ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

24
29. zenbakia - 2009 abendua sanferminikastola.com La competencia digital IRAKURKETA PLANA Irakurtzearen garrantzia IKASLE OHIA Joana Lasheras, ETBko kazetaria FORMACIÓN DEL PROFESORADO Curso de disciplina positiva

description

2009 ABENDUA

Transcript of ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

Page 1: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

29.zenbakia - 2009 abenduasanferminikastola.com

La competencia digital

IRAKURKETA PLANAIrakurtzearen garrantzia

IKASLE OHIAJoana Lasheras, ETBko

kazetaria

FORMACIÓN DEL PROFESORADO

Curso de disciplina positiva

Page 2: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

ÍNDICE AURKIBIDEA

2orria san fermin ikastola

AURKIBIDEA

PLAN TIC - IKTTrabajando la competencia

digital

IKASLE OHIAJoana Lasheras, ETBko

kazetaria

ELKARBIZITZALos profesores de la Ikastola

participan en un curso de

disciplina positiva

IRAKURKETA PLANAMaleta ibiltaria eta beste

jarduera batzuk

ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIAIkastolako bi talde First

LEGO® Leage poriektuan

JARDUERAKPicasso, HH-3go

neska-mutikoen arabera

IRTEERAKKanpaldiak, Bertiz,

Lekunberri…

IKASBIDAIAGrezia

3

6

8

10

14

16

18

22

San Fermín IkastolaIruñeko errepidea, 7

31190 Zizur Txikia (Nafarroa)

Tfno. 948 18 39 03

Fax: 948 18 39 02

[email protected]

sanferminikastola.com

Diseinua, Maketazioa eta PublizitateaLINEA diseinu [email protected]

600 64 75 72 • 948 32 66 82

ImprimaketaGráficas Ulzama

Page 3: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

3orria san fermin ikastola

IKT PLANA PLAN TIC

Una de las grandes revoluciones de losúltimos tiempos ha sido sin duda elvertiginoso desarrollo que se ha pro-ducido en torno a las tecnologías de lainformación y la comunicación, las de-nominadas TIC (IKT en euskera), quetrasladadas al mundo de la docenciaabren un amplio abanico de posibilida-des y están transformando los diseñoscurriculares. Conceptos como la com-petencia digital han entrado ya de lle-no en las aulas de San Fermin Ikastola.

Miniordenadores, teléfonos móviles, pe-queños reproductores de audio y vídeo, li-bros electrónicos, consolas de videojue-gos, plataformas para la telecomunica-ción… Todo este vendaval tecnológico,que hace no demasiado tiempo podría pa-recernos algo próximo a la ciencia ficción,es cada día más común en la mayoría denuestros hogares y se ha convertido, almismo tiempo, en un reto para padres ydocentes: ¿cómo aprovechar su potencialpara enseñar y para aprender? ¿cómo en-señar a los hijos e hijas a utilizar ese mun-do responsablemente y para su propiobeneficio?

Las TICs, dentro de la enseñanza obliga-toria, deben convertirse en herramien-tas habituales de trabajo que el alumnoy alumna maneja con soltura, responsa-bilidad, creatividad y sentido crítico conel fin de producir, almacenar, recuperar,trabajar o comunicar cualquier tipo deinformación.

Consciente de estos retos, San FerminIkastola viene desarrollando desde ha-ce años distintas líneas de trabajo pa-ra integrar las tecnologías de la infor-mación y la comunicación en la ense-ñanza. Fundamentalmente, se ha tra-bajado a través de tres ejes:

• desarrollo de contenidos digitales curriculares.

• inversión en equipos.• formación del profesorado.

En materia de equipamiento, por ejem-plo, a la inversión realizada en años ante-riores se han suma-do en los dos últi-mos cursos 150 mi-niordenadores yseis carros móvilespara Primaria. Ade-más, ocho aulas dePrimaria y cuatro dela ESO se han equipa-do con cañón, panta-lla y ordenador.

Así pues, hoy día el uso de herramientasinformáticas para procesar de textos, rea-lizar hojas de cálculo, presentacionesmultimedia, tratamiento de imagen,etcétera, es algo frecuente en el tra-bajo diario de los alumnos de San Fer-min Ikastola. Como también es fre-cuente la utilización de Internet en lasdistintas materias del currículo.

A medida que avanzamos en los nive-les de enseñanza, ya dentro de laESO, a las aplicaciones anteriores sesuman otras diseñadas para la crea-ción de blogs dentro de determinadasasignaturas, la producción de DVDs,trabajos con vídeo digital, programasde álgebra, mapas conceptuales, apli-caciones de dibujo técnico, simula-ción de circuitos…

La competencia digitalSAN FERMIN IKASTOLA DESARROLLA VARIOS PROYECTOS PARA QUELOS ALUMNOS APRENDAN A OPTIMIZAR LAS NUEVAS TECNOLOGÍAS

Page 4: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

Tres proyectos singularesCon el objetivo de seguir reforzando lacompetencia digital, el equipo de dinami-zación de IKT de la Ikastola, en colabora-ción con la Federación de Ikastolas, desa-rrolla durante el presente curso tres pro-yectos que merecen una mención espe-cial. Se trata de los proyectos Ikasys (2-4-6 de Primaria), IKT Txanela (5-6 de Prima-ria) y IKT Ostadar (en 1. de la ESO).

IKASYS. La Ikastola San Fermin participóen este proyecto durante el curso pasadocomo uno de los 17 centros piloto y, a lavista de los resultados, se ha decididoampliar su implantación en 2º, 4º y 6º dePrimaria. El proyecto IKASYS es un siste-ma para que cada alumno aprenda con suordenador. Es un conjunto que une treselementos: herramientas informáticas(hardware), aplicaciones informáticas(software) y estrategias curriculares (con-tenidos).

Respecto al contenido curricular, incluyeun abanico de actividades clasificadas por

materias y ordenadas por su nivel de difi-cultad. Se han creado 45.000 ejerciciospor cada materia en la franja de edad 6-12años. En total, 225.000 ejercicios dividi-dos en cinco ámbitos (Euskara, Lengua,Inglés, Matemáticas y Conocimiento delMedio).

