ORESTE CALLEJA

U l-An©lu Óabbar...

Xog˙lijiet ippubblikati ta’

Oreste Calleja:

4 DRAMMI:ANESTESIJAÇENS PERPETWUSATIRA

IÌSMAIÓIRSA

GÓASFUR TAÇ-ÇOMB

IL-BELLIEGÓA FIL-BIR

U L-ANÌLU ÓABBAR

IL-FESTA BIL-BANDIERI

PAWLU REDUX

Xog˙lijiet o˙rajn:

GÓARGÓAR

JUM FOST L-OÓRAJN

EN PASSANT

SKART

GÓAÛIÛ ANGELO

EPILOGU

IL-ÓITAN TA’ ÌERIKO

U L-An©lu Óabbar...

ORESTE CALLEJA

Copyright ©Oreste Calleja2007

\2007 – It-Tieni Edizjoniwww.orestecalleja.com

Il-jeddijiet kollha miΩmuma mill-awtur.Dan il-ktieb qed jinbieg˙ bil-kundizzjoni li ma jkunxmisluf, jer©a’ jinbieg˙ jew jing˙ata b’xejn jew f’xig˙amla o˙ra ta’ legatura, ˙lief kif inhu ppubblikat.Ebda tibdil ma jista’ jse˙˙ fih jew jinqaleb f’xi lingwao˙ra ming˙ajr il-permess ta’ l-awtur. L-ebda silta matista’ tkun ippubblikata, ma˙ru©a jew ikkopjata b’ximod jew ie˙or fotostatiku, elettroniku, mekkaniku, jewirrekordjataming˙ajr il-permess bil-miktub ta’ l-awtur.Permess bil-quddiem biex dan id-dramm jin˙adem jewjittella’ g˙all-palk, g˙at-televiΩjoni jew radju, jew g˙alg˙amliet o˙ra ta’ xandir g˙andu jinkiseb bil-miktubming˙and l-awtur.

Lil Karla u Kirsten

PERSUNAÌÌI

KAREN

tfajla ta’ xi tletin sena

ALDO

fuq l-erbg˙in sena

IL-ÓADDIEM

ta’ xi erbg˙in sena, qsajjar imma mibni sew

IÛ-ÛGÓIR

ibnu, m’g˙alaqx l-g˙oxrin

IL-KURATUR

qassis pjuttost Ωag˙Ωug˙

IS-SEGRETARJA

takkumpanja l-Kuratur, ta’ mparu

RAÌEL FIL-GALLARIJA/GEORGE

©uvni ta’ xi g˙oxrin sena

RAÌEL BIL-BLEJÛER AÓDAR

matur, ta’ età indeterminata

JACKIE RUSSELL

neguzjant ta’ l-arti

IN-NUTAR SACCO u s-SINJURA SACCO

u Û-ÛEWÌ ULIEDHOM Ωg˙ar

ÛAGÓÛUGÓ u TFAJLA

ta’ xi sittax-il sena

1 AttIl-Bidu tas-sajf. Fil-g˙odu g˙al x’il-˙dax.

2 AttTmiem ir-rebbieg˙a xi ©img˙at qabel. Nofsinhar.

3 AttIl-bidu tal-˙arifa. Tard wara nofsinhar

IΩ-Ωmien:Il-©rajja sse˙˙ illum

Il-post:Il-kamra tal-gallarija fl-ewwel sular ta’ darg˙adha kemm inbniet

8 U L-ANÌLU ÓABBAR...

L-EWWEL ATT

1 Xena

Il-kamra tal-gallarija.

Fuq ix-xellug, il-po©©aman tal-kawba tat-tara© tiela’ minnisfel. Fuq il-lemin, indana tag˙ti g˙al ©ewwa li minnhajintlema˙ bieb jag˙ti g˙al sala o˙ra kbira.

Fil-faççata, gallarija kbira b’bieb fin-nofs u tnejn iΩg˙ar fuqil-©nub. G˙alkemm fuq barra jidher li l-gallarija hija lestamill-aluminju, il-bibien ta’ ©ewwa g˙adhom ma twa˙˙lux.Minflok hemm xi folji tat-triplaj u xi biççtejn injam li jservubiex jg˙attu l-fet˙a tal-bieb kbir tan-nofs, waqt li l-fet˙a tal-bibien tal-©nub hija mg˙ottija temporanjament b’Ωew© bibienta’ l-injam o˙xon – bibien li g˙alkemm pjuttost imqabra,jidhru li darba kellhom çertu pre©ju u probabbli nqalg˙uminn xi bini jew dar antika.

Il-bieb tal-lemin huwa mg˙otti b’xi Ωew© fallakki kbar ta’ l-armar miksijin Ωebg˙a u siment waqt li l-bieb tax-xellughuwa mikxuf u fuqu wie˙ed jista’ jara g˙add ta’ graffitimçappsin biΩ-Ωebg˙a; l-aktar li jispikkaw huma Ωew© ittrikbar miΩbug˙in bil-blu: PN.

Minn barra jistema’ l-storbju ta’ xi add qed ja˙dem fil-qribu ˙sejjes o˙ra ta’ makkinarju li jieqfu u jkomplu kull tant˙in.

Die˙el minn tieqa mbexxqa tal-gallarija hemm “extensionwire” li huwa mqabbad ma’ plakka elettrika mal-˙ajt tal-lemin. Ódejn il-plakka, tabella mdaqqsa bil-kliem “KingReal Estate Development Unlimited” – kliem però li huwa

Att 1, Xena 1 9

nofsu mo˙bi ta˙t strixxa bil-kitba “SOLD BY” fuqha.

G˙alkemm il-post jidher li g˙adu mhux lest g˙al kollox,hemm di©à xi biççtejn g˙amara stil orjentali, fosthom sufantal-qasab bi drapp iffjurit tal-˙arir u xi tapit ta˙tu.

Il-kamra tidher li qed tintuΩa b˙ala studjow tal-pittura.F’nofsha, fuq kavallett Ωg˙ir tal-˙adid tispikka pittura kwaΩilesta – xog˙ol ta dilettant, xi vaΩun bil-fjuri jew xi naturamorta – kif ukoll xi spotlight, banketta, tavolina b’xi vaΩettibil-pitrolju u t-terpentina, stoççijiet taΩ-Ωebg˙a, eçç.

Fir-rokna tal-lemin hemm paraventu u mo˙bi warajh jista’jintlema˙ kavallett ie˙or akbar ta’ l-injam, qadim u goff bi˙dejh bank mg˙obbi b’aktar Ωebg˙a, xi kaxxa Ωg˙ira tal-g˙odda, u g˙add ©mielu ta’ pitturi mdaqqsin kollha wiççhommal-˙ajt, hekk li wie˙ed jista’ jara biss it-tili minn warastirati fuq tilar ta’ l-injam.

Mitluqa fuq il-paraventu jidhru li hemm xi lbies ta’ ta˙t ta’mara, xi negli©é kollha bizzilla, tights, eçç.

Fuq is-sufan hemm mix˙ut kowt pulit u xi vali©©a jew tnejn,donnhom ta’ xi ˙add li g˙adu kemm ©ie minn xi safra.Wa˙da mill-vali©©i hija miftu˙a u ˙dejha jidhru xi flixkunxorb, pakkett kbir tas-sigaretti u xi pakkett ie˙or jew tnejnf’borΩa Duty Free.

ALDO, dahru lejn il-platea, jinsab bilqieg˙da f’nofs il-kamra j˙ares lejn il-bibien fuq il-©nub tal-gallarija. Huwara©el matur, riesaq lejn l-erbg˙in, jekk ma qabiΩhomx di©à,b’çerta arja ta’ sofistika©ni affettata.

Jisg˙ol, xi kultant jo˙ro© sprej Ωg˙ir mill-but, jag˙mlu ma’˙alqu, jag˙fas l-isprej u jie˙u nifs qawwi ’l ©ewwa. IΩommin-nifs waqt li j˙ares lejn il-bieb tax-xellug, dak bil-PNfuqu, imbag˙ad lura lejn il-bieb tal-lemin.

Sa fl-a˙˙ar jer˙i n-nifs u jqum. Jersaq u josserva mill-qrib


il-bieb tax-xellug, waqt li kultant jag˙ti ˙arsa lejn il-bieb l-ie˙or. Jer©a’ jersaq lura u jdur i˙ares lejn il-pittura fuq il-kavallett Ωg˙ir.

Jersaq qrib u jxammem it-tila. Dlonk iqa˙qa˙ u jin©ibedlura. Iqa˙qa˙ aktar u jer©a’ jo˙ro© l-isprej mill-but. L-istessrutina – jisprejja – iΩomm in-nifs – jer˙i n-nifs...

Jer©a’ l-istorbju minn barra.

ALDO jdur u jisprejja wkoll xi ftit madwaru, donnu b’hekkirid itaffi wkoll l-istorbju.

KAREN (minn wara l-paraventu ): Baqg˙et ma marritlekx dik it-tqa˙qi˙a, Aldo! Minkejja r-rebbieg˙a friska ta’ Berlin tal-Lvant!

ALDO (jersaq lejn il-paraventu): DaΩ-Ωejt g˙andek tg˙id! Mhux l-arja ta’ Berlin. DaΩ-Ωejt u terpentina! (jisg˙ol)

KAREN (tixref g˙al ftit, xi kwadru jew tnejn f’idejha): Eqq – Eqq– no peaking! Issa tarah tibΩax!

KAREN ter©a’ tista˙ba wara l-paraventu, tkompli tqalleb il-pitturi li hemm mal-˙ajt, donnha ma tistax tiddeçiedi liemase tag˙Ωel minnhom.

Hija tfajla ta’ xi tletin, irqajqa, liebsa jeans u pullover goffu kbir, xag˙arha lixx u twil. M’hix ta’ xi sbu˙ija straordinarja,b’temperament nervuΩ u indeçiΩ, kapaçi tle˙˙ minn estremg˙al ie˙or fil-burdati tag˙ha.

ALDO,,,,, it-tqa˙qi˙a m’hemmx li tmurlu, ma jistax jitkellem.Sa fl-a˙˙ar idur u jmur lejn il-gallarija. Óarstu ter©a’ tin©ibedlejn iΩ-Ωew© bibien laterali, imma l-aktar mill-kitba fuq il-bieb tax-xellug. Jer©a’ jieqaf josservah g˙al xi in, idawwar˙arstu g˙al darba tnejn minn bieb g˙al ie˙or.

Ikun se jer©a’ jisprejja, meta jieqaf donnha fe©©itlu xi idea.I˙ares b’aktar attenzjoni lejn il-bieb tal-lemin. Jersaq lejh

Att 1, Xena 1 11

b’çerta determinazzjoni...

KAREN tixref minn wara l-paraventu, attenta tosservah.

ALDO jo˙ro© idu biex jaqbad wa˙da mill-fallakki biexiwarrabha ˙a jara x’hemm ta˙tha, meta ter©a’ taqbdu s-sog˙la u jixraq.

ALDO (idur lura jfittex l-isprej): Allura – immissjajtni xejn?

KAREN pronta ter©a’ tin˙eba wara l-paraventu.

ALDO (jinteba˙ - jisg˙ol) Dan se nifga hawn©ew – dir-ri˙a ta’Ωebg˙a. Ifta˙ xi mkien talanqas! (i˙affef lejn il-gallarija ujifta˙ purtella – jie˙u nifs qawwi u jer©a’ jdur lura ’l ©ewwa)Veru ma nafx x’fettillek tajtha g˙aΩ-Ωejt!

KAREN: L-acrylics ma stajtx naqbad art bihom. Kelli nsakkarg˙ax ma ssaportejtux aktar dak l-istorbju. (tixref b’Ωew© tilif’idejha, tipprova tag˙Ωel bejniethom) Qed jinvijaw il-façççata,rajthom?

ALDO: Iva, rajthom! U about time ukoll! ...IΩ-Ωejt g˙amlu Ωmienu,Karen – ˙aΩin g˙all-ambjent u fuq kollox ˙aΩin g˙as-sa˙˙a!Kont g˙idtlek...

KAREN (t˙alli Ω-Ωew© tili jistrie˙u mal-paraventu u tersaq lejn il-gallarija donnha trid tmur ter©a’ tag˙laqha): Issa se jer©g˙ujimlew kullimkien trab, issa tara.

ALDO: U alliha! Allura propju llum imma? Wara erba’ sig˙at fuql-ajruplan dan l-istorbju kien jonqosni. U dan l-g˙eluq!

KAREN: Naf. I’m sorry. Imma taf li ilhom sena jweg˙duni li ji©u!Ma ssugrajtx ng˙idlu j˙alliha g˙al darb’o˙ra! X’dehrlek –g˙o©bok kif tiela’?

ALDO (ifarfar it-tabella ta’ King Real Estate mit-trab): Stajt˙allejtha mdendla barra ftit ie˙or, tag˙mel ftit riklam g˙all-kumpanija talanqas. Nefqa b˙al dik.

KAREN: Jien m’inixlekx riklam biΩΩejjed?... Dak il-bir fil-patio


lestewh ukoll, rajtu? Propju replika eΩatta b˙al ta’ PalazzoVerdagna. EΩatt b˙ad-disinn li konna g˙amilna!

ALDO (i˙ares lejn il-gallarija): Niftakar. Imma din, dan x’©arahawn – dan l-aluminju – x’pastaΩata g˙amlu!

KAREN: Xiex? Naf, m’g˙idtlekx, imma kelli nag˙mel xi ˙a©a –ridt na˙dem hawn©ew u ma stajtx in˙alli aktar dik il-fet˙akollha. Taf x’sirda taqa’ fil-g˙axija!

ALDO: Veru qed tishar mela, g˙andek bΩonn dad-dawl kollu!Imma proprju ta’ l-aluminju allura, f’©ieh kemm hemm!

KAREN: Xi stajt nag˙mel? Ta’ l-injam qalli kien se jdawwimnimill-anqas sitt xhur biex ilestiha. Dik lestiha f’©img˙a!

ALDO: Veru miraklu! Xejn ma jwaqqfu l-progress minn daqshekk!

KAREN: U iva, dejjem nista’ ner©a’ nag˙milha ta’ l-injam metajkolli ftit Ωmien.

ALDO: ...U ftit flus!

KAREN, ma tridx tisma’ bi flus, tg˙olli spallejha.

ALDO: Sar tassew importanti Ω-Ωmien g˙alik milli qed nara.X’g˙amilt f’dawn ix-xahrejn? (˙erqan li jkun jaf imma majridx juri kemm) Immissjajtni xejn?

KAREN: Le. Ódimt. Ódimt ˙afna... Irrid ng˙id, immissjajtek,mela ma mmissjajtekx, isma’ l-ie˙or!

Ittih bewsa ˙afifa imma titbieg˙ed minnu malajr u ma ttihxçans iΩommha. Tersaq deçiΩa lejn il-paravent tag˙Ωel wa˙damill-pitturi u bla ma t˙allih jaraha g˙alissa, twarrab il-paraventu biex tikxef il-kavallett l-kbir mo˙bi warajh.

KAREN: U ara! Dadà! X’jidhirlek min dan?

ALDO (jersaq lejn il-kavallett): Impressjonanti. Tabil˙aqqimpressjonanti! Huwa int donnok veru qed te˙odha bis-serjetà!Dan fejn sibtu?

Att 1, Xena 1 13

KAREN (˙arsa bis-serqa lejn il-kwadru, re©a’ dubju jekk g˙andhiexturih): Xtrajtu. Irkant. Kien ta’ Caruana Dingli! Russell qalli liawtentiku – Ωgur li awtentiku!

ALDO: Ukoll! Liema Caruana Dingli imma, qallek? Sa fejn nafjien ©a bieg˙ tnejn... awtentiçi ta’ Caruana Dingli! U din - diΩ-Ωebg˙a wkoll?(imiss b’sebg˙u xi Ωebg˙a mçappsa mal-kavallett)Din awtentika ta’ Caruana Dingli wkoll tg˙id? Ikolli ng˙id li leperò... (jerfa’ tarf il-©lekk li misslu mal-kavallett) Hemm int!Ara x’g˙amiltli kif çappastha!

KAREN (dlonk titlaq il-kwadru mal-paaventu): Ooops! Il-lummeykif tebbajtha! I’m sorry, missni wissejtek. (minn fuq il-banktaqbad paletta kbira mimlija Ωebg˙a li fiha hemm imdeffsin xiΩew© pniezel u biçça çarruta mçappsa Ωebg˙a – tg˙addi l-biççalil ALDO biex jimsa˙ idejh) G˙edtlek, g˙adni kemm lestejtkwadru. Ma l˙aqtx naddaft il-pniezel, I’m sorry.

ALDO (lanqas biss irid imiss iç-çarruta b’idu; jo˙ro© tissue mill-but):Ix-xejn xejn. U xi kemm ˙adtu?

KAREN: Xiex?

ALDO: Xiex, dan, l-awtentiku ta’ Caruana Dingli!KAREN: Ma kienx ir˙is... Trid taraha?

ALDO: Xiex?KAREN: ...Il-pittura; l-a˙˙ar wa˙da li lestejt?

ALDO: Iva, ©ib. Ilek mindu d˙alna tparla, trid u ma tridx turihieli!(ipo©©i fuq il-banketta) U dik in-negligé hemm baqg˙et, bqajtma ppruvajthiex!...

KAREN: Sekonda wa˙da!

KAREN bidlet fehmitha, tie˙u l-kwadru li kienet g˙aΩlet uter©a’ tmur tqalleb u tfittex ie˙or fost it-tili stivati wara l-paraventu.

KAREN: Eqq! T˙arisx! No peaking!


ALDO: (jg˙addas rasu) Oh ©ieΩu...!

ALDO jilma˙ flixkun xorb u magg ta˙t il-banketta.ALDO: Ma naqqastx mix-xorb milli qed nara. TibΩax – ©ibtlek xi tnejn

vodka wkoll, mhux sigaretti biss.KAREN: Ilu ©img˙a hemm dak ming˙ajr ma ma missejtu ma’

xufftejja. U m’g˙adnix inpejjep lanqas.

ALDO: Ukoll! Ix-xejn xejn. (iferra’ ftit xorb fil-magg, ila˙al˙u ujarmi x-xorb ©o vaΩett ˙dejn il-kuluri)

KAREN (to˙ro© bi kwadru – l-istess wie˙ed li da˙let bih): Mhuxhemm, Aldo! Kelli Ω-Ωejt im˙allat u lest!

ALDO: Eh, iΩ-Ωejt! Naf, xammejtu. L-intiena tieg˙u trid tifgahab’xi ˙a©a! U int intant ©˙aΩ-Ωejt kellek taqa’! Kont g˙idtlektant li jekk trid nurik kif tuΩa l-acrylics! Dawk aktar i©eniçi ufuq kollox ma jni©©sux l-arja.

KAREN: Naf – I’m sorry. Óa nifta˙ il-bieb l-ie˙or ara... (tmurtifta˙ il-bieb li jag˙ti g˙al-lemin)

ALDO (iferra’ fil-magg u jixrob): Ma tridx tg˙idli li int ilek©img˙a sawm, bla ma tixrob qatra?

KAREN: Hekk hu imma! Vissi d’arte! Vissi d’amore!... (sa fl-a˙˙ar deçiΩa, ti©bor it-tila u tpo©©iha fuq il-kavallett - fanfara)Tat-tarat-tatà! X’jidhirlek!

ALDO: Ah, il-famuΩ kapolavur! (jibqa’ wieqaf i˙ares g˙al ftit blama jitkellem – jixrob)

Pawsa twila.

KAREN: X’jidhirlek, eh?

Pawsa.

KAREN: Eh?

ALDO: Interessanti...

KAREN: Interessanti!...

Att 1, Xena 1 15

ALDO: U dan (iqa˙qa˙)... dan minn meta tajtha g˙an-nudi?

KAREN: Ara – ersaq, ˙ares! (iddawwar id-dawl tal-lampa biexjara a˙jar)

ALDO: U... nud ta’ ra©el?...

KAREN: X’ta˙seb?

ALDO: Le, veru. Tajjeb.(jipprova juri aktar entuΩjaΩmu) Tajjeb˙afna anzi! Prosit.

KAREN: Temmen imma li sitt xhur ilu la kont naf x’inhu Ωejt uwisq anqas terpentina! U din, hawn, dil-biçça bil-palette knifeg˙amiltha, indunajt?

ALDO (i˙ares): Liema?... Ah, iva. Veru effettiva. Effettiva afna.Speçjalment meta tiftakar, kif g˙idt int, li sa sena ilu bilkemmkont taf x’inhuma pastels...

KAREN: U x’pastels, pastels! Dawk, dawk bla ˙ajja, g˙al xi ˙addbla demm tajbin!... Il-kulur qawwi, viskuΩ u jleqq, dak li verujqanqlek... Kulur li fih qabda!

ALDO jo˙ro© nuççali mill-but. KAREN tosservah hekk kifdonnu bla ma jrid jibda jifli l-pittura b’aktar reqqa. Jg˙addisubg˙ajh ma’ wiçç it-tila.

KAREN: Veru? Hux donnu jistiednek to˙ro© idek biex tmissu,donnok trid tiΩgura ru˙ek li m’huwiex ˙aj?

ALDO jkompli j˙ares b’attenzjoni akbar aktar ma jmur.Idawwar id-dawl tal-lampa minn rokna g˙al o˙ra, kultantjer©a’ jmiss wiçç it-tila bi truf subg˙ajh, kultant jg˙olli n-nuççali u j˙ares minn ta˙tu.

ALDO: Le, tajjeb, eh. Dit-texture allura, din però donnha g˙andhaxi gauze-wire ta˙t.

KAREN: Kif indunajt?... M’hix imma!

ALDO: Mmm?


KAREN: M’hix gauze-wire! Mhux propja. Xi ˙a©’o˙ra. Aqta’!

ALDO: X’naqta’?

KAREN: X’wa˙˙alt hemm! Aqta’!

ALDO (bla ma jg˙olli rasu mill-kwadru): Ji©ifieri... wa˙˙alt xi˙a©a imma?

KAREN: Mela! Imma ma taqtax xiex?

ALDO: Fejn naf. Fl-ori©inal Ωgur ma kenitx hekk.

KAREN: X’ori©inal?

ALDO: Minn fejn ikkupjajtha...

KAREN: X’ikkupjajt?

ALDO: Din. L-istampa...

KAREN: Xi stampa?

ALDO (sa fl-a˙˙ar jg˙olli rasu mill-kwadru u jne˙˙i n-nuççali.Jixtieq jemmen dan li qed jipprova jg˙id): Dan il-kwadru.Tg˙idlix... Stenn – ikolli ng˙id xi espressjonista ÌermaniΩ... Udak in-“nude”, dak g˙andu xi ftit minn Blake, g˙alkemmifakkarni f’xi illustrazzjoni ta’ Kahlil Gibran...

KAREN waqfet zopptu – ma titkellimx.

Pawsa twila hekk li ALDO jkollu jdur i˙ares lejha.

KAREN (bajda karti): X’illustrazzjoni! X’int tg˙id?

ALDO: X’©ara?...

KAREN: Ìara?... Int x’©ara! X’int tg˙id? Xi stampa kkupjajt?X’espressjonista ÌermaniΩ? (furjuΩa) X’int tghid!

ALDO: Jien naf... Forsi mhux ÌermaniΩ, fejn naf x’inhu... Int taf!

KAREN: X’naf? X’int tg˙id? Qed tg˙id li jien ikkupjajtha din?Dak li qed tg˙id?

ALDO: X’ji©ifieri? Trid tg˙id li dan m’hux kopja?... (idur i˙areslejn il-kwadru.) Li dan ori©inal?

Att 1, Xena 1 17

KAREN tifta˙ alqha imma tieqaf . Ma tistax tiddeçiedi jekkhux qed jag˙mel hekk apposta jew le.

Pawsa.

ALDO j˙ares fiss lejha g˙al ftit, imbag˙ad jer©a’ jilbes in-nuççali.

Jersaq lejn il-kwadru, jg˙olli jdejh biex donnu jipprovajer©a’ jmiss fejn miss qabel. Jieqaf, donnu je˙tie©lu sforzbiex jikkonçentra kif jixraq - u biex jiffaççja r-realtà. Jimxilura u kwaΩi jitfikxel fil-banketta fejn hemm bilwieqfaKAREN. Bla ma jdur lejha jpo©©i fuq il-banketta, ˙arstudejjem fuq il-kwadru.

Jg˙addi bosta sekondi j˙ares fiss lejh.

ALDO (bla ma j˙ares lejha): U... x’suppost hu eΩatt allura dan –ra©el jew g˙asfur?...

KAREN: An©lu.

ALDO: Ah. An©lu. U x-xibka allura?...

KAREN: Maqbud fiha – xibka ta’ l-insib abbandunata.

ALDO: U nqabad fiha intortatament...

KAREN: U t˙alla hemm, imut bil-mod il-mod, bil-©u˙, bil-kes˙a,fil-g˙era ta’ sta©un m’hux tieg˙u...

ALDO: I see. U loqtlu wkoll l-ambjent psikolo©iku... Il-klimapatolo©ika. Naturalment. Prosit. U... xi kemm domt fuqu?

KAREN: Fuqu?... (pawsa) Ah... Tliet sessjonijiet. G˙all-ewwel, l-ewwel tnejn bilkemm lestejt xejn. L-a˙˙ar wa˙da mbag˙admalli qbadt il-pniezel, il-paletta f’idejja, ma stajtx nieqaf...

ALDO (aktar a˙rax issa): Kemm imma? Tmienja, sitt sig˙at,kemm?

KAREN: Xi tliet sig˙at. Forsi ftit aktar. Ma Ωammejtx ˙in...

ALDO: Tliet sig˙at. (i˙okk mo˙˙u – aktarx jitkellem wa˙du) Ta’l-g˙a©eb. Tliet sig˙at... forsi ftit aktar


KAREN: Ma temminnix?.

ALDO: Le! Le, nemmnek! Nemmnek.

KAREN: U lilek... jog˙©bok?

ALDO: Jog˙©obni? Lili?...

KAREN: Mela lil min?

ALDO: Jog˙©obni, iva... Imma – aktar importanti – lilek jog˙©bok?

KAREN: Jog˙©obni?...

ALDO: Hekk hu. Lilek. Jog˙©bok?

KAREN: Hemm bΩonn tistaqsini!

ALDO: Basta g˙o©bok. Basta g˙o©ob lilek.

KAREN: ...G˙idtlek! G˙alija kapolavur!...

ALDO: L-aqwa li g˙o©ob lilek.

KAREN: ... Kapolavur...(tieqaf) Iva jog˙©obni! L-aqwa xog˙oltas-seklu g˙oxrin g˙alija! Aqwa minn l-aqwa Picasso! Jistg˙uja˙arquha l-Guernica issa g˙alija! X’çuç hu, Gauguin!Kokoschka! X’g˙al g˙ajn jew widnejn Van Gogh! Van Klee,Van Poxt!... (tbaxxi le˙inha) B’liema jedd tistaqsinijog˙©obnix?... Hemm bΩonn tistaqsini? (bi sfida) Jog˙©obniiva! (tersaq lejn il-kwadru u bil-˙rara kollha tag˙tih bewsa)Jog˙©obni. Jog˙©obni! Jog˙©obni

ALDO (bil-mod il-mod ©ej f’tieg˙u): Iva, qed nara. U ma nlumekx.(iqum, jipprova jassumi ton biered, biered) U... min kien il-mudell, allura?

KAREN: Il-mudell?

ALDO: G˙andi nifhem li xi ˙add ippuΩalek... Ori©inal b˙al dan!

KAREN: Tista’ tiddubita?

ALDO: Le. AnΩi! Ming˙ajr mudell Ωgur ma kontx tkun kapaçitag˙mel xog˙ol hekk... hekk...

Att 1, Xena 1 19

KAREN: Xog˙ol hekk kif?

ALDO: Hekk... ori©inali. – Min kien?

KAREN: Jimporta min kien? L-aqwa min hemm fuq it-tila. Mhuxmin kien!

ALDO: Tabil˙aqq. Min kien imma? Wiççu ˙allejtulu barra.

KAREN: Le – wiççu hemm qieg˙ed kieku! (tbissima enigmatika)

ALDO: Trid tag˙milha tal-gustuΩa?...

KAREN: I’m sorry... Çajta privata.

ALDO: Min kien?

KAREN: Ma nistax ng˙idlek.

ALDO: Ma tistax? Ma tistax g˙aliex?

KAREN: Sigriet professjonali!

ALDO: Tassew?

KAREN: Tassew. Taf int wara kollox kemm hu diffiçli ssibmudelli tajbin biex jippuΩawlek nudi...

ALDO: Ahh! Sibt wie˙ed mela u trid iΩΩommu g˙alik. Prosit. Di©àse tibda tikkompeti mieg˙i.

KAREN (issa sinçiera): Nikkompeti! Mieg˙ek! Naf li jiena tajba –imma mhux daqshekk. Minkejja kollox, Ωgur mhux daqshekk...

ALDO, donnu jrid jaqtag˙ha hawn, idur mill-kwadru. Jersaqlejn is-sufan – jitfa’ xi affarijiet lura fil-vali©©a miftu˙a.KAREN tosserva. Tag˙raf is-sinjali.

ALDO (i˙ossha t˙ares lejh – bla ma jdur): Dak int biss tista’ tg˙iduissa...

KAREN: Xiex?...

ALDO: ...Kemm int tajba jew le.

KAREN: Veru? Ta˙seb imma li tajba daqshekk?

ALDO: Daqshekk? X’inhuwa “daqshekk”? Liema kejl qed tirreferi


g˙alih? Ta˙seb li hawn xi kejl li jista’ xi ˙add iqabbel ru˙umieg˙u biex tassew ikun jaf hux tajjeb “daqshekk!”... jew le!

KAREN: G˙alija iva. Ara kieku lili xi ˙add jg˙idli li jiena tajbadaqsek pereΩempju...

ALDO: Daqsi! Qed tipprova tonfo˙ni issa?

KAREN: ...Kieku – anzi – anki anqas minnek, imma qrib tieg˙ek,kif kont tpin©i int, g˙alija kieku biΩΩejjed.

ALDO: I see. Talanqas g˙idt “kont”.

KAREN: Meta kont tpin©i biΩ-Ωejt irrid ng˙id. Mhux g˙ax l-acrylics tieg˙ek m’humiex tajbin...

ALDO: Grazzi.

KAREN (tibdel it-ton – l-entuΩjaΩmu di©à g˙eb): Miniex nipprovanonf˙ok, le. Taf daqsi l-kapaçità tieg˙ek int, Aldo. M’g˙andekxbΩonn lili biex nonf˙ok. AnΩi. Taf li m’hux soltu tieg˙i...

ALDO (jag˙laq il-vali©©a): Appuntu.

KAREN: Appuntu – g˙alhekk – jekk nitolbok tg˙idli jekk xog˙li...mhux jiena – jekk dax-xog˙ol hux tajjeb jew le – nistaqsi lilekg˙ax inti awtorità. G˙ax int artist veru...

ALDO: Artist veru! (bla sarkaΩmu) Mhux aktar minnek imma.

KAREN: Aktar minni Ωgur...

ALDO: M’intix tismag˙ni, Karen... Mhux aktar minnek, le.

KAREN: Qed tg˙id bis-serjetà?

ALDO: Bis-serjetà... U bl-awtorità kollha! (kwaΩi b’rabja) Uemminni u ismag˙ha tajjeb, g˙ax ma ner©ax nirrepetiha; f’danl-ambjent – f’dil-belt çkejkna çkejkna tag˙na, Karen – fil-g˙oli ta’ l-arja rarifatta fejn jimir˙u l-mag˙Ωulin tal-MuΩi – il-mimmi t’g˙ajnejn l-allat g˙ajjura ta’ l-arti – m’intix se ssibie˙or li jg˙idlek sinçerament kliem b˙al dan. Iva. Bis-serjetà.Ix-xog˙ol tieg˙ek – talanqas dan ix-xog˙ol – huwa xog˙ol...

Att 1, Xena 1 21

(ifittex il-kliem, ixengel rasu, ma jafx jg˙id – jew ma jridx –dak li j˙oss) Ta’ l-g˙a©eb... x’inhi l-espressjoni?... Tal-©enn!Nixtiequ kien tieg˙i! Qed tismag˙ni? F’dawn l-a˙˙ar g˙axarsnin ma rajtx xog˙ol b˙al dak – la ta’ ˙add – u wisq anqastieg˙i. U la taΩ-Ωejt ta’ qabel – u wisq anqas l-acrylics ta’ wara.Mhux li kien kien tieg˙i. (pawsa) Smajtha? Awtorevoli biΩΩejjedhekk?

