁÚÊ›· ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ‰ËÌÔÛÈÂ‡-ÛÂˆÓ, Ô˘ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÙËÓ ÔÚıÔÁÚ·ÊÈÎ‹‚Ô‡ÏËÛË ÙÔ˘ Û˘ÁÁÚ·Ê¤·. E›Ó·È ¿-ÓÙˆ˜ ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Îfi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ù·ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Ë ¤ÚÂ˘Ó· Ê¤ÚÓÂÈ ÛÙÔÊˆ˜ Û˘ÓÂ¯Ò˜ Ó¤· ÛÙÔÈ¯Â›· Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂÙËÓ ¤Î‰ÔÛË Î·È ÌÂÏ¤ÙË ÙÔ˘ ··‰È·-Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ¤ÙÛÈ ÒÛÙÂ ·ÎfiÌË Î·ÈÌÈ· ÙfiÛÔ Ï‹ÚË˜ ÊÈÏÔÏÔÁÈÎ‹ ‰Ô˘ÏÂÈ¿,fiˆ˜ ·˘Ù‹ ÙÔ˘ N. ¢. TÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfi-Ô˘ÏÔ˘ Ó· Â›Ó·È ÂÈ‰ÂÎÙÈÎ‹ ·Ó·ıÂˆ-Ú‹ÛÂˆ˜. O ›‰ÈÔ˜ ¿ÏÏˆÛÙÂ ‰ÂÓ ¤·„Â¤ˆ˜ Û‹ÌÂÚ· Ó· ÚÔ‚·›ÓÂÈ ÛÂ ÎÚÈÙÈÎ¤˜·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜.

™Â ÌÈ· ÂÔ¯‹ Ô˘ ÔÈ ÌÂÏ¤ÙÂ˜ ÁÈ· ÙÔÓ¶··‰È·Ì¿ÓÙË Î·È ÔÈ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ÙˆÓ ¤Ú-

™ËÌÂÚÈÓ¤˜ ÂÏÏÂ›„ÂÈ˜Ë ‚È‚ÏÈÔÁÚ·ÊÈÎ‹ÂÓËÌ¤ÚˆÛË Î·È ËÏÂÙÔÌÂÚ‹˜ ÌÂÏ¤ÙËÙˆÓ ·˘ÙÔÁÚ¿ÊˆÓ


Ã O Γι�ργος Bαλ�-τας (σκ�τσο Aντ.Πρωτοπ�τση) εκδ�δειτο 1940 μια εκτεν�και συστηματικ� φι-λολογικ� βιογραφ�ατου Παπαδιαμ�ντη.Mε δικ� του φιλολο-γικ� επιμ�λεια επιχει-ρε�ται το 1954, γιαπρ�τη φορ�, η συ-γκ�ντρωση, ταξιν�μη-ση και εν τ�λει �κδο-ση «Aπ�ντων». Aρκε-τ�ς γενι�ς Eλλ�νωνγν�ρισαν τον Παπα-διαμ�ντη απ� τηνεξ�τομη αυτ� �κδοσητου Bαλ�τα.

ÁˆÓ ÙÔ˘ ‰È·‰¤¯ÔÓÙ·È Ë ÌÈ· ÙËÓ ¿ÏÏËÂÎÂ›ÓÔ ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ¿Û¯Ô˘ÌÂ Â›Ó·ÈÎ˘Ú›ˆ˜ Ë ‚È‚ÏÈÔÁÚ·ÊÈÎ‹ ÂÓËÌ¤ÚˆÛË.E›Ì·ÛÙÂ Ù˘¯ÂÚÔ› Ô˘ ¤¯Ô˘ÌÂ ÛÙ· ̄ ¤ÚÈ·Ì·˜ ÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·ÊÈÎ‹ ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ °.K·ÙÛ›Ì·ÏË (1934 Î·È 1936), Ë ÔÔ›··ÎfiÌË Î·È Û‹ÌÂÚ· Â›Ó·È Ô ‚·ÛÈÎfi˜Ô‰ËÁfi˜ ÙˆÓ ÌÂÏÂÙËÙÒÓ ÛÙÈ˜ ··‰È·-Ì·ÓÙÈÎ¤˜ ¤ÚÂ˘ÓÂ˜. MÂ ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÙÔ˘K·ÙÛ›Ì·ÏË Ë ÌÂÏ¤ÙË ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË ¤Ú·ÛÂ ÛÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ ÙË˜ ıÂÙÈÎ‹˜,·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎ‹˜, ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¿ ·ÎÚÈ-‚Ô‡˜, ÌÂ ¤Ó· ÏfiÁÔ ÙË˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹˜¤ÚÂ˘Ó·˜. O ¿ÓıÚˆÔ˜ Ô˘ ıÂˆÚÂ›Ù·È ÔıÂÌÂÏÈˆÙ‹˜ ÙË˜ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·˜ ÙË˜ ÓÂ-fiÙÂÚË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ÏÔÁÔÙÂ¯Ó›·˜ Ì·˜ ·-ÚÔ˘Û›·ÛÂ ÌÂ Î·Ù¿Ù·ÍË ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈÎ‹«... ÂÍ‹ÓÙ· ¿ÁÓˆÛÙ· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·, ¤Ó·ÌÂÁ¿ÏÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· Î·È ¤Ó· Ï‹ıÔ˜¿ÚıÚ·, ÛËÌÂÈÒÌ·Ù· Î.Ï., Ô˘ ·ÔÙÂ-ÏÔ‡Ó ÙÔ ¤Ó· ÙÚ›ÙÔ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙÔ˘fiÏÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË Î·È ·-Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó Ò˜ Û‹ÌÂÚ· ·Ó¤Î‰ÔÙ·, ÛÎÔÚ-ÈÛÌ¤Ó· ÛÙ· ‰È¿ÊÔÚ· ¤ÓÙ˘· ÙÔ˘ Î·È-ÚÔ‡ Ô˘ ÚˆÙÔ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÙËÎ·Ó, ·Ú·-ÂÙ·Ì¤Ó·, ·ÁÓÔËÌ¤Ó·, ·ÎÔ›Ù·¯Ù·» Î·ÈfiÏ· ·˘Ù¿ ÔÏ‡ ÚÈÓ ÂÈ¯ÂÈÚËıÂ› ÌÈ·Û˘ÓÔÏÈÎ‹ ¤Î‰ÔÛË ¶··‰È·Ì¿ÓÙË. OIˆ. ™˘ÎÔ˘ÙÚ‹˜ ÌÈÏ¿ÂÈ ÁÈ· «·Ó·ÛÎ·Ê‹».§fiÁˆ ÙË˜ ·Ú·‰ÂÈÁÌ·ÙÈÎ‹˜ ÂÈÌ¤ÏÂÈ·˜Ô˘ ¤‰ÂÈÍÂ Ô «KÔÏÔÛÛfi˜» ·˘Ùfi˜ ÙË˜ ‚È-‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·˜ ÛÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ Î·È Î·Ù¿Ù·-ÍË ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ÙÔ˘ Î¿Ùˆ ·fi ÔÏ‡ ‰‡-ÛÎÔÏÂ˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜, Î·È ÙË˜ ÏËıÒÚ·˜ÙˆÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ Ô˘ ¤ÊÂÚÂ ÛÙÔ Êˆ˜, ÙÔ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¤¯ÂÈ ıÂÌÂÏÈ·Î‹ ·Í›· ÁÈ· ÙËÓÚÔÒıËÛË ÙˆÓ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÒÓÛÔ˘‰ÒÓ.

™ÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ·˘Ù‹ ÚÔÛÙ¤ıËÎÂ·ÚÁfiÙÂÚ· Ë ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ °. B·Ï¤-Ù· (ÚÒÙË ÌÔÚÊ‹ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ «¶··‰È·-

Ì¿ÓÙË˜», 1940, Î·È ‰Â‡ÙÂÚË ÂÂÍÂÚÁ·-ÛÌ¤ÓË ÌÔÚÊ‹ ÌÂ ÚÔÛı‹ÎÂ˜ ÛÙÔÓ¤ÎÙÔ ÙfiÌÔ ÙˆÓ «A¿ÓÙˆÓ» (1955), Ô˘Â›Ó·È Ù·ÍÈÓÔÌËÌ¤ÓË ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈÎ¿ Î·ÈÌ·˜ ‰›ÓÂÈ ·ÚÎÂÙ¿ ÛÙÔÈ¯Â›·, Î¿ÔÈ· ·fiÙ· ÔÔ›· fiÌˆ˜ Ú¤ÂÈ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ-Ô‡ÓÙ·È ÌÂ ÂÈÊ‡Ï·ÍË. E›Ó·È ÂÓ‰È·Ê¤-ÚÔ˘Û· Ë Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂ-ˆÓ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, ÁÈ·Ù› ÛÂ ·˘ÙfiÓÙÔÓ ÙÔÌ¤· ÔÈ ÁÓÒÛÂÈ˜ Ì·˜ Â›Ó·È ÂÏÏÈ-Â›˜. ¶ÔÏ‡ ·˘ÛÙËÚ‹ Â›Ó·È Ë ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘

B·Ï¤Ù· ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ K·ÙÛ›-Ì·ÏË, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Â¤Û˘ÚÂ ÙËÓ ÔÚÁ‹ÙÔ˘ °. ºÔ˘Û¿Ú·, Ô ÔÔ›Ô˜ ÌÂ ÙË ÛÂÈÚ¿ÙÔ˘ ÛÙË ‰ÈÎ‹ ÙÔ˘ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ÁÈ· ÙÔÓ¶··‰È·Ì¿ÓÙË (1940) ¤Î·ÓÂ ‰ÚÈÌ‡Ù·-ÙÂ˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ Î·È ·Î‡ÚˆÛÂ ÔÏÏ¿·fi Ù· ÔÚ›ÛÌ·Ù· ÙË˜ ÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘B·Ï¤Ù·. K·ÙÂ‚¿˙ÂÈ ÙÈ˜ ·Ó·ÁÚ·Ê¤˜ ÙÔ˘B·Ï¤Ù· «Ô˘ Ú¤ÂÈ ÙÂÏÈÎ¿ Ó· ‰Â¯ıÔ‡-ÌÂ» ÛÙÔ Â›ÎÔÛÈ ÙÔÈ˜ ÂÎ·Ùfi ÙˆÓ ·ÓÙ›-ÛÙÔÈ¯ˆÓ ·Ó·ÁÚ·ÊÒÓ K·ÙÛ›Ì·ÏË, ‰›-ÓÔÓÙ¿˜ Ì·˜ ·Ú¿ÏÏËÏ· Î·È Î¿ÔÈ· Ó¤·Ï‹ÌÌ·Ù·. BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›Â˜ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË ‚Ú›ÛÎÔ˘ÌÂ ·ÎfiÌË ÛÙÔ «AÚ¯Â›Ô E˘-

‚Ô˚ÎÒÓ MÂÏÂÙÒÓ», ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ÛÙËÓ«EÏÏËÓÈÎ‹ BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·» ÙÔ˘ N. °. ¶Ô-Ï›ÙÔ˘ Î·È ÛÙ· «A·ÓÙ·» ÙË˜ ™ÂÊÂÚÏ‹.™Â ·˘Ù¤˜ ÚÔÛÙ¤ıËÎ·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· ÔÈÙÚÂÈ˜ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›Â˜ ÙÔ˘ X. XÂÈÌÒÓ·(1977, 1981, 1987), Ô˘ Ì·˜ ÚÔÛÊ¤-ÚÔ˘Ó ·ÚÎÂÙ¿ Ï‹ÌÌ·Ù·, ·ÚfiÙÈ ÂÚÈ-Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Î·È Î¿ÔÈ· ÛËÌÂÈÒÌ·Ù·‰Â˘ÙÂÚÂ‡Ô˘Û·˜ ÛËÌ·Û›·˜. Y¿Ú¯Ô˘ÓÌÂÁ¿Ï· ÎÂÓ¿ ÛÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·ÊÈÎ‹ ÂÓË-Ì¤ÚˆÛË ÙˆÓ Â›ÎÔÛÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ÂÙÒÓÎ·È ¤Ó· ·fi Ù· ÈÔ ‚·ÛÈÎ¿ ÊÈÏÔÏÔÁÈÎ¿desiderata ÁÈ· ÙÈ˜ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎ¤˜ÛÔ˘‰¤˜ Â›Ó·È Ë Î·Ù¿ÚÙÈÛË ÌÈ·˜ ÎÚÈÙÈ-Î‹˜ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·˜ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË.

MÂÏ¤ÙË ÙˆÓ ·˘ÙÔÁÚ¿ÊˆÓO N. ¢. TÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfiÔ˘ÏÔ˜ ÂÈÛË-Ì·›ÓÂÈ fiÙÈ Ô Î˘Ú AÏ¤Í·Ó‰ÚÔ˜ ‰ÂÓ Ù·-Ï·Ó›ÛÙËÎÂ ÌfiÓÔ Ô ›‰ÈÔ˜ fiÛÔ ˙Ô‡ÛÂ,·ÏÏ¿ Ù· ›‰È· ˘¤ÊÂÚÂ Ò˜ Û‹ÌÂÚ· Î·ÈÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ·fi Ù˘ÔÁÚ¿ÊÔ˘˜, ‰ÈÔÚ-ıˆÙ¤˜, ÂÈÌÂÏËÙ¤˜ Î·È ÂÎ‰fiÙÂ˜. EÙÛÈÛÙÈ˜ Ì¤ÚÂ˜ Ì·˜ ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ ÂÈÙ·ÎÙÈÎ‹Ë ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· ÏÂÙÔÌÂÚ‹ ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜¯ÂÈÚfiÁÚ·ÊË˜ Î·È ¤ÓÙ˘Ë˜ ·Ú¿‰ÔÛË˜ÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘. TÔÎÂÓfi ·˘Ùfi ¤Ú¯ÔÓÙ·È Ó· ÂÚÈÔÚ›ÛÔ˘ÓÙ· «º‡ÏÏ· EÛÎÔÚÈÛÌ¤Ó·» (1994), ¤ÚÁÔ‰‡Ô ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÒÓ ‰·ÛÎ¿ÏˆÓ,ÙˆÓ º. A. ¢ËÌËÙÚ·ÎfiÔ˘ÏÔ˘ Î·È °. A.

XÚÈÛÙÔ‰Ô‡ÏÔ˘. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ÂÚ-Á·Û›· Î·ı·˘Ùfi ÊÈÏÔÏÔÁÈÎ‹˜ ˘Ô‰Ô-Ì‹˜, Ô˘ ·Û¯ÔÏÂ›Ù·È ÌÂ ı¤Ì·Ù·, fiˆ˜Ë Ù‡¯Ë ÙÔ˘ ·Ú¯Â›Ô˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙËÎ·È Ô ÂÓÙÔÈÛÌfi˜, Ë ·ÚÔ˘Û›·ÛË, Î·-Ù·ÁÚ·Ê‹ Î·È ÌÂÏ¤ÙË ÙˆÓ ·˘ÙÔÁÚ¿-ÊˆÓ, fiÚÔ˜ ··Ú·›ÙËÙÔ˜ ÁÈ· Î¿ıÂ ÂÈ-ÛÙËÌÔÓÈÎÒ˜ ÛÔ‚·Ú‹ ¤Î‰ÔÛË Î·È Û˘-ÓÂÒ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË Î·È ÂÚÌËÓÂ›·ÙÔ˘ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘. ™Â ÔÏÏ¿ ÛËÌÂ›· ÔÈÛ˘ÁÁÚ·ÊÂ›˜ ˘Ô‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ı¤Ì·Ù·Ô˘ ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÂÂÍÂÚ-Á·Û›·, fiˆ˜ Ë ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ÂÚÈÔ‰È-ÎÔ‡ «MÔ˘Î¤ÙÔ», Ô˘ ·ÔÙÂÏÂ› Ï¤ÔÓ·ÓÔÈ¯Ùfi ı¤Ì· ÛÙË ÊÈÏÔÏÔÁÈÎ‹ ¤ÚÂ˘Ó·.EÈÛËÌ·›ÓÔ˘Ó fiÙÈ ÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi, ÛÙ···‰È·Ì·ÓÙÈÎ¿ ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· Ô˘ ‰Ë-ÌÔÛ›Â˘ÛÂ, ‰›ÓÂÈ ÙÈ˜ ÁÚ·Ê¤˜ Ô˘ ÂÂ-ÍÂÚÁ¿ÛÙËÎÂ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜, ·ÊÔ‡ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ·˘ÙfiÁÚ·Ê· ‹ ·Ô-ÎfiÌÌ·Ù· Ô˘ ‹ÚÂ Ô K. º·ÏÙ¿ÈÙ˜ ÙÔ1919 ·fi ÙË ™ÎÈ¿ıÔ. EÙÛÈ ÏÔÈfiÓ,¤ÂÈÙ· ·fi ÌÈ· Û˘Ó·Ú·ÛÙÈÎ‹ ÌÂÙ’ÂÌÔ‰›ˆÓ ÔÚÂ›· Ì¤Û· ·fi ÙÈ˜ ·ÙÚ·-Ô‡˜ ÙˆÓ ÁÓˆÛÙÒÓ Î·È ¿ÁÓˆÛÙˆÓ ¯ÂÈ-ÚÔÁÚ¿ÊˆÓ, ÙˆÓ ‰ÈÔÚıˆÙÈÎÒÓ ÂÈÎ·-ÛÈÒÓ, ÙˆÓ ·Ï·ÈfiÙÂÚˆÓ ÂÎ‰fiÛÂˆÓ Î·ÈÙˆÓ Ó¤ˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ, ÂÈ‰ÈÒÎÂÙ·È ËÎ·Ù¿ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙË˜ ÔÚÈ-ÛÙÈÎ‹˜ ‚Ô‡ÏËÛË˜ ÙÔ˘ Û˘ÁÁÚ·Ê¤·.

