11

ORAN ANALİZİORAN ANALİZİ

Mali tablolarda yeralan hesapların Mali tablolarda yeralan hesapların nispi (oransal) ilişkileri incelenerek nispi (oransal) ilişkileri incelenerek

işletmenin mali durumu yorumlanır. işletmenin mali durumu yorumlanır.

22

İşletmenin borç ödeme gücünü, mali yapısını, faaliyet İşletmenin borç ödeme gücünü, mali yapısını, faaliyet sonuçlarını, ekonomik varlıkların verimli ve ekonomik bir sonuçlarını, ekonomik varlıkların verimli ve ekonomik bir şekilde kullanılıp kullanılmadığı konusunda bilgi verici şekilde kullanılıp kullanılmadığı konusunda bilgi verici ve geleceğe dönük kararlarda yardımcı veriler sağlayan ve geleceğe dönük kararlarda yardımcı veriler sağlayan oranları hesaplamaktır.oranları hesaplamaktır.

AMACI

ORAN ANALİZİ

33

Oran Analizinin Başarılı Olma Oran Analizinin Başarılı Olma KoşullarıKoşulları

Oranlar amaçlara uygun yorumlanmalıdır.Oranlar amaçlara uygun yorumlanmalıdır. Yorumlarda mevsimlik ve konjonktürel hareketlerin Yorumlarda mevsimlik ve konjonktürel hareketlerin

oranlar üzerindeki hareketlerin oranlar üzerindeki oranlar üzerindeki hareketlerin oranlar üzerindeki etkileri dikkate alınmalıdır. etkileri dikkate alınmalıdır.

Oranlar değerlendirilirken işletmenin kendi geçmiş Oranlar değerlendirilirken işletmenin kendi geçmiş bilgileri yanında sektörün bilgileri de dikkate bilgileri yanında sektörün bilgileri de dikkate alınmalıdır.alınmalıdır.

Oran analizinde, geçmiş başarının Oran analizinde, geçmiş başarının değerlendirilmesinin yanında, işletmenin gelecekle değerlendirilmesinin yanında, işletmenin gelecekle ilgili hareket planlarına katkı sağlamak ilgili hareket planlarına katkı sağlamak amaçlanmaktadır. amaçlanmaktadır.

44

Bir döneme ait olabileceği gibi birden fazla döneme Bir döneme ait olabileceği gibi birden fazla döneme ait oransal değerlerin kıyaslaması yapılır.ait oransal değerlerin kıyaslaması yapılır.

Birbiri ile ilişkisi olabilecek ve anlamlı sonuçlar verebilecek hesap kalemleri ve hesap grupları birbiriyle oranlanmalıdır.

Cari dönemde hesaplanan oranlar işletmenin önceki dönem ve dönemlerdeki değerleri kıyaslanabileceği gibi, sektöre ait standart oranlarla ya da sektördeki diğer işletmelerle kıyaslanabilirler.

UYGULAMA KOŞULLARI

55

İşletmenin analizde kullanacağı oranları öncelikle İşletmenin analizde kullanacağı oranları öncelikle belirlemesi gerekir.belirlemesi gerekir.Kullanılacak olan oranların sayısı kesin olarak belirlenemez; çünkü analizin amacına göre uygun olan kalemler ya da gruplar arasında orantı kurulacaktır.

Ancak temel olarak oranlar dört grupta toplanır:Likidite Oranları

Mali Yapı OranlarıFaaliyet OranlarıKarlılık Oranları

UYGULAMA KOŞULLARI

66

Likidite Oranları Likidite Oranları

Bu oran grubu dönen varlıklarla kısa vadeli Bu oran grubu dönen varlıklarla kısa vadeli yabancı kaynaklar arasındaki ilişkileri yabancı kaynaklar arasındaki ilişkileri inceler. İşletmenin K.V.Y.K.larını ödeme inceler. İşletmenin K.V.Y.K.larını ödeme gücünü ölçerler. Temel olarak, Cari oran, gücünü ölçerler. Temel olarak, Cari oran, Likidite oranı, Nakit oran olmak üzere üç Likidite oranı, Nakit oran olmak üzere üç oranla işletmelerin likidite gücü oranla işletmelerin likidite gücü ölçülmektedir. ölçülmektedir.

77

1. Cari Oran=Dönen Varlıklar/K.V.Y.K.1. Cari Oran=Dönen Varlıklar/K.V.Y.K.

İşletmenin K.V.Y.K.larını dönen varlıklarla ödeyebilme gücünü İşletmenin K.V.Y.K.larını dönen varlıklarla ödeyebilme gücünü ölçer.her sektörde farklı olabileceği gibi, bu oranın 2 olması ölçer.her sektörde farklı olabileceği gibi, bu oranın 2 olması istenir. Bu oranın 1’in altına düşmesi, işletmenin net işletme istenir. Bu oranın 1’in altına düşmesi, işletmenin net işletme sermayesinin negatif olduğunu gösterir. sermayesinin negatif olduğunu gösterir.

