ORTODONTSKE ANOMALIJE – ESTETSKI I FUNKCIONALNI...

Regionalni centar za talente Bor , 3.oktobar 71, 19210 Bor , www.talentibor.com , [email protected]

(c) 2011 Copyright by Regionalni centar za talente Bor, All Rights Reserved 1

ORTODONTSKE ANOMALIJE – ESTETSKI I FUNKCIONALNI PROBLEM

ORTHODONTIC IRREGULARITIES-

AESTHETIC AND FUNCTIONAL PROBLEM

KRISTINA IGNJATOVIĆ VIII/2 JOVANA KINĐER VIII/2

OŠ ̋Vuk Karadžić ̋Centar za talente Bor

Mentori: ANETA ZORIĆ

Profesor biologije; OŠ ˝Vuk Karadžić ˝, Knjaževac SNEŽANA TOMIĆ

Dr Stomatologije; Dom zdravlja, Knjaževac



REZIME:

Svrha i cilj istraživanja Svrha je bila uočiti ortodontske nepravilnosti i utvrditi broj dece koji je do 15 godina starosti bio tretiran (nosio protezu) i rešio, potpuno ili delimično, ortodontske nepravilnosti. Metoda rada Stomatološki pregled i uzimanje anamneze (razgovor sa pacijentom). Formiranje tabele nepravilnosti, njena analiza i analiza ortopana. Rezultati ispitivanja Broj Procenat Broj pregledanih 63 100,00% Treba da nosi protezu 43 68,25% Nosi protezu 8 12,70%

sada 22 34,92% Ne nosi protezu uopšte 31 49,21%

Tabela 1 - Tabela ortodontskih tretmana Broj Procenat Broj Procenat

Vertikalno Horizontalno Odstupanje od normalnog odnosa donje i gornje vilice

48

76,19%

41

65,08%

Nedostatak prostora Retki zubi 3 4,76%

Dijastema 1 1,59%

Dijastema medijana

Nepravilno postavljeni zubi ili grupe zuba

53

84,13%

2 3,17% Nedostatak zuba Višak zuba Nepravilnost u

broju zuba 5 7,94% 0 0,00% Tabela 2 - Tabela ortodontskih anomalija Zaključak U velikom procentu je bio potreban i dalji ortodontski tretman. Ključne reči ORTODONCIJA - deo stomatologije koji se bavi proučavanjem i praćenjem razvoja i rasta vilica i zuba i tretiranjem njihovih nepravilnosti; ORTODONT - lekar koji se bavi ortodoncijom; OKLUZIJA - položaj zuba kada oni pri zatvorenim ustima kontaktiraju među sobom; ORTOPAN - rentgen film koji pokazuje sve, kako iznikle tako i neiznikle zube. ANAMNEZA - dobijanje podataka iz razgovora sa pacijentom; ETIOLOGIJA - uzrok nastanka bolesti.



SUMMARY Purpose and aim of the research The purpose was to perceive orthodontic irregularities and determine the number of children who were given the treatment (wore braces), and corrected, completely or partially, orthodontic irregularities. Methods of work Dental examination and taking down anamnesis (getting information from the patient). Forming the table of irregularities, its analysis and the analysis of orthopan. Results of examinations Number Percent Number of the examined 63 100,00% Should wear braces 43 68,25% Wear braces 8 12,70%

now 22 34,92% Does not wear braces generally 31 49,21%

Table 1-The table of the orthodontic treatments Number Percent Number Percent

Vertically Horizontally Exceptions to the normal relation of the upper and lower jaw

48

76,19%

41

65,08%

Lack of space Sparse teeth 3 4,76%

Diastema 1 1,59%

Diastema mediana

Irregulary placed teeth or groups of teeth

53

84,13%

2 3,17% Lack of teeth Surplus teeth Irregularities in the

number of teeth 5 7,94% 0 0,00% Table 2 -The table of the orthodontic irregularities Conclusion In great percent further orthodontic treatment is needed. Key words ORTHODONTICS - the branch of dentistry dealing with the prevention or correction of irregularities of the teeth; ORTHODONTIST - a dentist specializing in the orthodontics; OCCLUSION - the normal spatial relationship of the teeth when the jaws are closed; ORTHOPAN - an X-ray film showing all teeth,including fully grown and not yet grown teeth; ANAMNESIS - the case history of a medical patient as recalled by the patient; ETIOLOGY - the cause of a disease.