Oˆ˜ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ Ô EÏ‡ÙË˜ ÛÙÔ ‚È-‚Ï›Ô ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, ÙÔ·ÚÂÏıfiÓ Î¿ÔÙÂ Ì·˜ ·ÈÊÓÈ‰È¿˙ÂÈ ÌÂÙË ‰‡Ó·ÌË ÙË˜ ÂÈÎ·ÈÚfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘. ¶¤-Ú·Û·Ó 90 ¯ÚfiÓÈ· ·fi ÙfiÙÂ Ô˘ Ô ™ÎÈ·-ı›ÙË˜ «Ô ÏÂ˘ÎÔÊfiÚÔ˜ ÙËÓ ‰È¿ÓÔÈ·Ó»ÂÎÔÈÌ‹ıË, ·ÏÏ¿ Ë Ï‹ıË ‰ÂÓ ÙÔÓ ÛÎ¤-·ÛÂ. OÈ ·ÏÏÂ¿ÏÏËÏÂ˜ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ÙˆÓ¤ÚÁˆÓ ÙÔ˘, Ô Û˘ÓÂ¯Ò˜ ·˘Í·ÓfiÌÂÓÔ˜fiÁÎÔ˜ ÙË˜ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ Î·È fiÏÂ˜ÔÈ ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ˜ Î·È ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ›ÙˆÓ ÂÈ‰ÈÎÒÓ ÌÂÏÂÙËÙÒÓ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó fiÙÈÙÔ ¿ÛÙÚÔ ÙÔ˘ Â›Ó·È ·Ó¤ÛÂÚÔ, Î·È ËÌ·ÚÌ·Ú˘Á‹ ÙÔ˘ ÌÂÏ·Á¯ÔÏÈÎÔ‡ Î·È Ì˘-ÛÙËÚÈÒ‰Ô˘˜ ÊˆÙfi˜ ÙÔ˘ ÛÙÈ˜ Ì¤ÚÂ˜ Ì·˜Î¿ıÂ ¿ÏÏÔ ·Ú¿ ÏÈÁfiÛÙÂ„Â.

P Σ�ββατο, 30 Mα*ου1998. Kατο�νια Λ�-μνης Eυβο�ας. Eγκα�-νια να*σκου Φιλ�ππουΣ�ρραρντ. Z�σιμοςΛορεντζ�τος αριστερ�,N. Δ. Tριανταφυλλ�-πουλος δεξι�. O πρ�-τος παρακ�νησε � σω-στ�τερα, ενθ�ρρυνετον δε�τερο να ξεπερ�-σει τους δισταγμο�ςκαι να καταπιαστε� μεκριτικ� �κδοση «Aπ�-ντων» Παπαδιαμ�ντη.Oχι β�βαια τυχα�ααφο� η τριβ� του Λο-ρεντζ�του με το παπα-διαμαντικ� �ργο �χειπροηγηθε�, χρονικ�τουλ�χιστον.


H κριτικ� �κδοσητων «Aπ�ντων»

H O καθηγητ�ς Λ�νος Πολ�της(φωτογραφ�α με τον Γι�ργο Σε-φ�ρη, M�ιος του 1966), με τηνεισαγωγ� και τις σημει�σειςτου στον «Bαρδι�νο στα σπ�ρ-κα» (εκδ. «Γαλαξ�ας»), �δειξε τοδρ�μο στον N. Δ. Tριανταφυλ-λ�πουλο.

TO KOMæO Á·Ï¿˙ÈÔ ÙÔÌ›‰ÈÔÙÔ˘ «°·Ï·Í›·» ¤ÁÚ·ÊÂ ÛÙÔÂÍÒÊ˘ÏÏÔ, ÌÂ ÊfiÓÙÔ ¤Ó·Ó¯¿ÚÙË ÙË˜ ™ÎÈ¿ıÔ˘, «AÏ¤Í·Ó-‰ÚÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, B·Ú‰È¿-ÓÔ˜ ÛÙ· ÛfiÚÎ·, EÈÛ·ÁˆÁ‹Î·È ÛËÌÂÈÒÛÂÈ˜ §›ÓÔ˘ ¶ÔÏ›-ÙË» – TÔ ÎÚ·ÙÔ‡Û·, AÚ›ÏÈÔ˜ÙÔ˘ 1969 ‹Ù·Ó, Î·È Ì’ ¤ÙÚˆÁÂË ˙‹ÏÈ·.

Tου N. ¢. Tƒπ∞¡Δ∞ºÀ§§Ÿ¶√À§√À

AÁ·Ô‡Û· ·fi Ù· ÚÒÙ· Á˘ÌÓ·-ÛÈ·Î¿ ¯ÚfiÓÈ· ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË, ·ÏÏ¿ ·ÍÈÒıËÎ· Ó· ÙÔÓ ‰È·-

‚¿Ûˆ fiÏÔÓ, ·fi ÙËÓ ÚÒÙË ¤Î‰ÔÛËÙˆÓ «A¿ÓÙˆÓ» ÙÔ˘ °. B·Ï¤Ù·, fiÙ·ÓÂÙÔÈÌ·˙fiÌÔ˘Ó ÙÔ 1956 Ó· ‰ÒÛˆ Ù˘-¯È·Î¿ ÛÙÔÓ °. ZÒÚ·, Ô˘ fiÌˆ˜ ÌÂ ÚÒ-ÙËÛÂ ÁÈ· ÙÔÓ BÈÎ¤Ï· Î·È ÙÔÓ BÈ˙˘ËÓfi.¢È¤ÏÂ˘Û· ÙË ı¿Ï·ÛÛ¿ ÙÔ˘ ÛÂ Î·Ù¿-ÛÙ·ÛË ı¿Ì‚Ô˘˜ –¤ÎÙÔÙÂ ÌÂ ·ÎÔÏÔ˘ıÂ›·‰È¿ÏÂÈÙ· ·˘Ù‹ Ë ı¿Ï·ÛÛ·–, ·ÏÏ¿Û¯Â‰fiÓ Î·Ì›· ÛËÌ·Û›· ‰ÂÓ ¤‰ˆÛ· ÛÙÈ˜ÊÈÏÔÏÔÁÈÎ¤˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÙˆÓ «ÎÚÈÙÈ-ÎÒÓ ˘ÔÌÓËÌ¿ÙˆÓ» ÙË˜ ¤Î‰ÔÛË˜. °È·Î¿ÌÔÛ· ¯ÚfiÓÈ· ‰ÂÓ ˘Ô„È·˙fiÌÔ˘ÓfiÙÈ ÂÓ‰¤¯ÂÙ·È Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ Úfi‚ÏËÌ··ÍÈÔÈÛÙ›·˜ ÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ÎÂÈ-Ì¤ÓÔ˘.

T· Ì¿ÙÈ· ÌÔ˘ ÌÈÛ¿ÓÔÈÍ·Ó fiÙ·Ó ‰È¿-‚·Û· ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ·fi ÙËÓ ÚÒÙË ·Ú¿-ÁÚ·ÊÔ ÙˆÓ ™ËÌÂÈÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ §›ÓÔ˘ ¶Ô-Ï›ÙË –Ô £Âfi˜ Ó· ÙÔÓ ·Ó··‡ÂÈ– ÛÙËÁ·Ï·ÍÈ·Î‹ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ «B·Ú‰È¿ÓÔ˘...»:«OÏÂ˜ ÔÈ ·Ó·Ù˘ÒÛÂÈ˜ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·ÈÛÙËÓ ¤Î‰ÔÛË º¤ÍË Î·È Â·Ó·Ï·Ì‚¿-ÓÔ˘Ó ÛÙ·ıÂÚ¿ Ù· Ù˘ÔÁÚ·ÊÈÎ¿ Ï¿ıËÂÎÂ›ÓË˜ (.¯. ÌÂÁ¿ÏËÓ (‚Ú¿Î·Ó) ·ÓÙ›Ï·ÙÂ›·Ó, §¤ÌÈÛÂÓ ·ÓÙ› §¤ÌÂÓ, ÚÔÛÎÂ-

Ê¿Ï·ÈÔÓ ·ÓÙ› ÚÔÛÎ¤Ê·ÏÔÓ Î.¿..). H‰ÈÎ‹ Ì·˜ ¤Î‰ÔÛË ‚·Û›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÚÒ-ÙË ‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË ÛÙËÓ “AÎÚfiÔÏË”, ÌÂÙËÓ ÔÔ›· ¤ÁÈÓÂ ÚÔÛÂ¯ÙÈÎ‹ ·ÓÙÈ‚Ô-Ï‹».

¢ÂÓ ÂÚÓÔ‡Û·Ó ·ÎfiÌË ÌÂÁ¿ÏÂ˜ È‰¤-Â˜ ·fi ÙÔ Ì˘·Ïfi ÌÔ˘, ˆÛÙfiÛÔ Ô «B·Ú-

‰È¿ÓÔ˜»... ÙÔ˘ §. ¶ÔÏ›ÙË Ô˘Î Â¿ ÌÂ Î·-ıÂ‡‰ÂÈÓ Î·È Û˘ÏÏÔÁÈfiÌÔ˘Ó fiÙÈ ı· ‹Ù·Ó·ÏËıÈÓ‹ Â˘Ù˘¯›·, ·Ó Î·ÙÔÚıˆÓ· Ó· ÂÎ-‰ÒÛˆ ÛÙËÓ ›‰È· ÛÂÈÚ¿, Î·È ÌÂ ÙÔÓ ÙÚfi-Ô Ô˘ ¤‰ÂÈ¯ÓÂ Ô ÛÔ˘‰·›Ô˜ ÓÂÔÂÏÏË-ÓÈÛÙ‹˜, ¤Ó· ‹ ‰˘Ô ··‰È·Ì·ÓÙÈÎ¿ ÙÔ-Ì›‰È·, Ù· ¤Ó· ÔˆÛ‰‹ÔÙÂ ÌÂ ÙÔÓ«EÚˆÙ·–‹Úˆ·» Î·È Ù· Û˘ÁÁÂÓ‹ ‰ÈËÁ‹-Ì·Ù·. AÓ ı˘Ì¿Ì·È Î·Ï¿, ÙÔ ÚfiÙÂÈÓ·ÛÙÔÓ Ì·Î·Ú›ÙË A. BÔÛ‚Ô‡ÓË Ô˘ ÙÔ‰¤¯ÙËÎÂ. O «°·Ï·Í›·˜», fiÌˆ˜, ¤ÊıÈÓÂ –ÌfiÏÈ˜ Ô˘ ÚfiÏ·‚· Ó· ‰ˆ ÙÔ˘˜ ‰˘ÔÚÒÙÔ˘˜ ÙfiÌÔ˘˜ ÙÔ˘ ¶ÔÏ‡‚ÈÔ˘.

EÓ¿ÌÈÛ˘ ¯ÚfiÓÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· Î¿ÔÈÔ˜Î·Ïfi˜ ¿ÓÂÌÔ˜ ¤ÊÂÚÂ ÛÙË X·ÏÎ›‰· ÙÔÓ¶. ™. ¶›ÛÙ· Î·È ÙËÓ ·Â›ÌÓËÛÙË Á˘Ó·›-Î· ÙÔ˘ AÓÙˆÓ›·. AÁ·Ô‡Û·Ó ÔÏ‡ ÙÔÓ¶··‰È·Ì¿ÓÙË Î·È ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ¤Ì·ı·ÙËÓ ‡·ÚÍË ÂÓfi˜ ÔÏ‡ÙÈÌÔ˘ ÁÈ· ÙÈ˜··‰È·Ì·ÓÙÈÎ¤˜ ÛÔ˘‰¤˜ ¤ÚÁÔ˘.OÙ·Ó Á‡ÚÈÛ·Ó ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ÌÔ˘ÙÔ Ù·¯˘‰ÚfiÌËÛ·Ó: ‹Ù·Ó Ô ÙÂÙÚ¿ÙÔÌÔ˜«™ÎÈ¿ıÔ˘ Ï·˚Îfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜» ÙÔ˘ Ì·-Î·ÚÈÛÙÔ‡ ··–°ÈÒÚÁË A. P‹Á· –¤Ó··fi Ù· Î·Ï‡ÙÂÚ· ‰ÒÚ· Ô˘ ¤Ï·‚· ÛÙË˙ˆ‹ ÌÔ˘.

TÔÓ Î·Ù¤Ê·Á·, Î·È ÙfiÙÂ ÙÔ ‰ÂÈÏfiÂÚÒÙËÌ· «ÏÂ˜, ÏÂ˜ Ó· ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ÎÚÈÙÈ-Î‹ ¤Î‰ÔÛË

1Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜;» –‰ÂÓ

ÙÔÏÌÔ‡Û· Ô‡ÙÂ ÛÙÔÓ Â·˘Ùfi ÌÔ˘ Ó· ÙÔ·Â˘ı‡Óˆ ‰˘Ó·Ù¿– ¤ÁÈÓÂ ‚Â‚·ÈfiÙËÙ·.°È· Ó· Ê·ÓÂ› fiÌˆ˜ Ô ÚÒÙÔ˜ ÙfiÌÔ˜ ÙË˜ÎÚÈÙÈÎ‹˜ ¤Î‰ÔÛË˜ ÙˆÓ A¿ÓÙˆÓ ¯ÚÂÈ¿-ÛÙËÎÂ Ó· ÂÚ¿ÛÔ˘Ó ¤ÓÙÂÎ· ¯ÚfiÓÈ·(1981) –¿ÏÏÔÙÂ ÛÙËÓ Îfi„Ë ÙˆÓ Î˘Ì¿-ÙˆÓ Î·È ¿ÏÏÔÙÂ ÛÙÔ Ï¿ÎÎÔ ÙÔ˘˜. AÎfiÌËÂÊÙ¿ Î‡ÏËÛ·Ó ÒÛÔ˘ Ó· ÂÎ‰ÔıÂ› Ô ¤-ÌÙÔ˜ (1988). H AÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· ‚Á‹ÎÂÙÔ 1992. H ÚÒÙË ÌÔ˘ fiÌˆ˜ Â·Ê‹ ÌÂ

ÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜ ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÛÂÈ˜ ··‰È·Ì·-ÓÙÈÎÒÓ ‰ÈËÁËÌ¿ÙˆÓ –fiÚÔ˜ ÂÎ ÙˆÓ ˆÓÔ˘Î ¿ÓÂ˘ ÚÔÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ Ó· ÂÈ¯ÂÈÚËıÂ›ÎÚÈÙÈÎ‹ ¤Î‰ÔÛË– Â›¯Â Á›ÓÂÈ ÂÓˆÚ›ÙÂÚ·,ÙÔ 1975. Afi ÙËÓ ·ÓÙÈ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘˜ ÌÂ ÙÔÎÂ›ÌÂÓÔ ÙˆÓ A¿ÓÙˆÓ Î·È ÌÂ ÙË ‚Ô‹-ıÂÈ· ÙÔ˘ °. A. P‹Á· ÚÔ¤Î˘„Â ÌÈ· ÛÂÈ-Ú¿ «¢ÈÔÚıˆÙÈÎÒÓ ÛÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË» Ô˘ ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÙËÎ·Ó ÛÙ· «EÏÏËÓÈ-Î¿». E›¯· ·Ú¯›ÛÂÈ È· Ó· ÂÍÔÈÎÂÈÒÓÔ-Ì·È Î·È ÌÂ ÙÔ ÁÚ¿ÌÌ· ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË.

øÛÙfiÛÔ ‰ÂÓ Â›¯· ÙÔÏÌ‹ÛÂÈ Ó· ÛÎÂ-ÊÙÒ ÌÈ· ÎÚÈÙÈÎ‹ ¤Î‰ÔÛË fiÏÔ˘ ÙÔ˘ ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË. MÔ˘ ˘ÂÚ·ÚÎÔ‡ÛÂ ÌÈ·ÂÈÏÔÁ‹ ‰ÈËÁËÌ¿ÙˆÓ ÛÂ ‰˘Ô ÙfiÌÔ˘˜Ô˘ Â›¯· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÁÈ·ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi Î¿ÔÈÔ˘ÂÎ‰ÔÙÈÎÔ‡ Ô›ÎÔ˘, Î·È Ë‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË ÛÔÚ·‰È-ÎÒÓ ‰ÈÔÚıÒÛÂˆÓ. OÙ·ÓfiÌˆ˜ Ï‡ıËÎÂ Ë Û˘ÓÂÚ-Á·Û›· ÌÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ ÂÎ‰fi-ÙË, Ô Z‹ÛÈÌÔ˜ §ÔÚÂ-ÓÙ˙¿ÙÔ˜ ÌÔ˘ Â¤‚·ÏÂÓ· Î·Ù·È·ÛÙÒ ÌÂ Ù· A·ÓÙ·. TÔ ¤ÚÁÔÍÂÂÚÓÔ‡ÛÂ Ù· Ì¤ÙÚ· ÌÔ˘, ¤Î·Ó· fiÌˆ˜˘·ÎÔ‹. O ¢ËÌ‹ÙÚË˜ M·˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜–ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Î·È Ô ™‡ÚÔ˜ NÙ¿‚ÚË˜–ÙÔ˘ ÓÂÔÁ¤ÓÓËÙÔ˘ «¢fiÌÔ˘» ÂˆÌ›ÛÙË-Î·Ó ÙËÓ ˘¤ÚÔÁÎË ‰·¿ÓË Î·È Ù· ÙÚÂ-¯¿Ì·Ù· ÁÈ· ÙË ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÈÛË ‹ ÊˆÙÔ-Ù‡ËÛË ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÛÂˆÓ.EÙÛÈ Â›‰Â ÙÔ Êˆ˜ Ë ÚÒÙË Û˘ÓÔÏÈÎ‹ÎÚÈÙÈÎ‹ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË. OÈÏÂÙÔÌ¤ÚÂÈÂ˜ ÙË˜ ÂÙÔÈÌ·Û›·˜ ÙË˜ Â›Ó·ÈÌÈ· ÈÛÙÔÚ›· Ô˘ ‰Â ¯ˆÚ¿ÂÈ Â‰Ò.

