ông già và biển cả

ÖNG GIAÂ VAÂ BIÏÍN CAÃ 1

http://ebooks.vdcmedia.com

Laäo àaä giaâ, möåt mònh möåt thuyïìn cêu caá trïn doâng Nhiïåt lûu vaâ àaä taám mûúi tû ngaây qua laäo khöng bùæt àûúåc lêëy möåt möëng caá naâo. Böën mûúi ngaây àêìu thùçng beá ài vúái laäo. Nhûng sau böën mûúi ngaây khöng cêu àûúåc caá, cha meå thùçng beá baão noá rùçng röët cuöåc bêy giúâ öng laäo àaä hoaân toaân salao, caách diïîn àaåt tïå nhêët cuãa vêån ruãi, röìi buöåc noá ài theo thuyïìn khaác vaâ ngay trong tuêìn lïî àêìu tiïn chiïëc thuyïìn êëy àaä cêu àûúåc ba con caá lúán. Àiïìu àoá khiïën thùçng beá buöìn khi hùçng ngaây thêëy öng laäo trúã vïì vúái chiïëc thuyïìn khöng, noá luön xuöëng giuáp laäo mang khi thò cuöån dêy, caái lao moác sùn caá, khi thò caái saâo hay têëm buöìm quêën quanh cöåt. Têëm buöìm àûúåc vaá bùçng bao böåt, cuöån laåi tröng nhû möåt laá cúâ baåi trêån triïìn miïn. Öng laäo gêìy goâ, giú caã xûúng, gaáy hùçn sêu nhiïìu nïëp nhùn. Nhûäng vïåt naám vö haåi trïn laân da maá cuãa laäo do bõ ung thû búãi aánh mùåt trúâi phaãn höìi trïn mùåt biïín nhiïåt àúái. Nhûäng vïåt êëy keáo daâi xuöëng caã hai bïn maá, tay laäo hùçn nhûäng vïët seåo sêu búãi keáo nhûäng con caá lúán. Nhûng chùèng coá vïët naâo trong söë seåo êëy coân múái caã. Chuáng cuä kyä nhû mêëy vïåt xoái moân trïn sa maåc khöng caá. Moåi thûá trïn cú thïí laäo àïìu toaát lïn veã giaâ nua, trûâ àöi mùæt; chuáng coá cuâng maâu vúái nûúác biïín, vui veã vaâ khöng hïì thêët baåi.

“Öng Santiago” thùçng beá noái khi hai ngûúâi leo lïn búâ núi con thuyïìn àûúåc keáo lïn. “Chaáu coá thïí laåi ài cuâng öng. Chuáng ta àaä coá ñt tiïìn röìi”.

Öng laäo daåy thùçng beá cêu caá vaâ noá quyá laäo. “Àûâng”, laäo noái. “Chaáu àang ài vúái con thuyïìn may mùæn. Haäy

úã laåi vúái hoå”. “Nhûng öng coân nhúá coá höìi suöët taám mûúi baãy ngaây ta khöng

bùæt àûúåc caá nhûng sau àoá trong ba tuêìn lïî ngaây naâo ta cuäng vúá àûúåc caá lúán”.

“Öng nhúá”, öng laäo noái. “öng biïët chaáu àaä khöng rúâi boã öng vò thiïëu loâng tin”.

E. Hemingway 2


“Taåi cha chaáu bùæt laâm nhû thïë. Chaáu coân nhoã, chaáu phaãi nghe lúâi cha”.

“Öng hiïíu”, öng laäo noái. “Àêëy laâ chuyïån thûúâng”. “Cha chaáu chùèng tin àêu”. “Phaãi”, öng laäo noái. “Nhûng chuáng ta tin, àuáng khöng?” “Vêng”, thùçng beá àaáp. “Chaáu coá thïí múâi öng möåt laá bia úã

khaách saån Terrace trûúác khi chuáng ta mang mêëy thûá naây vïì nhaâ chûá?”

“Taåi sao laåi khöng?”, öng laäo noái. “Dên chaâi vúái nhau caã maâ”. Hoå ngöìi úã Terrace vaâ rêët nhiïìu ngûúâi àaánh caá trïu öng laäo

nhûng laäo khöng giêån. Möåt söë khaác, nhûäng ngû dên lúán tuöíi hún, nhòn laäo vaâ caãm thêëy buöìn. Nhûng hoå khöng àïí löå ra maâ chó tûâ töën noái vïì doâng chaãy, àöå sêu buöng cêu, vïì thúâi tiïët töët, öín àõnh vaâ vïì nhûäng thûá hoå àaä nhòn thêëy. Mêëy tay àaánh caá thaânh cöng cuãa ngaây êëy àaä trúã vïì, xaã thõt con caá kiïëm cuãa hoå, sùæp àêìy lïn hai têëm vaán, möîi ngûúâi khiïng möåt àêìu ài xuyïn àïën nhaâ àïí caá, àúåi chiïëc xe taãi ûúáp laånh àûa àïën chúå Havana. Nhûäng ngûúâi bùæt àûúåc caá mêåp thò àûa chuáng àïën xûúãng caá mêåp phña bïn kia võnh; chuáng àûúåc moác treo lïn bùçng roâng roåc, gan bõ möí lêëy, vi bõ cùæt, da bõ löåt vaâ thõt thò àûúåc xeã thaânh suác àûa ûúáp muöëi. Khi gioá Àöng thöíi, muâi tanh nöìng tûâ xûúãng caá mêåp bïn kia caãng phaã àïën. Nhûng höm nay, muâi caá chó thoang thoaãng vò gioá thöíi chïëch sang hûúáng Bùæc röìi lùång hùèn; trïn Terrace trúâi toãa nùæng dïî chõu.

“Öng Santiago”, thùçng beá goåi. “ÛÂ”, öng laäo àaáp. Laäo àang giûä caái laá vaâ höìi tûúãng vïì nhiïìu

nùm trûúác. “Chaáu ài kiïëm giuáp öng mêëy con caá moâi cho ngaây mai nheá?” “Àûâng. Ài chúi boáng chaây ài. Öng vêîn coá thïí cheâo vaâ Rogelio

seä quùng lûúái”.”Chaáu thñch ài. Nïëu chaáu khöng àûúåc cêu caá vúái öng thò chaáu muöën giuáp öng

viïåc gò àoá”. “Chaáu àaä mua bia cho öng”, öng laäo noái. “Chaáu thûåc sûå laâ

àaân öng röìi”. “Lêìn àêìu tiïn öng àûa chaáu ra khúi, chaáu lïn mêëy?”



“Lïn nùm, vaâ suyát nûäa chaáu bõ chïët khi öng löi con caá quaá lúán lïn thuyïìn, noá gêìn nhû quêåt tan con thuyïìn ra nhiïìu maãnh. Chaáu coá coân nhúá khöng?”

“Chaáu vêîn nhúá caái àuöi quêåt maånh; chöî ngöìi cheâo thuyïìn bõ gaäy vaâ tiïëng nïån cuãa caái chaây. Chaáu nhúá öng neám chaáu ra àùçng muäi thuyïìn, núi luâng nhuâng nhûäng súåi dêy ûúát röìi chaáu caãm thêëy toaân böå con thuyïìn chao àaão vaâ tiïëng öng quêåt con caá nghe nhû thïí àang àöën cêy, maáu noáng höíi bùæn caã lïn ngûúâi chaáu”.

“Coá phaãi chaáu thûåc sûå nhúá chuyïån êëy hay laâ do öng kïí?” “Chaáu nhúá moåi thûá kïí tûâ caái lêìn àêìu tiïn öng chaáu ta ài cuâng

nhau”. Öng laäo nhòn thùçng beá bùçng aánh mùæt chan chûáa tònh thûúng,

tin cêåy, êëm aáp cuãa mònh. “Nïëu chaáu laâ con ta thò ta seä àûa chaáu ài cêìu may möåt phen”,

laäo noái. “Nhûng chaáu laâ con cuãa cha meå chaáu vaâ chaáu àang ài trïn con thuyïìn may mùæn”.

“Chaáu coá thïí ài kiïëm caá moâi chûá? Chaáu coân biïët núi chaáu coá thïí kiïëm àûúåc böën con möìi”.

“Höm nay öng vêîn coân mêëy con. Öng àaä muöëi chuáng trong thuâng”.

“Àïí chaáu ài kiïëm böën con tûúi”. “Möåt thöi”, öng laäo noái. Niïìm hy voång vaâ loâng tin cuãa öng laäo chûa bao giúâ nguöåi

laånh. Coân bêy giúâ thò chuáng àang cuöån lïn nhû khi gioá àang nöíi. “Hai”, thùçng beá noái. “Hai”, öng laäo àöìng yá. “Chaáu khöng ùn cùæp àêëy chûá?” “Chaáu khöng”, thùçng beá àaáp. “Chaáu mua”. “Caãm ún chaáu”, öng laäo noái. Laäo quaá giaãn dõ àïí khöng tûå hoãi tñnh nhuán nhûúâng cuãa mònh

coá tûå bao giúâ. Nhûng laäo biïët laäo àaä coá noá vaâ laäo biïët noá chùèng coá gò xêëu höí vaâ cuäng chùèng maãy may phûúng haåi àïën niïìm kiïu haänh thûåc sûå.

“Vúái con nûúác naây, mai seä laâ möåt ngaây töët laânh”, laäo noái.

E. Hemingway 4


“Öng seä àïën àêu”, thùçng beá hoãi. “Ài thêåt xa, khi gioá trúã thò múái quay vïì. Öng muöën àïën àêëy

trûúác khi trúâi saáng”. “Chaáu seä tòm caách àïí öng êëy ra cêu xa”, thùçng beá noái. “Röìi

khi öng cêu àûúåc möåt con gò àêëy thêåt sûå lúán, chaáu seä coá thïí àïën giuáp”.

“Öng êëy khöng thñch ra khúi xa àêu”. “Vêng”, thùçng beá noái. “Nhûng chaáu seä thêëy caái gò àoá, möåt con chim sùn möìi chùèng

haån, maâ öng êëy khöng thïí thêëy röìi giuåc öng ta baám theo bêìy caá dorado”.

“Mùæt öng êëy keám àïën thïë û?”. “Öng êëy gêìn nhû muâ”. “Laå thêåt”, öng laäo noái. “öng êëy chûa bao giúâ ài sùn ruâa. Àêëy

laâ lyá do laâm mùæt keám thõ lûåc”. “Nhûng öng àaä nhiïìu nùm ài sùn ruâa têån Moaquito Coaat

maâ mùæt öng vêîn coân töët”. “Ta laâ möåt laäo giaâ kyâ laå”. “Nhûng giúâ àêy öng coá coân àuã sûác àïí daânh cho con caá thêåt

lúán khöng?” “Öng chùæc thïë. Vaã laåi coân coá nhiïìu meåo nûäa”. “Chuáng ta haäy mang duång cuå vïì nhaâ”, thùçng beá noái. “Röìi chaáu coá thïí mang lûúái-quùng ài bùæt caá moâi”. Hoå thaáo vêåt duång khoãi thuyïìn. Öng laäo vaác cöåt buöìm, thùçng

beá mang thuâng göî àûång dêy, nhûäng súåi dêy cêu maâu nêu àûúåc bïån thêåt chùæc, caái moác, ngoån lao vúái caán cuãa noá. Thuâng àûång möìi àïí úã àuöi thuyïìn, bïn caånh caái chaây àûúåc duâng àïí quêåt nhûäng con caá lúán khi bõ keáo lïn khoang.

Chùèng ai ùn tröåm àöì àaåc cuãa öng laäo, nhûng töët hún thò cûá àûa caánh buöìm, cuöån dêy nùång vaâo nhaâ búãi sûúng coá thïí laâm chuáng hoãng vaâ dêîu cho laäo coá hoaân toaân tin chùæc laâ chùèng coá ngûúâi àõa phûúng naâo ùn cùæp cuãa laäo thò laäo vêîn nghô caái moác vaâ ngoån lao hùèn coá sûác caám döî khi àïí trïn thuyïìn. Hoå cuâng ài böå trïn con àûúâng àïën lïìu öng laäo röìi bûúác vaâo qua caánh cûãa àïí ngoã. Öng laäo



dûång cöåt buöìm vúái laá buöìm quêën quanh vaâo vaách, thùçng beá àùåt caái thuâng göî vaâ mêëy thûá khaác bïn caånh. Cöåt buöìm cao gêìn bùçng chiïìu cao cuãa cùn lïìu möåt buöìng. Vaách lïìu àûúåc gheáp bùçng thên loaâi coå xuâ xò coá tïn goåi laâ guano; trong lïìu coá möåt caái giûúâng, möåt caái baân, möåt caái ghïë vaâ möåt caái bïëp trïn nïìn àêët àïí nêëu bùçng than cuãi. Trïn bûác tûúâng maâu nêu cuãa nhûäng thên coå guano àêåp giêåp vúái mêëy chiïëc laá cûáng queo cuãa chuáng chöìng lïn nhau, laâ hai bûác aãnh maâu cuãa Àûác Chuáa Jesus vaâ Àûác Meå Àöìng Trinh xûá Cobre. Àêëy laâ di vêåt cuãa vúå laäo. Coá daåo bûác aãnh tö maâu cuãa vúå laäo cuäng àûúåc treo trïn tûúâng nhûng röìi laäo àaä thaáo xuöëng búãi noá khiïën laäo caâng cö àún hún khi nhòn thêëy, laäo àïí noá trïn giaá trong goác dûúái chiïëc sú mi saåch cuãa laäo.

“Öng coá gò ùn khöng?”, thùçng beá hoãi. “Möåt niïu cúm gaåo vaâng vúái caá. Chaáu coá muöën ùn khöng?”. “Thûa khöng. Chaáu seä ùn úã nhaâ. Öng coá cêìn chaáu nhoám lûãa

khöng?”. “Khöng. Àïí laát nûäa öng nhoám. Hoùåc coá leä öng seä ùn cúm

nguöåi”. “Chaáu coá thïí mang caái lûúái-quùng ài chûá?”. “Dô nhiïn”. Khöng coá caái lûúái-quùng naâo caã, thùçng beá nhúá roä

caái luác hoå baán noá. Nhûng ngaây naâo hai öng chaáu cuäng vúâ tûúãng tûúång nhû thïë. Vaâ thùçng beá cuäng biïët chùèng coá niïu cúm gaåo vaâng vaâ caá naâo caã.

“Taám mûúi lùm laâ con söë may mùæn”, öng laäo noái. “Chaáu coá thñch öng mang vïì con caá nùång gêìn nûãa têën

khöng?”. “Chaáu seä lêëy caái lûúái-quùng ài bùæt caá moâi. Öng ngöìi sûúãi

nùæng trïn ngûúäng cûãa chûá?”. “ÛÂ. Öng coá túâ baáo höm qua vaâ seä àoåc vïì trêån boáng chaây”. Thùçng beá khöng chùæc liïåu caái túâ baáo höm qua êëy coá phaãi laâ

saãn phêím cuãa trñ tûúãng tûúång nûäa khöng. Nhûng öng laäo àaä löi túâ baáo tûâ dûúái giûúâng ra.

“Perico cho öng úã bodega”, laäo giaãi thñch. “Chaáu seä quay laåi khi kiïëm àûúåc vaâi con caá moâi. Chaáu seä ûúáp

àaá mêëy con cuãa öng cuâng cuãa chaáu röìi saáng mai chuáng ta chia

E. Hemingway 6


nhau. Khi chaáu quay laåi, öng nhúá kïí cho chaáu nghe chuyïån àöåi boáng àêëy”.

“Àöåi Yankee khöng thïí thua”. “Nhûng chaáu súå àöåi Da Àoã Cleveland”. “Haäy tin vaâo àöåi Yankee, chaáu aâ. Haäy tin tûúãng úã Di Maggio

vô àaåi”. “Chaáu súå caã àöåi Höí Detroit lêîn àöåi Da Àoã Cleveland”. “Haäy coi chûâng khöng kheáo chaáu laåi súå caã àöåi Àoã Cincinnati

vaâ àöåi White Sox cuãa Chicago”. “Öng àoåc ài röìi kïí cho chaáu luác chaáu quay laåi”. “Chaáu coá nghô chuáng ta nïn mua túâ veá söë coá söë cuöëi laâ taám

mûúi lùm khöng? Mai laâ ngaây thûá taám mûúi lùm”. “Chuáng ta coá thïí mua”, thùçng beá noái. “Nhûng thïë coân con söë cûåc kyâ kyã luåc cuãa öng laâ taám mûúi

baãy”. “Khöng thïí xaãy ra lêìn thûá hai àêu. Chaáu coá chùæc laâ chaáu coá

thïí tòm àûúåc túâ veá söë taám mûúi lùm êëy chûá?” “Chaáu coá thïí mua möåt chiïëc”. “Möåt chiïëc. Hai àö la rûúäi àêëy. Ai coá thïí cho chuáng ta vay

moán tiïìn êëy?” “Dïî thöi maâ. Chaáu luön coá khaã nùng vay hai àö rûúäi”. “Öng nghô coá leä öng cuäng coá khaã nùng àoá. Nhûng öng cöë

khöng vay mûúån. Thoaåt tiïn thò vay mûúån. Röìi sau àoá laâ ùn maây”. “Haäy giûä êëm öng aå”, thùçng beá noái. “Chuáng ta àaä qua thaáng chñn”. “Thaáng naây laâ muâa caá lúán”, öng laäo noái. “Vaâo thaáng nùm thò ai cuäng coá thïí trúã thaânh ngûúâi àaánh caá”. “Bêy giúâ chaáu ài kiïëm caá moâi àêy”, thùçng beá noái. Khi thùçng beá trúã laåi öng laäo àaä nguã trïn ghïë, mùåt trúâi àaä lùån.

Thùçng beá mang caái mïìn lñnh cuä trong giûúâng ra traãi lïn phña sau ghïë, àùæp qua vai öng laäo. Àöi vai thêåt kyâ laå, vêîn chùæc nõch dêîu àaä rêët giaâ, caã caái cöí vêîn coân khoãe, nhûäng nïëp nhùn múâ ài khi öng laäo nguã guåc àêìu vïì phña trûúác. Chiïëc sú mi cuãa öng àûúåc vaá nhiïìu lêìn



àïën nöîi tröng noá cuäng hïåt nhû têëm buöìm; mùåt trúâi laâm mêëy miïëng vaá êëy phai nhaåt theo nhiïìu maâu khaác nhau. Dêîu sao thò caái àêìu öng laäo cuäng àaä rêët giaâ vaâ khi àöi mùæt nhùæm laåi thò khuön mùåt laäo khöng coân sinh khñ. Túâ baáo nùçm vùæt qua àêìu göëi laäo, àöå nùång cuãa caánh tay giûä noá úã laåi àoá trong laân gioá nheå buöíi töëi. Laäo ài chên trêìn. Thùçng beá àïí laäo úã àoá vaâ khi noá quay laåi öng laäo vêîn coân nguã.

“Öng úi, dêåy ài”, thùçng beá goåi vaâ àùåt tay lïn àêìu göëi laäo. Öng laäo múã mùæt, ngú ngaác möåt luác röìi múái tónh hùèn. Röìi laäo móm cûúâi.

“Chaáu coá caái gò àêëy”, laäo hoãi. “Àöì ùn töëi”, thùçng beá noái. “Chuáng ta seä ùn töëi”. “Öng khöng àoái lùæm àêu”. “Thò cûá ùn vêåy. Öng khöng thïí khöng ùn maâ bùæt caá àûúåc”. “Vêîn cûá cêu àûúåc”, öng laäo noái luác àûáng dêåy cêìm túâ baáo gêëp

laåi. Röìi laäo chuêín bõ xïëp mïìn. “Öng cûá quêën mïìn quanh ngûúâi”, thùçng beá noái. “Trong luác

chaáu coân söëng thò öng khöng phaãi nhõn àoái maâ ài cêu caá”. “Vêåy thò haäy söëng cho thêåt lêu vaâ quan têm àïën baãn thên

mònh”, öng laäo noái. “Ta ùn gò vêåy?”. “Àêåu àen, cúm, chuöëi chiïn vaâ ñt thõt hêìm”. Thùçng beá àûång mêëy moán êëy trong chiïëc cùåp löìng hai ngùn,

mang vïì tûâ Terrace. Hai böå dao nôa, thòa àûúåc quêën bùçng giêëy ùn àuát trong tuái noá.

