ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE...

36
ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII, P. M. F. MARIANO CUEVAS, CISTERCIENSIS ORDINIS, DOCTORE THEOLOGO, ET SACRAE, ATQUE FORENSIS ELOQUENTIAE ACADEMIAE MODERATORE» Salmanticae: Jpud Joann. Vallegera, Typ. ünivers*

Transcript of ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE...

Page 1: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

ORATIO D E S T U D I I S H U M A N I T A T I S

H A B I T A

A C A D E M I A M S A L M A N T I C E N S E M XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS A N K t SIDeCCXXVII,

P. M . F . M A R I A N O C U E V A S , CISTERCIENSIS ORDINIS, DOCTORE THEOLOGO,

ET SACRAE, ATQUE FORENSIS ELOQUENTIAE

ACADEMIAE MODERATORE»

Salmanticae: J p u d Joann. Vallegera, Typ. ünivers*

Page 2: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

Haec studia ¿tdolescentiam alunt, senectutem ohlectant ? secundas res or~ nant 0 adversis perfugíum^ ac solatium praebent, delectant domi0 non impe-diunt foris5 pernoctant nobiscum, pe~ regrinantur, rusticantur.

Ció. pro Arcl i ia Poeta.

Page 3: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

j*3 ,.'8171 • t J p IBSÍ^O^ÍJ "• DJS'

I^itlerarii otii ? Doctores ampiissimi,

quo his quatuor mensibus ex vcteri

consuetudirie, legisque praescripLo usi

sumus 3 fiaein hodiernas dies nobis al-

tulit^ idemque anliquas exercítationes

nostras, et sludia 5 pristinumque inslau-

rat morem vivendi,

Honc ego diera non tam exspecla-

tura á vobis? quam vehemenLiüs ex-

oplatum fuisse arbitror: optime enim

noslis, quantum sUidiorum assiduitas

ingenio prosit, quantum vero intermis-

sio noceatj quantumque illa proficere

Page 4: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( I V ) +0+0+0+0+0+0>0+0+0-,-0+0 p 0+,0+0j-0+0<'O ac progredi quotidie s e n t i a m u s e t

quantum ista non gradu^ sed praeci-

piti cursu retro ferrij et in pejus ruere

animadvertamus.

Non equidem a natura ita compa-

rati su mus ? ornatissimi Auditores 3 ut

cadem celeritate discamuSp qua oblivis-

cimur; sed ut quotidiana docemur ex-

perientia ^ qui multis vigili is, mullisque

sudoribus aliquam sibi laudem in quo-

libet slndiorum genere comparante si

vel tantulum de sólita contentionc re-

inittant? pessum it quod partum fueran

et ut nobilis Poeta loquitur : Longi pe~

rit labor irritus anni.

Ñeque in hoc litterarum stadio sub-

gislere gakem nobis lieetp quod ut i n

Page 5: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( V )

Tttalis? tolerabilias foret^ nam si quam

temporis partern latiguori, ac debidiae

damus, non id modo perdimiis5 qnod

interea discere posseraus 5 sed etiam

bona magnaque pars eorum quae me-

moriae jam marídala erant? peoitus eva-

nescit.

Ergo nt de egregio traditur art,iñce5

numqnam solitum praetermittere u l lum

diem quiu lineam duceret; ut oplimus

Oratoriae Magister Quintilianns aliquid

qnolidie dicere? et quidem audientibus

doelis eloquentiae sludiosis praecipie-

bat: sic veteres i l l i qnos admiramur,

et suscipímus sapienliae proceres, sic

praecipua quae fuernnt, ac nunc sunt

Academiae nostrae lumina, nec quadri-

Page 6: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( V I )

mestre l ioc , nec u l lum vitae suae lein-

pus inulileesse patitintur^ sed cum slu-

diis commutanLes sludia, dum a graví,

et severa lecLione anirnum jam defes-

sum avocant, vel Heliconios colles, et

avia Pieriduin loca peragrant 5 atque

FoeLicoruiii lusuum amoenitale recre­

an tur, vel ad Oratores se conferu£it5 et

ex illis o muía non tanlum pascendis,

verum etiam saginandis animis apta de«

promant j aut in veterem se eonJTciunt

Historiam? memoriamque omnem. su-

perioris aevi mente, et cogitatione per-

lu&trant. i

Qui praeclarissimus mos adeo pro-

b a n d i i S p omniurnque i mil alione dignus

mil i i videtur, ut liac una de causa ad

Page 7: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( V i l )