2. Likidite Oranı=(Dönen Varlıklar-Stoklar) /K.V.Y.K.2. Likidite Oranı=(Dönen Varlıklar-Stoklar) /K.V.Y.K.

İşletmenin likiditesini en iyi göstergelerinden biridir. Cari oranı İşletmenin likiditesini en iyi göstergelerinden biridir. Cari oranı tamamlar. Bu oran K.V.Y.K.ların ödeme gücünün tamamlar. Bu oran K.V.Y.K.ların ödeme gücünün belirlenmesinde stokların paraya çevrilememe riskini ortadan belirlenmesinde stokların paraya çevrilememe riskini ortadan kaldırır. Oranın 1 olması yeterlidir. kaldırır. Oranın 1 olması yeterlidir.

3. Nakit Oranı=(Hazır Değerler+Menkul Kıymetler)/K.V.Y.K.3. Nakit Oranı=(Hazır Değerler+Menkul Kıymetler)/K.V.Y.K.

İşletmenin likidite oranında yer alan alacakların tahsil edilme İşletmenin likidite oranında yer alan alacakların tahsil edilme belirsizliğini ortadan kaldırır. Ticaret işletmelerinde ideal oran; belirsizliğini ortadan kaldırır. Ticaret işletmelerinde ideal oran; 0,20-0,25, üretim işletmelerinde ise; 0,10-0,15 olmalıdır. 0,20-0,25, üretim işletmelerinde ise; 0,10-0,15 olmalıdır.

88

Mali Yapı OranlarıMali Yapı Oranları

İşletmenin mali yapısı ile ilgili oranlar yer alır. İşletmenin mali yapısı ile ilgili oranlar yer alır. İşletmenin mali yapısı ile ilgili bilgi, İşletmenin mali yapısı ile ilgili bilgi, bilançonun pasif kısmından alınmaktadır. bilançonun pasif kısmından alınmaktadır. İşletmenin finans yöneticisi, borçlanmada İşletmenin finans yöneticisi, borçlanmada maliyet, vade, kaynak uygunluğu sağlamak ve maliyet, vade, kaynak uygunluğu sağlamak ve özkaynak karlılığını maksimize edecek özkaynak karlılığını maksimize edecek şekilde, mali yapı oluşturmaya çalışmaktadır. şekilde, mali yapı oluşturmaya çalışmaktadır.

99

1.Yabancı Kaynak Oranı (Kaldıraç Oranı)=1.Yabancı Kaynak Oranı (Kaldıraç Oranı)=Yabancı Kaynaklar Toplamı/Pasif Toplam Yabancı Kaynaklar Toplamı/Pasif Toplam İşletmenin varlıklarının finansman şeklini gösterir. İşletmenin varlıklarının finansman şeklini gösterir.

Oranın 0,50 civarında olması istenir. Oran Oranın 0,50 civarında olması istenir. Oran yükseldikçe risk artar. Ancak bu oranın çok küçük yükseldikçe risk artar. Ancak bu oranın çok küçük olması da, işletmenin yabancı kaynaklardan olması da, işletmenin yabancı kaynaklardan gerektiği kadar yararlanmadığını, finansal kaldıraç gerektiği kadar yararlanmadığını, finansal kaldıraç etkisi ile özkaynak karlılığını yükseltemediği etkisi ile özkaynak karlılığını yükseltemediği anlamına gelebilir. Sermaye maliyetinin minimum anlamına gelebilir. Sermaye maliyetinin minimum olacağı noktaya kadar yabancı kaynaklardan olacağı noktaya kadar yabancı kaynaklardan yararlanmak uygun olur. yararlanmak uygun olur.

1010

2. Özkaynak Oranı=Özkaynak/Pasif Toplam2. Özkaynak Oranı=Özkaynak/Pasif ToplamBu oran, işletme varlıklarından yüzde kaçının ortaklarca Bu oran, işletme varlıklarından yüzde kaçının ortaklarca

karşılandığını gösterir. Oranın %50 civarında olması karşılandığını gösterir. Oranın %50 civarında olması istenir.istenir.

