Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s...
Transcript of Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s...
![Page 1: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/1.jpg)
Organizimi I Sistemit
kompjuterik
Leksioni I
Evolucioni i kompjuterave
dhe performanca
![Page 2: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/2.jpg)
Arkitektura dhe Organizimi 1
• Arkitektura perfshin ato atribute qe jane te dukshme per programuesit
—Seti i Instruksioneve, numri i biteve te perdorur per perfaqesimin e te dhenave, mekanizmat I/O, teknikat e adresimit.
—p.sh. A ka instruksion shumezimi?
• Organizimi perfshin menyren se si vecorite implementohen
—Sinjalet e kontrollit, nderfaqet, teknologjia e memories.
—p.sh. A ka nje njesi hardware per shumezimin apo kryhet me mbledhje te njepasnjeshme?
![Page 3: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/3.jpg)
Arkitektura dhe Organizimi 2
• E gjithe familja Intel x86 ndan te njejten arkitekture
• Familja IBM System/370 ndan te njejten arkitekture te pergjithshme
• Kjo sjelle nje kompatibilitet te kodit
—Te pakten prapa
• Organizimet ndryshojne ndermjet versioneve te ndryshme
![Page 4: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/4.jpg)
Struktura dhe Funksioni
• Strukture eshte menyra se si komponentet lidhen me njeri tjetrin.
• Funksion eshte operimi i cdo komponenti individual si pjese e struktures
![Page 5: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/5.jpg)
Funksion
• Te gjithe funksionet e kompjuterit jane:
—Perpunimi i te dhenave
—Ruajtja e te dhenave
—Zhvendosja e te dhenave
—Kontrolli
![Page 6: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/6.jpg)
Struktura – Niveli kryesor
Kompjuter
Memoria
Hyrje
Dalje
Nderlidhja e
sistemit
Periferike
Linjat e komunikimit
Njesia
kryesore e
perpunimit
Kompj
![Page 7: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/7.jpg)
Struktura – CPU-ja
Kompjuter Njesia
Arithmetike
Logjike
Njesia e
kontrollit
Nderlidhja e
brendshme
e CPU
Regjistra
CPU
I/O
Memoria
BUS
CPU
![Page 8: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/8.jpg)
Struktura – Njesia e Kontrollit
CPU
Kontrolli i
memories
Dekoderat dhe
Regjistrat e
njesise
Sekuenca
e veprimeve
Njesi
kontrolli
ALU
Regjistra
BUS
Njesi Kontrolli
![Page 9: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/9.jpg)
ENIAC - kryesore
• Electronic Numerical Integrator And Computer
• Eckert dhe Mauchly
• Universiteti i Pennsylvania
• Filloi ne 1943
• Perfundoi ne 1946
—Shume vone shrytezime ushtarake
• U perdor deri ne vitin 1955
![Page 10: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/10.jpg)
ENIAC - detaje
• Decimal (jo binare)
• 20 akumulator me 10 shifra
• Programohej manualisht me celesa
• 18,000 tuba me vakum
• 30 ton
• ≈1400 m2
• 140 kW fuqia e konsumuar
• 5,000 mbledhje/s
![Page 11: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/11.jpg)
von Neumann/Turing
• Koncepti i ruajtjes se programit
• Memoria kryesore ruan te dhenat dhe programet
• ALU vepron mbi te dhena binare
• Njesia e kontrollit interpreton instruksionet qe vijne nga memoria dhe i ekzekuton
• Paisjet hyrje dalje komandohen nga njesia e kontrollit
• Instituti ne Princton
—IAS
• Perfunduar ne 1952
![Page 12: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/12.jpg)
Struktura e makines se von Neumann
![Page 13: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/13.jpg)
IAS - detaje
• 1000 x 40 bit fjale—Numra binare
—2 x 20 bit instruksione
• Grupi i regjistrave(ruajtja ne CPU)—Memory Buffer Register
—Memory Address Register
—Instruction Register
—Instruction Buffer Register
—Program Counter
—Accumulator
—Multiplier Quotient
![Page 14: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/14.jpg)
Struktura e IAS –
detaje
![Page 15: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/15.jpg)
Kompjutera Komerciale
• 1947 - Eckert-Mauchly Computer Corporation
• UNIVAC I (Universal Automatic Computer)
• Perllogaritjet per censusin ne US ne 1950
• U be pjese e korporates Sperry-Rand
• Ne fund te viteve 50 - UNIVAC II
—Me i shpejte
—Me shume memorie
![Page 16: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/16.jpg)
IBM
• Paisje qe procesonin letra me vrime
• 1953 - seria 701
—Kompjuteri i pare i IBM me program ne memorie
—Perllogaritje shkencore
• 1955 – seria 702
—Aplikacione biznesi
• Paraprine serite 700/7000
![Page 17: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/17.jpg)
Tranzistoret
• Zevendesuan tubat me vakum
• Te vegjel
• Te lire
• Me pak nxehtesi e cliruar
• Te ndertuara prej silici (Rera)
• Te shpikura ne 1947 ne laboratoret e Bell
• William Shockley et al.