Poeticém hodieP ad Historiam^ alque

Eloquentiam quae principein ínter Im-

maniiatis studia obtinent locum, per-

petuam orationem convertcre decreve-

r i m ; non eo certé animo jflt vohis^ sa-

pienlissimi Doctores, yel mónita de lüs

rebus praebere instituam: id enirn si

faceré Y elle m, Sophista illo? qai fortis-

simo Cartbagiaiensium Hannibali? post-

qnam tot annos de imperio cum Popu­

lo Ropnano omninm gentium victore

certaverjat;, praecepta de xe militari Ira-

dere non erubuit, a.rrogantiorem? aut

impadentiorem me ostenderem: sed ut

vos, nobilissimi JuveneSj .ad politiorum

Litterarum arnorem incitemini, eis, cum

vesíer animus á severioribus studiis de-

Page 8: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( V I H )

fatigatus s i l , reficiamini; et quantum

al i i ludis , quantum deambulationibus,

quantum lempeslivis conviviis temporis

Iribuunt ? lantum vos istis praestanlissi-

mis, atque omnium jucundissimis A r -

libus concedalisv

Sed anleqiiam dicere incipiam, peto

a vobis ut attente, et amicé accipiatis

quae dicatn, ñeque benigni Latís ves trae

fontes qai ómnibus semper patuerunt,

mibi uní clausos esse patiamini.

'JO

iu bsz : nioiabíi^JiáO om rnoTohnobiiqrni

fílOlOlitiOq DB. c ^HS'VIli ÍMti8?Ííl»,Í0Ck JsOY

mu6 tÚ3 JniaisJÍoíií moioma mmmsni J

Page 9: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x+x

X ametsi eximia quadam ac praeclara

laude digni suntj qui in assequendis

sublimioribus Scientiis operam, et in ­

dustria m suam colloeant j laaud minori

mihi videntur, qui ad liumaniores ad-

discendas Litteras^ mentem suam, at-

que diutarna studia conferunt.

« N a m illae quidem, ut eleganter in«

i>quit Cicero, ñeque lemporum sunl,

^neque aetatum omnium, neque loco-

» r u í n : hae vero adolescenliam alunt,

*> seneclutem oblectant ? secundas res

"ornanl , adversis perfugium, et &ola-

Page 10: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X )

*>tium praebent? déieclant do mí ? non

^ impediunt foris? pcrnoctanl nobiscum5

» peregrinantur ? ruslicanlur."

Haec sunt studia quibus disserta

Graecia quondam efíloruitj quibus Im^

perii Roma ni majes Las Bucta fuit? atquc

exórnala j el quibus receutioribus sae-

culis Gall ia^ Italia Hispauiaque liaec

nostra quae longe jiobis debet esse ca­

ris sima , nominis -celebrilaLe claruerunt.

Haec denique studia sunt, quae in

hac ipsa omnium nostrum párente Aca­

demia máximo in honore semper habi­

ta íucruutp quae liominibus, quos ad

elegantiam finxit natura ? perpetuó jn

dcliciis sunt, et quibus magnopere sese

delectari ultró, libentissimeque fatentur.

Page 11: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X I )

E t mérito quidem: nam ut ab sua-

vissima omnium arle^ vel si malilis,

ab incitatione i l la animi, et a spiritu

i l l a quasi d i v i n o q u o afílalos fuisse

Poetas Iota retro credidit anliquilas3 ex-

ordiamur: ¿Quis unquam fuit tam agres-

liss aul lam aversus a Musis^ ut Poe­

ta rum studio commoverí non senliat?

