Onzichtbare gevolgen van NAH Hoe maak je ze zichtbaar? Ieke Winkens...

Onzichtbare gevolgen van NAH

Hoe maak je ze zichtbaar?

Ieke [email protected]

Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

Checklist for Cognitive and Emotional Consequences of Stroke (CLCE-24)

• Cognitieve, emotionele en gedragsmatige gevolgen van een CVA

• Ondersteuning bij gesprek• Geen diagnostisch instrument!• Op gestructureerde wijze overzicht van klachten en

hinder in het dagelijks leven• Tips en adviezen, of gericht doorverwijzen voor nadere

diagnostiek en behandeling



• 13 items over cognitie• 9 items over gedrag en emotie• Probleem is aan/afwezig, wel/niet hinderlijk• Gevalideerd voor CVA-populatie• Bruikbaar• Gerelateerd aan objectief cognitief functioneren• Voorspelt cognitief functioneren zes maanden later



• Vijf jaar in de klinische praktijk in gebruik• Thuiszorg, revalidatiepoli• Meerwaarde bij voeren van gesprek


Signaleringslijst voor gevolgen van NAH

• Eerste aanpassing op grond van inzicht van vier experts en literatuur– Items weggelaten en toegevoegd– Voorbeelden aangepast en toegeschreven naar doelgroep

mensen met NAH– Adviezen en tips toegeschreven naar doelgroep NAH en

geintegreerd in lijst



• Uittesten bruikbaarheid – fase 1– Beoordeeld door tien professionals (revalidatieartsen,

neuropsychologen, coordinatoren hersenletselteams)• Algemene indruk, aantal items, herkenbaarheid, handleiding,

antwoordmogelijkheden, adviezen

– Textuele aanpassingen, kortere handleiding, lijst minimaal drie maanden na het letsel afnemen, regelmatig herhalen



• Uittesten bruikbaarheid – fase 2– Opnieuw voorgelegd aan 8 professionals (7 ambulant

begeleiders van Stichting Gehandicaptenzorg Limburg, 1 neuroverpleegkundige ziekenhuisgroep) en 11 clienten

– Resultaten• helder doel, werkwijze, instructie, voorbeelden en antwoordmogelijkheden• Vergroot inzicht in gevolgen NAH• Bruikbare tips en adviezen• Lengte is hanteerbaar, niet vermoeiend of vervelend• Geschikt voor alle clienten• Aparte scores voor client, naaste en interviewer• Eindelijk erkenning en herkenning!


Wie kan de lijst afnemen?

• Alle zorgverleners die te maken hebben met clienten met hersenletsel– (neurologie)verpleegkundigen in de thuiszorg, verpleeghuis of

bij MEE– Ambulant begeleiders– Huisartsen– Medewerkers van nazorgpoli’s– WMO-medewerkers– ………


Hoe ziet de lijst uit?

De client met hersenletsel heeft: Ja, hinderlijk

Ja, niet hinderlijk

nee

Cognitie

1. Moeite om nieuwe informatie te onthouden. Vraag: “Vergeet u snel wat er net tegen u

gezegd is?” De client heeft moeite te onthouden waar hij net iets heeft neergelegd

2. Moeite om twee dingen tegelijk te doen. Vraag: “Vindt u het moeilijk om twee dingen

tegelijk te doen?” Client kan bv. niet lopen en praten tegelijk of beantwoordt geen vragen terwijl hij auto rijdt

Probleem Probleem aanwezig?

c = mening client; n = mening naaste; i = mening interviewer



De client met hersenletsel heeft: Ja, hinderlijk

Ja, niet hinderlijk

nee

Cognitie

3. Moeite om alles bij te houden. Vraag: “Heeft u het gevoel dat alles te snel

gaat? Bent u langzamer geworden?” De client kan moeilijk een tv-programma, gesprek of andere informatie volgen, reageert traag

4. Moeite om de aandacht vast te houden Vraag: “Kunt u zich goed concentreren?” Client

wordt gestoord door geluiden of andere mensen, heeft moeite de aandacht vol te houden





De client met hersenletsel is: Ja, hinderlijk

Ja, niet hinderlijk

nee

Emoties en gedrag

11. Sneller geirriteerd en prikkelbaar. Vraag: “Bent u sneller geirriteerd, meer

prikkelbaar?” De client is erg ongeduldig of reageert vaak erg fel

12.Sneller en vaker moe. Vraag: “Bent u vaker en sneller moe?” Client is

eerder vermoeid, heeft meer slaap nodig, heeft moeite energie te verdelen





De client met hersenletsel is: Ja, hinderlijk

Ja, niet hinderlijk

nee

Emoties en gedrag

13. Somber, neerslachtig, depressief Vraag: “Voelt u zich vaak somber of

neerslachtig?” De client is vaak verdrietig, heeft geen interesse of plezier meer in het leven

14. Zijn er andere problemen die nu niet aan de orde zijn gekomen?




Hoe scoor je?

• Voorbeelden hoeven niet allemaal van toepassing te zijn• Ook wanneer client slechts 1 voorbeeld herkent kan het

item als hinderlijk gescoord worden• Het gaat om het ondervinden van hinder in het dagelijks

leven• Geef in ieder geval de mening van de client weer,

eventueel die van de naaste en van jezelf• Observeer tijdens het gesprek


En dan?

• Geen definitief afkappunt voor doorverwijzing voor nadere diagnostiek

• De mate van ondervonden hinder is bepalend• (Nog) niet hinderlijk? >> brochures en

voorlichtingsmateriaal• Ernstiger klachten? eerst hulpmiddelen en strategieen

inzetten >> tips en adviezen


Algemene tips en adviezen voor client en naaste

• Geheugen– Schrijf dingen op in een agenda– Leg voorwerpen om niet te vergeten van te voren klaar– Leg voorwerpen op vaste plaatsen– Zorg voor rust en aandacht als je dingen moet onthouden– Herhaal te onthouden informatie– Vraag anderen om je te helpen

• plannen en organiseren– Maak een stappenplan– Lok activiteiten uit door een vaste dagindelin te hanteren– Gebruik briefjes en lijstjes– Zet de wekker als je op tijd aan iets moet beginnen


Algemene tips en adviezen voor client en naaste

• Irritaties en geprikkeld– Ga na wanneer je geprikkeld raakt en probeer situaties te vermijden of

je erop voor te bereiden– Las afkoelpauzes in– Leg aan anderen uit dat je uit je slof kan schieten– Leg achteraf uit wat er gebeurd is

• Vermoeidheid– Probeer na te gaan waardoor de vermoeidheid optreedt of erger wordt– Deel taken op, wissel af– Probeer vandaag niet in te halen wat gisteren niet lukte– Plan een rustdag na een drukke dag


• Klachten blijven bestaan? >> huisarts, revalidatiearts, neuropsycholoog, RDB, poliklinische cognitieve revalidatie


Waar vind ik de lijst?

Http://www.vilans.nl


Bedankt voor de aandacht!

Onzichtbare gevolgen van NAH Hoe maak je ze zichtbaar? Ieke Winkens...

Documents

Transcript of Onzichtbare gevolgen van NAH Hoe maak je ze zichtbaar? Ieke Winkens...