Bu oranın yüksek olması işletmenin U.V.Y.K.larını ve Bu oranın yüksek olması işletmenin U.V.Y.K.larını ve bunların faizlerini ödemede güçlük olmayacağını belirtir. bunların faizlerini ödemede güçlük olmayacağını belirtir. Yani işletmeye kredi verenlerin emniyet marjının yeterli Yani işletmeye kredi verenlerin emniyet marjının yeterli olduğunu gösterir. Bu oranın yükselme eğiliminde olması olduğunu gösterir. Bu oranın yükselme eğiliminde olması yönetimin başarısını gösterir. Oranın yüksek olması yönetimin başarısını gösterir. Oranın yüksek olması işletmenin yeterince yabancı kaynaktan yararlanmadığı işletmenin yeterince yabancı kaynaktan yararlanmadığı anlamına gelmektedir. Oysa işletme düşük maliyetli U.V. anlamına gelmektedir. Oysa işletme düşük maliyetli U.V. Kredilerden yararlanarak özsermaye karlılık oranını Kredilerden yararlanarak özsermaye karlılık oranını arttırabilir. arttırabilir.

1111

3. Finansman Oranı= Özkaynaklar/Yabancı Kaynaklar3. Finansman Oranı= Özkaynaklar/Yabancı KaynaklarOran için genel standart 1’dir. Oranın yüksek olması işletmeyi, Oran için genel standart 1’dir. Oranın yüksek olması işletmeyi,

alacaklı durumunda bulunan 3.kişilerin baskısından kurtarır. alacaklı durumunda bulunan 3.kişilerin baskısından kurtarır. Oranın 1’den küçük olması ise, alacaklıların işletmeye olan Oranın 1’den küçük olması ise, alacaklıların işletmeye olan güvenini azaltmakta, ayrıca durgunluk dönemlerinde, ağır faiz güvenini azaltmakta, ayrıca durgunluk dönemlerinde, ağır faiz yükü, işletmeyi borçlarını ödeyememe durumunda bırakabilir. yükü, işletmeyi borçlarını ödeyememe durumunda bırakabilir.

4. K.V.Y.K.Oranı=K.V.Y.K./Pasif Toplam4. K.V.Y.K.Oranı=K.V.Y.K./Pasif ToplamBu oran, varlıkların nekadarlık kısmının K.V.Y.K.larla finanse Bu oran, varlıkların nekadarlık kısmının K.V.Y.K.larla finanse

edildiğini gösterir. Bu oranın %30 seviyesinde olması istenir. edildiğini gösterir. Bu oranın %30 seviyesinde olması istenir. Özellikle duran varlık grubunun K.V.Y.K.larla finanse Özellikle duran varlık grubunun K.V.Y.K.larla finanse edilmesi istenmez. Çünkü bu işletmenin negatif sermaye ile edilmesi istenmez. Çünkü bu işletmenin negatif sermaye ile çalıştığını göstereceğinden, işletme faaliyetlerinin çalıştığını göstereceğinden, işletme faaliyetlerinin sürdürülmesinde 3.kişilerin baskısı altına girmiş olunur. sürdürülmesinde 3.kişilerin baskısı altına girmiş olunur.

1212

5. U.V.Y.K. Oranı= U.V.Y.K./Pasif Toplam5. U.V.Y.K. Oranı= U.V.Y.K./Pasif Toplamİşletme varlıklarının U.V.Y.K.larla finanse edilen İşletme varlıklarının U.V.Y.K.larla finanse edilen

kısmını gösterir. Bu oranın 1/6 olması uygundur. Bu kısmını gösterir. Bu oranın 1/6 olması uygundur. Bu oranın yüksekliği işletmenin kullandığı kaynaklar oranın yüksekliği işletmenin kullandığı kaynaklar arasında U.V.Y.K.ların oransal öneminin fazla arasında U.V.Y.K.ların oransal öneminin fazla olduğu anlamına gelir.olduğu anlamına gelir.

6. Yabancı Kaynaklar Vade Yapısı Oranı= 6. Yabancı Kaynaklar Vade Yapısı Oranı= K.V.Y.K./Yabancı KaynaklarK.V.Y.K./Yabancı Kaynaklar

K.V.Y.K.ların, toplam yabancı kaynaklar içindeki nispi K.V.Y.K.ların, toplam yabancı kaynaklar içindeki nispi önemini tespite yöneliktir. Genel olarak 2/3 dolayında önemini tespite yöneliktir. Genel olarak 2/3 dolayında olması istenir. olması istenir.

1313

7. Duran Varlıklar(Net)/Özkaynaklar Oranı= Bu oranın 1’den 7. Duran Varlıklar(Net)/Özkaynaklar Oranı= Bu oranın 1’den küçük olması istenir. Duran varlıkların nekadarlık bölümünün küçük olması istenir. Duran varlıkların nekadarlık bölümünün özkaynak ile finanse edildiğini gösterir. Oranın 1’den büyük özkaynak ile finanse edildiğini gösterir. Oranın 1’den büyük olması, duran varlıkların bir kısmının borçlanılarak sağlandığı olması, duran varlıkların bir kısmının borçlanılarak sağlandığı anlamına gelir.anlamına gelir.