KAREN: Ieqaf... M’g˙andekx g˙alfejn tag˙mel hekk!

ALDO: Le? (kiebi – f’daqqa wa˙da g˙ajjien): Qed ng˙id bis-serjetà, Karen. Bis-serjetà kollha.

KAREN: Ieqaf. Se ©©eg˙ilni nibki. Ili ©img˙at s˙a˙ ma nibki... Marridx ner©a’ nibda.

ALDO: Karen... Karen, Karen...

Jersaq lejha. Hi tersaq lejh – imbag˙ad tintelaq f’idejh utbusu. Bewsa mqanqla, hekk li g˙al bosta sekondi mat˙allihx jin˙all minn mag˙ha. ALDO jipprova ja˙kimhab’aktar qawwa u ji©bidha lejn is-sufan. Jaqg˙u t-tnejn fuquimma KAREN dlonk di©à qed tissielet biex ta˙rab minnmieg˙u. Tqum bilwieqfa.

KAREN: Le. Mhux issa, Aldo! Se nçempel lil Russell.

ALDO: X’iççempel!

KAREN: Lil Jackie! Nie˙u l-parir tieg˙u!

ALDO: X’parir?

KAREN: Hu jaf ikun aktar spassjonat, kritiku ...

ALDO: Russell!

KAREN: ...Óadd aktar minnu ma jaf ikun a˙dar daqsu meta jrid ujg˙idlek veru dak li j˙oss!

ALDO: Fuqiex! Fuq il-kwadru? Mela qed ti©©ennen!

KAREN: Dak il-business tieg˙u!...


ALDO: Business imma! Mhux arti!...

KAREN: G˙andu gallerija, le! G˙al wa˙da tnejn! Jekk ma jafx hux’jiswa dan, min tridu jaf?

ALDO: Mela veru qed ti©©ennen! Mela ta˙seb li g˙ax g˙andugallerija dak jaf xi ˙a©a fuq l-arti?...

KAREN: X’ji©ifieri ma jafx! Xi ˙a©a jaf!

ALDO: Imma kemm se jbig˙ha u kemm se jislo˙ commission! Dakli jaf! Ng˙idlek jien kemm se jg˙idlek. Mitejn lira – tliet mijatops! (jimita) “Mitejn – tliet mija tops! Tliet mija tops!” U dakkieku ni©i mieg˙ek jien u ng˙idlu li dan xog˙ol tajjeb –eççellenti! Kieku ’qas biss i˙ares lejh!

KAREN: X’ji©ifieri ma j˙arisx lejh! G˙adek kemm g˙idtli...

ALDO: Ismag˙ni, Karen. Int xi trid taf? Kemm tista’ tag˙mel flusbil-kwadru?...

KAREN: U xi flus flus! X’jimpurtani mill-flus!

ALDO (ironiku): Right! Mela tg˙idlu xejn lil Russell!...

KAREN: Kulma rrid l-opinjoni tieg˙u...

ALDO: Flus hi l-opinjoni tieg˙u. Dak biss li jista’ jg˙idlek, isma’minni...

KAREN: Imma jekk ma jafx hu jikkritika xog˙ol bis-serjetà, mintridu jaf?...

ALDO: Ah, kritika! Kritika ag’o˙ra. G˙ax m’g˙idtlix mill-ewwel?Kritiçi nsiblek kemm trid! U ng˙idlek jien lil min tg˙id, jekkveru trid kritika tajba. Nie˙dok g˙and Walter D’Anastasi; allif’idejja.

KAREN: Walter...

ALDO: L-a˙˙ar wirja li g˙amilt g˙amilli biçça xog˙ol kapolavurta’ kritika. Veru li issa ilu ftit imma meta trid immorru. Anzi,ng˙idlu ji©i hawn, l-istudjow tieg˙ek. Hekk xieraq. U jien stess

Att 1, Xena 1 23

ne˙odlok ir-ritratti. Naturalment, l-ewwel irid ikollok xi ftitaktar xog˙lijiet lesti jekk veru tridu jtik studju serju.

KAREN: Minn daqshekk, xog˙lijiet g˙andi kieku.

ALDO: X’xog˙lijiet?

KAREN: Li lestejt. (tersaq malajt lejn it-tili mal-˙ajt) Kont urejtekxi w˙ud minnhom qabel.

ALDO: Qabel? Qabel dan ji©ifieri?...

KAREN: Qabel dan. Ta’ qabel sefirt.

ALDO: Dawk kienu ori©inali wkoll?...

KAREN: Xi whud! Aldo! Tg˙idlix li... Ma tridx tg˙idli li ma kontxindunajt?...

ALDO (ixengel rasu – imma ma jg˙id xejn)

KAREN: Biex qed niskanta. Hekk jew hekk, int mhux biex tara x-xog˙ol tieg˙i kont ti©i hawn dawk l-a˙˙ar ©img˙at.

ALDO: Come on. M’hux fair tg˙id hekk, Karen.

KAREN: Le? G˙alija kont ti©i int, le – mhux g˙at-tpin©ija tieg˙i,mhux hekk? G˙aliex m’hux fair? Jien kont nurihomlok u intdejjem tg˙idli kemm kienu tajbin u kemm qed nag˙melprogress... U wara kollox, f’sieg˙a sag˙tejn wie˙ed ma jistaxjippretendi aktar minn hekk, mhux hekk?

ALDO: I’m sorry, Ok?

KAREN: Ok, g˙aliex le? Jien g˙idtlek xi ˙a©a? Naturalment intassumejt li jien ma stajt nag˙mel xejn ori©inali, xejn minnrajja... (tqalleb it-tili, imma issa bla ajra ) Ma nafx eΩatt liemakont di©à rajt qabel...

ALDO (jisprejja ): Ma jimpurtax. Ejja. Óa naraw x’g˙andek...

KAREN (tieqaf – g˙adha daharha lejh – tiddritta b’xi Ωew© kwadrili g˙aΩlet marsusin ma’ sidirha): Trid tara x’g˙andi?...

ALDO: Ìib...


KAREN (iddur f’daqqa): Le.

ALDO: Le?... Le xiex?

KAREN: Ma rridx nurihomlok.

ALDO: U g˙aliex?

KAREN: Missek rajthom meta kellek iç-çans!

ALDO: Ejja, Karen. G˙idtlek jiddispjaçini...

KAREN: Naf. Mhux g˙alhekk imma. Mhux biss. Ng˙idlek is-sewma nafx iniex lesta n˙alli min jarahom g˙alissa.

ALDO: U g˙aliex le?

KAREN: Ma nafx. NibΩa’... Le, ma nibΩax... Ma nafx! Int stessg˙idt wara kollox: x’jimporta x’jg˙id ˙addie˙or? L-aqwa lig˙alija huma sbie˙! Imma mhux hekk, Aldo? X’ta˙seb int?Tie˙u gost – veru kont tkun trid int min jaralek ix-xog˙oltieg˙ek?...

ALDO (skantat - mhemmx dubju!)

KAREN: ....Mhux a˙jar iΩΩommhom g˙alik? Jibqg˙u tieg˙ek?Bla ma t˙alli lil ˙add içappashomlok bit-tif˙ir...

ALDO: Jew jobΩoqlok fuqhom, tg˙id int...

KAREN: Rajtx! Le! Ûgur li le! Óadd m’hu se jarahom!

ALDO: U isa – kont qed niççajta, Karen! Óadd m’hu sejmaqdarhomlok, niΩgurak...

KAREN: Le!

ALDO: Kont qed niççajta!

KAREN: Le. Ma kontx qed tiççajta. Il-fatt hu, Aldo, int ma tafxtiççajta. Kont qrajtha l-kritika fuq ix-xog˙lijiet tieg˙ek: “l-artist – ir- rappreΩent ewlieni ta’ ©enerazzjoni li ma tg˙allmetxtiççajta! Il-©enerazzjoni miç˙uda!”

ALDO: Cliché, Karen! Cliché. Il-kritiçi wkoll jg˙idu l-banalitajiet

Att 1, Xena 1 25

kultant. Te˙odhomx b’van©elu.

KAREN: Minn daqshekk, tista’ sserra˙ mo˙˙ok.

ALDO: Imma xorta m’intix be˙siebek turini xejn aktar, hux hekk?

KAREN: Le. Mhux... g˙alissa.

ALDO: Meta mela?

KAREN: Irrid na˙sibha ftit hekk jew hekk. Nag˙Ωel l-a˙jarfosthom...

ALDO: L-a˙jar? (˙jiel ta’ sarkaΩmu) Hemm daqshekk tajbinallura. eh?

KAREN: Jien m’g˙idtx li huma tajbin.

ALDO: Le? U xi kemm g˙andek mela?

KAREN: Pitturi? B’ta’ qabel?

ALDO: B’kollox – b’ta’ qabel, ta’ wara – kemm?

KAREN (tinsisti): B’ta’ qabel bdejt...(tieqaf) B’li kont urejtekqabel, g˙andi xi g˙axra. Kont rajthom le?...

ALDO: U ta’ wara – wara li bdejt b’dan, kemm?

KAREN: ...Tort tieg˙ek jekk ma rajthomx.

ALDO: Kemm, Karen?

KAREN: Fejn naf kemm! Xi ˙amsa, sitta o˙ra!

ALDO: U kollha b˙al ...dak. Kollha tajbin – tajbin daqs dak?

KAREN (mossa bi spallejha, bejn trid tg˙id iva, bejn ma tafx):G˙aliex le?

ALDO: U kollha ta’ dak... L-istess mudell?...

KAREN: Iva. Kollha. U kollha nudi. U kollha ta’ dak, iva. Setts˙i˙! Kollha l-istess su©©ett! Serje s˙i˙a! U kollha jibdew bil-mod, trid iΩΩieg˙el bihom, tmellishom bil-mod il-mod,to˙ro©hom minn qoxorthom, tipprova darba, darbtejn! Sakemmsa fl-a˙˙ar stra©i s˙i˙a fuq tila g˙al sag˙tejn, tliet sig˙at!


Sakemm sa fl-a˙˙ar te˙les! U lesta: kapolavur ie˙or! Guernicao˙ra mçarrta! Mona Lisa bi tbissima misterjuΩa, tbissimastupida, enigma ma tfisser xejn! Ólief dak li jfelles mo˙˙ossessiv ta’ ra©el – ra©el g˙ajjur! – i˙ares lejha! Imma jien manurihielhomx. Lil add! Lanqas lilek! Dik tieg˙i! U tieg˙i biss!

ALDO (sarkastiku): Vissi d’arte, vissi d’amore!...

Pawsa, tebqa t’g˙ajn.

KAREN: Mur, Aldo.

ALDO (pawsa – ma jiççaqlaqx – imbag˙ad): Allura m’intix setg˙idli min ippuΩalek?

KAREN tqum u tmur tferra’ grokk. Tixrob.

KAREN (bla ma t˙ares lejh): Mur.

ALDO: Ma mmisjajtnix, hux hekk? U di©à qed tkeççini. (iqum ujmur lejn il-vali©©i – idur.) Bqajna fejn konna milli jidher.Ag˙ar minn kif konna... Stajt ma tellajthom xejn hawn fuqdawn il-vali©©i... Stajt m’g˙amilt l-ebda vja©©! Stajtiffrankajthieli dik in-nefqa talanqas! (KAREN ma twe©ibx)Stajt talanqas – talanqas iffrankajtli dak it-tara© u g˙idtli qabelma d˙alt!

KAREN: Ma kontx naf qabel ma d˙alt.

Pawsa

ALDO: Le. Kont taf. (pawsa) Ma jimpurtax. Arani sejjer.

Jaqbad vali©©a u jwassalha sa ras it-tara©. Imma jieqaf ujidher jitlajja, indeçiΩ, ma jridhiex tispiçça hekk.

ALDO: Immur, Karen. Però xorta wa˙da nkellmu lil Walter jekktrid.

KAREN: Tkellmu xejn. Tag˙millix pjaçiri.

ALDO: Jien ng˙idlu. Meta tridni ng˙idlu li jista’ ji©i?

KAREN: Qatt!

Att 1, Xena 1 27

ALDO (jersaq eqreb): Çaw, Karen. Çempilli.

KAREN: Ara ma tg˙idlu xejn.

ALDO: G˙ada ner©g˙u nitkellmu...

KAREN: Ma nitkellmu xejn! U ma rridekx tkellmu, qed tismag˙ni?

ALDO: Ok. Inçempillek mela...

KAREN: Mhux Ok, Aldo! (ta˙tfu mill-pavru – f’idha g˙andha l-palette knife) Ma rridekx tkellmu! Ma rridekx tg˙idlu kelma lihi kelma, qed tismag˙ni!

ALDO: Ok! Ok!

KAREN: Qed taraha din? Jekk tkellmu, jekk tg˙idlu kelma li hikelma... (ddur lejn il-pittura – tg˙olli s-sikkina g˙al darbatnejn, donnha se ççarrat it-tila) Kelma wa˙da... u ma n˙allixbiçça li hi biçça minnha! Qed tismag˙ni?... Weg˙edni!Weg˙edni li ma tkellmux.

ALDO: G˙idtlek, Ok! Inweg˙dek! Tajjeb? Inweg˙dek!

Jara li KAREN g˙adha bis-sikkina mg˙ollija, g˙adha mhixkonvinta – jag˙mel ta’ birru˙u li se jdur, imbag˙ad idur luraf’daqqa u ja˙tafha minn wara – jissielet mag˙ha biex je˙dilhas-sikkina minn idha.

ALDO: Min kien – g˙id! G˙idli. Min?

KAREN: Óallini!

ALDO: MIN?

Jissieltu g˙al sekonda, tnejn, imbag˙ad KAREN twerΩaqwa˙da. Is-sikkina taqa’ fl-art. ALDO jitlaq lil KAREN –iΩomm idu l-leminija u jara li hemm id-demm nieΩelminnha.

ALDO: Jesus Christ!

KAREN: Aldo!

ALDO: Jesus!... A˙jar tara ssibx xi ftit antiseptic... Jesus!


KAREN: I’m sorry! Óa nara...

ALDO: Óalli! Xi trid tara?... Ara ssibx ftit flavin, xi garΩa, jewfaxxa xi ˙a©a!...

KAREN: Ok. Ejja – po©©i... (tressqu lejn is-sufan) Trid twaqqaf id-demm, ipprova ag˙fas il-polz – Ωommu mag˙fus...

Hekk kif ALDO jpo©©i fuq is-sufan, KAREN twarrab it-tapitb’saqajha biex ma jqattarx demm fuqu.

ALDO: G˙alfejn qed twarrbu? TibΩa’ li se ntebbag˙hulek!

KAREN: Le. Hekk...

ALDO: ...Mo˙˙ok fit-tapit?

KAREN: ...I’m sorry!

ALDO: ...Mur ©ib xi elastoplast jew xi ˙a©a!

KAREN: Ok. Stenn ftit! (tkun se to˙ro© mill-bieb tal-lemin immater©a’ ddur) Forsi a˙jar tmur fil-kamra tal-banju mill-ewwel...

ALDO (idewwi idu bit-“tissues” li ˙are© mill-but): G˙alfejn?

KAREN:...Hemm il-medicine chest hemm ©ew! U tkun tista’ΩΩommha ta˙t l-ilma! Ejja!...

ALDO (iqum): Din kien jonqosni!

KAREN: I’m sorry!...

ALDO g˙addi minn dejn KAREN li tipprova tersaq lejh, matafx x’tag˙mel biex tg˙inu, iΩda hu ma jag˙tix kasha ujibqa’ g˙addej.

ALDO: Óallini! Aktar jien! Aktar jien ukoll!...

KAREN (timxi warajh): I’m sorry, Aldo! Ma ridtx inwe©©g˙ek,emminni!...

Jinstema’ bieb jinfeta˙ u jinstabat fil-kurutur. KAREN ar©etpassejn warajh fil-kurutur, iΩda ter©a’ tid˙ol lura wara ftitsekondi.

Att 1, Xena 1 29

Fis-sikta l-istorbju minn barra issa jinstema’ aktar.

KAREN (we˙edha): I’m sorry...

Tersaq lejn il-kavallett, titbaxxa u ti©bor is-sikkina. Tara xitaqtir tad-demm fl-art. Tie˙u l-biçça çarruta mitluqa fuq il-kavallett u tims˙u biha. Tersaq lejn is-sufan, timsa˙ xitbajja o˙ra ˙dejh.

KAREN (issejja˙): Kollox sew, Aldo? Sibthom?

Le˙en ALDO, ma jinftiehemx x’inhu jg˙id, jinstema’jirrispondi minn ©ewwa.

KAREN: Aldo! Kollox sew?...

Pawsa.

KAREN ter©a’ titbaxxa tixxotta xi tebg˙a o˙ra mill-art.TiΩbarazza madwarha. Taqbad in-ne©ligé minn fuq il-paraventu u donnha bla ˙sieb, tag˙milha ma’ sidirha, tarati©ihiex.

KAREN: Wishful thinking, Aldo! Óasra li f’hekk biss tara kbir...

ALDO (minn ©ewwa): X’int tg˙id? G˙idilhom jieqfu ’l dawkhemm barra trid!

KAREN tersaq lejn il-bagalji f’ras it-tara©. Donnha aktartiskonçerta ru˙ha meta tarahom.

KAREN: G˙idtlek g˙andek bΩonn xi ˙a©a? Jekk trid... jekk tridinda˙˙allek il-vali©©i ©ewwa jien, Ok Aldo?... (le˙inha jitbaxxa– rassenjat?) Jekk trid tibqa’ hawn... ibqa’. (tibda tressaq it-tapit lura f’postu, donnha ming˙ajr ma ta˙seb f’dak li qedtag˙mel.) Jekk g˙adek trid...

ALDO jitfaçça fil-bieb jinfaxxa idu.

ALDO: Grazzi! M’g˙andi bΩonn xejn! – Jekk irrid xiex?...

KAREN: Jekk trid ... jekk trid inwasslek sal-klinik. (˙atja – titlaqin-negligé fuq il-vali©©a.) G˙andek injection tat-tetnu?...

U L-ANÌLU ÓABBAR...

ALDO: Tetnu!... Jien ma sejjer ebda klinika, ibqa’ çerta!..

KAREN (tersaq): Re©a’ ˙iere© id-demm...

ALDO: X’ix-xjafek!... Ma jrid jieqaf b’xejn! Kollu ˙tija tieg˙ek!Int u r-ras mi©nuna li g˙andek! (idur u jmur lura fil-kamra tal-banju.)

KAREN (warajh – tisplodi): Jien? Int... Int g˙andek tg˙id! Int u l-g˙ira kollha tieg˙ek! Kollu tort tieg˙ek!

Pawsa.

Ebda twe©iba. G˙ajr l-istorbju tal-˙addiema barra.

KAREN: Tort tieg˙ek! Qed tismag˙ni!

Tridu jismag˙ha – iddur irrabjata lejn il-gallarija – tixref ’ilbarra.

KAREN: Intom g˙adkom hawn! Ilkom nofs ta’ nhar u m’g˙amiltux˙ames minuti xog˙ol! Morru! Daqshekk xog˙ol! Óuduha off!... Qed tismag˙ni? – G˙idtlek ieqaf! Ieqfu!... (tinduna lim’humiex jisimg˙uha – jew m’humiex jag˙tu kasha - iddurf’daqqa.) Eh, iva? Eh, iva, ja bag˙al... Issa naraw mela.

Taqbad il-fil tal-wajer li hemm die˙el mill-gallarija u ssegwihsa fejn huwa pplakkjat fil-˙ajt. Ti©bed il-plakka bil-herra.Skiet perfett.

KAREN: A˙dmu issa – a˙dem kemm trid...

Titlaq il-plakka fl-art u tmur lejn il-kavallett. Tie˙u l-flixkun u l-magg u tferrag˙ fih. Tixrob waqt li ddawwar˙arsitha lejn it-tila. Tosservaha g˙al bosta sekondi.

ALDO (minn ©ewwa): Karen!...

KAREN ma tiççaqlaqx.

KAREN (we˙edha): I’m sorry...

ALDO: Karen!

KAREN (ta˙t l-ilsien): Ìejja! (imma g˙adha meΩmerizzata t˙ares

Att 1, Xena 2 31

lejn il-kwadru). Ìejja...

Titbaxxa u ti©bor il-paletta. Imbag˙ad tie˙u s-sikkinaf’idejha. Tibqa’ wieqfa hemm quddiem il-kavallett, palettaf’id wa˙da, is-sikkina marsusa fl-id l-o˙ra...

Jid˙ol ALDO, idu nfaxxata sew issa.

ALDO: Mela ma tismax? Waqfu dawk? Ara tistax tag˙mel g˙oqdahawn...

KAREN iddur lejh, titlaq il-paletta bla g˙a©la ˙dejn il-kavallett, imbag˙ad bil-mod tifta˙ l-id l-o˙ra u t˙alli s-sikkina taqag˙lha minn idha. Tieqaf t˙ares donnhamistag˙©ba lejn il-pala ta’ idha minn fejn jibda jidher iere©id-demm.

Tersaq lejh, trid tg˙inu jorbot il-faxxa, imma donnha msa˙˙ramid-demm iqattar minn idha...

ALDO: ÌieΩu©ieΩ! Karen! X’g˙amilt?...

KAREN: I’m sorry, Aldo....

Jitbaxxa bil-mod id-dawl.

KAREN: I’m sorry...

2 Xena

Aktar tard.IL-ÓADDIEM jitla’ minn isfel. Huwa mimli trab, liebes flokta' ta˙t u xorts imqattg˙in. Imur dritt lejn il-gallarija jfittexil-wajer die˙el minn barra, isegwih lura sal-˙ajt fejn hemmil-plakka u jer©a’ jipplakkjah. Imur lejn il-gallarija, jara l-magg bix-xorb u l-flixkun ˙dejh u jie˙u l-flixkun mieg˙u.

IL-ÓADDIEM (lil xi ˙add barra): Orrajt! Tijjha!

Ftit sekondi wara jer©a’ jibda l-˙oss tal-magna.

IL-ÓADDIEM: Ok! Óalli!

32 U L-ANÌLU ÓABBAR

Il-˙sejjes jieqfu. IL-ÓADDIEM idur, jie˙u belg˙a mill-flixkunu jmur ipo©©i fuq is-sufan. Ine˙˙i l-maktur mimli trab lig˙andu marbut ma’ rasu.

Jitla’ Ω-ÛGÓIR. Bilkemm g˙andu sbatax-il sena, irqajjaq upjuttost mag˙lub, b’xag˙ru maqtug˙ stil skin head ub’misluta wa˙da f’widnejh.

Jid˙ol bil-mod, i˙ares madwaru b’interess u kurΩità lubiena.

IL-ÓADDIEM inewwillu l-flixkun iΩda Ω-ÛGÓIR ma ji˙dux.

IÛ-ÛGÓIR: A˙na se nibdew jew?

IL-ÓADDIEM: X’g˙a©la g˙andek? La ji©u nibdew. Ta˙dem u mata˙dimx, xorta m’humiex se jibqg˙u jafuhulek.

IÛ-ÛGÓIR: Kemm se jdumu?

IL-ÓADDIEM: Fejn naf. Waslu biexikolli ng˙id. Sakemm masabux in-nies il-poliklinik.

IÛ-ÛGÓIR: Jien g˙andi l-©u˙. G˙adni ma adt xejn minn dalg˙odu.

IL-ÓADDIEM: Issa mmorru dalwaqt.

Imur i˙ares lejn il-kwadru fuq il-kavallett il-kbir. Ebdareazzjoni. IÛ-ÛGÓIR jieqaf i˙ares lejn in-natura morta fuqil-kavallett iΩ-Ωg˙ir.

IÛ-ÛGÓIR: G˙andi l-©u˙ imma.

IL-ÓADDIEM: Iva mur mela! U ©ib Ωew© ˙obΩiet lili wkoll.

IÛ-ÛGÓIR: Kemm se ndumu?

IL-ÓADDIEM: Óa ddum tiksirli g˙ajni? G˙idtlek: issa ji©u d’aqt.Mur.

IÛ-ÛGÓIR ida˙˙al idu fil-but jara x’g˙andu flus.

IÛ-ÛGÓIR: Mhux se jkolli biΩΩejjed.IL-ÓADDIEM: X’g˙amilt biha l-˙ames liri li tatek ommok il-

biera˙?

IÛ-ÛGÓIR (paniku ta’ mument) Qed nghidlek dan mhux biΩΩejjed!

33Att 1, Xena 2

Il-ÓADDIEM: Issa ntik. Issa ntik jien. (jixrob) Int mur ara x’hemmfil-fri©© l-ewwel.

IÛ-ÛGÓIR: Fil-fri©©? Xi fri©©?

IL-ÓADDIEM (juri d-da˙la fuq il-lemin): Hemm©ew.

IÛ-ÛGÓIR: Eh, jekk m’g˙andix!...

IL-ÓADDIEM: Ba˙nan. U mbag˙ad jg˙idu skond iz-zokk il-ferg˙a!

IÛ-ÛGÓIR idur i˙ares lejn il-kwadru li kien qed i˙ares lejhIL-ÓADDIEM.

IÛ-ÛGÓIR: Dan xi pittur allura?

IL-ÓADDIEM: Le! Bajjad!

IÛ-ÛGÓIR: Irrid ng˙id pittur tajjeb? FamuΩ jew?

IL-ÓADDIEM (jg˙olli spallejh): Li qed tara.

IÛ-ÛGÓIR: Ma nafx... (jersaq i˙ares lejn il-kwadri l-o˙ra wara l-paraventu – se jibda jqalleb fosthom) Ir©iel biss donnu j˙obbdan, dak Ωgur!

IL-ÓADDIEM: Iva mur ©ibli obΩa! Óalli kollox! Mela m’g˙adekxbil-©u˙ int, jew?

IÛ-ÛGÓIR: G˙idtlek, ma ˙adt xejn minn dalg˙odu!

IL-ÓADDIEM: Mela toqg˙od tbag˙bas! G˙alhekk ma nkunx irridekmieg˙i int lilek g˙idilha ’l ommok! M’int tajjeb g˙al xejn! Tiktgerger u ttikx tiekol!

IÛ-ÛGÓIR (nervuΩ – jo˙ro© sigarett – ikebbes u jmur ipo©©i fil-gallarija): Meta trid tibda g˙idli. Qed tarani ngerger lili?... Ok,ma ngergirx. Ta˙seb se ninkwieta? Ta˙seb li m’iniex kapaçinkun kalm u skansafaçendi b˙alek?... (ipejjep – nifs twil –imbag˙ad inewwillu s-sigarett – ©est awtomatiku)

IL-ÓADDIEM: Mur ˙udu!

IÛ-ÛGÓIR: Mur ˙udu int. (ipejjep)

Pawsa qasira.


IÛ-ÛGÓIR: G˙andhom flus dawn ikolli ng˙id.

IL-ÓADDIEM: Ìenn Ωgur g˙andhom.

IÛ-ÛGÓIR: Dar b˙al di’. Taf x’naf, kieku kelli dar jien, kieku kellinibni dar g˙alija...

IL-ÓADDIEM: G˙ala, fejn noqog˙du a˙na maqjel jew?

IÛ-ÛGÓIR: ...Kieku kelli nibni dar g˙alija, xi ˙a©a b˙al din kontnibni...

IL-ÓADDIEM: Çiss, mur obsor.

IÛ-ÛGÓIR: G˙aliex le?

IL-ÓADDIEM: U x’jog˙©bok fiha ng˙idu a˙na?

IÛ-ÛGÓIR: X’jog˙©obni?... Kollox.

IL-ÓADDIEM: Kollox! Risposta ta’ ©enju!

IÛ-ÛGÓIR: Kollox; id-daqs tal-kmamar... il-kobor... Tog˙©obni l-veduta hemm barra...

IL-ÓADDIEM: Eh – u x’int tara hemm isfel? Xi topless fis-swimming pool!

IÛ-ÛGÓIR (jittawwal): Le, dik da˙let issa.

IL-ÓADDIEM: Immissjatek tarax.

IÛ-ÛGÓIR: Lilek mhux lili: dawk il-muskoli u s-sider muswaf litant t˙obb tippoppa. Jew dejqitha r-ri˙a ta’ baqar mir-razzetthemm isfel. ...Però veru, fiha faqg˙a dik il-veduta hemm isfel.G˙alkemm ikolli ng˙id dawk il-palm wara r-razzett, dawkqieg˙duhom hemm apposta – wara li Ωviluppaw il-wied.Imbag˙ad g˙andek dik-ix-xtajta wara dak ir-razzett... (jixref’il barra donnu lema˙ xi ˙a©a li laqtitu) Int rajtu dak l-an©luhawn ta˙t?

IL-ÓADDIEM: X’an©lu?

IÛ-ÛGÓIR: Hemm isfel, f’dik il-bit˙a, jixref qalb is-si©ar tal-larin©.

Att 1, Xena 2 35

IL-ÓADDIEM: Óarrub dak... X’an©lu? Óallik mill-an©li.

IÛ-ÛGÓIR: G˙idt jien dak ma rajtux. Dak g˙ax kellek g˙ajnejkband’o˙ra; forsi g˙alhekk...

IL-ÓADDIEM: X’an©lu? X’int thewden?

IÛ-ÛGÓIR: Dan ta’ ˙dejhom, hemm isfel fil-bit˙a. Na˙seb li xiskultur. Fih ra©el ukoll... Qed jon©or ©ebla daqsxiex g˙ad-delltad-dilja u l-kannizzati. U warajh, jixref minn fuq il-˙ajt hemman©lu kbir tal-kartapesta, jew ta’ l-injam x’inhu. Lestih g˙all-festa jkolli ng˙id. Qisux San ÌuΩepp b’dak l-an©lu mperreçwarajh!...

IL-ÓADDIEM: San ÌuΩepp ma kienx na©©ar, stuptu.

IÛ-ÛGÓIR: Eh, skuΩani, int l-espert tal-Kotba Mqaddsa, insejt! L-espert ta’ kollox int. (jittawwal) Óasra li f’idu deffsulu dak il-brazz bil-bozoz ta’ l-elettriku. Daqsxejn anakroniΩmu uj˙assrulek l-effett kollu. G˙idt: anakroniΩmu. Tifhem int g˙andina˙seb x’irrid ng˙id?... Naturalment!

IL-ÓADDIEM: Stuptu.

IÛ-ÛGÓIR: Grazzi. (idur ’il ©ewwa mill-gallarija) Le – tassewsabuh dal-post! U b’dik il-veduta mbag˙ad, bir-ra˙al kolluhemm ta˙t. Xi kemm tg˙id li jiswa? (ebda twe©iba - ikompli)Kieku kelli l-flus jien!....M’hemmx isba˙ minn dar g˙adhakemm inbnit, qed ng˙idlek!

IL-ÓADDIEM: Eh, u g˙alhekk ma tridx taf b’xog˙ol int. Ti©inixbil-paroli, ara. Kieku trid ta˙dem, taf li mieg˙i qatt ma jonqsokix-xog˙ol...

IÛ-ÛGÓIR: M’g˙idtx li n˙obb nibnihom. Jog˙©buni hekk, metansibhom lesti...

IL-ÓADDIEM: Tara, mur obsor!

IÛ-ÛGÓIR: Kulma qed ng˙id li d-djar ©odda jog˙©buni ...bastag˙ad m’hemm ˙add jg˙ix fihom! In-nies i˙assru kollox.


Jinfettaw kollox. Nobg˙odu kemm nobg˙odu x-xog˙ol tal-bini, m’hemmx isba˙ minn meta tid˙ol l-ewwel darba f’dar©dida, bid-dawl ta’ twieqi ©odda, il-˙itan bojod karti, g˙adhomma kerrhuhomx b’xi purtiera kollha ©miemen jew xi biççainkwatru ikrah... b˙al dan. (il-kwadru fuq il-kavallett Ωg˙ir)

IL-ÓADDIEM: Biex tara kemm tifhem.

IÛ-ÛGÓIR: M’hemmx isba˙ mill-˙itan bojod... U l-madum ileqq,frisk u niedi, u r-ri˙a ta’ ©ir, ri˙a tfu˙ ta’ siment frisk g˙adu qedjoqg˙od.

IL-ÓADDIEM: Trid titnejjek int dalg˙odu...

IÛ-ÛGÓIR: ...Tur©ien wisg˙in tilg˙in g˙al kmamar li se jinfet˙ug˙all-ewwel darba, l-eku jirbombja minn swali vojta blag˙amara...

IL-ÓADDIEM: Ble-ble-ble! Ri˙a ta’ siment!... Ble-ble! L-ekujirbombja fis-swali... Ble-ble! Ta˙sbekx xi poeta, jewwilla? XiDun Karm? Poeta tas-siment?

