Over De Stad - stimuleringsfonds creatieve industrie · 2015. 9. 21. · Eindverslag Over De Stad...
Transcript of Over De Stad - stimuleringsfonds creatieve industrie · 2015. 9. 21. · Eindverslag Over De Stad...
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 1
unieke zaken
Over De Stad
Inhoudelijk en financieel eindverslag
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 2
voorwoord
Geachte lezer,
Vol trots presenteren wij het eindverslag van ons project Over De Stad.
Jeugdtheatergezelschap Unieke Zaken heeft dit project in april en mei 2012 ontwikkeld en in de
periode 5 juni tot en met 8 juli 2012 uitgevoerd in Alkmaar, in het stadsdeel Overstad.
Overstad grenst direct aan de noordoostkant van het historische centrum van Alkmaar en is qua
oppervlakte bijna even groot. Van oorsprong is het een agrarisch gebied dat in de loop van de 20e
eeuw een bedrijventerrein is geworden.
Anno 2012, is het (op zijn zachtst gezegd) een versnipperd en armoedig gebied, slechts tien minuten
lopen van de mooie, historische binnenstad van Alkmaar. De Gemeente Alkmaar wil dit gebied dan
ook graag ontwikkelen tot een eigentijds onderdeel van de stad: een woon- en winkelgebied met tal
van culturele voorzieningen. Dit proces is al jaren geleden ingezet, maar tot op heden is er nog
weinig gebeurd. Het zal dan ook nog wel minstens vijftien jaar duren voor er een Nieuw Overstad is.
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 3
De kinderen van nu zijn de gebruikers en bewoners van de toekomst. Daarom is het interessant hen
actief bij deze ontwikkeling te betrekken, hun ideeën te horen en hun visie te zien. En dat strookt
perfect met het streven van de Gemeente Alkmaar de bevolking zo veel mogelijk te betrekken bij de
ontwikkeling van dat gebied.
Aanvankelijk zou Over De Stad in het najaar van 2011 plaatsvinden, maar in verband met een ziekte
van een van de artistiek leiders van Unieke Zaken moest het doorgeschoven worden naar medio
2012. Via Theater De Vest en Artiance [Centrum voor de Kunsten], beiden gevestigd in Alkmaar
werden de basisscholen benaderd. Acht scholen met in totaal 650 leerlingen uit de bovenbouw
(groep 6,7 en 8) hebben deelgenomen aan het project. Daarnaast hebben ongeveer 100 volwassenen
het project meegemaakt.
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 4
Het project had als doel kinderen te leren kijken naar hun omgeving en dat om te zetten in inspiratie,
fantasieën en ideeën over (een deel van) de stad. En dat architectuur en stedenbouw meer is dan het
vormgeven van een gebouw of een gebied: het is ook vorm geven aan je eigen leven.
Alles over dit project wordt hierna beschreven. Zo maken we het overdraagbaar en kan dit verslag als
richtingwijzer voor andere projecten dienen. We zijn er namelijk van overtuigd dat dit concept op
vrijwel elke stad of wijk in Nederland toepasbaar is…
Het project is zeer succesvol geweest. Het enthousiasme van de kinderen en de volwassenen die het
project hebben meegemaakt, hebben ons ervan overtuigd dat dit project een vervolg moet krijgen.
Daarom is het hele traject zo zorgvuldig mogelijk gedocumenteerd. Dit verslag verspreiden we verder
en willen het onder de aandacht brengen van andere gemeentes in Noord-Holland,
verantwoordelijke wethouders benaderen en hopen dat ze er ’iets’ mee gaan doen. En daarvoor
kunnen ze ons uiteraard inschakelen.
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 5
over unieke zaken
In 1990 begonnen Peter Bolten en Mirjam Morsch onder de naam Unieke Zaken theaterproducties
voor de jeugd te maken. Sindsdien is een respectabele naam en staat van dienst opgebouwd. Jaarlijks
spelen we gemiddeld 150 voorstellingen in theaters en op scholen, waarmee we een divers publiek
qua leeftijd, culturele achtergrond en ontwikkelingsniveau bereiken. Iedere productie ondersteunen
we met educatief materiaal, workshops en speciale projecten. In samenwerking met tal van gasten
zijn inmiddels 24 producties gerealiseerd, die bij elkaar bijna 3.000 keer zijn gespeeld voor meer dan
400.000 bezoekers.
Onze producties zijn energiek, ambachtelijk en vormbewust en hebben vaak een nostalgische toets.