P l i enitn ita obíectanty ita demvil-

cent ánimos ^ ac incredibili suavitate

perfanduntj ut^ Tul l io teste, nulla u n ­

quam inventa sit Barbaria, quae eo-

rum nomen viola veril; sed ut sacroi

eos ? atque Divinitatis interpretes, fero-

ciores etiam lio mines semper venerati,

atque i l lorum cantu mirificé deleclati

sint.

Page 12: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X I I )

Nec m i m m : cum enim naturalíter

delectet, quidquid admirabile est: de-

lectant Poetae quia mirabilia narrant,

ct ea miro modo eloquunturp delectant

numero quoque ipso et sono? qui na-

turae nostrae ila consentaueiis est5' ut

veterum quidain animum ipsum nume-

rum essej atque harmoniam existima-

verinl: delectaut eliam quia In rebus

nih i l ad nos perlinentibu», tarita aui-

mos nostros afíectuum varietate per-

tentantp u l legentes Poemata5 vel au-

dienles5 interdum angamur ^ ac prema-

mu r? interdum ad spern erigamur^ non-

numquam exbiiaremur a nonnumquam

etiam i i s , quae ficta esse scimuSp i l l a -

erjmemur.

Page 13: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X Í Í I )

Ñeque hoc iliis tantum óptima in*

dolé praediliSj quos fáciles ad laery-

mandum vetus Graecoru m l i ad it pro-

verbianif, sed eíferatis etiam hoiniiiibus,

atque caede, et saiiguine gandenlibus

idipsum mullolies evenisse accepimus.

Verum non tantum Poetae nos de-

lectantp non solum cantuum suavitate

ánimos nostros irretiunt ? sed etiam quod

magnum, si non máximum est? et bene

loqui nos docent 5 et pectora nosíra ho-

neslis formant praeceplis.

A c de Eloquentia: plurimum qui-

dem ad eam Poetarum conferre lectio-

nem^ jam pridem TheoplirastuSp F a -

bius? Longinus aliique optimé dicendi

Magistri edocuerunt.

Page 14: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X I V )

Omnis enim et in rebus spiritus, et

in verbis sublimitas? et in personis de-

cor j omnis peregrina, el a vulgari ab-

liorrens conformatio verborum? omnes

denique iosigniore& figurae non ab alio

Scriptornm genere,, quam a Poelis pe­

llín lur.

Numeróse aulem dicere, quo nulla

laas Oratons praeclariory nullam ma­

jas eloeutionis ornamentura est, nemo

assequi unquam poterit, qui aures non

habeat in poeticis numeris diu multura­

que trilas, atque exercitatas.

Omnium ante oculos ita versatur

lioc5 ut a nemine, quod sciam, in du-

bium revocatum sit: sed utrum Poela-

rum lectio moribas prosit ? an eos potius

Page 15: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X V )

ioficiantp et (lepravent, quaeslio alia

et major ? .et dubitationis pleniót est ? in

quam libeali animo descenderem si per

lempus liceret: nec vero eam oniumo*

intactam relinquere y idear ? v el breviler

tanlum dixerim, non me eos laudare

Poetas j qui iiec|uitiarum non mi ñus

quam .elegantiarum parentes dici pos-*

sunt; non eos qui nimia dulcedine mol -

liunt ánimos 3 atque ñervos omnes vir-

tutis elidunt p non eos9 qui ea sibi ad d i -

ceodum argumenla deligunt ^ quibus

snbruuníur fundamenta justi recíive,

totins bonestatis excutitur .amor;, et

animi hominum pestiferiSj ac nefariis

opinionibus imbuuntur; hos inquam?

et quoscamque alios qui versibus suis

Page 16: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X V I )

aut meliores nos non efficiuntj aut pu -

blicae non inserviunt u l iü la l i , non

modo non laudo, non modo eorum

leclionem non probo, sed á conspeclu

nobilium hominum, quales omnes vos

estis, procul amovendos existimo.

