Osteologia - archeo.uw.edu.pl · KOŚCILUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE Morfologia: •kooczyny...
Transcript of Osteologia - archeo.uw.edu.pl · KOŚCILUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE Morfologia: •kooczyny...
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
• Pierwszy krok:
Czy to naprawdę kość?
ludzka kośd udowa
fragment drewna
mocno zwietrzała kośd
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
• Pierwszy krok:
Czy to naprawdę kość?
kośd może zmienid zabarwienie pod wpływem różnych substancji z którymi miała kontakt w glebie, kolor NIE JEST wyznacznikem do odróżniania kości ludzkich od zwierzęcych
od lewej: zwietrzała kośd, kośd zabarwiona od gleby, kośd wypreparowana
kośd zabarwiona od miedzi
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
• Podstawowe różnice pomiędzy kośdmi ludzkimi i zwierzęcymi:
Wielkość
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Wielkość
Należy jednak pamiętad, że w przypadkach chorobowo zintensyfikowanego lub opóźnionego wzrostu wielkośd kości może byd myląca !
ludzkie kości udowe, z prawej kośd achondroplastyczna(z przedwcześnie przyrośniętymi nasadami)
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
• Podstawowe różnice pomiędzy kośdmi ludzkimi i zwierzęcymi:
Budowa wewnętrzna i skład chemiczny
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Budowa wewnętrzna i skład chemiczny
U wielu gatunków osteocyty różnią się znacząco od osteocytów ludzkich. U parzystokopytnych np. osteony mają kształt wygiętych cegiełek a nie są okrągłe jak u ludzi. U innych zwierząt występują okrągłe osteony, ale reszta kości różni się budową mikroskopową. Podobne badania histologiczne wymagają jednak specjalistycznej wiedzy.
człowiek
jeleo
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
• Podstawowe różnice pomiędzy kośdmi ludzkimi i zwierzęcymi:
Morfologia
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Morfologia:
• dwunożnośd vs. czworonożnośd
bizon
pies
człowiek
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Morfologia:
• kręgosłup
czworonożne dwunożne
ok. 30 kręgów + odcinek guziczny ok. 30 kręgów + odcinek guziczny
wygięty w łuk wygięty w „S”
Dłuższe, bardziej cylindryczne kręgi o zbliżonej długości od karku do ogona
Krótsze, bardziej klinowate kręgi wyraźniezwiększające się w kierunku dolnym
Duże wyrostki kolczyste Małe wyrostki kolczyste
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Morfologia:
• klatka piersiowa
czworonożne dwunożne
Głęboka i wąska Płytka i szeroka
Żebra bardziej proste Żebra bardziej wygięte
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Morfologia:
• obręcz barkowa
czworonożne dwunożne
Często brak obojczyka lub uwsteczniony Obecny obojczyk
Łopatka wydłużona z panewką k. ramiennej na dłuższej osi łopatki
Łopatka trójkątna z panewką k. ramiennej ułożoną bocznie
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Morfologia:
• czaszka
czworonożne dwunożne
Bardziej urzeźbiona potylica Mniej urzeźbiona potylica
Wydłużony nos (związany ze zmysłem węchu, bądź rozbudowanym uzębieniem)
Krótki nos
Otwór wielki umiejscowiony tylnieOtwór wielki umiejscowiony centralnie w
podstawie czaszki
Mały wyrostek sutkowaty Duży wyrostek sutkowaty
Czasem rogi lub poroże Brak rogów lub poroża
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Morfologia:
• czaszka
– W przypadku wystąpienia wodogłowia u zwierzęcia jego czaszka przyjmuje bardziej okrągłą formę, co w przypadku braku części twarzowej czaszki może utrudniad identyfikację
– często kostne fragmenty skorupy żółwia bywają mylone z ludzką czaszką. Charakterystyczne dla nich są mniejsze szwy w stosunku do kości.
cielę z wodogłowiem
skorupa żółwia
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Morfologia:
• uzębienie
czworonożne dwunożne
Z reguły składające się z siekaczy, kłów przedtrzonowców i trzonowców, chod u roślinożerców niektórych typów zębów może brakowad, a u drapieżników mogą
występowad dodatkowe zęby służące rozrywaniu i przytrzymywaniu mięsa
składające się z siekaczy, kłów przedtrzonowców i trzonowców
U gryzoni siekacze rosną przez całe życie,podobnie trzonowce u niektórych
przeżuwaczy
Mogą występowad protezy dentystyczne
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Morfologia:
• czaszka
człowiek kojot koo
C
IP
M
C
I
P
M
P
C
I
P
M
ROZRÓŻNIANIEROZRÓŻNIANIE
P
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Morfologia:
• miednica
czworonożne dwunożne
Długa i wąska Krótsza i szeroka
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Morfologia:
• kooczyny
czworonożne dwunożne
Podobnej długości Górne krótsze niż dolne
Często wydłużone niektóre kości
U dużych zwierząt często zanika k. strzałkowa i/lub promieniowa
uniemożliwiając ruch obrotowy
k. promieniowa i łokciowa oraz (w mniejszym stopniu) piszczelowa i strzałkowa są podobnej długości
umożliwiając ruch obrotowy przedramienia i podudzia
Bardziej urzeźbione powierzchnie stawowe
Mniej urzeźbione powierzchnie stawowe
KOŚCI LUDZKIE I ZWIERZĘCE ROZRÓŻNIANIE
Morfologia:
• dłonie i stopy
czworonożne dwunożne
Z reguły 5 palców, u dużych czworonożnych liczba może byd mniejsza
5 palców
Często częśd palców zredukowana i umiejscowiona wyżej od pozostałych
Krótki nos
Często przystowane do specyficznego trybu życia (lokomocja, zdobywanie
pożywienia)Wyraźne różnice w budowie stóp i dłoni