TÔ 2001, ÂÎ·ÙfiÓ ÂÓ‹ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ··fi ÙË Á¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË,

ı· Û˘ÌÏËÚˆıÔ‡Ó Â›ÎÔÛÈ ¯ÚfiÓÈ· ·fiÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ Aã ÙfiÌÔ˘. ¶·Ú¿ ÙÈ˜·Ó·fiÊÂ˘ÎÙÂ˜ ·Ù¤ÏÂÈ¤˜ ÙË˜ ¤ÁÈÓÂ ·Ô-‰ÂÎÙ‹ ·fi ÙÔ˘˜ ÊÈÏÔÏfiÁÔ˘˜ Î·È ·fi¤Ó· Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ·Ó·ÁÓˆÛÙÈÎÔ‡ ÎÔÈÓÔ‡.O fiÁÎÔ˜ ÙË˜, ÙÔ Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıÔ ˘ÏÈÎfi‚¿ÚÔ˜ ÙË˜, Ô ÊÈÏÔÏÔÁÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ÙË˜ Î·È Ë Û¯ÂÙÈÎ¿ ˘„ËÏ‹ ÙÈÌ‹ ÙË˜ ‰ÂÓÂÂÙÚ¤„·Ó Ó· Á›ÓÂÈ ÎÔÈÓfi ·Ó¿ÁÓˆÛÌ·.EÓÙÔ‡ÙÔÈ˜ Î¿ÔÈÔÈ ÙfiÌÔÈ ÙË˜ ·Ó·Ù˘Ò-ıËÎ·Ó ‰˘Ô ÊÔÚ¤˜. O ÂÎ‰fiÙË˜ Î·È Ô ÂÈ-ÌÂÏËÙ‹˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ·Ú·ÈÙËıÂ› ·fiÙËÓ È‰¤· ÌÈ·˜ ¯ÚËÛÙÈÎfiÙÂÚË˜ ¤Î‰ÔÛË˜,‰Â›ÁÌ· ÙË˜ ÔÔ›·˜ Â›Ó·È ÌÈ· AÓıÔÏÔÁ›·‰ÈËÁËÌ¿ÙˆÓ ÂÚ›Ô˘ ÂÓÙ·ÎÔÛ›ˆÓ ÛÂ-Ï›‰ˆÓ Ô˘ Û‡ÓÙÔÌ· ı· ÂÎ‰ÔıÂ› ·fi

ÙÔÓ «¢fiÌÔ».¶ÔÈ· ‹Ù·Ó Ë ÛËÌ·-

Û›· ÙË˜ ÎÚÈÙÈÎ‹˜ ¤Î‰Ô-ÛË˜; ¶ÚÔÊ·ÓÒ˜ ‰ÂÓ·Ó¿ÛÙËÛÂ ÙÔÓ ¶··-‰È·Ì¿ÓÙË –·˘Ùfi˜‹Ù·Ó ¿ÓÙÔÙÂ ˙ˆÓÙ·-Ófi˜ Î·È ˙ˆËÊfiÚÔ˜·Ó¿ÌÂÛ¿ Ì·˜. E¯ˆ

fiÌˆ˜ ÙËÓ ÂÓÙ‡ˆÛË fiÙÈ Ì·˜ ¤ÊÂÚÂ ÈÔÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘ Î·È ·Ó·Ó¤ˆÛÂ ÙË ÌÂÏ¤ÙË Î·ÈÙÔ˘ ÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Î·È ÙÔ˘ ÓÂ‡Ì·Ùfi˜ÙÔ˘. AÓ ‰ÂÓ ÌÂ ÁÂÏÔ‡Ó Ù· Ì¿ÙÈ· ÌÔ˘, Ë··‰È·Ì·ÓÙÈÎ‹ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ÏË-ı‡ÓıËÎÂ Ú·Á‰·›· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË,Ô˘ ‹Ù·Ó ¤Ó· Â›‰Ô˜ Û·Ì·‰Ô‡Ú·˜, ‹, ÊÈ-ÏÔÏÔÁÈÎfiÙÂÚ·, ÛËÌÂ›Ô ·ÊÂÙËÚ›·˜ Î·È·Ó·ÊÔÚ¿˜ Ì·˙›.

¢Ò‰ÂÎ· ̄ ÚfiÓÈ· ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÙËÓ ÔÏfi-ÎÏ‹ÚˆÛ‹ ÙË˜ fiÛÔ ·ÓÙ¤¯ÂÈ; º›ÏÔ˜Û˘ÌÌÂÏÂÙËÙ‹˜ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË,·fi Î·Î‹ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ Î¿-ÔÈˆÓ ·Ó·‰ËÌÔÛÈÂ˘Ì¤ÓˆÓ ‰ÈËÁËÌ¿-

ÙˆÓ, ¤ÁÚ·„Â ÚfiÛÊ·Ù· fiÙÈ «Ì¤ÓÂÈ·ÓÔÈ¯Ùfi ÙÔ ı¤Ì· ÌÈ·˜ ÎÚÈÙÈÎ‹˜ ¤Î‰Ô-ÛË˜ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË» –ÎÚ›ÛË ¿‰È-ÎË. H ÎÚÈÙÈÎ‹ ¤Î‰ÔÛË –Î·Ï‹ ‹ Ì¤ÙÚÈ·,Î·Î‹ ‹ ··Ú¿‰ÂÎÙË ˘ ¿ Ú ¯ Â È . TÔÛˆÛÙfi Â›Ó·È fiÙÈ ̄ ÚÂÈ·˙fiÌ·ÛÙÂ ÌÈ· Ó ¤ ·ÎÚÈÙÈÎ‹ ¤Î‰ÔÛË, ÁÈ·Ù› Î·ÌÈ¿ ¤Î‰ÔÛË·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Â›‰Ô˘˜, ·fi ÙÔÓ OÌËÚÔ ¤ˆ˜ÙÔÓ EÚˆÙfiÎÚÈÙÔ Î·È ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË, ‰ÂÓ Â›Ó·È Ô Ù ¤ ÔÚÈÛÙÈÎ‹.

™ÙÔ ™˘0Ó¤‰ÚÈÔ Ô˘ ¤ÁÈÓÂ ÙÔÓ ÊÂÙÈÓfiIÔ‡ÏÈÔ ÁÈ.· Ó· ÙÈÌËıÂ› Ë ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘ °.¶. ™·‚‚›‰Ë, ‚·ÛÈÛÌ¤ÓÔ˜ ÛÙË Û˘ÁÎÔÌÈ-ÛÌ¤ÓË Ò˜ ÙÒÚ· Â›Ú· –Ô˘ ÙËÓ ÏÔ‡-ÙÈÛ·Ó Ù· Ó¤· Â˘Ú‹Ì·Ù· (¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê·,ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂÈ˜, ‰ÈÔÚıˆÌ¤Ó· ·ÔÎfiÌÌ·-Ù· Î.Ï.) Î·È Ë Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎfiÙÂÚË ÌÂ-Ï¤ÙË ÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ÎÂÈÌ¤-ÓÔ˘–, ˘¤‰ÂÈÍ· ÙÈ˜ ··Ú·›ÙËÙÂ˜, Î·Ù¿ÙË ÁÓÒÌË ÌÔ˘, ÚÔ¸Ôı¤ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÌÈ·ÌÂÏÏÔÓÙÈÎ‹ ÎÚÈÙÈÎ‹ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË. £· Â˘¯fiÌÔ˘Ó Ó· ÌËÓ ÂÈ-¯ÂÈÚËıÂ› ÚÔÙÔ‡ ÂÚ¿ÛÔ˘Ó ÌÂÚÈÎ¿¯ÚfiÓÈ·. O ÌÂÏÏÔÓÙÈÎfi˜ ÎÚÈÙÈÎfi˜ ÂÎ‰fi-ÙË˜ ı· ¯ÚÂÈ·ÛÙÂ› Ó· ÚÔÔÓËıÂ› ·Ú-ÎÂÙ¿.

OÛÔ Ó· ¤ÏıÂÈ Ô Î·ÈÚfi˜ ÂÎÂ›ÓÔ˜, ı·ÚÔÛÙÚ¤¯Ô˘ÌÂ ÛÙËÓ ˘¿Ú¯Ô˘Û·, ·Ú’fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ÙË˜, ·ÎÚÈ‚Ò˜ fiˆ˜Î·Ù·ÊÂ‡ÁÔ˘ÌÂ ÛÂ Ï‹ıÔ˜ ·ÏÈfiÙÂÚˆÓÂÎ‰fiÛÂˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ Î·È ÌÂÛ·ÈˆÓÈÎÒÓÎÂÈÌ¤ÓˆÓ. EÓÙˆÌÂÙ·Í‡ ÔÏÔ¤Ó· Î·È ı·Á›ÓÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜ ÙÔ˘ ·-·‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ‰ÈÔÚıÒÛÂÈ˜ ÛÙÔÎÂ›ÌÂÓfi ÙË˜ –fiˆ˜ Ë ÚfiÛÊ·ÙË ıˆÂÈ-

ÒÓ ·ÓÙ› ı˘ÛÈÒÓ «™ÙÔ XÚÈÛÙfi, ÛÙÔ K¿-ÛÙÚÔ»– ¿ÏÏÔÙÂ ÌÂ Í·ÊÓÈÎ¿ ÙÈÓ¿ÁÌ·Ù·‹ ÂÎÏ¿Ì„ÂÈ˜ Î·È ¿ÏÏÔÙÂ ‡ÛÙÂÚ· ·fiÂ›ÔÓË ÔÏÈÔÚÎ›· Î·È ‰‡ÛÎÔÏÔ˘˜ Û˘-Û¯ÂÙÈÛÌÔ‡˜. EÈÏ¤ÔÓ ı· ÓÔıÂ‡ÔÓÙ·ÈÎÂ›ÌÂÓ· Ô˘ Î·ÎÒ˜ ıÂˆÚ‹ıËÎ·Ó ·-·‰È·Ì·ÓÙÈÎ¿ Î·È ı· ÚÔÛÙ›ıÂÓÙ·È,›Ûˆ˜, Ó¤· ÛÙ· ‹‰Ë ÁÓˆÛÙ¿. °È· Ó· ÙÔˆ Î¿ˆ˜ ÌÂ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÙÔ˘ ™ÂÊ¤ÚË,ı· ÚÔ¯ˆÚÔ‡ÌÂ ÌÂ ‰È·‰Ô¯ÈÎ¤˜ ÂÎ˘Ú-ÛÔÎÚÔÙ‹ÛÂÈ˜.

E›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ ˆ˜ ÔÙ¤ ‰Â ı· ¤¯Ô˘ÌÂÏ‹ÚË ·ÔÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ··‰È·-Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. BÂ‚·ÈfiÙÂÚÔfiÌˆ˜ Â›Ó·È ˆ˜ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ ı·Ì¤ÓÂÈ ·ÌÂÙ·Î›ÓËÙÔ˜ –Ù·ÂÈÓfi˜ ·ÏÏ¿ÚˆÙÔÎ¿ıÂ‰ÚÔ˜.

™∏ª∂πfl™∏:1. O ÊÈÏÔÏÔÁÈÎfi˜ fiÚÔ˜ «ÎÚÈÙÈÎ‹ ¤Î‰Ô-ÛË» (Ï·ÙÈÓ. editio critica) ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Î·-ÌÈ¿ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙË ÏÔÁÔÙÂ¯ÓÈÎ‹ ÎÚÈÙÈÎ‹.MÈ· ÎÚÈÙÈÎ‹ ¤Î‰ÔÛË ·Ô‚Ï¤ÂÈ ·Ô-ÎÏÂÈÛÙÈÎ¿ ÛÙËÓ ·ÔÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÂÓfi˜ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘, Ô˘ ÁÈ· ‰È·ÊfiÚÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜Ì¿˜ ¤¯ÂÈ ·Ú·‰ÔıÂ› ÌÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ÊıÔÚ¤˜, Î·È ÛÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙË˜ ÁÓËÛÈfi-ÙËÙ¿˜ ÙÔ˘. (™ËÌÂÈÒÓˆ ˆ˜ fiÏÂ˜ ·ÓÂ-Í·ÈÚ¤Ùˆ˜ ÔÈ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ A¿ÓÙˆÓ ¶··-‰È·Ì¿ÓÙË ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÎÂ›ÌÂÓ· Ô˘‰ÂÓ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙË ‰ÈÎ‹ ÙÔ˘ ÁÚ·Ê›‰·).


BÚ·¯‡ ¯ÚÔÓÈÎfi Î·È ‚Ú·¯‡ÙÂÚÔ˜ ·ÔÏÔÁÈÛÌfi˜

Õ Mε τη μελ�τη τουτετρ�τομου �ργου«Σκι�θου λαϊκ�ς πο-λιτισμ�ς» του πα-πα–Γι�ργη P�γα(φωτογραφ�α τουOκτ�βιου Mερλι�)�γινε βεβαι�τηταστον N. Δ. Tριαντα-φυλλ�πουλο η κριτι-κ� �κδοση των «Aπ�-ντων». Δε$τερος ξ�-δερφος του Παπα-διαμ�ντη, ο Γ. P�-γας, 30 χρ�νια δ�-σκαλος πριν χειροτο-νηθε� κληρικ�ς, εκ-φ�νησε τον επικ�-δειο στην ταφ� του.


O Παπαδιαμ�ντης σ μεραΤου μ∞™ÿ§∏ ¶∞¡Δ∞∑◊

Yποψηφου διδ�κτορος της Φιλοσοφικ�ς Σχολ�ς του Πανεπιστημου Αθην�ν

ªÂ ‰‡Ô ÏfiÁÈ·, ÂÌÂ›˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÏËÛÈ¿ÛÔ˘ÌÂ

ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ÎÈ fi¯È Ó· ÚÔÛ·ı‹ÛÔ˘ÌÂ

Ó· ÙÔÓ Ê¤ÚÔ˘ÌÂ ÛÙ· ÓÂÚ¿ Ì·˜.

ÃÚ‹ÛÙÔ˜ μ·Î·ÏfiÔ˘ÏÔ˜

EXEI °INEI ·Ô‰ÂÎÙfi, ÂÚ›Ô˘ Û·Ó Ì·ıËÌ·ÙÈÎfi ·Í›ˆÌ·,fiÙÈ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ Â›Ó·È ÁÏˆÛÛÈÎ¿ ‰˘ÛÓfiËÙÔ˜. Ã·-Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿, Ì¿ÏÈÛÙ·, Â›Ó·È Ù· Û¯fiÏÈ· ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ «ÔÈ

Ó¤ÔÈ Ì·˜ ‰ÂÓ Î·Ù·Ï·‚·›ÓÔ˘Ó ÙËÓ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎ‹ ÁÏÒÛÛ·»,ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È Ë ˘fi‰ÂÈÍË ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÁÎ·ÈfiÙËÙ· ÙË˜ ÌÂÙ¿-ÊÚ·Û‹˜ ÙË˜ ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹. √ ¡¿ÛÔ˜ μ·ÁÂÓ¿˜, ¿ÓÙˆ˜, ıÂˆ-ÚÂ› ÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„Ë ·˘Ù‹ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Î·Ù¿ÏÔÈÔ «ÙÔ˘ ·Ï·È-Ô‰ËÌÔÙÈÎÈÛÌÔ‡, ·Ú¿ È‰¤· Ô˘ ‰È·Ó¤ÂÙ·È ·fi ÁÏˆÛÛÈÎfiÚÂ·ÏÈÛÌfi». ∫·È, Ù¤ÏÔ˜ ¿ÓÙˆÓ, Î·Ïfi ı· ‹Ù·Ó Ó· Ì¿ıÔ˘ÌÂ ÎÈÂÌÂ›˜ ÛÂ ÔÈ· Û¯ÔÏÂ›· ¤¯Ô˘Ó ‰È‰¿ÍÂÈ ·˘ÙÔ› ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ‹ ÛÂ

ÔÈ· ·È‰È¿ ¤¯Ô˘Ó ‰È·‚¿ÛÂÈ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË «ÎÈ ÂÎÂ›Ó· ‰ÂÓÎ·Ù¿Ï·‚·Ó ÁÚ˘», ÛËÌÂÈÒÓÂÈ Ô °ÈÒÚÁË˜ °È·ÙÚÔÌ·ÓˆÏ¿ÎË˜. ∏ÌfiÓË ÂÌÂÈÚ›·, ¿ÓÙˆ˜, Ô˘ ¤¯ˆ ‰ÂÈ Î·Ù·ÁÂÁÚ·ÌÌ¤ÓË, Â›Ó·ÈË ·‰˘Ó·Ì›· Î¿ÔÈˆÓ ÁÔÓÈÒÓ, ·Ú¯‹˜ ÁÂÓÔÌ¤ÓË˜ ·fi ÙÔÓ ª˘-ÚÈ‚‹ÏË, ÙÔ 1949 (·˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó Î·È Ô ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô «ÌÂ-Ù¤ÁÚ·„Â ÛÙË ‰ËÌÔÙÈÎ‹» ÙÚ›· ··‰È·Ì·-ÓÙÈÎ¿ ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·) Ó· ÌÂÙ·‰ÒÛÔ˘Ó ÛÙ· ·È-‰È¿ ÙÔ˘˜ ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË. √ ª˘ÚÈ‚‹ÏË˜,‚¤‚·È·, Â·Ó‹ÏıÂ, ÙÔ 1963, Î·Ù·Ï‹ÁÔÓÙ·˜ÛÙËÓ ¿Ô„Ë fiÙÈ Ô ÌfiÓÔ˜ ÙÚfiÔ˜ ÁÈ· Ó· ÌË¯¿ÛÔ˘ÌÂ ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË Â›Ó·È Ó· ‰È‰¿-ÛÎÂÙ·È ÛÙ· Û¯ÔÏÂ›· «·fi ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ô˘Â›Ó·È ÈÎ·ÓÔ› Ó· ÙÔÓ ÓÈÒÛÔ˘Ó Î·È Ó· ÙÔÓ ‰È-‰¿ÍÔ˘Ó».