A lo largo de todo el curso pasado unequipo de investigación de la Facultad deFilosofía y Ciencias de la Educación de laUniversidad del País Vasco realizó la eva-luación del proyecto y las conclusionesfueron las siguientes:

• Se consigue un aumento importanteen la motivación del alumnado, en suautonomía y concentración

• En un futuro, trabajando el sistema ensu totalidad, puede ser una importanteherramienta para la atención de ladiversidad.

• Se obtiene una mejora de resultadosen todas las asignaturas.

IKT PLANA PLAN TIC

4orria san fermin ikastola

LAS TIC SON YA UNAHERRAMIENTA HABITUAL EN EL

TRABAJO DE ALUMNOS YALUMNAS

LA IKASTOLA HA ADQUIRIDO 150MINIORDENADORES Y 8 AULASDE PRIMARIA Y 4 DE LA ESO SE

HAN DOTADO DE CAÑÓN,PANTALLA Y ORDENADOR

Page 5: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

5orria san fermin ikastola

IKT PLANA PLAN TIC

IKT TXANELA. Se trata de desarrollar lacompetencia digital totalmente integradadentro del proyecto curricular Txanela, di-señado para la Educación Primaria y quees una continuación del proyecto Urtxint-xa de Educación Infantil. Durante el pasa-do curso y a lo largo del presente se estátrabajando la integración de las TICS enTxanela en los cursos 5º y 6º de Primaria.El objetivo es que los alumnos trabajenactividades propuestas en los materialesde Txanela a través de las TIC. Se persi-guen las siguientes competencias:

• Control del sistema informático

• Gestión eficaz de la información

• Comunicación e interrelación entreinformación y conocimiento

• Procesamiento y edición de lainformación

• Uso abierto y responsable de lastecnologías de la información ycomunicación

• Aplicación de conocimientos en la viday en la resolución de problemas

IKT OSTADAR. Se circunscribe a 1º de laESO y se integra dentro del proyecto cu-rricular de Enseñanza SecundariaObligatoria. Se trata de incorporarla competencia digital de modosistematizado, a través de las tec-nologías de la información y la co-municación en las asignaturas deEuskara, Ciencias de la Naturaleza yCiencias Sociales.

CON EL PROYECTO IKASYS, SEOBTIENE UNA MEJORA DERESULTADOS EN TODAS LAS

ASIGNATURAS

en el aula

Page 6: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

IKASLE OHIA ANTIGUO ALUMNO

6orria san fermin ikastola

joana lasheras pérezLA VIDA ESTÁ PARA DISFRUTAR

Joana Lasheras entraba a la IkastolaSan Fermín por primera vez el 15 deseptiembre de 1980, el mismo día enque cumplía 3 años. Quince años des-pués, salía camino de la Universidadde Navarra, decidida a lograr lo quesiempre había querido: ser periodista.Lo consiguió. Hizo sus primeros pini-tos en Navarra Directo, donde empezóa coger confianza gracias a un grupode compañeros jóvenes que le facilitómucho esos primeros años de nerviosy miedos, que con el paso del tiempo,se acaban viendo también como boni-tos. Después, y nada más licenciarse,fue a parar a ETB, donde aún hoy tra-baja para el programa Pásalo. Pero na-da de eso sin antes trabajar para Mu-choviaje en TVE, dirigir un documentaldel Festival de Cine de Donosti sobreseis amenazados por ETA o escribir ellibro Escoltados basándose en él. Y to-do, siempre, sin olvidar nada de lo quedejó aquí al irse a Bizkaia. Ni familiaresni amigos. Ni tampoco la Ikastola.

Bizitza disfrutatzeko dagoela. Hori ika-si du Joana Lasherasek 1998an Iku-sentzunezko Komunikazioan lizentzia-tu eta berehala ETBn lanean hasi zene-tik. Egunero gai desberdin bat jorra-tuz, edota lanegun berriak zer eskaini-ko dion zirrarekin alaituz, ikusitako gaiororekin zerbait ikasi du. Izan ere, ho-rrenbeste gertakari lehen eskuz biziizan dituen kazetari batek elkarrizketabatean kontatzeko aparteko zerbaitbaldin badu, hori esperientziaz josita-ko bizitza da.

Zergatik aukeratu zenuenIkusentzunezko Komunikazioaikastea? Betidanik nahi izan dut kazetari izan. Nirelehenengo eta azkenengo aukera zen, eznuen beste ezer planteatu, eta eskerrakunibertsitatean hartu ninduten! Telebistagustoko nuen, batez ere informatiboak,eta nire burua mundu horretan ikusi duttxikitatik. Garbi neukan ez nuela egunkaribatean kazetari moduan ibili nahi. Telebis-tak beste erritmo bat dauka, gainera nikzuzeneko programa batean egiten dut laneta horrek adrenalina berezia sortzen du.Hala ere, nire lanbidea asko maite dudanarren, litekeena da laster “Integracion So-cial” ikasten hastea, beti gustatu izanbaitzait agure eta gaixo dauden umeekinlan egitea. Bi urtez izan nintzen ANFASe-ko monitore eta horrek nire bizitza bir-planteatzera eraman ninduen. Kazetaritzaoso gustoko dut baina askotan pentsatudut etorkizunean ANFAS bezalako erakun-deetan nire burua ere ikusten dudala. Biurte barru tituloa ateratzea espero dut,ikusiko dugu zer gertatzen den orduan!

Ikasketak hastean zein zen zurehelburu haundiena? Lortu alduzu?Ez nuen helbururik markatu baina telebis-ta asko gustatzen zitzaidan eta ilusionatu-ta nengoen bertan lana topatzearekin.Zorte haundi izan nuen, karrera amaitubezain laster hasi bainintzen telebistan,informatiboetan gainera. Nire ametsa be-raz, 22 urterekin bete nuen: lizentziatu be-rri eta dagoeneko EITB bezalako talde ba-tean lanean.

Askok diote kazetari moduan lanegiteko ez dela beharrezkoakazetaritza ikastea, eta hortaz,ikasketa horiek ez direlaprobetxuzkoak. Zuk zer deritzozu? Egia da mundu honetan ikasketarik ezduen lagun asko dagoela. Horrek amorrupixkat ematen digu kazetarioi. Baina lanhonetan ibiltzeko hobe da, dudarik gabe,ikasketak behar bezala egitea, unibertsita-tean praktikak egitea eta pixkanaka iku-sentzunezko munduan burua sartzen joa-tea. Hala ere eskolarik onena kalea da.Unibertsitatean teoria asko ikasten duzubaina horrek ez du askorik balio lehenen-go aldiz kamara baten aurrean jartzen za-renean edo mikrofono bat eskuetan jar-tzen dizutenean.