IÛ-ÛGÓIR: U ta’ l-an©li tal-kartapesta.

IL-ÓADDIEM: Eh, ta’ l-an©li...

IÛ-ÛGÓIR: ...An©li b’idejhom minfudin u mtaqqbin bil-wires ta’ l-elettriku...

IL-ÓADDIEM: U aqtag˙ha, ara! Aqtag˙ha! X’tifhem int? Parolikulma qatt tg˙allimt. Imma m’int tajjeb g˙al xejn. Basta skolatal-Knisja! Basta skola privata! U skola u privatijiet g˙idilha ’lommok, u barra b’idek f’idek spiççajt. U ˙lief iddendel idejkma tafx! Ng˙idlek biex inhuma mtaqqbin idejk... Kieku kellektg˙addi milli kelli ng˙addi jien, Alla jilliberak! Kieku rajt il-©u˙ li rajna a˙na, il-©lidiet li rajna a˙na...

IÛ-ÛGÓIR: Ìlied iva – imma ©u˙?... Meta qatt rajtu l-gu˙?...

IL-ÓADDIEM: Meta! U jg˙idlek meta! Mela veru ma g˙allmukxejn! Veru ma taf xejn! Flus il-ba˙ar, g˙idilha ’l ommok!

Att 1, Xena 2 37

Issa˙˙an il-bankijiet biss! U sormok! Óa©a ng˙idlek – aranaqbdek ma’ dak Silfi – ara narak tittaqqab, g˙ax addio kollox!Ûgur addio kollox imbag˙ad.

IÛ-ÛGÓIR: Fejn qatt ittaqqabt?

IL-ÓADDIEM: Ara naqbdek. Dak ng˙idlek. Dak Silfi m’g˙anduxwisq, qed ng˙idlek, dak jew d’aqt jispiçça jkewwes wa˙da ta’l-a˙˙ar – jew ikewsuhielu!

IÛ-ÛGÓIR: Min ikewwishielu?

IL-ÓADDIEM: Ara naqbad lilek – dak li ng˙idlek. Dak qedjistedinha hekk jew hekk, imma ara naqbad lilek. G˙ax veru ta’l-a˙˙ar tkun.

IÛ-ÛGÓIR: X’taqbadni? (jersaq lejh – ifarfar it-trab minn fuqdrieg˙u u jurihomlu) Ara – tara xi ˙a©a, eh? Tara xi ˙a©a?(jie˙u s-sigarett g˙adu mkebbes f’idu u bil-mod, bla majitmeΩmeΩ jag˙fas il-©amra ma’ drieg˙u u jitfih). Eh, rajtbiΩΩejjed issa?

IL-ÓADDIEM: Toqtol ’il ommok bil-g˙ali sejjer int.

IÛ-ÛGÓIR: Jien? Jien ...Ara tini xi ˙a©a ˙a mmur nixtri.

IL-ÓADDIEM: Tini – dejjem tini! Arak. Dejjem tittallab...

IÛ-ÛGÓIR: Óaqq dik il-qa˙ba bag˙la!... Aqtag˙ha din ta’ tittallab!(itajjar il-banketta)

IL-ÓADDIEM: Ara x’int tkisser! Mela ˙sibtha dar ommok di’!

IÛ-ÛGÓIR: Mhux dak li trid tara int? Mhux g˙alhekk dejjemimqabbad mieg˙i!... Kuntent issa! Serra˙tek!

IL-ÓADDIEM: Imqabbad mieg˙ek jien? Int ridt ti©i...

IÛ-ÛGÓIR: Jien ma ridt xejn!

IL-ÓADDIEM: ....G˙ax ma ˙sibtx g˙all-ikel? Stennejt lili, lilommok dejjem ta˙siblek hi? Qisek g˙adek l-iskola?

IÛ-ÛGÓIR: Ter©ax issemmili skola.


IL-ÓADDIEM: DaΩgur! Huwa l-fro©a friska g˙adha!... Fejn sejjer?

IÛ-ÛGÓIR: Id-dar.

IL-ÓADDIEM: Id-dar xejn. Hekk trid ommok, tarak die˙el lurawa˙dek, biex Ωgur taqbad fija mbag˙ad. Dak li tkun tistenna.

IÛ-ÛGÓIR: Hawn mhux se noqg˙od. X’nibqa’ nag˙mel hawn –biex inpaxxik? Lili m’g˙andekx bΩonni hawn...

IL-ÓADDIEM jaqbdu mill-kozz t’g˙onqu u jdawru lura ’l©ewwa.

IL-ÓADDIEM: Id-dar xejn, g˙idtlek! G˙ax naqbdek minn dik il-qa˙ba misluta...

IÛ-ÛGÓIR: Óallini!

IL-ÓADDIEM: Mur – id˙ol hemm,

IÛ-ÛGÓIR: Nid˙ol fejn? – Óallini!

IL-ÓADDIEM (jimbuttah lura): Hemm! Mur! La˙la˙ wiççek uΩdinga ru˙ek sew. Imbag˙ad mur kemm trid! Ma tridhiex tarak©ej lura hekk, jewwilla? Talanqas tqanfed sura ta’ nies...

Karozza tibda riesqa qrib sa ma tieqaf.

IL-ÓADDIEM: Dan huma?...

It-tnejn jersqu jittawlu mill-gallarija.

IÛ-ÛGÓIR: Huma.

Bibien ta’ karozza jinfet˙u u jing˙alqu.

IÛ-ÛGÓIR: U issa, l-Img˙allem?...

IL-ÓADDIEM (jiddeçiedi): Ara – mur int.

IÛ-ÛÌHIR: Immur? Fejn?

IL-ÓADDIEM: Mur! Fejn trid. Basta mhux id-dar.

IÛ-ÛGÓIR: Fejn tridni mmur mela? Fis-sebg˙a kelli no˙ro© il-lejla...

IL-ÓADDIEM: Issa nçempillha jien lil ommok. Ng˙idilha qieg˙ed

Att 1, Xena 3 39

mieg˙i.

IÛ-ÛGÓIR: U int fejn se tkun?

IL-ÓADDIEM (itih daqqa ta’ sieq): Aqtag˙ha! Tid˙olx id-darqabli, dak biss li ng˙idlek. Nid˙lu flimkien.

Bieb ta’ barra jinstema’ jinfeta˙. Passi tilg˙in it-tara©.

IÛ-ÛGÓIR: Kemm be˙siebek iddum?

IL-ÓADDIEM: Kemm hemm bΩonn. Stennieni l-Lido. Ikun x’˙inikun.

IÛ-ÛGÓIR: Il-Lido jkun hemm Silfi. Ma tridux jissograjikkorrompini, jewwila, hux?

IL-ÓADDIEM: Stennieni l-Lido, g˙idtlek. G˙ax b’rasek idur.

IÛ-ÛGÓIR: Jekk isir il-˙in immur g˙and iz-ziju Abram. Nin˙aselu niekol hemm.

IL-ÓADDIEM: Tmur imkien! (ida˙˙al idu fil-but, jo˙ro© portafollu jag˙tih xi flus) Kul il-Lido. Hawn. U tiççaqlaqx minn hemm.

IÛ-ÛGÓIR: Ûgur sejjer Paçeville b’din.

IL-ÓADDIEM: Mur, g˙ax bis-sieq no˙or©ok minn hawn! U arax’g˙idtlek...

3 Xena

Jid˙lu KAREN u ALDO.

KAREN b’idha nfaxxata, ALDO idejh il-leminija fil-but.

Il-missier u t-tifel jersqu qrib xulxin – jiffaççjawhom flim-kien.

KAREN: Xi d˙altu tag˙mlu hawn?

IL-ÓADDIEM: Xejn, Sinjura. Ósibna li mar id-dawl... Ìejnaniççekkjaw.


IÛ-ÛGÓIR: Kienet inqalg˙et il-plakka, g˙alhekk.

SkuΩa Ωejda; IL-ÓADDIEM jimbotta Ω-ÛGÓIR lejn it-tara©biex jo˙or©u.

IL-ÓADDIEM: Se nkomplu a˙na.

ALDO: Tkomplu?... G˙ad baqag˙lkom xejn?...

IL-ÓADDIEM: Insomma. Irid jersaq l-armar l-ewwel. Inkompluta˙t il-gallarija jekk ma jimpurtax, Sinjura...

Donnu jistenna twe©iba iΩda KAREN iddur u tag˙mel biextg˙addi g˙all-kamra ta’ ©ewwa.

IL-ÓADDIEM (b’le˙en g˙oli – sfieq): Jimporta, Sinjura?

KAREN: Ag˙mel int!

IL-ÓADDIEM isegwiha b’˙arstu g˙al ftit, imbag˙ad jimbottaquddiemu luΩ-ÛGÓIR u jinΩlu t-tara©.

Jo˙or©u.

4 Xena

ALDO: X’wiçç g˙andhom! X’wiçç! Biex f’©urnata s˙i˙a m’g˙amluxejn!...

KAREN: Fejn taf x’g˙amlu? Kont mag˙hom?

ALDO: Ukoll! Iddefendihom!

KAREN: Minn xiex? Minnek?

Waqfet fil-bieb. Iddur donnha ma tafx xi jmisssha tag˙melissa. Tersaq lejn il-gallarija, tkun se tittawwal imma jer©a’jibdielha. Tmur lejn ir-rokna tal-lemin tal-kamra, tqallebfost it-tili mistrie˙a mal-˙ajt, imbag˙ad, donnha b’estru,taqbad wa˙da minnhom u tqandilha b’id wa˙da lejn nofs il-kamra.

ALDO: X’se tag˙mel?

Att 1, Xena 4 41

Jg˙a©©el jersaq biex jg˙inha – jo˙ro© idu mill-but – idunfaxxata wkoll, imma nfaxxatura pulita, anqas goffa minnta’ KAREN.

ALDO: X’se tag˙mel?

KAREN titlaq it-tila wiççha ’l fuq fl-art u tmur i©©ib pinzellkbir u patalott biΩ-Ωebg˙a minn fuq il-bank tax-xog˙ol.

ALDO: Se ttiha l-©esso?

KAREN (tinΩel g˙arkobbtejha dejn it-tila): X’qed tarani nag˙mel?

ALDO: U idek?...

KAREN: Talanqas nag˙tiha l-©esso, Ok? Jimporta?

ALDO: Ag˙mel int. Tajba din.

KAREN jirnexxilha bi ftit sforz tifta˙ l-g˙atu tal-patalott b’turnavit. Tbill il-pinzell.

ALDO: Li kont minnek nistiraha ftit ie˙or.

KAREN: Xiex?

ALDO: Hawn. (itektek afif b’siequ rokna tat-tila) G˙adha daqsxejnimbewqa. Trid tistiraha ftit ie˙or qabel ittiha l-©esso.

KAREN t˙ares, tinduna li g˙andu ra©un. Taqbad turnavit utipprova taqla’ l-istejpils b’idha x-xellugija, iΩda jidher çarli mhux se jirnexxilha. ALDO jinΩel g˙arkobbtejh ˙dejha.

ALDO: Ìib.

KAREN (ta˙tfu): Óalliha!

KAREN ter©a’ tipprova; kwaΩi istintivament tkun se tuΩaidha l-leminija imma mill-ewwel ti©bidha lura mu©ug˙a.Tieqaf bla ma tit˙arrek, id-dmug˙ m’hux bog˙od minn xfarg˙ajnejha, imma ma tridx iççedi u tkompli tipprova taqla’ l-istejpils,

ALDO jissogra ipo©©i idu bil-mod fuq spallejha.


ALDO: Karen...

Tieqaf. Ma tiççaqlaqx.

ALDO: A˙firli, Karen... I’m sorry.

KAREN (ter˙i n-nifs – ming˙ajr ma tg˙olli rasha): I’m sorry too,Aldo...

ALDO: Óallini ng˙inek kultant, Karen. Int... int g˙ad g˙andekbΩonni, Karen... b˙al ma jien g˙andi bΩonn lilek.

Tiela’ minn isfel jer©a’ jitfaçça bil-kwiet IL-ÓADDIEM lijieqaf f’ras it-tara©.

KAREN (tpo©©i rasha tistrie˙ fuq spallet ALDO): G˙ajjiena...G˙ajjiena wisq, Aldo...

Pawsa

ALDO: Jiena mort, Karen. Mort. Tajtek Ωmien kemm ridt...

KAREN: M’hix kwistjoni ta’ Ωmien, Aldo. Issa naf. G˙ajjienawisq...

ALDO: Int g˙andek bΩonni, Karen. (imissilha kemm kemm idhanfaxxata – ibusilha ˙afif) Int... int l’id wa˙da l-mu©ug˙a... ujien l-id l-o˙ra, Karen...

KAREN: Nitolbok, Aldo...

ALDO (jissokta minkejja li j˙oss li l-irtubija ta’ kliemu m’humiexse jaslu): Imma b’id wa˙da tajba kull wie˙ed, forsi naslu... Ok,Karen... Ok?

KAREN (iççedi – g˙ajjiena wisq): Ok... Aldo. Ok...

Isserra˙ rasha fuq sidru, donnha aktar biex tag˙ti wens lilu,milli biex tistrie˙ fuqu. Ftit sekondi biss, imbag˙ad dlonktqum. Titlaq it-turnavit fl-art.

ALDO (donnu jrid jg˙id xi ˙a©a imma ma jafx xiex - ji©bor it-turnavit): Óalli. Issa nistiraha jien, Karen...

KAREN: Ok, Aldo... Ok.

Att 1, Xena 5 43

KAREN to˙ro© bil-mod mill-bieb tal-lemin.

5 Xena

ALDO jibqa’ j˙ares warajha sakemm to˙ro© imbag˙adikompli g˙al ftit jipprova jaqla’ l-istejpils iΩda ma tantxjidher li se jirnexxilu lilu lanqas.

IL-ÓADDIEM jit˙arrek, jid˙ol ’il ©ewwa u bla kliem xejnimur dritt lejn il-gallarija u jaqla’ l-‘extension wire’ mill-plakka mal-˙ajt.

ALDO jieqaf, siegwih b’˙arstu waqt li dan imur bil-wajerlejn il-gallarija u jix˙tu g˙al isfel u jdur lura. ALDO jdawwarg˙ajnejh lura fuq it-tila.

Pawsa.

Fis-skiet IL-ÓADDIEM josserva lil ALDO fuq xog˙lu, waqtli dan ma jmur aktar jinfixel ta˙t ˙arstu, u anqas u anqasjidher li se jsib irkabtu.

Fl-a˙˙ar ALDO jitlaq it-turnavit ma’ l-art.

ALDO (b’nofs tbissima sfurzata): Din l-imnell˙a id, ukoll!

IL-ÓADDIEM resaq bla kliem u waqaf dritt warajh.

Pawsa.

IL-ÓADDIEM: Qum minn hemm.

ALDO: SkuΩi?

IL-ÓADDIEM: Qum!

Ma˙sud, ALDO jag˙mel kif jg˙idlu.

IL-ÓADDIEM kwaΩi jwarrbu min-nofs hekk kif jinxte˙etg˙arkobbtejh hu ˙dejn it-tila. Ja˙kimha, idawwarha fuqkuxxtejh u j˙axkinha soda mal-©enb tal-bank.


IL-ÓADDIEM: Newwel l-istejpler.

ALDO j˙ares madwaru.

IL-ÓADDIEM: Hemm – fuq il-bank!

ALDO jfittex, isib stejpler u jg˙addihielu

IL-ÓADDIEM idawwar l-istejpler bil-maqlub u juΩa x-xiferli hemm apposta fuq wara biex jaqla’ l-istejpils.

ALDO: Taf x’int tag˙mel donnok. Tinqala’...

IL-ÓADDIEM: Tg˙id le.Tkun tas-seng˙a, hu, tmidd idejk g˙alkollox. (ja˙dem) Qisek qed tifrex sodda. Kont g˙amilt Ωmieninwa˙˙al l-iskrijns g˙an-nemus – l-istess a©a. Toqg˙od attentma ©©ebbidx wisq, ma tistirahiex ΩΩejjed, dak kollox. Jg˙addiΩ-Ωmien taf tibda titberfillek.

ALDO: X’jitberfel?

IL-ÓADDIEM: In-najlon, l-iskrijn. Din ukoll, però, din ukoll. In-najlon a˙jar, però tarf jaf jitberfel ukoll...

ALDO jwarrab. Idur lejn il-pittura fuq il-kavallett. I˙areslejn IL-ÓADDIEM, li issa beda jistejpilja x-xoqqa luraf’postha waqt li kultant jg˙addi jdejh mal-wiçç jiççekkjakemm hu lixx.

Donnu jimitah, ALDO jg˙addi idu ma’ wiçç il-pittura fuq il-kavallett.

IL-ÓADDIEM: Hemm hi! Mifruxa u lesta!

6 Xena

Tid˙ol KAREN. Biddlet u liebsa ‘dressing gown’. L-ewwelma tilma˙ hu lill-ÓADDIEM ma©enb it-tila fl-art; ma taraxlil ALDO wara l-kavallett.

KAREN: X’int tag˙mel! (t˙ares madwarha.) Aldo fejn mar?...

Att 1, Xena 6 45

ALDO jixref minn wara l-kavallett.

ALDO: Hawn, Karen. Hawn, g˙adni hawn. SkuΩani. Sejjer dalwaqttibΩax. Kellek ra©un; dal-˙in tassew tibda taqa’ s-sirda hawnfuq.

Jer©a’ jg˙addi jdejh mal-©enb tal-pittura, isib tarf ta’ fil tan-najlon u jkompli jberflu ’l barra.

ALDO: Skoprejtulek is-sigriet, by the way. Netting tan-najlon.Prosit! Però trid toqg˙od attenta li ma jibdiex jitberfillek.Talanqas hekk jg˙iduli. G˙alkemm, m’g˙andix dubji li dal-kliem qaluhulek di©à. Hekk hu, bla dubju ta’ xejn – tas-seng˙a.Iva – komplimenti g˙al darb’o˙ra, Karen.

Pawsa.

KAREN g˙ajnejha dejjem fuq IL-ÓADDIEM, tkompli die˙labla kliem u tmur tpo©©i fuq is-sufan.

ALDO (aktar kiebi): Iva.. Prosit. SkuΩani, imma issa veru li sejkolli mmur... (jersaq lejn it-tara©)

KAREN: Aldo.

ALDO: Yes?...

Imma g˙ajnejn IL-ÓADDIEM, wieqaf b’idejh dritti ma’©enbu, huma fissi fuq KAREN.

Xi waqtiet ta’ pawsa.

ALDO: Ah, il-vali©©i. (jieqaf ˙dejhom f’ras it-tara©) Nie˙u l-kbira. L-o˙ra, hekk jew hekk, g˙alik. G˙andek xi suvenirs.Ng˙addi g˙aliha vojta darb’o˙ra.

KAREN: Grazzi.

Tieqaf dlonk hekk kif IL-ÓADDIEM jiççaqlaq f’daqqa,jaqbad it-tila ©dida, ipo©©iha fuq il-kavallett u jg˙atti l-pittura li kien hemm fuqha.

ALDO (qabel jibda nieΩel): Kif bqajna; tridni nçempillu lil Jackie

46 U L-ANÌLU ÓABBAR...46 IL-BELLIEGÓA FIL-BIR

allura mela?...

KAREN: Iva... ...Le.

ALDO: Iva – le?... (pawsa) Insomma. In˙alli f’idejk. Metatiddeçiedi, çempilli. (jo˙ro©)

7 Xena

IL-ÓADDIEM qisu ma’ ˙are© ˙add, qisu ma sema’ xejn.Jibda l-preparamenti ˙dejn il-kavallett, ritwal li drah: ilestil-lampa ˙dejn il-gallarija, iressaq il-purtiera (jew il-paraventu), idawwar il-kavallett g˙ad-dawl tal-gallarija,eçç.

Imbag˙ad jaqbad il-patalott bil-bjankett, isib pinzell o˙xonu jibda jag˙ti passata lit-tila fuq il-kavallett.

IL-ÓADDIEM: Ri˙ fuq. Óames minuti o˙ra tinxef.

Pawsa

IL-ÓADDIEM: X’ta˙seb? TuΩaha l-banketta?

KAREN: X’int tag˙mel?

IL-ÓADDIEM: Baqa’ sieg˙a sag˙tejn dawl...

KAREN (tersaq lejh): Mur.

IL-ÓADDIEM: Talanqas tlesti l-ewwel skeçç...

IniΩΩel il-pinzell hekk kif tasal ˙dejh u bla g˙a©la jinΩa’ l-flokk ta’ ta˙t. KAREN dlonk iddur u titbieg˙ed minnu.

KAREN: G˙idtlek mur.

IL-ÓADDIEM jid˙aq u jkompli jiΩbog˙.

KAREN: Ma nistax na˙dem illum. M’intix tara? We©©ejt. ’Qaskapaçi naqbad pinΩell. ’Qas kieku rrid...

IL-ÓADDIEM: We©©ejt? We©©ejt biex? Óa nara. Din hug˙amilhielek?...

Att 1, Xena 7 47

KAREN: Mhux affarik.

IL-ÓADDIEM: Kellkom xi tg˙idu? G˙alhekk idu nfaxxata?...Forsi g˙amel g˙alik hu... Kien ilu ma jarak u pprova jdurg˙alik...

KAREN: G˙aliex kellu jkollna xi ng˙idu?

IL-ÓADDIEM (jg˙olli spallejh): Forsi jg˙ir?...

KAREN: ...Mhux affarik.

IL-ÓADDIEM: Pittur hu wkoll, le? Forsi ra x-xog˙ol tieg˙ek, rakemm qed jo˙ro©lok tajjeb x-xog˙ol u beda jg˙ir. Xi tg˙id?

KAREN: Mur g˙idtlek – itlaq! Tinda˙alx! Mhux affarik!

IL-ÓADDIEM (ikompli jiΩbog˙): Li kont minnek nirrapurtah.Inçempel ’il-pulizija. Hmm – xi tg˙id? Il-pulizija inçempelkieku kont jien – dak li kont nag˙mel.

KAREN: Mur.

IL-ÓADDIEM: G˙ax ma ççempilx ’il-puliΩija? Jekk xi add jag˙melg˙alik – jekk xi ˙add jag˙millek xi ˙a©a li ma ridtux jag˙mel– imissek iççempel ’il-pulizija. Jew mur l-g˙assa. Li kontminnek ma n˙allihx jg˙addiha lixxa. Immur l-g˙assa. (pawsa)’Qas kieku kien Ωew©ek. (pawsa) Jekk ikollok bΩonn xhud,nitlag˙lek jien, tibΩax...

KAREN: Mur! M’g˙andix bΩonn ix-xhieda tieg˙ek!

IL-ÓADDIEM: Le? Tort tieg˙ek mela.

KAREN: Tort tieg˙i!

IL-ÓADDIEM: Dejjem g˙idtha: kollu tort tag˙kom in-nisa...

KAREN: Tort tieg˙i?

IL-ÓADDIEM: Intom i©©ibuh fuqkom. M’g˙andkomx guts. Iridikollok il-guts, mhux t˙allu ra©el jag˙mel li jrid bikom.G˙alxejn t˙ambqu wara kemm qed tin˙aqru. (iniΩΩel il-pinΩell– imiss b’idu l-bjankett fuq it-tila) Hemm hu, kemm kemm


nidja, imma tista’ tibda.

KAREN: Mur. (tersaq u titfi l-lampa) Illum le.

IL-ÓADDIEM: ...Jew forsi g˙ax wara kollox, intom stess mhuxveru tkunu tridu tg˙idu le. Dik hi, mhux hekk? (jersaq u jer©a’jixg˙el id-dawl) Ersaq. ...G˙ax wara kollox tag˙mlu ta’birru˙kom li tridu tg˙idu le... G˙ax ma tafux tg˙idu iva. jekkqabel ma tg˙idux le. (ipo©©i fuq il-banketta) Ejja dejja. ...Ejjag˙idtlek!

KAREN (tersaq): Mhux illum...

IL-ÓADDIEM jo˙ro© idu biex tatih idejha

KAREN: Mhux illum, Ìor©. Ara. ’Qas naqbad pinzell ma nista’...

IL-ÓADDIEM (jo˙dilha idha f’idu – ibushielha bil-˙lewwa): Hekk.(jibda j˙oll il-faxxa) Ejja – ˙alli narawh il-mimmi....

KAREN: Óallini, Ìor©...

IL-ÓADDIEM (jg˙ajjeb – kliem ALDO): Int... int l’id wa˙da l-mu©ug˙a... u jien l-id l-o˙ra, Karen.

Iddur u tipprova tin©ibed minnu iΩda hu ji©bidha lejh minnidha. KAREN twerΩaq bl-u©ieg˙.

IL-ÓADDIEM (iΩommha minn wara daharha, jilwilha drieg˙ha ’lfuq): Xxx – tg˙ajjatx! – tg˙ajjatx anini!... Issa ninfaxxahielekjien idejk!... Issa tara kif jg˙addilek il-mimmi, tibΩax... Anzi,ninfaxxahomlok it-tnejn jekk trid...

KAREN tipprova g˙alxejn tin©ibed minnu – hu jag˙millhal-pala ta’ idu ma’ ˙alqha.

IL-ÓADDIEM: Tg˙ajjatx...

Jer©a’ jibda jinfaxxalha idha l-leminija, imma mbag˙adji©bidlha idha x-xellugija lejh ukoll u jorbotilha bil-faxxa,hekk li tispiçça b’idejha t-tnejn marbutin

IL-ÓADDIEM: Isa, anini... Issa tara kif jg˙addilek... U wara tkun

Att 1, Xena 7 49

tista’ tuΩaha idek, tibΩax. Jew tuΩa idek ix-xellugija, min jaf?...Dik m’hix idea tajba o˙ra, forsi? B˙an-netting stirat fuq it-tila?Eh? Afda fija – U turihom x’int kapaçi tag˙mel... ukoll b’idekix-xellugija... Jg˙idu li l-©enji – ©enji f’kollox! Jg˙idu kienhemm muΩiçisti torox, le? Ukoll pitturi g˙omja kien hemm!...U int, min jaf int x’kapaçi tag˙mel fid-dlam, b’idejk waradahrek, ˙anini?.... Min jaf, eh? TibΩax. b’id wa˙da tajba kullwie˙ed, naslu... Ok, Karen... Ok? Isa, ipprova...

Jitfi l-lampa ˙dejn il-kavallett.

Dlam çappa.

Ma jinstema’ xejn g˙ajr KAREN, tolfoq – ilfieq maqtug˙,bilkemm jinstema’.

Tmiem l-Ewwel Att


IT-TIENI ATT

1 Xena

Xi ©img˙at qabel.

Jum sabi˙ ta’ Ìunju. Fil-g˙odu.

L-istess xena, biss il-gallarija ta’ l-aluminju g˙adha matwa˙˙letx f’postha. Minflokha, sakemm isiru l-aperturi, il-fet˙a kollha tal-gallarija hija mg˙ottija b’folji kbar tat-triplaj u injam ie˙or.

Il-folja triplaj tan-nofs hija mwarrba biex t˙alli jid˙ol id-dawl.

B]al fl-ewwel att id-da˙liet fuq iΩ-Ωew© na˙at g˙adhom blaaperturi u jinsabu mg˙ottijin biΩ-Ωew© bibien antiki li rajnaqabel, biss issa huwa l-bieb fuq ix-xellug li huwa mg˙ottibit-tavluni, waqt li l-bieb fuq il-lemin huwa mikxuf hekk lijidhru l-graffiti ta’ fuqu li fosthom, miktub b’Ωebg˙a˙amra, hemm “MLP No 1”.

F’ras it-tara©, mitluqin mal-˙ajt fuq ix-xellug, hemm xipartijiet mill-gallariji li g˙ad iridu jitwa˙˙lu, xi strippi ta’ l-aluminju kif ukoll xi tilar bil-˙©ie© jew bin-“netting”.

Ftit li xejn g˙ad hemm g˙amara waqt li fuq il-bank tax-xog˙ol fuq il-lemin hemm biss xi ftit tili, il-biçça l-kbiraΩg˙ar, ta’ pitturi lesti, u xi tnejn o˙ra mdaqqsin bojod sil©,stirati u lesti g˙all-pittura.

Irran©at dejn il-kavallett Ωg˙ir hemm tavolina Ωg˙ira b’sieqwa˙da fin-nofs u fuqha vaΩun bil-fjuri pjuttost kbir u goff

Att 2, Xena 1 51

wisq g˙ad-daqs tag˙ha. Fuq il-kavallett hemm pittura kwaΩilesta ta’ l-istess vaΩun bil-fjuri.

Minn barra jinstema’ l-˙oss ta’ xi radju qed idoqq.KAREN qieg˙da bilqieg˙da ˙dejn il-kavallett tpin©i bil-paçenzja u bl-akbar attenzjoni; xog˙ol fastidjuΩ, donnhatibΩa’ tag˙mel Ωball.

Tqum wara ftit u tmur lejn il-gallarija. Tittawwal ’il barra.Jinstemg˙u xi g˙asafar. Titbaxxa u ti©bor vidjokameraΩg˙ira li hemm ˙dejn il-basket miftu˙ ta’ l-istess kamera.Tg˙olli l-vidjokamera u tittrombja lejn is-sema donnha qedissegwi l-g˙asafar.Wara ftit tifrex il-˙arsa tal-kameramadwar il-bqija tax-xenarju barra.

Il-muΩika fuq ir-radju donnha tog˙la xi ftit. KAREN tin©ibedlura wara t-triplaj biex ma tidhirx minn barra u bil-modtniΩΩel il-kamera ’l isfel u tkompli t˙ares minn ©o fiha.

Jinstema’ d-daqq ta’ telefown minn ©ewwa.

KAREN tin˙asad u tniΩΩel il-kamera. T˙affef biex to˙ro©tirrispondi t-telefown; tinduna li g˙ad g˙andha idha mçappsabiΩ-Ωebg˙a, taqbad il-biçça çarruta mill-kavallett u timsa˙hamalajr u timsa˙ ukoll il-kamera bil-galbu u titlaqha fl-art˙dejn il-gallarija .To˙ro©.

Pawsa.

Iç-çempil tat-telefown jieqaf.

Wara ftit jinstema’ oss b˙al donnu ta’ xi add qed jaqla’ ujçarrat l-imsiemer mill-injam u wara ftit wa˙da mill-foljitriplaj tal-gallarija titbewwaq ’il barra. ÛarΩira u tiçritao˙ra, u l-folja tinqala’ ’l barra mill-gallarija u taqa’ g˙alisfel.

Fil-fet˙a tixref ras IL-ÓADDIEM; jinsab fuq l-armar ta’ l-iskafolding u f’idu g˙andu martell kbir li bih kien qed jolza


u jaqla’ l-injam. Jaqla’ xi biçça injam o˙ra, hekk li jkabbaril-fet˙a tal-gallarija.

Imwa˙˙la fil-g˙oli fuq barra hemm tabella ma˙ruqa bix-xemx u mimlija tiçpis u siment b’miktub fuqha “W. G. &Sons Contractors” u xi numru tat-telefown bilkemm jinqara.

IL-ÓADDIEM jidher ifarfar t-trab minn fuq g˙ajnejh,imbag˙ad jitbaxxa u jmexxi u jirran©a xi twavel ta˙tu biexikun jista’ jitla’ skaluna o˙ra aktar fil-g˙oli. Meta jlesti,jittawwal g˙al ©ol-kamra.

L-ewwel ma jilma˙ hija l-vidjokamera quddiem imnie˙rufil-gallarija u jwarrabha lura min-nofs.

IL-ÓADDIEM (ideffes rasu ’l ©ewwa): Ello!

Ming˙ajr ma jdum wisq jistenna twe©iba, jolza ru˙u mal-konkrit spor©ut ta’ l-art tal-gallarija u bla wisq tbatijajirnexxilu jixxabbat u jintasab hemm bilqieg˙da jistrie˙.

L-attenzjoni kollha tieg˙u hija mix˙uta ’l isfel, lejn ix-xellug minn fejn jinstema’ xi da˙q mhux bog˙od wisq,imbag˙ad ˙oss b˙al ta’ xi ˙add qed jaqbeΩ fl-ilma, ˙oss lijittenna g˙al darba tnejn immedjatament wara. Da˙q uçafçif ta’ ilma.

Bla ma jdawwar ˙arstu ˙lief g˙al xi sekonda jew tnejn,jintlewa lura u ja˙taf il-vidjokamera minn warajh. Jerfag˙hamalajr lejn g˙ajnejh, iteftef xi ftit mal-buttuni, sakemmjirnexxilu jixg˙elha. Jg˙olliha m’g˙ajnejh u jittrombjaminnha dritt ’l isfel lejn ix-xellug. Imma g˙adu mhuxsodisfatt: donnu biex jara a˙jar, iqum bilwieqfa, jixxabatftit u jitla’ bilqieg˙da fuq l-eqreb ˙adida minduda ta’ l-iskafolding. Jibqa’ mperreç hemm fuq, inkwadrat fl-ajruf’nofs il-gallarija, il-kamera mwa˙˙la m’g˙ajnejh.