![Page 18: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/18.jpg)
Kompjuterat e bazuar ne tranzistore
• Gjenerata e dyte e makinave
• IBM 7000
• DEC - 1957
—Prodhuan PDP-1
![Page 19: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/19.jpg)
Struktura DEC - PDP-8
![Page 20: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/20.jpg)
Mikroelektronika
• Kompjuteri perbehet nga porta llogjike, qeliza memorie dhe nderlidhje
• Keto mund te prodhohen ne nje gjysem percjelles
• p.sh. Shtrese silici
![Page 21: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/21.jpg)
Gjeneratat e Kompjuterave
• Tuba vakumi- 1946-1957
• Tranzistore - 1958-1964
• Shkalle e ulet integrimi(SSI) - 1965—Deri ne 100 paisje per chip
• Shkalle e mesme integrimi(MSI) - 1971—100-3,000 paisje ne chip
• Shkalle e larte integrimi(LSI) - 1971-1977—3,000 - 100,000 paisje ne chip
• Shkalle shume e larte integrimi(VLSI) -1978 -1991—100,000 - 100,000,000 paisje ne chip
• Shkalla ultra e integrimit(ULSI) – 1991 -—Mbi 100,000,000 paisje ne chip
![Page 22: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/22.jpg)
Ligji i Moore
• Rritje e densitetit te komponenteve ne chip
• Gordon Moore – bashkethemeluesi i Intel
• Numri i tranzistoreve ne chip do te dyfishohet cdo vit
• Qe nga 1970 shkalla e rritjes se dendesitetit ka rene
—Numri i tranzistoreve dyfishohet cdo 18 muaj
• Kosto e chipit ka ngelur pothuajse e pandryshuar
• Dendesiteti i larte i paketimit do te thote rruge elektrike me te shkurtra
• Permasa me te vogla do te thote fleksibilitet me i larte
• Konsum me i vogel kerkesa per ftohje me te zbutura
• Me pak nderlidhje rrisin besueshmerine
![Page 23: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/23.jpg)
Rritja e numrit te tranzistoreve
![Page 24: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/24.jpg)
Revolucioni I Kompjuterave
• Progresi ne teknologjine e kompjuterave
—I parashikuar nga ligjet e Moore
• Ben aplikacionet e reja te mundura
—Kompjutera ne automobile
—Telefona
—Projekti I gjenomes se njeriut
—World Wide Web
—Motoret e kerkimit
![Page 25: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/25.jpg)
Klasat e kompjuterave
• Kompjuterat desktop—Perdorim i pergjithshem, varietet i softit
—Subjekt i tradeoff kosto/performance
• Kompjuterat server—Bazohen ne rrjeta
—Kapacitet i larte, performance, besueshmeri
—Nga serverat e vegjel deri tek godinat e tera
• Kompjuterat Embedded—Te fshehur si komponente te sistemit
—Kufizime te rrepta mbi fuqi/performance/kosto
![Page 26: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/26.jpg)
Tregu i procesoreve
![Page 27: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/27.jpg)
Cfare do te shikojme me tej…?