Zein da zure lanbidearen alderikonena? Eta txarrena?Oraintxe, PASALO programak duen gau-zarik onena da egunero Euskal Herriko to-ki desberdin batera bidaltzen nautela. Ba-tzutan Euskal Herritik kanpo ere ibiltzengara. Gaur Iruñean egon naiz Nagore Laf-fageren epaiketan. Bihar ziurrenik Donos-tira joango naiz haize bolada bortitzak etasekulako olatuak espero baitira. Duela hi-labete batzuk Lourdesen egon nintzen ai-ta santuarekin. Edo Burgosen, ETAkGuardia Zibilen kuartelaren kontra bonbabat jarri zuenean. Zinemaldian Brad Pittaurrez aurre ikusi nuen, bi metrora izannuen eta 15 urteko neska baten moduanegin nuen garrasi emozioa ezin izkutatu!Gero, elurteak hasten direnean mendirabidaliko naute eskiak jarrita! Ez naiz as-pertzen. Baina bere alde txarra ere badu.Ezin dut ordutegi bat izan, badakit ze or-dutan ateratzen naizen etxetik lanerakobidean, baina sekula ez dakit noiz itzulikonaizen.

Page 7: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

7orria san fermin ikastola

Zein litzateke zure ametsetakolana edo erreportaia? Karrera ikasten nengoela askotan ames-ten nuen New Yorkera joatearekin, bertanCNN bezalako telebista batean aritzeare-kin. Baina gero konturatzen zara hemenere kazetari munduan gauza politak egindaitezkela hain urrutira joan gabe. Nireoraingo ametsa informatiboak aurkezteada. Batzurentzat “busto parlante”ak bes-terik ez dira. Niri ordea hori baino askozere gehiago iruditzen zait dela.

Zein izan da urte hauetan topatuduzun desafiorik haundiena edoegoera zailena? Niretzako zailena hildakoen ingurukogaiak dira. Ez naiz sekula ohituko atentatubatean gorpuak ikustera, jendearen nega-rrak entzutera, umeak sufritzen ikustera.Oso gogorra da, eta dagoeneko behin bai-no gehiagotan ikusi dut nire burua egoerahorretan. Duela urte batzuk, adibidez, Li-zarrako errepide batean egondako istripubat grabatu behar izan genuen. Heldu gi-nenean bost pertsona zeuden kotxe ba-

rruan, hilik. Dena ikusi genuen. Horrelako-ak ez dira inoiz ahazten. Duela hilabetebatzuk Arrigorriagan egon ginen pertsonagalduen inguruko topaketa batean. Mari-Luz, pederasta batek hil zuen umetxoare-kin aitarekin egon nintzen. Baita Yeremi,Kanariar irletan desagertutako mutilarenamarekin ere. Egun hori oso oso gogorraizan zen niretzat.

Mota askotariko programetan lanegin duzu. Pásalo, Bertatik-bertara, Teleberri, Gaur egun,Muchoviaje. Zeinek ekartzendizkizu oroitzapenik onenak?PASALOn asko ari naiz disfrutatzen bainaMuchoviaje garaiko oroitzapen oso onakditut. Tunezen 12 egunez egon ginen gra-batzen, 4 lankide ginen, egunean zehar langogorra egiten genuen toki guztiak graba-tzen, baina gauetan 5 izarreko suit banageneukan, eta jende paregabea ezagutugenuen. Oso esperientzia polita izan zen.

Nolakoa izan zen Escoltadoserreportaia egitearen esperientzia? Hasieran ez nekien nola zuzendu elkarriz-ketatutako pertsonei, zer esan, nola joka-tu. Baina bi aldiz egon nintzen bakoitzare-kin eta uste dut horrek bidea erraztu zue-la. Oso interesgarria izan zen sei lagun ho-riek ezagutzea, haien bizitzako gairik go-gorrenetariko bat nirekin konpartitu zuteneta beti eskertuko diet haien bihotzak ni-retzako ireki izana. Pertsona ausartak diraguztiak. ETAk su etena deklaratu zueneanemail bana bidali nien zorionak emateko.

Asko eskertu zidaten. Gero egoera aldatuegin zen eta berriro itzuli dira lehengoegoerara: bizkartzainak, beldurra eta ezja-kintasuna. Orain ez dugu kontaktu askorikmantetzen baina adibidez Garbiñe Biurru-nek eta Gorkak PASALOko tertulian partehartzen dute eta askotan ikusten ditut.

Nola bizi dituzu gobernualdaketarekin ETBn izan direnaldaketak? Hasiera batean aldaketak ez ziren oso na-bariak izan baina denbora pasa ahala ikus-ten da aldaketak badatozela. Momentuhonetan langileak pixkat galduta ikustenditut, ez dakigu oso ondo nola jokatu be-har dugun. Imajinatzen dut denbora kon-tua izango dela, baina garbi dago aldaketasakona datorkigula gainera.

Amaitzeko, hasierara buelta.Nolakoak dira zure ikastolakooroitzapenak? Nire bizitzako oroitzapen politenak ikas-tolakoak dira. Han egin nituen lagun one-nak, askorekin kontaktua mantentzendut, eta baita irakasleekin ere. Askokarraro begiratzen naute ikastolarekin ha-rreman hain estua dudala esaten dieda-nean. Baina 15 urte pasatu ditut bertaneta nire bigarren etxea da niretzat. Beti,nahiz eta Bizkaian bizi eta nire seme-ala-bak San Fermin ikastolara ezin eraman,beti izango ditut gogoan 1983.urtetik1998ra bitartean bertan bizi izan nituenmomentu guztiak.

Leire Ariz Sarasketa

IKASLE OHIA ANTIGUO ALUMNO

Page 8: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

ELKARBIZITZA PLANA PLAN DE CONVIVENCIA

8orria san fermin ikastola

Las actividades de formación del profeso-rado tienen lugar cada año poco antes delinicio de las clases lectivas y este añouno de los temas elegidos fue “La disci-plina positiva”, que está estrechamentevinculado al desarrollo del Plan de Convi-vencia de la Ikastola, que es uno de losgrandes ejes pedagógicos del centro.