Ma tantx huwa m˙aΩΩem sew u sforz it-tixbit il-qalΩietniΩillu sewwa ta˙t qg˙addu u minn wara kixef biçça sew

Att 2, Xena 1 53

minn dahru, hekk li jidher l-ilbies ta’ ta˙t.

Tid˙ol KAREN mil-lemin.Tkun sejra lejn il-kavallett metatilma˙ lill-ÓADDIEM. Tieqaf issummata. Tersaq lejh. Tkunse tg˙id xi ˙a©a meta d-dehra diΩutli ta’ lbiesu ter©a’tissummaha.

KAREN (bla ma tg˙olli le˙inha): Nista’ nkun naf x’inti tag˙melhemm?

IL-ÓADDIEM jinqata’ donnu sparalu xi ˙add. Jixxengel ’ilquddiem u lura, kwaΩi se jitlef il-bilanç g˙al kollox. KAREN

awtomatikament tkun se tipprova ΩΩommu iΩda tibΩa’ metatarah se jaqa’ lura fuqha. Hu jferfer idu, jitlaq il-kamerag˙al ©ewwa, jirnexxilu ja˙taf ˙adida wieqfa, jixxengelwa˙da g˙al barra, o˙ra g˙al ©ewwa u jaqa’, aktar millijaqbeΩ, hekk li jispiçça fl-art fil-gallarija. Mal-waqg˙approva wkoll iΩomm ma’ KAREN hekk li hi tispiçça fl’artmieg˙u, b’xi biççtejn injam madwarhom.

IL-ÓADDIEM (pront iqum): Óaqq il-bag˙la dinja! Mela qedti©©ennen int! Mela Alla qed i©ennek lilek! Óaqq dik!...

KAREN: Toqg˙od tg˙ajjat xejn! Tini daqqa t’id!

IL-ÓADDIEM: ...Int trid toqtolni jew? Trid toqtolni jewwila,g˙andek tliet sulari g˙al alla u ommu hemm barra!

KAREN: Tridx ma tg˙ajjatx!...

IL-ÓADDIEM: ...Tridhom isibuni hemm isfel b’g˙onqi miksurjewwilla! Mela veru qed ti©©ennen int!

KAREN: Tg˙ajjat xejn g˙idtlek! Kollu tort tieg˙ek!

IL-ÓADDIEM: Tort tieg˙i! Mela ostra veru!...

KAREN: Int il-mi©nun! Xi tlajt tag˙mel hemm fuq? (titbaxxa uti©bor il-kamera – teΩaminaha.) Issa hemm int: irran©ajtha! Matridx tixg˙el! Kissirtha! Taf kemm tiswa dik – eh taf?...


IL-ÓADDIEM: X’tiswa! A˙jar dik milli g˙onqi! U toqg˙od tg˙ajjatmieg˙i xejn!...

KAREN: Int qed tg˙ajjat!

IL-ÓADDIEM: ...Dik taf tiddobba o˙ra b˙alha, tibdilha! Immamhux g˙onqi. Mhux rasi!

KAREN: Trid tara jkunx worth it.

IL-ÓADDIEM: Xiex?

KAREN: Xejn.

IL-ÓADDIEM: X’g˙idt mela?

KAREN: Xejn! Irran©ajtha dik il-kamera, dak li g˙idt! Mur sewwihaissa. Fottej... (tieqaf – iddur u titlaq il-kamera fuq is-sufan.)

IL-ÓADDIEM pront ji©borha.

IL-ÓADDIEM: U x’fottejt. Dik tissewwa. Tihieli jekk ma tridhiextaf?

KAREN (te˙odhielu minn idu): Mela kif! Ara, mur kompli li kontse tag˙mel. Ilek g˙odwa s˙i˙a hawn.

IL-ÓADDIEM: Allura? Na˙dem qieg˙ed. Ta˙t xemx tiΩre©! Ta˙sebforsi kont ittellg˙u int wa˙dek dak l-iskafolding kollu kieku?

KAREN: Xiex wa˙dek? Fejn marru t-tnejn l-o˙ra?

IL-ÓADDIEM: Dawk mhux mieg˙i. Ìew i˙ottu biss.

KAREN: Nittama mela mhux se tiççar©jani tag˙hom tal-©urnatakollha.

IL-ÓADDIEM: X’niççar©ja! Kif ftehemna. La inqas u ’aqqas iΩjed.

KAREN: Kif ftehemna, right!

IL-ÓADDIEM jer©a’ jo˙ro© fuq l-iskafolding u jag˙mel biexjer©a’ jkompli jaqla’ l-injam.

KAREN: U min qallek tibda taqla’ dak l-injam?

IL-ÓADDIEM: G˙idtlek kont – dak irid jinqala’ llum.

Att 2, Xena 1 55

KAREN: Imma l-gallarija m’hix se titwa˙˙al illum, hux hekk.

IL-ÓADDIEM: Dik g˙ada.

KAREN: Naturalment.

IL-ÓADDIEM: Jonqoshom i©ibu xi biççtejn aluminju.

KAREN: Naturalment!

IL-ÓADDIEM: Óalli f’idejja int, Dik s’g˙ada titla’. Ma trid xejn.

KAREN: Huwa ta’ xejn qed in˙allas.

IL-ÓADDIEM: (minn barra jaqla’ wkoll it-tabella ta’ King RealEstate bis-“SOLD BY” fuqha, u jitlaqha g˙al ©ol-kamra g˙alsaqajn KAREN): Int ma qed t˙allasni xejn. Hu qed i˙allas.

KAREN (ti©borha u tmur tpo©©iha mal-˙ajt): Mhix affarik min qedi˙allas!

IL-ÓADDIEM: Mhux int qed tg˙id, jew, ti©i bil-paroli!

KAREN: Se t˙allu l-iskafolding hemm il-lejl kollu allura? U jekkjid˙lu n-nies? Jekk jid˙ol xi˙add?

IL-ÓADDIEM: TibΩax. Issa naqla’ l-a˙˙ar skaluni. Óadd ma jkunjista’ jitla’.

KAREN: Óadd tg˙id int!

IL-ÓADDIEM (i˙ares madwaru): Mhux g˙ax g˙ad hawn wisqx’tie˙u hawn©ew, hekk jew hekk.

KAREN: Mhix affarik x’hawn.

IL-ÓADDIEM: Ma jkunx hawn xi ˙add hawn il-lejla hekk jewhekk? (ma twe©ibx) Jew mhux hawn torqdu intom?

KAREN: Mhux affarik min jorqod fejn!

IL-ÓADDIEM: U orrajt – orrajt! Mhix affarija! Aktar jien; verumara trid tkun biex tqabbiΩhielek! ...Af li mara jkun jonqosnijien...

KAREN: Hi tarax! Wa˙˙al fin-nisa! Dejjem il-mara te˙el. Tidher


li miΩΩewwe© int!

IL-ÓADDIEM: G˙al dnubieti! MiΩΩewwe©... U kieku stess! Minqatt seta’ jistaporti mara. ’Qas ix-xitan!

KAREN: Liema mara tistaportik lilek, dak li nixtieq naf.

IL-ÓADDIEM: Mara x’mara? M’g˙andix bΩonn mara jien.

KAREN: Eh le? (turi barra l-gallarija) Tieg˙ek dik it-tabella, le?

IL-ÓADDIEM: Tieg˙i, mela ta’ min.

KAREN: Int W.G. (alfabet IngliΩ) g˙andi nissoponi mela. Óa nara....X’ismek tg˙id?... W. G...

IL-ÓADDIEM: Ta’ Wi©i jg˙iduli...

KAREN: ...Le, tg˙idlix. Forsi a˙jar t˙allini bil-kurΩità, grazzi!NuΩa ftit l-imma©inazzjoni tieg˙i.

IL-ÓADDIEM ixengel rasu, idur biex imur ikompli ja˙dem.

IL-ÓADDIEM: Imma©inazzjoni – x’imma©inazzjoni? Nista’ nafbiex kont ©ejja? Tatek f’g˙ajnek it-tabella wkoll?

KAREN: Le. Sempliçement kont se ngidlek g˙al dwar dik l-“andSons” ...

IL-ÓADDIEM (jibda nieΩel l-iskafolding): X’endzans! X’int tg˙id?

KAREN: Hemm – it-tabella: “And Sons”.

IL-ÓADDIEM: Eh dik.

KAREN: Dik. Wa˙dek qed narak – m’iniex naralek “and sons”lilek. Jew dawk ukoll je˙tie©li nuΩa l-imma©inazzjoni tieg˙ig˙alihom, kif forsi wΩajtha int?

IL-ÓADDIEM: X’int tg˙id, nista naf!... Ara aqta’ l-paroli u allinina˙dem. A˙jar mort ©ibtli xi Seven Up.

KAREN: Hmm; naqta’ rasi li m’hemm ebda and sons!

IL-ÓADDIEM: Tfal ji©ifieri? G˙at-tfal qed tg˙id?.

KAREN: Tfal. Lanqas wie˙ed. Jew wa˙da.

Att 2, Xena 1 57

IL-ÓADDIEM: Eh! Eh g˙alhekk! Ma tridx tag˙mel im˙atra jew inthux??

KAREN: Im˙atra? Le, grazzi. M’iniex lag˙aba jien, grazzi.

IL-ÓADDIEM: Le; mara int. Paroli biss...

KAREN: Ok! Tridni nag˙millek im˙atra! Ok, nag˙mlu m˙atra!

IL-ÓADDIEM: E˙e? Eh, u g˙al xiex?

KAREN: Xiex g˙alxiex?

IL-ÓADDIEM: L-im˙atra hu! G˙alxiex...

KAREN: Ok. Però ma nesa©erawx. Ebda talbiet... eççessivi! Lijoffendu l-pudur!

IL-ÓADDIEM: Pudur mieg˙ek! Lili tini birra u ˙allini bi kwieti!Dak li rrid.

KAREN: Bil-qalb kollha. U jekk nirba˙ jien... irrispettali ftit il-pudur lili – jimporta? – u t˙aΩΩem sew. Kull meta titbaxxa uttini dahrek tikxifli nofs il-warrani u ng˙idlek is-sew niddejjaqil-˙in kollu ndawwar wiççi kull meta rrid inkellmek.

IL-ÓADDIEM (jid˙aq): Tg˙id int, tippreferi wiççi g˙al sormi.SkuΩani jekk offendejtlek... il-pudur!

KAREN: Apposta tag˙mluha, hux veru, Sur Wi©i Endsans! Tie˙dupjaçir turu kemm intom vulgari.

IL-ÓADDIEM: A˙na min?

KAREN: Ara, insieha. Mur. Mur kompli.

IL-ÓADDIEM: Le! Issa le. Stenna. Trid tara l-endzas? (ida˙˙al idufil-but tal-qalziet – jipprova jo˙ro© kartiera – imma je˙tie©lujit˙aΩΩem biex jo˙ro©ha. I˙oll iç-çinturin) Stenna!

KAREN iddawwar arsitha eΩasperata u twarrab minn dejh.IL-ÓADDIEM jid˙aq, imma malajr ilesti; jixxabbat mal-˙adid u f’tebqa’ t’g˙ajn jer©a’ jid˙ol mill-gallarija. KAREN

qabdet il-pniezel u l-paletta u m'hix se t˙ares lejh iΩjed.


KAREN: Mur kompli! X’int tag˙mel hawn?...

IL-ÓADDIEM: Hawn. (jo˙ro© il-kartiera mill-but) Óares. (jifta˙hau jo˙ro© ritratt) Óares! (ta˙t imne˙irha.)

KAREN: Allura?

IL-ÓADDIEM: Dawk huma. Dawk l-endzans tieg˙i! Uliedi. Georgeu Alex.

KAREN: Ah. (pawsa qasira) U t-tifla? M’hix tieg˙ek dik?

IL-ÓADDIEM: Xiex Rita? Marret soru dik.

KAREN (titbissem): Tara! The Lord works in mysterious ways!Temmen fil-pridestinazzjoni int?

IL-ÓADDIEM: X’int tg˙id? U dak – arah – dak il-kbir.

KAREN: Ta’ fuq il-mutur?

IL-ÓADDIEM: Issa kiber ˙eqq. Imma fih faqg˙a, le?

KAREN: Malajr rabba ll-©wiena˙ ukoll nassumi...

IL-ÓADDIEM: Qed jistudja g˙al tabib dak issa.

KAREN: E˙e! Mur obsor?

IL-ÓADDIEM: Mela! Dak kellu mo˙˙!

KAREN: Kellu?

IL-ÓADDIEM: U g˙andu. Tabib! – Sen’o˙ra u speçjalist!

KAREN: Iva eh. Ìinekolo©ija jkolli ng˙id.

IL-ÓADDIEM: Xiex? – Mela! Sen’o˙ra.

KAREN (sa fl-a˙˙ar tie˙u r-ritratt): Jidher. U Ω-Ωg˙ir? Tg˙idlixsejjer ners.

IL-ÓADDIEM: X’ners? Ósibtu xi wie˙ed minn dawk jew!

KAREN: Jiddependi min huma dawk.

IL-ÓADDIEM: Ma tafx? Staqsi ’l ˙abibek. Jara ˙afna minnhomma’ wiççu jkolli ng˙id!

Att 2, Xena 1 59

KAREN: Hemm bΩonn taqa’ dejjem hemm? U dejjem personali?

IL-ÓADDIEM: Personali? Jien! U int, mela, x’int tag˙mel int?(je˙dilha r-ritratt minn idha) Ara ©ib ’l hawn.

KAREN: Hi ara! Int ridt turihuli wara kollox.

IL-ÓADDIEM: Im˙atra kienet, dak kollox. U jien irba˙tha. U mur©ibli dik il-birra!

KAREN: Ara – mela ˙sibtni seftura lili!...

IL-ÓADDIEM: Le. Ósibtek mara imma, u li kelma ΩΩommha,paroli!... (ixengel rasu – idur lura g˙all-gallarija)

KAREN: ...Jew il-mara tieg˙ek jien!

IL-ÓADDIEM: ...Mara Ωgur m’intix. Aktar jien...

KAREN: Stenna!

IL-ÓADDIEM jieqaf..

KAREN: Po©©i. (iddur u timxi lejn il-bieb ta’ ©ewwa) Po©©ig˙idtlek! Issa n©ibhielek il-birra, mela le. Imma wara maner©ax nara wiççek hawn©ew, ok?

IL-ÓADDIEM: Liema wiçç?

KAREN: Ixrobha u o˙ro©. (to˙ro©)

IL-ÓADDIEM: Ok. Thank you! Thank you very nice!

Jid˙ol lura ’l ©ewwa. Jo˙ro© sigarett u jmur ipo©©i fuq is-sufan. Qabel ipo©©i jfarfar xi ftit il-warrani imma mbag˙adjintelaq b’ru˙u u ©ismu fuqu.

Tid˙ol KAREN bi flixkun tal-birra miftu˙.

KAREN (tersaq lejh imma tieqaf qabel ittih il-flixkun): Jimportatqum minn hemm?

IL-ÓADDIEM: G˙aliex? Se n˙ammi©ulek?

KAREN: Yes.

IL-ÓADDIEM: Yes! (imma jqum) U orrajt, orrajt. (jie˙u l-flixkun)


Grazzi. Thank you very, very nice! (imur ipo©©i fuq il-banketta˙dejn il-pittura.) Stajt ©ibt tazza jew.

KAREN: M’hawnx tazez. G˙adna ma ©arrejniex kollox.

IL-ÓADDIEM (xejn konvint): Mhux hekk.

KAREN tinjorah. Titlajja mal-kamra tistennieh jixrob.Timsa˙ u ti©bor xi rmied inviΩibbli tas-sigarett minn fuq is-sufan, tfarfar is-sufan sew u tirran©a t-tapit f’postu.

IL-ÓADDIEM (jixrob bla g˙a©la - g˙ajnejn jaqg˙u fuq il-pittura):Allura din tieg˙ek?

KAREN: Tieg˙i.

IL-ÓADDIEM: Xog˙lok, eh?

KAREN: Xog˙li.

IL-ÓADDIEM: Xog˙ol eh? (ikemmex xufftejh) Xog˙ol sabi˙!

KAREN: Xog˙ol iva.

IL-ÓADDIEM: Xog˙ol sabi˙. A˙jar milli tixxabbat ma skafoldingu skaluni mog˙la tliet sulari minn daqshekk!

KAREN: Xorta xog˙ol imma.

IL-ÓADDIEM: Iva, hux? Min jaf xi jtuk tad-danger money lilekwkoll...

Ine˙˙i l-flixkun minn ˙alqu u jniΩΩlu fuq it-tavolina fejnhemm in-natura morta.

KAREN (twerΩaq): Attent! Mhux hemm!...

Tard wisq. Il-mejda tiΩbilançja ru˙ha u l-vaΩun jispiççamkisser fl-art, il-fjuri jg˙umu f’g˙adira ilma.

KAREN: Ara x’g˙amilt... Ara x’g˙amilt!

IL-ÓADDIEM: Tajba din! (pront jittbaxxa biex ji©bor il-flixkunbirra li baqa’ ma nkisirx) Fejn kont naf! Biçça tavolina mitru˙ab˙al dik!

Att 2, Xena 1 61

KAREN: Prosit! L-aqwa li salvajt dak!

IL-ÓADDIEM: U mela! Ûgur kont se ttini ie˙or jewwilla int!

KAREN (g˙arkobbtejha dejh ti©bor il-biççiet tal-vaΩun): Tkisserbiss taf!

IL-ÓADDIEM: (jg˙addilha l-fjuri li ©abar) Hekk jew hekk dikmhux lesta kienet?

KAREN: KwaΩi.

IL-ÓADDIEM: Jien lesta naraha. X’tag˙mel biha issa – tbig˙ha?

KAREN tinjora l-fjuri u ma twe©ibx.

IL-ÓADDIEM: Nibd’o˙ra li kont minnek. Xi ˙a©a aktar... hekk,a˙jar – aktar ˙ajja.

KAREN: Ukoll!

IL-ÓADDIEM: Tridnix nippuΩalek?

KAREN (sarkastika): Grazzi.

IL-ÓADDIEM: Bis-sod. Meta trid.

KAREN: G˙aliex, m’g˙andekx x’tag˙mel biΩΩejjed?

IL-ÓADDIEM: G˙andi. Dejjem inla˙˙aq ma kollox, tibΩax...

KAREN to˙ro© fil-kurutur biex i©©ib xkupa u pala.

KAREN (hi u ˙ier©a): M’Alla u max-xitan ukoll ikolli ng˙id.

IL-ÓADDIEM: Ma’ kollox.

KAREN (minn barra, imma qrib): U l-mara? M’g˙andekx il-maratistenniek id-dar?

IL-ÓADDIEM: X’mara?

KAREN (l-istess, imma ©ejja lura): G˙adek kemm urejtni t-tfal –nissoponi li mara g˙andek ukoll.

IL-ÓADDIEM: Mara! (Kemm kemm pawsa; imbag˙ad:) Kelli.

KAREN: Kellek... (tid˙ol bl-ixkupa u l-pala) Kellek! Ji©ifierig˙andi nifhem li m’g˙adx g˙andek forsi? Forsi armel... Miskin!


IL-ÓADDIEM: Le, x’armel armel!

KAREN: ...Miskin! Mela? Forsi l-mara marida. Tinsab f’xi sptar?Marda inkurabbli forsi! U n-nurse dejjem mag˙ha. U ibnek bissjista’ jfejjaqha! Malli jil˙aq speçjalist!...

IL-ÓADDIEM: Aqtag˙ha trid.

KAREN: ...Is-sena d-die˙la!...

IL-ÓADDIEM: Aqtag˙ha!

KAREN: Ok!

Pawsa. KAREN tixkupa l-fdalijiet tal-flixkun imkisser.

IL-ÓADDIEM (jixrob – bejn belg˙a u o˙ra – bilkemm jinftiehem):Isseparat.

KAREN (semg˙etu): SkuΩi?

IL-ÓADDIEM: Isseparajna. M’g˙adniex flimkien.

KAREN: Ah! Annullament forsi?

IL-ÓADDIEM: Separazzjoni – annullament! Mhux xorta.

KAREN: Xorta. G˙all-fini ta’ dal-mument – ta’ l-okkaΩjoniimminenti – xorta. Ejja ng˙idu li xorta.

IL-ÓADDIEM: X’int tg˙id?

KAREN: Xejn. Qed inkompli mieg˙ek.

IL-ÓADDIEM: Ma konniex naqblu. Dejjem tiffitta! Tiffissa!G˙ajjura daqs... daqs...

KAREN: Daqs xitan!

IL-ÓADDIEM: ...daqs mara!

KAREN: Mara – xitan!...

IL-ÓADDIEM: Eh! ...U fitta! Ostra fitta? B˙alek. Id-dar tridhadejjem pinna, ma tista’ t˙alli xejn fuq si©©u, fuq mejda. Udie˙la u ˙ier©a – dejjem die˙la u ˙ier©a – daqqa tal-˙axix –daqqa tal-˙obΩ – daqqa pitrolju! ’Qas li konna nixorbuh!

Att 2, Xena 1 63

Dejjem sejra – dejjem die˙la u ˙ier©a! Alla jaf fejn! U lili:daqqa niΩΩel iΩ-Ωibel, o˙ra tella’ l-˙asla fuq il-bejt! Bibien utwieqi dejjem mag˙luqa ma tid˙olx xi traba... Kienet se©©enninni.

KAREN: Miskin. U mbag˙ad wara – wara kemm, tmintax-ilsena?... ma fla˙tx aktar! Separazzjoni.

IL-ÓADDIEM: Dsatax-il sena... Fejn taf kemm int?

KAREN: It-tfal. Il-kbir mhux xi daqshekk g˙andu?

IL-ÓADDIEM: Hmm.

KAREN: Wara dsatax-il sena!... U finita la commedia! Non neposso più! Annulamento ò la morte! Consumatum est! Est jewnon est!

IL-ÓADDIEM: Eh, annullament. Ma kenitx ˙a©a façli, ta.

KAREN (ti©bor il-fdalijiet kbar tal-vaΩun u tmur bihom lejn il-bank tax-xog˙ol): Nimma©ina. Diffiçli ma tikkunsmax Ωwie©wara dsatax-il sena. U bi tlett itfal imdendlin ma’ djulkom.

IL-ÓADDIEM: M’intix temminni?

KAREN (ti©i lura lejn il-kavallett b’tila vojta): G˙aliex m’g˙andixnemmnek? Ìrajja ta’ kuljum – taqraha fuq kull gazzetta!Tisma’ biha fuq kull programm – radju u televixin. U maninsewx il-kejbil!

KAREN tne˙˙i l-pittura li kellha fuq il-kavallett u flokhatpo©©i t-tila vojta.

IL-ÓADDIEM donnu jie˙u dan b˙ala stedina u jqum, jaqbadil-banketta u jersaq biha lejn il-gallarija.

IL-ÓADDIEM: Id-dawl Ok hawn? (iniΩΩel il-banketta) Alluramela! Kif tridni noqg˙odlok?

KAREN: Toqg˙odli? SkuΩi?

IL-ÓADDIEM: NippuΩalek, hu.


KAREN: Trid tiççajta!

IL-ÓADDIEM: Anqas xejn.

KAREN: TippuΩali! ’Qas kieku! U kieku stess, ix-xog˙ol hemmbarra tispiççah is-sajf li ©ej?!

IL-ÓADDIEM: G˙al-lum daqshekk.

KAREN: Xiex daqshekk?

IL-ÓADDIEM (jog˙rok dahru): Jalla ©bidtx xi muskolu – l-ewwelmeta waqajt – u mbag˙ad issa kif tbaxxejt g˙al dak il-flixkun...

KAREN: Ng˙idlek xi ©bidt! Ara ˙allik miç-çajt. Mur kompli.

IL-ÓADDIEM: Bis-sod. Daqshekk illum, hekk jew hekk. ’Qaskieku; kellu ji©i wie˙ed mit-tfal jag˙ti daqqa t’id. Ili sieg˙anistennieh! Ma ©iex s’issa, alla m’g˙amlu!

KAREN: U liema minnhom dan, it-tabib jew in-ners?

IL-ÓADDIEM: M’iniex niççajta. Ma nistax inkompli wa˙di llum.Jiddispjaçini. Issa affarik. Jien qed noffrilek minn qalbi. Biexinpattilek. Veru ma nista’ nag˙mel xejn aktar illum. Però...jekk ma tafx tapprezza min jitolbok skuΩa ming˙ajr ma joqg˙odjilg˙aqlek saqajk...

KAREN: Mhux g˙alhekk. Taf li mhux g˙alhekk.

IL-ÓADDIEM: Naf? X’naf? G˙aliex mela? G˙andek xi ˙ag’o˙rax’tag˙mel? Sejra xi mkien?

KAREN: Ma sejra mkien...

IL-ÓADDIEM: Mhux ©ej tal-pitrolju g˙al li jista’ jkun, hux? Mhuxse nkun bejn tlieta mnejn sa fejn forsi! Jew trid titla’ tonxor intukoll?... TibΩax – nistenna...

KAREN: Tistenna xejn.

IL-ÓADDIEM: Int ejja. Ipprova. Tg˙idlix qatt ma pin©ejt figura ta’bniedem?...

KAREN: Kemm-il darba, grazzi.

Att 2, Xena 1 65

IL-ÓADDIEM: ...Nudi, qatt pin©ejt?

KAREN: ...Kemm-il darba!

IL-ÓADDIEM: Mela tapprezza. Jew forsi g˙ax ma tridx tpin©ira©el?

KAREN: M’g˙andux x’jaqsam!

IL-ÓADDIEM: Ok mela. Nissettjalek jien, tajjeb?...

KAREN: Tissettjali?

IL-ÓADDIEM: Il-poΩa!

KAREN: Ah! Anki dwar il-poΩaturi tifhem issa?

IL-ÓADDIEM: Xi ftit. It-tifel g˙andu afna kotba. Rajthom kemm-il darba...

KAREN: M’g˙andix dubju!

IL-ÓADDIEM: ...Naf kif g˙andek toqg˙od tibΩax...

KAREN: Kotba ta’ l-anatomija dawn ikolli ng˙id.

IL-ÓADDIEM: Anatomija. U fotografija. Kont dilettant tal-fotografija meta kont Ωg˙ir...

KAREN: A˙a! Mela allura tifhem xi ftit fl-arti.

IL-ÓADDIEM: Xi ftit. G˙ala le?

KAREN: U fid-disinn.

IL-ÓADDIEM: Xi ftit.

KAREN: Really? Veru? (turi lejn wie˙ed mill-bibien laterali tal-gallarija) Dak il-bieb mela, pereΩempju – xi tg˙idli fuqu?

IL-ÓADDIEM: Xi tridni ng˙idlek? X’g˙andu x’jaqsam?

KAREN: Biçça xog˙ol ta’ l-arti dak, ma taqbilx? Forsi rajtu. Kienwie˙ed mill-bibien ta’ Villa Verdagna. Dik li waqqg˙u s-senal-o˙ra. Taf liema qed ng˙idlek?

IL-ÓADDIEM: Smajt xi ˙a©a...

KAREN: Kul˙add dejjem sema’ xi a©a kieku. Imma osservah ftit;


ma jidhirlekx li fih valur artistiku, minbarra l-valur storiku?

IL-ÓADDIEM: Fih mela ma fihx!

KAREN: Taf fejn sibtu dak? Fuq ˙ajt ta’ remissaremissaremissaremissaremissa. Remissa tal-˙nieΩer!

IL-ÓADDIEM: Eh iva?

KAREN: Hekk hu.

IL-ÓADDIEM: E˙e? U dik il-kitba hemm – dik hemm kienet ukoll?

KAREN: Hemm – u fuq il-˙ajt tar-remissa. ÓaΩΩewha fuq kolloxu kullimkien.

IL-ÓADDIEM: U x’kien allejthom hemm dawk il-kliem? Dawk l-ittri? Tg˙idlix li g˙ax iΩΩomm mag˙hom!

KAREN: Mag˙hom – mag˙na – ma’ l-o˙rajn!...

IL-ÓADDIEM: ...Naqta’ rasi li g˙ax ma stajtx tne˙˙i Ω-Ωebg˙a!G˙alhekk! G˙ax inkella kont t˙assar... “il-kapolavur”!

KAREN: G˙alfejn kelli nne˙˙iha? It speaks for itself.

IL-ÓADDIEM: Eh. (i˙am˙am, imma jekk ma fehemx ma jurix)X’kien ma pittirtx xi kapolavur fuqha wkoll allura?

KAREN: Óallejtha b˙ala conversation piece... Jew g˙ax di©à fihakapolavur intrinsiku, biex insej˙ulu hekk. G˙ax ma kellixg˙alfejn immissha.

IL-ÓADDIEM idawwar ˙arstu lejn il-bieb l-ie˙or fuq ix-xellug.

IL-ÓADDIEM: U dak allura?

KAREN: Dak xiex?

IL-ÓADDIEM i˙ares ftit ie˙or imbag˙ad jersaq lejh deçiΩ.

IL-ÓADDIEM: Ara qtajtx ˙a. (iwarrab it-twavel li jg˙attu l-bieb -jikxef il-kitba “PN” bil-blu)

IL-ÓADDIEM (ifaqqa’ da˙qa): Eh, balleç? Bsart tajjeb? Bsart

Att 2, Xena 1 67

tajjeb jew ma bsartx! Eh?

KAREN titbissem sodisfatta imbag˙ad tinfaqa’ tid˙aq.

IL-ÓADDIEM: Biex qed tid˙aq? Fiha biex tid˙aq?

KAREN: Le, xejn! Çajta privata. (tid˙aq)

IL-ÓADDIEM: X’çajta?

KAREN: Int ma tifhimhiex... Ejja ng˙idu li hi sempliçi conversationpiece u naqtg˙uha hemm. Int ma tifhimx.

IL-ÓADDIEM: Ipprova, forsi nifhem!...

KAREN ixxengel rasha.

IL-ÓADDIEM: ...Ma tafx kif!

KAREN: Xi darba forsi tifhimha. Jew g˙id ’il ibnek ifhemhielek,©enju b˙al dak!

IL-ÓADDIEM i˙ares bl-akbar reqqa, irid jifhem akkost ta’kollox. Fl-a˙˙ar imur u jmiss iΩ-Ωebg˙a.

IL-ÓADDIEM: Di’ friska. Di’ int g˙amiltha.

KAREN: Prosit! Irba˙t nofs punt!

IL-ÓADDIEM: F’©ie˙ il-prularità, tg˙idlix! Veru jew le?

KAREN (xi ftit impressjonata li wasal s’hemm): PLUralità!

IL-ÓADDIEM: X’g˙idt jien!

KAREN: PRUlarità! Mhux pluralità!

IL-ÓADDIEM: Jien x’g˙idt? Plural, (bl-IngliΩ) singular – Plural!Plural-ità: X’g˙idt jien? Plu-ra-li-tà.

KAREN: Mhux hekk g˙idtha.

IL-ÓADDIEM: Mela x’g˙idt!

KAREN: U kieku stess g˙andek Ωball.

IL-ÓADDIEM: Xi Ωball? Prularità!

KAREN (tbissima): Il-pluralità. M’hux dak il-punt imma...


IL-ÓADDIEM: X’punt? Min qed isemmi punti? Min qed iΩomm il-punti!

KAREN: Il-punt hu l-predittibilità...

IL-ÓADDIEM: ...Xi ˙add qed iΩomm il-punti?

KAREN: ...Óa nara, taf tg˙idha? Predittibilità! Pre-dit-tibilità!

IL-ÓADDIEM: Predittidib... Predibibbiltà!

KAREN: Insomma, xi ˙a©a hekk. Jew tista’ ssej˙ilha wkoll apolitical statement – dwar il-predittibilità tal-©ens tag˙na.

IL-ÓADDIEM: Il-©ens issa?

KAREN: Il-©ens Malti. Mhux il-gazzetta.

IL-ÓADDIEM: X’gazzetta? X’int t˙awwad?

KAREN: Il-gazzetta. Tal-Knisja.

IL-ÓADDIEM: Die˙la l-Knisja issa wkoll?

KAREN: Jista’ jonqos! Im˙atra ma’ tafx li hemm gazzetta jisimha“Il-Ìens”.

IL-ÓADDIEM: Naf mela ma nafx! Meta kien l-a˙˙ar li xtratha t-tifla? Jalla hux il-biera˙...