• Si programet perkthehen ne gjuhe makine
—Dhe si hardware-i i ekzekuton ato
• Nderfaqja hardware/software
• Kush e percakton performancen e nje programi
—Dhe si mund te permiresohet
• Si projektuesit e hardware-it permiresojne performancen
• Cfare eshte perpunimi ne paralel
![Page 28: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/28.jpg)
Te kuptojme performancen
• Algoritmat
—Percaktojne numrin e operacioneve qe ekzekutohen
• Gjuhet e programimit, kompilatori, arkitektura
—Percaktojne numrin e instruksioneve makine per cdo operacion
• Sistemet e memories dhe procesorit
—Percaktojne sa shpejte ekzekutohen instruksionet
• Sistemi I/O (duke perfshire SO)
—Percakton sa shpejte kryhen veprimet I/O
![Page 29: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/29.jpg)
Poshte programit
• Programi aplikativ
—I shkruar ne gjuhe te nivelit te larte
• Software i sistemit
—Kompilatori: perkthen kodin ne komanda te makines
—Sistemi operativ: kodi i sherbimit
– Menaxhimi i I/O
– Menaxhimi i mem. dhe ―storage‖
– Skedulimi i detyrave dhe menaxhimi i burimeve
• Hardware-i
—Procesori, memoria, kontrollerat I/O
![Page 30: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/30.jpg)
Nivelet e kodit te programit
• Gjuhe e nivelit te larte—Niveli i abstraksionit me
afer problemit
—Jep mundesi per produktivitet dhe portabilitet
• Gjuha asembler—Perfaqeson ne menyre
tekstuale instruksionet
• Paraqitja ne hardware—Binary digits (bits)
—Instruksione te koduara dhe te dhena
![Page 31: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/31.jpg)
Komponentet e nje kompjuteri
• Te njejtet komponente per cdo tip kompjuteri
—Desktop, server, embedded
• Input/output perfshin
—Paisje per nderfaqen me perdoruesin
– Display, keyboard, mouse
—―Storage‖
– Hard disk, CD/DVD, flash
—Adaptore rrjeti
– Per komunikimin me kompjutera te tjere
![Page 32: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/32.jpg)
Anatomia e kompjuterit
Paisja
dalese
Paisja
hyrese
Paisja
hyrese
Kablli
i rrjetit
![Page 33: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/33.jpg)
Anatomia e Mouse-i
• Mouse-i optik
—Dioda iluminon rrafshin e poshtem
—Kamera me rezolucion te ulet
—Njesi e thjeshte perpunuese e imazhit
– Shikon per levizje ne drejtimet x, y
—Butona dhe levizje vertikale
• Shume me e sakte se mouse-i i vjeter
![Page 34: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/34.jpg)
Monitori
• Monitori LCD : picture elements (pixels)
—Pasqyron permbajtjen e nje frame buffer
![Page 35: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/35.jpg)
Ne brendesi
![Page 36: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/36.jpg)
Ne brendesi te procesorit (CPU)
• Datapath: kryen operacione ne te dhena
• Control: kontrollon datapath, memorie, ...
• Memoria Cache
—Nje memorie e shpejt SRAM per akses direkt te te dhenave
![Page 37: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/37.jpg)
Ne brendesi te procesorit
• AMD Barcelona: 4 processor cores
![Page 38: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/38.jpg)
Abstraksionet
• Abstraksionet ne ndihmojme te merremi me kompleksitetin
—Fshehin detajet e teperta te nivelit te ulet
• Arkitektura e setit te instruksioneve (ISA)
—Nderfaqja hardware/software
• Application binary interface
—ISA + nderfaqja e software-it te sistemit
• Implementimi
—Detajet qe qendrojne poshte nderfaqes
![Page 39: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/39.jpg)
Nje vend i sigurte per te dhenat
• Memoria kryesore volatile— Humbet instruksionet dhe te dhenat
me fikjen e makines
• Memoria sekondare jo-volatile
—Disku magnetik
—Memoria flash
—Disku optik (CDROM, DVD)
![Page 40: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/40.jpg)
Rrjeti
• Komunikim dhe ndarje e burimeve
• Local area network (LAN): Ethernet
—Brenda nje godine
• Wide area network (WAN: Internet
• Rrjeti Wireless : WiFi, Bluetooth
![Page 41: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/41.jpg)
Trendi i teknologjise
• Teknologjiaelektronikezhvillohet
—Rritja e kapacitetitdhe performances