El curso fue impartido por el Centro Uni-versitario de Transformación de Conflic-tos (GEUZ), dependiente de la Universi-dad del País Vasco, y llevaba por título“Convivencia escolar. Programa de disci-plina positiva”. A través de estos progra-mas se pretende la reformulación del sis-tema disciplinario del centro escolaradaptándolo a los principios y procesosde la disciplina positiva y democrática.

¿Pero qué es la disciplina positiva? Segúnlos expertos, tiene que ver con medidas yestrategias para la resolución pacífica deconflictos, y con la participación de la ma-yoría de los miembros de una comunidaden el proceso. A través de la disciplina po-sitiva, más que el mero sometimiento a laautoridad, se trabaja la autorregulación, laempatía y el acuerdo.

He aquí algunas reflexiones que nos tras-ladadan los propios profesores:

“Queremos compartir con las familias,agente fundamental de socialización, as-pectos que hemos trabajado en este cur-so. Las personas, durante nuestro proce-so evolutivo, pasamos de una moral he-terónoma, basada en la presión adulta, auna moral autónoma, basada en la coo-peración y la responsabilidad. En esteproceso es importante poner a nuestrosalumnos y alumnas en situación de vivir yexperimentar situaciones educativas eneste sentido”.

“Si las normas han sido reflexionadas,debatidas y consensuadas por todos/as,tendrán una fuerza moral incuestionable.Además, el alumnado se sentirá más pro-tagonista y por ende más responsable dela convivencia y de la marcha de la claseen general. Las normas son necesariaspara organizar nuestra vida colectiva, paraconvivir de manera respetuosa. Es porello que este proceso de aprendizaje rea-lizado con nuestros alumnos y alumnases un aprendizaje generalizable a su vidaactual y futura, dentro de una sociedadpacífica y democrática”.

disciplina positivaLOS PROFESORES DE LA IKASTOLA PARTICIPAN EN UN CURSO PARAADQUIRIR TÉCNICAS Y HABILIDADES PARA LA RESOLUCIÓN DE CONFLICTOS

A TRAVÉS DE LADISCIPLINA POSITIVA,MÁS QUE EL MERO

SOMETIMIENTO A LAAUTORIDAD, SE TRABAJALA AUTORREGULACIÓN,

LA EMPATÍA Y ELACUERDO

Page 9: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

ELKARBIZITZA PLANA PLAN DE CONVIVENCIA

9orria san fermin ikastola

DIZIPLINA POSITIBOA

Nola erantzun gatazkaren aurrean? Zeririzpide eduki behar dugu arauak ezar-tzeko? Nola landu elkarbizitza gelan etagelatik kanpo? Ikastolako ikasle guztiakgaldera horiei erantzuten saiatu diraikasturte honen hasieran egindakoprestakuntza ikastaro baten bitartez.Irakasleen prestakuntza jarduerak urte-ro egiten dira ikasturtea hasi baino le-hentxeago, eta aurten hautaturiko gaia“Diziplina positiboa” izan da, izan ere,Elkarbizitza Planaren garapena zentroa-ren ardatz pedagogikoetako bat baitagaur egun.

Euskal Herriko Unibertsitatearen men-pe dagoen Gatazkak Eraldatzeko Uni-bertsitate-Zentroak (GEUZ) eskainizuen aipatu ikastaroa “Eskolako Elkar-bizitza: Diziplina positiboaren programaBigarren Hezkuntzan” izenpean.

Programa honetan ikastetxeko diziplinaaraudia berreraikitzeko aukera ematenda, diziplina positiboa eta demokratikoaoinarri edukita eta prozesuetara egoki-tuz. Ikasleek, arauak sortzeko prozesu

baten bitartez, euren aplikazioa hobetobarneratzen dute eta elkarbizitza hobe-tzeko duen balioa ulertzen dute.

Baina, zer da diziplina positiboa eskolamunduan? Adituek diotenez, gatazkakmodu baketsuetan konpontzeko neu-rriak eta estrategiekin zerikusia du, etakomunitate baten partehartzearekin.Diziplina positiboaren bidez, agintaria-ren esanetara jartze hutsa baino gehia-go autorregulazioa, enpatia eta akor-dioa lantzen da.

Zentzu horretan, ikastaroan, besteakbeste, irakasleek oinarrizko teknikaketa trebetasunak ikasi dituzte Ikastolaeremuan sortzen diren gatazkak kon-pontzeko, eta aldi berean eskuhartzeprograma ezberdinak ezagutu dituzteIkastolaren elkarbizitza eredua landueta, egoki bada, eraldatzeko.

Irakasleak txandaka aritu ziren ikastarohonetan, alde batetik Haur Hezkuntza-ko eta Lehen Hezkuntzako 1. Ziklokotaldea, bestetik, Lehen Hezkuntzako 2.eta 3. Zikloetako taldea, eta, azkenik,Bigarren Hezkuntzako taldea.

Proceso de trabajoDurante la formación y a lo largo delcurso se desarrollaron los siguientesobjetivos:

• Potenciar la intervención de los alum-nos/as en la organización de la vida delaula, mediante la elaboración de unconjunto de normas de comportamien-to y convivencia.

• Unificar los criterios de intervención detodos los profesores/as del grupo,sobre la aplicación de las normas delaula y controlar el contexto de aplica-ción de las mismas.

• Llevar a cabo una acción tutorial queorganice y dirija las actividades dealumnos/as y profesores/as, necesariaspara alcanzar las metas propuestas.

DISCIPLINA PUNITIVARegulación externacentrada en el refuerzonegativo.

AutorregulaciónDISCIPLINA POSITIVA

Normas impuestas

Normas consensuadas

Autoridad derivadade la posición jerár-quica del profesorado

La autoridad derivadel sistema

Castigo (refuerzo negativo)

Se obtienen conse-cuencias educativaspositivas

Page 10: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

IRAKURKETA PLANA PLAN DE LECTURA

10orria san fermin ikastola

Gaurko gizartean informazioa jasotzekoaukera handia dago hedabide tradiziona-len bidez, hala nola egunkariak, aldizka-riak, irratia eta telebista, edo internetekematen duen eskaintza zabalaren bitartez(gizarte sareak, hedabide digitalak, wi-kiak, txatak, blogak…). Halere, informa-zioa eskura egoteak ez du esan nahi edo-zein personak ulertu eta beregana deza-keenik, eta are gutxiago modu kritikoan.

Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Depar-tamentuko azterketa teknikoek diotenez,Bigarren Hezkuntzako ikasleek, eskola-tze-etapa hori arrakastaz gainditzeko aur-kitzen duten zailtasunetatik handienetakobat da ez dutela ulertzen irakurtzen dute-na, eta, horrenbestez, ez direla gai izatenaurkezten zaizkien kontzeptuak eta ideiakulertzeko eta ikasgelan proposatzen zaiz-kien eginbeharrei aurre egiteko.

Zentzu horretan, gogoratu behar da Eu-ropar Batasunak irakurketaren ulermenaikasleen erronka eta adierazle nagusiene-takotzat jotzen duela Europako hirita-rrentzako hezkuntza politikarako progra-man. Horren kariaz, arlo guztietan eta, ba-tik bat, hizkuntza arloetan, ikaskuntzakotresna funtsezkoa eta ezinbestekoa datestu ahozkoak eta idatzizkoak, euren ti-pologia aberatsean, ulertzea eta horienkritika egitea.

Hortaz, gure ikasleek ikasketetan arrakas-ta izan dezaten eta helduak izatean infor-

mazioa modu kritikoan jaso dezaten, ira-kurketan maila ona lortzea da Ikastolarenhelburua eta, horrexegatik, hasten direnlehenengo urtetik lantzen da irakurketa.

“Ikasgai guztietan jakintzak barneratzekoeta eraikitzeko bitarteko nagusia izanik,ulermenezko irakurketa arlo guztietanlantzen dugu -dio Egiarte Garinek, Biga-rren Hezkuntzako Irakurketa Planaren ar-duradunak-. Hau dela eta, inkonszientekierabiltzen ditugun estrategiei errepara-tzea beharrezkoa dela iruditzen zaigu”.

Familiak ere asko lagundu dezake ikasketahonetan, eta norberak ikasten jarrai-tzeko jarrera garatua hobetudezake ere bizitzan zehar.

Irakurketa prozesukonplexua daTestu bat irakurri ahalizateko kodea ezagutubehar da. Ikasleak des-kodetzen ikasi behardu eta honetarakokon-tzienzia fonologi-koa garatu. Hau ezin-besteko baldintza ba-da, ez da bakarra, tes-tua ulertu egin beharbaita. Bi prozesuak bate-ra landu behar dira, elka-rren artean oso erlazio-natuak daudelako.

irakurketaren garrantziaIKASTOLA HAINBAT EKIMEN BULTZATZEN ARI DA IRAKURTZEKOGRINA ETA OHITURA TXIKI-TXIKIETATIK SUSTATZEKO

LA IMPORTANCIA DE LA LECTURA

Según estudios técnicos realizados porel Departamento de Educación del Go-bierno de Navarra, uno de los principa-les problemas que tienen los alumnosy alumnas de Secundaria para superarcon éxito esta etapa es que no com-prenden bien lo que leen y, por tanto,no son capacaces de asimilar los con-ceptos e ideas que se les presentan niafrontar adecuadamente las tareasque se les proponen en clase.

LA COMPRENSIÓN LECTORA ESUNO DE LOS PRINCIPALES

INDICADORES DE LA POLÍTICAEDUCATIVA DEL LA UE

Page 11: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

11orria san fermin ikastola

Irakurketa modu antolatu eta sistematikoan lantzeko, Ira-kurketa Plana garatua da Ikastolan. Irakurketa planak

ondoko esparruak hartzen ditu:

• Alde batetik, HH 1. mailatik LH 6.maila arte, ira-kasleek bere ikasleekin kurrikulumean prestatuta-ko jarduerak egiten dituzte. Jarduera hauek desko-detzen ikasteko eta ulermena lantzeko bideratuakdaude.

•Bigarren Hezkuntzan ere Irakurketa plana lantzenari gara eta arlo desberdinetako testuak aukeratuditugu gelan lantzeko; beraz, ikasgai bakoitzetatikulermena lantzea da helburu nagusia.

Aukeratutako testuak, tipologiari dagokionez, das-berdinak izango dira: literarioak, azalpenezkoak,

argudiozkoak... Eta formari dagokionez ere, anitzak:jarraiak, etenak, mistoak... BIGARREN HEZKUNTZAKO

IKASLEEK ZAILTASUNAKDITUZTE IRAKURTZEN DUTENA

ONGI ULERTZEKO

IRAKURKETA PLANA PLAN DE LECTURA

Page 12: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

IRAKURKETA PLANA PLAN DE LECTURA

12orria san fermin ikastola

• Honetaz aparte, beste ekintza batzukere antola-tzen dira. Adibidez, ikasge-lan irakurtzeko tarteak uztea, giroasortzea, ikastolako liburutegia bisitatueta liburuak maileguan erabiltzea,maleta ibiltaria, ipuin kontalariak…

• Beste arlo garrantzitsua da zailtasunakdituzten ikasleei laguntza bideratzea,ikaslearen irakurketa mailak ikasketaprozesu osoan eragina duelako.

• Familiak ere parte hartzen ahal du pro-zesu honetan. Nola? Seme-alabekinliburuak erostera joaten, liburuak opa-ritzen, liburutegietara joaten maileguanhartzeko nobelak edo ipuinak, txikiakdirenean ipuinak irakurriz…

Maleta ibiltariaAipatu bezala irakurketa maila hobetzekoasmoz martxan jarri den jardueretako bat“maleta ibiltaria” izenekoa izan da, LehenHezkuntzako 2. mailako ikasleekin egitenari dena.

Jarduera honek liburutegia, ikastaldea etafamilia hartzen ditu, irakurketaren ingu-ruan hirukian lotuz. Liburutegiko ardura-dunak, Ana Duranek, lau maleta prestatuditu: ikastalde bakoitzeko bana. Maletabarruan liburuak daude: kontsulta liburubat, literatura, komikiak… Asteleheneanikasle batek maleta hartu, etxera eramaneta astean zehar, batzuetan bakarrik etabesteetan gurasoekin batera, liburuakikusteko eta irakurtzeko parada dauka.