Prevela:Tatjana Milutinovic



UVOD: Ortodoncija je deo stomatologije. Bavi se proučavanjem i praćenjem razvoja i rasta vilica i zuba, kao i tretiranjem njihovih nepravilnosti. Kao uzrok nastanka nepravilnosti (etiologija) navodi se nasleđe, loše navike (cucla, sisanje prsta, način ishrane), opšte bolesti (urođene ili stečene) i neuravnoteženost hormona. S obzirom na veći nivo znanja koji je potreban za ovu oblast, a koji mi nemamo, naš rad i klasifikacija baziraju se na očiglednim nepravilnostima koje mi možemo uočiti. Vrste i oblike zuba upoznale smo na modelu (slika 1) i maketama zuba (slika 2).

Sl. 1 - Model Sl. 2 - Maketa Pic. 1 – Model Pic. 2 - Model

U ortodonciji se koristi Angleova klasifikacija po klasama (I, II, III), kao i klasifikacija po

Markoviću, a mi smo koristile modifikovanu i uprošćenu klasifikaciju osnovnih ortodontskih nepravilnosti.

Postoje dve vilične kosti, gornja (maxila) i donja (mandibula) u kojima su smešteni gornji i donji zubi, koji pri zatvorenim ustima kontaktiraju među sobom što se naziva okluzija. Normalna okluzija je kada gornji zubi preklapaju donje do 2mm, pri čemu su svi zubi u kontaktu (slika 3). Sva odstupanja od normalne okluzije nazivaju se malokluzija (slika 4).

Sl. 3 – Normalna okluzija Sl. 4 - Malokluzija Pic. 3 – Normal occlusion Pic. 4 - Malocclusion Većina naših vršnjaka ima neku od nepravilnosti zuba, pa nas je to i navelo da se bavimo

ovom temom. U našoj školi postoji stomatološka ordinacija i mi od početka školovanja imamo



odgovarajuću zdravstvenu obuku, što nam je dalo mogućnost da praktični, kao i teoretski rad, obavimo u ovoj ordinaciji, uz konsultaciju sa lekarom stomatologije. U praktičnom radu uočavale smo: -odstupanje od normalne okluzije, u vertikalnom i horizontalnom pravcu (nepravilnost zubnih nizova); -nepravilno postavljene zube ili grupe zuba (gusti ili retki zubi); -nepravilnost u broju zuba (nedostatak- hipodoncija i višak zuba- hiperdoncija). Nepravilnošću u broju zuba smatra se samo urođen višak ili nedostatak zuba, a što se potvrđuje ortopanom (slika 5).

Sl. 5 - Ortopan

Pic. 5 - Orthopan Ortopan je rentgen film koji pokazuje sve, kako iznikle tako i neiznikle zube. To je pomoćno dijagnostičko sredstvo. Čovek ima 32 (28+4) zuba.

LISTA SIMBOLA:

prvi kvadrant oznaka za zub

Slika 6 - Stomatološki karton Pic. 6 – Standard dental chart



MATERIJAL I METODE RADA:

Pregledani su učenici osmog razreda (14 – 15 godina ) u stomatološkoj ordinaciji naše škole (slike 7 i 8), na stomatološkoj stolici, pri čemu je obezbeđeno dobro vidno polje.

Sl. 7 - Pregled Sl. 8 – Pregled Pic. 7 – Exam Pic. 8 – Exam Od naših drugova smo tražile da dovedu u kontakt gornje i donje zube, u okluziju koja je za njih normalna (slika 9).

Sl. 9 - Okluzija

Pic. 9 - Occlusion Pritom smo tražile da se proguta pljuvačka i zadrže vilice u tom položaju, da bismo

proverile ispravnost položaja gornje i donje vilice. Radi uočavanja nepravilnosti pojedinih zuba ili grupa zuba, nedostataka ili viška prostora, kao i nedostataka ili viška zuba, traženo je da se otvore usta (slika 10), pri čemu je stomatološkom sondom i ogledalcem (slike 11 i 12) urađen klasičan stomatološki pregled.