—Kosto e reduktuar
Viti Teknologjia Rraporti relativ performance/kosto
1951 Vacuum tube 1
1965 Transistor 35
1975 Integrated circuit (IC) 900
1995 Very large scale IC (VLSI) 2,400,000
2005 Ultra large scale IC 6,200,000,000
Kapaciteti DRAM
![Page 42: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/42.jpg)
Paisjet I/O
• Periferike me kerkesa H/D intensive
• Kerkesa per transferim te larte te te dhenave ne njesine e kohes
• Procesori mund ta menaxhoje
• Problem levizja e te dhenave
• Disa zgjidhje:
—Caching
—Buffering
—Buse nderlidhese me shpejtesi te larte
—Struktura busi te avancuara
—Konfigurime me disa procesore
![Page 43: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/43.jpg)
Shpejtesia e transferimit ne paisje te
ndryshme
![Page 44: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/44.jpg)
Permiresimet ne organizimin dhe
arkitekturen e chipit
• Rritja e shpejtesise hardware-ike te procesorit
• Perdorimi i memories se shpejte me afer procesorit (cache)
• Ndryshime ne organizim dhe arkitekture
—Rritja e shpejtesise efektive te ekzekutimit
—Paralelizmi
![Page 45: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/45.jpg)
Performanca e procesoreve Intel
![Page 46: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/46.jpg)
Evolucioni x86 (1)
• 8080
— 8 bit data path
— Perdorur ne kompjuterin e pare personal – Altair
• 8086 – 5MHz – 29,000 tranzistore
— me i fuqishem
— 16 bit
— organizime te reja
— 8088 (8 bit bus i jashtem) perdorur ne PC IBM
• 80286
— 16 Mbyte memorie e adresueshme
— Nga madhesia 1Mb
• 80386
— 32 bit
— Suport per multitasking
• 80486
![Page 47: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/47.jpg)
x86 Evolution (2)
• Pentium
— Superscalar
— Disa instruksione ne paralel
• Pentium Pro
— Rritje te organizimit ne paralel
• Pentium II
— Permiresimi i instruksioneve
— Perpunimi grafik, audio&video
• Pentium III
— Hardware i ri per instruksione me te fuqishme
![Page 48: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/48.jpg)
x86 Evolution (3)
• Pentium 4
— Permiresime te metejshme per numrat me presje notuese dhe perpunimet multimediale
• Core
— Procesori i pare x86 me dy berthama
• Core 2
— Arkitektura 64-bit
• Core 2 Quad – 3GHz – 820 milione tranzistore
— Kater procesore ne chip
• Arkitektura x86 eshte dominante jashte tregut te sistemeve embedded
• Organizimi dhe teknologjia kane ndryshuar ne menyre drastike
• Bashkesia e instruksioneve ka ndryshuar duke ruajtur kompatibilitetin
• ~1 instruksion per muaj
• 500 instruksione te pranishem
![Page 49: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/49.jpg)
Embedded Systems
ARM
• ARM evolvoi nga arkitektura RISC
• Perdoret kryesisht ne sistemet embedded
—Perdoret brenda ne produkt
—Jo ne kompjutera te perdorimit te pergjithshem
—Funksion i dedikuar
—P.sh. ABS
![Page 50: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/50.jpg)
Percaktimi i performances
• Cili aeroplan ka performancen me te mire?
0 600
BAC/Sud Concorde
Douglas DC-8-50
Boeing 747
Boeing 777
200 400
Kapaciteti i pasagjereve
0 5000 10000
BAC/Sud Concorde
Douglas DC-8-50
Boeing 747
Boeing 777
Distanca e udhetimit(milje)
0 1500
BAC/Sud Concorde
Douglas DC-8-50
Boeing 747
Boeing 777
500 1000
Shpejtesi e udhetimit(mph)
0 200000 400000
BAC/Sud
Concorde
DouglasDC-
8-50
Boeing 747
Boeing 777
Kapaciteti x shpejtesi
![Page 51: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/51.jpg)
Koha e pergjigjes dhe throughput
• Koha e pergjigjes (response time)
—Sa kohe duhet per te kryer nje detyre
• Throughput
—Puna totale e kryer per njesi kohe
– p.sh., detyra/transaksione/… per ore
• Si ndikohen koha e pergjigjes dhe throughput nga
—Zevendesimi i procesorit me nje version me te mire?
—Te shtojme me shume procesore?
![Page 52: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/52.jpg)
Performanca Relative
• Percaktojme performancen = 1/Kohe ekzekutimi
• ―X eshte n here me i shpejte seY‖
PerformancaX PerformancaY
Koha ekzekutimitY Koha ekzekutimitX n
Shembull: koha per te ekzekutuar nje prog.