Hay que tener en cuenta, en estesentido, que la comprensión lectoraes para la Unión Europea uno de losprincipales indicadores de nivel den-tro del programa de política educativapara la Europa de los ciudadanos.

En este contexto, San Fermin Ikasto-la se ha marcado como objetivo es-tratégico aumentar la comprensiónlectora de sus alumnos y, para ello,ha diseñado un Plan de Lectura quecomienza desde la etapa de Infantil yque incluye una serie de acciones in-tegradas dentro del currículo.

IRAKURKETAREN ULERMENAADIERAZLE NAGUSIETAKO BAT DA

EUROPAR BATASUNEKOHEZKUNTZA POLITIKAN

Page 13: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

13orria san fermin ikastola

IRAKURKETA PLANA PLAN DE LECTURA

Estas acciones es-tán dirigidas a quelos alumnos apren-dan a descodificareficazmente el len-

guaje y a aumentar lacomprensión lectora.

Una de las iniciativas que se hanpuesto en marcha este año es la“maleta ibiltaria” o maleta viajeracagada de libros que los alumnos yalumnas pueden llevar a casa por tur-nos. Se trata de una actividad que re-laciona familia, clase y biblioteca, tresejes fundamentales para el desarrollodel plan de lectura, y con la que sedesarrollan también otras habilida-des: responsabilidad en el cuidadodel material colectivo, implicaciónde los padres en el proceso de apren-dizaje de los hijos/as, conocimientode los recursos de los que dispone labiblioteca de la Ikastola, provocar in-terés por aprender…

Astebetearen ondoren, hurrengo astele-henean, maleta ikastolara itzultzen du,eta beste ikasle baten txanda hasiko da.

Ikaslearentzat ez ezik gurasoentzat ereaukera polita da, giro lasaian eta semeedo alabarekin batera, liburuak ikusteko,agertzen den informazioaz hitz egiteko,harremana sakontzeko eta irakurketan la-guntzeko, baita liburuen inguruan espe-rientzia atseginak sortzeko ere.

Jarduera ho-nekin, ikaslea arloaskotan treba daiteke: ardurahartzen, guztion materialak ongi trata-tzen, liburutegia ezagutzen, ikasteko in-teresa pizten, gurasoekin harremanaksakontzen, irakurketa hobetzen…

FAMILIAK ASKO LAGUNDUDEZAKE IRAKURTZEKO OHITURA

HARTZEKO

Hnos. Imaz, 8. Entreplanta. Tel. 227742. Fax 210222. 31002 PAMPLONA

Inscrita en el registro D.G.G. Nº J-462. Seguro de Responsabilidad Civil Concertado. Constituidas garantías legales.

LOS ALUMNOS Y ALUMNAS DESECUNDARIA TIENENDIFICULTADES PARA

COMPRENDER CORRECTAMENTELO QUE LEEN

Page 14: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

Aurten lehengo aldiz San Fermin Ikasto-lako ikasle-irakasleak FLL Proiektuan(FIRST LEGO® League) parte hartzeraanimatu gara. Dena berria da denontzat,hori dela eta, ikasteaz gain, esperientziaaberasgarri bat bizitzea jarri dugu helbu-rutzat. Aurkeztuko diren 2 taldeak DBH-ko 4.mailako ibilbide teknologikoko 6ikasle, eta zientifikoko beste 6 ikaslere-kin osatutakoak daude. Proiektu hau Tek-nologia eta Informatika ikasgaietan lan-tzen ari gara, eta ahal den neurrian, bes-te ikasgai batzuen laguntza ere izangodugu. Lehen kanporaketa abenduaren13an izan zen Baluarten eta bertan Na-farroako ikastetxe ezberdinetako taldeekparte hartu zuten.

FIRST LEGO® League (FLL), ikasleenganzientziarekiko eta teknologiarekiko zaleta-suna bultzatzen duen nazioarteko errobo-tikako lehiaketa bat da. Urtetik urtera des-berdinak diren erronka batzuek gainditubehar dira. Aurten aukeratutako gaia: “Ga-rraio jasangarria gure inguruan”.

Ikasle taldeek hiru froga mota gainditu be-har dute: LEGO erroboten erlojupekolehiaketa; Robotaren Proiektu Teknikoa-ren aurkezpena: programazioa, robotarenegitura...; Garraio jasangarriaren inguruko

ikerketa zientifikoaren proiektuaren aur-kezpena.

Lehiaketa baten eredua jarraitzen duenarren, FLLk elkarrekin ekiten ikastearenbaloreak bultzatzen ditu: talde-lana ara-zoen konponketen bila eta ongi pasa-tzeko bide bezala erabiliz. Ikasitakoakirabazitakoaren gainetik duen garrantziabaloratzea.

CEIN (Centro Europeo de Innovación deNavarra) enpresa publikoak Nafarroakoikastetxeetan EKITEN IKASI programabultzatzen du eta aurten, Ekiten ikasi pro-gramak “Ekin! Abentura errobotikoa(FIRST LEGO League)” proiektua erama-ten du aurrera. Proiektu honek ikasleen-gan gaitasun ekintzaileak sustatu eta ga-ratzen laguntzen du eta aldi berean parte-hartzaileek sormena, pentsamendu anali-tikoa eta talde lana garatuko dituzte, bidebatez, errobotika dela medio, modu hezi-garri eta ludiko batean zientzia eta tekno-logiako ezagutzak jorratuko dituztelarik.Proiektuen eta taldean problemak ebazte-ko metodologia biak erabiltzen ditu, baita,komunikazioaren gaitasunak landu ere.

ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA CIENCIA Y TECNOLOGÍA

errobotika lehiaketa

14orria san fermin ikastola

CONCURSO DE ROBÓTICA

Dos grupos de la Ikastola participanen el Proyecto FIRST LEGO® League.