KAREN: Il-biera˙ kien it-Tlieta.

IL-ÓADDIEM: Allura? U llum l-Erbg˙a!

KAREN: Il-biera˙ ma...

IL-ÓADDIEM: ...u g˙ada l-Óamis!

KAREN: Ma jistax ikun...

IL-ÓADDIEM: ...U pitg˙ada l-Ìimg˙a!

KAREN: Appuntu!

IL-ÓADDIEM: Appuntu!

KAREN ixxengel rasha. Tqum u tmur tpo©©i t-twavel lura,did-darba quddiem il-bieb bl-MLP fuqu, t˙alli dak bil-PNmikxuf.

Att 2, Xena 1 69

IL-ÓADDIEM: G˙alfejn qed ter©a’ ta˙bihom?

KAREN: G˙ax hekk imorru.

IL-ÓADDIEM: Jaqaw ©ej xi ˙add? Ìej il-kappillan ibierek forsi!Ma tridux ja˙sbek iΩΩomm mal-Labour jaqaw, Alla jilliberak?

KAREN: Ipprova ifhem; dik “reaction painting” – tipprova tantiçipar-reazzjoni prevedibbli ta’ min jaraha l-ewwel darba. Hemmmin jag˙mel dak li hu mistenni minnu: jaraha, jaraha l-ewwelwa˙da, u jaççettaha kif inhi. U hemm min jinduna, anzi,jistenna li jkun hemm bieb ie˙or in-na˙a l-o˙ra. U jkun jafx’hemm fuqu...

IL-ÓADDIEM: G˙aliex g˙andha jkollha Ωew© bibien dar, ng˙idjien? Eh, dik g˙idli.

KAREN: G˙as-simetrija forsi? Jew f’©ie˙ il-pluralità? Jew g˙axhemm min ifittex bieb ie˙or...

IL-ÓADDIEM: ...Qatt rajthom jibnu dar b’Ωew© bibien – ˙dejnxulxin?

KAREN: ...Hemm min ifittex bieb ie˙or u allura n˙allih isib biebie˙or. U meta jsibu, hemm min jaççettah kif inhu – ming˙ajr mati©ih il-kurΩità jara x’hemm mo˙bi ta˙t it-twavel. ...U hemmmin irid jaf aktar – min jissuspetta – u ma jifla˙x ma jmurx jarax’hemm miktub fuq il-bieb l-ie˙or. Jew jekk hemmx xi ˙a©a.Skond kemm hu akkanit...

IL-ÓADDIEM (pawsa qasira – forsi qed jipprova jifhem, josservaΩ-Ωew© bibien): U kieku stess po©©ejthom bil-maqlub.

KAREN: Bil-maqlub? Il-bibien? X’ji©ifieri?

IL-ÓADDIEM: Dak ried ikun hemm, u l-ie˙or hawn.

KAREN: U g˙aliex? Le, ˙a naqta’ jien! (t˙ares) Min˙abba ç-çappetti?...

IL-ÓADDIEM: U x’çappetti! Dak, l-MLP fuq ix-xellug, il-PN fuq


il-lemin: partit tax-xellug – partit tal-lemin! Eh!

KAREN: Prosit! (iççapçap bil-mod) Prosit. Qed nara li nitfa xjenzapolitika rnexxielek titg˙allimha mill-Brigata. Çerti puntitalanqas taf tammettihom kif inhuma. G˙ad hemm xellug ulemin g˙alik!

IL-ÓADDIEM (kburi bih innifsu): G˙aliex le? B’daqshekk? Jienma nist˙ix ng˙id x’jien jien!

KAREN: Hemm min la jixtieq ikun irid jammetti li hu lemini ulanqas xellugi...

IL-ÓADDIEM: Jew wie˙ed jew l-ie˙or – trid tkun. Ti©ix tg˙idli.Jew xi opportunist!

KAREN: Prikonçezzjoni komuni, Infatti qed ter©a’ tiddiΩappuntani.Nirtira ç-çapçipa.

IL-ÓADDIEM: X’il-qa˙beç! X’g˙idt issa? Jew wie˙ed jew l-ie˙or!...

KAREN: Mhux bilfors.

IL-ÓADDIEM: ...Jew opportunist! Uwwejja! Ti©ix tg˙idli! Manoqog˙dux ng˙attu x-xemx bl-g˙arbiel!

KAREN (daret tosserva l-bibien): Le. Definitely! Jibqg˙u fejnhuma. Dimensjoni o˙ra. Xejn xejn nara kemm ikun hemm minjinduna; min b˙alek ma jarax ˙lief sal-ponta ta’ mnie˙ru.

Taqbad il-pittura lesta minn fuq il-kavalett u tmur titfag˙hafuq il-bank.

IL-ÓADDIEM re©a’ qabad il-banketta f’idu u qed jistennieha.

IL-ÓADDIEM: Fejn tridni allura – quddiem il-PN jew l-MLP?

KAREN (tipposponi d-deçiΩjoni): Kieku int fejn tippreferi? Fejnt˙ossok komdu ...politikament?

IL-ÓADDIEM : Fejn tridni int. F’idejk.

KAREN (l-istess): Daqshekk ©wejjed eh! Tissorprendini tassew!

Att 2, Xena 1 71

Kieku stess, ma rridx inpin©i bibien.

IL-ÓADDIEM: Orrajt! No problem!

Imur isib post f’nofs il-kamra biswit il-gallarija u jizzetta l-banketta. Ipo©©i u jibda jassumi xi poΩa jew tnejn sakemmisib wa˙da tajba.

IL-ÓADDIEM: Hekk jew hekk, ma ne˙ux g˙alija tg˙idli ma nifhimx.Huwa meta jibdew jg˙iduli li jien nifhem, hemmhekk nibdanibΩa’ jien, meta jg˙iduli int g˙andek dritt tifhem: hemmhekkinkun naf li qed jippruvaw ja˙xuni... (sab il-poΩa) Hekk tajjeb?

KAREN (bilkemm g˙adha ˙arset): M’hu tajjeb xejn...

T˙ares. Tinteba˙ kontra qalba li istintivament assuma poΩatajba – professjonali. U hu qisu mhux hu.

IL-ÓADDIEM (jibdel il-poΩa): Jew forsi a˙jar hekk?

KAREN: Le. (pawsa – il-verità) L-o˙ra... Jekk g˙adek tiftakar kifkienet.

Bla kliem, IL-ÓADDIEM jer©a’ jassumi l-poΩa, ˙arstu lilhinnminnha.

Pawsa.

KAREN (tosserva l-poΩa): ...TibΩax, jekk toqg˙od tistenna liling˙idlek kemm tifhem, iddum tistenna ftit.

IL-ÓADDIEM ma jit˙arrikx.

Biçça karbonella f’idha, KAREN t˙ares lejh imbag˙ad lejnit-tila vojta. Imbag˙ad, bil-mod, tipprova t˙aΩΩeΩ xi linjajew tnejn. Dlonk tieqaf.

KAREN: U kieku stess, kemm ta˙seb kapaçi tibqa’ hekk, bla matiççaqlaq?

IL-ÓADDIEM: Kemm hemm bΩonn. U twa˙˙alx fija jekk m’intixkapaçi tpin©i.

KAREN: Ukoll! (ter©a’ tibda t˙aΩΩeΩ xi linji bi ftit aktar


konçentrazzjoni) G˙andi nassumi mdorri hekk, bilqieg˙dab’idejk fuq Ωaqqek ma tag˙mel xejn.

IL-ÓADDIEM ma jwe©ibx. KAREN t˙ares lejh, tistennareazzjoni;g˙alxejn. Dlonk ter©a’ tkompli ta˙dem.

Tieqaf, titlaq il-karbonella minn idha u tmur lejn ir-roknatal-bank.

IL-ÓADDIEM (ma jiççaqlaqx): Di©à lesta?

KAREN: Ibq’hemm.

IL-ÓADDIEM: Yes, Mam!

Ti©i lura b’vaΩett bit-tepentina, paletta bil-kuluri u xi pniezel.

IL-ÓADDIEM: L-istess poΩa?

KAREN: Iva... Tiççaqlaqx.

IL-ÓADDIEM: TibΩax. Óadida.

KAREN tibda tiskeççja bil-pinzell, terpentina u ftit kulur.

IL-ÓADDIEM: Sod daqs blata. Óadida.

KAREN tkompli, imma ftit inçerta u mifxula. Tie˙u biçça utixxotta fejn g˙adha kemm lestiet.

IL-ÓADDIEM: Ittajmjani jekk trid. Nag˙millek kwarta ’qasinçaqlaqlek muskolu.

KAREN: Ólief ˙alqek.

IL-ÓADDIEM: Óalqi xiex?

KAREN: Qed jiççaqlaq. Muskolu wkoll dak.

IL-ÓADDIEM: Ing˙id ukoll.

KAREN: Muskolu Ωejjed. Mo˙li fuqek.

IL-ÓADDIEM: Hekk ta˙seb?

KAREN: Ûgur xejn ta’ siwi ma ˙are© minnu s’issa.

IL-ÓADDIEM: Hekk ta˙seb?

KAREN: U hekk hu.

Att 2, Xena 2 73

IL-ÓADDIEM: Meta trid nurik...

KAREN: Tiççaqlaqx.

IL-ÓADDIEM: ...Kemm trid. U meta trid.

KAREN: ’Qas ilek minuta!...

IL-ÓADDIEM (jipprova ma jçaqlaqx xufftejh): Hmm. Issa tara.Kwarta. Ittajmjani.

KAREN tg˙olli ˙arsitha kemxejn kemxejn kemxejn kemxejn kemxejn u ter©a’ ddur lura fuqxog˙olha. Tkompli ta˙dem g˙al ftit. Ter©a’ t˙ares. Tieqaf.

Bla ma ta˙sibha darbtejn tersaq fuq IL-ÓADDIEM, te˙odluidu u tpo©©ihielu fuq irkobbtu. Hu i˙alliha bla ma jitniffes.T˙ares lejn wiççu – iddawwarlu geddumu ˙arira ’l fuq.Tne˙˙ilu xi trab minn fuq g˙ajnejh. Issa tinsab biswitu –wiççhom qrib sew ta’ xulxin.

IL-ÓADDIEM: Meta trid...

KAREN ma tisimg˙ux. T˙ares lejh imma donnha nsiet ming˙andha quddiemha. Mo˙˙ha fuq ix-xog˙ol biss issa.

KAREN (issikktu - tirra©alu idejh fuq irkobbtu) ): Xxx. (issa kalma– qisha qed tkellem tifel Ωg˙ir imqareb) Titkellimx. Utiççaqlaqx.

IL-ÓADDIEM: Qed nipprova: ma niççaqlaqx.

T˙ares lejh. Titbieg˙ed minnu malajr u tmur lura mal-kavallett. Ta˙dem. U tkompli ta˙dem...

Id-dawl jitbaxxa bil-mod il-mod, impersittibbli.

U jkompli jitbaxxa...

Id-dalma.

2 Xena

Huwa u jissa˙˙a˙ id-dawl jinstema’ d-daqq ta’ qanpiena ©ejminn knisja mbieg˙da.


Barra l-gallarija, il-˙mura ta nΩul ix-xemx.

G˙adda xi ftit ˙in mhux ˙aΩin.

Minn barra jinstema’ t-tpespis ge©wi©ija ta’ l-g˙asafarmi©bura fis-si©ar g˙all-g˙abex.

IL-ÓADDIEM, statwa ta’ l-ir˙am, jinsab f’poΩa o˙ra, forsipoΩa aktar g˙erja.

Ódejn saqajh hemm xi flixkun birra u tazza xorb.

KAREN tinsab fil-gallarija t˙ares ’il ©ewwa tosservaxog˙olha, iΩda aristha kultant timra˙’il barra donnu hemmxi˙a©a qed ti©bidlha l-attenzjoni.

IL-ÓADDIEM: Lesta?

KAREN ma twe©ibx.

IL-ÓADDIEM: X’int tara sabi˙?

KAREN: An©lu. An©lu abjad.

IL-ÓADDIEM: Ijja! Tarax!

KAREN: Veru. Hemm isfel, donnu tiela’ jixxabbat ma’ ˙ajt ta’bit˙a, ix-xemx eΩatt wara s-sejf mg˙olli f'idu...

IL-ÓADDIEM: Ijja!

KAREN: Le veru... Talanqas hekk donnu: sejf – f’idu ier©a minnbejn il-˙arrub. Li kieku kelli l-kamera... U hemm xi˙add dejhukoll. (tg˙atti g˙ajnejha, ir-ra©©i tax-xemx nieΩla jg˙ammxuhag˙al mument)

IL-ÓADDIEM: ...U tg˙id mhux San GuΩepp! (jiççaqlaq – imattardrieg˙u u jiddritta dahru) U jien, nista’ narah jien ukoll dan l-an©lu?...

KAREN: Le. (iddur biex tid˙ol) Stenn, dalwaqt. Ftit ie˙or!...

IΩda di©à nieΩel mill-banketta.

KAREN: G˙alfejn iççaqlaqt! Kont kwaΩi lesta.

Att 2, Xena 2 75

IL-ÓADDIEM: Issa too late.

KAREN: Óassart kollox.

IL-ÓADDIEM (jersaq lejn il-gallarija, jog˙rok idejh u saqajhi©©amjati): Ma ˙assart xejn. Nistg˙u inkompluha g˙ada.

KAREN: G˙ada?

IL-ÓADDIEM: Jekk trid. (jo˙ro© dejha fil-gallarija) Trid nkomplug˙ada, le? Ma niddejjaq xejn jien.

KAREN: Ag˙mel int. Kif trid.

IL-ÓADDIEM: Fejn marlek dak l-an©lu?

KAREN (turi vagament): Le˙qet niΩlet ix-xemx. Hemm, ta˙t il-˙arruba... (tmur lejn il-pittura.)

IL-ÓADDIEM: Ma qed nara ebda an©li.

KAREN (tikkonçentra fuq il-pittura – ma tidhirx sodisfatta): Matafx fejn t˙ares, g˙alhekk. Óallik mis-swimming pool.

IL-ÓADDIEM: Nippreferi dawk it-tip ta’ an©li.

KAREN: M’g˙andix dubju.

IL-ÓADDIEM: G˙aliex int le, tg˙id?

KAREN: X’ta˙seb li se tara f’dad-dlam?

IL-ÓADDIEM: Nara. Nara.

KAREN: Ilkoll l-istess... Intom l-ir©iel. (sajjetta fil-bnazzi - apposta)Na˙seb kollu tort tag˙ha li g˙amlet li g˙amlet.

IL-ÓADDIEM: Min?

KAREN: Il-mara tieg˙ek.

IL-ÓADDIEM (idur mill-gallarija): X’mara? X’int tg˙id?... Intfejn taf x’g˙amlet?

KAREN: Mhux wisq ikolli ng˙id. Kieku m’g˙adekx tilbsu dak.(turi lejn idu)

IL-ÓADDIEM (i˙ares): Xiex?


KAREN: Iç-çurkett. Xorta g˙adek tilbsu.

IL-ÓADDIEM: Allura? G˙aliex m’g˙andix nilbsu?...

KAREN: G˙adek... t˙obbha g˙andi nimma©ina, le? Kieku ilek linΩajtu dak ukoll...

IL-ÓADDIEM: U g˙aliex m’g˙andix? Xi trid tg˙id fuqha?

KAREN: Jien – ng˙id? Int pjuttost, mela jien.

IL-ÓADDIEM: (jersaq i˙ares lejn il-pittura) Mhux li kien kontmara daqsha!

KAREN: Ukoll!

IL-ÓADDIEM: Qatt ma tkun mara daqsha int – bil-pittura u l-IngliΩtieg˙ek b’kollox!

KAREN: Eh, tajba! Issa jmiss lili ni©i insultata! L-ewwel hi – issajien... Hekk tag˙mel man-nisa li ssir taf int?

IL-ÓADDIEM: Int bdejt! Óallilha barra lil dik bejnietna...

KAREN: Bejnietna? U xi j©ag˙lek ta˙seb li jeΩisti xi bejnietna...bejnietna? Li qatt jista’ jeΩisti xi ˙a©a bejnietna – li jekk id-dinja ddum millennju ie˙or – li wkoll jekk tippuΩali g˙arwieng˙oxrin elf darba o˙ra, qatt jista’ jkun hemm xi a©a inkomunibejnietna?

IL-ÓADDIEM: G˙aliex le?

KAREN: G˙aliex le?...Apparti affarijiet ovvji li mhux ta’ minlanqas isemmihom, int g˙adek miΩΩewwe©, hux veru? Mhuxveru li sseparajt.

IL-ÓADDIEM: Min qallek mhux veru?

KAREN: Connie.

IL-ÓADDIEM (mismut): Min?...

KAREN: Martek – Connie. Il-mara tieg˙ek.

IL-ÓADDIEM: X’int?... (ma jafx x’se jg˙id, il-fixla qed tinbidel

Att 2, Xena 2 77

f’rabja ) Fejn tafha int lil dik?

KAREN: Lil Connie? Il-mara tieg˙ek?

IL-ÓADDIEM: Ter©ax issemmi isimha!...

KAREN: Ok! Arani mmutajt!

Pawsa qasira.

IL-ÓADDIEM: G˙id? Kif tafha? Fejn taf x’isimha?

KAREN: Lil min? Lil Connie?

IL-ÓADDIEM: G˙idtlek issemmihiex! (ja˙tafha minn spallejha –jissussaha u jix˙etha lura g˙al daharha fl-art)

KAREN: Mi©nun! Int taf x’int tag˙mel? X’inhu jtik!

IL-ÓADDIEM: Jiddispjaçini! (itiha idu biex tqum) Tort tieg˙ek!...

KAREN (tqum we˙edha): Itlaqli ’l barra!...

IL-ÓADDIEM: Mhux g˙ax ridt!... Imma tort tieg˙ek! (ter©a’ r-rabja) G˙alfejn ridt issemmiha – t˙assar kollox? Fejn tafha int,g˙id? Qed tfittixli passija? Eh? Qg˙adt tispjuna fuqi int ukoll?...

KAREN: Ukoll! Jien! Infittex passik! Lilek!

IL-ÓADDIEM: Mela kif taf?...

KAREN: G˙ax çemplet hi. Aktar kmieni dalg˙odu. Fuq it-telefown:hi kienet. Biex tara intix hawn, biex tara intix veru hawn. G˙axma tafdakx, g˙alhekk! G˙ax tafek tajjeb lilek. U çempletkmieni qabel ©ejt ukoll, jekk trid taf. Biex tara jekk wasaltx,biex tkun Ωgura li mort fejn kellek tmur. U qaltli – wara lig˙idtilha li m’intix hawn – trid taf x’qaltli, qaltli “Jekk maji©ix, çempilli, please, Ok!” G˙edtilha “Ok” u hi pronta “ “ Uisma’– stajt titkellem bil-Malti taf, Miss!” U sabbtet it-telefown. Hekk kif naf!

IL-ÓADDIEM: X’˙in kien?

KAREN: It-tmienja u ˙amsa. Fi x’˙in ˙ri©t dalg˙odu, g˙id il-verità?


IL-ÓADDIEM: Fis-sitta... Fi x’˙in! Fis-sitta... Int x’inhi affarik?...

KAREN: Hi qalet li mhux soltu to˙ro© qabel is-sebg˙a. Fejn mortqabel ©ejt hawn?

IL-ÓADDIEM: Fejn mort? Fejn mort?... X’inhi affarik, int? Fejnmort... Il-garax mort! Ng˙abbi! In©ib il-planki mort! L-g˙odda...

KAREN: U domt mis-sitta sat-tmienja u nofs?....

IL-ÓADDIEM: Eh. Mis-sitta sat-tmienja u nofs, eh!

KAREN: Mill-Kalkara – hux hemm toqg˙od? – s’hawn allura adtsag˙tejn u nofs? Biex ©ejt mela – bil-©emel – mhux bit-Transit?

IL-ÓADDIEM: Ok...Tajjeb. Trid taf? Trid taf int? Ok, ng˙idlek...M’intix ommu int – u m’g˙andek ebda dritt, imma lilek nista’ng˙idlek, mela ma ng˙idlekx. ...G˙alkemm lanqas ’l ommum’g˙idt! Ng˙idlek fejn mort. Imma m’g˙andek ebda dritt!...Mort ˙adt it-tifel – dak li g˙amilt. Mort ˙adt iΩ-Ωg˙ir...

KAREN: Lit-tifel. Óadtu fejn?

IL-ÓADDIEM: Fejn? G˙and xi ˙add biex jg˙idli hux iddrogat jewle. Hemm fejn. Biex jg˙iduli g˙aliex jag˙mel il-mutetti lijag˙mel, g˙alhekk! Kelli nie˙du fil-g˙odu kmieni, taparsi ©ejg˙ax-xog˙ol mieg˙i! U kelli noqg˙od mieg˙u sakemm da˙˙luh– biex inkun Ωgur li mar! Tawh appuntament kmieni – biexommu ma tkunx taf...

KAREN: G˙aliex m’g˙andhiex tkun taf?...

IL-ÓADDIEM: G˙ax ma rridhiex tkun taf! G˙ax jekk mhux iddrogat– jekk m’hux qed jie˙u xi a©a – dak m’hux ibni allura! Kiekum’hux qed jirvina ru˙u kif qed jag˙mel. Wara dak kollu litajnieh! G˙alhekk. G˙ax kieku ma jag˙milx li jag˙mel; kiekujisma’ minn ommu. U minni. G˙alhekk.

KAREN: Oh. Jiddispjaçini...

IL-ÓADDIEM: Tassew jiddispjaçik tg˙id imma, int li wlied

Att 2, Xena 2 79

m’g˙andekx? Ma tafx x’ji©ifieri int...

KAREN (minnufih iebsa): Tistag˙©eb daqshekk li ma jismaxminnek? Ta˙seb li tajtu tant eΩempju tajjeb int wara kollox?

IL-ÓADDIEM: Int... Int m’g˙andekx qalb. Ma tafx x’inhuma tfalint.

KAREN: U m’g˙andi ebda ˙ajra nkun naf. Mhux qabel inkun nafx’inhu l-missier.

IL-ÓADDIEM: Jimlewlkom raskom, dak li qed jag˙mlu. Wa˙daminnhom int, tg˙idlix. Xammejtek, u kif xammejtek!Irvinawkom. Dik hi.

KAREN: SkuΩi? G˙al min qed tg˙id issa? G˙an-nisa, forsi?

IL-ÓADDIEM: Nisa! Kieku g˙ad baqa’ nisa! G˙ad baqa’ mara li himara imma? X’jg˙idulhom issa?... Femministi... dak biss libaqa’, mhux hekk? Tg˙idlix li int mhux wa˙da minnhom!

KAREN: Wa˙da minnhom, ˙atja. Xammejt tajjeb. U m’iniex seniskuΩa ru˙i. Ma’ xi add b˙alek bilfors insir wa˙da minnhom.Óasra li martek milli nista’ nifhem g˙adha ma...

IL-ÓADDIEM: G˙idtlek lil dik ˙alliha barra!

KAREN: U n˙alliha! U int – t˙alliha int? Jew tippreferi t˙allihabiss id-dar, ˙afja u mçerçra fil-kçina. Jew fis-sodda...

IL-ÓADDIEM: Hemm int! Ming˙alik taf kollox! Ta˙seb g˙ax a˙namhux b˙alkom, ta˙seb m’a˙niex nies a˙na wkoll. La trid tafdik g˙andha kollox! Imçerçra sabi˙! Tajtha kollox lil dik jien,la trid taf! Tajtha dar b’kollox – bi kçina daqs tieg˙ek darbtejn!– ˙wejje© kemm Alla ˙alaq, g˙andha built-in kabinet mimli˙ajt s˙i˙ Ωraben... Kollox tajtha...

KAREN: U tajtha iben ukoll g˙all-grazzja t’Alla.

IL-ÓADDIEM: Iben mela, u g˙al wie˙ed tlieta...

KAREN: U int tajtulha


IL-ÓADDIEM: Mela min! Min tridu jtihhomlha? ... Ara toqg˙odxtinsinwa...

KAREN: Ma qed ninsinwa xejn! Jekk int tajtu lilha...

IL-ÓADDIEM: ...Xi trid tg˙id biha! Dak il-mitru˙ li g˙andek intridtu jtihulha!

KAREN: ...Jekk int tajtu lilha!... hi tatu lilek ukoll. Hi... mertutag˙ha hi wkoll. Mhux kollox tajtha int, tajtha int!.. Mhux intbiss tajt. Tat lilek hi wkoll! Hi wkoll! Mhux tajtha jien, tajthakollox jien, kif tg˙id int!

IL-ÓADDIEM: Jien m’g˙idtx hekk...

KAREN: ...Jekk tajtha iben int, tajtulha bid-difetti tieg˙u kollhawkoll. Xi ftit tal-˙tija tieg˙ek ukoll mela. U mhux twa˙˙al fid-droga u mhux droga! U lanqas kieku kienet id-droga, mhuxbilfors tort tieg˙ek jew tag˙ha... Jew tieg˙u. Mhux bilfors tortta’ xi add. Jekk mhux ta’ l-an©lu kustodju... U forsi lanqas dakm’hu tort tieg˙u, lanqas hu wara kollox, jekk qata’ qalbuminnek...

IL-ÓADDIEM: Af li int veru... veru...

KAREN: ...jekk qata’ qalbu minna lkoll. Lanqas hu m’hu torttieg˙u forsi, le.

Pawsa.

IL-ÓADDIEM: U tieg˙ek fejn hu? Fejn mar l-an©lu kustodjutieg˙ek, g˙id?...

KAREN: X’an©lu?

IL-ÓADDIEM: L-an©lu kustodju tieg˙ek. Kemm g˙idt li ilu majersaq ’l hawn?

KAREN: Ma nafx g˙al min...

IL-ÓADDIEM: Kellu jsiefer qalli – vaganza – meta qabbadni x-xog˙ol hawn. Fejn mar? Re©a’ l-Libja jaqaw?...

KAREN: Il-Ìermanja.

Att 2, Xena 2 81

IL-ÓADDIEM: U lilek ˙alliek hawn...

KAREN: Il-Ìermanja tal-Lvant!

IL-ÓADDIEM: Mal-Kommunisti tarax! Min kien jg˙idlek. U sa ftitsnin ilu!...

KAREN: Working holiday!

IL-ÓADDIEM: U ˙alla lilek werkink hawn u hu holiday hemm!

KAREN: Se jift˙u sussidjarja hemmhekk la trid taf! Ma’ kumpanijali di©à kkwotatha fuq l-istokmarkits tad-dinja kollha!

IL-ÓADDIEM: DaΩgur. G˙ax il-purtiera tal-˙adid saret purtieratad-deheb issa tarax – purtiera tal-liri... jew x’jg˙idulhom il-liri tag˙hom hemm... tar-rubi jew rubini x’inhuma...

KAREN: Rubli. U dawk fir-Russja, mhux il-Ìermanja.

IL-ÓADDIEM: Rubli, eh.. G˙alhekk. G˙ax sar hemm suq hemmukoll... X’rubli, dawk mhux ©ojjelli jew djamanti?

KAREN: Dawk rubini – mhux rubli. ...Jippreferu d-dollaru imma.

IL-ÓADDIEM: Of course! Le, ta’ l-g˙a©eb. Kollox inqaleb ta’ ta˙tfuq. Dik hi. Filli huma mag˙na u kontra tag˙kom... Filli ba˙˙,sparixxew – sparixxa kul˙add! Qisu ˙add ma jafek! Fillikul˙add kontriehom, filli kul˙add mag˙hom. U kul˙addmag˙kom. U filli a˙na we˙edna. U add mag˙na... Qisu g˙andnal-pesta! Anki hu. Kien jo˙ro© mag˙na dak ukoll. Kont taf huxli kien jo˙ro© maghna?

KAREN: Kien Ωg˙ir. Missieru...

IL-ÓADDIEM: Ûg˙ir! SkuΩa tajba.

KAREN: Hawn min jikber, jibda ja˙seb b’mo˙˙u.

IL-ÓADDIEM: U hawn min ja˙seb bil-but, trid tg˙id.

KAREN: U int... biex ta˙seb int?

IL-ÓADDIEM: Na˙seb? Trid taf biex na˙seb jien? Ikolli ng˙id lijien u int, it-tnejn na˙sbu bl-istess mod. Hekk ikolli ng˙id.


KAREN: Hekk ta˙seb?

IL-ÓADDIEM: Minkejja kollox, hekk ikolli ng˙id. Ikolli ng˙id...ma tantx ja˙seb b˙ali u b˙alek il-˙abib tieg˙ek, xi tg˙id? (matwe©ibx) Baqa’ innoçenti wisq. Ikolli ng˙id kien. baqa’...ug˙adu Ωg˙ir. Minkejja kollox. Ma tantx kiber kemm xtaqtuint...

KAREN (bla rabja): Int ra©el vulgari...

IL-ÓADDIEM: Naf.

KAREN: Baxx. Ra©el bla skrupli...

IL-ÓADDIEM: U rozz. TibΩax; ma ne˙ux g˙alija. Imma l-aqwa li˙alliek hawn, likek hux veru, paxxuta. Pin©uta! G˙id il-veritàperò, wara kollox ma jdejqekx da’ kollu, hekk, hekk kolloxpulit, kollox... çass! Kollox nadif u lixx? L-istess b˙ax-xog˙oltieg˙ek...

KAREN: Ukoll. Sirt kritiku ta’ l-arti int ukoll issa? Mhux g˙axg˙andi g˙alfejn niskanta!...

IL-ÓADDIEM: G˙aliex - ara - dit-tila stirata lixxa, lixxa qishaplastik!... Id-daqqiet ta’ Ωebg˙a preçiΩi, pinzellati tal-qies,wa˙da˙dejn l-o˙ra , kuluri jin˙allu f’xulxin qishom ilma... Tghidliexma tarahiex int ukoll, hux? U safrattant kollox imraΩΩan,kollox çatt u f’postu fejn ma jistax jiççaqlaq. Kollox lixx. Likont minnek taf x’kont nag˙mel, hux?...

KAREN: X’kont tag˙mel li kont minni?

IL-ÓADDIEM: Li kont minnek?... Kont nipprova xi ˙a©a ©dida,dak li kont nag˙mel li kont minnek. Insib xi˙a©a ©dida.

KAREN: Ìdida?

IL-ÓADDIEM: Ibda biex, kieku jien nuΩa xkora mhux kanvas...

KAREN: Di©à hemm min uΩaha. Xejn ©did...

IL-ÓADDIEM: Tassew? Mela... xi ˙ag’o˙ra, mela. Xi ˙a©’o˙ra

Att 2, Xena 2 83

tg˙id ma nsibux?

KAREN: Xi nsibu!! Mela saret tieg˙ek!

IL-ÓADDIEM: (poΩa drammatika - jipponta lejn il-pittura b’sebg˙u)G˙aliex! Dak min hu? Eh?

KAREN: Issa!... Hekk jew hekk issa too late. Nofsha lesta...

IL-ÓADDIEM:Tog˙©bok lilek imma? Hekk?...

KAREN: Iva, tog˙©obni. Insomma, ma nafx.

IL-ÓADDIEM: Le. ...Le – stenn. Ng˙idlek x’tag˙mel. Tridning˙idlek jien x’tag˙mel? Naf x’tag˙mel... NuΩaw din.

Jersaq lejn it-twieqi ta’ l-aluminju mistrie˙a mal-˙ajt. Jie˙utilar bin-netting tan-najlon ta’ wa˙da minnhom. Jo˙ro© musu jibda jçarrat in-netting.

KAREN: X’int tag˙mel? X’ta˙seb li qed tag˙mel? Ara kifg˙arraqtha tieqa!

IL-ÓADDIEM, in-netting f’idu, idur lura g˙at-tila u jifrixhafl-art wiççha ’l fuq.

IL-ÓADDIEM Ipprova g˙id fottejtha. Óa nara – g˙idha: fot-tej-tha.

KAREN: Fottejtha!

IL-ÓADDIEM: ...Niktha?

KAREN: Niktha!!

IL-ÓADDIEM: Tara? Mhux tant diffiçli.

KAREN: X’int tag˙mel! Óalliha!

IL-ÓADDIEM: TibΩax. Di’ mhux se nfottihielek! Isa – er©a’g˙idha. (imur mal-bank u j©ib l-istejpler) ...Jg˙iduha ˙afnanies, tibΩax. Nies kolti wkoll. Imma mal-˙bieb, mhux quddiemin-nies, mhux id-dar quddiem it-tfal. Jekk mhux bl-IngliΩ.Kont tg˙id bloody meta kont Ωg˙ira int, g˙id? Jew damm u hellbiss?