10s ne A, 15s ne B
Koha ekzekutimitB / Koha ekzekutimitA
= 15s / 10s = 1.5
Pra A eshte 1.5 here me e shpejte se B
![Page 53: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/53.jpg)
Matja e kohes se ekzekutimit
• Koha e harxhuar(Elapse Time)—Koha totale e pergjigjes, duke perfshire te
gjthe aspektet– Perpunimi, I/O, vonesa e SO, kohet e lira
—Percakton performancen e sistemit
• Koha e CPU—Koha e shpenzuar duke perpunuar nje detyre
– Zbresim kohen me I/O, me detyra te tjera
—Perfshin kohen e perdoruesit me CPU dhe ate te sistemit me CPU
—Programe te ndryshme ndikohen ndryshe nga CPU dhe performanca e sistemit
![Page 54: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/54.jpg)
Ora e CPU
• Funksionimi i hardware-it numerik udhehiqet nga ora e sistemit
Clock (cikle)
Transferimi data
Gjendjet e
update
Perioda
Perioda e ores(clock): kohezgjatja e ciklit
p.sh., 250ps = 0.25ns = 250×10–12s
Frekuenca e ores (rate): cikle per sekond
p.sh., 4.0GHz = 4000MHz = 4.0×109Hz
![Page 55: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/55.jpg)
Ora e Sistemit
![Page 56: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/56.jpg)
Koha e CPU
Koha CPU Cikle Ore CPUKoha Cikel Ore
Cikle OreCPU
FrekuenceOre
• Performanca permiresohet nga
—Reduktimi i numrit te cikleve te ores
—Rritja e frekuences se ores
—Projektuesi i hardware-it duhet te zgjedhi midis frekuences se ores dhe numrit te cikleve
![Page 57: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/57.jpg)
Koha e CPU Shembull
• Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s
• Projektimi i kompjuterit B
—Kerkojme nje kohe CPU-je 6s
—Mund te rrisim frekuencen, por do shkaktoje 1.2 × ciklet e ores
• Sa e shpejte duhet te jete ora e kompjuterit B?
Koha e CPU 6sFrekuenca
B
B
4GHz24109
6s
1.220109
6sFrekuencaB
Ciklet e OresA KohaCPUA FrekuencaA
10s2GHz 20109
Ciklet e OresB
1.2Ciklet e OresA
![Page 58: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/58.jpg)
Numri i instruksioneve dhe CPI
Ciklet e Ores Numri i Instruksioneve Ciklet per Instruksion
Koha CPU Numri i Instruksioneve CPIKoha e Ciklit te Ores
Numri i Instruksioneve CPI
Frekuenca
• Numri i Instruksioneve per nje program
—Percaktohet nga programi, ISA dhe kompilatori
• Mesatarja e cikleve per Instruksion
—Percaktohet nga hardware-i i CPU-se
—Nese instruksione te ndryshme kane CPI te≠
– Merret mesatarja e CPI
![Page 59: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/59.jpg)
CPI Shembull
• Cili eshte me i shpejte dhe sa?
Koha CPUB I600ps
1.2 Koha CPUA I500ps
Koha CPUB Numri i InstruksioneveCPIB Koha e CiklitB
I1.2500ps I600ps
I2.0250ps I500ps
• Kompjuteri A: Koha e Ciklit = 250ps, CPI= 2.0
• Kompjuteri B: Koha e Ciklit = 500ps, CPI= 1.2
• ISA e njejte
Koha CPUA Numri i InstruksioneveCPIA Koha e CiklitA
A me i shpejte…
…me kaq
here
![Page 60: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/60.jpg)
CPI me shume detaje
• Nese klasa te ndryshme instruksionesh kerkojne numer te ndryshem ciklesh
n
Ciklet e Ores (CPIi Numri i Instruksioneve i)i1
CPI mesatare e peshuar
n
i1
ii
NumriiInstruksioneve
Numrii InstruksioneveCPI
Numrii Instruksioneve
Ciklet e OresCPI
Frekuenca
relative
![Page 61: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/61.jpg)
CPI Shembull
• Sekuenca kodi te kompiluara ne menyra te ndryshme duke perdorur instruksione nga klasat A, B, C
Klasa A B C
CPI per klase 1 2 3
Nr. Inst. per sek 1 2 1 2
Nr. Inst. per sek 2 4 1 1
Sekuenca 1: Nr. Inst. = 5
Cikle Ore
= 2×1 + 1×2 + 2×3
= 10
CPI mes. = 10/5 = 2.0
Sekuenca 2: Nr.Inst. = 6
Cikle Ore
= 4×1 + 1×2 + 1×3
= 9
CPI mes. = 9/6 = 1.5
![Page 62: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/62.jpg)
Permbledhje e Performances
• Performanca varet nga
—Algoritmi: afekton Nr. Ins., edhe CPI
—Gjuha e programimit: afekton Nr. Ins., CPI
—Kompilatori: afekton Nr. Ins., CPI
—Arkitektura e Setit te Instruksioneve: afekton Nr. Ins., CPI, Kohen e ciklit
Program
Cikle Ore
Sekonda
Instruksione CikleOreKoha e CPU
Instruksione
![Page 63: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/63.jpg)
Fuqia
• Ne teknologjine CMOS
Fuqia Ngarkesa KapacitiveTensioni2 Frekuenca
×30 5V → 1V ×1000
![Page 64: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/64.jpg)
Reduktimi i Fuqise
• Supozojme qe CPU e re ka
—85% te ngarkeses kapacitive te CPU se vjeter
—Reduktim 15% tension dhe 15% ne frekuence
P
P
vjeter
0.854 0.52C V 2 F
vjeter vjeter vjeter
C 0.85(V 0.85)2 F 0.85vjeter vjeter vjetere re
Muri i fuqise
Nuk mund te reduktojme tensionin me tej
Nuk mund te heqim me shume nxehtesi
Si mund ta permiresojme ndryshe
performancen?