8. Duran Varlık(Net)/U.V.Y.K.+Özkaynaklar Oranı= Duran 8. Duran Varlık(Net)/U.V.Y.K.+Özkaynaklar Oranı= Duran varlıkların ne kadarlık bir kısmının özkaynak ve U.V.Y.K.larla varlıkların ne kadarlık bir kısmının özkaynak ve U.V.Y.K.larla finanse edildiğini gösterir. Oranın 1’den küçük olması gerekir. finanse edildiğini gösterir. Oranın 1’den küçük olması gerekir. Oranın 1’in üstüne çıkması duran varlıkların bir bölümünün Oranın 1’in üstüne çıkması duran varlıkların bir bölümünün K.V.Y.K.larla finanse edildiğini gösterir. Bu da net işletme K.V.Y.K.larla finanse edildiğini gösterir. Bu da net işletme sermayesini negatif yapacağından uygun bir durum değildir. sermayesini negatif yapacağından uygun bir durum değildir.

1414

Faaliyet OranlarıFaaliyet Oranları

Bu grupta yer alna oranlar, işletme varlıklarının Bu grupta yer alna oranlar, işletme varlıklarının ne ölçüde verimli kullanıldığını tespit etmede ne ölçüde verimli kullanıldığını tespit etmede kullanılır. Satışlar ile çeşitli aktif kalemler kullanılır. Satışlar ile çeşitli aktif kalemler arasındaki ilişkiyi inceler. Bu oranlara arasındaki ilişkiyi inceler. Bu oranlara verimlilik oranları da denilmektedir. verimlilik oranları da denilmektedir.

1515

1 . Stok Devir Hızı = Satılan Malın Maliyeti / Ortalama Stok Ortalama Stok = (D.B .Stok. + D. S. Stok.) / 2Bu oran stokların nekadar süre içinde satış hasılatına dönüştüğünü gösterir. Stok devir hızının yüksek olması, diğer işletmelere göre rekabet olanağına sahiptirler. Daha düşük fiyatla mal satarak, satış hacmini genişletebilirler.Stok devir hızının düşük olması ise işletmenin stoklarını satışlara döndürmede sıkıntı çektiği anlamına gelir. Stok Devir Süresi (gün)= 365/Stok Devir Hızı

1616

2. Alacakların Devir Hızı = Net Satışlar / Ortalama Ticari AlacaklarOrt.Tic.Alack.= (D.B.T. Alacaklar + D.S.T Alacaklar) / 2.Bu oran, alacakların nekadar sürede paraya çevrilebildiğini

gösterir. Oranın artışı, işletmenin lehine yorumlanan bir durum olup, işletme sermayesini alacaklara nisbeten daha az bağladığını gösterir. Ayrıca alacakların devir hızının artması, işletmenin alacaklarını vadesinde tahsil edebildiğini ve vadelerinin kısaldığını ifade eder.

Alacakların Tahsil Süresi = 365/Alacak Devir Hızı

1717

3. Aktif Devir Hızı = Net Satışlar / Aktif ToplamıAktifin etkin kullanılıp kullanılmadığını gösterir. Bu oran, varlıkların kaç katı satış yapıldığını gösterir.Oranın düşük olması, işletmenin tam kapasite ile çalışmadığını gösterir. Oranın yüksek olması olumludur. Ancak tek başına işletme karlılığını garanti etmez. İşletmenin karlılığı satışların büyüklüğünün yanında kar marjına da bağlıdır.

1818

4. Dönen Varlık Devir Hızı = Net Satışlar / Dönen VarlıklarOranın yüksek olması işletmenin dönen varlıkların

verimli kullanıldığını gösterir. Diğer taraftan bu oranın çok yüksek olması, işlemenin duran varlıklarının, toplam varlıklar içindeki payının yüksek olduğunu gösterir. Oranın düşük olması ise, işletmede dönen varlıklarda bir aşırılık olduğunu, stok ve alacak devir hızının yavaş olduğunu veya mali kaynakalrın geçici yatırımlar için kullanıldığını gösterebilir.

1919

5. Duran Varlık Devir Hızı= Net Satışlar /Duran Varlıklar 5. Duran Varlık Devir Hızı= Net Satışlar /Duran Varlıklar (Net)(Net)

Duran varlıkların ne derecede verimli kullanıldığını ve Duran varlıkların ne derecede verimli kullanıldığını ve işletmede aşırı yatırım yapılıp yapılmadığını gösterir. işletmede aşırı yatırım yapılıp yapılmadığını gösterir. Duran varlıklarda aşırı değişim sözkonusu ise ortalama Duran varlıklarda aşırı değişim sözkonusu ise ortalama alınmalıdır. Oranın düşük olması veya zaman içinde alınmalıdır. Oranın düşük olması veya zaman içinde düşme eğiliminde olması, işletmenin tam kapasite ile düşme eğiliminde olması, işletmenin tam kapasite ile çalışmadığını vaya duran varlıklarından yeterince gelir çalışmadığını vaya duran varlıklarından yeterince gelir sağlanamadığını gösterir. Oranın çok yüksek olması sağlanamadığını gösterir. Oranın çok yüksek olması ise, işletmenin duran varlıklarının kapasitelerinin ise, işletmenin duran varlıklarının kapasitelerinin üzerinde kullandığını gösterir. üzerinde kullandığını gösterir.