Sed si qui sunt Poetae, ut revera

sunt 5 qui magno ingenio, menleque

diviniori, D . O. M . laudes decanlentj aut

in ejus perfeetionibus immensisque ad

humanum genus beneficiis exlollendis,

numen suum, ut quondain David, exer-

ceant*, si qui ut de Homero Iradidit

Flaccus, quid honestum, quid lurpc,

quid pulclirum, quid utile sit aut inuti^

l e , Philosophis, et Rethoribus melius,

ac plenius edoceant; si qui denique nos

Page 17: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X V I I )

ad officia in Cives3 in Patrlani, in

Regem fideliter adimplenda du lc i , ac

suavissimo carmine impellanLj hos ego,

et laude dignos j et humano generi a mi­

cos praedico5 atque illorum cantus legi?

cdisci, et nocturna diurnaque veslra

versari5 Juvenes7 manu quam vehe-

menlissime exopto^

Audislls? praeelarissimi Adolescen­

tes, de suavitate^ ac pracstantia studii

Poeta ra m : audite nunc de Historia.

Cujas vel quae sit vis, vel quanta

non utilitas modo^ verum etiam neces-

sitas ad omnia muñera vitae? non mul­

lís ostendam verbis in tanta litteratissi-3

Page 18: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X Y I l l )

mormn h&á&aam frequentia? in qua

forsitan non a^eperietur nnus ? cnjus

memoriae non ínliaerescat notissiraus

il le Ciceronis locns ? ubi magnificis ver-

bis Historiam laadat5 ^amque tempo-

rum teslem5 lacem verilaLiSp yitam me-

moriae^ magistram yitae^, nuntiam ve-

lustatis iuculenLer appellat.

Nallus? ut opinor3 cui ignotum sit5

quod i l l c apad Platonem AEgipl ius Sa-

cerdos Soloni dixisse fertur: Graeoos

semper pueros .animi ebse? quod yete-

rem opinionein? fama? et auditione ac-

ceptam nullam liaberent j jiullam anti-

quitale canescenlem disciplinam ^ ne-'

que scirent oranino quid antequam nati

cssentj superioribus illis eaeculis vel

Page 19: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X I X )

apud ipsos? vel apud alios accidisset.

Quare hoc unum de Historia d i -

cam: ex ea scilicet ? tanquam ex. aliqao

perenni fonte perpetuo exoriri poste-

rita ti trnirersae5 maximam ad praecla-

ra adeunda facinora5. illustrium exem-

plomm ubertatem? et copiam.

En im vero ducímur omnes. A u d i ­

tores incli t i j (ñeque i d dummodo sa-

pienter fiatj vítio vertí debet) incredi-

b i l i quodam Iionestae laudis amore, et

pacto nescio quo 5 optimus quisque,

caeterisque éxcellentior máxime liac

gloria ducitur.

Sic ille homericus Héctor inglorium

se ? atque ignotum moriturum tan tope-

re reformidabat.

Page 20: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

Slcp altiori tamen scrUeiUÍa ? gravis-r

simas ille? alcpe íbrlissimus qui in sa-

cris Litlcris laudatirr ? Eleazarus a el

extrema quoque pro patriis legibus,

atque instilotis fortiter tolerancia se i p -

sum concitat: mil] ni i inquit , nostrae

preciaré ante actae vitae inuram notam^

sed posteris ómnibus ? Adolescentibiis

praesertirrip exemplum forte relinquam.

Vidctis^ optiini Juvenes ? ut aeter-

nitate nominis? atque postuma ut ita

dicam P gloria ^ se etiam viri clarissimi

moveri fateantur? Atqui si jacereut

litterae? si nuil a rcrutn gestarum esset

memoria, si illustrimn PoetaraiUp si

Hisíoricoram omnis deperiret indus­

tria j qui fieri posset? ut vi r i fortes spe-

Page 21: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

rarent a se recle factomm decus posse

ad pósteros pervenire?

Vixere enim ante Trojae exeidlum

vir i magnanimip sapientesque; vixere

ante ülyssem ? ante Néslorem 0 ante

Acli i lem bene mnltij sed ignoti omnes,

et cimmeriis in tenebris jacent sepulti5

i p i a nnllain re rom suaram nacli sunt

praeconem3 aut praedicatorem.