We brengen onze verhalen in een aanstekelijke mix van mime, muziek en objectentheater, waarbij
humor en een vindingrijk gebruik van het decor opvallen; tekst gebruiken we alleen als het
noodzakelijk is. Als blijk van waardering voor de artistieke prestaties kreeg Unieke Zaken in februari
2003 de Noord-Hollandse Theatertrofee, in mei 2004 de Cultuurprijs van de Gemeente Alkmaar en in
april 2006 een Zilveren Krekel (de VSCD Jeugdtheaterprijs) in de categorie ‘meest indrukwekkende
productie’.
Tot slot: sinds 2007 zijn we gehuisvest in Overstad…
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 6
het project
Over De Stad werd per groep/klas uitgevoerd: gemiddeld 33 kinderen en begeleidende volwassenen.
Voorafgaand ontving elke klas een uitgebreide informatiemap vol praktische informatie: wat behelst
het project, voorbereidende opdrachten (zelf vooraf informatie over Overstad zoeken), toelichting op
de maquetteopdracht, informatie over de expositie en het rooster/tijdschema.
Over De Stad bestond uit de volgende onderdelen:
1. Ontvangst en introductie
2. Theatervoorstelling
3. Rondrit per touringcar
4. Lezing/workshop architectuur en stadsontwikkeling
5. Een idee ontwikkelen en dat vertalen in maquettevorm
6. Expositie van de maquettes
7. Beoordeling van de maquettes
8. Prijsuitreiking
De eerste vier onderdelen vormden een blok van bijna twee uur, dat ’s ochtend of ’s middags
plaatsvond. Het ontwikkelen van een visie en de daaruit voortvloeiende maquette gebeurde op
school. De tweedaagse expositie begon een week na de laatste projectdag: op zaterdag 7 en zondag
8 juli was de expositie open van 13.00 tot 17.00 uur.
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 7
1 - ONTVANGST
De ontvangst had een speelse en licht-theatrale vorm. De schoolklas werd welkom geheten door een
zgn. delegatie van de Gemeente Alkmaar, bestaande uit Hellen Bos, seniorprojectmanager Overstad,
en haar twee assistenten, juniorprojectmanager Coen Tak en stagiaire Stacy Struyk. Zij
introduceerden het Architectenbureau TwoWoods, de bedenkers van een nieuw en revolutionair
plan voor Overstad.
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 8
2 - THEATERVOORSTELLING
Onder een bombastisch muziekje maakten Paula
van Hout en Frans Dubois, van
Architectenbureau TwoWoods hun opwachting.
De onthulling van hun plan (in maquettevorm),
ging met veel bombarie gepaard. Vrij snel werd
duidelijk dat hun plan gebakken lucht was: veel
gespin en weinig wol.
Kritische vragen vanuit de Gemeente, gesteld
door de juniorprojectmanager, werden door de
twee evenwel vakkundig afgewimpeld. Aan het
einde blijkt het hele plan veel duurder te zijn
dan de Gemeente heeft begroot. Dan maken de
twee architecten snel wat aanpassingen,
resulterend in een compleet lege tafel en een
beteuterd kijkende juniorprojectmanager.
Deze theateract duurde ongeveer 30 minuten en werd door vijf spelers uitgevoerd. Doel ervan was
om de jeugdige toeschouwers op speelse en humoristische wijze te confronteren met twee
stadsontwikkelaars c.q. architecten die ook niet weten wat ze met Overstad moeten doen, maar dat
prima weten te verhullen (denken ze).
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 9
3 - RONDRIT
Nu is het punt gekomen om de kinderen om hulp te vragen. Om een goed beeld te krijgen van
Overstad anno nu maakten ze een ruim halfuur durende rondrit per touringcar door het gebied. Door
het hogere gezichtspunt werd de lelijkheid van het gebied extra geaccentueerd. Tijdens de rit kregen
ze relevante informatie over hoe het vroeger was: wat er nu nog staat aan oude gebouwen en wat er
in het (verre) verleden heeft gestaan.
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 10
4 – WORKSHOP STADSONTWIKKELING
Na de busrit kwamen de kinderen terug in het pand van Unieke Zaken. Een gedeelte van ons pand
hadden we getransformeerd in een ‘park’, een groene oase van rust vol vogelgekwetter en een
klaterende fontein. Om die plek te bereiken moesten de kinderen eerst door een doolhof van
donkere steegjes vol stadsgeluiden en stadsbeelden.
In het ‘park’ kregen de kinderen een lezing / workshop van Rob de Vries (DV Urban Architecture).
In een klein uur vertelde hij tal van interessante dingen over stedenbouw overal ter wereld, van New
York tot Marrakech en van Brasilia tot Alkmaar. Zijn verhaal werd effectief ondersteund met beelden.