∂‰Ò ÂÈ¯ÂÈÚÒ Ó· Î·Ù·ı¤Ûˆ ÌÈ· Ì·ÚÙ˘-Ú›·, Ô˘ ›Ûˆ˜ ‚ÔËı‹ÛÂÈ Ó· ÚÔÛÂÁÁ›ÛÔ˘ÌÂ ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ÙË˜ÂÚÈÏ¿ÏËÙË˜ ÁÏˆÛÛÈÎ‹˜ ‰˘ÛÎÔÏ›·˜ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË Î·ÈÎ¿ÔÈÂ˜ ÛÎ¤„ÂÈ˜ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙËÓ ÂÈÎ·ÈÚfiÙËÙ· ÙÔ˘··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘.

¶Èı·ÓÒ˜ fiÛÔÈ ÌÈÏÔ‡Ó ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ‰˘ÛÎÔÏ›Â˜ ÛÙËÓ ÚÔ-Û¤Ï·ÛË ÏÔÁ›ˆÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ·fi Ù· ÛËÌÂÚÈÓ¿ ·È‰È¿, ·ÁÓÔ-Ô‡Ó ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÛËÌÂÚÈÓÔ‡ Û¯ÔÏÂ›Ô˘. §.¯. ‰ÂÓ

H ··‰È·Ì·ÓÙÈÎ‹ÁÏÒÛÛ· Â›Ó·È ‰˘Û-ÓfiËÙË Û‹ÌÂÚ· ‹ fi¯È;


Õ Zωγραφι�ς μα-θητ ν του 7ου Γυ-μνασ�ου Xαλκ�δας,αριστερ� του Δημ�-τρη Kαραχ�λιου,δεξι� του Γι ργουΠ�λεχα, εμπνευσμ�-νες απ� το δι�γημα«Aνθος του για-λο!». Στο περσιν�σχολικ� �τος οι μα-θητ�ς, με την επο-πτε�α της φιλολ�-γου Mαργαρ�ταςΠαπαγεωργ�ου,διαβ�ζοντας �ργατου Παπαδιαμ�ντη,�καναν ζωγραφικ�ςεργασ�ες που στησυν�χεια εκδ�θηκανσε Λε!κωμα, εικο-νογραφ ντας τααντ�στοιχα παπα-διαμαντικ� κε�μενακαι τις σχετικ�ςαναλ!σεις και σκ�-ψεις των μαθητ ν.

¤¯Ô˘Ó ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÈ Ù· ÂÁ¯ÂÈÚ›‰È· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ ÁÈ· ÙË‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙË˜ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ÁÏÒÛÛ·˜ ÛÙÔ ‰ËÌÔÙÈÎfi Û¯Ô-ÏÂ›Ô. ∞Ó ·ÓÔ›ÍÔ˘Ó Ù·, Î·Ù¿ ‚¿ÛÈÓ Î·Ï¿, ‚È‚Ï›· Ì·˜, ı· ‰Ô˘ÓfiÙÈ Û’ ·˘Ù¿ ‰›ÓÂÙ·È È‰È·›ÙÂÚÔ ‚¿ÚÔ˜ ÛÙÈ˜ ÂÙ˘ÌÔÏÔÁÈÎ¤˜ Û˘-Û¯ÂÙ›ÛÂÈ˜ Î·È ÛÙË ‰È·¯ÚÔÓÈÎ‹ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙË˜ ÁÏÒÛÛ·˜ Ì·˜. ∂›-Ó·È ÎÔÈÓ‹ Ë ‰È·›ÛÙˆÛË ÙˆÓ ‰·ÛÎ¿ÏˆÓ Î·È ÙˆÓ ÊÈÏÔÏfiÁˆÓÔ˘ ÌÂ ÛÔ‚·ÚfiÙËÙ· Î·È ·Á¿Ë Î·Ù·È¿ÛÙËÎ·Ó ÌÂ ÙË ‰È‰·-ÛÎ·Ï›· ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ÛÙÔ ‰ËÌÔÙÈÎfi, ÛÙÔ Á˘ÌÓ¿ÛÈÔ ‹ÛÙÔ Ï‡ÎÂÈÔ, fiÙÈ ÔÈ ÁÏˆÛÛÈÎ¤˜ ‰˘ÛÎÔÏ›Â˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Â›Ó·ÈÔÏ‡ Ï›ÁÂ˜. ΔfiÛÔ Ï›ÁÂ˜, ÒÛÙÂ Ù· ·È‰È¿ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·Ó·‰ÈË-ÁËıÔ‡Ó ÙÔ «ª˘ÚÔÏfiÁÈ ÙË˜ ÊÒÎÈ·˜» ‡ÛÙÂÚ· ·fi Ì›· Î·È Ìfi-ÓË ÌÂÁ·ÏfiÊˆÓË ·Ó¿ÁÓˆÛË ·fi ÙÔÓ ‰¿ÛÎ·ÏÔ, ¯ˆÚ›˜ Ì¿ÏÈ-ÛÙ· Ó· ¤¯Ô˘Ó ÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘˜ ÙÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ¿ÙË˜. ∞Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ‰È‰·¯ÙÔ‡Ó ÙË ÁÏÒÛÛ· fiˆ˜ ÂÈÙ¿ÛÛÔ˘ÓÔÈ Û¯ÂÙÈÎ¤˜ Ô‰ËÁ›Â˜, ÙfiÙÂ Ù· ÁÏˆÛÛÈÎ¿ ÂÌfi‰È· ˘ÂÚË‰Ò-ÓÙ·È ÔÏ‡ Â‡ÎÔÏ· Î·È Ù· ·È‰È¿ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·‚¿ÛÔ˘Ó ÙÔÓ·ÏËıÈÓfi ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, ‰ËÏ·‰‹ ÙËÓ ·ÏËıÈÓ‹ ÙÔ˘ ÁÏÒÛÛ·.

¡ÔÌ›˙ˆ fiÙÈ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÚˆÙfiÙ˘Ô˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘, Û˘ÓÔ‰Â˘fiÌÂÓÂ˜, ›Ûˆ˜, ·fi ÂÈÙ˘¯ËÌ¤ÓË ÂÈÎÔÓÔ-ÁÚ¿ÊËÛË (Ù· ¢ÈËÁ‹Ì·Ù· ÙË˜ ·Á¿Ë˜, ÙˆÓ ÂÎ‰fiÛÂˆÓ«∞ÚÌfi˜», ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ¤Ó· ˘fi‰ÂÈÁÌ·) Î·È Ï›ÁÂ˜ ÏÂÍÈÏÔÁÈÎ¤˜ÂÂÍËÁ‹ÛÂÈ˜ Â›Ó·È Î·Ù¿ÏÏËÏÂ˜ ÁÈ· ·È‰È¿ Î·È ÂÊ‹‚Ô˘˜. ¶·-ÚÂÓıÂÙÈÎ¿ ÛËÌÂÈÒÓˆ fiÙÈ ÛÙ· ‰‡Ô ÚÒÙ· ÙÂ‡¯Ë ÙˆÓ «¶··-‰È·Ì·ÓÙÈÎÒÓ ΔÂÙÚ·‰›ˆÓ» Ô ÂÓ‰È·ÊÂÚfiÌÂÓÔ˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙË˜ÌÔÚÂ› Ó· ‚ÚÂÈ ÂÓÙ˘ÒÛÂÈ˜ ·fi ÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ‰ÈËÁËÌ¿ÙˆÓÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ÛÙÔ ‰ËÌÔÙÈÎfi Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È ÏÂÙÔÌÂÚÂ›˜Ô‰ËÁ›Â˜ ÁÈ· ÙË ‰È‰·ÎÙÈÎ‹ Ú¿ÍË.

OÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙÈ˜ ‰È·ÛÎÂ˘¤˜ Î·È ÌÂÙ·ÁÚ·Ê¤˜ ÛÙË ‰ËÌÔÙÈÎ‹‹ fiˆ˜ ·ÏÏÈÒ˜ ÙÈ˜ ÔÓÔÌ¿˙Ô˘Ó ÔÈ Û˘ÓÙ¿ÎÙÂ˜ ÙÔ˘˜, ÙˆÓ ÔÔ›-ˆÓ ‰ÂÓ ·ÌÊÈÛ‚ËÙÒ ÙÈ˜ Î·Ï¤˜ ÚÔı¤ÛÂÈ˜, Ô ÛÙÔÈ¯ÂÈÒ‰Ë˜ ÛÂ-‚·ÛÌfi˜ ÛÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔÓ ·Ó·ÁÓÒÛÙË,ÂÈ‚¿ÏÏÂÈ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÚËÙ¿ (ÛÙÔ ÂÍÒÊ˘ÏÏÔ, ‚¤‚·È·) fiÙÈ‰ÂÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ Ô˘ ¤ÁÚ·„Â ÂÎÂ›ÓÔ˜. ™ËÌÂÈÒ-Óˆ fiÙÈ Ë ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈ· EÓˆÛË ºÈÏÔÏfiÁˆÓ Î¿ÓÂÈ ÏfiÁÔ ÁÈ· «ÂÌ-Ê·Ó‹ ˘ÔÎÚÈÛ›·» ÙˆÓ ÂÎ‰ÔÙÒÓ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÒÓ ÌÂÙ·ÊÚ¿-ÛÂˆÓ Î·È Î·ÏÂ›, Ì¿ÏÈÛÙ·, ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ «Ó· Î·-Ï‡„ÂÈ ÓÔÌÔıÂÙÈÎ¿ ÙÔ ÎÂÓfi ··ÁfiÚÂ˘ÛË˜ ÙË˜ ÁÏˆÛÛÈÎ‹˜ ·Ï-ÏÔ›ˆÛË˜ ÙˆÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ÏÔÁÔÙÂ¯Ó›·˜».

√È ÁÏˆÛÛÈÎ¤˜, ÏÔÈfiÓ, ‰˘ÛÎÔÏ›Â˜ ÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ··ÁÔÚÂ˘ÙÈÎ¤˜, Â›Ó·È fiÌˆ˜ ·Ï‹ıÂÈ· fiÙÈ Ô

¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÚÂÛÙfi˜ ÛÂ fiÏÔ˘˜, ÌÈÎÚÔ‡˜ ‹ ÌÂ-Á¿ÏÔ˘˜. ∏ ··Ú¤ÛÎÂÈ· ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÂ ‰‡Ô Î˘Ú›ˆ˜ ÏfiÁÔ˘˜: ¿Ï-ÏÔÙÂ ÛÙÈ˜ ·ÈÛıËÙÈÎ¤˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂÈ˜ ÙÔ˘ ·Ó·ÁÓÒÛÙË Î·È ¿ÏÏÔÙÂÛÙËÓ ·‰˘Ó·Ì›· Ó· Î·Ù·ÓÔËıÂ› Ô ÎfiÛÌÔ˜ ÙÔ˘ –Î¿ÔÙÂ Î·ÈÛÙ· ‰‡Ô Ì·˙›. ΔÔ ÚÒÙÔ Â›Ó·È, Ò˜ ¤Ó· ‚·ıÌfi, ·ÚÎÂÙ¿ ˘Ô-ÎÂÈÌÂÓÈÎ‹ ˘fiıÂÛË. °È· ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ·ÓÙÈÁÚ¿Êˆ ÙÔÓ EÎÔ:«¢È·‚¿˙Ô˘ÌÂ Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·Ù· ÁÈ· Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘ÌÂ ÂÈÎfiÓÂ˜Ô˘ ı· Ì·˜ ÂÈÙÚ¤„Ô˘Ó Ó· Ù· ‰È·‚¿ÛÔ˘ÌÂ. ª·˜ Ì˘Ô‡Ó ÛÂÎfiÛÌÔ˘˜ Ô˘ Ì·˜ ‹Ù·Ó ¿ÁÓˆÛÙÔÈ Î·È Ì·˜ Á›ÓÔÓÙ·È ÔÈÎÂ›ÔÈ».∫·È Û˘ÌÏËÚÒÓÂÈ, fiÙÈ Ù· ÌÂÁ¿Ï· ‚È‚Ï›· ‰ÂÓ ÚÔ¸Ôı¤ÙÔ˘ÓÙË ÁÓÒÛË ÌÈ·˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜, ·ÏÏ¿ ÙËÓ ·Ú¤¯Ô˘Ó. ∞ÛÊ·ÏÒ˜,ÁÈ·Ù› ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¿ Ú¤ÂÈ Ó· ‰È·ÁÚ¿„Ô˘ÌÂ Î·È ÙÔÓ ™·›ÍËÚÎ·È ÙÔÓ OÌËÚÔ Î·È ÙÔÓ £ÂÚ‚¿ÓÙÂ˜.

H «Tο σπιτ�κι στο λιβ�δι».Zωγραφι� της Xρυσ�νθηςZεγκ�νη, μαθ�τριας το1991 στο Πειραματικ� Σχο-λε�ο της Θεσσαλον�κης. Oζωγρ�φος N�κος Παραλ�ς,στα θ�ματα που �δινε ως δ�-σκαλος ζωγραφικ�ς, �τανκαι διηγ�ματα του Παπα-διαμ�ντη. Eτσι, το 1991 ορ-γ�νωσε �κθεση με περ�που120 �ργα μαθητ ν.


H «σεληνοφεγγς νυξ»Tου Nÿ∫√À Oƒº∞¡ÿ¢∏

Συγγραφα – Eκδ�τη του περιοδικο� «Aκτ�»

O¶A¶A¢IAMANTH™ ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ Ì¤-Û· ·fi ÙÔÓ ÙfiÔ ÙË˜ Î·ı’ËÌ¿˜ ·Ó·ÙÔÏ‹˜. °È’ ·˘Ùfi Î·È

Î·Ù·ı¤ÙÂÈ ÌÈ· ˙ˆÓÙ·Ó‹ ÂÌÂÈÚ›· Î·È·Ï‹ıÂÈ· ˙ˆ‹˜, fiˆ˜ ÙËÓ ·Ú·‰›‰ÂÈ ÔÔÚıfi‰ÔÍÔ˜ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎfi˜ ‚›Ô˜. ™˘Á¯Úfi-Óˆ˜, fiÌˆ˜, Ì¤Û· ·fi ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Ô˘Ì·˜ Î·Ù¤ÏÈÂ, Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Û˘Ó·ÓÙ¿Ù·ÈÎ·È ÌÂ ÌÈ·Ó ÔÏfiÎÏËÚË ·Ú¯¤ÁÔÓË Î·È·Ú¯¤Ù˘Ë ·Ú¿‰ÔÛË, Ô˘ ˘ÂÚ‚·›ÓÂÈÙ· fiÚÈ· ÙË˜ ÔÚıfi‰ÔÍË˜ ÂÌÂÈÚ›·˜ Î·È·Ó¿ÁÂÙ·È, ‰Ú·Ì·ÙÈÎ¿ Î·È ‰˘Ó·ÌÈÎ¿,ÛÙË ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ·Ú¯ÂÙ˘-ÈÎÔ‡. E›Ó·È Ë È‰È¿˙Ô˘Û· Î·È Ì˘ÛÙÈÎ‹Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÌÂ ¤Ó·Ó ¿ÏÏÔ ÙfiÔ, ÙÔÓ·Ú¯¤ÁÔÓÔ ÙfiÔ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡, ÌÂ ÙË ‰Â-

Ûfi˙Ô˘Û· ‹ Î˘Ú›·Ú¯ËÌËÙÚÈ·Ú¯ÈÎ‹ ÌÓ‹ÌË.¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙËÓ·Ó¿‰ÂÈÍË Î·È ÙËÓ·ÔÎ¿Ï˘„Ë ÌÈ·˜

‚·ı‡Ù·ÙË˜, ÛÎÔÙÂÈ-Ó‹˜ Ì˘ÛÙËÚÈ·-

Î‹˜ ÌÓ‹-Ì Ë ˜ ,

Ô˘

·Ó¿ÁÂÙ·È ‹ Ô˘ Ì·˜ Û˘Ó¿ÙÂÈ ÌÂ ÙË ıÂ-Ì·ÙÈÎ‹ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡, ÙÔ ÔÔ›Ô Á›ÓÂÙ·È ‰Â-ÎÙfi ÂÓ Êfi‚ˆ Î·È ÙÚfiÌˆ. TÂÏÂ› ÛÂ ÌÈ·ÓÚÔÔÙÈÎ‹ Ô˘ ÎÂ›Ù·È ¤Ú·Ó ÙË˜ ÂÌ-Ê¿ÓÂÈ·˜ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘, ÌÂ ÙÔÓ ÔÔ›Ô Û˘-ÓËı›Û·ÌÂ Ó· ˙Ô‡ÌÂ. ™Â ·˘Ù¿ Ù· Ì¤ÙÚ·Â›Ó·È Î·È Ë ·Ó¿‰ÂÈÍË ‹ Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÌÂÙÔ ıËÏ˘Îfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô, Ô˘ Ì·˜ ÂÈ‚¿ÏÏÂ-Ù·È ˆ˜ ÛÙÔÈ¯Â›Ô Û˘ÓÙÚÈÙÈÎfi Î·È Î·Ù·-ÛÙÚÔÊÈÎfi, Ì·ÁÂ˘ÙÈÎfi ‹ ÁÔËÙÂ˘ÙÈÎfi Ì¤-Û· ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ.

MÂ ·˘Ù‹Ó ÙËÓÚÔÔÙÈÎ‹ ‰Â-Ûfi˙ÂÈ ÛÙÔ ·ÊË-ÁËÌ·ÙÈÎfi ÙÔ˘ ¤Ú-ÁÔ «H ÛÂÏËÓÔ-ÊÂÁÁ‹˜ Ó˘Í».