A l i u d qnoque ex Historia percipi-

tur utilitatis genus, quod minime prae-

tereundum censeo.

Nam prndenlia i l la quae appcllatur

civilis^ quaeque prima eorum qui pu­

blicas res moderantur? dicitur virtus;

¿unde mclius quam ex Historia colligi

potest?

Page 22: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X X I I )

Quid agant5 quid moliautur^ aut

cogitenl liorainesy quis consiliorum exi-

lus esse solea taut quid ex quo cven-

turum s i l , is- demurn opLime,. ac pene

certe dignoscet 5 qui temporis acli noti-

tiarn meíias habuerít .

Quod si dicrum nobís ad virendura

a natura praescFÍptorum ea esset longi-

tudo^ ut ídem homo plurima saecula

íntegra meuley inlegiisque sensibus v i -

xisset^ oranes pTOvincia^ peragrasset,

ad intima Principum consilia adli ibi-

ius5 oí seritenlía& audire, et rationum

qüibus nílerentur pondera ac momen­

ta diligenter perpendere potui&set ^ ob-

servasset postea , atque omnes nolassel

eventus: ¿quis non iucredibilem quam-

Page 23: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X X I I I )

dain in eo vim xxxnsilii cerrierel? ¿Quis

non ejus senLentiara in oraculi prope-

njodum loco ac numero jbabendam fa -

teretiir? Atcp i quod natura nobjs dene-

gat hoc praestaL Historia, u l gui jeam

dii i^ ac sapLeriLer peryoliilarunt^ ómni­

bus aetatibus vixiíssc, omnes regiones

perlustrasse, .ómnibus consiliis inter-

fuisse j omnia quae unquam conlige»-

runt 9 praesentes speclass€? atque ana l ­

ta sse y idean tur.

os¡ c OÍ j« i UiTro r i íJjciino] i / •.. fiiixif)

Sed jam ad i l lam flexanimam, om-

niumcpie Heginam Eloguentiam oratio-

nem nostram convertamus.

Facultas enim est quae máxime de-

Page 24: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X X I V )

bet omnium ánimos ad discendum im- .

pellerej cum sine i l la , ñeque hoininum

commune nomen digné obtineri? ñeque

sapiens consilium ad ci.vium saluLem

iu médium profcrri? ñeque Religio ipsa

a furioso bominum nefariorum ímpetu,

humanis possit opibus propugnan.

Et quoniam ómnibus nobis euiíén-

dum est , ut digniUtem hominibus

practer caeteros animanles divino mu­

ñere concessam ornavissfe polius 5 et

amplificasse, quain vel abjecisse, vel

diminuisse videamur; omni studio, ae

diligentia comparanda est a vobis, J u -

venes, i l l a vis. quae praeclarissimuiu

Dei mu mis tuetur, et exornat: quo ne-

glecto, non sane yideo quid ínter mu-

Page 25: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X X V )

las bellaas, et homínes intersit.

Elenim dúo sunt in nobis muñera

divina, utilitate magna, nobililate pri«

ma, ipso genere praeclara; mens, et

qnasi quídam mentis nuntius, et inter-

pres ser rao.

Illa res abditas investigat, investí­

galas compreliendit, comprehensas d i -

gerit, et componit; praeterita recorda-

tur , cernit instantia, futura conjeclat,

atque extrema conferens prírnis, rerum

cursum, et eventorum consequenliam

rrotat: sed omnia haec in nostris late-

re nt anirais, nisi oralíonis accedente

lamine, tum demum ab ómnibus pa-

tefacla, atque illuslrala cernerentur,

i Quod si v i ^ ínter jhomines numera-

Page 26: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

mus, qui sludio e l ; labore rationemi

i»eliorem noli effecenmt, quis non ab

laomiiuiin societate reqiovendos illos ar-

bitrelur? quí non excoluerunt sermón

iiein sine GBÍOS luce mi ra bilis i l la i n -

genii vis enitescere non polesl?