KAREN: Óalliha!

IL-ÓADDIEM: Forsi shit ukoll! U l-Mummy u d-Daddy, kienujg˙iduha?...

KAREN: X’se tag˙mel?...

IL-ÓADDIEM: TibΩax. Mhux se mmisshielek.

KAREN: G˙adha ma nixfetx...

IL-ÓADDIEM: Óalli f’idejja. (iqieg˙ed it-tila fuq ©enb, jaqbad in-netting u jpo©©i tarf minnu mal-©enb tat-tilar tat-tila) Ûommhastirata ’l fuq – t˙allihiex tmiss maΩ-Ωebg˙a.

Jibda jistejpilja n-netting, KAREN tindiehex ma’ kull ˙ossta’ l-istejpler.

KAREN: Ieqaf.

IL-ÓADDIEM: Ûommha!

Meta jlesti jwa˙˙al in-najlon mal-©enb tat-tilar, ipo©©ihlura çatt fl-art wiççu ’l fuq, waqt li KAREN tibqa’ b’tarf tan-netting f’idejha tipprova ma t˙allihx imiss ma’ wiçç il-pittura. Tibda l-operazzjoni delikata li jitniΩΩel u jinfirex in-najlon çatt fuq il-wiçç impitter tal-kwadru.

IL-ÓADDIEM: Issa jien inΩommha soda u int stiraha. T˙allihiextmiss mal-wiçç qabel ng˙idlek! Ûommha mit-tarf tieg˙ek.Stira! ...Aktar – i©bed. Bil-mod! Hekk...

KAREN: Le... Se tg˙arraq kollox.

IL-ÓADDIEM: Ibqa’ Ωomm!

KAREN: Se tg˙arraq kollox...

IL-ÓADDIEM: Jekk titlaqha issa, int tkun fottejtha!... Issa – niΩΩelbil-mod... NiΩΩel. TibΩax! Ag˙fas kontra t-tar©a... Ûomm.T˙allihiex tiççaqlaq. Se nitlaqha. Ûomm sod.

Idur in-na˙a tag˙ha. Jie˙u tarf tan-najlon f’idu, jaqbad l-istejpler u jag˙tiha stejpil. Bil-mod il-mod, hekk kif KAREN

Att 2, Xena 3 85

tressaqlu u ter˙ilu n-najlon f’idejh, hu jibda biex jistejpiljan-na˙a l-o˙ra kollha.

KAREN (ma tifla˙x aktar, tintefa’ fuqu tipprova ti©bdu lura minnfuq it-tila): Le! Óalliha!...

IL-ÓADDIEM pront idur fuqha jipprova jimbuttaha iΩda hima ççedix. Tispiçça li jirba˙ hu u ji©bidha fl-art, hekk li hitaqa’ u titgerbeb g˙al fuq it-tila. Hu jdur g˙al fuqha ujΩommha ta˙tu tilhe©. Imbag˙ad jieqfu zopptu – jirrejaliΩΩawli rvinaw it-tila.

IL-ÓADDIEM: Rajt x’g˙amilt! X’g˙idtlek?

KAREN: Óallini!

IL-ÓADDIEM: Rajt? Se twa˙˙al fija issa wkoll? Fiha se twa˙˙alhux hekk?

KAREN: Óallini...

Pawsa – jibqg˙u ma jiççaqalqux.

IL-ÓADDIEM (f’daqqa wa˙da jitbaxxa g˙al fuqha, irid ibusha):In˙allik? Tridni n˙allik?

KAREN: Óallini. (idawwar wiççha).

Imma l-ÓADDIEM ma jitlaqhiex.

KAREN, bil-mod, iddawwar wiççha lura lejh.

KAREN (bla g˙ajat) Óallini.

Skiet perfett. IL-ÓADDIEM jitbaxxa g˙al fuqha.

Jitbaxxa d-dawl.

3 Xena

Jer©a’ d-dawl, imma issa dalam sew.

KAREN u l-ÓADDIEM jinsabu g˙arkobbtejhom,wa˙da fuqna˙a, l-ie˙or fuq o˙ra tat-tila. KAREN, ma tit˙arrikx,g˙ajnejha ffissati fuq it-tila rvinata.


KAREN: It-tort m’hux kollu tieg˙u. Kont naf li ma stajtx nag˙melmod ie˙or – li hekk ridtha tispiçça – li kelli nag˙mel dak li kellinag˙mel. U ji©ri dak li ji©ri. G˙ax hekk kien je˙tie©. Biex nurili hi kienet il-belha – mhux jien. Hi, bir-ra©el tag˙ha – g˙axg˙andha ra©el ming˙aliha! – hi, kburija bit-tfal – g˙ax g˙alwie˙ed g˙andha tlieta – kburija bid-dar mg˙ammra b’kollox –g˙ax hu kien taha kollox! U kburija bis-servilità tag˙ha: is-servilità minkejja kollox, minkejja li tog˙bodni u ma tafnix –tog˙bodni bl-g˙ira tag˙ha kollha mo˙bija – mhux l-g˙iratieg˙i – mhux tieg˙i biss! – l-g˙ira tag˙ha mg˙obbija servilità– g˙ira g˙al min ta˙seb li hu a˙jar minnha, jew g˙al min ta˙sebli jista’ ja˙seb li hu a˙jar minnha! Allura g˙idt: Óaqqha mela.Óaqqha r-ra©el li g˙andha, jekk dan hu r-ra©el li g˙andha! U˙aqqha n˙allih jag˙mel li jrid jag˙mel. B˙al ma jag˙mel lilha.G˙ax kienet taf. U safrattant qaltli “Tkellem bil-Malti, jekkjog˙©bok...” U jien ukoll kien je˙tie© nuriha – la b˙alha nafnitkellem bil-Malti – li b˙alha naf nitkellem bil-Malti. U t-tortm’hux tieg˙i... u lanqas tieg˙u.

IL-ÓADDIEM (jilbes il-flokk): X’int ta˙seb?

KAREN (bla mrar): Irvinajtha... M’hux tort tieg˙ek. Fottejtha...

IL-ÓADDIEM: X’fottejt? Óares, araha Ω-Ωebg˙a ˙ier©a minn bejnit-toqob – ftit ie˙or u ’qas biss tinduna x’hemm ta˙t.

KAREN: Jiena ninduna. Naf x’hemm ta˙tha...

IL-ÓADDIEM: Issa tara! Dak in-najlon jisparixxi. Qisu qatt makien hemm xejn. Anzi ti©i a˙jar. Effett ©did. G˙andek fuqixta˙dem issa. Ixg˙el id-dawl.

KAREN: Fottejtha.

IL-ÓADDIEM: X’fottejt? A˙jar minn kif kienet Ωgur. Óares! Dakg˙ax ma tafx x’kont qed tistenna, g˙alhekk! – Iva, ˙ares!Ixg˙el id-dawl!

Att 2, Xena 3 87

KAREN: Fottejthieli. B˙alma jien...

IL-ÓADDIEM: Mur ixg˙el!... Orrajt! Fottejthielek! Óxejtha, la tridhekk – kollox sew! Óxejtha! Tajjeb hekk? Óxejtha! Mur g˙idlid-dinja kollha jekk trid li ˙xejthielek!

KAREN u L-ÓADDIEM jibqg˙u g˙al xi waqtiet siluwettatikontra d-dawl die˙el mill-gallarija sakemm bil-mod il-moddahru lejna, naraw tiela’ minn isfel l-An©lu.

Figura ta’ an©lu kbir tal-kartapesta, jew ta’ l-injam – it-tipta’ an©lu li wie˙ed jara fuq xi pedestal f’xi festa.

KAREN u l-ÓADDIEM jibqg˙u ma jiççaqalqux. Meta sa fl-a˙˙ar l-An©lu jasal inkwadrat eΩatt f’nofs il-gallarija, idurbil-mod fuq il-˙andel mdendel bih u safla˙˙ar jibqa’ wieqafhemm i˙ares ’il ©ewwa g˙al xi ftit sekondi bi ‘spotlight’fuqu.

Id-dawl jitbaxxa bil-mod il-mod, iΩda hekk kif jasal biexjintefa’ g˙al kollox...

Jinxteg˙lu f’daqqa g˙add ta’ bozoz ikkuluriti mwa˙˙lingirlanda fuq wajer imperreç barra l-gallarija: gwarniçmadwar l-An©lu. Jintefa’ l-ispotlight.

Siparju.

Tmiem it-Tieni Att

IL-BELLIEGÓA FIL-BIR88

IT-TIELET ATT

Qabel ma jinfeta˙ is-siparju:

MuΩika korali, kant Gregorjan, jibda jinstema’ minn ftitqabel il-bidu tat-Tielet Att. Forsi tfewwe© ukoll kemmkemm ri˙a ta’ inçens u ta’ xemg˙at mixg˙ula.

Jinfeta˙ is-siparju.

Ikompli fejn ˙alla l-ewwel att; xi ©img˙at wara.

Bidu tal-˙arifa.

Tard wara nofsinhar.

L-istess xena ta’ l-ewwel att.

L-An©lu g˙adu mdendel barra l-gallarija li g˙andha kulltieqa tag˙ha miftu˙a bera˙ hekk li wie˙ed jista’ jarah kemmjista’ jkun sew minn ©ol-kamra, ukoll jekk hemm bΩonn, liji©u Ωarmati wkoll biççiet tal-gallarija g˙al dan il-g˙an.

Miftu˙a maΩ-Ωew©t i©nub tal-gallarija hemm purtieram©errija tal-bellus a˙mar, imma g˙ad hemm ukoll iΩ-Ωew©bibien qodma bil-graffiti fuqhom li rajna qabel; wie˙edminnhom, dak tax-xellug, huwa mikxuf u l-kitba PN tidhersew. Il-bieb l-ie˙or huwa mg˙otti bil-fallakki b˙al qabel.Purtieri tal-bellus iddendlu wkoll kemm fuq l-indana tax-xellug mnejn wie˙ed jitla’ minn isfel, kif ukoll fuq dik tal-lemin li tag˙ti g˙al ©ewwa.

Ódejn din l-a˙˙ar da˙la, espost fuq il-kavallett hemmkwadru: “L-An©lu Óabbâr”; ˙dejh tavolina Ωg˙ira bil-programmi tal-wirja fuqha, waqt li mdendel quddiemu hemmlampier b’xemg˙a tnemnem. Minn wara l-purtiera nofsha

89Att 2, Xena 6.

m©errija wie˙ed jara dawl ˙amrani pjuttost baxx u forsi xikwadru ie˙or illuminat; f’dik is-sala hemm il-wirja tax-xog˙lijiet ta’ KAREN.

Fir-rokna tal-lemin, fejn qabel kien hemm il-bank tax-xog˙ol u l-pitturi, issa hemm mejda twila mg˙ottija bidvalja bajda u m˙ejjija g˙al riçeviment: xi platti b’horsd’œuvres, bieqja tal-˙©ie© bil-‘punch’, fliexken tax-xorb,xampanja, fjuri ta’ l-okkaΩjoni f’xi vaΩun jew tnejn, kifukoll gandlieri bix-xemg˙at mixg˙ula.

F’ras it-tara© fuq ix-xellug, eΩatt fl-indana minn fejn jid˙lul-mistednin hemm le©iju li fuqu hemm miftu˙ ktejjebimdaqqas miksi bil-©ild, b’dehra rikka u majestuΩa. Quddiemil-le©iju, tliet xemg˙at kbar kbar, qishom ta’ l-Avvent,imma m’humiex mixg˙ula.

1 Xena

RAÌEL LIEBES BLEJÛER AÓDAR jinsab ˙dejn il-mejdatar-riçeviment jaqra l-programm u jie˙u drink.

Ódejn it-tara© fuq ix-xellug, bilqieg˙da fuq Ωew© si©©ijiethekk li jistg˙u jaraw min tiela’ hemm IL-KURATUR u s-

SEGRETARJA, kwieti josservaw u kultant jg˙idu xi kelma.Bejn is-si©©ijiet tag˙hom hemm ‘briefcase’ Ωg˙ira sewda.

KAREN,iebsa libsa ˙amra pjuttost seduttiva u bi drinkf’idha, tinsab ˙dejn il-gallarija fejn ALDO xiref biex ikunjista’ jitkellem fuq telefown çellulari, iΩda mo˙˙ha aktar f’liqed ji©ri fil-kamra.

RAÌEL li kien barra FIL-GALLARIJA jid˙ol u jersaq bil-mod lejn il-mejda. Huwa Ωag˙Ωu©˙ ta’ xi g˙oxrin sena,liebes pjuttost pulit g˙alkemm mhux li tg˙id g˙all-okkaΩΩjoni. Jieqaf josserva Ω-Ωew© bibien mal-©enb tal-

IL-BELLIEGÓA FIL-BIR90

gallarija, speçjalment dak bil-PN fuqu. Minn in g˙al ie˙oriΩda, jag˙ti arsa bis-serqa lejn KAREN, donnu qed jistennal-mument xieraq biex jersaq ikellimha.

ÌUVNI u TFAJLA jitilg˙u minn isfel. Jidhru xi ftit imgerrxin,speçjalment IT-TFAJLA; m’humiex it-tip li wie˙ed jistennajid˙lu jaraw wirja ta’ l-arti. IL-ÌUVNI jag˙mel kura©© lit-TFAJLA, li donnha trid iΩΩommu lura hekk kif tiskopri x-xena li hemm tilqag˙hom hemm fuq.

IL-ÌUVNI jressaqha dritt lejn il-kwadru ta’ ©ewwa. Jipprovaja˙bi tbissima xehwiena u jag˙millha sinjal diskret immaovvju biex t˙ares lejn il-kwadru. IT-TFAJLA tberraqg˙ajnejha, imbag˙ad ittella’ idha ma’ xufftejha biex titboqfommha.

IS-SEGRETARJA (osservat kollox – lill-KURATUR): It-tieni darbadak. L-ewwel ©ie wa˙du u issa ©ab lil dik...

IL-KURATUR (imbarazzat u osbien i˙ares lejn KAREN fid-da˙latal-gallarija li qed tosserva kollox hi wkoll - lis-SEGRETARJA):Xi tridni nag˙mel? Nitfg˙u ’il barra?

Tard wisq imma, g˙ax IL-ÌUVNI u T-TFAJLA ja˙tfuprogramm u jid˙lu fis-sala. IS-SEGRETARJA xxengel rashab’diΩapprovazzjoni.

KAREN, kemm kemm tbissima qarsa fuq xufftejha, iddurfuq ALDO li jag˙laq it-telefown u jitfg˙u fil-but.

KAREN: Allura?

ALDO (jevitaha – jimxi lejn il-mejda bl-ikel): Not good. Not goodat all.

KAREN (g˙al warajh): Min? Jerry? M’hux ©ej?... Lanqas hu?

ALDO: U le! X’Jerry.

KAREN: Mela min issa?

ALDO (iduq xi hors d’œuvres – ma tog˙©bux it-tog˙ma): Dawn

91ATT 3, XENA 2.

˙ela. Dawn ˙allejthom barra mill-biera˙?

KAREN: Issa nne˙˙ihom.

ALDO: ...U dak il-kavjar Ωgur li mar. G˙idtlek tiffriΩah...

KAREN: Issa nne˙˙ih. – Min kien fuq it-telefown?

ALDO: Óadd. L-arçipriet.

IR-RAÌEL BIL-BLEJÛER AÓDAR jersaq lejn RAÌEL FIL-

GALLARIJA u g˙alkemm huwa ovvju li ma jafux lil xulxin,jid˙lu f’diskussjoni fuq iΩ-Ωew© bibien – diskussjonimmexxija mir-RAÌEL BIL-BLEJÛER AÓDAR, waqt li l-ie˙or ilissen biss xi kelma kultant.

KAREN: ...L-arçipriet? Re©a’? G˙adu ma qatax jiesu?

ALDO: NibΩa’ li se jkollna nne˙˙uh, Karen...

KAREN: Issa nne˙˙ih! M’hu se javvelena lil ˙add. Daqs il-biera˙©ejjin nies illum. hekk jew hekk!

ALDO: Mhux il-kavjar. L-an©lu. (Pawsa) A˙jar inne˙˙uh, Karen.L-arçipriet...

KAREN: Óallih jg˙id l-arçipriet!

ALDO: Jekk ma nne˙˙uhx a˙na – ine˙˙uh huma!

KAREN: Mela ˙allihom ji©u jne˙˙uh huma! Biss jekk narahomta˙t il-gallarija mmur hemm ©ew u taf biex inbexxixhom hux!U mhux bil-‘punch’, lanqas! (ittih daharha – tixrob il-‘punch’u ter©a’ tersaq mal-mejda biex timla t-tazza vojta.)

ALDO jxengel rasu u jmur lejn IL-KURATUR u s-SEGRETARJA li dlonk iqumu malli jarawh riesaq. Diskursatata˙t l-ilsien u kemxejn sfurzata bejn it-tlieta.

2 Xena

IR-RAÌEL li kien FIL-GALLARIJA sa fl-a˙˙ar jinfired mir-RAÌEL BIL-BLEJÛER AÓDAR u jer©a’ jo˙ro© fil-gallarija,


jitlajja j˙ares ’il ©ewwa minn ˙in g˙al ie˙or.

IR-RAÌEL BIL-BLEJÛER AÓDAR i˙ares kurjuΩ lejn iΩ-Ωew© bibien tal-gallarija g˙al xi waqtiet, imbag˙ad idurbiex jie˙u tazza ‘punch’ hekk kif KAREN tasal mal-mejda.

RAÌEL BBA: Punch?

KAREN (bilkemm tatih ˙arsa): Iva, jekk jog˙©bok.

RAÌEL BBA (jie˙u l-kuççarun u jimlielha t-tazza): Prosit!

KAREN: Sorry?

RAÌEL BBA: Prosit!

KAREN: Oh, grazzi.

RAÌEL BIL-BLEJÛER AÓDAR jg˙olli t-tazza donnujistennieha tag˙mel l-istess biex jag˙mlu ‘toast’.

KAREN: Oh! Thank you.

RAÌEL BBA: U prosit doppju! (jg˙olli t-tazza lejn is-sala wkoll.)

KAREN (tg˙olli tag˙ha): Prosit! (tkun se tniΩΩel it-tazza imma r-RAÌEL BBA jer©a’ jg˙olliha g˙al darba tnejn, did-darba fid-direzzjoni taΩ-Ωew© bibien bil-graffiti).

KAREN: Oh! Thank you! (tixrob kemm kemm) ...Ara jien, qisnibelha! – Indunajt bihom allura?

RAÌEL BBA: Iva. Interessanti. Però ma çedejtx g˙at-tentazzjoni.It-twavel bqajt ma missejthomx.

KAREN: Aaah! Indunajt.

RAÌEL BBA: Mhux g˙ax it-tentazzjonijiet dejjem neg˙libhom.

KAREN: Ah! Ikolli ng˙id l-An©lu Kustodju tieg˙ek dejjem attent.Mo˙˙u f’xog˙lu u mhux f’x’inhu liebes jew m’hux!

RAÌEL BBA: Mhux dejjem; nissajjah kultant jaqla’ ˙arstu –jit˙aΩΩem xi ftit!

KAREN (tid˙aq): Fejn kont taf li jien l-artist?... l-artista! Ûgur

Att 3, Xena 2 93

mhux mir-ritratt fuq il-programm. Ma setax jo˙ro© ag˙ar.

RAÌEL BBA: Veru. Óasra. Ma jag˙millekx ©ie˙.

KAREN (kuntenta): L-istampatur, xi skuΩa tas-soltu... Kif konttaf?...

RAÌEL BBA: Li int l-artista? Kont naf. Xi ˙add qalli fuqek.

KAREN: Fuqi? U x’jg˙idu fuqi?

RAÌEL BBA (jg˙olli spallejh – dlonk ikompli): Jog˙©obni ˙afnawkoll il-˙sieb – insej˙ulha l-ispirazzjoni? – tal-pittura tieg˙ek.(˙arsa lejn il-programm) Ng˙idlek is-sew, imn’alla g˙andekdin id-da˙la fuq Swedenborg, dik il-kwotazzjoni. Qrajt ˙afnafuqu?

KAREN: Ftit li xejn, ng˙idlek is-sew. Qrajtu?

RAÌEL BBA: Lil Swedenborg qatt qabel. Id-da˙la iva.

KAREN: L-unika ˙a©a li ˙ar©et sura ta’ nies...

RAÌEL BBA: Ma ng˙idx l-unika...

ALDO jidher li qed jaqta’ qasir id-diskursata mal-KURATUR,

iwarrab u jinΩel it-tara©. Xi ˙a©a te˙tie© l-attenzjoni tieg˙uimmedjatament.

KAREN (tosservah ˙iere©): Donnu xi ˙add g˙amel apposta biexjirvina kollox.

RAÌEL BBA: U le. Dan ˙are© tajjeb ferm. Apparti r-ritratt.Jispjega tajjeb kif qassamthom l-an©li tieg˙ek – biexinsej˙ulhom hekk! Forsi mhux eΩatt kif kellu f’mo˙˙uSwedenborg...

KAREN: G˙andek xi dubji humiex an©li jew le?

RAÌEL BBA: Insomma, Ωgur mhux an©li kif imdorrijin narawhom.U din l-atmosfera li loqt (fis-sala) tkompli tkabbar il-kuntrast...G˙alkemm hawn (il-programm) int tg˙id li qassamt il-pitturitieg˙ek f’serje ta’ erbg˙a...


KAREN: Hekk hu. (bi sforz – ma t˙osshiex komda tispjegaxog˙olha) Is-sbu˙ija ta’ l-an©li, kif l-intelli©enza tag˙homisseddaq sbu˙ithom, an©li bi ˙wejje© kulur ix-xrar u an©libojod u opaki...

RAÌEL BBA: Hekk hu; madankollu l-aktar li tispikka, u l-akbar ul-a˙jar parti, huma l-An©li G˙arwenin...

KAREN: L-g˙arwenin – l-eqreb ta’ Alla. G˙ax innoçenti, minkejjal-g˙era tag˙hom.

RAÌEL BBA: U g˙orrief, g˙ax jafu li huma g˙arwiena...

KAREN: U ma jist˙ux juru x’inhuma.

RAÌEL BBA: U fuq kollox tas-sess maskil. U nammettu, mhuxdaqstant innoçenti.

KAREN: Hekk hu – g˙aliex le? G˙ax impin©ijin minn mara?Ninsew kemm pin©ew nisa g˙arwenin pitturi r©iel?

RAÌEL BBA: Issib min jg˙idlek hemm poΩa u poΩa...

KAREN: Ma niç˙adx. U ma niskuΩax ru˙i.

RAÌEL BBA (jirreferi g˙all-pittura barra d-da˙la g˙as-sala): DaneΩempju tipiku – l-An©lu Óabbâr. Ma tafx hux xi speçi ibridata’ g˙asfur, jew ©isem ta’ bniedem maqbud f’xi g˙anqbuta...jew xibka?...

KAREN: Xibka ta’ l-insib infatti...

RAÌEL BBA: Ah, Hekk hu. Tmiem ikreh. Ma ˙allejt ebda dubjuperò li huwa ra©el – an©lu jew m’hux.

KAREN: G˙aliex kelli jkolli xi skruplu u na˙bi li huwa ra©el?G˙aliex l-g˙era biss donnha hi dnub? Ng˙idlek is-sew, kontna˙seb li dan diskors ormai sorpassat! F’Malta Ewropea!...

RAÌEL BBA (iniΩΩel it-tazza): U safrattant, smajt li kellkom xiproblemi.

KAREN: Problemi... Iva, problemi... Nuqqas ta’ ftehim Ωg˙ir ma’

Att 3, Xena 3 95

l-arçipriet.

RAÌEL BBA: Dwar l-an©lu hemm barra?

KAREN: Naturalment! Hemm barra – mhux l-an©li g˙arweninhawn ©ew. Ma rridux nag˙tu l-impressjoni li g˙andna xig˙amla ta’ çensura, alla˙ares qatt. Akkost li b’dit-trasparenzakollha kul˙add jispiçça g˙arwien!

RAÌEL BBA: Ma tantx mar tajjeb l-opening il-biera˙ g˙andinifhem.

KAREN: Tajjeb? Le, ma ng˙idx tajjeb. Mhux kemm xtaqtu...

3 Xena

Jitla’ u jid˙ol JACKIE ma’ ALDO, b’pass img˙a©©el udiskursata intensiva, ALDO bl-isprej f’idu g˙al-lest, JACKIE

j˙ambaq u jferfer pipa dda˙˙an. Huwa ra©el ta’ xi erbg˙in,liebes pulit, xag˙ar twil u mi©bud f’toppu, arja sofistikata ustudjata g˙all-a˙˙ar.

KAREN tilm˙u u tieqaf.

JACKIE (jilma˙ha hu wkoll iΩda donnu ma jixtieqx jieqaf – jg˙ollil-pipa b’tislima): Karen!

KAREN (tisforza tbissima enormi): Jackie! Hi!...

JACKIE (bla ma jli©©em il-pass): TibΩax – kompli! Issa narak!M’a˙niex se na˙arbu!

KAREN: Ok, Jackie!

JACKIE jieqaf sekonda quddiem il-pittura tad-da˙la. I˙aresg˙al ftit u jkun se jibqa’ die˙el. ALDO malajr jg˙addiluprogramm. JACKIE jag˙tih daqqa t’g˙ajn – ikemmex xufftejhxejn impressjonat u jibqa’ die˙el.

KAREN ixxengel rasha. ALDO jag˙tiha ˙arsa, imma jg˙ollispallejh: “Xi tridni nag˙mel?” u jibqa’ die˙el warajh.


RAÌEL BBA: Qed inΩommok...

KAREN: IΩΩommni?... Le. anzi! Imn’alla kont int illum...

RAÌEL BBA: Dak Jackie Russell, le? Tal-Galleriji Olympus. In-nemeΩi number one tieg˙ek, qed nassumi.

KAREN: Mhux number one. In-number one g˙adu ©ej. Kif qedtara.

IL-KURATUR u s-SEGRETARJA qamu flimkien u resqinlejn KAREN.

RAÌEL BBA: F’dak il-kaΩ... Con permesso.

KAREN: M’hemmx g˙alfejn tmur. M’g˙andi xejn x’na˙bi – lim’hux di©à mikxuf.

RAÌEL BBA: Nippreferi nammira dak li tag˙Ωel li tikxef...darb’o˙ra. A bientôt.

IniΩΩel it-tazza, isellem lil KAREN, isellem ukoll bi tbissimalill-KURATUR u lis-SEGRETARJA, iwarrab u jid˙ol fis-salatal-wirja.

Huwa u die˙el ja˙bat mal-ÌUVNI u t-TFAJLA li ˙er©inimg˙a©©lin, jippruvaw iraΩΩnu l-g˙axwa ta’ da˙q liqabdithom, speçjalment it-TFAJLA.

Isibu ru˙hom wiçç imb’wiçç mal-KURATUR u s-

SEGRETARJA li ma ja˙bux id-diΩapprovazzjoni tag˙hom.IΩ-Ωg˙aΩag˙ jieqfu ma˙sudin g˙al mument imbag˙ad ibewçu’l barra, ma jistg˙ux iraΩΩnu lilhom infushom aktar, id-da˙qa tat-TFAJLA tidwi warajhom.

4 Xena

KAREN: Allura. Kif sejrin, sur Kuratur, Sinjorina?

IL-KURATUR: Taf tajjeb li m’iniex.

KAREN: Kuratur? Tippreferi nsejja˙lek, Father? G˙idt Kuraturaktar adattat g˙all-okkazzjoni. Tag˙ti anqas fil-g˙ajn. Jekk

Att 3, Xena 4 97

fhimtha tajjeb il-missjoni tieg˙ek hija li kollox jag˙ti anqas fil-g˙ajn. Diskretu – diskreditandum!

IL-KURATUR: Ma nixtieqekx te˙odha hekk ˙aΩin. NiΩgurak lim’hemm ebda intenzjoni malizzjuΩa, Sinjura.

KAREN: Taf tajjeb li m’iniex. Sinjorina.

IL-KURATUR: SkuΩani. Ma kelli ebda intenzjoni...

KAREN: PerswaΩa. Però lanqas jien; ma kelli ebda intenzjonimalizzjuΩa. NiΩgurak. Lejn ˙add! Ng˙idlek is-sew, li kiekukien g˙alija, bir-rispett kollu lilek, u lis-Sinjorina...

IS-SEGRETARJA: Sister.

KAREN: Lis-Sister ...Personalment m’g˙andi xejn kontriekom,imma li kieku bag˙tu ’l xi ˙add ie˙or – u mhux lilek – kiekukien ikun mod ie˙or.

IL-KURATUR: Napprezza.

KAREN: Xorta ma nifhimx il-˙tie©a g˙ala intom tinsabu hawn.

IL-KURATUR: Taf imma. Dak l-inçident tal-ftu˙ il-biera˙ meta©abu l-istudenti tal-Kulle©© – tifhem li kien daqsxejn inçident...li seta’ sar, eh, skandaluΩ kieku ma ©iex i˙˙andiljat kif ©ie˙˙andiljat.

KAREN: Veru. Irrapurtawni u dlonk bag˙tu lilek biex tie˙u b’idejnin-nies de˙lin. U biex – diskretament – tbewweç ’il barra minjidhirlek li m’hux... kolt u istruwit biΩΩejjed.

IL-KURATUR: Mhux eΩattament... Emminni. Nippreferi qieg˙edg˙assa mal-bieb tal-Purgatorju milli hawn.

KAREN: Il-˙asra hi li l-Purgatorju dan l-a˙˙ar intilef xi ftit mill-mappa tas-Sema: forsi nfet˙et xi ˙ofra fl-ozone layer ikolling˙id – xi ˙ofra li tbewqet iΩΩejjed! You never know!

IL-KURATUR: Forsi darb’o˙ra, kieku jkun hemm Ωmien wie˙edjag˙mel ftit pubbliçità biex min ji©i jkun jaf x’se jsib. Tammetti


li dak l-an©lu hemm barra huwa misleading afna – propju issali bdew iç-çelebrazzjonijiet taç-Çentenarju. Jista’ jo˙loq çertamisrepresentation... allarmanti.

IS-SEGRETARJA: Jekk tippermettili ng˙idlek, kieku jkollokudjenza aktar istruwita, li ma tid˙olx hawn b’çertiprikonçezzjonijiet dwar dak li se ssib...

KAREN: Dik hi l-problema. Jien xtaqt li min jid˙ol i˙alli l-prikonçezzjonijiet tieg˙u fil-bieb. Kieku San ÌuΩepp ta kas il-prikonçezzjonijiet tan-nies kieku lill-an©lu tal-bxara t-tajbakien bil©ri iqalftu ’l barra. U mbag˙ad la kien ikollna an©li, lakampnari u wisq anqas arçiprieti.

IL-KURATUR: Tammetti li mhux lakemm ti©©ustifika kolloxb’sillo©iΩmu, jew a˙jar, espedjent, hekk sempliçistiku...

KAREN: Int rajthom il-kwadri. U bla dubju qrajt il-programmukoll...

IL-KURATUR: Iva. U jien, personalment, m’g˙andi xejnx’neççepixxi. Però ˙addie˙or...

KAREN: Ah, ˙addie˙or!

SEGRETARJA: Tammetti li Emanuel Swedenborg m’hux xiawtorità ekleΩjastika rikonoxxuta. La hu u la qatt kien...

KAREN: Int qrajtu ’l Swedenborg?

SEGRETARJA (difensiva): Qed naqrah.

KAREN: Xi qrajt?

SEGRETARJA (to˙ro© ktieb): Bdejtu l-biera˙. (tkompli malajr)Però kont di©à studjajtu...

KAREN: M’hemmx g˙alfejn apolo©iji. U tista’ ma taqrah xejn.Di©à qrajt aktar minni. (pawsa) M’hemmx g˙alfejn tistag˙©bu.It’s all rubbish anyway! Qatt ma ppretendejt li jien xi filosofujew teologu! ...Teologa naturalment qatt ma jista’ jkun hawn!

Att 3, Xena 5 99

G˙alija biΩΩejjed l-ispirazzjoni. U l-espressjoni. Il-bqija! Paroli,paroli, paroli, kif kien jg˙id xi ˙add. ...Xi ˙add li telaqni,abbandunani, wara li sserva bija.

SEGRETARJA: Jiddispjaçini.

KAREN: Jien ukoll. Jew forsi le. M’g˙andekx g˙alfejn. Isservejtbih jien ukoll.

Jid˙lu n-NUTAR SACCO u s-SINJURA SACCO, b’ÛEWÌT

ITFAL ta’ xi g˙axra, ˙dax-il sena – Ωew© pupi mlebbsin˙wejje© moda ©ovanili par excellance.