“Ai cho chaáu mêëy moán naây?” “Baác Martin. Chuã quaán”. “Öng phaãi caãm ún baác êëy”. “Chaáu àaä caãm ún röìi”, thùçng beá noái. “Öng khöng phaãi caãm ún

baác êëy nûäa”. “Öng seä biïëu baác êëy miïëng thõt buång cuãa con caá lúán”, öng laäo

noái. “Baác êëy àaä nhiïìu lêìn cho chuáng ta nhû thïë naây phaãi khöng?” “Chaáu nghô thïë”. “Vêåy thò öng phaãi biïëu baác êëy caái gò quñ hún miïëng thõt buång.

Baác êëy rêët tûã tïë vúái chuáng ta”. “Baác êëy gûãi biïëu hai chai bia”.

E. Hemingway 8


“Öng thñch bia lon nhêët”. “Chaáu biïët. Nhûng àêy laâ bia Hatuey àoáng chai, chaáu seä

mang traã chai”. “Chaáu chu àaáo quaá”, öng laäo noái. “Ta ùn chûá?” “Thò chaáu àaä múâi öng maäi,” thùçng beá dõu daâng noái. “Chaáu

chûa muöën múã cùåp löìng trûúác khi öng àaä sùén saâng”. “Öng seä sùén saâng ngay”, öng laäo noái. “Öng chó rûãa sú qua möåt

tñ”. Öng rûãa úã àêu nhó, thùçng beá nghô. Nguöìn nûúác cuãa laâng caách

àêy hai con àûúâng. Mònh phaãi lêëy nûúác vïì cho öng, thùçng beá nghô, xaâ phoâng vaâ caã khùn tùæm tûúm têët nûäa. Sao mònh laåi vö têm àïën thïë? Mònh phaãi kiïëm cho öng chiïëc sú mi khaác, möåt chiïëc jacket mùåc muâa àöng, àöi giaây vaâ möåt caái mïìn nûäa.

“Moán thõt hêìm cuãa chaáu tuyïåt lùæm”, öng laäo noái. “Kïí cho chaáu nghe vïì trêån boáng ài”, thùçng beá giuåc laäo. “Nhû öng àaä noái, trong Liïn àoaân Myä, àêëy laâ àöåi Yankee”,

öng laäo haånh phuác noái. “Höm nay hoå thua röìi”, thùçng beá noái vúái laäo. “Àiïìu àoá chùèng hïì gò. Di Maggio vô àaåi vêîn cûá laâ Di Maggio”. “Hoå coá nhûäng cêìu thuã khaác trong àöåi”. “Roä röìi. Nhûng anh ta thò khaác hùèn. Trong liïn àoaân khaác,

nïëu giûäa Brooklaán vaâ Philadelphia thò chùæc öng choån Brooklaán. Öng coân nhúá àïën caã Dick Sisler vaâ nhûäng cuá vuåt boáng lûâng danh trïn sên àêëu trûúác àêy nûäa”.

“Khöng coá ai saánh bùçng àêu. Trong àúâi chaáu múái chó thêëy anh êëy laâ ngûúâi vuåt boáng ài xa nhêët”.

“Chaáu coá coân nhúá thuúã anh êëy thûúâng àïën Terrace khöng? öng muöën múâi anh êëy ài cêu cuâng nhûng laåi quaá nhuát nhaát àïí àûa ra lúâi àïì nghõ. Khi öng baão chaáu múâi anh êëy thò chaáu laåi cuäng nhaát gan”.

“Chaáu biïët. Àêëy laâ möåt löîi lêìm tai haåi. Chùæc anh êëy seä ài cuâng chuáng ta. Röìi chuáng ta seä giûä kyã niïåm êëy trong suöët caã cuöåc àúâi”.

“Öng cuäng muöën àûa Di Maggio vô àaåi ài cêu”, öng laäo noái.



“Ngûúâi ta baão cha anh êëy laâ ngû dên. Coá leä anh êëy cuäng ngheâo nhû ta vaâ seä thöng caãm”.

“Cha cuãa Siaåler lûâng danh thò chùèng ngheâo tñ naâo, öng ta, luác vaâo àöå tuöíi cuãa chaáu, àaä chúi cho Liïn àoaân Big”.

“Khi bùçng tuöíi chaáu, öng àaä àûáng trûúác caánh buöìm, trïn con taâu àûúåc trang bõ chu àaáo àïën chêu Phi vaâ öng àaä nhòn thêëy sû tûã trïn búâ biïín vaâo luác chiïìu töëi”.

“Chaáu biïët. Öng àaä kïí cho chaáu nghe röìi”. “Ta nïn noái chuyïån vïì chêu Phi hay vïì boáng chaây?” “Chaáu nghô laâ boáng chaây”, thùçng beá àaáp. “Kïí cho chaáu nghe vïì danh thuã John J. McGraw”. Noá noái

Jota thay vò chó phaát êm chûä J. “Thónh thoaãng vaâo nhûäng ngaây xa xûa êëy, anh ta thûúâng àïën

Terrace. Nhûng khi àaä rûúåu vaâo thò anh ta noáng naãy, noái nùng nhaát gûâng vaâ khoá àùm àùm. Àêìu oác anh ta döìn hïët caã vaâo ngûåa vaâ boáng chaây. Luác naâo anh ta cuäng giûä danh saách ngûåa trong tuái aáo röìi cûá xûúáng tïn qua àiïån thoaåi”.

“Öng ta laâ tay quaãn lyá ra troâ”, thùçng beá noái. “Cha chaáu nghô öng ta laâ ngûúâi vô àaåi nhêët”. “Búãi vò luác naâo anh ta cuäng àïën àêy”, öng laäo noái. “Nïëu hùçng nùm Durocher cûá àïën àêy thò chùæc cha chaáu seä

nghô anh ta laâ tay quaãn lyá cûâ khöi nhêët”. “Thêåt ra ai laâ öng bêìu vô àaåi nhêët, Luque hay Mike

Gonzalez?” “Öng nghô hai ngûúâi ngang nhau”. “Coân ngûúâi àaánh caá taâi ba nhêët laâ öng”. “Khöng. Öng biïët nhiïìu ngûúâi gioãi hún”. “Que va”, thùçng beá thöët lïn. “Coá nhiïìu ngûúâi àaánh caá gioãi vaâ

vaâi ngûúâi vô àaåi. Nhûng öng laâ ngûúâi duy nhêët”. “Caám ún. Chaáu laâm öng haånh phuác. Öng hy voång seä khöng coá

con caá naâo cuâng vô àaåi nhû thïë àïí chûáng minh rùçng öng chaáu ta sai”.

E. Hemingway 10


“Seä chùèng coá con caá naâo nhû thïë nïëu öng vêîn coân khoãe nhû öng noái”.

“Coá leä öng khöng àûúåc khoãe nhû öng nghô àêu”, öng laäo noái. “Nhûng öng biïët nhiïìu meåo vaâ coá caách xûã lyá”. “Giúâ thò öng nïn nguã ài àïí saáng mai khoãe khoùæn. Chaáu mang

mêëy thûá traã Terrace”. “Vêåy thò taåm biïåt. Saáng mai öng seä àïën àaánh thûác chaáu”. “Öng laâ caái àöìng höì cuãa chaáu”, thùçng beá noái. “Tuöíi taác laâ àöìng höì cuãa öng”, öng laäo noái. “Taåi sao ngûúâi giaâ

laåi thûác giêëc quaá súám? Phaãi chùng laâ muöën coá möåt ngaây daâi hún?” “Chaáu khöng biïët”, thùçng beá noái. “Nhûäng gò chaáu biïët laâ

ngûúâi treã thò nguã dêåy muöån vaâ khoá”. “Öng nhúá”, öng laäo noái. “Öng seä àaánh thûác chaáu àuáng giúâ”. “Chaáu khöng thñch öng ta àaánh thûác chaáu. Viïåc àoá nhû thïí

chaáu laâ keã bïì dûúái”. “Öng hiïíu”. “Chuác öng nguã ngon”. Thùçng beá ài ra. Hoå ùn moâ, khöng coá àeân trïn baân; öng laäo cúãi

quêìn daâi, ài nguã trong boáng töëi. Laäo quêën chiïëc quêìn quanh túâ baáo laâm göëi. Laäo cuöån ngûúâi trong chùn, nùçm lïn nhûäng túâ baáo cuä traãi trïn giaát giûúâng. Laäo nguã ngay vaâ mú vïì chêu Phi, khi laäo haäy coân laâ möåt chuá nhoác, vúái nhûäng búâ biïín caát vaâng, caát trùæng traãi daâi, trùæng àïën nöîi laâm mùæt àau nhûác, nhûäng muäi àêët cao nhö ra biïín, nhûäng ngoån nuái xaám àöì söå. Bêy giúâ hùçng àïm laäo vïì laåi búâ biïín êëy vaâ trong mú laäo nghe tiïëng soáng gêìm, laäo thêëy àoaân thuyïìn cuãa ngûúâi baãn àõa àang trûúân qua nhûäng con soáng. Khi nguã, laäo ngûãi thêëy muâi nhûåa àûúâng, muâi göî söìi laát boong taâu; röìi laäo ngûãi thêëy hûúng võ chêu Phi theo laân gioá àêët phaã túái vaâo buöíi saáng. Thöng thûúâng khi ngûãi thêëy laân gioá nöåi àõa, laäo thûác dêåy, mùåc àöì, àïën àaánh thûác thùçng beá. Nhûng àïm nay, gioá nöåi àõa àïën rêët súám vaâ trong mú laäo biïët haäy coân quaá súám nïn laäo tiïëp tuåc mú àïí thêëy nhûäng moãm trùæng xoáa cuãa nhûäng hoân àaão nhö trïn biïín, laát sau laäo mú vïì nhûäng haãi caãng khaác, nhûäng vuäng taâu àêåu khaác cuãa quêìn àaão Canaraá. Laäo khöng coân mú vïì baäo, khöng coân mú vïì àaân baâ, vïì nhûäng sûå kiïån troång àaåi, nhûäng con caá lúán, nhûäng trêån àaánh, nhûäng cuöåc àêëu sûác hay vúå laäo. Bêy giúâ laäo chó mú vïì caác



vuâng àêët, vïì nhûäng con sû tûã trïn búâ biïín. Chuáng nö àuâa nhû nhûäng chuá meâo con trong hoaâng hön; laäo yïu chuáng nhû yïu thùçng beá. Laäo khöng bao giúâ mú vïì thùçng beá. Laäo chúåt thûác giêëc, nhòn aánh trùng bïn ngoaâi caánh cûãa àïí ngoã röìi giuä quêìn mùåc vaâo. Laäo tiïíu bïn lïìu röìi ài lïn àûúâng àaánh thûác thùçng beá. Laäo ruâng mònh trong bêìu khöng khñ laånh ban mai. Nhûng laäo biïët laäo seä coân run maäi cho àïën luác tay cheâo laâm laäo êëm lïn. Caánh cûãa ngöi nhaâ thùçng beá söëng khöng khoáa, laäo múã röìi kheä àûa àöi chên trêìn bûúác vaâo. Thùçng beá nguã trïn chiïëc giûúâng nhoã úã phoâng àêìu tiïn; vaâ öng laäo, trong aánh trùng sùæp lùån, coá thïí nhòn roä noá. Laäo nheå nhaâng nùæm lêëy möåt baân chên, giûä cho àïën khi thùçng beá thûác giêëc, quay laåi nhòn laäo. Öng laäo gêåt àêìu, thùçng beá lêëy chiïëc quêìn daâi vùæt trïn ghïë caånh giûúâng, mùåc vaâo khi coân ngöìi trïn giûúâng. Öng laäo ra cûãa, thùçng beá ài theo. Noá àang ngaái nguã, laäo quaâng tay qua vai noá vaâ noái,

“Öng xin löîi”. “Queva”, thùçng beá noái. “Àêëy laâ viïåc maâ möåt ngûúâi àaân öng

phaãi laâm”. Hoå xuöëng àûúâng àïën lïìu öng laäo vaâ suöët doåc àûúâng, trong

boáng töëi, nhiïìu ngûúâi ài chên trêìn, vaác buöìm ra thuyïìn. Khi hai ngûúâi àïën lïìu öng laäo, thùçng beá xaách caái xö àûång cuöån dêy, cêy lao, cêy saâo moác; coân öng laäo vaác cöåt buöìm vúái laá buöìm àaä quêën laåi.

“Öng coá muöën uöëng caâ phï khöng?”, thùçng beá hoãi. “Chuáng ta àïí duång cuå xuöëng thuyïìn röìi ài uöëng”.

Hoå uöëng caâ phï trong höåp àûång sûäa àùåc taåi àiïím phuåc vuå nhûäng ngûúâi àaánh caá vaâo saáng súám.

“Öng nguã coá ngon khöng?”, thùçng beá hoãi. Giúâ thò noá dêìn tónh taáo hún nhû thïí giêëc nguã hùéng cûá baám riïët lêëy noá.

“Rêët ngon, Manolin aâ”, öng laäo àaáp. “Höm nay öng caãm thêëy tûå tin”. “Chaáu cuäng thïë”, thùçng beá noái. “Bêy giúâ chaáu phaãi ài lêëy caá

moâi cuãa öng chaáu ta vaâ söë möìi tûúi cuãa öng. Tûå öng êëy mang duång cuå. Öng êëy chùèng hïì muöën bêët kyâ ai mang bêët cûá thûá gò”.

“Chuáng ta thò khaác”, öng laäo noái. “Öng àïí chaáu mang àöì nghïì kïí tûâ luác chaáu lïn nùm”.

E. Hemingway 12


“Chaáu biïët àiïìu àoá”, thùçng beá noái. “Chaáu seä vïì ngay. Öng cûá uöëng thïm tñ nûäa. Chuáng ta coá thïí uöëng chõu úã àêy”.

Noá ài chên khöng trïn lúáp san hö àïën nhaâ ûúáp laånh núi möìi àûúåc giûä úã àêëy. Öng laäo chêåm raäi uöëng caâ phï. Àêëy laâ têët caã thûåc phêím laäo coá cho möåt ngaây vaâ laäo biïët laäo nïn uöëng. Àaä tûâ lêu, ùn uöëng àöëi vúái laäo trúã nïn chaán ngùæt vaâ laäo khöng bao giúâ mang theo bûäa trûa. Laäo coá möåt chai nûúác àùçng muäi thuyïìn vaâ àêëy laâ têët caã laäo cêìn trong möåt ngaây. Luác naây thùçng beá àaä quay laåi, mêëy con caá moâi vaâ hai miïëng möìi cêu àûúåc boåc trong túâ baáo, hai ngûúâi men theo löëi moân àïën thuyïìn, chên giêîm lïn lúáp caát pha soãi, nêng con thuyïìn àêíy xuöëng nûúác.

“Chuác öng may mùæn”. “Chuác chaáu may mùæn”, öng laäo noái. Laäo tra quai cheâo vaâo coåc, nghiïng ngûúâi túái trûúác khua

maånh maái cheâo xuöëng nûúác; trong boáng töëi, laäo cheâo ra khoãi bïën. Coá nhiïìu chiïëc thuyïìn tûâ caác baäi khaác ra khúi; öng laäo nghe tiïëng maái cheâo khua nûúác mùåc duâ laäo khöng thïí nhòn thêëy hoå búãi bêy giúâ mùåt trùng àaä khuêët sau rùång àöìi. Thónh thoaãng, coá tiïëng ai àoá noái trïn thuyïìn. Nhûng hêìu hïët caác thuyïìn àïìu im lùång trûâ tiïëng maái cheâo khua nûúác. Hoå toãa röång sau khi ra khoãi cûãa biïín; möîi ngûúâi ài àïën phêìn àaåi dûúng núi hoå hy voång tòm thêëy caá. Öng laäo biïët mònh seä ài thêåt xa, àïí laåi muâi àêët sau lûng, cheâo vaâo vuâng hûúng tinh khöi cuãa àaåi dûúng ban mai. Laäo thêëy aánh lên quang cuãa àaám rong vuâng Nhiïåt lûu trong nûúác khi laäo cheâo qua vuâng biïín maâ ngû dên goåi laâ vuâng Giïëng lúán, búãi vò àöå sêu úã àêëy bêët thònh lònh tuåt xuöëng àïën baãy trùm saãi nûúác; hoå haâng nhaâ caá àïìu döìn têët taåi àoá do xoYy nûúác döåi thùèng vaâo búâ vaách döëc cuãa àaáy àaåi dûúng. úã àêëy têåp trung töm, caá moâi vaâ thónh thoaãng haâng àaân caá mûåc, söëng trong nhûäng höë sêu nhêët ngoi lïn gêìn mùåt nûúác vaâo ban àïm àïí laâm möìi cho nhûäng con caá lang thang.

Trong boáng töëi, öng laäo coá thïí caãm nhêån bònh minh àang àïën vaâ luác cheâo, laäo nghe thêëy nhûäng êm thanh run rêíy khi àaân caá chuöìn rúâi mùåt nûúác vaâ caã tiïëng lao xao phaát ra tûâ böå caánh cûáng khi chuáng lao xao trong boáng töëi. Laäo rêët quyá loaâi caá chuöìn búãi chuáng laâ baån gêìn guäi cuãa laäo trïn àaåi dûúng. Laäo thûúng cho luä chim, àùåc biïåt laâ loaâi nhaån àen nhoã, moãng manh cûá bay vaâ tòm kiïëm maäi nhûng hêìu nhû chùèng tòm thêëy gò; laäo nghô loaâi chim söëng khöí hún ta trûâ mêëy caái giöëng chim keã cûúáp vaâ nhûäng loaâi to xaác, kïình caâng.



Taåi sao taåo hoáa laåi sinh ra caái giöëng chim quaá xinh xeão moãng manh nhû loaâi nhaån biïín naây trong khi àaåi dûúng laåi coá thïí quaá û nghiïåt ngaä?