E›Ó·È Ë ÛÂÏ‹-ÓË Ô˘ ÚÔ‚¿Ï-ÏÂÈ «ˆ˜ ı¤ÏÁË-ÙÚÔÓ Ì˘ÛÙËÚÈÒ-‰Â˜». °È’ ·˘Ùfi Î·ÈË ÛÂÏ‹ÓË ÛÙÔÓ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ˘ÂÚ‚·›ÓÂÈ ÙËÓ ÔÔÈ·-‰‹ÔÙÂ ÚÔÌ·ÓÙÈÎ‹ ÂÈÊ¿ÓÂÈ·. TÔ Êˆ˜ÙË˜ ÛÂÏ‹ÓË˜ Î·ı›ÛÙ·Ù·È Ì˘ÛÙËÚÈ·Îfi,Ì·ÁÂ˘ÙÈÎfi, Û·ÁËÓÂ˘ÙÈÎfi, Û˘ÓÙÚÈÙÈÎfi,fiˆ˜ Ì·ÁÂ˘ÙÈÎ¤˜, Ì˘ÛÙËÚÈ·Î¤˜, ÁÔË-ÙÂ˘ÙÈÎ¤˜, ‹ Û˘ÓÙÚÈÙÈÎ¤˜ ˘‹ÚÍ·Ó ÔÈ·Ú¯¤ÁÔÓÂ˜ Ì˘ÛÙËÚÈ·Î¤˜ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ ÙË˜ÂÎ‰Ô¯‹˜, ÙË˜ ÂÌÊ¿ÓÂÈ·˜ Î·È ·ÚÔ˘-Û›·˜ ÙÔ˘ ıËÏ˘ÎÔ‡, ÙÔ˘ ÌËÙÚÈ·Ú¯ÈÎÔ‡ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ Ì¤Û· ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ. E›Ì·ÛÙÂÛÙËÓ ·Ú¯¤Ù˘Ë, ÛÙËÓ ·Ú¯¤ÁÔÓË ÂÌÂÈ-Ú›·, ÛÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ¿ÏÔÁÔ˘ Î·È

Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÙÔ˘ ÙÚÔÌÂÚÔ‡, Ô˘ Â›Ó·ÈÌ·ÁÂ˘ÙÈÎfi, ÁÔËÙÂ˘ÙÈÎfi Î·È Û˘-

ÓÙÚÈÙÈÎfi ¤ˆ˜ Î·Ù·ÛÙÚÔÊÈÎfi.£· ’Ù·Ó È‰È·›ÙÂÚ· ÂÓ‰È·Ê¤-

ÚÔÓ Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ Î·ÓÂ›˜ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙË˜ ÛÂÏ‹ÓË˜ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ·-ÚÔ˘Û›· Û˘ÓÂ¯‹, Â›ÌÔÓËÎ·ıÔÚÈÛÙÈÎ‹ ÙË˜ ·Ó¿ÁÓˆ-ÛË˜ Î·È Î·Ù·ÓfiËÛË˜ ÙÔ˘¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘. M¤Û· ·fi ÙËÓ·Ó¿‰ÂÈÍË ÙË˜ «ÛÂÏËÓÔÊÂÁ-ÁÔ‡˜ Ó˘¯Ùfi˜» ı· ÚÔ‚¿ÏÂÈ«ˆ˜ ı¤ÏÁËÙÚÔÓ Ì˘ÛÙËÚÈÒ-‰Â˜» Ë ÛÂÏ‹ÓË, Ô˘ ·Ú·-¤ÌÂÈ, ÙfiÛÔ ÛÙÔ ıËÏ˘ÎfiÎ·È ÌËÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›ÔÔ˘ ˘fiÎÂÈÙ·È ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔÔ˘ ÂÓÔÈÎÔ‡ÌÂ, fiÛÔ Î·ÈÛÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘ Ì˘ÛÙËÚÈ·-ÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡.

TÚ›· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·OÛ· ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó, Û˘ÓÈÛÙÔ‡Ó

‰È·ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎ¤˜ ÛËÌÂÈÒÛÂÈ˜, Ì¤-Û· ·fi ÙËÓ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÂ ÙÚ›· ‰ÈË-

Á‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, fiˆ˜«H NÔÛÙ·ÏÁfi˜», ÙÔ «OÓÂÈÚÔ ÛÙÔ Î‡-

Ì·» Î·È Ë «H º·ÚÌ·ÎÔÏ‡ÙÚÈ·».K·È ÚÒÙ· ÛÙÔ ‰È‹ÁËÌ· «H NÔ-

ÛÙ·ÏÁfi˜». ™ÙÔ ‰È‹ÁËÌ· Â›Ó·È Ë Á˘Ó·›-Î·, Ô˘, ˆ˜ ÓÔÛÙ·ÏÁfi˜, ÂÈ¯ÂÈÚÂ› ÙËÓ·fi‰Ú·ÛË Î·È ÙË Ó˘¯ÙÂÚÈÓ‹, ˘fi ÙÔÊˆ˜ ÙË˜ ÛÂÏ‹ÓË˜, ı·Ï¿ÛÛÈ· ‰È·Ê˘Á‹

Î·È ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÛÙËÓ ÔÓÂÈÚÈÎ‹ ÙË˜ ·-ÙÚ›‰·.

«H ÛÂÏ‹ÓË ÂÚfi‚·ÏÂ, ÌfiÏÈ˜ ·Ú¯›Û·-Û· Ó· Êı›ÓË ÙÚ›ÙËÓ Ó‡¯Ù·Ó ÌÂÙ¿ ÙÔÔÏÔÁ¤ÌÈÛÌ¿ ÙË˜ ÂÈ˜ ÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹Ó ÙÔ˘‚Ô˘ÓÔ‡, ÎÈ ÂÎÂ›ÓË, ·ÛÚÔÊÔÚÂÌ¤ÓË,ÌÂÙ¿ ÙfiÛÔ˘˜ ÛÙÂÓ·ÁÌÔ‡˜ Î·È ÙfiÛ· Â-ÚÈ·ı‹ ¿ÛÌ·Ù· ¤ÎÚ·ÍÂ.

»— N· ¤Ì‚·ÈÓ· ÛÂ ÌÈ· ‚·ÚÎÔ‡Ï·,ÙÒÚ· ‰·... ¤ÙÛÈ ÌÔ˘ Ê·›ÓÂÙ·È... Ó· ÊÙ¿-

Ó·ÌÂ ¤Ú· [...]»H ÛÂÏ‹ÓË

ÔÏÔÓ¤Ó ˘„Ô‡ÙÔÂÈ˜ ÙÔ ÛÙÂÚ¤ˆÌ·,·Ì·˘ÚÔ‡Û· Î·ÈÙ· ÙÂÏÂ˘Ù·›··ÛÙÂÚ¿ÎÈ·, Ù·ÔÔ›· ·Ê·Ó‹¤Ï·ÌÔÓ ‰ÂÈÏÒ˜ÂÈ˜ Ù·˜ ÁˆÓ›·˜ÙÔ˘ Ô˘Ú·ÓÔ‡. Hı¿Ï·ÛÛ· ÂÊÚÈÎ›·ËÚ¤Ì· ·fi ÙËÓ

ÏÂÙ‹Ó ·‡Ú·Ó ÙËÓ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ó·Ó¤Ë ˆ˜ ÏÂ›„·ÓÔÓ ·Ó¤ÌÔ˘, fiÛÙÈ˜ Â›¯ÂÓ·˘Ï·ÎÒÛÂÈ ·fi Úˆ›·˜. HÙÔ Ó˘Í M·˝Ô˘ıÂÚÌ‹, Î·È Ë ÏÂÙ‹ ·‡Ú· Â› Ì¿ÏÏÔÓ‰ÚÔÛÂÚˆÙ¤Ú· Î·ı›ÛÙ·ÙÔ Î·ıfiÛÔÓ Â-Ï·ÁÈˆÙ¤Ú· ÚÔÛ¤ÓÂÂÓ ÂÈ˜ ÙÔ ÛÙfiÌÈÔÓÙÔ˘ ÏÈÌ¤ÓÔ˜. ¢‡Ô ·Ì·˘ÚÔ› fiÁÎÔÈ, Â·Ú-Á˘ÚÔ‡ÌÂÓÔÈ Î·È ÛÙÈÏÓÔ‡ÌÂÓÔÈ ·Ì˘-‰ÚÒ˜ ·fi ÙÔ ÌÂÏ·Á¯ÔÏÈÎfiÓ Êˆ˜ ÙË˜ ÛÂ-Ï‹ÓË˜, ‰ÈÂÁÚ¿ÊÔÓÙÔ Ô ÂÈ˜ ÚÔ˜ ·Ó·ÙÔ-Ï¿˜, Ô ¿ÏÏÔ˜ ÚÔ˜ ‰˘ÛÌ¿˜, ¯ˆÚ›˜ Ó·‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÂÈ˜ Ù·˜ ‰È·ÏÂ›„ÂÈ˜ ÙÔ˘ÊˆÙfi˜ Î·È ÙË˜ ÛÎÈ¿˜ ·È ÏÂÙÔÌ¤ÚÂÈ·ÈÙÔ˘ Â‰¿ÊÔ˘˜. HÛ·Ó ·È ‰‡Ô ÁÂ›ÙÔÓÂ˜ Ó‹-ÛÔÈ. M˘ÛÙËÚÈÒ‰Â˜ ı¤ÏÁËÙÚÔÓ ·¤ÓÂ-ÂÓ fiÏË Ë ÛÂÏËÓÔÊÂÁÁ‹˜ Ó˘Í. H ‚·Ú-ÎÔ‡Ï· ¤ÏÂÂÓ ÂÁÁ‡˜ ÙË˜ ÌÈ·˜ ÙˆÓ ÓËÛ›-‰ˆÓ, ÂÊ’ Ë˜ ÂÊ·›ÓÔÓÙÔ ÂÓ·ÏÏ¿Í ÊˆÙÂÈ-Ó¿ Î·È ÛÎÔÙÂÈÓ¿ ÛËÌÂ›·, ‚Ú¿¯ÔÈ ÛÙ›Ï-‚ÔÓÙÂ˜ ÂÈ˜ ÙÔ Êˆ˜ ÙË˜ ÛÂÏ‹ÓË˜...»

™·Ê‹˜ Â‰Ò Ë Â›ÛÔ‰Ô˜ ÙÔ˘ ıËÏ˘ÎÔ‡ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘, Ô˘ ÓÔÛÙ·ÏÁÂ› ÙËÓ ÂÈ-ÛÙÚÔÊ‹ ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔ ÙfiÔ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ· ËÛÂÏ‹ÓË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÂ› ˆ˜ ı¤ÏÁËÙÚÔÓ Ì˘-ÛÙËÚÈÒ‰Â˜, Ì·˜ ÂÙÔÈÌ¿˙ÂÈ ÁÈ· ÙËÓ Â›ÛÔ-‰fi Ì·˜ ÛÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘ ÔÓÂÈÚÈÎÔ‡ Î·ÈÙÔ˘ Ì˘ÛÙËÚÈ·ÎÔ‡. TÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡.TÔ ıËÏ˘Îfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Â›Ó·È Â‰Ò ÁÔËÙÂ˘-ÙÈÎfi Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Û·ÁËÓÂ˘ÙÈÎfi. NÔ-ÛÙ·ÏÁÂ› ÙÔÓ ÙfiÔ ÙË˜ ÔÈÎÂ›ˆÛË˜. TÔÓ¿ÏÏÔ ÙfiÔ, ÙÔ Ì·ÁÈÎfi Î·È Ì˘ÛÙËÚÈ·Îfi.

TÔ ›‰ÈÔ ı· Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÔ˘ÌÂ Î·È ÛÙÔ«OÓÂÈÚÔ ÛÙÔ Î‡Ì·»:

«TËÓ ·ÓÂÁÓÒÚÈÛ· ¿Ú·˘Ù· ÂÈ˜ ÙÔÊˆ˜ ÙË˜ ÛÂÏ‹ÓË˜, ÙÔ ÌÂÏÈ¯ÚfiÓ, ÙÔ Â-ÚÈ·ÚÁ˘ÚÔ‡Ó fiÏËÓ ÙËÓ ¿ÂÈÚÔÓ ÔıfiÓËÓÙÔ˘ Á·ÏËÓÈÒÓÙÔ˜ ÂÏ¿ÁÔ˘˜ Î·È Î¿-ÌÓÔÓ Ó· ¯ÔÚÂ‡Ô˘Ó ÊˆÛÊÔÚ›˙ÔÓÙ· Ù·Î‡Ì·Ù·. HÙÔ ·fiÏ·˘ÛÈ˜ fiÓÂÈÚÔÓ, ı·‡-Ì·... HÙÔÓ ÓÔ‹, ›Ó‰·ÏÌ· ·Ê¿ÓÙ·ÛÙÔÓ,fiÓÂÈÚÔÓ ÂÈÏ¤ÔÓ ÂÈ˜ ÙÔ Î‡Ì·, ‹ÙÔ ÓË-ÚË›˜, Ó‡ÌÊË, ÛÂÈÚ‹Ó, Ï¤Ô˘Û· ˆ˜ Ï¤-ÂÈ Ó·˘˜ Ì·ÁÈÎ‹, Ë Ó·˘˜ ÙˆÓ ÔÓÂ›ÚˆÓ...»

H Á˘Ó·›Î·–ÛÂÏ‹ÓË, ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ Â‰ÒÎ·Ù¿ ÙÚfiÔ ‰˘Ó·ÌÈÎfi Î·È Û˘ÁÎÏÔÓÈ-ÛÙÈÎfi. EÌÊ·Ó‹˜ Â‰Ò Ë ·Ó·ÁˆÁ‹ ÛÙÔÓÙfiÔ ÙÔ˘ Ì˘ÛÙËÚÈ·ÎÔ‡, Ù· Û·ÁËÓÂ˘ÙÈ-ÎÔ‡, ÙÔ˘ ÔÓÂÈÚÈÎÔ‡. TÔ ·Ó‰ÚÈÎfi ÛÙÔÈ-

H ·ÚÔ˘Û›· Î·È Ë ·Ó¿-‰ÂÈÍË ÙÔ˘ Ì˘ÛÙËÚÈ·ÎÔ‡Î·È ÙÔ˘ Ì·ÁÈÎÔ‡ ıËÏ˘ÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ÛÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË

P π. Σταμ�τηΣκλρη, «Aλ�-ξανδρος Παπα-διαμ�ντης»,1997 (ακρυλι-κ� σε παλι�πλαστρι).


Ã Σκην απ� τη«Φαρμακολ�τρια»στην παρ�σταση«O �ντρας και ο�ρως» π�νω σε κε�-μενα του Παπαδια-μ�ντη, που παρου-σ�ασε το 1995 ηEταιρε�α Θε�τρουκαι T�χνης στο θ�-ατρο «H Aγορ�»στην Π�τρα.

¯Â›Ô, ·Ì‹¯·ÓÔ, ÂÓÂfi ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÂ›ÙËÓ ·ÓÙÔ‰‡Ó·ÌË Â›ÛÔ‰Ô ÙÔ˘ Á˘Ó·È-ÎÂ›Ô˘, Ô˘ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÁÔËÙÂ˘ÙÈÎfi, Ì·-ÁÂ˘ÙÈÎfi Î·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ·ÏËÛ›·ÛÙÔ,fiˆ˜ Î·È ÛÙË «NÔÛÙ·ÏÁfi». OÛ· Û˘ÓÙÂ-ÏÔ‡ÓÙ·È ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·È ÙËÓ ·¯Ï‡ ÙÔ˘ÔÓÂÈÚÈÎÔ‡, ÙÔ˘ Ì·ÁÈÎÔ‡, ÙÔ˘ Ì˘ÛÙËÚÈ·-ÎÔ‡, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·‰˘Ó·ÙÂ› Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿-Û¯ÂÈ ÙÔ ·Ó‰ÚÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô. TÔ ıËÏ˘ÎfiÛÙÔÈ¯Â›Ô Â›Ó·È ÂÎÂ›ÓÔ Ô˘ ÌÂ ÙÔ ‰ÈÎfiÙÔ˘ ÙÚfiÔ «ÈÂÚÔ˘ÚÁÂ›».

E›Ù· Ë EÎ¿ÙËEÙÛÈ Î·È ÛÙÔ ‰È‹ÁËÌ· «H º·ÚÌ·ÎÔÏ‡-ÙÚÈ·». TÔ ıËÏ˘Îfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Â›Ó·È Ô˘‰ÂÛfi˙ÂÈ, Ô˘ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÂ›, Ô˘ ÙÂ-ÏÂ› Ù· ÈÂÚ¿ Î·È Ù· Ì˘ÛÙËÚÈ·Î¿.

«H ÛÂÏ‹ÓË ‰ÂÓ Â›¯ÂÓ ·Ó·ÙÂ›ÏÂÈ ·Îfi-ÌË, ÂÂÈ‰‹ ‹ÙÔ ‰‡Ô ‹ ÙÚÂÈ˜ ËÌ¤Ú·˜ ÌÂ-Ù¿ ÙËÓ ·ÓÛ¤ÏËÓÔÓ. M¤Û· ÂÈ˜ ÙÔ Ú¤Ì-Ì·, ‚·ıÂÈ¿ Î¿Ùˆ, ·ÓÙ‹¯ÂÈ Ô Úfi¯ıÔ˜ ÙÔ˘¯ÂÈÌ¿ÚÚÔ˘, ÙÔ˘ Û¯ËÌ·ÙÈ˙ÔÌ¤ÓÔ˘ ·fiÙ·˜ ¯ÈfiÓ·˜ Ù·˜ Ï˘ÔÌ¤Ó·˜. K·È ÂÈ˜ ˘„Ë-Ïfi˜ Ì·‡ÚÔ˜ ‚Ú¿¯Ô˜ ›ÛÙ·ÙÔ ·¤Ó·ÓÙ›ÌÔ˘, Ì˘ÛÙËÚÈÒ‰Ë˜ ÂÈ˜ ÙÔ ÛÎfiÙÔ˜...