Sl. 10 – Otvorena usta Sl. 11 - Stomatološki instrumenti Sl. 12- Stomatološki instrumenti Pic. 10 – Open mouth Pic. 11 – Dental instruments Pic. 12 – Dental instruments



Sve uočene promene beležene su fotografskim aparatom. Evidentirane su u stomatološki karton i tabelu koja je posle toga analizirana i statistički obrađena. Uporedile smo naše rezultate sa internim dokumentima (postojeća kartoteka) ranijih generacija.

REZULTATI ISTRAŽIVANJA I DISKUSIJA

Broj Procenat

Broj pregledanih 63 100,00% Treba da nosi protezu 43 68,25% Nosi protezu 8 12,70%

sada 22 34,92% Ne nosi protezu uopšte 31 49,21%

Broj Procenat Broj Procenat Vertikalno Horizontalno

Odstupanje od normalnog odnosa

donje i gornje vilice 48

76,19%

41

65,08%

Nedostatak prostora Retki zubi 3 4,76%

Dijastema 1 1,59%

Dijastema medijana

Nepravilno postavljeni zubi ili grupe zuba

53

84,13%

2 3,17% Nedostatak zuba Višak zuba Nepravilnost u

broju zuba 5 7,94% 0 0,00% Tabela 3 -Tabela ortodontskih anomalija i tretmana Table 3 – The table of the orthodontic irregularities and treatments

Analizom dobijenih rezultata ustanovili smo da su pregledani pacijenti nosili protezu u

69% slučajeva, a da čak 31% dece nikada nije poslušalo savet stomatologa, da i sada nosi protezu 12,7% dece, a ostali su ili ispravili nepravilnost u prethodnom periodu ili su se zadovoljili delimičnim rezultatom ortodontskog tretmana. Protezu bi sada trebalo da nosi 68,25% pregledanih (slika 13).

Kod nepravilnog odnosa gornje i donje vilice nadjeno je vertikalno odstupanje u 76,19% slučajeva, pri čemu je dubok zagrižaj (preklop veći od 2-5mm -slika 14) nadjen u 89% slučajeva, a ostalo je otvoreni zagrižaj (gornji i donji zubi se ne dodiruju).

Sl. 13 – Preporučena proteza Sl. 14 – Dubok zagrižaj Pic. 13 – Recommended brace Pic. 14 – Deep bite



Horizontalno odstupanje, kada se gornji i donji zubi ne dodiruju, iako u vertikalnom pogledu preklapaju jedni druge (slika 15) uočeno je u 65,8%. Dvoje dece imalo je obrnuti preklop, što iznosi 3,17% (slika 16). Obrnuti preklop jednog zuba

Sl. 15 – Horizontalno odstupanje Sl. 16 – Obrnuti preklop zuba Pic. 15 – Horizontal deviation Pic. 16 – Reverse tooth overlap

Prekobrojni zubi na pregledanom uzorku nisu nađeni, ali nedostatak zuba uočen je kod

petoro dece (nije postojao ni zametak zuba, pa stoga zubi nisu ni nikli - potvrđeno ortopanom). U dva slučaja nedostaje drugi donji premolar - petica (slika 17). U jednom slučaju obostrano nedostaju gornje dvojke (slika 18), a u dva slučaja jednostrano drugi sekutići (slike 19 i 20). Nedostatak petice

Sl. 17 – Nedostatak zuba Sl. 18 – Nedostatak gornjih dvojki Pic. 17 - Lack of teeth Pic. 18 – Lack of sec. incisives

Sl. 19 – Jednostrani nedostatak Sl. 20 - Jednostrani nedostatak Pic. 19 – One side lack Pic. 20– One side lack



Sve ortodontske nepravilnosti su estetski problem, kako kad se zubi vide, pri čemu je očigledan nepravilan položaj, tako i kod položaja usana ili brade, kod zatvorenih usta. U našem uzrastu izgled nam je veoma bitan, pa mnoga deca tek sada požele da izgled svojih zuba, pa i izgled uopšte, poprave i tek sada počinju da nose protezu, ili nastavljaju posle duže pauze. Osim estetike, nepravilni zubni nizovi su i zdravstveni problem, jer je otežano održavanje higijene, što direktno utiče na pojavu oboljenja zuba (karijes i paradontopatija), vremenom dovodi do gubitka zuba, i još više pogoršava ortodontske nedostatke. Zubi van zubnog niza i nepravilno postavljeni zubi su izloženiji traumama (povredama), što takođe dovodi do ranog gubitka zuba. I konačno, pokvareni zubi mogu biti fokus (žarište) za oboljenja na udaljenim organima (srce, zglobovi, oči, koža,...) i ugroziti opšte zdravlje.