Àaåi dûúng tûã tïë vaâ rêët àeåp. Nhûng noá coá thïí rêët àöåc aác vaâ traáo trúã bêët thònh lònh; coân loaâi chim kia thò phaãi bay, nhao xuöëng sùn möìi; vaâ tiïëng kïu thaãng thöët, kheä khaâng cuãa chuáng laåi quaá yïëu úát giûäa truâng khúi. Laäo luön nghô vïì biïín nhû lamar, àêëy laâ caách ngûúâi ta goåi biïín bùçng tiïëng Têy Ban Nha khi hoå yïu biïín. Thónh thoaãng nhûäng ngûúâi yïu biïín cuäng buöng lúâi nguyïìn ruãa biïín nhûng hoå luön noái nhû thïí biïín laâ phuå nûä. Vaâi tay àaánh caá treã, sûã duång phao nhûåa laâm phao cêu vaâ ài thuyïìn maáy, sùæm àûúåc khi gan caá mêåp àûúåc giaá, goåi biïín laâ el mar, tûác giöëng àûåc. Chuáng noái vïì biïín nhû möåt àöëi thuã, möåt àõa àiïím hay thêåm chñ laâ möåt keã thuâ. Nhûng öng laäo thò luön nghô vïì biïín nhû vïì möåt phuå nûä, nhû caái gò àoá coá thïí ban phaát hay chöëi giûä ún huïå, vaâ nïëu biïín laâm àiïìu aác àöåc hay taân baåo thò búãi leä luác êëy biïín khöng thïí naâo kòm giûä nöíi. Mùåt trùng toãa chiïëu trïn biïín nhû thïí toãa chiïëu trïn cú thïí cuãa ngûúâi àaân baâ, laäo nghô. Laäo buöng cheâo nhõp nhaâng, khöng phaãi mêët nhiïìu sûác búãi laäo laâm chuã töëc àöå cuãa mònh vaâ búãi àaåi dûúng bònh lùång trûâ àöi chöî coá doâng xoYy. Laäo àang àïí doâng chaãy àúä ài möåt phêìn ba cöng viïåc vaâ khi trúâi vûâa hûãng saáng laäo thêëy mònh àaä ài xa hún quaäng àûúâng laäo nghô vaâo thúâi àiïím êëy. Mònh àaä cêu úã vuâng Giïëng lúán suöët caã tuêìn nay maâ chùèng bùæt àûúåc möëng naâo hïët, laäo nghô. Höm nay mònh seä ra têån núi caác àaân caá bonito vaâ albacore kiïëm ùn vaâ coá thïí con caá lúán seä quanh quêín àêu àêëy. Trûúác khi trúâi saáng roä, laäo buöng möìi vaâ thaã thuyïìn tröi theo doâng chaãy. Möåt con möìi úã àöå sêu böën mûúi saãi. Möìi thûá hai sêu túái baãy mûúi lùm saãi; möìi thûá ba vaâ thûá tû chòm sêu huát trong laân nûúác xanh àïën àöå sêu möåt trùm vaâ möåt trùm hai mûúi lùm saãi. Möîi con möìi àûúåc moác ngûúåc àêìu xuöëng, lûúäi cêu giêëu trong thên Tiïëng Têy Ban Nha chó möåt loaâi sûáa. caá, buöåc chùåt, khêu kyä vaâ nhûäng phêìn thoâi ra cuãa lûúäi cêu, àoaån cong vaâ muäi nhoån, thò àûúåc che bùçng nhûäng con caá moâi tûúi roái. Chuáng bõ moác xuyïn qua hai mùæt taåo thaânh nûãa voâng hoa trïn cuöëng theáp. Khöng coân phêìn naâo cuãa lûúäi cêu àïí con caá lúán coá thïí nhêån ra ngoaåi trûâ hûúng võ thúm lûâng quyïën ruä. Thùçng beá cho öng laäo hai con caá thu nhoã tûúi, thuöåc loaâi albacore; laäo moác chuáng vaâo hai lûúäi cêu sêu nhêët, chuáng nùång nhû thïí mêëy hoân chò; coân úã hai lûúäi kia, laäo moác möåt con nuåc soâng lúán, maâu xanh vaâ möåt con ngûâ baåc àaä àûúåc sûã duång höm trûúác; nhûng chuáng vêîn coân töët vaâ xêu caá moâi thúm phûác giuáp chuáng toãa

E. Hemingway 14


hûúng hêëp dêîn. Möîi dêy cêu, lúán bùçng cêy buát chò cúä lúán, àûúåc buöåc vaâo möåt caái phao bùçng que göî maâu xanh luåc àïí bêët kyâ möåt cuá keáo, möåt cuá àúáp naâo vaâo miïëng möìi cuäng khiïën phao göî chòm xuöëng; möîi dêy cêu coân coá hai cuöån dêy daâi böën mûúi saãi dûå phoâng sùén saâng nöëi vúái caác cuöån khaác àïí khi cêìn thiïët, con caá coá thïí coá hún ba trùm saãi dêy. Bêy giúâ laäo quan saát muäi cuãa ba chiïëc phao göî bïn maån thuyïìn, cheâo nheå àïí giûä cho mêëy súåi dêy thùèng àûáng àïën àöå sêu cêìn thiïët cuãa chuáng. Trúâi àaä saáng hùèn vaâ chùèng mêëy nûäa mùåt trúâi seä moåc lïn. Mùåt trúâi nhö lïn mùåt biïín, öng laäo coá thïí nhòn thêëy nhûäng thuyïìn khaác, chòm thêëp trong nûúác, daân röång qua doâng chaãy, phña gêìn búâ. Khi mùåt trúâi rûåc rúä hún, aánh nùæng chiïëu xuöëng mùåt nûúác vaâ laát sau, luác noá cao hùèn lïn, mùåt biïín phùèng lùång phaãn chiïëu aánh nùæng döåi vaâo mùæt laäo laâm àau nhûác; laäo cheâo maâ khöng nhòn vaâo noá nûäa. Laäo nhòn xuöëng nûúác, theo doäi mêëy súåi dêy àûúåc thaã thùèng àûáng xuöëng vuâng àen cuãa àaåi dûúng. Laäo giûä chuáng thùèng hún bêët kyâ möåt ai khaác, àïí úã möîi àöå sêu trong vuâng nûúác àen kia seä coá möåt con möìi àúåi àuáng ngay úã àêëy, núi laäo muöën daânh cho bêët cûá con caá naâo búi qua. Caác tay cêu khaác thò àïí chuáng tröi theo doâng chaãy vaâ àöi khi chuáng chó úã àöå sêu saáu mûúi thay vò möåt trùm saãi nhû hoå m u öë n . Nhûng, laäo nghô, mònh giûä chuáng chñnh xaác. Duy chó mònh khöng coân may mùæn nûäa thöi. Nhûng biïët àêu àûúåc?

Coá thïí höm nay. Möîi ngaây laâ möåt ngaây múái. Gùåp may thò töët hún. Nhûng mònh ûa sûå chñnh xaác. Àïí khi vêån may àïën thò mònh àaä sùén saâng. Bêy giúâ mùåt trúâi àaä moåc cao àûúåc hai tiïëng àöìng höì, noá khöng laâm mùæt laäo àau nhiïìu khi nhòn vïì hûúáng Àöng nûäa. Giúâ àêy, trong têìm mùæt, chó coân laåi ba boáng thuyïìn, maån luán sêu xuöëng nûúác vaâ úã maäi tñt phña trong búâ. Suöët caã àúâi, bònh minh laâm buöët mùæt ta, laäo nghô. Nhûng chuáng vêîn coân tinh anh. Vaâo luác chiïìu töëi, ta coá thïí nhòn thùèng vaâo noá maâ khöng bõ nhûäng àöëm àen trong mùæt. Buöíi chiïìu, aánh nùæng maånh hún. Nhûng buöíi saáng noá laâm ta nhûác nhöëi. Ngay khi àoá laäo thêëy möåt con haãi bùçng tung àöi caánh àen daâi lûúån trïn bêìu trúâi trïn àêìu laäo. Noá saâ xuöëng nhanh, nghiïng caánh chao ngûúâi röìi bay voâng trúã laåi.

“Noá toám àûúåc con gò röìi”, öng laäo noái lúán. “Noá khöng chó nhòn àêu”.

Laäo cheâo chêåm raäi, àïìu àùån tiïën vïì phña con chim àang lûúån voâng. Laäo khöng vöåi, laäo cêìn giûä cho nhûäng súåi dêy thùèng àûáng xuöëng. Nhûng laäo húi nhanh hún doâng nûúác möåt chuát trong chûâng



mûåc laäo vêîn cêu àuáng, nïëu laäo khöng cöë baám theo con chim thò laäo seä khöng cheâo nhanh hún caách laäo thûúâng cêu. Con chim bay cao hún, laåi lûúån voâng, àöi caánh bêët àöång. Röìi thònh lònh noá lao xuöëng, laäo thêëy àaân caá chuöìn tung mònh lïn khoãi mùåt nûúác, tuyïåt voång bay trïn mùåt biïín.

“Dorado”, öng laäo noái lúán. “Caá dorado lúán”. Laäo dûâng cheâo, löi ra súåi dêy cêu nhoã àùçng muäi thuyïìn. Dêy

cêu naây coá àaáy theáp vaâ lûúäi cêu cúä trung bònh, laäo moác möìi bùçng möåt con moâi. Laäo buöng cêu qua maån thuyïìn röìi buöåc noá vaâo caái khoen àùçng sau laái. Laäo tiïëp tuåc moác möìi lûúäi cêu khaác röìi vêîn àïí noá cuöån nhû thïë trong boáng maát muäi thuyïìn. Laäo quay laåi cheâo vaâ tröng chûâng con chim coá saãi caánh àen röång bêy giúâ àang saâ thêëp xuöëng kiïëm möìi trïn mùåt nûúác. Khi laäo quan saát, con chim laåi nhaâo xuöëng, nghiïng caánh liïång röìi àêåp loaån xaå, bêët lûåc khi baám theo àaân caá chuöìn. Öng laäo coá thïí nhòn thêëy mùåt nûúác kheä cuöån lïn chöî àaân caá dorado lúán nhao ngûúâi àuöíi theo bêìy caá chuöìn àang lêín tröën. Àaám caá dorado àang cùæt xuyïn vuâng nûúác bïn dûúái àûúâng bay cuãa àaân caá, lao hïët töëc lûåc àúåi àaân caá rúi xuöëng. Àaân caá dorado lúán, laäo nghô. Chuáng daân röång ra, luä caá chuöìn coá ñt cú höåi tröën thoaát. Con chim cuäng khöng coá cú höåi. Àaân caá chuöìn quaá lúán so vúái noá, vaã laåi chuáng lao ài rêët nhanh. Laäo nhòn theo àaân caá chuöìn cûá phoáng lïn lùån xuöëng vaâ nhûäng cuá chao mònh vö ñch cuãa con chim. Àaân caá êëy àaä rúâi xa ta, laäo nghô. Chuáng di chuyïín nhanh quaá vaâ xa quaá. Nhûng chùæc chùæn ta seä toám àûúåc möåt chuá ài laåc vaâ coá leä con caá lúán cuãa ta hùèn quanh quêín bïn chuáng. Con caá lúán cuãa ta hùèn àang úã àêu àoá. Bêy giúâ nhûäng àaám mêy trïn àêët liïìn àuân lïn tûåa nhûäng quaã nuái vaâ búâ biïín chó coân laâ möåt vïåt xanh daâi vúái rùång àöìi xanh thêîm àùçng sau noá. Giúâ àêy, mùåt nûúác xanh thêîm, thêîm àïën nöîi nhû ngaã sang maâu tñm. Khi nhòn xuöëng, laäo thêëy nhûäng vïåt rïu àoã trong laân nûúác töëi sêîm vaâ bêy giúâ mùåt trúâi lêëp laánh nhûäng tia saáng kyâ laå. Laäo doäi theo mêëy súåi dêy cêu àïí thêëy chuáng chaåy thùèng xuöëng nguát khoãi têìm mùæt trong àaáy nûúác vaâ laäo haånh phuác khi thêëy nhiïìu rïu biïín, búãi àêëy laâ dêëu hiïåu coá caá. aánh saáng kyâ laå cuãa mùåt trúâi chiïëu vaâo laân nûúác cho thêëy giúâ àêy mùåt trúâi Prev Page 19 Next àaä lïn cao hún, coá nghôa thúâi tiïët thuêån; caã hònh thuâ cuãa nhûäng àaám mêy trïn àêët liïìn kia cuäng baáo hiïåu àiïìu àoá. Nhûng giúâ thò con chim àaä gêìn nhû khuêët khoãi têìm mùæt, trïn mùåt nûúác chùèng coân gò nûäa, ngoaåi trûâ nhûäng vïåt rong Sargasaåo vaâng ïåch, baåc maâu dûúái nùæng trúâi vaâ caái cú thïí nung nuác,

E. Hemingway 16


àoã tña, nhaäo nhúát, sùåc súä àuã maâu cuãa möåt con sûáa àang lïình bïình bïn maån thuyïìn. Noá nghiïng mònh röìi trúã ngûúâi laåi ngay ngùæn. Noá haáo hûác tröi ài tûåa caái bong boáng xaâ phoâng, keáo theo nhûäng súåi tua daâi gêìn möåt meát maâu àoã tña chïët choác ngêìm trong nûúác.

“Agua mala”, laäo noái. “Àöì àiïëm”. Tûâ núi kheä àûa maái cheâo, laäo nhòn xuöëng nûúác vaâ thêëy nhûäng

con caá nhoã coá cuâng maâu vúái àaám súåi tua àang búi giûäa chuáng vaâ caã dûúái caái boáng nhoã maâ con sûáa kia taåo ra khi tröi ài. Luä caá êëy coá khaã nùng àïì khaáng vúái noåc àöåc sûáa. Nhûng con ngûúâi thò khöng vaâ coá daåo mêëy súåi tua êëy vûúáng vaâo dêy cêu, baám úã àoá, àoã tña, nhúân nhúåt röìi trong luác xoay xúã vúái con caá öng laäo àaä chaåm phaãi laâm caã caánh tay lêîn baân tay nhûác nhöëi nhû thïí khi chaåm phaãi möåt dêy trûúâng xuên àöåc hay loaâi söìi àöåc. Chó khaác laâ chêët àöåc tûâ sûáa agua mala khuïëch taán nhanh hún, tûåa nhaát roi quêët vuåt xuöëng. Caái giöëng sûáa lêëp laánh nguä sùæc tröng thêåt àeåp. Nhûng chuáng laâ loaâi man traá nhêët àaåi dûúng, öng laäo thñch nhòn nhûäng con ruâa biïín lúán xúi thõt chuáng. Loaâi ruâa nhòn thêëy, tiïëp cêån chuáng trûåc diïån, röìi nhùæm nghiïìn mùæt àïí che chùæn toaân thên àoaån xöng túái cheán saåch caã múá tua lêîn ngûúâi ngúåm cuãa chuáng. Öng laäo ûa nhòn loaâi ruâa cheán thõt chuáng vaâ laäo thñch giêîm naát khi chuáng bõ baäo àaánh giaåt vaâo búâ àïí nghe tiïëng löëp böëp khi bõ giêîm lïn vaâ nhûäng maãnh sûáa lûåt sûåt naát ra dûúái baân chên. Laäo yïu giöëng ruâa xanh, lûng khoâm, duyïn daáng, nhanh nheån vaâ giaá trõ lúán cuãa chuáng; laäo coá tònh caãm suöìng saä theo kiïíu beâ baån vúái caái giöëng to àêìu, nùång nïì, àêìn àêìn, da vaâng phña trong mai, giao cêëu theo kiïíu kyâ quùåc vaâ höì húãi cheán thõt sûáa vúái àöi mùæt nhùæm tõt êëy.

Laäo chùèng coân laå gò vïì giöëng ruâa êëy nûäa búãi àaä nhiïìu nùm laâm nghïì sùn ruâa. Laäo xoát thûúng cho caã hoå haâng nhaâ chuáng, thêåm chñ caã vúái loaâi lûng höåp khöíng löì, daâi bùçng chiïëc thuyïìn vaâ cên nùång caã têën. Hêìu hïët moåi ngûúâi àïìu aác àöåc vúái ruâa búãi traái tim ruâa vêîn àêåp trong nhiïìu giúâ sau khi àaä bõ xeã thõt phanh thêy. Nhûng laäo nghô, traái tim ta cuäng nhû vêåy, kïí caã àöi chên vaâ àöi tay cuäng giöëng cuãa chuáng. Laäo ùn nhûäng quaã trûáng ruâa trùæng àïí tùng thïm sûác lûåc. Laäo ùn suöët caã thaáng nùm àïí àïën thaáng chñn, thaáng mûúâi khoãe lïn àúåi con caá lúán thêåt sûå. Hùçng ngaây laäo cuäng uöëng möåt laá dêìu gan caá mêåp úã caái thuâng lúán trong cùn lïìu núi nhiïìu ngû dên cêët duång cuå. Chöî dêìu êëy daânh cho bêët cûá ngû dên naâo muöën. Àa phêìn trong söë hoå gheát muâi võ cuãa noá. Nhûng àiïìu àoá thò chùèng coá tïå hún viïåc phaãi thûác dêåy vaâo àuáng caái giúâ àïí ra khúi,



hún nûäa noá chöëng caãm laånh, cuám vaâ rêët töët cho caã thõ lûåc. Bêy giúâ öng laäo nhòn lïn vaâ thêëy con chim laåi lûúån voâng.

“Noá tòm thêëy caá”, laäo noái lúán. Khöng coá con caá chuöìn naâo tung mònh lïn mùåt biïín vaâ cuäng chùèng coá con caá möìi naâo lûúån lúâ. Nhûng khi öng laäo quan saát, möåt con caá thu nhoã phoáng lïn, vùån mònh, lao àêìu xuöëng nûúác. Con caá lêëp laánh trong aánh nùæng, sau khi noá rúi xuöëng thò lêìn lûúåt nhiïìu con khaác nhaãy lïn, chuáng tuáa ra khùæp moåi hûúáng, quêîy tung nûúác, phoáng nhûäng bûúác daâi àuöíi theo con möìi. Chuáng quêy troân con möìi vaâ xêu xeá. Nïëu chuáng khöng búi nhanh quaá thò mònh seä àuöíi kõp, öng laäo nghô vaâ nhòn àaân caá quêîy tung boåt nûúác trùæng xoáa, con chim bêy giúâ buöng mònh saâ xuöëng àaân caá möìi do hoaãng súå nïn àaä tröìi hùèn lïn mùåt nûúác.

“Con chim àûúåc viïåc thêåt”, öng laäo noái. Chó khi êëy súåi dêy úã àuöi thuyïìn giêåt giêåt dûúái chên, núi laäo

buöåc húâ; laäo buöng tay cheâo vaâ caãm thêëy àöå nùång cuãa möåt chuá caá thu nhoã àang giêåt giêåt khi laäo nùæm chùåt súåi dêy, tûâ tûâ keáo vaâo. Sûác giaäy giuåa tùng lïn khi laäo keáo àïën gêìn vaâ coá thïí nhòn thêëy söëng lûng xanh thêîm cuãa con caá trong laân nûúác vaâ caã maâu vaâng bïn sûúân noá trûúác khi laäo keáo böíng noá lïn àûa qua maån vaâo thuyïìn. Con caá nùçm úã phña àuöi thuyïìn, trong aánh nùæng, truâi truäi nhû möåt viïn àaån; àöi mùæt to àúâ àêîn cuãa noá löìi ra khi caái àuöi goån gheä cûá quêåt, naãy liïn höìi trïn vaán thuyïìn tòm löëi thoaát. Àöång loâng trùæc êín, öng laäo nïån vaâo àêìu noá röìi àaá caái thên haäy coân run rêíy vaâo dûúái têëm vaán sau laái.

“Caá thu”, laäo noái lúán. “Noá seä laâ con möìi tuyïåt haão. Gêìn nùm ki lö chûá chùèng chúi”.

Laäo khöng nhúá lêìn àêìu tiïn laäo noái to möåt mònh nhû thïë laâ tûå bao giúâ. Ngaây xûa khi luãi thuãi möåt mònh, laäo thûúâng haát; thónh thoaãng laäo haát vaâo ban àïm cö àún trong phiïn trûåc laái trïn nhûäng chiïëc thuyïìn buöìm àaánh caá hay thuyïìn sùn ruâa. Coá leä laäo bùæt àêìu noái lúán khi chó coá möåt mònh, khi thùçng beá ra ài. Nhûng laäo khöng nhúá. Ngaây laäo vaâ thùçng beá coân cêu cuâng nhau, hai öng chaáu chó noái khi thêåt cêìn thiïët. Hoå noái vaâo ban àïm hay nhûäng khi trúâi àöí gioá mûa. Nhûäng ngûúâi ài biïín kiïng noái chuyïån nhaãm; öng laäo luön thûåc hiïån vaâ tön troång àiïìu àoá. Nhûng giúâ thò laäo àaä noái roä lúán yá nghô cuãa mònh hùçng bao nhiïu lêìn búãi chùèng coân ai coá thïí nghe thêëy àïí bûåc mònh.

E. Hemingway 18


“Nïëu ngûúâi khaác nghe mònh noái lúán thò chùæc hoå nghô mònh àiïn mêët”, laäo noái lúán. “Nhûng vò khöng àiïn nïn mònh chùèng quan têm. Caánh nhaâ giaâu coá radio àïí bêìu baån trïn thuyïìn vaâ ngay caã trïn sên boáng nûäa”. Giúâ thò khöng phaãi laâ luác nghô vïì boáng biïëc, laäo nghô. Giúâ laâ luác chó nghô vïì möåt àiïìu duy nhêët. Ta sinh ra àïí laâm gò? Chùæc laâ coá möåt con lúán quêín quanh àaân caá êëy, laäo nghô. Mònh chó toám àûúåc möåt tïn ài laåc trong àaân caá thu àang kiïëm möìi. Nhûng chuáng di chuyïín rêët nhanh vaâ àaä ài quaá xa.