Het betrof voornamelijk luchtfoto’s van grote(re) steden die zijn verhaal aanschouwelijk en
inzichtelijk maakten.
Doel van de workshop was:
- Dat ze een voor een ontwerp eerst een verhaal of een visie moesten ontwikkelen
- Dat ze alle vrijheid moesten nemen in hun ontwerpen
- Waar ze eventueel rekening mee kunnen houden bij het ontwerp
- Hoe ze een visie kunnen omzetten in een driedimensionaal beeld (maquette)
- Welke materialen je kunt gebruiken
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 11
5 – MAKEN VAN DE MAQUETTES
Na de workshop kreeg elke klas een aantal foamborden van 1 bij 1,5 meter, met daarop alleen de
watercontouren van het huidige Overstad. Op school maakten de leerlingen in groepen van vier of
vijf op een foamboard hun maquette. Dit proces werd begeleid en eventueel gesteund door de
docenten.
Na de laatste projectdag werden alle maquettes bij de scholen opgehaald. Sommige scholen hadden
dus meer tijd om aan de visie en de maquette te werken. Omdat alle scholen hier duidelijk van op de
hoogte waren, vormde dit geen enkel probleem.
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 12
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 13
6 - EXPOSITIE
Alle maquettes werden op zaterdag 7 en zondag 8 juli 2012 geëxposeerd in HAL 25.
Deze hal was groot genoeg om alle 125 maquettes (totale oppervlakte bijna 200 vierkante meter) op
een goede en ruimtelijk interessante manier te laten zien.
Zaterdag 7 juli om 14.30 uur opende Mw. Anjo van de Ven de expositie. Zij is wethouder van de
Gemeente Alkmaar, met ondermeer cultuur, stadsvernieuwing en ruimtelijke ordening in haar
portefeuille. Zij was dus de aangewezen persoon om de expositie te openen.
Ongeveer 1.000 mensen (kinderen, docenten, vaders en moeders) hebben de gratis toegankelijke
expositie bezocht. Het bezoekersaantal valt een beetje tegen, gezien het aantal deelnemende
kinderen.
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 14
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 15
7 en 8 – BEOORDELING EN PRIJSUITREIKING
We hebben een vierkoppige vakjury bereid gevonden alle maquettes te bekijken en te beoordelen.
De totale jurering nam ongeveer vier uur in beslag. De jury bestond uit:
Rob de Vries architect DV Urban Architecture
Liesbeth Messing Gemeente Alkmaar - stadsontwikkelaar
Jef Mühren directeur WZNH - juryvoorzitter
Jan-Willem Evenhuis Gemeente Alkmaar - projectmanager Overstad
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 16
JURYRAPPORT
Eerste prijs - OVER-OVERSTAD
School De Zandloper
Groep 6a - Meilissa, Miels, Kami, Puck en Tanja
Een dierentuin op palen, daaronder winkels (IKEA), een nieuw station, een bioscoop, enzovoort. Een
slim plan om in twee verdiepingen te bouwen waarbij de dierentuin op de bovenste verdieping alle
ruimte krijgt. Een trekker voor de stad voor bewoners en toeristen. Aan de bereikbaarheid is gedacht
met station, en er moet ook verdient kunnen worden met de grote winkels. Het plan is op een heel
mooie manier uitgebeeld in de maquette. Goed nagedacht is er over dubbel gebruik van de grond. De
maquette is mooi gemaakt kleurig en heel precies. En dat voor groep 6 leerlingen, prachtig!
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 17
Eervolle vermelding - JE BENT ZOALS JE BENT
School Kennemerpoort
Groep 7 - Roos, Jara, Joop, Isbel, Maartje en Rifka
‘Een wereldje van positief en negatief’. Dit plan sprong eruit wat betreft de originaliteit. Hoe verzin je
het, een plan dat helemaal uitgaat van hoe je je als bewoner of bezoeker voelt. Prachtig hoe het
muurgebouw dat tussen de twee werelden (positief en negatief) instaat, een vrolijke kant heeft en
een sombere. Het is misschien niet zo makkelijk te bouwen maar het geeft wel aan dat deze groep
heel goed heeft nagedacht hoe je de gebouwde omgeving vorm kunt geven met het gevoel van
mensen. Alleen het arme varken in de vijver aan de sombere kant, het zou mooi zijn als de groep
verder denkt over hoe ook het varken naar de positieve kant kan oversteken. Heel goed bedacht, een
voor zichzelf sprekend verhaal!