2020

6. Özkaynak Devir Hızı=Net Satışlar/Özkaynaklar6. Özkaynak Devir Hızı=Net Satışlar/Özkaynaklar

Özkaynakların nekadar verimli kullanıldığını Özkaynakların nekadar verimli kullanıldığını gösterir.Oranın yüksek olması,işletme gösterir.Oranın yüksek olması,işletme özsermayesinin çok ekonomik ve verimli bir biçimde özsermayesinin çok ekonomik ve verimli bir biçimde kullandığını belirtir. Ancak oranın normalin üzerinde kullandığını belirtir. Ancak oranın normalin üzerinde olması, işletmenin özsermayesinin yetersiz olduğunu olması, işletmenin özsermayesinin yetersiz olduğunu ve büyük ölçüde yabancı kaynaklardan yararlandığını ve büyük ölçüde yabancı kaynaklardan yararlandığını gösterir. Oranın düşük olması ise özsermayesinin iş gösterir. Oranın düşük olması ise özsermayesinin iş hacmine göre fazla olduğunu gösterir.hacmine göre fazla olduğunu gösterir.

2121

Karlılık OranlarıKarlılık Oranları

Karlılık oranları ile, işletme bir bütün olarak karlı çalışıp Karlılık oranları ile, işletme bir bütün olarak karlı çalışıp çalışmadığının belirlenir. Ayrıca işletme geçmişteki kazanma çalışmadığının belirlenir. Ayrıca işletme geçmişteki kazanma gücü ve faaliyetlerin etkinlik derecelerini değerlendirir.gücü ve faaliyetlerin etkinlik derecelerini değerlendirir.

Satışlar Üzerinden Karlılık OranlarıSatışlar Üzerinden Karlılık Oranları

1.Brüt Satış Karı Oranı= Brüt Satış Karı/Net Satışlar1.Brüt Satış Karı Oranı= Brüt Satış Karı/Net Satışlar

Net satışların yüzde kaçının brüt satış karı olduğunu belirtir. Bu oran Net satışların yüzde kaçının brüt satış karı olduğunu belirtir. Bu oran benzer işletme oranlarıyla karşılaştırılarak işletmenin kar yaratma benzer işletme oranlarıyla karşılaştırılarak işletmenin kar yaratma gücü belirlenebilir. Oranın yüksek olması istenir. gücü belirlenebilir. Oranın yüksek olması istenir.

2. Faaliyet Karı Oranı= Faaliyet Karı/Net Satışlar2. Faaliyet Karı Oranı= Faaliyet Karı/Net Satışlar

İşletmenin iş hacmi rantabilitesi hakkında bilgi veren oran, bir İşletmenin iş hacmi rantabilitesi hakkında bilgi veren oran, bir işletmenin esas faaliyetinden ne ölçüde karlı olduğunun işletmenin esas faaliyetinden ne ölçüde karlı olduğunun saptanmasında kullanılır. Oranın yüksek olması istenir. saptanmasında kullanılır. Oranın yüksek olması istenir.

2222

3. Olağan Kar Oranı= Olağan Kar/Net Satışlar3. Olağan Kar Oranı= Olağan Kar/Net Satışlar

Faaliyet karı oranından sonra karlılık üzerinde etkili olan diğer Faaliyet karı oranından sonra karlılık üzerinde etkili olan diğer faaliyetlerle ilgili gelir ve giderlerle, finansman giderlerinin faaliyetlerle ilgili gelir ve giderlerle, finansman giderlerinin karlılık üzerinde etkisi bu oranla belirlenir.karlılık üzerinde etkisi bu oranla belirlenir.

4. Dönem Karı Oranı= Dönem Karı/Net Satışlar 4. Dönem Karı Oranı= Dönem Karı/Net Satışlar

Bu oran işletmenin faaliyetlerinin vergi öncesi karlılığı Bu oran işletmenin faaliyetlerinin vergi öncesi karlılığı konusunda bilgi verir. Oranda vergi öncesi karın kullanılması konusunda bilgi verir. Oranda vergi öncesi karın kullanılması başarı ölçüsü açısından uygundur. başarı ölçüsü açısından uygundur.

5. Dönem Net Karı Oranı= Dönem Net Karı/Net Satışlar 5. Dönem Net Karı Oranı= Dönem Net Karı/Net Satışlar

Bu oran, işletme faaliyetlerinin net karlılığı konusunda bilgi Bu oran, işletme faaliyetlerinin net karlılığı konusunda bilgi verir.verir.