Moåi vêåt xuêët hiïån trïn mùåt biïín höm nay sao laåi cûá vuân vuåt chuöìn vïì hûúáng Àöng Bùæc. Coá phaãi laâ taåi giúâ khùæc trong ngaây? Hay àêëy laâ dêëu hiïåu cuãa thúâi tiïët maâ mònh khöng biïët? Bêy giúâ laäo khöng coân nhòn thêëy viïìn xanh cuãa búâ maâ chó coân thêëy àónh cuãa mêëy ngoån àöìi trùæng xoáa nhû thïí phuã àêìy tuyïët, caã nhûäng àaám mêy tûåa nhû ngoån nuái tuyïët àuân cao bïn trïn chuáng. Biïín àen ngoâm, aánh nùæng taåo thaânh nhûäng hònh lùng truå trong nûúác. Nhûäng cuåm rong bïí daây àùåc bêy giúâ àaä bõ nhoâa ài búãi mùåt trúâi lïn cao vaâ aánh saáng chó coân laâ nhûäng khöëi lùng truå àöì söå trong laân nûúác thêîm; núi mêëy súåi dêy cêu cuãa laäo chòm sêu xuöëng àaáy, laäo thêëy, sêu hún caã ngaân rûúäi meát. Àaân caá thu, dên chaâi goåi têët caã hoå haâng nhaâ caá naây nhû thïë vaâ chó phên biïåt tïn chuáng khi mang ài baán hoùåc àöíi caá möìi, laåi lùån sêu xuöëng nûúác. Bêy giúâ mùåt trúâi noáng boãng, öng laäo caãm thêëy caái noáng roåi trïn gaáy vaâ möì höi tûáa xuöëng lûng khi laäo cheâo. Laäo nghô mònh coá thïí àïí thuyïìn tröi vaâ chúåp mùæt möåt chöëc trong luác quêën möåt àêìu dêy cêu vaâo ngoán chên àïí noá àaánh thûác mònh dêåy. Nhûng höm nay àaä taám mûúi lùm ngaây vaâ mònh vêîn àuã sûác àïí cêu suöët caã ngaây. Àuáng luác êëy, quan saát mêëy súåi dêy, laäo thêëy möåt trong mêëy caái phao xanh chòm nhanh xuöëng.

“Naâo”, laäo noái. “Naâo”, vaâ thu maái cheâo, traánh àïí va vaâo maån thuyïìn.

Laäo vûún tay phaãi kheä cêìm súåi dêy bùçng ngoán troã vaâ ngoán caái. Laäo khöng caãm thêëy sûác keáo hay àöå nùång naâo vaâ laäo cûá thêån troång giûä súåi dêy nhû thïë. Laát sau, sûå tiïëp xuác laåi xuêët hiïån. Lêìn naây laâ möåt cuá keáo thùm doâ, khöng dûát khoaát vaâ cuäng chùèng maånh meä tñ naâo; laäo biïët ngay àêëy laâ con gò. Caách xa möåt trùm saãi nûúác, con caá kiïëm àang ùn àaám caá moâi che àêìu muäi vaâ thên lûúäi cêu núi phêìn lûúäi cêu thoâi ra khoãi àêìu cuãa con caá thu möìi nhoã. Öng laäo giûä húâ súåi dêy, tay traái nheå nhaâng thaáo noá khoãi phao göî. Luác naây laäo coá thïí àïí noá dïî daâng lûúát qua mêëy ngoán tay àïí con caá khöng caãm thêëy chuát vûúáng vñu gò nûäa. Vaâo thaáng naây, xa búâ àïën thïë, hùèn noá



laâ con caá khöíng löì, laäo nghô. Àúáp möìi ài, caá. Àúáp möìi ài. Xin haäy àúáp möìi ài. Chuáng múái tûúi ngon laâm sao trong laân nûúác laånh, töëi om núi maây úã caách gêìn hai trùm meát. Haäy lûúån möåt voâng trong laân nûúác töëi vaâ quay laåi àúáp möìi ài. Laäo caãm thêëy möåt cuá giêåt nheå röìi möåt nhaát keáo maånh hún khi caái àêìu cuãa con caá moâi hùèn laâ khoá rûát ra khoãi lûúäi cêu. Laát sau hoaân toaân im ùæng.

“Tiïëp tuåc ài”, öng laäo noái lúán. “Haäy quay laåi. Thûã ngûãi xem. Chuáng khöng hêëp dêîn sao? Ùn ngay ài, caã con caá thu nûäa. Cûáng, maát laånh vaâ hêëp dêîn. Àûâng xêëu höí caá aâ. Ùn chuáng ài”.

Laäo cêìm súåi dêy giûäa ngoán caái vaâ ngoán troã chúâ àúåi, theo doäi noá vaâ mêëy dêy cêu khaác trong cuâng luác, phoâng trûúâng húåp con caá búi lïn hay lùån sêu xuöëng. Thoaáng chöëc, dêy cêu êëy laåi bõ keáo nheå.

“Noá sùæp àúáp möìi”, öng laäo noái lúán. “Xin Chuáa haäy giuáp noá àúáp möìi”.

Nhûng con caá khöng àúáp. Noá boã ài, öng laäo caãm thêëy chöëng chïënh.

“Noá khöng thïí ài”, laäo noái. “Chuáa biïët laâ noá khöng thïí ài. Noá àang lûúån voâng. Coá leä trûúác àêy noá àaä bõ dñnh cêu nïn noá nhúá àöi àiïìu vïì chuyïån êëy”.

Luác êëy laäo caãm thêëy súåi dêy kheä giêåt, laäo húán húã. “Noá chó lûúån möåt voâng thöi maâ”, laäo noái. “Noá seä cùæn cêu”. Laäo sung sûúáng caãm nhêån caái giêåt kheä vaâ röìi laäo thêëy caái gò

àoá nùång chõch, cùng, khöng thïí naâo tûúãng tûúång nöíi. Àêëy laâ àöå nùång cuãa con caá vaâ laäo àïí súåi dêy tuöìn xuöëng, xuöëng, xuöëng maäi hïët cuöån dêy àêìu tiïn trong söë hai cuöån dêy dûå trûä. Khi súåi dêy tuöåt xuöëng, lûúát nheå qua mêëy ngoán tay, laäo vêîn caãm thêëy àöå cûåc nùång mùåc duâ aáp lûåc cuãa ngoán caái vaâ ngoán troã cuãa laäo hêìu nhû chó laâ con söë khöng.

“Möåt con caá ra troâ”, laäo noái. “Bêy giúâ lûúäi cêu àaä àûúåc ngêåm trong miïång vaâ noá àang löi

ài”. Laát nûäa noá seä lûúån laåi vaâ nuöët, laäo nghô. Laäo khöng noái ra

àiïìu êëy búãi laäo biïët nïëu ngûúâi ta noái ra àiïìu töët laânh thò noá seä khöng xaãy ra. Laäo biïët àêëy laâ con caá khöíng löì vaâ laäo hònh dung noá búi trong vuâng nûúác töëi, miïång cùæp ngang con caá thu. Vaâo luác àoá, laäo caãm thêëy noá ngûâng di chuyïín nhûng sûác nùång vêîn cûá trôu

E. Hemingway 20


xuöëng. Röìi sûác nùång gia tùng, laäo núái thïm dêy. Laäo duâng ngoán caái vaâ ngoán troã cöë nñu súåi dêy laåi möåt luác nhûng sûác nùång vêîn khöng ngûâng tùng lïn, löi tuöåt súåi dêy xuöëng.

“Noá àaä àúáp möìi”, laäo noái. “Giúâ thò ta seä àïí cho noá nuöët hùèn”. Vêîn àïí súåi dêy tuöìn qua mêëy ngoán tay, laäo duâng tay traái nöëi

àêìu súåi dêy vaâo caã hai cuöån dêy dûå trûä kia. Luác naây laäo àaä sùén saâng. Laäo àaä coá ba cuöån dêy dûå trûä vúái töíng chiïìu daâi laâ möåt trùm hai mûúi saãi cuâng vúái cuöån laäo àang sûã duång.

“Nuöët thïm tñ nûäa ài”, laäo noái. “Nuöët ngay ài”. Nuöët laâm sao àïí muäi lûúäi cêu àêm vaâo tim vaâ giïët chïët maây,

laäo nghô. Haäy ngoan ngoaän tröìi lïn àïí tao cùæm phêåp muäi lao naây. Öín thöi. Maây sùén saâng chûa? Àaánh cheán nhû thïë laâ àaä àuã röìi chûá?

“Naâo!”, laäo noái lúán vaâ duâng caã hai tay keáo maånh àûúåc chûâng möåt meát dêy röìi laåi keáo, keáo nûäa, tay noå tiïëp tay kia, döìn hïët sûác maånh cuãa caánh tay vaâ cuãa caã cú thïí lïn súåi dêy. Nhûng chùèng àûúåc gò, con caá vêîn chêåm raäi búi ài vaâ öng laäo thò chùèng thïí nhuác nhñch nöíi noá dêîu chó möåt phên. Dêy cêu cuãa laäo rêët bïìn, àûúåc bïån àïí cêu caá lúán; laäo keáo cùng súåi dêy qua lûng cho àïën luác nhûäng gioåt nûúác lùn ra khoãi noá. Thoaáng chöëc, súåi dêy bùæt àêìu phaát ra nhûäng êm thanh trêìm trêìm trong laân nûúác vaâ laäo vêîn giûä chùåt, tò lïn chöî ngöìi cheâo thuyïìn, ûúän ngûúâi ra sau vaâ keáo. Con thuyïìn bùæt àêìu tûâ tûâ tiïën vïì hûúáng Têy Bùæc. Con caá vêîn möåt mûåc búi ài vaâ hoå di chuyïín chêìm chêåm trïn mùåt biïín phùèng lùång. Nhûäng caái möìi khaác vêîn coân úã dûúái nûúác nhûng laäo chùèng biïët xoay xúã ra sao nûäa.

“Giaá maâ ta coá thùçng beá”, öng laäo noái lúán. “Ta àang bõ con caá keáo ài vaâ ta laâ caái coåc keáo thuyïìn. Ta coá thïí buöåc súåi dêy laåi. Nhûng nhû thïë con caá seä bûát àûát. Mònh phaãi giûä súåi dêy cho àïën luác sûác taân lûåc kiïåt vaâ núái thïm dêy khi noá cêìn. Àöåi ún Chuáa, noá cûá búi ngang chûá khöng lùån xuöëng”.

“Mònh seä laâm gò nïëu noá quyïët àõnh lùån xuöëng, mònh khöng biïët. Mònh seä laâm gò nïëu noá lùån xuöëng vaâ chïët, mònh cuäng khöng biïët. Nhûng mònh seä laâm caái gò àoá. Coá nhiïìu thûá mònh coá thïí laâm”. Laäo tò súåi dêy vaâo lûng vaâ nhòn àöå nghiïng cuãa noá trïn mùåt nûúác, con thuyïìn cûá lûäng thûäng tröi vïì hûúáng Têy Bùæc. Thïë naây seä giïët noá, laäo nghô. Noá khöng thïí cûá keáo maäi thïë naây. Nhûng böën giúâ sau, con caá vêîn bònh thaãn búi ra khúi, keáo theo chiïëc thuyïìn vaâ caã öng laäo àang giûä chùåt súåi dêy vùæt qua lûng.



“Mònh cêu àûúåc noá vaâo quaäng trûa”, laäo noái. “Nhûng mònh chûa àûúåc nhòn thêëy noá”. Laäo àaä àêíy chiïëc muä rúm suåp maånh xuöëng àêìu trûúác luác cêu

àûúåc con caá, caái muä cûáa àau traán laäo. Laäo cuäng khaát nûúác beân quò göëi xuöëng, cêín thêån khöng laâm giêåt súåi dêy, raán vûún ngûúâi quúâ tay vïì phña muäi thuyïìn löi ra chai nûúác. Laäo múã nùæp, uöëng möåt nguåm. Röìi laäo tûåa lûng vaâo muäi thuyïìn. Laäo ngöìi nghó trïn àöëng cöåt buöìm, cöë khöng nghô ngúåi àiïìu gò, ngoaåi trûâ viïåc chõu àûång. Khi nhòn vïì phña sau, laäo khöng coân thêëy boáng daáng àêët liïìn àêu nûäa. Chùèng coá gò khaác àêu, laäo nghô. Mònh luön coá thïí quay vïì dûåa vaâo aánh àeân tûâ Havana. Coân hai giúâ nûäa mùåt trúâi múái lùån vaâ coá leä con caá seä tröìi lïn trûúác luác trúâi töëi. Nïëu chûa ngoi lïn thò coá leä noá seä ngoi lïn khi trùng moåc. Nïëu cuäng khöng thò chùæc bònh minh noá seä nöíi lïn. Mònh khöng bõ chuöåt ruát vaâ mònh caãm thêëy khoãe maånh. Chñnh noá àaä bõ lûúäi cêu moác vaâo miïång. Nhûng thûã hoãi coá con caá naâo keáo àûúåc nhû noá. Miïång noá hùèn ngêåm chùåt àoaån dêy theáp. Mònh ûúác mònh coá thïí nhòn thêëy noá. oeúác chi mònh coá thïí nhòn thêëy noá dêîu chó möåt lêìn àïí biïët àöëi thuã cuãa mònh laâ ai. Con caá chùèng hïì giaãm töëc àöå vaâ àöíi hûúáng suöët àïm êëy nhû laäo coá thïí xaác àõnh bùçng caách quan saát caác vò sao. Trúâi laånh sau luác mùåt trúâi lùån vaâ möì höi cuãa laäo khö laånh trïn lûng, trïn caánh tay vaâ caã àöi chên giaâ nua cuãa laäo. Luác ban ngaây, laäo àaä lêëy caái bao taãi àêåy thuâng àûång möìi ra traãi phúi khö. Sau khi mùåt trúâi lùån, laäo cöåt noá quanh cöí, àïí phuã xuöëng lûng vaâ bêy giúâ laäo cêín thêån cheân noá xuöëng dûúái súåi dêy vùæt qua vai. Caái bao loát dûúái súåi dêy vaâ laäo tòm caách tûåa vaâo maån thuyïìn àïí cú thïí búát cùng thùèng. Tû thïë êëy thûåc ra cuäng chó búát àûúåc àöi phêìn, nhûng laäo nghô laâ rêët thoaãi maái. Ta chùèng thïí laâm gò àûúåc noá vaâ noá cuäng chùèng laâm gò àûúåc ta, laäo nghô. Chùèng laâm àûúåc gò nïëu noá cûá keáo maäi thïë naây. Möåt lêìn laäo àûáng dêåy, àaái qua maån thuyïìn, ngûúác nhòn sao kiïím tra hûúáng ài. Tûâ vai laäo, súåi dêy nhû thïí möåt àûúâng lên tinh daâi xuyïn thùèng laân nûúác. Bêy giúâ hoå di chuyïín chêåm vaâ aánh àiïån Havana cuäng khöng quaá roä, vêåy laâ laäo biïët doâng nûúác hùèn àang àûa hoå vïì hûúáng Àöng. Nïëu mònh khöng coân thêëy aánh saáng Havana thò chùæc chuáng mònh àang tiïën xa vïì phña Àöng, laäo nghô. Vò nïëu con caá cûá giûä àuáng hûúáng cuãa noá thò mònh phaãi thêëy Havana thïm möåt luác nûäa. Mònh khöng roä mêëy trêån àêëu boáng chaây giaãi ngoaåi haång höm nay ra sao nûäa, laäo nghô. Coá möåt chiïëc raàiö khi ài cêu nhû thïë naây thò thêåt tuyïåt diïåu. Röìi laäo nghô, cûá phaãi nghô maäi vïì noá. Nghô vïì caái viïåc

E. Hemingway 22


maây àang laâm. Maây chúá coá laâm àiïìu gò ngu ngöëc. Laát sau laäo noái lúán.

“Ûúác chi mònh coá thùçng beá. Àïí giuáp mònh vaâ chûáng kiïën caái caãnh naây”.

Con ngûúâi ta khöng nïn söëng möåt mònh khi tuöíi àaä xïë boáng, laäo nghô. Nhûng khöng thïí naâo traánh khoãi. Mònh phaãi nhúá ùn con thu trûúác luác noá hoãng àïí giûä sûác khoãe. Haäy nhúá, duâ maây chùèng muöën ùn tñ naâo, maây phaãi ùn noá vaâo saáng mai. Nhúá àêëy, laäo tûå nhuã. Suöët àïm êëy, hai con caá heo búi àïën gêìn thuyïìn, laäo coá thïí nghe tiïëng chuáng trúã mònh vaâ thúã. Laäo coá thïí nhêån biïët sûå khaác nhau giûäa tiïëng thúã döëc cuãa con àûåc vaâ tiïëng thúã daâi cuãa con caái.

“Chuáng thêåt àaáng yïu”, laäo noái. “Chuáng chúi àuâa, nghõch ngúåm vaâ yïu nhau. Chuáng laâ anh em cuãa ta nhû àaân caá chuöìn kia vêåy”.

Röìi laäo bùæt àêìu nghi ngaåi cho con caá lúán maâ laäo àaä cêu. Noá tuyïåt vúâi, kyâ laå vaâ tuöíi taác cuãa noá laâ sao nhó, laäo nghô. Chûa bao giúâ mònh gùåp möåt con caá naâo kiïu huâng vaâ haânh àöång quaá àöîi kyâ laå nhû noá. Coá leä noá cuäng thûâa khön ngoan àïí khöng nhaãy lïn. Búãi nïëu cûá phoáng lïn hoùåc lao chaåy thò noá coá thïí huãy hoaåi mònh. Nhûng chùæc trûúác kia cu cêåu àaä nhiïìu lêìn nïëm muâi dêy cêu nïn àaä biïët àêy laâ caách chiïën àêëu töët nhêët. Noá khöng thïí biïët chó coá möîi möåt ngûúâi duy nhêët àang àûúng àêìu vúái noá vaâ cuäng chùèng hay rùçng àêëy laâ möåt laäo giaâ. Nhûng cu cêåu àuáng laâ chuá caá vô àaåi vaâ sûå vô àaåi êëy coân àûúåc thïí hiïån úã phaãn thõt núi chúå nïëu thõt noá haäy coân tûúi khi àûúåc mang àïën àoá. Cu cêåu àúáp möìi hïåt möåt trang nam tûã vaâ caái caách cu cêåu keáo cuäng laâ cuãa àêëng haâo hoa; cu cêåu chöëng cûå khöng möåt chuát hoaãng súå. Ta phên vên chùèng biïët noá coá mûu àöì gò khöng hay cuäng chó cöë gúä gaåc nhû caái thên cuãa ta thöi? Laäo nhúá lêìn laäo cêu àûúåc möåt con trong cùåp caá kiïëm. Con àûåc luön àïí con caái ùn trûúác vaâ khi bõ dñnh cêu, con caái giaäy giuåa kinh hoaâng, tuyïåt voång vêîy vuâng thoaát thên maånh àïën nöîi chùèng mêëy chöëc àaä kiïåt sûác, suöët thúâi gian àoá, con àûåc luön úã bïn baån, búi qua búi laåi dûúái súåi dêy vaâ lûúån troân cuâng baån trïn mùåt nûúác. Noá búi gêìn àïën nöîi öng laäo súå noá coá thïí tiïån phùng súåi dêy cêu bùçng caái àuöi coá hònh daáng, kñch cúä vaâ sùæc tûåa lûúäi haái. Khi öng laäo moác con caá caái, giûä chùåt caái kiïëm xuâ xò tûåa giêëy nhaám cuãa noá vaâ vung chaây quêåt vaâo àónh àêìu cho àïën khi da noá chuyïín sang maâu nhû maâu thuãy ngên traáng phña sau gûúng, vaâ röìi vúái sûå trúå giuáp cuãa thùçng beá, laäo löi con caá lïn thuyïìn trong luác con caá àûåc vêîn cûá saán laåi bïn maån



thuyïìn. Röìi trong luác laäo àang rûãa súåi dêy cêu vaâ xem xeát laåi cêy lao, con caá àûåc tung mònh nhaãy voåt lïn lûãng lú trong khöng trung bïn caånh chiïëc thuyïìn àïí xem con caá caái úã àêu, röìi rúi lùån sêu xuöëng; àöi caánh maâu àoã höìng, tûác àöi vêy hai bïn ngûåc, xoâe röång phö hïët ra nhûäng àûúâng soåc àoã höìng röång. Noá thêåt àeåp, öng laäo nhúá, vaâ noá thuãy chung. Àêëy laâ chuyïån buöìn nhêët maâ mònh tûâng chûáng kiïën qua àöi caá êëy, öng laäo nghô. Thùçng beá cuäng buöìn vaâ boån mònh cêìu xin noá tha thûá trûúác khi vöåi xaã thõt noá.