![Page 65: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/65.jpg)
Performanca Uniprocesor
Kufizuar nga fuqia, paralelizmi ne nivel instruksionesh, vonesa
e memories
![Page 66: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/66.jpg)
Multiprocessors
• Mikroprocesoret multicore
—Me shume se nje procesor per chip
• Kerkon programim ne paralel
—Krahaso me paralelizmin ne nivel instruksionesh
– Hardware ekzekuton disa instruksione njeheresh
– I fshehur nga programuesi
—I veshtire per tu bere
– Programimi per performance
– Balancimi i ngarkeses
– Optimizimi i komunikimit dhe sinkronizimit
![Page 67: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/67.jpg)
Frekuenca e ekzekutimit
• Millions of instructions per second (MIPS)
• Millions of floating point instructions per second (MFLOPS)
• Varen shume nga seti i instruksioneve, projektimi i kompilatorit etj…
![Page 68: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/68.jpg)
Ligji i Amdahl
• Nese F eshte pjesa e llogaritjeve sekuenciale, dhe (1-F) eshte pjesa qe mund te paralelizohet, atehere rritja maksimale e shpejtesise qe mund te arrihet me P procesore eshte
speedup=1/(F+(1-F)/P)
![Page 69: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/69.jpg)
Shembull
• Nese 90% e llogaritjeve mund te paralelizohen (pra 10% jane sekuenciale) atehere rritja maksimale e shpejtesise qe mund te arrihet me 5 procesore eshte 1/(0.1+(1-0.1)/5) pra 3.6 . Do te thote qe programi mund te ekzekutohet maksimumi 3.6 here me shpejte ne nje sistem me 5 procesore ne krahasim me nje sistem me nje procesore.
![Page 70: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/70.jpg)
Ne program sekuencial
• Rritja maksimale e shpetesise ne nje program sekuencial ku nje pjese permiresohet me p here, kufizohet nga mosbarazimi
• Ku f eshte pjesa e kohes e shpenzuar meperpara(para permiresimit) ne njesine qenuk u ndryshua.
![Page 71: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/71.jpg)
Shembull
• Nese pjesa B ne nje kompjuter eshte bere 5 here me e shpejte (p=5) tA =3 tB=1 atehere f= tA/ tA+tB=0.75
Speedup≤5/1+0.75(5-1) =1.25
• Nese pjesa A behet 2 here me e shpejte p=2, f=tB/tB+ tA=0.25
Speedup≤2/1+0.25(2-1) =1.60
![Page 72: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/72.jpg)
Shembull perfundimi
• Rritja e A me nje faktor 2 sjell nje permiresim me te larte ne performance sesa rritja e B
• Perqindja jepet nga formula
(1-1/speedup)*100
![Page 73: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/73.jpg)
Permbledhje
• Kosto/performance po permiresohet—Per shkak te permiresimeve teknologjike
• Shtresat hierarkike te abstraksionit—Ne hardware dhe software
• Arkitektura e setit te instruksioneve—Nderfaqja hardware/software
• Koha e ekzekutimit: njesia me e mire per matjen e performances
• Fuqia eshte nje faktor limitues—Perdoret peralelizmi per te permiresuar
performancen.
![Page 74: Organizimi I Sistemit kompjuterik · •Kompjuteri A: frekuenca e ores 2GHz, Koha e CPU 10s •Projektimi i kompjuterit B —Kerkojme nje kohe CPU-je 6s —Mund te rrisim frekuencen,](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022053121/60a6bb8d5202416e341a3ae3/html5/thumbnails/74.jpg)
FALEMINDERIT