Qiüs non eos, imila qua-edam homi^

mim sitnulacra potius quam liomines

appelleL?

Qaae si vobis;, Adolescentes oplimi3

turpia b contumeliosa., indignaque v i -

dentnr fi ni ineritó videri debent ? sla-

Uiite quem vobis animum pro commu-

ni iTominum dignilate suscipiendum

p J ^ ^ r d i t u o o díi rímnisb innJ ^^iriniid

Quam mulli vulgo, summopere con-

tendunt 5 ut excitent celeritalem pedum?

Page 27: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

quam muid omne suttm studium? et

operam conferunt ad augeiidum , et

confirmandum corporis robur? quam

mul t i , quorurá ego condilionem m i -

serrimam duco, lol i sunt in pulcliri t i i^

diñe íbfmae eonservanda 5 et adornanda

occupati? Atqui haec, et alia generis

cjusdem5 aut longé meliora sunt in

bestiisj quam in nobis, aut eerté nobiü

cum illis commuriia.

Nos vero quod omnino nostrum estF

quod hominura propriumj quod nohiú

concessum ad societalera vitae^ ad eom-

munionem juris ? atque morum? ad

mutuam felicitatera et salatem? negli-*

gemus? non exornabimus? non expo+

licmus?- • • • • , tiiBOT^ná m : úino] "i .

Page 28: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X X VIII)

Videíe ne ut i l l i mundi Creatori,

íitqne parenti Deo gíoriosum fuit tan-

tum no bis 5 et tam optabik bonum im-

perLirip sic turpissimum sil acceplum

ab ilio munus industria tueri? et ornare

non posse.

«ÍT Quid? quod superbissimo fastidio

morlalinrn, recté, et sa pienter cogitata,

uisi lectissimis verbis 5 gravissimisque

sentenliis ad aures perveniant, ñeque

fidem faciunt ? ñeque in hominura men­

tes iníltmntp ñeque animum qnidquam

moventj ñeque memoriam gratam l i a -

benl^ ñeque diulurnam? At quae j u -

cunde audiunlur^ elsí non salulariler

fianl, ea sic arripinnlurp ut propé ad

aeternitalcm haereant pectore infixa.

Page 29: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X X I X )

Quid:::::::::: sed immensus forem si

quae in Eloquenliae laudem dici pos-

sunl 5 ea omnia in médium afíerre ve l -

lem: unum tamen, quamquam ad ex i -

tum festinat oratioP quod ex patriis

Acá de mía e mor ¡bus in elegantiorum lit-

lerarum commendationem deducitur

argumentum, tacitus praelerire nullo

modo possum.

Academia haec, Juvenes ^ quae cum

ob ipsius vetustatem originis^ tum ob

ampl í s ima quae ab AÜGÜST1S C A S -

T E L L A E E E G I B Ü S rmllo non lem­

po re accepit beneficia, P R I N C 1 P U M

JNOSTROKÜM P R I M O G E N I T A ó p ­

timo jure dici debet, jam inde vel a

suis primordiis hunc semper cursurn

Page 30: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

yoriae tenet, ut omnes illas Artes quae

ad humanitatem pertinenl, non tanliim

in ejus sinu perpetuo retinuerit, verum

eliam insigni honore eas sit constanter

prosequuta.

Convertite quoquoversum oculos

vcstros, paFieles ^ teeta, Gymnasia haic

feré próxima circumspic¡te3 eoruni £o-

ribas superpositas inscriptiones atten-

tiüs perlegitej et quoL litteras, tot ibi

íeperietis hujas veritalis documeiila. -

Pergile postea ? gressusque vestros

dirigile ad deserta illa ? et hórrida loca

juc nadita l is , et abundaotiae quondam,

moerofis nunc atque solitudinis man­

siones 9 quae mforlmiatam hanc Civita-*

tem un dique circumdant et inter ab

Page 31: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

(íXXXÍ))

liumo convulsa Templa magnifica olinr

atquc speeiosa 5 inter eversa fiii&üpik)