“Giaá maâ thùçng beá úã àêy”, laäo noái lúán röìi trúã ngûúâi tò vaâo chöî vaán uöën cong phña trûúác muäi thuyïìn vaâ caãm nhêån àûúåc sûác maånh cuãa con caá khöíng löì qua súåi dêy laäo giûä vùæt qua vai, àang àïìu àïìu tiïën theo hûúáng noá lûåa choån.

Möåt khi mònh àaä giúã meåo thò viïåc con caá choån möåt löëi thoaát laâ rêët thoãa àaáng, öng laäo nghô. Sûå lûåa choån cuãa noá laâ úã trong vuâng nûúác sêu thùèm, töëi om, caách xa hïët thaãy nhûäng lûúäi cêu, caåm bêîy, lûâa loåc. Coân mònh thò laåi choån löëi àïën tòm noá úã núi caách xa vúái loaâi ngûúâi. Caách xa têët caã loaâi ngûúâi trïn traái àêët. Bêy giúâ mònh vaâ noá dñnh chùåt vaâo nhau kïí tûâ buöíi trûa. Vaâ chùèng coá ai giuáp àúä mònh hoùåc noá. Leä ra ta àûâng laâm ngû dên, laäo nghô. Nhûng àêëy laâ viïåc ta sinh ra àïí laâm. Ta phaãi nhúá kyä laâ phaãi ùn con caá thu sau khi trúâi saáng. Vaâo luác gêìn saáng, coá con gò àoá àúáp möåt trong mêëy miïëng möìi phña sau laäo. Laäo nghe tiïëng phao göî gaäy vaâ súåi dêy bùæt àêìu bõ keáo xuöëng, qua maån thuyïìn. Trong boáng töëi, laäo ruát con dao trong voã ra, döìn hïët troång lûåc lïn vai traái, ngaä ngûúâi cùæt súåi dêy vûúáng vaâo mêëu göî úã meáp trïn maån thuyïìn. Röìi laäo cùæt àïën súåi dêy gêìn àêëy vaâ trong boáng töëi, laäo nöëi àêìu dêy cuãa caác cuöån dûå trûä laåi. Laäo nöëi rêët àiïu luyïån chó vúái möåt baân tay röìi giêîm chên lïn giûä khi laäo thùæt chùåt muái nöëi. Bêy giúâ laäo àaä coá saáu cuöån dêy dûå trûä, böën cuöån tûâ hai caái möìi laäo àaä cùæt boã vaâ hai cuöån tûâ miïëng möìi con caá àang tha, têët caã àaä àûúåc nöëi vaâo nhau. Khi trúâi saáng roä, laäo nghô, mònh seä xem xeát miïëng möìi böën mûúi saãi vaâ cuäng seä cùæt boã àïí nöëi nhûäng cuöån dêy dûå trûä. Mònh seä bõ mêët hai trùm saãi dêy Catalan loaåi töët, lûúäi cêu vaâ caã chò nûäa.

Söë taâi saãn êëy coá thïí àûúåc buâ àùæp. Nhûng caái gò seä àïìn buâ nöíi con caá naây nïëu mònh cêu àûúåc vaâi con caá khaác vaâ chuáng seä laâm àûát súåi dêy kia? Giúâ thò mònh khöng roä con caá àúáp möìi kia thuöåc loaåi gò. Coá thïí àêëy laâ möåt con caá kiïëm, möåt con moäm lúán hay möåt con caá mêåp. Mònh khöng nhêån ra. Mònh phaãi ruä boã noá quaá nhanh. Laäo noái lúán,

E. Hemingway 24


“Giaá nhû mònh coá thùçng beá”. Nhûng maây khöng coá thùçng beá àêu, laäo nghô. Maây chó coá möåt thên möåt mònh vaâ töët hún laâ maây nïn quay laåi vúái súåi dêy cêu coân laåi kia, töëi hay khöng töëi thò cuäng phaãi cùæt phùng noá ài röìi nöëi nöët hai cuöån dêy dûå trûä laåi. Laäo laâm nhû thïë. Trong boáng töëi, cöng viïåc quaã khoá khùn vaâ möåt daåo con caá löìng lïn keáo laäo ngaä sêëp mùåt xuöëng, àûát möåt vïåt bïn dûúái mùæt. Maáu ró xuöëng maá laäo. Nhûng noá àöng laåi vaâ khö trûúác khi boâ àïën cùçm, laäo lêìn vïì phña muäi thuyïìn, tûåa lûng vaâo maån. Laäo chónh laåi caái bao vaâ thêån troång nhñch súåi dêy àïí noá hùçn sang vuâng vai khaác, giûä vaâ duâng vai neo chùåt; laäo cêín thêån doâ sûác keáo cuãa con caá röìi nhuáng tay xuöëng nûúác xem töëc àöå thuyïìn. Mònh khöng roä noá nhaãy lïn àïí laâm gò, laäo nghô. Àoaån dêy theáp àaáy hùèn queát trïn moãm lûng àöì söå cuãa noá. Chùæc chùæn lûng noá khöng thïí àau bùçng lûng mònh àêu. Nhûng noá khöng thïí cûá keáo maäi con thuyïìn nhû thïë àûúåc dêîu cho noá khöíng löì àïën mûác naâo. Giúâ thò mònh àaä doån saåch moåi thûá vûúáng vñu vaâ mònh laåi coá caã àöëng dêy dûå trûä; con ngûúâi ta chó cêìn coá thïë thöi.

“Caá naây”, laäo dõu gioång noái, “tao seä cêìm cûå vúái maây cho àïën chïët”.

Noá cuäng seä cêìm cûå vúái mònh, mònh chùæc thïë, öng laäo nghô röìi àúåi trúâi saáng. Giúâ àêy trûúác khi trúâi saáng, khöng khñ laånh leäo, laäo neáp saát maån thuyïìn tòm húi êëm. Mònh coá thïí chõu àûång lêu nhû noá, laäo nghô. Vaâ trong aánh bònh minh, súåi dêy cêu keáo daâi, chïëch àêm xuöëng nûúác. Con thuyïìn vêîn möåt mûåc thùèng tiïën vaâ khi mùåt trúâi heá lïn, tia nùæng àêìu tiïn àêåu lïn vai phaãi laäo.

“Noá búi vïì phûúng Bùæc”, öng laäo noái. Doâng nûúác seä cuöën ta daåt xa vïì phûúng àöng, laäo nghô. Mònh

mong noá xuöi theo doâng nûúác. Luác êëy chûáng toã noá àaä thêëm mïåt. Khi mùåt trúâi lïn cao hún, öng laäo nhêån thêëy con caá vêîn chûa mïåt. Chó coá möåt dêëu hiïåu àaáng mûâng duy nhêët. Àöå chïëch cuãa súåi dêy cho thêëy noá khöng coân búi sêu nûäa. Dêëu hiïåu êëy khöng thûåc sûå coá nghôa con caá seä nhaãy lïn. Nhûng noá coá thïí.

“Cêìu Chuáa laâm noá nhaãy lïn”, öng laäo noái. “Mònh coân àuã dêy àïí chinh phuåc noá”.

Coá leä nïëu ta keáo cùng dêy möåt tñ thò noá seä bõ àau vaâ nhaãy lïn, laäo nghô. Bêy giúâ àaä ban ngaây ban mùåt, noá cûá nhaãy lïn ài àïí nhûäng chiïëc tuái doåc theo xûúng söëng chûáa àêìy khöng khñ khiïën noá khöng thïí lùån sêu xuöëng chïët. Laäo cöë keáo, nhûng súåi dêy vêîn cûá



cùng àïën mûác chuêín bõ àûát tung nhû tûâ luác laäo múái cêu àûúåc con caá vaâ khi ûúän ngûúâi ra àïí keáo, laäo caãm nhêån àûúåc sûác caãn êëy vaâ biïët laâ mònh khöng thïí döìn thïm lûåc vaâo àoá. Mònh khöng nïn giêåt maånh, laäo nghô. Möîi cuá giêåt seä núái röång thïm chöî lûúäi cêu moác vaâo röìi khi nhaãy lïn, con caá coá thïí tuöåt thoaát. Dêîu sao thò mùåt trúâi àaä laâm mònh dïî chõu hún vaâ lêìn naây thò mònh khöng phaãi nhòn trûåc diïån vïì phña mùåt trúâi. Nhûäng maãng rong biïín maâu vaâng baám vaâo dêy cêu nhûng laäo biïët chuáng chó laâm tùng thïm sûác caãn, laäo haâi loâng. Àêëy laâ giöëng rong vaâng vuâng Nhiïåt lûu, ban àïm toãa nhiïìu lên tinh.

“Caá naây”, laäo noái, “Tao rêët yïu vaâ ngûúäng möå maây. Nhûng tao seä giïët maây trûúác khi ngaây kïët thuác”.

Ta haäy hy voång thïë, laäo nghô. Tûâ phûúng Bùæc, möåt con chim nhoã bay vïì phña thuyïìn. Noá thuöåc giöëng warbler vaâ bay rêët thêëp trïn mùåt nûúác. Öng laäo coá thïí nhêån thêëy con chim àaä thêëm mïåt. Con chim bay àïën àuöi thuyïìn, àêåu xuöëng. Laát sau noá lûúån voâng quanh àêìu öng laäo vaâ àaáp xuöëng súåi dêy núi noá caãm thêëy thoaãi maái hún.

“Maây bao nhiïu tuöíi röìi?”, öng laäo hoãi con chim. “Coá phaãi àêy laâ chuyïën ài àêìu tiïn cuãa maây khöng?” Con

chim nhòn laäo khi laäo noái. Noá thêåm chñ àaä quaá mïåt àïí kiïím tra súåi dêy vaâ khi àöi chên maãnh mai àaáp nhanh trïn súåi dêy, con chim laão àaão.

“Noá chùæc àêëy”, laäo baão con chim. “Noá chùæc lùæm. Sau möåt àïm lùång gioá leä ra maây chûa mïåt múái phaãi. Loaâi chim naâo sùæp àïën àêy?”

Àaám diïìu hêu, laäo nghô, seä ra khúi sùn chuáng. Nhûng laäo khöng noái àiïìu êëy vúái con chim búãi laâm sao maâ noá coá thïí hiïíu àûúåc laäo vaâ àêu coá thïí lêåp tûác hiïíu ngay àûúåc luä diïìu hêu.

“Cûá nghó ngúi thoaãi maái ài, chuá chim nhoã”, laäo noái. “Röìi bay vaâo búâ, têån hûúãng vêån may nhû bêët kyâ con ngûúâi, con chim hay con caá naâo”.

Con chim khuyïën khñch laäo noái chuyïån búãi suöët àïm lûng laäo àaä tï cûáng coân bêy giúâ thò thûåc sûå nhûác nhöëi.

“Haäy úã laåi nhaâ ta nïëu chuá maây muöën, chim aâ”, laäo noái. “Ta lêëy laâm tiïëc laâ khöng thïí giûúng buöìm nûúng theo laân gioá nheå

E. Hemingway 26


àang thöíi àûa chuá maây vaâo àêët liïìn. Búãi ta àang bêån tiïëp möåt ngûúâi baån”.

Àuáng luác êëy, bêët thònh lònh con caá giêåt maånh, keáo laäo ngaä sêëp xuöëng muäi thuyïìn vaâ suyát löi laäo xuöëng biïín nïëu laäo khöng göìng hïët sûác nñu giûä vaâ núái thïm dêy. Con chim bay vuåt lïn khi súåi dêy giêåt maånh vaâ öng laäo thêåm chñ cuäng khöng nhòn thêëy noá bay ài. Laäo thêån troång àûa tay phaãi súâ súåi dêy vaâ thêëy baân tay mònh àang chaãy maáu.

“Àuáng laâ coá caái gò àoá laâm àau noá”, laäo noái lúán vaâ keáo dêy laåi àïí xem coá thïí lay chuyïín àûúåc con caá khöng. Nhûng khi raáng àïën àiïím cùng nhêët thò laäo àaânh giûä chùåt vaâ quay laåi chöëng àúä sûác keáo cuãa súåi dêy.

“Giúâ thò maây sùæp nïëm muâi röìi àêëy, caá aâ”, laäo noái. “Vaâ laåy Chuáa, caã tao cuäng vêåy”.

Luác naây laäo nhòn quanh tòm con chim búãi leä laäo muöën coá noá laâm beâ baån. Con chim àaä bay ài. Maây khöng chõu úã lêu vúái tao röìi, laäo nghô. Nhûng suöët àoaån àûúâng vaâo búâ maây seä chõu gian nan hún àêëy. Laâm sao maâ mònh laåi àïí con caá cùæt àûát tay bùçng cuá quêîy chúáp nhoaáng êëy? Hùèn mònh àang hoáa ngu àêìn röìi. Hay coá leä taåi mònh maãi nhòn con chim vaâ nghô vïì noá. Giúâ àêy mònh seä têåp trung vaâo viïåc cuãa mònh vaâ laát nûäa mònh phaãi ùn con thu àïí khöng bõ àuöëi sûác.

“Mònh ûúác thùçng beá úã àêy vaâ coá möåt ñt muöëi”, laäo noái lúán. Chuyïín súåi dêy nùång trôu sang vai traái vaâ cêín thêån quò

xuöëng, laäo rûãa baân tay trong àaåi dûúng röìi ngêm chûáng hún möåt phuát, mùæt nhòn nhûäng vïåt maáu loang ra vaâ sûå di chuyïín àïìu àïìu cuãa mùåt nûúác taáp vaâo tay khi con thuyïìn tröi ài.

“Noá àaä chêåm lùæm röìi”, laäo noái. Öng laäo hùèn thñch ngêm tay trong nûúác mùån thïm laát nûäa

nhûng laäo súå con caá laåi thònh lònh quêîy, laäo àûáng dêåy, gûúång giûä thùng bùçng vaâ àûa baân tay ra àoán aánh nùæng. Chó möåt cuá giaäy naãy lïn laâ àaä cùæt àûát thõt da laäo. Maâ noá laåi nhùçm àuáng caái phêìn hoaåt àöång cuãa baân tay. Laäo biïët laäo cêìn àöi tay cho àïën khi trêån àêëu naây kïët thuác vaâ laäo laåi caâng khöng muöën bõ cûáa àûát trûúác khi trêån àêëu bùæt àêìu.



“Naâo”, laäo noái khi baân tay àaä khö. “Mònh phaãi ùn con thu nhoã. Mònh coá thïí lêëy caái moác khïìu noá ra vaâ cûá ngöìi àêy ùn cho thoaãi maái”.

Laäo quò xuöëng, tòm con thu dûúái àuöi thuyïìn, duâng caái moác gúä noá ra khoãi àöëng dêy dúå, keáo vïì phña mònh. Vêîn giûä súåi dêy bïn vai traái, döìn lûåc lïn baân tay traái vaâ caánh tay, laäo gúä con caá thu ra khoãi caái moác vaâ àùåt caái moác vïì võ trñ cuä. Laäo tò àêìu göëi lïn con caá, cùæt doåc nhûäng miïëng thõt àoã thêîm tûâ sau àêìu àïën àuöi. Thõt caá àûúåc raåch theo hònh chûä V, laäo tiïëp tuåc xeã tûâ söëng lûng xuöëng ròa vuâng buång. Khi cùæt àûúåc saáu laát laäo traãi chuáng ra trïn têëm göî àùçng muäi thuyïìn, chuâi con dao vaâo quêìn, nhêëc caái àuöi keáo theo caã phêìn coân laåi cuãa con caá quùèng ra ngoaâi thuyïìn.

“Mònh khöng chùæc laâ coá thïí ùn hïët caã miïëng caá”, laäo noái röìi àûa dao cùæt àöi möåt khuác thõt. Laäo caãm thêëy súåi dêy vêîn keáo maånh àïìu vaâ baân tay traái cuãa laäo àaä bõ chuöåt ruát. Laäo bûåc böåi nhòn baân tay quùæp chùåt lêëy súåi dêy cêu nùång.

“Tay tiïëc quaái quó gò maây”, laäo noái. “Nïëu muöën thò maây cûá co quùæp ài. Biïën thaânh caái vuöët êëy. Cuäng seä chùèng laâm maây töët laânh hún gò àêu”.

Thïë àêëy, laäo nghô röìi nhòn laân nûúác àen ngoâm chöî súåi dêy chïëch xuöëng. Ùn caá ngay ài, noá seä lêëy laåi sûác lûåc cho baân tay. Àêëy khöng phaãi löîi cuãa baân tay búãi maây àaä cêìm cûå quaá lêu vúái con caá. Nhûng maây vêîn coá thïí àûúng àêìu vúái con caá maäi maäi. Ùn con thu ài thöi. Laäo nhùåt möåt miïëng, àuát vaâo miïång, tûâ tûâ nhai. Cuäng chùèng àïën nöîi naâo. Nhai thêåt kyä, laäo nghô vaâ nuöët hïët nûúác. Seä khöng tïå nïëu àûúåc ùn keâm vúái möåt quaã quêët nhoã, vúái chanh hoùåc vúái muöëi.

“Maây caãm thêëy thïë naâo röìi húã tay?”, laäo hoãi baân tay bõ chuöåt ruát cûáng àïën mûác gêìn nhû laâ baân tay cuãa caái xaác chïët laånh ngùæt. “Vò maây, tao seä cöë ùn thïm möåt ñt”.

Laäo ùn phêìn coân laåi cuãa khuác thõt àaä cùæt ra luác naäy. Laäo nhai cêín thêån röìi nhöí boã da.

“Thïë naâo röìi haã tay? Hay haäy coân quaá súám àïí hoaân höìn?” Laäo lêëy caã miïëng thõt daâi khaác vaâ nhai noá.

“Con caá naây chùæc thõt vaâ nhiïìu maáu”, laäo nghô. “Mònh may maâ toám àûúåc noá thay vò àaám caá dorado kia. Thõt caá dorado ngoåt

E. Hemingway 28


quaá. Con caá naây thõt khöng ngoåt nhûng chêët böí dûúäng trong noá thò nhiïìu vaâ vêîn ngon sau khi chïët”.

Dêîu sao thò thûåc tiïîn cuäng luön thùæng moåi giaã àõnh, laäo nghô. Ûúác chi mònh coá àûúåc ñt muöëi. Mònh khöng roä liïåu mùåt trúâi seä laâm hoãng hoùåc sêëy khö söë caá coân laåi, vêåy nïn töët hún laâ cheán têët dêîu cho caái buång khöng àoái. Con caá bònh tônh vaâ kiïn cûúâng. Mònh seä ùn hïët caã chöî caá naây röìi mònh seä sùén saâng.

“Haäy kiïn nhêîn, tay aâ”, laäo noái. “Tao laâm àiïìu naây vò maây àêëy”.