»E›Ù·, ·ÓÙÈÎÚ‡ ÌÔ˘, ÂÈ˜ ÙËÓ ÎÏÈÙ‡ÓÙËÓ ÎÚËÌÓÒ‰Ë, ‹Ú¯ÈÛ· Ó· ‚Ï¤ˆ Ì›·Ó·ÓÙ·‡ÁÂÈ·Ó. AÈ ÚÒÙ·È ·ÎÙ›ÓÂ˜ ÙË˜ ÛÂ-Ï‹ÓË˜ ÂËÚÁ‡ÚˆÓÔÓ Ù·˜ ÎÔÚ˘Ê¿˜ ÙˆÓ‰¤Ó‰ÚˆÓ. EÊı·Û· ÂÈ˜ ÙËÓ ‚¿ÛÈÓ ÙÔ˘fiÚÔ˘˜ Î·È ‹Ú¯ÈÛ· Ó’ ·Ó¤Ú¯ˆÌ·È ÙÔÓ·Ó‹ÊÔÚÔÓ. AÊÔ‡ ·Ó¤‚ËÓ ˘¤Ú Ù· ‰È-Û¯›ÏÈ· ‚‹Ì·Ù·, ÛÂ‡‰ˆÓ Î·È ·ÛıÌ·›-ÓˆÓ, Â›‰· ¤Ú·Ó ·ÓÙÈÎÚ‡ ÙËÓ ÛÂÏ‹ÓËÓ,ÂÎÂ›ıÂÓ ÙÔ˘ Û˘Ó‰¤Ó‰ÚÔ˘ ÏfiÊÔ˘, ÙÔ˘

ÎÚ‡ÙÔÓÙÔ˜ fiÈÛı¤Ó ÌÔ˘ ÙÔÓ ÔÚ›˙ÔÓÙ·,Â›‰· ÙËÓ ÛÂÏ‹ÓËÓ ··ÏÏ·ÁÂ›Û·Ó ÙË˜ÏÔÊÈ¿˜ ÙÔ˘ ·ÓÙÈÎÚ˘ÓÔ‡, ÌÂÌ·ÎÚ˘ÛÌ¤-ÓÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡, fiÔ˘ Â› ÙÈÓ· ÏÂÙ¿ ÂÊ·›-ÓÂÙÔ ˆ˜ Ó· Î·›ÂÙ·È, Â›Ù· Ë EÎ¿ÙË, ·Ê‹-Û·Û· ÙÔ ‰¤Ó‰ÚÔÓ Ì·‡-ÚÔÓ Î·È ÛÎÔÙÂÈÓfiÓ ·fi-Î·˘Ì·, ·Ó‹ÏıÂ ‚Ú·‰Â›·,ÂÓ ·ÁÏ·˝· Î·È ·ÔıÂÒ-ÛÂÈ Ê·ÂÈÓ‹, ‡ÂÚıÂÓ ÙË˜ÏÔÊÈ¿˜ ÙÔ˘ fiÚÔ˘˜ [...].

»K·Ù¤‚ËÓ ·ÎfiÌË ¯·-ÌËÏfiÙÂÚ· ÙÔ ‚Ô˘ÓfiÓ. HÛÂÏ‹ÓË ÂÌÂÛÔ˘Ú¿ÓÂÈ‹‰Ë, ÎÈ ¤ÊÂÁÁÂÓ ÂÈ˜fiÏËÓ ÙËÓ ÎÏÈÙ‡Ó [...]

»A‡Ú· ¤ÓÂÂ „˘¯Ú¿,Î·È ËÂ›ÏÂÈ Ó· Û‚‡ÛËÙËÓ Ï·Ì¿‰·. EÂÈ‰‹Â‰¤ËÛÂ Ó· ÂÚÈÛÙÂÁ¿ÛˆÙÔ Êˆ˜ ‰È¿ ÙË˜ ·Ï¿-ÌË˜, ‰ÂÓ ¤‚ÏÂÔÓ Ù›Ô-ÙÂ ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ÙÔ›¯Ô˘ÙÔ˘ Ó·Ô‡. H ÛÂÏ‹ÓË Â›-¯Â ÂÚÈÎ·Ï˘Êı‹ ÂÈ˜ Ó¤-ÊË.»

H EÎ¿ÙË Â›Ó·È ıÂfiÙË-Ù· Ì˘ÛÙËÚÈ·Î‹, Ì·ÁÈÎ‹,ÛÂÏËÓÈ·Î‹. Oˆ˜ Î·È ËEÏ¤ÓË, Ë º·›‰Ú·, Ë M‹-‰ÂÈ·. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ıÂfi-ÙËÙÂ˜ Ô˘ ·Ó¿ÁÔÓÙ·ÈÛÙÔ ‚·ı‡Ù·ÙÔ ·Ú¯¤ÁÔ-ÓÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô, Ô˘, ·Ú¿ÙËÓ ÂÈ‚ÔÏ‹ Î·È ÙËÓÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙˆÓ ‰˘Ó¿-

ÌÂˆÓ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÏfiÁÔ˘, Û˘ÓÂ¯›-˙Ô˘Ó Ó· ‰È·ÂÚÓÔ‡Ó ‹ Ó· ˘fiÎÂÈÓÙ·ÈÛÙË ÌÓ‹ÌË Î·È ÛÙÔ ‚·ı‡Ù·ÙÔ „˘¯ÈÛÌfiÌ·˜. EÙÛÈ Î·È Ë ÛÂÏ‹ÓË-EÎ¿ÙË ‰È¤Ú¯Â-Ù·È ÙÔ ÛÎËÓÈÎfi ÙË˜ «º·ÚÌ·ÎÔÏ‡ÙÚÈ·˜»

Î·Ù¿ ÙÚfiÔ ‰˘Ó·ÌÈÎfi,ıÚÈ·Ì‚Â˘ÙÈÎfi, Û˘ÓÙÚÈ-ÙÈÎfi. ¶·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÂ›Ù· ·ÊËÁËÌ·ÙÈÎ¿ ‰ÚÒ-ÌÂÓ·, ÊˆÙ›˙ÂÈ Ù· ÙÂÏÔ‡-ÌÂÓ· ÈÂÚ¿, ÙÔ ÙÂÏÂÙÔ˘Ú-ÁÈÎfiÓ ÙË˜ Á˘Ó·ÈÎfi˜.

� � �

TÔ ı¤Ì· ÙË˜ ÛÂÏ‹ÓË˜,ÙÔ˘ Ì˘ÛÙËÚÈ·ÎÔ‡ Â›Ó·ÈÛËÌ·ÓÙÈÎfi ·ÏÏ¿ ·ÓÂ-ÚÂ‡ÓËÙÔ ·ÎfiÌË ÛÙËÓÂ˙ÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ¶··-‰È·Ì¿ÓÙË. ™˘ÓÈÛÙ¿ ÙËÓ¿ÏÏË ÙË ‚·ı‡ÙÂÚË, ÙËÛÎÔÙÂÈÓ‹ fi„Ë ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡‚¿ıÔ˘˜ ÙË˜ ÔÈËÙÈÎ‹˜·ÊËÁËÌ·ÙÈÎ‹˜ ÙÔ˘ Ù¤-¯ÓË˜. MÈ· Îˆ‰ÈÎÔÔ›Ë-ÛË, ÌÈ· Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Î·ÈÌÈ· ·Ó¿ÁÓˆÛË ÙË˜fi‰Â˘ÛË˜ ‹ ÙË˜ ÂÚÈÏ¿-ÓËÛË˜ ÙË˜ ÛÂÏ‹ÓË˜ ÛÙÔ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ı· Ì·˜ ·ÂÎ¿-Ï˘ÙÂ ÌÈ·Ó ¿ÏÏË Ï·Óı¿-ÓÔ˘Û· ‰˘Ó·ÌÈÎ‹ ÙÔ˘.¶Ô˘ ÂÎ‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ·ÔÎ¿Ï˘„Ë ÂÓfi˜ ÔÏ˘-‰‡Ó·ÌÔ˘ ¤ÚÁÔ˘.

P Aπ� την ταιν�α τουΓι�ννη Σμαραγδ«Kαλ σου ν�χτα κυρ-Aλ�ξανδρε», η Δ�σποι-να Πολ�τη στο ρ�λοτης Mοσχο�λας, τηςαγλα�μορφης ν�μφης,απ� το διγημα «Oνει-ρο στο κ�μα».

BBÈÈÔÔÁÁÚÚ··ÊÊ››·· \\AAÏÏ.. ¶¶····‰‰ÈÈ··ÌÌ¿¿ÓÓÙÙËË

«\EÁÂÓÓ‹ıËÓ âÓ ™ÎÈ¿ı÷ˆ Ù÷É 4÷Ë M·ÚÙ›Ô˘ 1851. \E‚ÁÉÎ· àe Ùe ^EÏÏËÓÈÎeÓ ™¯Ô-ÏÂÖÔÓ Âå˜ Ùa 1863, àÏÏa ÌfiÓÔÓ Ùe 1867 âÛÙ¿ÏËÓ Âå˜ Ùe °˘ÌÓ¿ÛÈÔÓ X·ÏÎ›‰Ô˜, ¬Ô˘õÎÔ˘Û· ÙcÓ Aã Î·d Bã Ù¿ÍÈÓ. TcÓ °ã âÌ·ı‹ÙÂ˘Û· Âå˜ ¶ÂÈÚ·È¿, ÂrÙ· ‰È¤ÎÔ„· Ùa˜ ÛÔ˘-‰¿˜ ÌÔ˘ Î’ öÌÂÈÓ· Âå˜ ÙcÓ ·ÙÚ›‰·. K·Ùa \IÔ‡ÏÈÔÓ ÙÔÜ 1872 ñÉÁ· Âå˜ Ùe ≠AÁÈÔÓ òOÚÔ˜¯¿ÚÈÓ ÚÔÛÎ˘Ó‹ÛÂˆ˜, ¬Ô˘ öÌÂÈÓ· çÏ›ÁÔ˘˜ ÌÉÓ·˜. T÷á 1873 qÏı· Âå˜ \Aı‹Ó·˜ Î’ âÊÔ›-ÙËÛ· Âå˜ ÙcÓ ¢ã ÙÔÜ B·Ú‚·ÎÂ›Ô˘. T÷á 1874 âÓÂÁÚ¿ÊËÓ Âå˜ ÙcÓ ºÈÏÔÛÔÊÈÎcÓ ™¯ÔÏ‹Ó,¬Ô˘ õÎÔ˘· Î·Ù’ âÎÏÔÁcÓ çÏ›Á· Ì·ı‹Ì·Ù· ÊÈÏÔÏÔÁÈÎ¿, Î·Ù’ å‰›·Ó ‰b äÛ¯ÔÏÔ‡ÌËÓ Âå˜Ùa˜ Í¤Ó·˜ ÁÏÒÛÛ·˜.

MÈÎÚe˜ â˙ˆÁÚ¿ÊÈ˙· ^AÁ›Ô˘˜, ÂrÙ· öÁÚ·Ê· ÛÙ›¯Ô˘˜, Î’ â‰ÔÎ›Ì·˙· Óa Û˘ÓÙ¿Íˆ Îˆ-Ìˆ‰›·˜. T÷á 1868 âÂ¯Â›ÚËÛ· Óa ÁÚ¿„ˆ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ·. T÷á 1879 â‰ËÌÔÛÈÂ‡ıË ì «MÂ-Ù·Ó¿ÛÙÈ˜», öÚÁÔÓ ÌÔ˘, Âå˜ ÙfiÓ «NÂÔÏfiÁÔÓ» K/fiÏÂˆ˜. T÷á 1881 íÓ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎeÓ ÔÈ-ËÌ¿ÙÈÔÓ Âå˜ Ùe ÂÚÈÔ‰ÈÎfiÓ «™ˆÙÉÚ·˜». T÷á 1882 â‰ËÌÔÛÈÂ‡ıË «Oî òEÌÔÚÔÈ ÙáÓ\EıÓáÓ», Âå˜ Ùe «Mc X¿ÓÂÛ·È». \AÚÁfiÙÂÚ· öÁÚ·„· ÂÚd Ùa ëÎ·ÙeÓ ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·, ‰ËÌÔÛÈ-Â˘ı¤ÓÙ· Âå˜ ‰È¿ÊÔÚ· ÂÚÈÔ‰ÈÎa ÎÈ âÊËÌÂÚ›‰·˜».

A. ¶.

H O Aλ�ξανδρος Παπαδιαμ�ντης, καλοντυμ�νος, ποζ�ρει στις αρχ�ς του 1908 και φω-τογραφ�ζεται απ� τον ζωγρ�φο Γ. Xατζ�πουλο.


Bασικ� χρονολ�γιο

H O πατ�ρας του Aδαμ�ντιος Eμμανου�λ(1817-1897). Παντρε�τηκε στα 1840 τηνAγγελικ� Mωρα�τη (1822-1896) και δ�οχρ�νια αργ�τερα, 1842, χειροτον�θηκε ιερ�-ας. Aπ� το γ�μο τους γενν�θηκαν 9 παιδι�με τ�ταρτο στη σειρ� τον Aλ�ξανδρο που αρ-γ�τερα, συνδυ�ζοντας το βαπτιστικ� του πα-τ�ρα του και την ιερατικ� του ιδι�τητα, π�ρετο επ#νυμο Παπαδιαμ�ντης.

Tου ºflΔ∏ ¢∏ª∏Δƒ∞∫Ÿ¶√À§√À

Aναπλ. Kαθηγητ� Mεταβυζαντιν�ς Φιλολογ�ας

1785. (ÂÚ›Ô˘). °ÂÓÓÈ¤Ù·È Ô ÂÎ ·-ÙÚfi˜ ·Ô‡˜ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË M·-ÓfiÏË˜ ¢È·Ì¿ÓÙË˜.

1790. °ÂÓÓÈ¤Ù·È Ô ÂÎ ÌËÙÚfi˜ ·-Ô‡˜ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, AÏ¤Í·Ó‰ÚÔ˜KˆÓ. MˆÚ·˝ÙË˜.

1798. °ÂÓÓÈ¤Ù·È Ë ÂÎ ÌËÙÚfi˜ ÁÈ·ÁÈ¿ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, ™ÔÊÔ‡Ï· AÏÂÍ.§ÔÁÔı¤ÙË.

1817. °ÂÓÓÈ¤Ù·È Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘,A‰·Ì¿ÓÙÈÔ˜ EÌÌ·ÓÔ˘‹Ï (1817-1897).

1820. O Î·ÂÙ¿Ó M·ÓfiÏË˜ ¢È·Ì¿-

ÓÙË˜, ™ÎÈ·ı›ÙË˜, ·Ô‡˜ ÙÔ˘ ¶··-‰È·Ì¿ÓÙË, Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· Î·-Ù¿ ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ.

1822. °ÂÓÓÈ¤Ù·È Ë ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË AÁÁÂÏÈÎ‹ (°ÎÈÔ˘ÏÒ) Mˆ-Ú·˝ÙË (1822-1896).

1840. °¿ÌÔ˜ ÙˆÓ ÁÔÓ¤ˆÓ ÙÔ˘ ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË.

1842. O ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ¯ÂÈÚÔÙÔÓÂ›Ù·ÈÈÂÚ¤·˜.

1844-1858. °ÂÓÓÈÔ‡ÓÙ·È Ù· 9·È‰È¿ ÙÔ˘ ˙Â‡ÁÔ˘˜ ·¿-A‰·Ì·ÓÙ›Ô˘Î·È AÁÁÂÏÈÎ‹˜, ·fi Ù· ÔÔ›· ‰‡Ô Â-ı·›ÓÔ˘Ó ÛÙË Á¤ÓÓ·.

1851, 4 M·ÚÙ›Ô˘. °¤ÓÓËÛË ÙÔ˘AÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË.

1856-1860. M·ıËÙ‹˜ ÛÙÔ ‰ËÌÔ-ÙÈÎfi Û¯ÔÏÂ›Ô ™ÎÈ¿ıÔ˘.

1860-1862. TÂÏÂÈÒÓÂÈ ÙÈ˜ ‰‡ÔÚÒÙÂ˜ Ù¿ÍÂÈ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ·Ú¯Â›Ô˘.

1862-1865. EÂÈ‰‹ ¤¯ÂÈ Î·Ù·Ú-ÁËıÂ› Ë ÙÚ›ÙË Ù¿ÍË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ·Ú¯Â›Ô˘ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ, ‰ÂÓ ËÁ·›ÓÂÈ Û¯ÔÏÂ›Ô.BÔËı¿ÂÈ ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ÛÙÈ˜ ÏÂÈ-ÙÔ˘ÚÁ›Â˜, ÁÚ¿ÊÂÈ ÛÙ›¯Ô˘˜, ˙ˆÁÚ·Ê›-˙ÂÈ Î·È ÚÔÛ·ıÂ› Ó· ÁÚ¿„ÂÈ ÎˆÌˆ-‰›Â˜.

1865-1866. TÂÏÂÈÒÓÂÈ ÙËÓ ÙÚ›ÙËÙ¿ÍË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ·Ú¯Â›Ô˘ ÛÙË ™ÎfiÂÏÔ.¶·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ ÏfiÁˆ ÔÈÎÔÓÔÌÈ-ÎÒÓ ‰˘Û¯ÂÚÂÈÒÓ.

1867. °Ú¿ÊÂÙ·È ÛÙËÓ ÚÒÙË Ù¿ÍËÙÔ˘ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ ÛÙË X·ÏÎ›‰·.