Gollciiia qneis per integra sácenla)

edúcala fnit anliqna i l la HispaniénsiB

Síobililas lot nominibus de Pvege., et

de Patria opllmé merita p: inler tristes'

e versa ruin dorntium reliquias 5 .. atqne i

ingentes stragis? et ruinarum acervosy.

eiiam vestigia reperietis celebris cujus-*

dam Lycei disjecti sieut caetera turbinei

jilo Gallico ? qni i t elegantis. Catullt?

utar ver bis:, omnia bella devoravit*

Quod nunc solo pené aeqüatum vi-j

debitis5 Mu^arum sedes quondam íui í^

ac domicilium, ^cademiae siimptibiusi

feliciori Hispaniae saecúlo .erectümi,.?

maximis illius curis aactum? atíqde con-i

Page 32: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X X X I I )

serratum, et Latinis, Hebraícis , Grae-

cisque litteris quae ingenuarum Art ium

qqasi sacra ría quaedam sunt5 al» ipsa

inslitulione dedicatum.

I l l i c , dulcissimi Sion canticí ipsa

Davidis voce recitabantur^ i l l ic . Demos-

thenes, et AEschines frequenlis&ime

audiebantur contendenles pro corona:

i l l ic áurea i l la Ciceronis vox aul P o ­

pulo Romano oíFerens Pompejum ó m ­

nibus arlis pictum, atque eXpolitum

ooloribus; aut inimicam Ligado sen*

tcntiam divina eloquenliae vi de sub-

irali Caesaris maníbus exLorquens; atít

tonans, et fulgurans in Cali l inam, in

Glod iúm, vel in Anlonium quolidie

resoáabat.

Page 33: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

(xxxro))

Illic, Homerus, et Virgiliús, Pinda-

f así et Horalius, Livius et Thucidides,

omnes denique Atticae eleganliae^ at-;

que urbanitatis Romanae Parente&j ac

Magistri legebantur^ ediscebantur5 et

animo penitus imbibebantur; ia

111 ic^ creati sunt Poelae, Relliores,

0ratores maximi^ et ex bao jscliola: lam*

qaam ex equo trojano prodierunl bo-

mines ómnibus politioribus lilleris ex-

eulti, qui Academiae nomen el ta ni apud

remotissimas gentes tam inclitum, et,

tam gloriosum reddiderunl; ut qui hu-

maniores disciplinas atlingerent, tanto

illius visendae studio flagrabant, ut

non prius quam Salmanlicam vidissent,

conquiescererU.

Page 34: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X X X I V )

Haec latís quae ad vos veluli liae-

redilario jure Iransit, Juvenes, haec

gloria quae ruinis illitis Academicaej

([uam nunc descripsiinus^ prolis a l i -

quanlulum forlassis obruitnr: si opera

veslra, si sludio? et labore veslro pe-

uitus fueril instaúrala, n ih i l vobis ue-

que ad existimalionem lionestias? ñ e ­

que ad homiuum famam accidere potest

praeclarius.

Incumbite igilur^ oplimae spei Ado­

lescentes j incumbite ad haec humani^

latís sludia digna aelate? digna ingenio

veslro, digna ómnibus qui praeclarum

Scholastici Salmantini nomen profilen*

tur: al qui cura vestra efficite 5 ut i i

Doctores amplissimi, i i gravissimi, at-

Page 35: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

( X X X V )

que humanissimi yin qui vos audien^

les praesenlia sua decorantj multo ali-

quando jucuodius dicentes, hac tanta

gravitatep et auctorilale cohoneslent.

DIXI.

Page 36: ORATIO - gredos.usal.esgredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/97856/3/bg_84753_3.pdf · ORATIO DE STUDIIS HUMANITATIS HABITA ACADEMIAM SALMANTICENSEM XV. KAtENDAS IfOVSMBRlS ANKt SIDeCCXXVII,

, ( V Z X X j

-núhun 807 mp ÍIÍT imh&iítñmaá oop

jíiáJaíínoííOQ oJGiaQlDüíJ Jo ^jcJivisT^