Este año por primera vez, algunosalumnos y profesores de la Ikastolanos hemos animado a participar en elProyecto FIRST LEGO® League(FLL). Este Proyecto es nuevo para to-dos, por lo que aparte de aprender,nuestro objetivo es vivir una experien-cia enriquecedora. Los dos grupos es-tán formados por 6 alumnos del itine-rario tecnológico y 6 del itinerario cien-tífico. Este Proyecto lo desarrollamosen las asignaturas de Tecnología e In-formática, y dentro de lo posible con laayuda de otras asignaturas.

La primera eliminatoria se desarrollódía 13 de diciembre en el Baluarte. Enesta eliminatoria tomaron parte alum-nos de diferentes centros de Navarra.

FIRST LEGO® League (FLL) es unacompetición internacional de robóticapor equipos que promueve el interéspor la ciencia y la tecnología entre es-colares. Cada año hay un reto diferen-te que cumplir y en esta edición estácentrado en “El transporte sostenibleen nuestro entorno”.

Los equipos que compiten deben su-perar tres tipos de pruebas: Compe-tición contrarreloj de robots LEGO;Presentación Proyecto Técnico deRobot: programación, estructura delrobot…; Presentación Proyecto deInvestigación Científica sobre eltransporte sostenible.

Pese al formato de competición, FLLpromueve valores de aprendizaje coo-

IKASTOLAKO BI TALDE FIRST LEGO® LEAGUE PROIEKTUAN

Page 15: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA CIENCIA Y TECNOLOGÍA

15orria san fermin ikastola

perativo en la acción, en el que desta-can: trabajo en equipo para encontrarsoluciones, compartir las experiencias yla diversión. Lo que descubrimos esmás importante que lo que ganamos…

La empresa pública CEIN (Centro Eu-ropeo de Innovación de Navarra) pro-mueve en los centros educativos deNavarra el programa APRENDER AEMPRENDER y asume este año tam-bién el proyecto ¡Emprende!, unaaventura robótica (FIRST LEGO LEA-GUE). Este proyecto desarrolla capaci-dades emprendedoras tales como eltrabajo en equipo, la resolución de pro-blemas, la creatividad y la innovación,al mismo tiempo que impulsa, por me-dio de la robótica, el acercamiento lú-dico a la ciencia y la tecnología. Aplicala metodología de proyectos y la reso-lución de problemas en grupo y traba-ja las competencias relacionadas conla comunicación.

Page 16: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

16orria san fermin ikastola

ACTIVIDADES JARDUERAK

Haurren sormena baldintzarik gabeko mun-dua da, helduen aurreiritzietatik urrun dagoe-na, konplexurik gabekoa eta guztiz askea.Ikastolako Haur Hezkuntzako 3. mailako ikas-leek hala erakusten dute Picasso artistaren in-terpretazio honetan.

“El desarrollo de la creatividad es clave siqueremos tener niños independientes en suforma de pensar, que puedan asimilar bien lassituaciones que viven, que sean sensibles alentorno, y que logren una inclinación hacia laexploración del mundo que los rodea. Un niñocreativo es capaz de encontrar diferentes alter-nativas de solución a los problemas y tiene unmejor desempeño escolar”.

Constanza Baeza, psicóloga

HH3.GO NESKA-MUTIKOEN ARABERA.SEGÚN LOS NIÑOS Y NIÑAS DE 3 º DE INFANTIL

Page 17: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

17orria san fermin ikastola

JARDUERAK ACTIVIDADES

"Ver como de los garabatos de un niño vasaliendo la forma organizada, es uno delos milagros de la naturaleza”.

Rudolf Arnheim, psicólogo e

historiador del arte

Page 18: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

18orria san fermin ikastola

BERTIZ ABENTURA PARK

Ikasturteari hasiera ona emateko, eus-karaz gozatu eta ondo pasatzeko asmo-arekin, 4. mailako irakasle eta ikasleak,Nafarroako iparraldean egon gara, Nar-barten kokaturik dagoen Bertiz AbenturaPark-en.

Bertiz-eko Natur Parkearen alboan, Oiere-gi eta Narbarte artean eman ditugu ikas-turte hasierako egun batzuk. Gure artekoharremanak sendotuz eta talde ekintze-tan ongi pasatuz, eman diogu ongi etorriaudazkenari.

1984-an Natur Parke izendaturiko leku zo-ragarri honetan, bere lorategia, ingurukooihana eta bertako faunaren zenbait adi-bide garbi ikusi ahal izan ditugu. Bidasoaibaian zehar txalupan ibiliz, edota oihane-an kokaturik dauden kobazuloak bisitatuz,denboran zeharreko bidai bat egin daite-keela ikusi dugu.

Ingurunearen hainbat kolore eta usainezdisfrutatu dugu bidai honetan. Dastame-nari uko egin gabe, izan ere Elbetekoerrotan, bertako “taloak” ere dastatu bai-kenituen. Gozo gozoak!

Laister berriro ere bertara hurbiltzeko au-kerarik baduzue, zuen seme alabekin go-zamenerako aukera paregabea izango du-zue! Anima zaitezte!

Page 19: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

19orria san fermin ikastola

OLLOKO “GURE SUSTRAIAK” BASERRI ESKOLA

Lehen Hezkuntzako 2. mailakook bi egu-neko kanpaldia egin genuen Olloko “GureSustraiak” Baserri Eskolan. Bertan, egu-rrezko labean ogia egin genuen, eta be-netako baserritarrak bagina bezala, ani-maliak zaindu genituen: bazka emanez,azpiak ateraz… Halaber, gure arteko ha-rremana euskaraz eta giro ederrean in-dartu genuen. Eta azkenik, goian, behe-an, alboetan… lagunez inguraturik ederkiegin genuen lo.

Page 20: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

20orria san fermin ikastola

MENDUKILO KOBAZULOAN

Lehen Hezkuntzako 6. mailakoak Le-kunberrira joan ziren eta Astizko Men-dukilo kobazuloa ezagutzeko aukeraizan zuten.

Page 21: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

21orria san fermin ikastola

TXIKIAK TAKONERAN

HH1ekoak Takonerara joan ginen Urrikogoiz batean. Eguraldi ederrak lagundutaanimaliak ikusi genituen, hostoekin jo-lastu ginen eta kolunpioetan ederki pasagenuen!

Page 22: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

22orria san fermin ikastola

2009-VI-13, LARUNBATA / 1.EGUNA:Goizeko 7tan denak Lopez Frontoian el-kartu eta Bartzelonarantz abiatu gara. 6orduko bidaia eta gero, eguerdi aldera iri-tsi gara Bartzelonako aireportura.