2323

Özkaynaklar Üzerinden Karlılık OranlarıÖzkaynaklar Üzerinden Karlılık Oranları

1. Özkaynak Net Karlılık Oranı= Dönem Net Karı/Özkaynaklar

Bu oran, işletme sahipleri tarafından sağlanan kaynağın bir birimine düşen kar payını göstermektedir. İşletmenin yönetimindeki başarı derecesi ile karlılık durumunun analizinde önemli bir göstergedir.

2. Özkaynak Karlılık Oranı= Dönem Karı/Özkaynaklar

Bu oran bir önceki oranın tamamlayıcısıdır ve vergi yükünden kaynaklanan hataları önler. Ortaklar, işletmeye koydukları paraların alternatif maliyetini hesaplar. Ortak, alternatif araçlardan daha fazla kazanç elde edeceğini tespit ederse, bu ortaklıktan ayrılır.

2424

Varlıklar Üzerinden Karlılık OranıVarlıklar Üzerinden Karlılık Oranı1. Aktif (Yatırım) Karlılık Oranı= Dönem Karı/Aktif Toplam

Aktiflerin ne ölçüde karlı kullanıldığını gösteren orandır.

2. Finansman Giderlerini Karşılama Oranı= (Finansman Giderleri+Dönem Karı)/ Finansman Giderleri

Bu oran, işletmenin finansman giderlerinden önceki karının finansman giderlerinin kaç katı olduğunu gösterir.

2525

Diğer Karlılık OranlarıDiğer Karlılık Oranları1.Fiyat/Kazanç Oranı= Hisse Senedinin Borsa Değeri/Hisse Senedi

Başına Düşen Kar PayıF/K Oranı= İşletmenin Borsa Değeri/Dönem Net Karı =(Hisse senedinin borsa fiyatı*Hisse Senedi sayısı)/Dönem Net

KarıBu oran hisse senedi başına düşen kar payı ile hisse senedinin borsa

fiyatı arasındaki ilişkiyi ortaya koyar. İşletmeye yatırımda bulunacak veya bulunan yatırımcıların ilgilendiği orandır. Katsayı büyüdükçe hisse senedinin fazla değer kazandığı anlaşılır ve yatırımcılar için hisse senedinin elden çıkarılması karlı olacaktır. Katsayısı küçük olan hisse senetlerine de yatırım yapılması uygun olacaktır.

2626

2. Piyasa Değeri-Defter Değeri Oranı= İşletmenin Borsa Değeri/Özkaynaklar

Toplamı

İşletmenin borsa değerinin işletmenin özkaynaklarının kaç katı olduğunu gösterir. Oran büyüdükçe hisse senedinin fazla değer kazandığı anlaşılır. Bu durumda yatırımcının hisse senedini elinden çıkarması uygundur.

3. Hisse Senedi Başına Kar Oranı= Dönem Net Karı/Hisse Senedi Sayısı

İşletmenin her bir hisse senedi başına ne miktarda kar elde ettiğini gösterir.

2727

Örnek UygulamaÖrnek Uygulama

LİKİDİTE ORANLARILİKİDİTE ORANLARI

İşletmenin kısa vadeli yabancı kaynaklarını ödeme gücünü gösterir. Örnek İşletmenin kısa vadeli yabancı kaynaklarını ödeme gücünü gösterir. Örnek işletmenin cari oranı standart oran olan 2 değerinin altında kalmış, hatta ilk işletmenin cari oranı standart oran olan 2 değerinin altında kalmış, hatta ilk yıla oranla düşüş göstermiştir. Bunun anlamı işletmenin kısa vadeli borçlarını yıla oranla düşüş göstermiştir. Bunun anlamı işletmenin kısa vadeli borçlarını karşılamada risk altında olduğunu göstermektedir. karşılamada risk altında olduğunu göstermektedir.

Cari oranın tamamlayıcısı olan likidite oranı, stokların paraya çevrilememe Cari oranın tamamlayıcısı olan likidite oranı, stokların paraya çevrilememe riskini ortadan kaldırmaktadır. Standart değer olan 1’in altında kalması, riskini ortadan kaldırmaktadır. Standart değer olan 1’in altında kalması, K.V.Y.K.larını ödemede sıkıntılı olduğunu gösterir.K.V.Y.K.larını ödemede sıkıntılı olduğunu gösterir.

Nakit oranın değerlerine baktığımızda, üç yılın da değeri 0,20nin altında Nakit oranın değerlerine baktığımızda, üç yılın da değeri 0,20nin altında kalmıştır. Bu oran ile de işletmenin K.V.Y.K.larını karşılamada zorluk çektiği kalmıştır. Bu oran ile de işletmenin K.V.Y.K.larını karşılamada zorluk çektiği görüşünü desteklemektedir.görüşünü desteklemektedir.

