Oslobođenje Čačka

Prvi udarac nemačkom okupatoru u Trećem

srpskom ustanku

Grad ČačakGrad Čačak

Sukobljene strane

• Wehrmacht

• Jugoslovenska vojska u otadžbini (četnici)

Snage okupatora

• Delovi 717. i 714. posadne divizije – sa tenkovima i artiljerijom

• Nemačke posade iz Užica, Požege, Arilja i Ivanjice (pristigle u grad krajem septembra)

• Izviđački bataljon iz Kraljeva (od 22. septembra)

Četničke snage

• Jelički četnički odred (1200 ljudi) pod komandom poručnika Jovana Bojovića

• Odredi: Ovčarsko – kablarski, Jezdinski, Atenički, Pakovraćki, Zablaćki, Bresnički, Mrčajevački, Konjevićki, Ljubićki, Takovski, Gornjomilanovački, Prijevorski, Trnavsko – čačanski

• Borbena grupa narednika Milutina Jankovića (100 ljudi, svi sa puškomitraljezima)

• Odred smrti pod komandom Rada Stranjanca • Ukupno je u napadu učestvovalo oko 4500 boraca

Poručnik Predrag Raković

• Komandant Prijevorskog četničkog odreda

• Ubrzo nakon bitke za oslobodjenje Čačka postaje vodeći komandant u čačanskom kraju.

• Istakao se u mnogim borbama protiv Nemaca, ustaša i komunista.

• Streljan od strane KNOJ - a

Tok bitke za oslobođenje

• Napad na Nemce naredio lično Draža Mihajlović, odredivši za komandanta operacije kapetana Jovana Deroka.

• Na sastanku oficira u Preljini, 30. 9. 1941. dogovoreno je da jedinicama sa leve obale Zapadne Morave komanduje Deroko, a da jedinicama sa desne obale komanduje poručnik Jovan Bojović.

• Već istog dana četnici su opkolili grad sa svih strana.

Dragoljub Mihajlović Jovan Deroko

• Borbe su počele predveče, 30. septembra, kada su četnici potisnuli Nemce iz ulaza u Ovčarsko – kablarsku klisuru i sa Ljubića.

• Oko 21h počinje da besni bitka oko Čačka.

• U 2h združeni četnički odredi Ljubićkog sreza pregazili su Moravu i napali Nemce sa čela, dok se Trnavsko – čačanski odred neprimetno uvukao u grad i napao ih s leđa.

• Na drugoj strani grada su Mrčajevački četnički odred i jurišna grupa kapetana Deroka tri puta pokušavaju da pređu reku, ali bivaju odbačeni.

• Za to vreme, Jelički četnički odred i borbena grupa Milutina Jankovića prodiru u grad, pa se već oko 2h razvila borba i u centru grada.

• Oko 4h jurišna grupa kapetana Deroka uništava nemačke bunkere ispred sebe i prelazi Zapadnu Moravu.

• I Mrčajevački četnički odred, uprkos velikim gubicima, primorava bunkere pred sobom na predaju.

• Najzad, oko 7h 1. oktobra slomljen je nemački otpor, četnici ulaze u Čačak sa svih strana.

• Tada Nemci probijaju obruč i odstupaju pod borbom u pravcu Kraljeva.

• Odmah po oslobođenju u gradu je organizovana parada.

• Kapetan Jovan Deroko i poručnik Zvonko Vučković predaju raport Draži, koji naređuje napad na susedno Kraljevo.

Gubici

• Jugoslovenska vojska u otadžbini: 36 izbačenih iz stroja, od kojih je jedan oficir – kapetan Radovan Đorđević.

• Nemačke snage: Nepoznat broj mrtvih (procenjuje se na više desetina) i oko 300 zarobljenih vojnika i oficira.

Četnici sprovode zarobljene Nemce

Literatura

• S. Živanović, Treći srpski ustanak – knjiga druga

• Z. Vučković, Sećanja iz rata• G. Davidović i M. Timotijevic,

Zatamnjena Prošlost – prva knjiga