Giaá maâ ta coá thïí cho con caá ùn, laäo nghô. Noá laâ ngûúâi anh em cuãa ta. Nhûng ta phaãi giïët noá vaâ giûä gòn sûác khoãe àïí laâm àiïìu àoá. Tûâ töën vaâ tó mêín, laäo ùn hïët saåch nhûäng miïëng caá hònh chûä V. Laäo àûáng dêåy, chuâi tay vaâo quêìn.

“Naâo”, laäo noái. “Tay naây, maây coá thïí buöng súåi dêy ra àûúåc röìi àoá, tao seä àiïìu khiïín noá vúái möîi baân tay phaãi cho àïën khi maây tûâ boã caái troâ ngúá ngêín êëy”.

Laäo giêîm chên traái lïn súåi dêy nùång maâ baân tay phaãi àaä nùæm giûä vaâ ûúän ngûúâi laâm giaãm búát sûác nùång döìn lïn lûng laäo.

“Xin Chuáa haäy giuáp con trûâ boã caái chûáng chuöåt ruát naây ài”, laäo noái. “Búãi leä con khöng biïët röìi àêy con caá seä laâm gò”.

Nhûng dûúâng nhû noá cûá àiïìm tônh, laäo nghô, thûåc hiïån kïë hoaåch cuãa mònh. Nhûng kïë hoaåch cuãa noá laâ gò, laäo thêìm nhuã. Thïë coân kïë hoaåch cuãa ta? Cuãa ta, ta phaãi ûáng biïën kõp thúâi vúái noá búãi kñch thûúác khöíng löì êëy. Nïëu noá nhaãy lïn thò ta coá thïí giïët noá. Nhûng sao noá cûá úã maäi dûúái àoá. Vêåy thò ta cuäng seä cêìm cûå luön vúái noá dûúái àoá maäi maäi. Laäo xaát baân tay bõ chuöåt ruát vaâo quêìn daâi vaâ cöë cûã àöång mêëy ngoán tay. Song noá vêîn khöng duöîi ra. Coá leä mùåt trúâi seä laâm noá duöîi, laäo nghô. Coá leä noá seä laåi cûã àöång khi chöî thõt caá thu söëng böí dûúäng êëy àûúåc tiïu hoáa. Nïëu phaãi sûã duång noá thò ta seä cöë múã bùçng bêët cûá giaá naâo. Nhûng bêy giúâ ta chûa muöën duâng sûác vúái noá. Cûá àïí noá tûå duöîi ra vaâ quay laåi vúái chûác nùng cuãa chñnh mònh. Tònh thûåc töëi qua ta àaä laåm duång noá quaá mûác khi leä ra noá cêìn àûúåc nghó ngúi, khöng vûúáng mùæc vúái múá dêy dúå kia.

Laäo nhòn quanh biïín vaâ biïët luác naây laäo cö àún biïët nhûúâng naâo. Nhûng laäo vêîn coá thïí nhòn thêëy nhûäng khöëi hònh truå trong laân nûúác àen sêîm sêu hoYy, caã súåi dêy cêu thùèng chïëch phña trûúác mùåt vaâ nhûäng gúån soáng bònh thaãn àïën kyâ laå. Theo laân gioá mêåu



dõch, giúâ àêy nhûäng àaám mêy uân lïn, laäo nhòn ra trûúác mùåt vaâ thêëy möåt àaân võt trúâi in lïn nïìn trúâi trïn biïín, thoùæt êín, thoùæt hiïån vaâ laäo biïët chùèng coá ai phaãi cö àún trïn biïín caã. Laäo nghô àïën kiïíu súå cuãa nhiïìu ngûúâi luác lïnh àïnh trïn thuyïìn nhoã maâ khöng nhòn thêëy àêët liïìn vaâ biïët hoå àuáng, búãi trong nhiïìu thaáng thúâi tiïët seä thêët thûúâng. Bêy giúâ hoå àang úã vaâo nhûäng thaáng cuöìng phong, song nhûäng khi khöng coá baäo thò thúâi tiïët trong nhûäng thaáng cuöìng phong laåi töët nhêët trong nùm. Nïëu coá baäo thò khi ài biïín ngûúâi ta seä luön thêëy dêëu hiïåu cuãa noá trïn bêìu trúâi tûâ vaâi höm trûúác. Nhûng nhûäng ngûúâi úã trïn búâ thò khöng thêëy búãi hoå chùèng biïët quan saát àïí laâm gò, laäo nghô. Àêët liïìn roä laâ khaác hùèn, hònh daáng nhûäng àaám mêy êëy maâ. Nhûng bêy giúâ thò chûa coá baäo. Laäo nhòn lïn bêìu trúâi vaâ thêëy nhûäng àaám mêy trùæng xïëp lïn nhau tûåa chöìng baánh kem ngon laânh, coân bïn trïn laâ nhûäng quêìng mêy moãng nheå tïnh trïn bêìu trúâi thaáng chñn sêu thùèm.

“Gioá nheå”, laäo noái. “Caá naây, thúâi tiïët thuêån cho ta hún laâ cho maây”.

Baân tay traái cuãa laäo vêîn co quùæp nhûng laäo àaä kheä duöîi àûúåc möåt tñ. Mònh cùm thuâ chûáng chuöåt ruát, laäo nghô. Àêy laâ ngoán àöìi baåi cuãa chñnh thïí xaác. Thêåt laâ nhuåc nhaä khi trûúác mùåt ngûúâi khaác maâ laåi óa chaãy hay nön mûãa do ngöå àöåc thûác ùn. Nhûng troâ chuöåt ruát, laäo nghô, roä àuáng laâ möåt calambre, laåi àùåc biïåt nhuåc nhaä khi xaãy ra vúái keã möåt thên möåt mònh. Nïëu thùçng beá úã àêy thò noá seä xoa boáp caánh tay, baân tay vaâ laâm noá duöîi ra, laäo nghô. Nhûng tûå noá cuäng seä khoãi. Tiïëp àoá baân tay phaãi cuãa laäo caãm nhêån sûác nùång cuãa súåi dêy coá phêìn khang khaác trûúác khi laäo thêëy àöå nghiïng cuãa noá thay àöíi trïn mùåt nûúác. Röìi khi giûä chùåt súåi dêy, àêåp nhanh vaâ maånh baân tay traái vaâo àuâi, laäo thêëy súåi dêy chïnh chïëch tûâ tûâ nöíi lïn.

“Noá àang tröìi lïn”, laäo noái. “Thöi naâo tay. Haäy cöë lïn”. Súåi dêy cûá lûäng thûäng, àiïìm tônh nhö lïn vaâ luác mùåt biïín vúä

toang phña trûúác thuyïìn, con caá tung mònh lïn. Noá nhö lïn bêët têån, nûúác àöí roâng roâng tûâ hai bïn lûúân. Thên hònh boáng nhêîy trong aánh nùæng; àêìu vaâ lûng maâu tñm sêîm; trong aánh nùæng, nhûäng àûúâng soåc hai bïn mònh noá nom àöì söå, phúát höìng. Caái kiïëm cuãa noá daâi bùçng cêy gêåy boáng chaây, thon nhû möåt lûúäi kiïëm; noá vûún hïët àöå daâi thên hònh lïn khoãi mùåt nûúác röìi nheå nhaâng lao xuöëng nhû möåt tay thúå lùån; öng laäo nom thêëy caái àuöi hònh lûúäi haái àöì söå chòm xuöëng vaâ súåi dêy cêu laåi huát theo.

E. Hemingway 30


“Noá daâi hún chiïëc thuyïìn chûâng nùm saáu têëc”, öng laäo noái. Súåi dêy tuöìn nhanh xuöëng, nhûng àïìu àùån, chûáng toã con caá

khöng hïì hoaãng súå. Öng laäo döìn caã hai tay haäm súåi dêy nhûng chó trong mûác an toaân, traánh àïí bõ àûát. Laäo biïët, nïëu laäo khöng kòm chêåm töëc àöå cuãa con caá thò noá coá thïí löi tuöåt hïët caã dêy vaâ bûát àûát. Chuá caá thêåt kiïu huâng vaâ mònh phaãi chinh phuåc noá, laäo nghô. Ta phaãi khöng àïí noá biïët rùçng noá khoãe cuäng nhû nïëu noá cûá búi hoaâi nhû thïë thò noá cuäng seä chùèng maãy may biïët chuyïån àaä gêy ra cho ta. Nïëu ta laâ noá thò ta seä döëc hïët sûác bònh sinh keáo cho dêy cêu àûát tung hïët caã lïn. Nhûng, taå ún Chuáa, loaâi vêåt thò chùèng thöng minh bùçng keã tiïu diïåt chuáng; mùåc duâ chuáng cao thûúång vaâ huâng traáng hún. Öng laäo àaä tûâng thêëy nhiïìu caá lúán. Laäo àaä têån mùæt chûáng kiïën nhiïìu con cên nùång hún nûãa têën vaâ trong àúâi chñnh laäo cuäng àaä bùæt àûúåc hai con lúán nhû thïë, nhûng khöng phaãi chó möåt mònh.

Giúâ àêy, chó mònh laäo, àêët liïìn laåi khuêët xa têìm mùæt maâ laäo laåi toám àûúåc con caá lúán nhêët, möåt con caá laäo chûa tûâng thêëy vaâ lúán hún caã nhûäng con àûúåc caánh chaâi lûúái truyïìn tuång, trong luác baân tay traái cuãa laäo vêîn quùæp chùåt nhû caái vuöët cuãa con àaåi baâng luác co vaâo. Dêîu sao thò noá cuäng seä khoãi, laäo nghô. Chùæc chùæn noá seä duöîi ra àïí giuáp baân tay phaãi. Coá ba thûá laâ anh em ta: con caá vaâ hai baân tay. Noá phaãi thöi caái thoái chuöåt ruát êëy ài. Bõ chuöåt ruát thò chùèng coân chuát giaá trõ gò nûäa. Con caá laåi giaãm töëc àöå vaâ tiïën àïìu àïìu nhû trûúác. Mònh thùæc mùæc taåi sao noá laåi nhaãy lïn nhó, laäo nghô. Noá nhaãy löìng lïn nhû thïí noá àïí mònh biïët noá lúán nhûúâng naâo. Dêîu sao thò bêy giúâ mònh àaä biïët; laäo nghô. Giaá maâ mònh coá thïí cho noá thêëy mònh thuöåc loaåi ngûúâi naâo. Nhûng ngöå nhúä noá nhòn thêëy baân tay bõ chuöåt ruát. Cûá àïí cho noá nghô mònh khoãe hún chñnh baãn thên mònh vaâ mònh seä laâ nhû thïë. oeúác gò ta laâ con caá, laäo nghô, vúái moåi phêím chêët noá coá chó trûâ khaát voång vaâ trñ tuïå cuãa ta. Laäo lûåa chiïìu tûåa ngûúâi thoaãi maái hún vaâo maån thuyïìn, raán sûác chõu àûång troång lûåc döìn túái khi con caá bònh thaãn búi va con thuyïìn chêìm chêåm tröi trïn laân nûúác thêîm. Khi gioá tûâ hûúáng Àöng thöíi laåi, mùåt biïín kheä cöìn lïn vaâ àïën trûa, baân tay traái cuãa laäo hïët bõ chuöåt ruát.

“Tin xêëu cho maây àêy, caá”, laäo noái vaâ dõch súåi dêy trïn chiïëc bao phuã vai laäo. Àaä choån àûúåc tû thïë thoaãi maái nhûng laäo vêîn thêëy àau nhûác dêîu cho laäo chùèng bêån têm àïën cún àau êëy tñ naâo.

“Mònh vö thêìn”, laäo noái. “Nhûng mònh seä àoåc mûúâi lêìn baâi kinh Laåy Cha vaâ mûúâi lêìn baâi kinh Mûâng Àûác Meå àïí mònh coá thïí bùæt àûúåc con caá naây vaâ mònh hûáa mònh seä haânh hûúng àïën nhaâ thúâ



Àûác Meå Àöìng Trinh xûá Cobre nïëu mònh bùæt àûúåc noá. Mònh xin hûáa nhû thïë”.

Laäo bùæt àêìu maáy moác àoåc kinh. Àöi chöî, do quaá mïåt nïn laäo khöng thïí nhúá baâi kinh röìi tiïëp àoá laäo àoåc nhanh àïën nöîi baâi kinh nhû àöång uâa ra. Kinh Mûâng Àûác Meå dïî àoåc hún kinh Laåy Cha, laäo nghô.

“Kñnh Àûác Meå Maria ún sêu, Àûác Chuáa Trúâi úã cuâng Baâ. Baâ coá phûúác laå hún moåi phuå nûä vaâ Jesus cuâng Baâ göìm nhiïìu phûúác laå. Thaánh nûä Maria, Àûác Meå Chuáa Trúâi, cêìu cho chuáng con laâ keã coá töåi bêy giúâ vaâ trong giúâ lêm tûã. Amen”.

Röìi laäo àoåc thïm: “Àûác Meå Àöìng Trinh àêìy pheáp laå, cêìu cho con caá naây chïët ài.

Dêîu cho noá coá laâ chuá caá siïu phaâm”. Àoåc xong mêëy baâi kinh cuãa mònh, caãm thêëy àúä hún nhiïìu

nhûng cún àau nhûác vêîn nguyïn nhû cuä, coá leä laåi tùng thïm chuát ñt, laäo tûåa vaâo maån muäi thuyïìn vaâ bùæt àêìu maáy moác cûã àöång mêëy ngoán tay úã baân tay traái. Bêy giúâ mùåt trúâi noáng bûác dêîu cho cún gioá nheå àang thoaãng qua.

“Töët hún laâ ta moác laåi súåi dêy cêu nhoã êëy röìi thaã qua àuöi thuyïìn”, laäo noái. “Nïëu con caá quyïët àõnh naán thïm möåt àïm nûäa thò mònh cêìn coá caái àïí ùn, vaã laåi trong chai, nûúác sùæp hïët röìi. Núi naây mònh khöng hy voång bùæt àûúåc loaâi naâo khaác ngoaâi caá dorado. Nhûng nïëu mònh ùn luác noá coân tûúi roái thò thõt noá cuäng khöng àïën nöîi töìi. Mònh ûúác töëi nay möåt con caá chuöìn bay laåc lïn thuyïìn. Nhûng mònh khöng coá àeân àïí duå noá. Thõt caá chuöìn ùn söëng thò tuyïåt cuá meâo vaâ mònh seä khöng cêìn cùæt ra. Giúâ thò mònh phaãi giûä gòn sûác lûåc. Laåy Chuáa, mònh khöng biïët noá lúán quaá”.

“Nhûng ta seä giïët noá”, laäo noái. “Dêîu cho con caá coá vô àaåi vaâ kiïu haänh àïën nhûúâng naâo”. Dêîu sao thò cuäng thêåt bêët cöng, laäo nghô. Nhûng mònh phaãi cho con caá thêëy nhûäng gò con ngûúâi coá thïí laâm vaâ khaã nùng chõu àûång cuãa hùæn.

“Mònh àaä baão thùçng beá, mònh laâ laäo giaâ kyâ laå”, laäo noái. “Giúâ laâ luác mònh phaãi chûáng minh àiïìu àoá”. Àaä haâng ngaân lêìn laäo chûáng minh nhûng röìi cuäng chùèng coá

nghôa lyá gò. Bêy giúâ laäo laåi àang chûáng minh. Möîi lêìn àïìu múái meã vaâ laäo chùèng hïì nghô vïì quaá khûá khi laäo laâm àiïìu àoá. Mònh mong

E. Hemingway 32


noá nguã vaâ mònh coá thïí nguã vaâ mú vïì nhûäng con sû tûã, laäo nghô. Taåi sao àaân sû tûã laåi laâ hònh aãnh àêåm neát nhêët trong kyá ûác? Àûâng nghô nûäa, laäo giaâ aå, laäo tûå nhuã. Bêy giúâ haäy tûåa vaâo maån thuyïìn nghó ngúi möåt laát vaâ àûâng nghô ngúåi vïì bêët cûá àiïìu gò caã. Con caá thò maãi keáo. Coân maây thò haån chïë di chuyïín àïën mûác coá thïí.

Trúâi dêìn sang chiïìu, con thuyïìn vêîn lûâ àûâ tiïën möåt caách vûäng chùæc. Nhûng giúâ thò àaä xuêët hiïån trúå lûåc, gioá Àöng àêíy thuyïìn ài vaâ öng laäo nhêëp nhö theo nhûäng con soáng nhoã, nöîi nhûác nhöëi cuãa súåi dêy hùçn trïn lûng àaä dõu ài, mïìm maåi. Trong buöíi chiïìu êëy, súåi dêy laåi nöíi lïn möåt lêìn nûäa. Nhûng con caá vêîn tiïëp tuåc búi úã têìng nûúác cao hún möåt tñ. Mùåt trúâi roåi lïn caánh tay traái, vai vaâ lûng laäo. Vêåy nïn laäo biïët con caá àaä chuyïín sang hûúáng Àöng Bùæc. Bêy giúâ, khi àaä tröng thêëy noá, laäo coá thïí hònh dung con caá àang búi trong àaåi dûúng, böå vêy àoã höìng dang röång nhû àöi caánh, coân caái àuöi dûång àûáng àöì söå àang reä nûúác trong vuâng töëi àen. Mònh khöng biïët noá coá nhòn roä úã àöå sêu êëy khöng, laäo nghô. Mùæt noá to lùæm vaâ loaâi ngûåa mùæt nhoã hún nhiïìu vêîn coá thïí nhòn xuyïn qua boáng töëi. Coá höìi mònh coá thïí nhòn khaá roä trong boáng töëi. Khöng phaãi töëi àen kõt àêu. Nhûng coá thïí noái laâ saáng gêìn nhû mùæt meâo. Mùåt trúâi vaâ viïåc cûã àöång bïìn bó mêëy ngoán tay cuãa laäo àaä laâm baân tay traái giúâ àêy hoaân toaân hïët bõ chuöåt ruát vaâ laäo bùæt àêìu döìn thïm aáp lûåc lïn noá; laäo göìng caác bùæp thõt trïn lûng cöë nhñch súåi dêy àau àiïëng sang möåt tñ.

“Caá naây, nïëu maây khöng moãi mïåt”, laäo noái lúán, “Thò maây quaã thêåt àuáng laâ dõ thûúâng”.

Luác naây, laäo caãm thêëy rêët mïåt, laäo biïët boáng töëi sùæp êåp àïën vaâ laäo cöë nghô sang chuyïån khaác. Laäo nghô vïì Liïn àoaân Big maâ laäo goåi laâ Gran Ligas vaâ laäo biïët àöåi Yankee cuãa New aáork àang àêëu vúái àöåi Tigres cuãa Detroit. Bêy giúâ àaä sang ngaây thûá hai maâ mònh khöng biïët kïët quaã caác trêån àêëu, laäo nghô. Nhûng mònh phaãi tin tûúãng vaâ phaãi xûáng àaáng vúái taâi danh Di Maggio vô àaåi, ngûúâi luön xûã lyá moåi viïåc hoaân haão dêîu cho phaãi mang caái goát chên àau vò chûáng neã cûåa gaâ. Chûáng neã cûåa gaâ laâ gò nhó? Laäo tûå hoãi. Una espuela de Hueso. Chuáng mònh khöng mùæc bïånh êëy. Noá coá àau nhû cûåa cuãa möåt chuá gaâ choåi àêm vaâo goát chên khöng nhó? Mònh khöng nghô mònh coá thïí chõu àûång àûúåc àiïìu êëy hay viïåc mêët möåt mùæt, hai mùæt maâ vêîn tiïëp tuåc chiïën àêëu theo kiïíu cuãa àaám gaâ choåi. Bïn caånh giöëng chim vaâ loaâi thuá vô àaåi thò con ngûúâi chùèng thêëm



thaáp gò nhiïìu. Vêåy nïn mònh thñch laâm con caá úã dûúái kia, löåi trong vuâng töëi àen cuãa àaåi dûúng.

“Miïîn laâ àûâng gùåp luä caá mêåp”, laäo noái lúán. “Nïëu caá mêåp àïën, cêìu Chuáa haäy ruã loâng thûúng lêëy con caá vaâ caã con nûäa”.