Standart Değer LİKİDİTE ORANLARI Y1 Y2 Y32 Cari Oran 1,17 0,85 0,931 Likidite Oranı 0,47 0,36 0,37

0,2 Nakit Oran 0,11 0,07 0,06

2828

Faaliyet OranlarıFaaliyet Oranları

İşletmenin alacak devir hızının 3yıl boyunca artış eğiliminde olması, alacak tahsil İşletmenin alacak devir hızının 3yıl boyunca artış eğiliminde olması, alacak tahsil sürelerinin azaldığı anlamına gelmektedir. İşletmenin alacaklarını tahsil etmede sürelerinin azaldığı anlamına gelmektedir. İşletmenin alacaklarını tahsil etmede sıkıntı çekmemesi olumlu bir gelişmedir. sıkıntı çekmemesi olumlu bir gelişmedir.

Stok devir hızı da incelenen dönemde artış göstermiş, yani stok devir süreleri Stok devir hızı da incelenen dönemde artış göstermiş, yani stok devir süreleri azalmıştır. Siparişlerin zamanında karşılanması koşuluyla stok devir hızının azalmıştır. Siparişlerin zamanında karşılanması koşuluyla stok devir hızının yüksek olması tercih edilir. Stok devir yükselmesi stoklara daha az fon yüksek olması tercih edilir. Stok devir yükselmesi stoklara daha az fon ayrıldığı anlamına gelmektedir. ayrıldığı anlamına gelmektedir.

Aktif devir hızının yıllar itibariyle yükselmesi işletmenin satışları karşısında Aktif devir hızının yıllar itibariyle yükselmesi işletmenin satışları karşısında aktiflerinden yararlanma verimliliğinin giderek arttığını göstermektedir. Ancak aktiflerinden yararlanma verimliliğinin giderek arttığını göstermektedir. Ancak aktif devir hızının yeterliliğine karar verebilmek için sektör ortalamasıyla aktif devir hızının yeterliliğine karar verebilmek için sektör ortalamasıyla karşılaştırmak gerekir. karşılaştırmak gerekir.

FAALİYET ORANLARI Y1 Y2 Y3Alacak Devir Hızı 9,2 11,45 13Alacak Tahsil Süresi 40 32 28Stok Devir Hızı 2,51 3,51 4,48Stok Devir Süresi 146 104 81Aktif Devir Hızı 0,85 0,99 1,23

2929

Mali Yapı OranlarıMali Yapı Oranları

Mali yapı oranlarının ilk üç tanesi işletmenin mali yapısı hakkında aynı Mali yapı oranlarının ilk üç tanesi işletmenin mali yapısı hakkında aynı durumu farklı açılardan göstermektedir. Bu oranlar incelendiğinde durumu farklı açılardan göstermektedir. Bu oranlar incelendiğinde işletmenin incelenen dönem başında yabancı kaynak ve özkaynak işletmenin incelenen dönem başında yabancı kaynak ve özkaynak kullanımının eşit oranlarda olduğu, dönem sonuna doğru ise, yabancı kullanımının eşit oranlarda olduğu, dönem sonuna doğru ise, yabancı kaynak kullanımının %9 oranında arttığı gözlemlenmiştir. İşletmenin kaynak kullanımının %9 oranında arttığı gözlemlenmiştir. İşletmenin mali bakımdan giderek zayıflamakta, fakat mali yapısı büyük risk mali bakımdan giderek zayıflamakta, fakat mali yapısı büyük risk oluşturacak noktada değildir. Enflasyonun etkisi, özkaynaklar oluşturacak noktada değildir. Enflasyonun etkisi, özkaynaklar kalemlerinin daha az değişen kalemlerden oluşması nedeniyle daha kalemlerinin daha az değişen kalemlerden oluşması nedeniyle daha çoktur. çoktur.

K.V.Y.K. kullanımı, yıllar itibariyle az oranla 0,33 seviyesinin üzerine K.V.Y.K. kullanımı, yıllar itibariyle az oranla 0,33 seviyesinin üzerine çıkmıştır. İşletme son yıla doğru K.V.Y.K. Kullanımını arttırdığı çıkmıştır. İşletme son yıla doğru K.V.Y.K. Kullanımını arttırdığı anlamına gelmektedir, ve bu işletme için risklidir. U.V.Y.K. İse, 0,17 anlamına gelmektedir, ve bu işletme için risklidir. U.V.Y.K. İse, 0,17 seviyesinin altında kalmıştır. seviyesinin altında kalmıştır.