IL-KURATUR (jilm˙u): Ah, in-Nutar Sacco...

IS-SEGRETARJA immedjatament tfesfes xi a©a f’widnejh....U dawk it-tfal issa!

IL-KURATUR (ixengel rasu , did-darba jaqbel mag˙ha): SkuΩawniftit.

KAREN: Diplomacy in action. Nosservaw!

5 Xena

IL-KURATUR imur fuq IN-NUTAR. Jie˙du b’idejn xulxin.Onorat, IN-NUTAR jintroduçi lis-Sa SACCO li pronta ddeffesIT-TFAL fin-nofs. IL-KURATUR jitbissem, imellsilhom˙addejhom. Imbag˙ad bla g˙a©la, diskret, jie˙u lin-NUTAR

fil-©enb. Is-Sa SACCO tie˙u xi hors d’œuvres imma malajrtne˙˙iha minn ˙alqha u ma t˙alli t-tfal imissu xejn mill-mejda.

Sadanittant IL-KURATUR ikellem lin-NUTAR li hekk kifjibda jisma’ pront jilbes nuççali. I˙ares lejn il-kwadru fid-da˙la tas-sala. Jisma’. I˙ares bl-ikreh lejn KAREN; hititbissimlu u xxejjirlu ˙afif b’idejha. Hu mismut, jisforza˙jiel ta’ tbissima, imma dlonk jieqaf hekk kif i˙oss il-qilla


tal-˙arsa ta’ martu fuqu. Jag˙millha sinjal biex tistennahemm, imbag˙ad jersaq lejn il-pittura. I˙ares lejha g˙al ftit.Jid˙ol passejn ta˙t il-purtiera fl-indana tas-sala tal-wirja.I˙ares madwar is-sala g˙al ftit sekondi. Malajr idur lura ujmur b’pass sod lejn il-familja tieg˙u, jie˙u b’idejn IL-

KURATUR g˙al darb’o˙ra, jirringrazzjah donnu evitalu l-pesta u jag˙mel biex ibewweç il-familja ’l barra.

KAREN (t˙affef g˙al warajh): Di©à sejjer, Sur Nutar!

NUTAR: Eh, iva... kelli appuntament fil-˙amsa! Kont insejtu...

KAREN: Imma bilkemm il˙aqt rajt xejn! Tridx indawrek dawramalajr! Nurik kollox personalment!

NUTAR: SkuΩani imma sarli l-˙in... Daqs kieku!

KAREN (ta˙taf il-ktieb fuq il-le©iju): Talanqas imma ma tiffirmalixil-visitors’ book!

NUTAR: Eh... ah, bil-qalb kollha! (i˙arbex firma) Prosit, eh! –Grazzi ˙afna!

KAREN: Grazzi lilek!...

IS-SINJURA SACCO te˙odlu l-pinna minn idu – iddawwaril-ktieb – ˙arsa toqtol lejn KAREN u tikteb hi wkoll. Titlaqil-pinna f’idejn KAREN, iddur u tbewweç ’il barra, i©©ebbedlit-TFAL warajha.

KAREN taqra x’kitbet u ddur pronta tg˙ajjat warajhom,huma u neΩlin it-tara©.

KAREN: U lilek ukoll, Sinjura Sacco!

Jersqu IS-SEGRETARJA u L-KURATUR.

KAREN: Tassew minn tag˙na miskina!

IL-KURATUR i˙ares lejn il-ktieb hekk kif hi ddawwaruluddawwaruluddawwaruluddawwaruluddawwaruluviçin biex jaqra a˙jar.

IL-KURATUR (ixengel rasu b’diΩapprovazzjoni): Kelma adatta;

Att 3, Xena 6 101

miskina. Veru g˙ad hawn nies, b’xorti aΩina, li ma jitg˙allmuqatt.

KAREN: Min tridu jg˙allimhom ta˙seb? U kieku stess – billig˙ajritni “An©lu tal-Q˙ab”! – mhux se nie˙u g˙alija. Talanqassinçiera. U isimha ffirmatu. G˙andha dritt g˙all-opinijonitag˙˙a. Li ma nissaportix l-ipokrisija ta’ Ωew©ha. Ara tag˙rafxx’˙arbex hu.

Titlaq il-ktieb lura f’postu. Tmur lejn il-mejda u biex tiΩvogatibda tiΩbarazza xi ftit tazez.

IS-SEGRETARJA tersaq diskretament lejn il-le©iju –tittawwal u taqra. Imbag˙ad tmur u tpo©©i fuq is-si©©u fl-indana. Tifta˙ il-‘briefcase’ li kellha f’idha u wie˙ed jindunali hija kompjuter laptop Ωg˙ir. IL-KURATUR ipo©©i ˙dejhaimma b˙al donnu ma japprovax dak li qed tag˙mel. Hitag˙tih ˙arsa imma tkompli tittajpja. Hu jifta˙ il-ktieb fuqSwedenborg li ©abet mag˙ha u jaqra ossesivament. Imisslilha tatih ˙arsa ta’ diΩapprovazzjoni. It-tnejn ikomplu fis-skiet.

KAREN tiΩvoga tixrob, tnaqqar u tiΩbarazza.

6 Xena

JACKIE jo˙ro© mis-sala ma’ ALDO. I˙ares lejn il-pitturatad-da˙la. G˙andu ‘notebook’ Ωg˙ir f’idu u qed i˙arbex xi˙a©a fih.

JACKIE: Two hundred... Three hundred tops! (jag˙laq in-notebooku jix˙tu fil-but. Jie˙u b’idejn ALDO) Nitkellmu wara a˙na, eh!U tinsiex!... SkuΩani, imma kif g˙idtlek, illum hekk ©iet.

KAREN qabdet platt hors d’œuvres bil-kavjar, idduqu upronta tobΩqu lura ©o tazza.


KAREN (we˙edha, imma b’le˙en g˙oli biΩΩejjed li kul˙addjismag˙ha): L-an©lu tal-q˙ab!

JACKIE (jilma˙ha): Ah, Karen!

KAREN (tilm˙u – eku): Ah, Jackie!

JACKIE jersaq u jipprova jbusha fuq ˙addejha hekk kif hiddawwar wiççha minn na˙a g˙al o˙ra bla ma titlaq il-gabarrejiet minn idejha – tg˙anniqa grotteska, KAREN bil-gabarrejiet miΩmuma wara dahar JACKIE, wie˙ed f’kull id.

KAREN (tin˙all minn mieg˙u): SkuΩani ftit. Dalwaqt ©ejja –kemm inpo©©i dal-gabarrè ©ewwa...

JACKIE: A˙a, dak donnu kavjar! Irrid ng˙id – kavjar tabil˙aqq...

KAREN: Hekk hu! Ìabu mieg˙u Aldo l-a˙˙ar darba li kienMoska! X’g˙idt li kien jismu, Aldo?...

ALDO: Cossack Golden Black. Però forsi...

JACKIE: Eh, lili ma ©ablix ftit imma, Karen!

KAREN: Tassew? Ma tridx idduqu forsi?

JACKIE: ...Xejn ma ©abli lili!

KAREN: Óa, ˙u kemm trid!

JACKIE: Grazzi! Meta taqbadni kilba g˙all-kavjar ma nieqaf qatt!

Jie˙u biçça, imbag˙ad tnejn. KAREN t˙ares lejn ALDO, lijidher skunçertat u xi ftit irrabjat. KAREN tinjurah.

KAREN (tag˙tih id-dixx) Óa, Jackie – Ωommu. (taqbad gabarrèie˙or u to˙ro© ta˙t il-˙ars ikreh ta’ ALDO) Eqq – eqq! Don’t benaughty now! Óalli xi ftit g˙all-Kuratur ukoll!

JACKIE: Il-Kuratur?... Min?..

KAREN: Hemm (turi lejn ras it-tara©) – mur kelmu – na˙seb issibuxi ˙a©a in komun fuqix titkellmu! (to˙ro© mill-indana ta’©ewwa.)

Att 3, Xena 6 103

Malli jismag˙ha ssemmih, IL-KURATUR pront iqum u jersaqlejn JACKIE u ALDO.

IL-KURATUR: Bonswa g˙alikom.

IS-SEGRETARJA tag˙laq il-kompjuter u ssegwih malajr.ALDO imur dur irrabjat mal-mejda, jitfi x-xemg˙at umbag˙ad jaqbad xi gabarrè u jo˙ro© bih wara KAREN.

JACKIE: Ah, int il-Kuratur li semmietli Karen! Bonswa. Pjaçere!Qatt ma ltqajna qabel sa fejn naf jien!

IL-KURATUR: Le, ma na˙sibx

JACKIE: U s-sinjorina?...

IL-KURATUR: Is-Segretarja..

JACKIE (impressjonat, jiekol il-kavjar) Ah! Pjaçere! Tieg˙i mastajtx in©ibha llum. Qieg˙da l-Gallerija tistenna ’l-Ministru.G˙andna opening ie˙or illum hemmhekk. Ta’ Peacock Brown!

IL-KURATUR: Smajt biha.

JACKIE: Ejja s’hemm ikollok çans. Taf fejn! (jag˙tih biljett)

IL-KURATUR: Grazzi.

JACKIE joffrilu l-gabarrè bil-kavjar.

IL-KURATUR (ixengel rasu): Grazzi.

JACKIE (jiekol): Kont hawn g˙all-opening?

IL-KURATUR: Ìejt ftit tard.

JACKIE: Ah, nifhmek. Anki jien ©ejt bil-˙arba llum ng˙idlek is-sew. Hekk jew hekk, jekk m’humiex se jkunu g˙al bejg˙g˙alissa... (ixengel rasu – din isibha tassew ridikola) Insomma– taf int, ma se titlef xejn! M’humiex se ja˙arbu! G˙alkemm,tara w˙ud minn dawk ix-xog˙lijiet... (tisfira ta’ apprezzament)Ma kontx niddejjaq narahom imdendlin fil-kamra tas-soddatieg˙i! U probabbli lanqas is-Sinjorina!

IL-KURATUR: Niddubita.


JACKIE (business): Int tixtri?

IL-KURATUR: Kultant.

JACKIE: Ah.

IL-KURATUR: Rari. Rari ˙afna.

JACKIE: Ah.

SEGRETARJA: Xi biçça li veru tog˙©bu.

IL-KURATUR: Rari ˙afna però.

JACKIE: Ah. (ma jarax prospetti – jitlef l-interess malajr. IniΩΩelil-gabarrè vojt u jdur biex jitlaq) Hekk hu... Jien ukoll. G˙addis’hemm ikollok çans. Malli te˙les minn hawn.

7 Xena

Tid˙ol t˙affef KAREN, b’ALDO jsus warajha donnha tridta˙rab xi argument li ried jaqbad mag˙ha.

KAREN: Ah, ©a sejjer, Jackie? Qed nie˙u gost li ltqajtu. Xtaqt stajtnintroduçikom jien, Father.

JACKIE: Father?

KAREN: Father Borg. Tal-Kurja.

JACKIE: Father Borg? Int m’g˙idtlix?... (Lill-KURATUR) SkuΩani,Father... Ming˙alija qaltli – g˙idtli li kien Kuratur.

KAREN: U iva, jekk ©ej mill-Kurja, x’tg˙idlu, mhux Kuratur?SkuΩawni imma l-Malti nsibu hekk diffiçli kultant! Ma ssibx il-kliem eΩatt – preçiΩ – b˙al ma ssib f’lingwi o˙ra! Don’t youthink?

JACKIE: Hekk hu... That’s right!... Anyway, (ji˙dilha b’idha)Prosit, Karen. G˙andek Ωew© biççiet eççellenti! Eccellent!Really! Meta tiddeçiedi aqbeΩ qabΩa bihom, jew ©ib is-slajds.U niftehmu, Ok? Tassew eççellenti!

Att 3, Xena 7 105

KAREN: Thank you, Jackie! Qed tfa˙˙arni ΩΩejjed.

JACKIE: Not at all! U ner©a’ ng˙idlek – titlaqhomx minn ta˙tidejk. Tbig˙ xejn g˙alissa. KwaΩi kwaΩi... (ibaxxi le˙nu) Fuqhekk ridt inkellmek. (lill-KURATUR, hekk kif jie˙u lil KAREN

minn minkbejha u jressaqha fil-©enb) Jimporta?...

IL-KURATUR: Lanqas xejn. Pjaçere.

JACKIE: Tant ie˙or. (iwarrab lil KAREN lejn il-mejda tar-riçeviment) Ismag˙ni, Karen...

Imma ALDO resaq warajhom u JACKIE donnu ma jridxjitkellem quddiemu lanqas.

JACKIE (jg˙addilu l-gabarrè vojt): Eccellent, Aldo! Excellent!...Jimporta? (U jkompli jdur mal-mejda u jmexxi lil KAREN ftitaktar ’il bog˙od).

ALDO j˙ares iddiΩgustat lejn il-gabarrè vojt f’idu, idur ujer©a’ jid˙ol ©ewwa bih.

JACKIE: Ismag˙ni, Karen...

KAREN (taqtag˙lu): M’g˙edtlix x’jidhirlek minn din, Jackie! (turilejn il-bieb bil-PN) X’ta˙seb g˙id?

JACKIE: Xiex?

KAREN: Il-bieb. Bil-PN fuqu.

JACKIE: Insomma, ah – inkun minnek inne˙ih. Too... Too bold!Too obvious! Anki jekk ji©i l-Ministru!... Too obvious!

KAREN: Ah. Hemm bieb ie˙or hemm, rajtu?

JACKIE: Iva. Ismag˙ni...

KAREN: Taf x’hemm ta˙t it-twavel?

JACKIE: X’hemm? G˙idli int!

KAREN: MLP – number 1.JACKIE: Veru? Qed tiççajta!

KAREN: G˙idt forsi tip ta’ Pop art! Jew g˙idt forsi nsej˙ilha


reaction painting! X’ta˙seb?

JACKIE (jikkore©iha): Action – Action painting! (jikkonsidraha –imma malajr ikemmex xufftejh) No. No. Too gimmicky! Tafint; il-Pop art – g˙adda Ωmienha ormai! ...Purtroppo! Immaismag˙ni ftit...

KAREN (tinsisti): Ittik x’ta˙seb però, le! Óares!

JACKIE (i˙ares – imma m’g˙andux mo˙˙): Hekk hu...

KAREN: Jew g˙idt insej˙ilha Co-Op Art – bejn Conceptual uOperational Art! X’ta˙seb?

JACKIE (jipprova jsegwi): Ah! Aha! Hekk iva... Aah – qednifhem... CO-OP! Pjuttost Cooperational Art imma. Kiekujien hekk insej˙ilha. Co-operational, C0-operational – tridtikkopera – dik hi – biex wie˙ed jasal xi mkien! It-tifsiramo˙bija tieg˙ek! Dik hi: sej˙a g˙all- koperazzjoni – id ta˙sell-o˙ra! Tikkopera!

KAREN: Tikkollabora wkoll, forsi!

JACKIE: Hekk hu! Rajtx! Ismag˙ni imma! Ismag˙ni ftit! Dwardawk ...Dawk! (juri lejn is-sala tal-pitturi) Tliet pariri ntik,Karen, ˙anini. Li kont minnek...

KAREN: Tliet pariri?...

JACKIE: Tlieta...

KAREN: Lussu, eh!

JACKIE: ...Li kont minnek, Number one – jekk ji©i xi ˙add tal-gazzetti, tar-ritratti, ma n˙alli lil ˙add jie˙u ritratt!

KAREN: U g˙aliex?

JACKIE: Ismag˙ni! G˙ax jekk g˙andek ˙abib hawn©ew huwajien...

KAREN: Am I lucky!

JACKIE: Ismag˙ni. ...T˙alli ’l add jie˙u ritratt. U t-tieni: ag˙laq.

Att 3, Xena 7 107

KAREN: Nag˙laq. Nag˙laq xiex?

JACKIE: Hawn. Il-wirja. Ag˙laq. Illum qabel g˙ada jekk jista’jkun.

KAREN: Nag˙laq! ’Qas ilna jumejn miftu˙a!

JACKIE (jipprova jsib kompromess): Ok – kemm se ddum, ©img˙a?

KAREN: Xix? Il-wirja? Suppost!...

JACKIE: ...Ok. Ok mela. Jien nifhmek; l-ewwel wirja! – l-eççitament u x’naf jien – il-kontroversji! Ir-ritratt tieg˙ek fil-gazzetti! Nifhem... Ok, ˙alliha miftu˙ha mela...

KAREN: Thank you.

JACKIE: ...Imma dak l-an©lu – dak ne˙˙ih!

KAREN: L-an©lu! Er©ajna bl-an©lu!.

JACKIE: Qed ng˙idlek; idea stupenda. Gimmick kapolavur!Ìenjali! Min tak il-parir ©enju tal-marketing!

KAREN: Ta˙seb? Xi darba nlaqqg˙ek mieg˙u! L-istess wie˙ed lipprovda l-mudell g˙all-pittura kollha hemm ©ew!

JACKIE: Rajtx! Imma ne˙˙ih minn hemm.

KAREN: ...Lill-an©lu – inne˙˙ih? U g˙aliex?

JACKIE: G˙ax anqas ma tqajjem kjass – kontroversja – a˙jar.G˙alissa.

KAREN: U g˙al imbag˙ad?

JACKIE: G˙al imbag˙ad ˙alli f’idejja.

KAREN: F’idejk.

JACKIE: Afdani, Karen. Tliet xhur o˙ra ntellag˙lek wirja jien.Imbag˙ad tara.

KAREN: X’nara?

JACKIE: Inkellmek wara. Ng˙idlek biss g˙andi post – (sigriet)kappella – kienet tal-Luterani. Il-Furjana. Hemm. Tliet xhur


o˙ra. U nift˙u bik. U dak l-an©lu nuΩawh hemm – imdendel fuqiz-zuntier.

KAREN: Minn g˙onqu?

JACKIE: Xiex?

KAREN: L-an©lu. Imdendel minn g˙onqu?

JACKIE: Minn g˙onqu, minn fejn trid! (jid˙aq) Forsi; min jaf! Matridx tesa©era, naturalment; hemm San Publiju faççata...

KAREN: Thank you, Jackie. Nipprova ma nesa©erax. Inwieg˙dek.Nikkontrolla ru˙i.

JACKIE: Ji©ifieri, Ok? Li g˙idtlek?...

KAREN: Na˙sibha. U nipprova ma nesa©erax.

JACKIE: Bis-serjetà, Karen. A˙sibha bis-serjetà.

KAREN: Thank you, Jackie. Jimporta issa – irrid nipprepara ftitaktar punch. Kellhom ji©u Jerry Randall u tar-Republic, x’ismu?

JACKIE (sorpriΩ aktar milli impressjonat): E˙e? Jerry? Hawn?

KAREN: Iva – skuΩani...

JACKIE: Issa?

JACKIE ˙alqu miftu˙, donnu se jg˙id xi ˙a©a. Jibdielu ujkun se jdur biex jitlaq.

KAREN: G˙aliex g˙idt “hawn”... hekk – donnok sorpriΩ? G˙aliexm’g˙andhomx ji©u hawn?

JACKIE: G˙ax... Le, ifhimni... G˙ax sa fejn naf jien... di©à qeg˙ding˙all-wirja tieg˙i. Kellhom ikunu hemm (i˙ares lejn l-arlo©©)...kwarta ilu. Naturalment ma jfissirx li ma ji©ux hawn ukollwara, hux hekk? Wara d-diskors tal-Ministru u l-introduzzjonita’ Peacock Brown. Hemm çans li ma joqog˙dux g˙ar-riçeviment lanqas. Infatti però – u din ikolli ng˙idha, skuΩani– dak Ωball ie˙or.

Att 3, Xena 8 109

KAREN: Xi Ωball?

JACKIE: Id-dati; kif ikklaxxjana. Int taf però naturalment li d-datatieg˙i ilha m˙abbra mill-bidu ta’ l-ista©un! Óeqq. Trid tqishomdawn l-affarijiet! Daqsxejn prudenza. ProfessjonaliΩmu! Tridt˙alli ’l min hu tal-business imexxik, Karen. Aldo.... KultantAldo...

KAREN: X’g˙andu x’jaqsam Aldo?... Din il-wirja tieg˙i – mhuxta’ Aldo!

JACKIE: Right! Right! Anyway – ikolli n˙allik. Imma a˙sibhasew, Karen. Ma nixtieqekx tifhimni ˙aΩin... (jara lil ALDO

die˙el lura fil-kamra) ...Anyway! (jg˙annaqha wa˙da ˙afif ujag˙mel g˙at-tara©) Çaw!... (jg˙addi minn quddiem IL-

KURATUR) Çaw, Father! (Lis-SEGRETARJA) Sister!

8 Xena

ALDO (jersaq lejha): X’©ara issa?

KAREN: Xejn. An©lu kustodju ie˙or... Tassew ixxurtjata!

ALDO: X’©ara? Qallek xi ˙a©a?

KAREN: G˙andi suspett li qed jipprova... jfottini. Biex ma nuΩaxkelma o˙ra. Biex inkun prudenti. (tferra’ – tarah iberraqb’diΩapprovazzjoni) Il-bar g˙adu m’g˙alaqx g˙al li jista’ jkun,hux hekk?

ALDO: Ismag˙ni, Karen...

KAREN (tixrob): M’hu ©ej add, Aldo – g˙idli l-verità – m’hu ©ej˙add hux veru?... TibΩax.

ALDO: Ismag˙ni Karen...

KAREN: Nisma’. Dejjem nisma’ jien, Aldo.

ALDO: Ismag˙ni; jaqaw qallek xi ˙a©a dwar l-an©lu?


KAREN: Ma rridx nisma’ kelm’o˙ra fuq dak il-mis˙ut an©lu!

IL-KURATUR u s-SEGRETARJA jqumu u, forsi g˙ax jinteb˙uli ©ejja xi tilwima u jridu j˙alluhom we˙edhom, forsi sforzxi qbil li le˙qu bejniethom, jid˙lu fis-sala biex jaraw il-wirja, g˙alkemm IL-KURATUR ftit jidher li g˙andu ˙ajra.

ALDO: Ismag˙ni, Karen! Re©g˙u çemplu miç-Çentru. Ìejjinje˙duh.

KAREN: Je˙duh? Lill-An©lu!

ALDO (iΩomm sod): M’hemmx x’tag˙mel! Ma n˙alluhiex tikberiΩjed. Taf il-plejtu li qajmu. U pprova ifhimhom, Karen. Makenux jafu g˙alfejn ridtu...

KAREN: Ridtu? G˙all-wirja ridtu – u g˙idtilhom li g˙all-wirjaridtu!

ALDO: Iva, imma ma kenux jafu. Óasbu li b˙ala attività kulturalikienu lesti...

KAREN: Kulturali! Mela din x’inhi! Gorboç tal-q˙ab! (iddurmadwar il-mejda donnha ma tafx x’se tg˙id jew tag˙mel.AkkuΩa) Int g˙idtilhom biex ji©u je˙duh!

ALDO: Ismag˙ni... Kulturali kemm hi kulturali ma jistg˙uxjassoçjaw ru˙hom mal-kontroversja li tista’ tinqala’...

KAREN tiΩvoga billi ttajjar platt bil-pasti minn fuq il-mejda.

ALDO: Ismag˙ni, Karen!...

KAREN: Le, ma nisimg˙ekx. Ma nisimg˙ek xejn! (tieqaf zopptu.

Pawsa.

KAREN: (traΩΩan ru˙ha) Tg˙idli xejn. Naf x’se tg˙id. U m’hemmxejn x’tg˙id. Jekk iriduh, je˙duh l-an©lu. Ma rridhomx ja˙sbuli rrid nistuprahulhom!

ALDO: Ma kenux jafu... Ifhem. T˙abbilx rasek g˙all-ispejjeΩ.Qaluli li lesti j˙allsu huma g˙all-vje©© u l-krejn...

Att 3, Xena 8 111

KAREN: IΩΩihom ˙ajr! U meta ©ejjin g˙alih?...

ALDO: Illum qalu.

KAREN: Illum wara li nkunu g˙alaqna nispera. Mhux qabel!

ALDO: Ma qalulix fi x’˙in. Dawk qatt m’g˙andhom ˙in hekk jewhekk...

KAREN: Dawk? Min dawk?

ALDO: Tal-krejn... tal-Wi©i.

KAREN: Dawk!...

ALDO: Huma kienu tellg˙uh.

KAREN: Dawk. Hekk hu. Xieraq... Iva. Hekk jixraq. ÓallihominiΩΩluh huma mela.

ALDO: ’Qas ˙aqq dak ix-xog˙ol kollu. Dik il-gallarija rvinawhaissa. Bl-iskuΩa li jdendlu l-an©lu.

KAREN: Twa˙˙alx fihom. Jien g˙idtilhom ridtu jidher kollu –inkwadrat f’nofs il-gallarija.

ALDO: Fottewha gallarija!

KAREN: Uuh! X'forza! X’timpressjonani!... M’g˙idtx li sibt xi˙add hekk jew hekk biex jag˙milha ta’ l-injam? – Kif ridtha int!– Tas-seng˙a?

ALDO: G˙andu jg˙addi... La ne˙ilsu minn dal-©enn.

KAREN: Hekk issibu dan – ©enn? (pawsa qasira) Int kontbg˙attulhom l-invit lill-gazzetti kollha, hux hekk Aldo?

ALDO: Il-gazzetti... iva.

KAREN: U r-radju u t-televixin.

ALDO: Lil kul˙add.

KAREN: Dawk ukoll... G˙aliex ta˙seb kwaΩi add ma ©ie allura l-biera˙?

ALDO: Ma nafx. Forsi min˙abba ta’ Peacock Brown.


KAREN: Dik illum imma!

ALDO: Naf. Imma Ωew© wirjiet fuq xulxin – Ωew© openings –©urnata fuq o˙ra...

KAREN: Int ma kontx taf li kien hemm ta’ Jackie il-biera˙?

ALDO: Taf li m’g˙adnix naqra gazzetti...

KAREN: Possibbli Jackie ma semmihielekx? Jew Jerry? JewWalter?...

ALDO: Ara, il-fatt hu li hawn wisq wirjiet, u dik hi! Dik hi, ibqa’çerta... Faqg˙u s-suq!

KAREN: Is-suq. Faqg˙u s-suq! Min qalhielek din – Jackie?

ALDO: Imma veru. Iffladdjaw Malta bil-galleriji u l-wirjiet! Matg˙addix ©img˙a...

KAREN: Spare me, please!...

IL-KURATUR jo˙ro© mis-sala, jarahom g˙adhom jitlewmuu jibqa’ ˙iere© g˙all-arja fil-gallarija, i˙ares lejn l-arlo©©,donnu issa fuq ix-xwiek li je˙les.

KAREN (ma jimpurtahiex min jisma’): ...Ta˙seb hemm çans liforsi deffes denbu Jackie wkoll?

ALDO: Jackie? F’xiex?

KAREN: Li forsi sefsef xi ˙a©a f’widnejn xi ˙add?...

ALDO: G˙alfejn?... F’widnejn min?

KAREN: Fejn naf f’widnejn min! Mela jien na˙seb b˙alhom!F’widnejn tal-gazzetti! Tat-televixin! F’widnejn Walter!F’widnejn l-arçipriet biex je˙odli l-an©lu! Fejn naf f’widnejnmin!...

ALDO: Karen...

KAREN: Karen, Karen... Karen xiex? Ta˙seb m’hux kapaçi?

ALDO: Kapaçi xiex? U g˙alfejn?

Att 3, Xena 8 113

KAREN: G˙alfejn! Biex jibbojkottjawni – g˙alhekk! Ara g˙alxiex!Biex!... Ok.. Naf. Qed ta˙seb li din xi persecution mania dintieg˙i. Ok. G˙andek ra©un. Forsi g˙andek ra©un...

ALDO: Ma kontx qed infittex li jkolli ra©un.

KAREN: Ok. Ejja ninsewha... Però Walter D’Anastasi Ωgur li ©ej,right?

ALDO: Right. (imma mhux konvinçenti u KAREN tinduna)

KAREN: Right?

ALDO: Right! Right! Taf li di©à wrejtu s-slajds.

KAREN: Naf. Imma ©ej? Is-slajds ma juru xejn! Trid tarahom –tara u tmiss b’idejk!

ALDO: Right. Tara u tmiss b'idejk...

KAREN: U dik irridu jaraha wkoll (turi lejn il-bibien bil-graffiti)– kwaΩi daqs l-o˙rajn, jekk mhux aktar!

ALDO: G˙idtlu.

KAREN: G˙idtlu?

ALDO: G˙idtlu – daΩgur li g˙idtlu.

KAREN: Fuq dik ukoll! X’g˙edtlu?

ALDO: Mela!... (jinduna li je˙tie©lu joqg˙od attent) G˙idtlu um’g˙idtlux!

KAREN: G˙idtlu u m’g˙idtlux... G˙idtlu u m’g˙idtlux...

ALDO (iqies kliemu): G˙idtlu li hemm xi ˙a©a o˙ra barra, fil-foyer, biex joqg˙od attent...

KAREN: Fil-foyer... Jekk g˙idtlu hekk probabbli g˙amilt ˙aΩin.

ALDO: Probabbli g˙amilt aΩin... Qed tisimg˙ek? Taf x’int tg˙id?

KAREN: G˙idtlu u m’g˙idtlux!... Taf x’int tg˙id int!

ALDO: Jiena naf.

KAREN: Jekk g˙idtlu, issa se jid˙ol ippreparat. U jekk ikun


ippreparat, jekk ma jkunx spontanju, titlef l-effett kollu.

ALDO: Na˙seb li qed tesa©era... (jinduna li uΩa l-kelma Ωbaljata)Insomma, m’g˙andekx imniex tibΩa’; naf Ωgur li ©ej u sejag˙tik a fair appraisal.

KAREN: Ûgur.

ALDO: Ûgur.

KAREN: Int m’g˙idtlu xejn, dwar l-o˙rajn? Dwar dawk?

ALDO: G˙idtlu xi ˙a©a. Issa jara hu, le?

KAREN: Però g˙idtlu li g˙o©buk.

ALDO: Ma nafx... Ma nafx hix ˙a©a prudenti timlielu rasu minnqabel li se jsib xi kapolavuri...

KAREN: G˙aliex? Forsi m’humiex?

ALDO: G˙alik... iva. Alla˙ares le!...

KAREN: U g˙alik ukoll.

ALDO: ...mhux g˙ax m’humiex!

KAREN: ...G˙alik g˙adhom kapolavuri, le? Li ©ara – iç-çirkustanzi– ma jibdlux il-fatt li huma xog˙ol eççellenti! Tiftakar x’g˙idtlimeta rajt l-ewwel wie˙ed?

ALDO: Niftakar.

KAREN: U dak li g˙idtlu lil D’Anastasi nittama. Dak li g˙idt lilil-ewwel darba, g˙idtu lilu wkoll...

ALDO: Ifhem ftit, Karen; g˙adek kemm qed tg˙idli x’ng˙idlu mang˙idlux! Fuq kollox dak li g˙idt fis-sa˙na tal-mument...

KAREN: Ah! Fis-sa˙na tal-mument! Tajjeb. Qed nifhem iva...(tixrob) Qed nifhmek tajjeb, Aldo. Óallejt is-sa˙na tal-mumentixxelliflek l-opinjoni artistika tieg˙ek, tg˙ammadlek is-sagraintellettwalità tieg˙ek!... Qed nifhem. U hu – staqsiek lilek hujekk jog˙©bukx?

Att 3, Xena 8 115

ALDO: Staqsieni.

KAREN: U int m’g˙idtlux. G˙ax kont taf, hux? Kont taf li jekk matg˙idlu xejn int, jassumi li g˙ax m’humiex tajbin! Jew m’humiextajbin biΩΩejjed.

ALDO: Le. Óaseb biss li qed inkun prudenti - dak li g˙andu ja˙seb.Li ma rridx nidher li qed inkun parzjali min˙abba ra©unijietpersonali.

KAREN: G˙aliex g˙andhom ja˙sbu li hemm xi ˙a©a personalibejnietna? Int qatt m’g˙idtlu le, dwari u dwarek? U dwarx’hemm bejnietna.

ALDO: Qatt. Qatt fuq li qatt. Emminni.

KAREN: Nemmnek. Tippreferi tibqa’ b’sieq wa˙da fuq l-istaffa.

ALDO: Xi trid tg˙id biha?

KAREN: G˙edltek nemmnek, le? Nemmnek mela.

ALDO: G˙aliex g˙idtha hekk?

KAREN: Hekk kif? (tferra’ u ter©a’ tixrob)

ALDO: Nemmnek.