1868. EÈ¯ÂÈÚÂ› Ó· ÁÚ¿„ÂÈ Ì˘ıÈÛÙfi-ÚËÌ·.

1869. EÁÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙËÓ ÙÚ›ÙË Ù¿ÍËÙÔ˘ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ ¶ÂÈÚ·ÈÒ˜. T¤ÏË I·ÓÔ˘-·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1870 ÂÁÎ·Ù·ÏÂ›ÂÈ ÙËÓ ÙÚ›-ÙË Ù¿ÍË Î·È Á˘Ú›˙ÂÈ ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ.

1872. T·ÍÈ‰Â‡ÂÈ Ì·˙› ÌÂ ÙÔÓ ·È‰È-Îfi ÙÔ˘ Ê›ÏÔ NÈÎfiÏ·Ô AÁÈÒÙË ÙÔ˘ ¢È·-Ó¤ÏÔ˘, ·ÚÁfiÙÂÚ· ÌÔÓ·¯fi N‹ÊˆÓ· ¢Ô-¯ÂÈ·Ú›ÙË, ÛÙÔ AÁÈÔ OÚÔ˜, fiÔ˘ ·Ú·-Ì¤ÓÂÈ Ò˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜.

1873. EÁÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙËÓ ÙÂÙ¿ÚÙËÙ¿ÍË ÙÔ˘ B·Ú‚·ÎÂ›Ô˘ §˘ÎÂ›Ô˘ ÙˆÓAıËÓÒÓ Î·È ·Ú·‰›‰ÂÈ È‰È·›ÙÂÚ· Ì·ı‹-Ì·Ù·.

1874. O Û˘ÓÙÔ›ÙË˜ ÙÔ˘ AÏ¤Í·Ó-‰ÚÔ˜ MˆÚ·˚Ù›‰Ë˜, ÙÔÓ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÌÂ ‰Ë-

H Eκκλησιαστικ� πομπ� στο ξεκ�νημ� τηςαπ� την εκκλησ�α. Παιδικ� σχ�διο τουΠαπαδιαμ�ντη. «Mικρ�ς ζωγρ�φιζα Aγ�-ους, ε�τε �γραφα στ�χους κι εδοκ�μαζα νασυντ�ξω κωμωδ�ες», γρ�φει ο �διος στοαυτοβιογραφικ� του σημε�ωμα που δημο-σιε�θηκε στην εφ. «Πολιτε�α» (13 Σεπ.1925), μετ� το θ�νατ� του.


ÌÔÛÈÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡˜ Î‡ÎÏÔ˘˜. ¶Èı·ÓfiÓÛÙËÓ ÂÊËÌÂÚ›‰· «EÊËÌÂÚ›˜» ‰ËÌÔÛÈÂ‡-ÔÓÙ·È ‰ÈÎ¿ ÙÔ˘ ¿ÚıÚ· ÁÈ· ÙË MÂÁ¿ÏËE‚‰ÔÌ¿‰·. °Ú¿ÊÂÈ ÙÔ ÚÒÙÔ Ï˘ÚÈÎfiÔ›ËÌ¿ ÙÔ˘, ÛÙË ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘. ¶·›ÚÓÂÈÙÔ ·ÔÏ˘Ù‹ÚÈÔ ÙÔ˘ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ ·fi ÙÔB·Ú‚¿ÎÂÈÔ §‡ÎÂÈÔ, Î·È ÂÁÁÚ¿ÊÂÙ·ÈÛÙË ºÈÏÔÛÔÊÈÎ‹ Û¯ÔÏ‹, ·fi fiÔ˘ ‰Âı· ¿ÚÂÈ Ù˘¯›Ô ÔÙ¤.

1876. °Ú¿ÊÂÈ ·Ó˘fiÁÚ·Ê· ıÚË-ÛÎÂ˘ÙÈÎ¿ ¿ÚıÚ· ÛÙËÓ «EÊËÌÂÚ›‰·».E¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ ‰˘Û¯¤ÚÂÈÂ˜,·Ú·‰›‰ÂÈ Ì·ı‹Ì·Ù· Î·È ˙ËÙ¿ÂÈ Û˘ÓÂ-¯Ò˜ ¯Ú‹Ì·Ù· ·fi ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘.

1877-1878. TÔÓ ··Û¯ÔÏÔ‡ÓÛÙÚ·ÙÔÏÔÁÈÎ¿ ˙ËÙ‹Ì·Ù·.

1879, 23-24 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘–22-23I·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1880. K·ÙfiÈÓ Û˘ÛÙ¿ÛÂ-ˆ˜ ÙÔ˘ BÏ¿ÛË °·‚ÚÈËÏ›‰Ë ‰ËÌÔÛÈÂ‡Â-Ù·È ÛÂ ÂÈÊ˘ÏÏ›‰Â˜ ÙË˜ ÂÊËÌÂÚ›‰·˜«NÂÔÏfiÁÔ˜ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiÏÂˆ˜», ÙÔÚÒÙÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi ÙÔ˘ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· «HMÂÙ·Ó¿ÛÙÈ˜», ÌÂ ˘ÔÁÚ·Ê‹ A. ¶‰

1880-1881. YËÚÂÙÂ› ÛÙÔÓÛÙÚ·Ùfi. TÔÓ OÎÙÒ‚ÚÈÔ 1881 ‰ËÌÔÛÈÂ‡-ÂÈ ÙÔ Ô›ËÌ¿ ÙÔ˘ «¢¤ËÛÈ˜» ÛÙÔ ÂÚÈÔ-‰ÈÎfi «™ˆÙ‹Ú».

1882. ¶ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ˆ˜ ÌÂÙ·-ÊÚ·ÛÙ‹˜ ÛÙËÓ «EÊËÌÂÚ›‰·» 5 NÔÂÌ‚Ú›-Ô˘ 1882-8 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1883 ‰ËÌÔÛÈ-Â‡ÂÙ·È ÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ¿ ÙÔ˘ «OÈ EÌÔ-ÚÔÈ ÙˆÓ EıÓÒÓ», ÌÂ ÙÔ „Â˘‰ÒÓ˘ÌÔMÔ¤Ì ÛÙÔ «MË ¯¿ÓÂÛ·È», ÙÔ˘ BÏ¿ÛË°·‚ÚÈËÏ›‰Ë.

1884, 21 AÚÈÏ›Ô˘-11 OÎÙˆ‚Ú›-Ô˘, ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÂÙ·È ·Ó˘fiÁÚ·Ê· Ë «°˘-ÊÙÔÔ‡Ï·» ÛÙËÓ «AÎÚfiÔÏÈ».

1885, 6 OÎÙˆ‚Ú›Ô˘-17 NÔÂÌ‚Ú›-Ô˘. ¢ËÌÔÛÈÂ‡ÂÙ·È ÛÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi EÛÙ›·

Ô «XÚ‹ÛÙÔ˜ MËÏÈÒÓË˜».

1886. AÚ¯›˙ÂÈ Ó· Û˘¯Ó¿˙ÂÈ ÛÙÔÌ·Î¿ÏÈÎÔ ÙÔ˘ K·¯ÚÈÌ¿ÓË ÛÙÔ˘ æ˘Ú-Ú‹.

1887. AÚ¯›˙ÂÈ Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÛÙÈ˜·ÁÚ˘Ó›Â˜ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ EÏÈÛÛ·›Ô˘ ÛÙÔMÔÓ·ÛÙËÚ¿ÎÈ. ¢ËÌÔÛÈÂ‡ÂÙ·È ÙÔ ÚÒ-ÙÔ ‰È‹ÁËÌ¿ ÙÔ˘, «TÔ XÚÈÛÙfi„ˆÌÔ»,ÛÙËÓ EÊËÌÂÚ›‰·.

1888-1891. T·ÎÙÈÎfi˜ Û˘ÓÂÚÁ¿-ÙË˜ ÛÙËÓ EÊËÌÂÚ›‰· ˆ˜ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹˜ÂÈÊ˘ÏÏ›‰ˆÓ. EÎÂ› ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÔÓÙ·È Î·ÈÙ· ÚÒÙ· ÙÔ˘ ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·.

1892. AÚ¯›˙ÂÈ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÌÂ ÙËÓÂÊËÌÂÚ›‰· AÎÚfiÔÏÈ˜ Î·È ÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfiN¤ÔÓ ¶ÓÂ‡Ì·, ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÔÓÙ·˜ ÌÂÙ·-ÊÚ¿ÛÂÈ˜, ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· Î·È ¿ÚıÚ·. K¿ÔÈ-Â˜ ·fi ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ Í·Ó·‰ËÌÔ-ÛÈÂ‡ÔÓÙ·È ÛÂ ‚È‚Ï›·. E›Ó·È Ï¤ÔÓ Î·Ù·-ÍÈˆÌ¤ÓÔ˜ ÏÔÁÔÙ¤¯ÓË˜ Î·È ‰È¿ÊÔÚ·¤ÓÙ˘· ÙÔ˘ ˙ËÙÔ‡Ó ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·.

1899-1902. AÚ¯›˙ÂÈ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·ˆ˜ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹˜ ÛÙËÓ ÂÊËÌÂÚ›‰· TÔ

AÛÙ˘. Afi ÙÔ 1901 ·Ú¯›˙ÂÈ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·ÌÂ ÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ¶·Ó·ı‹Ó·È·.

1903. OÏÔ ÙÔ ¤ÙÔ˜ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÛÙË™ÎÈ¿ıÔ, fiÔ˘ ‹Ù·Ó ‹‰Ë ·fi ÙÔÓ A‡-ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1902. ™Ù· ¶·Ó·ı‹Ó·È· ‰Ë-ÌÔÛÈÂ‡ÂÙ·È «H ºfiÓÈÛÛ·».

Ã Tο Aπολυτ�ρι�του απ� το Bαρβ�-κειο Λ�κειο. Δ�νο-ντας εξετ�σεις γρ�-φτηκε, το 1873,απευθε�ας στην τε-τ�ρτη τ�ξη και �ναχρ�νο αργ�τερα (16Σεπτ. 1874) π�ρεαπολυτ�ριο. Tην�δια χρονι� �κανεεγγραφ� στη Φιλο-σοφικ� αλλ� πτυχ�οδεν π�ρε ποτ�. Oιοικονομικ�ς δυσχ�-ριες τον �σπρωξανοριστικ� στη δημο-σιογραφ�α ως μετα-φραστ�.

Ã Aρχ�ς του ’30 οιδ�ο αδελφ�ς τουΠαπαδιαμ�ντη,Kυρατσο�λα καιOυραν�α στα παρ�-θυρα του πατρικο�σπιτιο� στη Σκι�-θο, σε φωτογραφ�ατου Mερλι�. Tο1936, πεθα�νονταςη Kυρατσο�λα, ητελευτα�α αδελφ�του Παπαδιαμ�ντη,το σπ�τι, εγκαταλε-λειμμ�νο, χρησιμο-ποι�θηκε διαδοχι-κ� ως στ�βλος,αχυρ#νας και, μ�-χρι να απαλλο-τριωθε�, ως αποθ�-κη πετρελαιοειδ#ντης Hλεκτρικ�ςEταιρε�ας Σκι�θου.


1904. T¤ÏË ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ÂÈÛÙÚ¤-ÊÂÈ ÛÙËÓ Aı‹Ó· ·fi ÙË ™ÎÈ¿ıÔ. TÔÓÒ-ÓÂÙ·È Ë ÊÈÏ›· ÙÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ °È¿ÓÓË BÏ·¯Ô-ÁÈ¿ÓÓË, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔÓ ‚ÔËı¿ÂÈ ·Ó·ı¤ÙÔ-ÓÙ¿˜ ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙÈÎ¤˜ ÂÚÁ·Û›Â˜. E¯ÂÈ·fi ¯ÚfiÓÈ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ˘ÁÂ›·˜. H Û˘-ÓÂ¯‹˜ ÂÚÁ·Û›·, ÙÔ Î¿ÓÈÛÌ· Î·È ÙÔ ÎÚ·-Û› ·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó· ÙÔÓ Î·Ù·‚¿ÏÏÔ˘Ó.

1906. O BÏ·¯ÔÁÈ¿ÓÓË˜ ÙÔÓ ÌÂÙ·ÎÔ-Ì›˙ÂÈ ÛÙË ¢ÂÍ·ÌÂÓ‹ ÛÙÔ KÔÏˆÓ¿ÎÈ,fiÔ˘ ı· ·Ú·ÌÂ›ÓÂÈ ÁÈ· ¿ÏÏ· ‰‡Ô ¯Úfi-ÓÈ· Ì¤¯ÚÈ Ó· Ê‡ÁÂÈ ÔÚÈÛÙÈÎ¿ ÁÈ· ™ÎÈ¿-ıÔ. O ¶·‡ÏÔ˜ NÈÚ‚¿Ó·˜ ÙÔÓ ÊˆÙÔÁÚ·-Ê›˙ÂÈ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ (ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ·ÙËÓ ÔÏ‡ ÁÓˆÛÙ‹ ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË). ™Â ‰È¿ÊÔÚ· ¤ÓÙ˘· ‰Ë-ÌÔÛÈÂ‡ÔÓÙ·È 17 ‰ÈËÁ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘.

1908. O ÁÏ‡ÙË˜ £ˆÌ¿˜ £ˆÌfiÔ˘-ÏÔ˜ Î·Ù·ÛÎÂ˘¿˙ÂÈ ÂÎ ÙÔ˘ Ê˘ÛÈÎÔ‡, ¯ˆ-Ú›˜ fiÌˆ˜ Ó· ÙÔ ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Ô ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË˜, ÙËÓ ÚÔÙÔÌ‹ ÙÔ˘ ÛÂ Á‡-„Ô. Afi ·˘Ùfi ÙÔ ÚfiÏ·ÛÌ·, Ô˘ ÛÒ-˙ÂÙ·È Û‹ÌÂÚ·, Î·Ù·ÛÎÂ˘¿ÛÙËÎ·Ó ÔÈÚÔÙÔÌ¤˜ Ô˘ ÛÒıËÎ·Ó ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ ÙÔ1925 Î·È ÛÙË ¢ÂÍ·ÌÂÓ‹ ÙÔ 1965. ºˆ-ÙÔÁÚ·Ê›˙ÂÙ·È ÌÂ ÙÔÓ BÏ·¯ÔÁÈ¿ÓÓË ÛÙË¢ÂÍ·ÌÂÓ‹. ºˆÙÔÁÚ·Ê›˙ÂÙ·È Â›ÛË˜,·fi ÙÔÓ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ °. X·Ù˙fiÔ˘ÏÔ. ™ÙÈ˜13 M·ÚÙ›Ô˘ ÁÈÔÚÙ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔ ÊÈÏÔÏÔÁÈ-Îfi Û‡ÏÏÔÁÔ «¶·ÚÓ·ÛÛfi˜», Ë Û˘ÁÁÚ·-ÊÈÎ‹ ÂÈÎÔÛÈÂÓÙ·ÂÙËÚ›‰· ÙÔ˘. T¤ÏËM·ÚÙ›Ô˘ ËÁ·›ÓÂÈ ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ. ¢ÂÓ ı·ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ Í·Ó¿ ÛÙËÓ Aı‹Ó·.

1911. ¶Âı·›ÓÂÈ Ù· ÌÂÛ¿Ó˘¯Ù· 2ÚÔ˜ 3 I·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ·fi ÓÂ˘ÌÔÓ›·.

1912-1914. O ÂÎ‰ÔÙÈÎfi˜ Ô›ÎÔ˜ °.º¤ÍË ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÂÈ ÛÂÈÚ¿ ÙfiÌˆÓ ÌÂ Ù·‰ÈËÁ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘.

1924-1925-1930. ¢ËÌÔÛÈÂ‡-ÛÂÈ˜ ‰ÈËÁËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ·fi ÙÔÓ ÂÎ‰ÔÙÈ-Îfi Ô›ÎÔ EÏÂ˘ıÂÚÔ˘‰¿ÎË˜. K¿ÔÈ· ‰ÈË-Á‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ ÚˆÙÔ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÔÓÙ·È ÛÙÔEÏÂ‡ıÂÚÔ B‹Ì· ÛÙ· 1925-1927.

1934. O Octave Merlier ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÂÈÙËÓ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË,Î·ıÒ˜ Î·È Á·ÏÏÈÎ‹ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ‰ÈËÁË-Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ÙfiÌÔ «Skiathos, îlegrecque». O °. K. K·ÙÛ›Ì·ÏË˜ ‰ËÌÔÛÈ-Â‡ÂÈ ÙË BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ¶··‰È·Ì¿ÓÙË.

1936. ¶Âı·›ÓÂÈ Î·È Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›··‰ÂÏÊ‹ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, Ë K˘Ú·-ÙÛÔ‡Ï·. O ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, ·‰ÂÏÊÔ‡ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË AfiÛÙÔÏÔ˜ °. ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË˜ (1894–1989) ÂÚÈÛ˘ÏÏ¤-ÁÂÈ ·fi ÙÔ ·ÙÚÈÎfi Û›ÙÈ Ù· Î·Ù¿ÏÔÈ·ÙÔ˘ ·Ú¯Â›Ô˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË.

1940. ¢ËÌÔÛÈÂ‡ÂÙ·È ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘°. B·Ï¤Ù· «¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ – H ˙ˆ‹ -ÙÔ ¤ÚÁÔ Ë ÂÔ¯‹ ÙÔ˘».

1949. O K. £. ¢ËÌ·Ú¿˜ ÛÙËÓ «IÛÙÔ-Ú›· ÙË˜ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ÏÔÁÔÙÂ¯Ó›·˜»ÎÚ›ÓÂÈ ·ÚÓËÙÈÎ¿ ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË.

1954–1955. O B·Ï¤Ù·˜ ÂÎ‰›‰ÂÈÛÂ 6 ÙfiÌÔ˘˜ Ù· «A·ÓÙ·» ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË.

1977. ¶ÚÒÙË ‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË ÙÔ˘ ‰Ô-ÎÈÌ›Ô˘ ÙÔ˘ O‰˘ÛÛ¤· EÏ‡ÙË «H Ì·ÁÂ›·ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË.