Standart Değer MALİ YAPI ORANLARI Y1 Y2 Y30,5 Yabancı Kaynak Oranı 0,5 0,54 0,590,5 Özkaynak Oranı 0,5 0,46 0,411 Yab.Kay./Özkaynak Oranı 1,02 1,16 1,43

0,33 K.V.Y.K./Pasif Toplam 0,34 0,43 0,440,17 U.V.Y.K./Pasif Toplam 0,16 0,1 0,15

3030

Brüt satış karı oranındaki düşüş, satışların maliyetindeki artışın net satışlardan daha fazla olduğu anlamına gelir.

Faaliyet karlılığındaki son yıldaki azalış, faaliyet giderlerinin net satışlara oranla daha hızlı arttığını gösterir. Faaliyet giderleri olan pazarlama, satış ve dağıtım giderleri, genel yönetim giderleri ve ar-ge giderlerinin kalemleri ayrıntılı incelenmesi gerekir.

Net Kar oranının son yıldaki azalışı diğer gelir ve karların diğer gider ve zararların artışından daha az olduğunu gösterir.

KARLILIK ORANLARI Y1 Y2 Y3Brüt Kar Oranı 0,3 0,32 0,24

Faaliyet Karı Oranı 0,21 0,21 0,13

Net Kar Oranı 0,11 0,11 0,08

3131

Özkaynak karlılığı son iki yılda daha başarılıdır. Bunun nedeni işletmenin yabancı kaynak finansmanına ağırlık vermesinin payı vardır.

Aktif karlılığında son yılda bir azalma görülmüştür. Bunun Aktif karlılığında son yılda bir azalma görülmüştür. Bunun nedeni işletmenin varlıklarındaki artışa paralel olarak karını nedeni işletmenin varlıklarındaki artışa paralel olarak karını arttıramamasıdır. Bu oranları sektör ortalaması ve bütçe arttıramamasıdır. Bu oranları sektör ortalaması ve bütçe hedefleri ile de karşılaştırmak sağlıklı olacaktır. hedefleri ile de karşılaştırmak sağlıklı olacaktır.

Özkaynak Karlılığı Oranı 0,19 0,24 0,23

Aktif Karlılık Oranı 0,17 0,2 0,14

3232

Finansman giderlerini karşılama oranı incelendiğinde, en iyi yılın Finansman giderlerini karşılama oranı incelendiğinde, en iyi yılın Y2 yılı olduğu görülmektedir. Y3 yılında ise oldukça oran Y2 yılı olduğu görülmektedir. Y3 yılında ise oldukça oran düşmüştür. Bunun nedeni, işletmenin yabancı kaynak yükünün düşmüştür. Bunun nedeni, işletmenin yabancı kaynak yükünün artmasıdır.artmasıdır.

Fiyat/kazanç oranı yatırımcıların ilgilendiği orandır. Oran Fiyat/kazanç oranı yatırımcıların ilgilendiği orandır. Oran büyüdükçe, hisse senedinin oldukça değer kazandığı ve büyüdükçe, hisse senedinin oldukça değer kazandığı ve yatırımcının elinden çıkarması için uygun zaman olduğu yatırımcının elinden çıkarması için uygun zaman olduğu anlaşılacaktır. İşletmenin yıllar itibariyle fiyat/kazanç oranları anlaşılacaktır. İşletmenin yıllar itibariyle fiyat/kazanç oranları incelendiğinde yatırımcının hisse senedi alacağı yıl Y2, elden incelendiğinde yatırımcının hisse senedi alacağı yıl Y2, elden çıkaracağı yıl ise Y1 yılıdır. çıkaracağı yıl ise Y1 yılıdır.

Finans. Gid. Karşılama Oranı 6,25 8,1 4,18

Fiyat/Kazanç Oranı 6 5,03 5,94

3333

Piyasa Değeri/Defter Değeri oranı da yatırımcının alma ve satma Piyasa Değeri/Defter Değeri oranı da yatırımcının alma ve satma kararlarına yardımcı olmaktadır. Oranın büyümesi hisse kararlarına yardımcı olmaktadır. Oranın büyümesi hisse senedinin fazla değer kazandığı anlamına gelmektedir.senedinin fazla değer kazandığı anlamına gelmektedir.

Hisse başına kar arttıkça yatırımcıların alabileceği temettü miktarı Hisse başına kar arttıkça yatırımcıların alabileceği temettü miktarı artar. Ancak hisse başına kar oranı, hisse senedinin borsa fiyatı artar. Ancak hisse başına kar oranı, hisse senedinin borsa fiyatı dikkate alınarak değerlendirilmelidir. Yatırımcıların en fazla dikkate alınarak değerlendirilmelidir. Yatırımcıların en fazla

temettü miktarını Y2 yılında almışlardır.temettü miktarını Y2 yılında almışlardır.

Piyasa Değeri/Defter Değeri 1,17 1,22 1,38

Hisse Başına Kar 400 557 505