KAREN: G˙ax nemmnek. Li lilu qatt ma g˙idtlu.

ALDO: Qatt m’g˙idt lil ˙add.

KAREN: Appuntu. Çerti nies però jkunu jafu kollox. Ólief minimissu jkun jaf. Allura, x’se tg˙idlu fuq il-kwadri? M’int setg˙idlu xejn?

ALDO: Kapaçi jevaljuwa wa˙du. Espert daqsu – integru daqsu –m’hawnx. Afdah, Karen!

KAREN: Iva! An©lu kustodju ie˙or! Le grazzi! A˙jar ix-xitan linaf! Jekk m’intix se tg˙idlu Aldo, ma se jikteb xejn.

ALDO: Int qed tg˙id hekk.

KAREN: Jew jekk jikteb, jikteb is-soltu ta˙lita ta’ erudità u belle


lettere kif jaf hu – u ma jg˙id xejn. Ma jikkommetti ru˙u xejn.U jista’ ma jikteb xejn.

ALDO: Inwieg˙dek li m’hux se jag˙mel hekk.

KAREN: Tweg˙idni.

ALDO: Issa nara kif ng˙idlu...

KAREN: Iva, hekk ag˙mel. Ara kif tg˙idlu. Int, intom, niesb˙alkom, nies integri b˙alkom, dejjem issibu taraw kif tg˙iduli g˙andkom tg˙idu. U ma tg˙iduhx.

ALDO: Mhux kul˙add jista’ jaffordja jkun b˙alek, Karen, spuntatau...

KAREN: Vulgari... Rozza. B˙ali.

ALDO: Int qed tg˙idu.

KAREN: B˙ali. Iva. G˙ax jien il-problema, wara kollox. Mhuxintom. Mhux dawk... (iL-KURATUR) Mhux is-Sinjura Sacco.Mhux dawk... Wi©i Endsans! Mhux Connie...

ALDO: Connie? Connie min?

KAREN: Ma tafhiex. Ma tafhomx... U Ωgur m’hux tort ta’ l-An©lu,lanqas, li dendluh hemm barra. Bilfors li tort tieg˙i mela...

IS-SEGRETARJA to˙ro© mis-sala u tmur dritt fuq is-si©©u uter©a’ tifta˙ il-kompjuter.

IR-RAÌEL FIL-GALLARIJA jitfaçça g˙al mument u jittawwal’il ©ewwa donnu sema’ xi ˙a©a. Immedjatament isib lilALDO u KAREN i˙arsu lejh u jer©a’ jin©ibed lura.

KAREN: Dak min hu?

ALDO: Ma nafx. (jag˙ti pass lejn il-gallarija) Wiççu nafu ximkien.

KAREN (t˙ares lejn id-da˙la tas-sala fuq il-lemin fejn g˙al waqtwie˙ed kien deher ir-RAÌEL BIL-BLEJÛER AÓDAR) U dak?Tafu?...

Att 3, Xena 9 117

ALDO: Fejn? (idur).

KAREN: Hemm... (iΩda R-RAÌEL BBA re©a’ da˙al) Kien hemmdak ie˙or – hemm. Fejn mar?

ALDO: Min?

KAREN: Wie˙ed... wiçç ta’ an©lu! Fejn mar?... (isejja˙ – ta˙t l-ilsien) An©lu – fejn int? An©lu... An©lu bellu? (Kantaliena)An©lu beelluu?... An©lu bellu.... Saqajh tal-...

ALDO: A˙jar ma tixrobx aktar, Karen...

Sadanittant, tiela’ minn isfel jitfaçça f’ras it-tara© IÛ-ÛGÓIR

– liebes aktar g˙al Paceville milli g˙ax-xog˙ol. I˙aresmadwaru xejn komdu. Jilma˙ lil KAREN.

9 Xena

KAREN (tg˙anni): An©lu Bellu... (ti˙˙amjaha donnha qed tipprovatiftakar g˙anja – tftakar! ) Aaa! (le˙en g˙oli): An©lu Bellu,saqajh tal-fildiferru!...

ALDO (isikkitha): Karen!...

KAREN (le˙en og˙la): An©lu bellu, saqajh tal-fildiferru... Isa –kompliha int. G˙aliex ma tridnix inkompli? Int taf kif tkompli,Aldo?...

ALDO: Naf.

KAREN: Ah. Il-prudenza! Il-pudur mela! ... G˙aliex g˙andi niskot!Mela hawn xi ˙add hawn! Hawn çimiterju hawn! Çimiterju!Kuntent issa! Kuntenti issa?

ALDO: Nitolbok Karen.(jilma˙ liΩ-ÛGÓIR).

IÛ-ÛGÓIR (jersaq): SkuΩi, Miss...

KAREN (g˙adha bil-fawra – iddur g˙al fuqu): Yes! Xi trid?

Ma˙sud, IÛ-ÛGÓIR jin©ibed lura. I˙ares lejn ALDO. G˙andu


biljett f’idu – mhux çert lil min se jaqbad itih.

ALDO: Yes! X’g˙andek bΩonn?

KAREN: Int? Int Ωgur li hawn ridt ti©i? Ma ntliftx hux?... (tieqaf)Lilek nafek.

IÛ-ÛGÓIR: Iva, Miss. Jien...

KAREN: Int... IΩ-Ûg˙ir!

IÛ-ÛGÓIR: Iva, Miss...

KAREN: Xi trid?...

IÛ-ÛGÓIR: Ìejna... Ìejna g˙all-an©lu, Miss.

KAREN: G˙all-an©lu... L-An©lu!

IÛ-ÛGÓIR: Iva, Miss.

KAREN: Biex je˙duh?... U bag˙tu lilek! Proprju lilek!

IÛ-ÛGÓIR: Iva, Miss... (ma jafx eΩatt x’jaqbad jag˙mel, jg˙addilhal-biljett)

Ir-RAÌEL FIL-GALLARIJA jisma’ l-il˙na jog˙lew u jid˙olfil-kamra.

KAREN (taqra l-biljett): Wi©i Endsans! U bag˙tu lilek – propjulilek... G˙ax ma ©iex missierek? Ma kellux kura©© ji©i hu?G˙ax ma tg˙idlux ji©i hu jekk iridu l-An©lu?

ALDO: Karen!

IR-RAÌEL FIL-GALLARIJA jersaq dritt g˙al fuq KAREN

ALDO (le˙aq dar fuq iΩ-ÛGÓIR): Ok, mur. Tistg˙u ti˙duhti˙duhti˙duhti˙duhti˙duh. Mur.Çaqlaq. U kif tkunu hemm ne˙˙u dik it-tabella minn quddiemil-faççata. Óadd ma takhom permess twa˙˙luha hemm.

IÛ-ÛGÓIR: U iva! Dik toqg˙odx tg˙idha lili... (jieqaf zopptu mallijilma˙ lir-RAÌEL FG ) George! G˙idilhom int, George! DejjemiΩeffnu lili fin-nofs!

KAREN u ALDO iduru fuq GEORGE.

Att 3, Xena 10 119

Pawsa qasira.

RAÌEL FG (liΩ-ÛGÓIR): Mur. Óaffef.

IÛ-ÛGÓIR: U sejjer. Ar’ejj’ag˙ti palata int ukoll, ta! Darbaf’g˙omrok!

RAÌEL FG: Issa ni©i. Çaqlaq.

IÛ-ÛGÓIR jo˙ro©. IS-SEGRETARJA semg˙et kollox u to˙ro©tfittex lil-KURATUR fil-gallarija.

KAREN: Ah. allura mela int... George. George – il-fustani!.

ALDO: Dan min hu issa? Fejn tafu?

KAREN: Ma tafux? Imissek tafu. It-Tabib ta’ Wi©i Endsans!

ALDO: Tabib?... X’tabib?

GEORGE: Le, mhux...

KAREN: Ah, m’intix tabib mela, wara kollox? Kif qed tiskantani!Kif iddiΩappuntajtni! M’huwiex tabib, Aldo!

GEORGE: Baqag˙li sena. Imbag˙ad l-internat St Luke’s.

KAREN tinstaram.

KAREN (mismuta — iddur): I’m ... I’m sorry. SkuΩani. Na˙sebxrobt wisq punch.

GEORGE (jimxi lejha): Jekk ma jimpurtax... Jimporta nkellmekftit wa˙dek, Miss?...

KAREN: Lili?

GEORGE: Jekk jog˙©bok. M’inix se ndewmek.

10 Xena

ALDO jieqaf g˙al mument i˙ares lejhom hekk kif jid˙lu L-

KURATUR u s-SEGRETARJA mill-gallarija.

IL-KURATUR: A˙na... A˙na se ninΩlu isfel mela...


ALDO: Ah? Ok! Ìew g˙all-An©lu...

IL-KURATUR: Naf, rajniehom. Issa la jmorru na˙seb a˙na nistg˙unitilqu wkoll.

IS-SEGRETARJA tag˙laq il-kompjuter u timxi lejn it-tara©.

IL-KURATUR: Hekk jew hekk... hekk jew hekk ma tantx jidher lise jkun hawn wisq nies. (imbarrazzat) U la jne˙˙u dak l-an©luna˙seb... na˙seb il-preΩenza tag˙na tkun superfluwa. Aktarminn superfluwa na˙seb. Bonswa. Bonswa g˙alikom... (jinΩelit-tara© u jo˙ro©)

ALDO jibqa’ wa˙du ˙dejn KAREN u GEORGE.

Pawsa.

ALDO, wara indeçiΩjoni ta’ mument, idur f’daqqa u jo˙ro©fil-gallarija.

GEORGE: Miss...

KAREN: G˙id tibΩax.

GEORGE: SkuΩani. L-ewwel nett li se ng˙idlek, qed ng˙idulekjien. Óadd ma bag˙atni.

KAREN: For a change.

GEORGE: I’m sorry?

KAREN: Xejn. G˙id.

GEORGE: La missieri, la ija... la ommi. Óadd ma bag˙atni. Anzi,kont nippreferi li lanqas ˙ija ma jarani hawn.

KAREN: Ah – tippreferi tkun inviΩibbli. T˙abbira o˙ra misterjuΩa.MirakoluΩa wkoll forsi...

GEORGE: Jiddispjaçini m’iniex nifhmek...

KAREN: Le. SkuΩani. Jien imissu jiddispjaçini... Kultant mhuxg˙ax inkun irrid... Imma g˙id. Mela, x’ridt tg˙idli hekk sigriet?

GEORGE: Li ...lil missieri m’g˙andekx xi tridu.

Att 3, Xena 10 121

Pawsa.

KAREN: Dak li g˙andek tg˙idli?

GEORGE: U ˙allih. Tfittxux iΩjed.

KAREN: I see. U trid tg˙idli li mhux ommok bag˙titek...

GEORGE (ji˙mar – imbag˙ad): Ok. Qaltlek ommi... lil missierim’g˙andekx xi tridu. (malajr) Jiddispjaçini imma kienet ©ejjahi. Hawn. Illum. Biex tg˙idlek li lil missieri m’g˙andekx xitridu, biex t˙allih fil-kwiet... U biex tiggranfalek wiççek uççarralet kull pittura li g˙andek. U kieku ma Ωammejthiex jien,kieku ma ©ejtx jien, dak li kienet tag˙mel. Jew wisq ag˙ar.

KAREN: Qed theddidni?

GEORGE: Le, Sinjura! Il-verità. Emminni.

Pawsa Ωg˙ira.

KAREN: Nemmnek. Nemmnek. U... lil ommok g˙idilha... G˙idilhadin... G˙idilha li ...jiddispjaçini.

GEORGE Grazzi, sinjura...

KAREN: Le, tassew jiddispjaçini..

GEORGE: Grazzi. Jien... jien naf li missieri m’hux xi...

KAREN (issikktu): Xxx! M’hemmx g˙alfejn. Naf li taf. G˙idilhalil ommok... G˙id lill-Mamà... Hux hekk isejja˙lha ’l ommok?...

GEORGE Lil ommi?... Ma.

KAREN: Mela, g˙id lil Ma li tassew... tassew jiddispjaçini. U lilmissierek m’iniex se nfittxu qatt iΩjed. Tista’ sserra˙ mo˙˙ha.Qatt u qatt iΩjed. U jekk trid... g˙idilha wkoll li kien kollu...kien kollu tort tieg˙i.

GEORGE: M’hemmx g˙alfejn. Naf li m’hux ...

KAREN: Xxx. Igdeb g˙alija mela. U g˙al ommok.

GEORGE: Ommi taf... (mhux b’insulenza jew fta˙ir. Sempliçi


fatt) Ommi m’g˙andix bΩonn gideb, Miss...

KAREN: Imbierka hi....

GEORGE: U... lanqas int, Miss... jekk trid. M’g˙andekx bΩonn g...

KAREN: Lanqas jien... (tersaq fuqu, trid tmissu – tiΩΩih ˙ajr)Grazzi... Grazzi, George... (iddur, tpo©©i fuq l-ewwel si©©u lissib, g˙ajnejha jdemmg˙u) Mur... mur issa. U g˙idilha...

GEORGE: Bonswa. Miss.U skuΩani jekk...

KAREN: Bonswa. U good luck .... U meta tiggradwa’... (iddawwarwiççha u tinfaqa’ tibki - bikja ˙iemda).

GEORGE mifxul, ma jafx x’jista’ jag˙mel, ipo©©i idu kemmkemm fuq spallietha, imbag˙ad idur u jo˙ro© bla arsa o˙ralura.

11 Xena

Ir-RAÌEL BIL-BLEJÛER AÓDAR jid˙ol mis-sala tal-lemin.

Storbju minn barra, xi magna (krejn) tistartja, xi ˙sejjes ta’xog˙ol u xi g˙ajta jew tnejn.

L-an©lu jidher jitheΩΩeΩ donnu qala’ xi daqqa ftit goffaΩΩejjed. Óoss ta’ xi ˙adida ta’ l-armar qed taqa’, forsinarawha wkoll nieΩla sserrep minn quddiem il-gallarija.

ALDO (fil-gallarija): ...Óej hemm! Ara ibΩg˙u g˙al dawk il-karozzi, f’©ie˙ kemm hemm! Tridx insuqhielkom il-bajda?

Xi g˙ajta minn barra bi twe©iba.

ALDO (xejn konvint): Ok. Però oqog˙du attenti.

G˙ajta – l-An©lu jer©a’ jitheΩΩeΩ.

ALDO: Issa tara! (bilkemm jistaporti jarahom iΩjed.) Jekk joborxuha˙aΩin g˙alihom!

Ir-RAÌEL BIL-BLEJÛER AÓDAR imur mal-mejda u jferra’ftit ilma. Jersaq lejn KAREN minn warajha u jag˙tiha t-

Att 3, Xena 11 123

tazza. KAREN qed ti©i f’tag˙ha xi ftit, te˙odha bla ma t˙areslejh.

KAREN (ta˙sbu ALDO): Óallihom joborxuhielek...

RAÌEL BBA: M’g˙anhomx x’joborxuli lili. Bil-mixi ©ejt.

KAREN: Ah. Huwa int.

RAÌEL BBA: Niskanta m’g˙araftnix l-ewwel.

KAREN: Kelli nag˙rfek? Nafek xi mkien...

RAÌEL BBA: Ósibtek g˙araftni. Min jaf kemm rajtni. Noqg˙odhawn wara. G˙andi l-workshop kif iddur l-isqaq, qrib dik il-©nejna bil-˙arrub... Tarah mill-gallarija Ωgur.

KAREN: Ah. Iva. Dak int?...

RAÌEL BBA: Kolli kemm jien.

KAREN: ...San ÌuΩepp. (titbissem)

RAÌEL BBA: SkuΩi?... Ah. Xi laqam li tajtni forsi...

KAREN: Hekk hu. Jiddispjaçini. G˙andi vizzju nittimbra n-nies,jien ukoll.

RAÌEL BBA: M’hemmx g˙alfejn skuΩi. Seta’ kien laqam ag˙ar.

KAREN: Kollox seta’ kien ag˙ar. Imma ma jiddispjaçinix ta’ li©ara. Ta˙seb li jiena mara daqshekk ˙aΩina, int ukoll?

RAÌEL BBA: Ìeneralment ikolli nag˙ti parir, dejjem ng˙id ir-rimorsi ma jtaffu ebda piena...

ALDO (jersaq – g˙adu bis-sa˙na ta’ x’qed ji©ri barra): Hello!... Uissa int min int?...

KAREN (tag˙mel sforz biex ti©i f’tag˙ha): Aldo, dan...

RAÌEL BBA (jie˙u b’idejn ALDO): Hello, Aldo.

ALDO: Oh. Ara, huwa int! ’Qas g˙araftek b’dak il-blejΩer!

RAÌEL BBA: Naf, is-soltu tarani bil-©agaga fil-workshop u miksitrab u verniç!


ALDO: Hekk hu! Allura – g˙idtilha lil Karen? Qed nara li ©altqajtu... Karen, dan...

RAÌEL BBA (bi tbissima lejn KAREN): San ÌuΩepp. Iltqajna iva.

KAREN titbissem imma tibqa’ siekta, issa re©g˙et suspettuΩa.

RAÌEL BBA: Imma milli jidher g˙adek m’g˙idtilhiex.

ALDO: Le? Oh! Karen – dan li g˙idtlek li se jag˙millek il-gallarija©dida ta’ l-injam. Jien ©a g˙idtlu x’g˙andek f’mo˙˙ok u urejtud-disinn ta’ Villa Verdagna... (lir-RAÌEL BBA) X’dehrlek –ta˙seb idea tajba, issa li rajt il-post? Óadt xi qisien?

RAÌEL BBA: G˙adni kemm bdejt...

ALDO: TibΩax g˙andi kollox hawn... (imiss il-but ta’ ©ewwa tal-©lekk) Imma l-ewwel bejn wie˙ed u ie˙or g˙andek idea kemm?

RAÌEL BBA: Kemm flus? Jew kemm Ωmien?

ALDO: Flus!

KAREN: Ûmien?

Pawsa.

KAREN: ...Flus.

RAÌEL BBA: Forsi s-Sinjorina, Karen? Jimporta nsejja˙lek Karen?

KAREN (ixxengel rasha )

RAÌEL BBA: ...G˙idt forsi Karen tkun trid tiddeçiedi hi. Dwar id-disinn. Int deçiΩa li trid replika?...

KAREN: G˙alies? Ma ta˙sibx li idea tajba?...

RAÌEL BBA: X’na˙seb jien ftit jimporta. Xi trid int li jg˙odd.

ALDO: G˙andi d-disinn hawn. Óadtu g˙and wie˙ed, graphicdesigner professjonali. G˙amiluli bil-kompjuter, 3D – bil-qisien b’kollox! (jo˙or©u mill-but u jag˙tih lir-RAÌEL BBA)Hemm id-diskette ukoll. Jekk kapaçi daqs kemm jg˙idu li intkapaçi se jkollok replika ma tag˙rafhiex mill-ori©inal!

Att 3, Xena 12 125

RAÌEL BBA (jg˙addi l-envelop lil KAREN): M’g˙andix dubju...Naturalment – sakemm Karen trid replika. Jien nag˙mel xog˙olori©inali wkoll. Anki tal-©ebel jekk trid.

ALDO: U bl-istess prezz?...

KAREN: L-istess Ωmien?

L-An©lu jitheΩΩeΩ sew u jibda jixxengel. Aktar g˙ajat minnbarra. “Attent, Silfi... Ara dik il-karozza, çuç... I©bed lejk...I©bed, Silfi, a mitru˙!” eçç.

ALDO: SkuΩani!... (ji©ri lejn il-gallarija ) Attenti! Attent hemm!Ojj! Ûomm – Ωomm! Issa nne˙˙ihielkom – Ωomm! Ìej!

ALDO (idur lura u jg˙addi sparat minn ˙dejn ir-RAÌEL BBA): Sejkolli mmur! Qabel jg˙aff©uhieli... Çaw (je˙odlu b’idu) In˙allif’idejk... Çempilli kif sejrin!

KAREN (twaqqfu): Çaw, Aldo.

ALDO (idur): Çaw. (˙arira bewsa fuq ˙addejha – jerga’ ja˙rab)G˙andek il-pjanta, Karen! F’idejk!... (lir-RAÌEL BBA)Çempilli...

L-An©lu issa beda nieΩel bil-˙effa – jerga’ jitbandal.

ALDO: Jesus Christ!

ALDO jinΩel xprunat it-tara©. Jo˙ro©.

12 Xena

KAREN u r-RAÌEL BBA josservaw l-An©lu jixxengel g˙alxi waqtiet imbag˙ad donnu jissoda f’daqqa u jibda nieΩel˙elu ˙elu, bla theΩΩiΩ, bil-mod, sa ma jisparixxi.

KAREN: Telqu. L-an©li kollha. Minbarra dawk. (turi lejn is-sala)Çerti spirti tibqa’ ©©orhom mieg˙ek ˙ajtek kollha.

RAÌEL BBA: Mhux bilfors. Trid tkun taf t˙alliho immorru.


KAREN: M’hux façli.

RAÌEL BBA: M’hux façli.

KAREN: Fejn konna? (t˙ares lejn l-envelop g˙adu f’idejha) Il-gallarija... Trid tara l-pjanta?

RAÌEL BBA: M’hemmx g˙alfejn illum. Int ma kellekx xi ideao˙ra – tieg˙ek – kif tridha?

KAREN: Kelli. ÓaΩΩiΩt xi ˙a©a ilu. Xi mkien hemm ©ew... Stennftit jekk jog˙©bok. (tersaq lejn is-sala, tieqaf indeçiΩa fil-bieb.)

Xi storbju minn barra: karozzi u makkinarju.

RAÌEL BBA: Na˙seb lestew. Sejrin.

Wie˙ed jara xi Ωew© ˙adidiet ta’ l-iskafolding g˙addejjiniserrpu huma u qed jitniΩΩlu minn quddiem il-gallarija. L-a˙˙ar wa˙da hemm fuqha t-tabella ta’ WG & Sons.

Minn barra jibda kant ta’ “Olè! Olee...!” imbag˙ad il-kantaliena:

“...An©lu bellu

Saqajh tal-fildiferru

Sormu tar-rix,

Meta jkakki ma jbatix! ”

Ter©a’ l-“Olè” li tkompli, imma issa di©à bdiet titbieg˙ed.

KAREN: Olè, Olee! U niΩel ukoll l-arblu ta’ Wi©i Endsans. Tmieml-imperu.

KAREN u RAÌEL BBA i˙arsu lejn xulxin, imbag˙ad, kwaΩita˙t l-ilsien ikantaw flimkien, “Olè! Olee..!” imbag˙ad“An©lu Bellu...” - medley li tkompli wkoll wara li l-kantbarra jieqaf u tinstema’ l-a˙˙ar karozza jew trakk jitbieg˙ed.

Skiet.

KAREN tmur lejn is-sala. Titfi d-dawl u tniΩΩel il-purtiera.

Att 3, Xena 12 127

RAÌEL BBA imur lejn il-gallarija u jag˙laq il-bibien.

Ji©u lura lejn nofs il-palk.

KAREN: U int?... Int ukoll g˙andek il-bandiera tieg˙ek? Jekk ti©ita˙dem hawn se jkolli l-bandiera tieg˙ek tperper quddiemdari?

RAÌEL BBA: Jekk trid. Jekk ta˙seb li jkun hemm bΩonn. Biex maji©ix ˙addie˙or ja˙seb li jista’ jid˙ol hu.

KAREN: U jekk ma nkunx irrid?

RAÌEL BBA: F’idejk. In˙allik tag˙mel int.

KAREN: U kemm be˙siebek iddum int?

RAÌEL BBA: Sakemm ikollok bΩonni. G˙idli int.

TMIEM

since angels are men and live together

in society like men on earth

therefore they have garments

houses and other things familiar to those

which exist on earth

but of course infinitely more beautiful and perfect

the garments of the angels

correspond to their intelligence

the garments of some glitter as with flame

and those of others are resplendent as with light

others are of various colours

and some white and opaque.

the angels of the inmost heaven are naked

because they are in innocence

and nakedness corresponds to innocence

it is because garments represent states of wisdom

that they are so much spoken of in theWord

in relation to the Church and good men

THE HEAVENLY ARCANA

EMANUEL SWEDENBORG (1688-1772)

IL-ÓTIEÌA TA’ DRAMAKONTEMPORANJA li tirrifletti fuq

soçjetà li g˙addejja mill-iΩvilupp im˙arrek li g˙addejja minnu

s-soçjetà tag˙na hija ˙tie©a hekk kbira li huwa inutli, pwerili u

˙ela ta’ Ωmien li wie˙ed jipprova jid˙ol f’diskussjonjiet vagi u

irrelevanti dwar x’forma jew forom trid tie˙u din id-drama

...relevanti li attwalment ilha Ωmien twil ma ti©i mg˙otija l-

g˙arfien me˙tie©, u wisq anqas l-appo©© li jist˙oqqilha fuq il-

Palk (ineΩistenti?) Malti.

Dan it-tip ta’ drama ma hux tip ‘komdu’, anzi, huwa skomdu afna.

(Forsi g˙alhekk in-nuqqas ta’ rifda.) Mhux dejjem i˙allik bi

tbissima fuq xufftejk – meta tid˙aq tid˙aq biex ittaffi l-g˙era tal-

panorama insensata madwarna – biex ta˙rab mix-xena

imbarazzanti li qed ti©i m©ieg˙el tag˙raf u tassisti g˙aliha...

Forsi hemm min isibu aktar komdu jara x’inhu jsir ’il hinn mix-

xefaq dejjaq ta’ gΩiritna. Imma jekk hemm bΩonn je˙tie© li ni©u

nit...nel˙u minn x’qed jag˙mlu l-Ewropa jew l-Amerka fuq il-

palkijiet stabbiliti tag˙hom. Ejja naraw x’se nag˙mlu a˙na. Jekk

veru g˙adna rridu u nippreferu l-kumdità ta’ sterjotipi drammatiçi

barranin (komdi g˙ax jistg˙u jolqtuna kollettivament l-aktar b˙ala

msie˙ba tar-razza umana in generali... imma mhux b˙ala Maltin

in partikolari) mela g˙adna nitg˙aΩΩnu fl-inerΩja kulturali li

dejjem g˙oΩΩejna.

G˙ax partikolarment – direttament – je˙tie© tip ta’ drama ie˙or. U

tas-seng˙a kemm huma tas-seng˙a x-xenarji barranin, qatt ma

jiffukaw ru˙hom bi preçizjoni biΩΩejjed biex jo˙olqu l-ambjent

partikolari Malti. Qatt ma jqajmuna mill-anestesija komda tat-

tejatrin g˙all-ansjetà skomda tal-kontemporanju.

Jekk wie˙ed ja˙seb li l-ambjent Malti, g˙ax Ωg˙ir, ma jasalx biex

ji©bed riflessjonijiet artistiçi ta’ rilevanza universali, sejjer

imqarraq. (G˙ad hemm bΩonn nirrepetuha?) L-g˙ana ta’ Malta

tinsab f’li strata u fis-substrata ta’ dan ©ensa antik li g˙adu qatt

ma t˙alla jittella’ fil-wiçç: fil-g˙era tal-Palk Relevanti Malti.

G˙adna qas biss bdejna noborxu l-wiçç imballat zonqor ta’ din

l-art torba. G˙adna qatt ma ppruvajna nift˙u vina ma©©ura fejn

iserrpu l-kurrenti u kontrokurrenti imni©©sa ta’ ©ensna. Mhux

fuq il-Palk Malti. Imma g˙all-kittieb li jrid jimpenja ru˙hu, il-

materja prima g˙adha ver©ni. L-orizzonti illimitati. Il-vja©© fil-

bidu.

Imma jrid imur wa˙du... Ikollu jmur wa˙du. B’Ωew© bagalji (vojta?)

f’idu, b’saqajh tal-fildiferru, u.... b’ebda garanzija li ma jbatix.

Talanqas f’din gΩiritna çkejkna ffulata wisq. Fejn kul˙add irid

jaf fejn sejjer. Kul˙add jippretendi li jaf fejn mort. U ˙add ma

jridek tmur. U safrattant nimpenjaw ru˙na biss biex... niddiskutu

x’jista jsir (fl-anno mai?). Sakemm jasal iΩ-Ωmien meta dramm

kontemporanju jixjie˙. U ma jibqax aktar kontemporanju; isir

storiku – isir – wisq isba˙, oh! – isir FOLKLOR. U allura jsir

komdu.

U b’hekk, IL-ÓTIEÌA TA’ DRAMA KONTEMPORANJA li

tirrifletti eçç, eçç... (tista’, jekk tixtieq, ter©a’ tara aktar ‘il fuq)

tibqa’ su©©ett ta’ diskussjoni periferika, distakkata u ’il hinn

mill-˙ajja u mill-©rajja ta’ dan pajjiΩna newtrali... u newtru u

sterili. Talanqas fuq il-palk.

Dwar “U l-An©lu Óabbar...”

F’Diçembru ta’ l-1994, wara ©irja ta’ gimg˙a xog˙ol lestejt l-ewwel

abbozz ta’ dan id-dramm. Dan fih innifsu kien di©à g˙alija

okkaΩjoni ta’ ser˙an kreattiv li meta ©©arrbu j˙allilek sodisfazzjon

bla qies, ’il hinn u wisq aqwa minn kwalunkwe ˙ag’o˙ra li jista

ji©ri mid-dramm wara li jinkiteb. Illum, ames xhur wara, nittama

li min... jaqrah, i˙oss xi ftit mill-istess sodisfazzjon.

Safrattant, fid-dramm U L-ANÌLU ÓABBÂR... missejt bla ebda

premeditazzjoni ossessiva u bla ebda pjan strutturali (ta’ ˙ames

xhur) dogmatiku... punti mill-verità Maltija ta’ llum kif nara u

n˙ossha jien. Il-karattru prinçipali ta’ Karen, imwieΩna fuq

©miena˙ (mhux dejjem sodi) ta’ l-an©li kustodji (dejjem ir©iel)

tag˙ha nifhem li tista’ tirrapreΩenta l-essenza femminili Maltija,

maqbuda bejn impulsi soçjali differenti li g˙adhom ma allewhiex

issib l-identità s˙i˙a tag˙ha. Hu Ωgur li hi m’hix xi an©lu (imma

l-an©li fejn qeg˙din?), g˙alkemm ta’ min wie˙ed jikkunsidra

jekk l-adulterju u l-infedeltà, li tag˙hom hija l-vittma jew il-

kawza, humiex id-dnub li tieg˙u tfittex il-kastig... jew il-˙elsien

imfittex u mixtieq. Jekk fl-a˙˙ar tad-dramm imbag˙ad issibx

an©lu kustodju jew xitan ie˙or huwa fih innifsu l-bidu ta’ ©rajja

li qed tkompli.

IL-KWISTJONI KRUÇJALI TA’ L-IDENTITÀ, li g˙alina l-Maltin

kolonjalizzati kienet dejjem storikament kwistjoni posposta, hija

issa aktar relevanti minn qatt qabel. ’Ilhinn mill-kwistjoni ta’

KAREN innfisha fuq livell personali, wie˙ed jista’ jistaqsi

ming˙ajr ma jg˙abbiha wisq b’piΩ ta’ natura arçitipikali: x’inhi

“mara” fis-soçjetà tag˙na hija u riesqa lejn millennju ©did? Min

hu IL-ÓADDIEM u kif jiffittja f’dinja teknolo©ika li (b’xorti

tajba) tidher li hija sa fl-a˙˙ar miftuma mill-inkubi ta’ l-img˙oddi;

l-istess dinja, però, img˙a©©la u sterilizzata ta’ ALDO fejn

m’g˙adx hemm lok g˙al san ©uΩeppijiet u wisq anqas g˙al an©li,

jekk mhux imdendlin minn g˙onqhom b’kullana dawl elettriku.

U l-©enerazzjoni futura min hi? L-ulied jiddefendu ©ie˙ ommhom,

jew l-ulied li arbu b’an©lu mdendel fuq gaffa jkanataw l-Olè, O-

lee!

Dawn ma kenux il-mistoqsijiet li bdejt bihom meta bdejt nikteb –

huma biss il-mistoqsijiet li staqsejt wara. U ma nippretendix li


bilfors tinsab twe©iba g˙alihom fid-dramm. Talanqas na˙seb li

rnexxili nag˙tihom sura aktar konkreta. It-twe©ibiet mhux xog˙li

li nag˙tihom.

Hemm o˙rajn lejn min g˙andhom ji©u indirizzati.Se˙mi g˙amiltu.

Issa nkompli nterraq.

OCAPRIL 1995

Att 3, Xena 9 133

ORESTE CALLEJA

Documents

Transcript of ORESTE CALLEJA