Sl. 21 – Začarani krug Pic. 21 – Vicious circle Zaključak iz ovog izlaganja je da je celokupno stanje zuba i promena na njima (bilo

stečenih ili urođenih) jedan uzročno-posledični krug («začarani krug» - slika 21). Upoređujući naše rezultate sa podacima iz stomatoloških kartona školske ordinacije, prikupljenih pregledom dece starosti do 15 godina, uočile smo da su rezultati vrlo slični. Procenat dece sa ortodontskim anomalijama bio je 72%. Zastupljene su sve nepravilnosti sa manjim procentualnim odstupanjima. Broj dece koja su nosila proteze je u granicama sadašnjih rezultata, osim što se broj fiksnih aparata sada povećao (iako su to i sada pojedinačni slučajevi). Zaključak je da se ništa nije promenilo u načinu ishrane, zastupljenosti loših navika i drugih uzroka koji dovode do ovih nepravilnosti. Ortodontske nepravilnosti se tretiraju raznim vrstama mobilnih (slike 22 i 23) i fiksnih (slika 24) ortodontskih aparata.

Ortodontske nepravilnosti

Gubitak zuba

Trauma

Kvar i paradontopatija

Otežano održavanje oralne higijene

FOKUS



Sl. 22 – Mobilna proteza Pic. 22 – Mobile brace

Sl. 23 – Mobilna proteza u ustima Sl. 24 – Fiksna proteza Pic. 23 – Mobile brace in the mouth Pic. 24 – Immobile brace

Postoje i druge mogućnosti rešavanja ovih problema. Kod težih slučajeva, vađenje zuba

(ekstrakcijom) i nekim dodatnim pomagalima. Ispravljanje ortodontskih nepravilnosti je postepen, dugotrajan, višegodišnji proces, a u isto vreme potrebno je da zubi budu zdravi, sanirani i pod redovnom kontrolom, kako ortodonta, tako i dečijeg stomatologa. Pravilo je da se ortodontski aparati prave samo deci koja imaju zdrave ili sanirane zube, u suprotnom tretman nema efekta, jer dolazi do gubitka zuba i nemogućnosti pravilnog rasporeda i položaja ostalih zuba.



ZAKLJUČAK

S obzirom na veliku zastupljenost ovog problema, njegovu kompleksnost i povezanost sa opštim zdravstvenim statusom, kao i na psihološki efekat dobre estetike, a što je sve veoma bitno kod dece našeg uzrasta, smatrale smo da je ova tema interesantna i aktuelna. Potrebno je i dalje težiti da se ovaj problem pravovremeno uoči , na vreme tretira i reši, na obostrano zadovoljstvo i pacijenta i terapeuta. Biće nam drago ako smo pri kontaktu sa našim vršnjacima, prilikom svog praktičnog rada, uspele da ih podstaknemo da još nije kasno da učine nešto za svoje zube, izgled i zdravlje.

ZAHVALNOST Želele bismo da se zahvalimo: * svojim mentorima: prof. biologije Aneti Zorić i dr Snežani Tomić; * prof. engleskog jezika Tatjani Milutinović; * prof. matematike Tanji Ignjatović; * svojim školskim drugovima i drugaricama sa kojima smo sarađivale u praktičnom delu rada.

LITERATURA

1. I. Antolič, F. Farčnik, V. Lapter, B. Ljubčić, D. Marić, M. Marković, A. Miličić, B. Ozerović, Ž. Vidović, D. Trušović, S. Serafimova; Ortodoncija 3. izdanje; Medicinska knjiga Beograd-Zagreb, 1979.

2. Interna kartoteka škole-stomatološki kartoni 3. S. Stevanović-Pišteljić; K. Paunović; Biologija za 8. razred osnovne škole; Zavod za

udžbenike, Beograd, 2008. 4. J. Đorđević, Biologija za 7. razred osnovne škole, Zavod za udžbenike, Beograd, 2009. 5. http://www.stomatolozi.org/Clanak.aspx?c=lisjak

ORTODONTSKE ANOMALIJE – ESTETSKI I FUNKCIONALNI...

Documents

Transcript of ORTODONTSKE ANOMALIJE – ESTETSKI I FUNKCIONALNI...