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 18
Eervolle vermelding - WATERPARADIJS
School ’t Baeken
Groep 8a - Lies, Wendy, Alina, Adil, Wesley en Tyler
‘Tada en hier is ons waterparadijs’, zonder verdere toelichting en het plan spreekt ook voor zichzelf.
De jury vond dit plan zo goed omdat je het misschien zomaar zo zou kunnen maken. Er waren meer
plannen met water, maar dit plan ging daarmee het verst. Het gebied helemaal leegmaken, onder
water zetten en nieuwe eilanden maken. Verbonden door allemaal bruggen. Dit is er in Alkmaar nog
niet. De basis is zo sterk dat je in de loop van de tijd, in de toekomst, nog van alles kunt toevoegen
zonder dat de kern van het plan verloren gaat. Dat is natuurlijk wel handig in deze tijd waarin in de
stad niet alles meer vanzelf gaat. Goed bedacht en mooi gemaakt!
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 19
De hoofdprijs voor de kinderen van BS De Zandloper is:
Een VIP TRIP naar de architectonische stad Rotterdam
Bezoek aan het Nederlands Architectuurinstituut (Nai)
Een VIP lunch op de Euromast
Een rondvaart door het havengebied van Rotterdam
Daarnaast was er een oorkonde en een medaille voor in de prijzenkast op school en voor elke leerling
het boek Mythische Steden. De VIP TRIP vindt plaats in september 2012 omdat de vakanties in
Noord-Holland voor de deur staan.
Ook de leerlingen met een eervolle vermelding kregen een medaille voor in de prijzenkast op school
en het boek Mythische Steden.
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 20
pr en promotie
Er is een zeer intensieve PR campagne gevoerd om de expositie onder de aandacht te brengen.
Allereerst hebben we 10.000 flyers laten drukken en die aan de kinderen meegegeven. Daarnaast
werden er flyers en affiches op alle culturele knooppunten in Alkmaar en omgeving verspreid. Op
onze website en onze Facebook-pagina plaatsten we vrijwel dagelijks updates over het project. De
lokale pers is intensief benaderd. Het Noord-Hollands Dagblad heeft een voorstuk gepubliceerd en
verslag gedaan van de expositie. In de eindfase zijn ook de landelijke media benaderd (o.a. het
Jeugdjournaal), maar van die zijde kwam helaas geen respons.
Voorzijde en achterzijde flyer
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 21
unieke zaken presenteert
Expositie
Over De Stad
7 en 8 juli 2012 13.00-17.00 uur
HAL 25 Pettemerstraat 15 Alkmaar
Toegang gratis
Affiche
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 22
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 23
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 28
colofon
MEDEWERKERS
Mirjam Morsch Unieke Zaken concept, speler
Peter Bolten Unieke Zaken speler
Rob de Vries DV Urban Architecture workshopleider, jurylid
Merel van Gaalen Theaterschool Amsterdam gastspeler
Coene Wouters Artiance gastspeler
Lisa Templon Artiance gastspeler
Linda Scholtens Unieke Zaken publiciteit
Job Van Beek HKU stagiaire kantoor
Nadine Kokkelkoren HKU stagiaire kantoor
Gijs Steenbergen Dare To Do techniek
Trees Balder Erasmus Hogeschool Brussel stagiaire techniek
Pieter de Gast Actief Talent realisering basismaquettes
Anjo van de Ven Wethouder Gemeente Alkmaar opening expositie
Jan-Willem Evenhuis Gemeente Alkmaar jurylid
Liesbeth Messing Gemeente Alkmaar jurylid
Jef Mühren Directeur WZNH jurylid
Jan Boeve fotograaf
Theo Oostdijk fotograaf
SUBSIDIE
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 29
PARTNERS
Actief Talent
Artiance [Centrum voor de Kunsten]
HAL 25
Theater de Vest
DEELNEMENDE BASISSCHOLEN
De Kennemerpoort
Erasmusschool
De Gondelier
De Sterrenwachter
De Cilinder
’t Baeken
De Zandloper
1-ste Montessorischool
MET SPECIALE DANK AAN
Jan Bleeker Actief Talent
Kees Bolten HAL 25
Roselda van Cann-Sengers NieuwOverstad BV
Marieke van Duin Theater de Vest
Ria de Ridder Artiance
Tamara Roos Artiance
Hanneke Vries Artiance
Eindverslag Over De Stad – Unieke Zaken Pagina 30
unieke zaken
Pettemerstraat 35 – 37
1823 CW Alkmaar
+31 (0) 72 – 5 111 442
www.uniekezaken.nl
Tekst Peter Bolten
Foto’s Jan Boeve, Peter Bolten, Jan van der Meulen en Theo Oostdijk
Ontwerp PR materialen Peter Bolten