1981-1988. O N. ¢. TÚÈ·ÓÙ·Ê˘Ï-

ÏfiÔ˘ÏÔ˜ ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÂÈ ÛÂ 5 ÙfiÌÔ˘˜ Ù·«A·ÓÙ·» Î·È ÙËÓ «AÏÏËÏÔÁÚ·Ê›·» ÙÔ1992.

1989. O º. ¢ËÌËÙÚ·ÎfiÔ˘ÏÔ˜ ‰Ë-ÌÔÛÈÂ‡ÂÈ ÙÔ ‚È‚Ï›Ô «TÔ §¿‚·ÚÔÓ» ÌÂ·Ó¤Î‰ÔÙÔ ˘ÏÈÎfi ·fi ÙÔ ·Ú¯Â›Ô ÙÔ˘ ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË. TÔ ¿ÁÓˆÛÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚË-Ì· ÌÂ Ù›ÙÏÔ ÙÔ «§¿‚·ÚÔÓ» Â·ÓÂÎ‰›‰Â-Ù·È ÙÔ 1993 ÌÂ ÙË Ó¤· ÙÔ˘ Û˘Ó¤¯ÂÈ··fi ÙÔ ·Ú¯Â›Ô Merlier.

1990. °›ÓÂÙ·È ÛÙË ™ÎÈ¿ıÔ ÙÔ Aã ¢ÈÂ-ıÓ¤˜ ™˘Ó¤‰ÚÈÔ ÁÈ· ÙÔÓ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË.T· ¶Ú·ÎÙÈÎ¿ ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÔÓÙ·È ÙÔ 1996.O º. ¢ËÌËÙÚ·ÎfiÔ˘ÏÔ˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÙÔ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎfiÌ¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ AÚ¯Â›Ô˘ Merlier.

1994. OÈ º. ¢ËÌËÙÚ·ÎfiÔ˘ÏÔ˜ Î·È°. A. XÚÈÛÙÔ‰Ô‡ÏÔ˘ ‰ËÌÔÛÈÂ‡Ô˘Ó ÙÔ‚È‚Ï›Ô «º‡ÏÏ· EÛÎÔÚÈÛÌ¤Ó·», ‚·ÛÈ-Î‹ Ï¤ÔÓ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÛÙËÓ ¤ÚÂ˘Ó· Î·ÈÙË ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ ¯ÂÈÚfiÁÚ·ÊË˜ Î·È ¤ÓÙ˘-Ë˜ ·Ú¿‰ÔÛË˜ ÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡¤ÚÁÔ˘.

™∏ª∂ÿø™∏ Δø¡ «E¶ΔÕ Hª∂ƒfl¡»: τ� παρα-

πάνω ρ�ν�λ�γι� απ�τελεί μικρ� μ�ν� μέ-

ρ�ς τ�υ πλήρ�υς και αναλυτικ�ύ �ι�εργ�-

γρα�ικ�ύ ρ�ν�λ�γί�υ, π�υ περιλαμ�άνεται

στ� υπ� έκδ�ση «Λεύκωμα Παπαδιαμάντη»

με επιμέλεια τ�υ Φώτη Δημητρακ�π�υλ�υ.

Õ Aν�γλυφηπροτομ� εντοι-χισμ�νη το1965 στην πλα-τε�α της Δεξαμε-ν�ς. Φιλοτεχν�-θηκε απ� τονγλ�πτη Θωμ�Θωμ�πουλο καιπανομοι�τυπημε εκε�νην τηςΣκι�θου πουστ�θηκε το1925, �χουν καιοι δ�ο ως πρ�-τυπο το πρ�πλα-σμα προτομ�ςπου �κανε εκ τουφυσικο� το1908 (φωτ.: K.Λι�ντης).

H Aυτ� �ταν �λα κι �λα τα πρ�γματα �ταν το 1954–55απαλλοτρι#θηκε το σπ�τι για να ξεκιν�σουν, παρατει-ν�μενες μια δεκαετ�α περ�που, οι επισκευ�ς. Tο 1965κηρ�χθηκε διατηρητ�ο μνημε�ο και �ρχισε να λειτουρ-γε� το πασ�γνωστο σ�μερα στη Σκι�θο, Mουσε�ο Παπα-διαμ�ντη (φωτ.: Δημ. Παπαδ�μος).


Õ Oσο κι αν ο Παπα-διαμ�ντης ε�ναι «ταυτο-τικ�» μας σ�μβολο, δενμπορε� πλ�ον να μαςαν�κει αποκλειστικ�.Πρ�πει, ιδ�ως σ�μερα,να βρ�σκει φ�λους καιαναγν�στες και στηνυπ�λοιπη Eυρ�πη. Tοπορτρ�το (1988 λ�δι)φιλοτεχνημ�νο απ� τονP�λλη Kοψ�δη, �χει ωςαφετηρ�α τη φωτογρα-φ�α του Παπαδιαμ�ντηπου τρ�βηξε στο ατελι�του ο ζωγρ�φος Γ. Xα-τζ�πουλος στις αρχ�ςτου 1908.

Tου §Õ∫∏ ¶ƒ√°∫ÿ¢∏

OI ME°A§OI Î·È ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ› Û˘Á-ÁÚ·ÊÂ›˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È fiˆ˜ ÔÈÎ·ÚÙ-ÔÛÙ¿Ï, ‰ÂÓ ·ÓÙÈÚÔÛˆ-

Â‡Ô˘Ó Î·ÌÈ¿ È‰Â·Ù‹ ÂÈÎfiÓ· ÙË˜ ÂıÓÈ-Î‹˜ Ì·˜ ˘fiÛÙ·ÛË˜. TÔ ·ÓÙ›ıÂÙÔ: ÙÔ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ ‰È·„Â‡‰ÂÈ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎ¿ Î¿-ıÂ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ˘·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘ ÛÂ Ì›·Î·È ÌÔÓ·‰ÈÎ‹ ÂÚÌËÓÂ›·, Î¿ıÂ Ù¿ÛË¯ÂÈÚ·ÁÒÁËÛ‹˜ ÙÔ˘ ÚÔ˜ fiÊÂÏÔ˜ ÙË˜Ù¿‰Â ‹ ÙË˜ ‰Â›Ó· Û˘ÏÏÔÁÈÎ‹˜ ¤ÎÊÚ·-ÛË˜. K·È ·ÎfiÌ· ·Ú·¤Ú·: TÔ ¤ÚÁÔÙÔ˘˜ Â›Ó·È ÙÔ Î·˙¿ÓÈ fiÔ˘ ÎÔ¯Ï¿˙Ô˘ÓÔÈ ÚÈ˙ÈÎ¤˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ Ì·˜, ÙfiÛÔ ˆ˜ ·Ùfi-ÌˆÓ fiÛÔ Î·È ˆ˜ ÔÌ¿‰ˆÓ, fiÔ˘ ·Ó·˙ˆ-˘ÚÒÓÔÓÙ·È Î·È ·Ú·ÏÏ¿˙Ô˘Ó ÔÈ ÔÏ‡-ÏÔÎÔÈ ‰ÂÛÌÔ› Ì·˜ ÌÂ ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛËÎ·È ÙÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi Á›ÁÓÂÛı·È, fiÔ˘ ·Ó·-Ù·Ú¿ÛÛÔÓÙ·È ÔÈ Û¯¤ÛÂÈ˜ Ì·˜ ÌÂ ÙÔ˘˜¿ÏÏÔ˘˜ Ï·Ô‡˜ Î·È fiÏÔ ÙÔÓ ˘fiÏÔÈÔÎfiÛÌÔ.

O ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜, ¤Ó·Ó Û¯Â‰fiÓ ·ÈÒ-Ó· ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, ·Ú·Ì¤ÓÂÈ, ·fiÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿-ÙÔ˘˜, Ô ÈÔ Û˘˙ËÙËÌ¤ÓÔ˜ Û˘ÁÁÚ·Ê¤·˜.

¢ÂÓ ˘‹ÚÍÂ ÛÙÔÓ ÙfiÔ Ì·˜ ¿ÙÔÌÔ Ô˘Ó· ÌËÓ ·Ó·ÚˆÙ‹ıËÎÂ, Û˘ÓÂÈ‰ËÙ¿ ‹·Û˘ÓÂ›‰ËÙ·, ÁÈ· ÙËÓ ÎÚ˘Ê‹ ÁÔËÙÂ›·ÙÔ˘ ··‰È·Ì·ÓÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘. ¢ÂÓ˘‹ÚÍÂ ÁÂÓÈ¿ Ô˘ Ó· ·ÁÓfiËÛÂ ÙËÓ Î·Ï-ÏÈÙÂ¯ÓÈÎ‹ ÙÔ˘ ·Í›·. K·È ‰ÂÓ ˘‹ÚÍÂÈÛÙÔÚÈÎ‹ ÂÚ›Ô‰Ô˜ Ô˘ Ó· ÌËÓ ‰È¯¿-ÛÙËÎÂ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÌ‚¤ÏÂÈ¿ ÙÔ˘. O Ïfi-ÁÔ˜ Â›Ó·È ·ÏÔ‡ÛÙ·ÙÔ˜. O ¶··‰È·Ì¿-ÓÙË˜ ¤ÁÚ·„Â (¤Ú·„Â, ı· ¤ÏÂÁ·) ÙÔ ¤ÚÁÔÙÔ˘ ÌÂ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÎfiÌÔ˘˜ (ÈÛÙÔÚÈ-ÎÔ‡˜, ÔÏÈÙÈÛÌÈÎÔ‡˜, ÁÏˆÛÛÈÎÔ‡˜, „˘¯È-ÎÔ‡˜ Î·È ÌÂÙ·Ê˘ÛÈÎÔ‡˜), Ô˘ Ì·˜ Û˘Ó-ı¤ÙÔ˘Ó ˆ˜ Ï·fi. º˘ÛÈÎfi Â›Ó·È ÏÔÈfiÓ Ó·Ì·˜ Ù·Ï·Ó›˙ÂÈ Î·È Ó· Ì·˜ ¯ˆÚ›˙ÂÈ. TÔ ÁÂ-ÁÔÓfi˜ ‰Â fiÙÈ ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜ Ë ‰È¿ÛÙ·ÛËÙˆÓ ·fi„ÂˆÓ Êı¿ÓÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ fiÏˆ-ÛË ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ˆ˜ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¶··-‰È·Ì¿ÓÙË ˙ÂÈ Î·È Ì·˜ ·ÎÔÏÔ˘ıÂ› ÛÂ fiÏÂ˜ÙÈ˜ ıÂÌÂÏÈ·Î¤˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ Ì·˜.

OÈ ÎfiÌÔÈ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ·Ó·Ê¤ÚÔÌ·È‰ÂÓ Â›Ó·È Ô‡ÙÂ ÁÈ· Ó· Ï‡ÓÔÓÙ·È Ô‡ÙÂ,ÚÔ˜ £ÂÔ‡, ÁÈ· Ó· Îfi‚ÔÓÙ·È. AÏÏ¿ ÁÈ·Ó· ÊˆÙ›˙ÔÓÙ·È. °È· Ó· ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ÎÚ·-Ù¿ÌÂ ·ÓÔÈ¯Ùfi ÙÔ ‰È¿ÏÔÁÔ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ··ÈÓ›ÁÌ·Ù· ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜ Î·È ÛÙ· Î·È-ÓÔ‡ÚÁÈ· Ô˘ Û˘ÛÛˆÚÂ‡ÂÈ ÙÔ ·ÚfiÓ.

O ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜, ÙÔ ÓÈÒıÔ˘ÌÂ, ÙÔ‚Ï¤Ô˘ÌÂ, Â›Ó·È Û‹ÌÂÚ· Â›Î·ÈÚÔ˜ fiÛÔÔÙ¤. AÓ·ÁÎ·ÛÙÈÎ¿ Â›Î·ÈÚÔ˜. °È·Ù› ÙÔÛ‡ÓÔÏÔ ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË ·Ó·ÌÔ¯ÏÂ‡ÂÙ·ÈÎ·È Â·Ó·‰ÈÂ˘ıÂÙÂ›Ù·È ÛÂ Ù¤ÙÔÈÔ ‚·ı-Ìfi, ÔÈ ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ÌÂ ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÂÍ·Ê¿ÓÈÛË ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈ-ÎÒÓ ÔÓÙÔÙ‹ÙˆÓ Â›Ó·È ÙfiÛÔ Ú·Á‰·›ÔÈ,Ô˘ fiÏÔÈ Ì·˜ ÔÈ ÎfiÌÔÈ (Î·È fi¯È ÌfiÓÔÓÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜) ¤Ú¯ÔÓÙ·È ‰È¿ ÌÈ·˜ ÛÙËÓÂÈÊ¿ÓÂÈ·. K·È ·Ó·ÚˆÙÈfiÌ·ÛÙÂ: ı· Î·-Ù·Ê¤ÚÔ˘ÌÂ Ì¤Û· ÛÂ ÙÔ‡ÙË ÙË Ï·›Ï··Ó· ÂÚÈÛÒÛÔ˘ÌÂ ÙËÓ È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ¿Ì·˜; £’ ·ÓÙ¤ÍÔ˘Ó ¿Ú·ÁÂ ÔÈ ÎfiÌÔÈ Ì·˜Û·Ó ˙ˆÓÙ·Ó¤˜ ÌÔÚÊ¤˜ ‹ ı· ÌÔ˘ÌÈÔÔÈ-ËıÔ‡Ó Î·È ı· ÂÈ¯Ú˘ÛˆıÔ‡Ó ÛÂ ÌÈ·ÁˆÓÈ¿ ÙÔ˘ ·ÁÎfiÛÌÈÔ˘ ÙÔ˘ÚÈÛÙÈÎÔ‡ÏÔ‡Ó· – ·ÚÎ; £· Ì·˜ Û˘ÓÔ‰Â‡ÛÂÈ, ÂÓÔÏ›ÁÔÈ˜, Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜ Î·È ÛÙË Ó¤·ÂÚÈ¤ÙÂÈ· Ô˘ Í·ÓÔ›ÁÂÙ·È ÌÚÔÛÙ¿Ì·˜;

T›ÔÙ· ‰ÂÓ Â›Ó·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ ‚¤‚·ÈÔ.AÏÏ’ ·˘Ùfi Ô˘ Â›Ó·È ·ÔÏ‡Ùˆ˜ Û›ÁÔ˘ÚÔÂ›Ó·È fiÙÈ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜, ÛÂ ÙÔ‡ÙÂ˜ÙÈ˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ÙˆÓ ÎÔÛÌÔÁÔÓÈÎÒÓ ·ÏÏ·-ÁÒÓ, ‰ÂÓ Â›Ó·È È· ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎ¿ ‰ÈÎ‹Ì·˜ ˘fiıÂÛË. OÛÔ ÔÈ Û˘ÓÙÚÈÙÈÎ¿ ·-

Ó›Û¯˘ÚÂ˜ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜, Ô˘ ÂÍÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘ÓÙÈ˜ Ù‡¯Â˜ Ì·˜ ÛÚÒ¯ÓÔ˘Ó, ·fi Ù· Ì¤Û·Î·È ·fi Ù· ¤Íˆ, ÁÈ· Ó· ÌÂÙ·ÙÚ·Ô‡Ó ÔÈÎfiÌÔÈ Ì·˜ ÛÂ ·ÔÓÂÎÚˆÌ¤Ó· Ù·˘ÙÔÙÈ-Î¿ Û‡Ì‚ÔÏ·, ¿ÏÏÔ ÙfiÛÔ Ú¤ÂÈ Ô ¶·-·‰È·Ì¿ÓÙË˜ Ì·˜ Ó· ‚Ú›ÛÎÂÈ Ê›ÏÔ˘˜Î·È ·Ó·ÁÓÒÛÙÂ˜ ÛÙËÓ ˘fiÏÔÈË E˘ÚÒ-Ë. °È·Ù› ÔÈ ÎfiÌÔÈ Ì·˜ Â›Ó·È Î·Ù¿ Î¿-ÔÈÔ ÙÚfiÔ Î·È ÔÈ ÎfiÌÔÈ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈ-ÛÌÔ‡ Ì·˜, (ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô Â›Ì·ÛÙÂ fiÏÔÈÂÍ›ÛÔ˘ ˘Â‡ı˘ÓÔÈ). K·È ÁÈ·Ù›, Â¿Ó Ë E˘-ÚÒË ‰ÂÓ ÌÔÚÂ› Ó’ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ, Ó·ÚÔÛÙ·ÙÂ‡ÛÂÈ Î·È Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ Ù· Ô-ÏÈÙÈÛÙÈÎ¿ ÙË˜ ıÂÌ¤ÏÈ·, ÙfiÙÂ Î·È ÙÔ ÎÔÌ-Ì¿ÙÈ ÙË˜ Ô˘ Ï¤ÁÂÙ·È EÏÏ¿‰· ı· ¿ÂÈ,fiˆ˜ Î·È Ë ›‰È·, Î·Ù¿ ‰È·fiÏÔ˘.

™∏ª∂ÿø™∏:O Λάκης Πργκίδης έ�ει εκδώσει στ

Παρίσι τ 1997 τη μελέτη «La conguéte

du roman. De Papadiamandis à Boccace»

με πρ�λγ τυ Mίλαν Kύντερα. Mετα-

�ρασμένη απ� τν Γιάννη Kιυρτσάκη

εκδ�θηκε και στα ελληνικά: «H κατάκτη-

ση τυ μυθιστρήματς. Aπ� τν Παπα-

διαμάντη στν Bκκάκι», «Eστία», 1998.

Eίναι επίσης εκδ�της τυ τριμηνιαίυ πε-

ριδικύ «Atelier du roman».

O Παπαδιαμ�ντηςγια λη την Eυρ�πη

Papadiamantis 7 Imeres

Documents

Transcript of Papadiamantis 7 Imeres