Maletak fakturatu eta hegazkinean igo ga-ra, 3 orduko bidaia genuen aurretik.

Atenasera iritsi bezain laster, maletak“Candia” hotelean utzi eta ingurua eza-gutzeko denbora librea utzi digute, afal-tzeko, etabar.

2009-VI-14, IGANDEA / 2.EGUNA:Goizeko 8tan altxatu eta gosaldu bezainlaster Akropolirantz abiatu gara. Akropoliaizugarria da, baita bertako beroa ere. Azal-penetarako denbora izan dugu, baita ar-gazkiak ateratzekoa ere; museoa berriz, i-txita aurkitu dugu.

Bisita amaitu ondoren denbora librea izandugu, bazkaltzeko, ingurua ezagutzeko,etab.

Arratsaldeko 6tan itsasoratu gara, “BlueStar Ferry” izeneko itsasontzian Rodase-rantz. Gaua bertan pasa dugu, giro pare-gabean gainera.

2009-VI-15, ASTELEHENA / 3.EGUNA:8tan ospa egin dugu itsasontzitik, Roda-sen ginelako dagoeneko. Autobusez iritsi

gara “Lomeniz” hotelera. Goiza libre ge-nuenez, hondartzara joateko aprobetxatudugu gehienek, baita hoteleko igerilekurajoateko ere. Arratsaldean Rodaseko aldezaharrera joan gara, historikoki oso ga-rrantzitsua baita, eta oso polita ere. Ber-tan azalpenak eman dizkigute, eta pase-atzen ibili ondoren hotelera itzuli gara,gauerako prestatzeko. Oso leku turistikoadenez, primeran afaltzeko aukera izan du-gu, eta giro ezin hobean ibiltzeko ere.

2009-VI-16, ASTEARTEA / 4.EGUNA:Lindosera joan gara egun pasa, Rodasetikgertu dagoen hiri batera. Iristean aukeraizan dugu Akropolia bisitatzeko, eta gerohondartzarako aprobetxatu dugu egunosoa. Merezi izan du, bistengatik eta egu-raldiagatik batez ere. Rodaseko hoteleraitzuli ondoren, afaldu eta berriz ere aldezaharrera joan gara gehienok.

2009-VI-17, ASTEAZKENA / 5.EGUNA:Rodaseko azken eguna zenez, erosketakegiteko aprobetxatu dugu, baita hon-dartzara joateko, igerilekura joateko,bazkaltzeko, etab.

Arratsaldean, berriz ere, “Blue StarFerry”-an itsasoratu gara, aurreko itsa-sontzi bera. Oraingoan goizago itsasontzi-ratu garenez, kanpoaldean egoteko auke-ra izan dugu, paisaiaz gozatzeko, etab.

Aurrekoan bezala, bertan afaldu dugu, etgaua igaro ere.

2009-VI-18, OSTEGUNA / 6.EGUNA:Goizeko 5etan iritsi gara berriz ere Atena-sera, eta egunsentia ikusteko aukera izandugu. Berriz ere “Candia” hotelera joangara. Goiza Atenas bisitatzeko aprobetxa-tu dugu; Parlamentuko guardia aldaketa,Zeus Olinpikoaren Tenplua, Adrianoren ar-kua… ikusgarria dena. Bukatzean libre u-tzi digute, bazkaltzeko, paseatzeko, eros-ketak egiteko, etab.

Gauean Greziako afari ikuskizun tipikobatera joan gara gehienok. Afaltzen ge-nuen bitartean bertako dantza tipikoakikusteko aukera izan dugu. Merezi izandu, bukaeran jatetxea guretzako bakarrikutzi digutelako.

2009-VI-19, OSTIRALA / 7.EGUNA:Esnatu eta berehala Atenaseko MuseoArkeologikora joan gara oinez. Bisita nahi-ko librea zenez, bakoitza bere kabuz aterada, eta denbora librea eduki dugu, betibezala bazkaltzeko, ingurua ezagutzeko,hotelera joateko… Arratsaldean Sunionlurmuturrera joan gara, Atenasetik 70 kilo-metro ingurura. Gida baten laguntzaz, bi-daia osoa azaldu digu, baita han Poseido-nen Tenpluaren sorrera eta garapena ere(Jogurt Griego Danone). Eguzkia sartubaino lehen itzuli gara berriz ere Atenase-ra, eta azken gaua zenez, kurtsoko afariaantolatu dugu. Atenaseko jatetxe bateanbertako janari tipikoa afaltzeko aukera izandugu (Moussaka, Souvlaki, Pasticcio…).

2009-VI-20, LARUNBATA / 8.EGUNA:Goiza libre genuenez, Atenasen azkenerosketak egiteko aprobetxatu dugu, in-guruari azkeneko bueltak emateko, edojanari greziarra azkeneko aldiz probatze-ko ere. Baina bazkaldu bezain laster aire-portura abiatu gara. Aurrekoan bezalaxe,maletak fakturatu eta Bartzelonarantzabiatu gara 3 orduko hegalaldian. Gaueziritsi gara, eta arazorik gabe, Iruñerako 6orduko bidaiari hasieran eman diogu, a-tzean utzitako ikasbidaia ahaztezinari bu-kaera emanez.

ikasbidaia greziara

Page 23: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA

23orria san fermin ikastola

LABURRAK BREVES

ESKERRIK ASKO!!! Gure ORRIA aldizkaria aurrera eramateko ezinbestekoa da hainbat enpresaren laguntza. Haien iragarkirik gabe, ORRIA ezin izango genuke kaleratu. Be-raz, datozen zenbakietan iragarkirik jarri nahi izanez gero, animatzen zaituztegu gurekin harremanetan jartze-ra: 948326682 · [email protected]¡MUCHAS GRACIAS! Nuestra revista ORRIA sería impensable sin la colaboración de distintas empresasque gracias a sus anuncios hacen posible que este proyecto vea la luz.Por ello, queremos desde estas líneas animar a quienes desde su empresa estén interesados en anunciar-se en los próximos números se pongan en contacto con nosotros en el 948326682 · [email protected]

Page 24: ORRIA ALDIZKARIA 29.ZKIA