Maây coá chùæc Di Maggio vô àaåi seä cêìm cûå vúái möåt con caá lêu nhû tao àaä cêìm cûå vúái chuá caá naây khöng? Laäo nghô. Mònh nghô anh ta coá thïí vaâ thêåm chñ coá thïí lêu hún nûäa búãi anh ta treã trung, cûúâng traáng. Cha anh ta cuäng laâ dên chaâi lûúái. Nhûng caái chûáng neã cûåa gaâ coá laâm anh ta àau nhiïìu khöng nhó?

“Ta khöng biïët”, laäo noái lúán. “Ta khöng bao giúâ mùæc caái chûáng êëy”.

Khi mùåt trúâi lùån, laäo höìi tûúãng, àïí tûå cuãng cöë thïm niïìm tin, vïì caái höm úã quaán rûúåu taåi Casablanca khi laäo chúi vêåt tay vúái anh chaâng da àen lûåc lûúäng quï úã Cienfuegos, ngûúâi àûúåc xem laâ khoãe nhêët úã caãng êëy. Hai ngûúâi àêëu suöët möåt ngaây vaâ möåt àïm; khuyãu tay àùåt trong voâng phêën trïn baân, caánh tay dûång thùèng, hai baân tay nùæm chùåt lêëy nhau. Ngûúâi naâo cuäng cöë vêåt tay cuãa àöëi thuã xuöëng baân. Ngûúâi ta àùåt cûúåc rêët nhiïìu vaâ cûá ài vaâo ài ra cùn phoâng saáng aánh àeân dêìu; laäo nhòn caánh tay, baân tay röìi nhòn mùåt anh chaâng da àen. Sau taám giúâ àêìu, ngûúâi ta quyïët àõnh cûá böën tiïëng thò thay troång taâi àïí hoå coá thïí ài nguã. Maáu tûâ tay laäo vaâ tay anh chaâng da àen tûáa ra keä moáng tay. Hai àêëu thuã nhòn vaâo mùæt, vaâo baân tay, caánh tay cuãa nhau; dên àaánh cûúåc cûá ra ra vaâo vaâo vaâ ngöìi trïn nhûäng chiïëc ghïë cao tûåa vaâo tûúâng theo doäi. Mêëy ngoån àeân hùæt boáng hoå lïn nhûäng bûác tûúâng göî sún maâu xanh biïëc. Boáng tay da àen nom àöì söå, cûá chêåp chúân trïn vaách möîi khi gioá nheå luâa vaâo mêëy ngoån àeân. Suöët àïm, tònh thïë trêån àêëu vêîn chûa ngaä nguä, ngûúâi ta cho tay da àen uöëng rûúåu rum vaâ chêm thuöëc múâi hùæn. Röìi thò anh chaâng da àen, sau nguåm rum àaä döëc hïët nöî lûåc phi thûúâng vaâ coá luác àaä àeâ nghiïng tay laäo, ngûúâi luác êëy chûa giaâ maâ laâ Santiago EL Campeoán, chûâng baãy phên. Nhûng laäo àaä àêíy bêåt trúã vïì võ trñ ban àêìu. Luác àoá laäo chùæc laâ laäo seä thùæng tay da àen, möåt vêån àöång viïn àiïìn kinh cûâ khöi, sung sûác. Röìi ngaây loá raång, khi nhûäng ngûúâi caá cûúåc àang àïì nghõ xem trêån àêëu laâ hoâa vaâ troång taâi àang lùæc àêìu thò laäo döìn hïët gên cöët àeâ baân tay cuãa anh chaâng da àen xuöëng, xuöëng nûäa cho àïën khi chaåm hùèn mùåt baân. Trêån àêëu bùæt àêìu vaâo saáng chuã nhêåt vaâ kïët thuác vaâo saáng thûá hai. Nhiïìu tay caá àöå àïì nghõ hoâa vò hoå phaãi ra caãng böëc vaác caác bao àûúâng hay laâm viïåc cho Cöng taá than Havana. Nïëu khöng thïë thò

E. Hemingway 34


moåi ngûúâi hùèn muöën àúåi xem cho àïën luác kïët thuác. Nhûng dêîu sao thò laäo cuäng kïët thuác trêån àêëu trûúác luác moåi ngûúâi phaãi ài laâm. Trong suöët thúâi gian daâi sau sûå kiïån êëy, moåi ngûúâi àïìu goåi laäo laâ Nhaâ Vö Àõch; dô nhiïn coân coá caã trêån phuåc thuâ vaâo muâa xuên nûäa kia. Nhûng tiïìn àùåt cûúåc khöng nhiïìu vaâ laäo àaä chiïën thùæng quaá dïî daâng búãi àaä àêåp tan loâng tin cuãa tay da àen úã Cienfuegoaå trong trêån chaåm traán àêìu tiïn. Sau chiïën thùæng êëy, laäo coân àêëu vaâi trêån nûäa röìi nghó hùèn. Laäo biïët laäo coá thïí àaánh baåi bêët cûá ai nïëu laäo thûåc sûå khao khaát vaâ laäo cuäng hiïíu rùçng baân tay phaãi cuãa laäo seä keám ài khi cêu caá. Laäo àaä thûã vaâi trêån àêëu luyïån vúái baân tay traái. Nhûng tay traái laäo luön laâ keã phaãn böåi, khöng chõu laâm theo yá chñ laäo nïn laäo khöng thïí tin cêåy noá. Luác naây, mùåt trúâi àaä laâm noá àuã êëm, laäo nghô. Noá seä khöng bõ chuöåt ruát nûäa nïëu ban àïm khöng bõ laånh quaá. Mònh khöng roä, àïm nay chuyïån gò seä àïën àêy. Möåt chiïëc maáy bay vûúåt qua bêìu trúâi trïn àûúâng àïën Miami, laäo thêëy caái boáng cuãa noá laâm caã àaân caá chuöìn hoaãng súå.

“Nhiïìu caá chuöìn àïën thïë thò úã àoá chùæc coá caá dorado”, laäo noái röìi trò súåi dêy laåi xem thûã coá khaã nùng àoaåt àûúåc àoaån dêy naâo tûâ con caá kia khöng. Nhûng laäo khöng thïí, noá cûá trú trú, súåi dêy rung rung bùæn caã nûúác cú höì nhû sùæp àûát. Chiïëc thuyïìn vêîn bònh lùång tiïën vïì phña trûúác vaâ laäo doäi theo chiïëc maáy bay cho àïën khi khöng coân nhòn thêëy noá. Ngöìi trong maáy bay chùæc laâ laå lùæm, laäo nghô. úã àöå cao êëy, mònh khöng biïët mùåt biïín tröng ra sao? Hoå coá thïí thêëy roä con caá nïëu khöng bay cao quaá. Mònh thñch bay thêåt chêåm úã àöå cao hai trùm saãi àïí quan saát caá tûâ trïn cao. Nhûäng lêìn theo thuyïìn sùn ruâa, mònh àûáng trïn xaâ ngang cuãa cöåt buöìm tiïìn vaâ chó vúái àöå cao ngêìn êëy mònh cuäng àaä nhòn roä ra phïët. Àaám caá dorado tröng xanh hún tûâ trïn àêëy vaâ baån coá thïí nhòn thêëy nhûäng àûúâng soåc, nhûäng àöëm àoã tña trïn mònh chuáng vaâ coá thïí thêëy hïët caã àaân khi chuáng búi. Taåi sao têët thaãy caác loaâi caá búi nhanh trong vuâng nûúác töëi thò lûng laåi tñm sêîm vaâ luön coá vùçn vaâ àöëm tñm? Loaâi caá dorado coá maâu xanh thêîm laâ vò da chuáng vaâng ruöåm. Nhûng khi chuáng ài kiïëm möìi, vaâo nhûäng luác àoái ngêëu thò mêëy caái vùçn tñm hai bïn lûúân tröng giöëng hïåt nhû vùçn cuãa loaâi caá kiïëm. Coá phaãi laâ do giêån dûä hay laâ do töëc àöå lúán maâ da chuáng coá hiïån tûúång êëy?

Ngay trûúác khi trúâi töëi, luác vûúåt qua àaão rong biïín Sargasso mïnh möng àang ngaã nghiïng dêåp dïình trong soáng nheå nhû thïí àaåi dûúng àang laâm tònh vúái ai àoá dûúái caái mïìn vaâng, thò súåi dêy cêu nhoã cuãa laäo àaä moác vaâo hoång möåt con caá dorado. Laäo thêëy noá



lêìn àêìu tiïn khi noá nhaãy lïn mùåt nûúác, vaâng ruöåm trong sùæc nùæng coân naán laåi, uöën cong mònh vêîy vuâng loaån xaå trong khöng trung. Noá laåi cûá tiïëp tuåc lao lïn, lêìn nûäa, röìi lêìn nûäa trong cún hoaãng súå töåt cuâng vaâ öng laäo lom khom lêìn vïì phña àuöi thuyïìn, baân tay phaãi vaâ caã caánh tay giûä súåi dêy cêu lúán, coân tay traái laäo löi con caá vaâo, chên traái chêån giûä nhûäng àoaån dêy thu àûúåc. Khi vaâo gêìn maån thuyïìn con caá cûá nhaâo lïn lùån xuöëng hoaãng loaån trong cún tuyïåt voång, öng laäo cuái ngûúâi qua maån, nhêëc con caá vaâng chaáy löëm àöëm vïåt tñm sêîm vaâo thuyïìn. Möìm noá cûá haá ra röìi ngoaåp liïn höìi xuöëng lûúäi cêu röìi cûá naãy trong loâng thuyïìn bùçng caái thên deåt daâi, bùçng caã àêìu vaâ àuöi nûäa cho àïën luác öng laäo quêåt maånh xuöëng caái àêìu vaâng nhêîy thò noá múái ruâng mònh nùçm im. Öng laäo thaáo lûúäi cêu khoãi con caá, moác laåi möìi bùçng möåt con caá moâi khaác röìi buöng qua maån thuyïìn. Laäo doâ dêîm trúã laåi muäi thuyïìn. Laäo rûãa tay traái vaâ chuâi vaâo quêìn. Àoaån laäo chuyïìn súåi dêy nùång tûâ tay phaãi sang tay traái röìi rûãa tay phaãi trong luác quan saát mùåt trúâi àang chòm xuöëng biïín vaâ àöå chïëch cuãa súåi dêy lúán.

“Noá chùèng thay àöíi chuát naâo”, laäo noái. Nhûng khi nhòn sûác caãn cuãa nûúác döåi vaâo tay, laäo biïët töëc àöå àaä coá phêìn giaãm ài.

“Ta seä buöåc hai maái cheâo sau laái cheáo vaâo nhau àïí laâm chêåm con caá vaâo ban àïm”, laäo noái. “Vïì àïm noá khoãe vaâ ta cuäng thïë”.

Töët hún laâ àïí laát nûäa múái möí thõt con caá, nhû thïë múái giûä àûúåc maáu trong thõt, laäo nghô. Laát nûäa ta laâm viïåc êëy vaâ caã viïåc buöåc hai maái cheâo àïí laâm vêåt caãn luön thïí. Bêy giúâ ta nïn àïí con caá yïn thò töët hún vaâ khöng nïn quêëy noá quaá vaâo luác hoaâng hön. Hoaâng hön laâ khoaãng thúâi gian khoá khùn àöëi vúái têët caã caác loaâi caá. Laäo àïí baân tay cho gioá thöíi khö röìi nùæm súåi dêy, thaã loãng cú thïí hïët mûác, nûúng theo àaâ keáo, neáp vaâo maån thuyïìn àïí con thuyïìn chia àïìu aáp lûåc hay chiïëm hún phêìn lûåc àeâ lïn laäo. Mònh biïët caách röìi àêëy, laäo nghô. Dêîu sao thò àêëy cuäng laâ möåt trong nhûäng meåo. Röìi laäo nhúá con caá chûa hïì ùn thûá gò kïí tûâ luác cùæn cêu; noá laâ con caá khöíng löì nïìn cêìn phaãi ùn nhiïìu. Mònh àaä ùn hïët con caá thu. Ngaây mai mònh seä ùn con dorado. Mònh goåi loaâi dolphin naây laâ dorado. Coá leä ta nïn ùn möåt ñt khi àaä möí thõt. Thõt noá seä khoá ùn hún thõt con thu. Nhûng giúâ àêy, coá gò laâ dïî àêu.

“Maây caãm thêëy thïë naâo húã caá?” laäo hoãi lúán. “Coân tao thò thêëy khoãe, baân tay traái cuäng àaä khaá hún. Tao coá àuã thûác ùn cho möåt àïm, möåt ngaây nûäa. Coá gioãi thò cûá keáo thuyïìn ài, caá”.

E. Hemingway 36


Laäo khöng thêåt sûå caãm thêëy khoãe khoùæn búãi nöîi nhûác nhöëi do súåi dêy hùçn lïn lûng laäo àaä vûúåt qua giúái haån àau àïí ài vaâo miïìn tï daåi maâ laäo chùèng thïí naâo lûúâng nöíi. Nhûng ta àaä tûâng gùåp chuyïån töìi tïå hún thïë, laäo nghô. Baân tay chó bõ cûáa nheå möåt tñ, coân chûáng chuöåt ruát thò àaä ài àêu mêët röìi. Àöi chên coân khoãe chaán. Àêëy laâ chûa kïí ta coân nhónh hún noá vïì khoaãn thõt caá kia. Giúâ thò trúâi àaä töëi, àïm thaáng chñn, boáng töëi êåp xuöëng rêët nhanh ngay sau luác mùåt trúâi lùån. Laäo ngaã ngûúâi tûåa vaâo maån thuyïìn vaâ cöë nghó ngúi thû thaái. Nhûäng ngöi sao àêìu tiïn xuêët hiïån. Laäo khöng biïët tïn vò Rigel nhûng laäo nhòn thêëy noá vaâ biïët chùèng mêëy nûäa, caã trúâi sao seä hiïån lïn vaâ laäo seä coá nhûäng ngûúâi baån úã núi xa xöi kia.

“Con caá cuäng laâ baån ta”, laäo noái lúán. “Ta chûa hïì àûúåc nhòn thêëy hay nghe noái vïì möåt con caá naâo nhû thïë. Nhûng ta phaãi giïët noá. Ta lêëy laâm mûâng vò chuáng ta khöng phaãi cöë giïët nhûäng vò sao”.

Haäy tûúãng tûúång hùçng ngaây con ngûúâi phaãi cöë giïët caã mùåt trùng. Mùåt trùng seä laánh xa. Nhûng thûã hònh dung nïëu coá ngaây coá ngûúâi phaãi giïët caã mùåt trúâi. Chuáng ta àûúåc sinh ra may mùæn, laäo nghô. Röìi laäo xoát xa cho con caá lúán àaä khöng coá caái gò àïí ùn vaâ dêîu cho coá xoát xa nhû thïë thò quyïët têm giïët con caá cuãa laäo cuäng khöng hïì suy giaãm. Bao nhiïu ngûúâi seä ùn thõt con caá naây, laäo nghô. Nhûng liïåu hoå coá àuã tû caách àïí ùn thõt noá khöng. Khöng, àûúng nhiïn laâ khöng. Chùèng möåt ai coá àuã tû caách àïí ùn thõt noá búãi caái caách cû xûã àônh àaåc vaâ phong àöå cuãa noá. Mònh khöng hiïíu nhûäng chuyïån naây, laäo nghô. Nhûng thêåt dïî chõu khi chuáng ta khöng phaãi cöë giïët mùåt trúâi, mùåt trùng hay nhûäng vò sao. Söëng nûúng vaâo biïín vaâ giïët ngûúâi anh em thûåc sûå cuãa chuáng ta laâ àaä quaá àuã röìi. Bêy giúâ, laäo nghô, mònh phaãi nghô vïì chuyïån haäm búát. Viïåc naây thò coá phêìn lúåi vaâ cuäng coá phêìn haåi. Nïëu con caá döëc sûác chaåy vaâ hai caái cheâo caãn nûúác laâm con thuyïìn mêët àöå nheå thò chùæc mònh cuäng phaãi buöng hïët dêy röìi àïí mêët con caá. Con thuyïìn caâng nheå thò caâng keáo daâi nöîi khöí cuãa mònh lêîn con caá nhûng àêëy laåi laâ àiïím an toaân cuãa mònh búãi sûác lûåc cuãa con caá haäy coân rêët döìi daâo vaâ noá chûa duâng hïët. Duâ gò ài nûäa thò mònh cuäng phaãi möí thõt con dorado àïí noá khöng bõ hoãng vaâ ùn vaâi miïëng àïí lêëy sûác. Bêy giúâ mònh seä nghó thïm möåt tiïëng nûäa àïí xem noá coá coân lûâng lûäng vaâ ngoan cöë trûúác khi mònh quay ra sau laái quyïët ra tay thûã xem sao. Nhûng trong khi chúâ àúåi mònh hùéng quan saát xem caách thûác noá haânh àöång vaâ liïåu noá coá giúã troâ gò ra khöng. Buöåc cheâo laâ meåo töët nhêët nhûng àaä àïën luác cuöåc chúi phaãi an toaân. Noá vêîn coân sung sûác, mònh thêëy



lûúäi cêu moác vaâo khoáe miïång vaâ noá cûá ngêåm chùåt miïång. Nöîi àau àúán cuãa lûúäi cêu chùèng nghôa lyá gò caã. Nhûng sûå haânh haå cuãa caái àoái cuâng vúái viïåc khöng hiïíu roä mònh àang chöëng laåi caái gò laâ caã vêën àïì àöëi vúái con caá. Giúâ thò haäy nghó ài, laäo giaâ aå, vaâ cûá àïí noá keáo cho àïën khi nhiïåm vuå sùæp túái cuãa maây àïën. Laäo nghó àöå chûâng hai tiïëng. Mùåt trùng chûa moåc bêy giúâ nhûng laát nûäa seä moåc; laäo khöng coá caách naâo àoaán thúâi gian. Vaâ caái viïåc nghó ngúi cuãa laäo cuäng lú mú nöët. Laäo vêîn cûá chõu sûác keáo cuãa con caá döìn lïn vai tuy àaä àùåt baân tay traái lïn meáp maån thuyïìn trûúác muäi àïí truát búát, búát nûäa gaánh nùång cuãa con caá lïn chiïëc thuyïìn. Thêåt àún giaãn laâm sao nïëu ta coá thïí buöåc súåi dêy, laäo nghô. Nhûng chó vúái möåt cuá quêîy nheå, con caá seä giêåt àûát. Mònh phaãi àûa thên ra laâm chiïëc àïåm cho súåi dêy vaâ luác naâo cuäng sùén saâng caã hai tay núái thïm dêy.

“Nhûng maây vêîn chûa nguã, laäo giaâ úi”, laäo noái lúán. “Àaä nûãa ngaây vaâ möåt àïm coân bêy giúâ laåi sang möåt ngaây nûäa maâ maây vêîn chûa nguã tñ naâo caã. Nïëu con caá cûá lùång leä vaâ keáo àïìu nhû thïë thò maây phaãi thu xïëp àïí nguã ài möåt laát. Nïëu maây khöng nguã thò àêìu oác khöng chûâng seä röëi tung lïn mêët”.

Àêìu mònh vêîn coân tónh taáo, laäo nghô. Quaá tónh taáo nûäa laâ àùçng khaác. Mònh tónh nhû nhûäng vò sao anh em kia. Nhûng mònh phaãi nguã. Sao nguã, mùåt trùng, mùåt trúâi nguã vaâ ngay caã àaåi dûúng àöi khi cuäng nguã vaâo nhûäng höm naâo àoá khi doâng haãi lûu ngûâng tröi vaâ mùåt nûúác phùèng lùång. Nhûng haäy nhúá chúåp mùæt, laäo nghô. Cöë nguã ài vaâ haäy nghô ra möåt kïë gò àoá àún giaãn nhûng baão àaãm vïì mêëy súåi dêy cêu. Bêy giúâ haäy luâi laåi möí thõt con caá dorado kia. Nïëu maây phaãi nguã thò chúá coá liïìu maång buöåc cheâo laâm vêåt caãn. Ta coá thïí chõu àûång maâ khöng cêìn nguã, laäo tûå nhuã. Nhûng nhû thïë thò thêåt laâ quaá nguy hiïím. Laäo bùæt àêìu doâ dêîm boâ vïì phña àuöi thuyïìn, thêån troång khöng laâm giêåt súåi dêy. Coá leä noá cuäng àang lú mú nguã, laäo nghô. Nhûng mònh khöng muöën noá àûúåc nghó ngúi. Noá phaãi keáo cho àïën khi chïët. Ra àïën laái, laäo xoay ngûúâi àïí baân tay traái giûä chùåt súåi dêy vaâ döìn sûác maånh lïn caã hai vai röìi ruát con dao ra khoãi voã bùçng tay phaãi. Luác naây aánh sao chiïëu saáng, laäo nhòn roä con caá dorado, cùæm lûúäi dao vaâo àêìu vaâ löi noá ra khoãi têëm vaán sau laái. Laäo àeâ chên lïn con caá, raåch phùng möåt nhaát tûâ phña dûúái buång doåc lïn àïën moäm haâm dûúái. Röìi laäo àùåt dao xuöëng, duâng tay phaãi moi saåch ruöåt vaâ moác hïët mang ra. Caãm thêëy caái daå daây con caá nùång vaâ trún trún nïn laäo möí noá ra. Coá hai con caá chuöìn trong àoá. Chuáng coân tûúi roái, laäo àùåt nùçm caånh nhau röìi quùèng múá loâng

E. Hemingway 38


lêîn mang qua maån thuyïìn. Khi chòm, chuáng keáo thaânh vïåt lên tinh daâi trong nûúác.

Con caá dorado laånh ngùæt, trong aánh sao, chöî thõt trùæng nhúåt maâu phong huãi; laäo löåt möåt bïn da trong luác àaåp chên phaãi lïn àêìu caá. Röìi laäo lêåt laåi löåt nöët nûãa kia vaâ loác thõt caã hai bïn tûâ àêìu àïën àuöi. Laäo quùèng xûúng xuöëng biïín vaâ nhòn xem thûã coá xoYy nûúác khöng. Nhûng chó coá aánh lên tinh khi caái xûúng tûâ tûâ chòm xuöëng. Röìi laäo quay laåi àùåt hai con caá chuöìn vaâo giûäa hai miïëng thõt caá; àuát dao vaâo voã, laäo chêìm chêåm quay vïì phña muäi thuyïìn. Lûng laäo oùçn xuöëng búãi àöå nùång cuãa súåi dêy; tay phaãi laäo cêìm mêëy miïëng thõt caá. Àïën muäi, laäo àùåt chöî thõt caá lïn têëm vaán, hai con caá chuöìn xïëp bïn caånh. Sau àoá laäo nhñch súåi dêy sau vai sang chöî múái, tay traái laåi giûä noá vaâ tò lïn maån thuyïìn. Röìi laäo nghiïng ngûúâi qua maån rûãa con caá chuöìn vaâ àïí yá töëc àöå nûúác vöî vaâo tay. Tay laäo dñnh lên tinh khi löåt da con caá, laäo nhòn doâng nûúác xoái vaâo chöî êëy. Doâng nûúác khöng coân xiïët nûäa vaâ khi laäo miïët mu baân tay vaâo vaán thuyïìn, nhiïìu maãnh lên tinh bong ra, tûâ tûâ tröi vïì phña laái.

“Hoùåc laâ noá àang mïåt hoùåc laâ noá àang nghó”, öng laäo noái. “Bêy giúâ ta cöë ùn chöî thõt caá dorado naây, röìi nghó ngúi vaâ nguã möåt tñ”.

Dûúái trúâi sao, trong àïm thêu möîi luác möåt laånh, laäo ùn hïët nûãa miïëng caá dorado vaâ möåt con caá chuöìn sau khi àaä moác ruöåt vaâ cùæt boã àêìu.

“Thõt caá dorado naây caâng tuyïåt vúâi khi nêëu chñn bao nhiïu”, laäo noái, “thò laåi caâng dúã eåc khi ùn söëng bêëy nhiïu. Mònh seä khöng bao giúâ ra khúi maâ laåi khöng mang theo muöëi hay quêët nûäa”.

Nïëu biïët truâ tñnh thò mònh àaä àöí nûúác biïín lïn vaán mui phúi khö àïí lêëy muöëi, laäo nghô. Nhûng maäi cho túái luác gêìn töëi thò mònh múái bùæt àûúåc con dorado. Dêîu sao thò cuäng àaä thiïëu sûå chuêín bõ. Nhûng mònh seä nhai kyä vaâ cöë khöng bõ nön. Tûâ hûúáng Àöng, mêy àang giùng lïn bêìu trúâi vaâ lêìn lûúåt tûâng ngöi sao laäo thêëy chòm ài. Bêy giúâ laäo nhû thïí àang tröi vaâo heãm mêy lúán vaâ gioá àaä ngûâng thöíi.

“Trúâi seä trúã trong voâng ba böën höm nûäa”, laäo noái. “Nhûng töëi nay vaâ ngaây mai thò chùèng sao. Bêy giúâ trong luác con caá àang búi bònh tônh, àïìu àùån thò haäy quïn moåi chuyïån vaâ cöë nguã ài, laäo giaâ aå”.



Baân tay phaãi nùæm chùåt súåi dêy, àuâi laäo keåp lêëy baân tay khi laäo döìn hïët sûác nùång tûåa vaâo maån thuyïìn. Röìi laäo àêíy súåi dêy trïn lûng xuöëng thêëp möåt tñ vaâ quaâng tay traái qua giûä lêëy. Tay phaãi cuãa mònh coá thïí giûä chùæc súåi dêy cho àïën khi noá coân nùæm chùåt, laäo nghô. Nïëu trong luác nguã noá buöng súåi dêy ra thò tay traái seä àaánh thûác mònh dêåy. Tay phaãi seä chõu khöí àêëy. Nhûng noá àaä quen chõu àûång röìi. Dêîu cho mònh coá nguã hai mûúi phuát hay nûãa tiïëng thò noá cuäng khöng sao. Nùçm quùæp ngûúâi túái trûúác, döìn hïët troång lûúång cú thïí àeâ lïn súåi dêy, lïn baân tay phaãi, laäo chòm vaâo giêëc nguã. Laäo khöng mú vïì sû tûã, thay vaâo àoá laâ àaân caá heo àöng nhû kiïën coã, traãi daâi taám àïën mûúâi dùåm; àêëy laâ muâa chuáng giao phöëi, nhaãy lïn vaâ rúi xuöëng àuáng àiïím nhaãy trïn mùåt nûúác. Röìi laäo mú, laäo àang úã laâng, àang trïn giûúâng, gioá bêëc thöíi laâm laäo laånh coáng, caánh tay phaãi cuãa laäo tï buöët vò laäo àaä göëi àêìu lïn thay göëi. Sau àoá laäo bùæt àêìu mú vïì baäi caát daâi vaâng rûåc, laäo thêëy con sû tûã àêìu tiïn bûúác ra trong boáng töëi chêåp choaång röìi tiïëp àoá laâ nhûäng con khaác, coân laäo thò tûåa lïn maån con taâu àang thaã neo trong laân gioá nheå buöíi töëi tûâ àêët liïìn thöíi àïën; laäo cûá àúåi xem thûã coân coá thïm con naâo nûäa khöng, laäo haånh phuác. Trùng moåc àaä lêu maâ laäo vêîn nguã vuâi, con caá vêîn lûäng thûäng keáo, coân con thuyïìn thò chui vaâo àûúâng hêìm mêy. Laäo choaâng tónh búãi cuá àêåp tûâ nùæm tay phaãi va vaâo mùåt, súåi dêy boãng raát trong loâng baân tay phaãi. Laäo khöng coá caãm giaác vïì baân tay traái nhûng àaä döìn hïët sûác lïn tay phaãi, haäm súåi dêy khi bõ keáo ài. Cuöëi cuâng tay traái laäo cuäng àaä tòm thêëy súåi dêy, laäo oùçn ngûúâi ra giûä vaâ bêy giúâ lûng vaâ baân tay traái laäo bõ súåi dêy laâm boãng raát; àöå cùng döìn lïn baân tay traái, cùæt naát noá. Laäo nhòn laåi mêëy cuöån dêy vaâ thêëy noá nheå nhaâng tuön ra.

Àuáng luác êëy, con caá nhaãy lïn, xeá toang möåt maãng àaåi dûúng röìi rúi êìm xuöëng. Noá cûá tiïëp tuåc nhaãy, con thuyïìn lao ài vuân vuåt mùåc duâ dêy vêîn khöng ngûâng tuön ra; öng laäo cûá tiïën àïën àiïím sùæp àûát, laâm chuâng xuöëng röìi cûá lùåp ài lùåp laåi. Röët cuöåc laäo bõ keáo sêåp xuöëng muäi thuyïìn, mùåt àêåp vaâo chöî thõt caá dorado vaâ nùçm bêët àöång. Àêy laâ nhûäng gò ta chúâ àúåi, laäo nghô. Vêåy thò ta haäy nhêån ngay ài. Bùæt noá traã súåi dêy, laäo nghô. Bùæt noá traã súåi dêy. Laäo khöng thïí nhòn thêëy nhûäng cuá nhaãy cuãa con caá maâ chó nghe thêëy tiïëng raách cuãa àaåi dûúng vaâ tiïëng àêåp xuöëng nùång nïì khi con caá rúi. Töëc àöå cuãa súåi dêy àang cûáa naát hai baân tay laäo nhûng do lûúâng trûúác àûúåc chuyïån naây seä xaãy ra nïn laäo àaä cöë giûä súåi dêy lûúát trïn vuâng chai sêìn, khöng àïí noá tuöìn qua loâng baân tay hay cûáa àûát mêëy ngoán tay. Nïëu thùçng beá úã àêy thò noá seä thêëm ûúát mêëy cuöån dêy,

E. Hemingway 40


laäo nghô. Àuáng àêëy. Nïëu thùçng beá úã àêy. Nïëu thùçng beá úã àêy. Súåi dêy cûá tuöìn, tuöìn, tuöìn ra maäi nhûng giúâ thò noá chêåm dêìn vaâ laäo chó àïí con caá nhñch, nhñch dêìn tûâng tñ möåt. Luác naây laäo àaä ngêíng àêìu lïn khoãi têëm vaán vaâ miïëng caá maâ laäo àaä àêåp maá vaâo. Laäo quò göëi röìi tûâ tûâ àûáng lïn. Laäo àang tiïëp tuåc núái thïm dêy nhûng luön giûä cho chêåm hún. Laäo lêìn laåi núi laäo coá thïí àûa chên súâ àûúåc cuöån dêy maâ mùæt laäo khöng nhòn thêëy. Vêîn coân nhiïìu dêy vaâ bêy giúâ con caá phaãi àeo thïm caái gaánh nùång cuãa caã söë dêy vûâa múái bõ keáo chòm xuöëng nûúác.

Phaãi àêëy, laäo nghô. Àïën giúâ noá àaä nhaãy hún mûúâi hai lêìn vaâ àaä luâa àêíy khöng khñ vaâo nhûäng chiïëc tuái doåc lûng noá; noá khöng thïí lùån xuöëng sêu maâ chïët úã núi mònh khöng thïí keáo lïn. Chöëc nûäa noá seä bùæt àêìu lûúån voâng vaâ luác êëy mònh seä ra tay. Mònh khöng roä chuyïån gò laâm noá bêët thònh lònh giêåt mònh nhû vêåy? Coá phaãi cún àoái khiïën noá liïìu maång hay laâ àïm töëi coá caái gò laâm noá súå haäi? Coá leä àöåt nhiïn noá caãm thêëy súå. Nhûng noá laâ con caá àiïìm tônh, khoãe maånh cûåc kyâ cú maâ, nhû thïí noá chùèng biïët súå laâ gò vaâ rêët tûå tin. Laå thêåt.

“Töët hún laâ maây khöng àûúåc súå vaâ haäy tûå tin”, laäo noái. “Maây àaä kòm àûúåc noá nhûng chùèng thu vïì àûúåc tñ dêy naâo. Chùèng mêëy nûäa con caá seä lûúån voâng”.

Bêy giúâ öng laäo duâng tay traái vaâ vai giûä con caá röìi cuái ngûúâi àûa baân tay phaãi vöëc nûúác rûãa chöî caá dñnh trïn mùåt. Laäo súå muâi caá khiïën laäo buöìn nön vaâ khi nön thò laäo mêët sûác. Khi mùåt àaä saåch, laäo rûãa baân tay phaãi bïn maån thuyïìn röìi ngêm noá trong laân nûúác mùån trong luác doäi theo tia nùæng àêìu tiïn hùæt lïn tûâ phña mùåt trúâi moåc. Con caá gêìn nhû búi vïì hûúáng Àöng, laäo nghô. Àêëy laâ dêëu hiïåu chûáng toã noá àaä thêëm mïåt, phaãi xuöi theo doâng nûúác. Chöëc nûäa noá seä phaãi lûúån voâng. Khi êëy cöng viïåc cuãa chuáng ta múái thûåc sûå bùæt àêìu. Sau khi nghô baân tay phaãi àaä ngêm lêu trong nûúác, laäo nhêëc lïn quan saát.

“Cuäng khöng àïën nöîi töìi”, laäo noái. “Vaâ nöîi àau nhûác thò chùèng hïì gò àöëi vúái möåt ngûúâi àaân öng”.

Laäo thêån troång nùæm súåi dêy àïí noá khöng loåt xuöëng nhûäng àûúâng vûâa bõ cûáa vaâ di chuyïín ngûúâi àïí baân tay traái coá thïí nhuáng xuöëng nûúác bïn phña maån thuyïìn kia.

“Kïí ra maây cuäng àûúåc viïåc àêëy”, laäo noái vúái baân tay traái. “Nhûng coá luác tao àaä khöng tòm thêëy maây”.



Taåi sao ta khöng àûúåc sinh ra vúái hai baân tay khoãe? Laäo nghô. Coá leä àêëy laâ löîi cuãa ta vò ta khöng chõu têåp luyïån àuáng caách. Nhûng Chuáa biïët noá coá àuã cú höåi àïí hoåc hoãi. Dêîu sao töëi qua noá cuäng khöng àïën nöîi quaá töìi. Nïëu noá laåi bõ chuöåt ruát thò ta cûá àïí súåi dêy cùæt phùng noá ài. Khi nghô nhû thïë, laäo biïët àêìu laäo khöng coân minh mêîn nûäa vaâ laäo nghô nïn ùn thïm ñt thõt caá dorado. Nhûng mònh khöng thïí, laäo tûå nhuã. Thaâ rùçng húi vaáng àêìu möåt chuát coân hún laâ bõ xuöëng sûác do nön. Kïí tûâ luác mùåt mònh vuâi vaâo àoá, mònh biïët mònh chùèng kiïìm àûúåc nön nïëu mònh ùn chöî caá êëy. Mònh seä àïí àêëy àïën luác thêåt cêìn thiïët dêîu cho noá coá hoãng thò thöi. Bêy giúâ àaä quaá muöån àïí giûä gòn sûác khoãe dêîu cho àêëy coá laâ chêët böí dûúäng gò ài nûäa. Maây thêåt ngöëc, laäo tûå mùæng. Ùn ngay con caá chuöìn kia ài. Con caá nùçm àoá, saåch seä vaâ sùén saâng; laäo àûa tay phaãi nhùåt lïn, nhai xûúng thêåt cêín thêån, ùn hïët, tûâ àêìu àïën têån àuöi. Thõt caá chuöìn nhiïìu àaåm hún nhiïìu loaâi caá khaác, laäo nghô. Chñ ñt thò cuäng giuáp mònh phuåc höìi sûác àïën mûác cêìn thiïët. Giúâ thò mònh àaä laâm xong nhûäng viïåc coá thïí, laäo nghô. Noá cûá lûúån voâng ài vaâ trêån àêëu haäy bùæt àêìu. Mùåt trúâi àang moåc lïn lêìn thûá ba kïí tûâ luác laäo ra khúi thò con caá bùæt àêìu lûúån voâng. Laäo chûa thïí nhòn àöå nghiïng cuãa súåi dêy àïí biïët con caá àang búi troân. Haäy coân quaá súám cho àiïìu àoá. Laäo chó caãm nhêån aáp lûåc cuãa súåi dêy húi chuâng laåi vaâ duâng tay phaãi, laäo nheå nhaâng keáo vaâo. Súåi dêy chûäng laåi, nhû moåi khi, nhûng laäo keáo àïën àiïím sùæp àûát thò súåi dêy bùæt àêìu thu vaâo. Laäo laách vai vaâ àêìu ra khoãi súåi dêy vaâ bùæt àêìu tûâ tûâ keáo nhõp nhaâng. Laäo duâng caã hai tay, lùæc ngûúâi, döìn hïët lûåc cuãa caã cú thïí, cuãa chên truå ra maâ keáo. Àöi chên giaâ nua vaâ vai laäo bùæt nhõp vúái möîi cûã àöång qua laåi cuãa àöi tay.

“Voâng troân rêët lúán”, laäo noái. “Nhûng con caá àaä quay troân”. Röìi súåi dêy khöng nhñch thïm tñ naâo nûäa, laäo keáo cho túái luác

laäo thêëy trong aánh nùæng, nhûäng gioåt nûúác tûâ súåi dêy bùæn ra. Thïë röìi súåi dêy bõ keáo xuöëng, öng laäo quò göëi àïí noá lao huát trúã laåi vaâo trong vuâng nûúác töëi.

“Bêy giúâ noá àang lûúån àïën chöî xa nhêët cuãa voâng troân röìi àêëy”, laäo noái.

Mònh phaãi döëc sûác ra maâ nñu laåi, laäo nghô. Àöå cùng seä dêìn thu heåp caác voâng lûúån. Coá leä àöå tiïëng nûäa mònh seä nhòn thêëy noá. Bêy giúâ mònh phaãi khuêët phuåc noá röìi sau àoá mònh phaãi giïët noá. Nhûng con caá vêîn chêåm raäi lûúån voâng vaâ hai giúâ sau möì höi ûúát àêîm ngûúâi öng laäo, laäo mïåt àïën têån xûúng. Bêy giúâ voâng troân àaä

E. Hemingway 42


heåp hún nhiïìu; nhòn àöå chïëch cuãa súåi dêy laäo coá thïí biïët con caá dêìn ngoi lïn trong luác búi. Öng laäo thêëy hoa mùæt suöët caã tiïëng àöìng höì, möì höi laâm mùæt laäo cay xeâ, vïët cùæt trïn traán vaâ mùæt laäo ran raát. Laäo khöng ngaåi chuyïån hoa mùæt. Chûáng êëy bònh thûúâng khi cûá phaãi cùng ngûúâi ra maâ keáo súåi dêy. Nhûng àaä hai lêìn laäo caãm thêëy choáng mùåt vaâ choaáng vaáng; àiïìu êëy khiïën laäo súå.

“Ta khöng thïí laã ngûúâi chïët vò möåt con caá nhû thïë naây àûúåc”, laäo noái.

“Bêy giúâ laâ luác ta àûa noá lïn möåt caách thêåt hoaân haão, Chuáa giuáp ta chõu àûång. Ta seä àoåc möåt trùm lêìn kinh laåy Cha vaâ möåt trùm lêìn kinh Mûâng Àûác Meå. Nhûng luác naây thò ta chûa thïí”. Cûá xem nhû mònh àaä hûáa, laäo nghô. Mònh seä àoåc sau vêåy. Àuáng luác àoá laäo caãm thêëy súåi dêy naãy maånh, àöåt ngöåt; laäo duâng caã hai tay giûä. Súåi dêy nùång nïì, nghiïën maånh, boãng raát. Lûúäi kiïëm cuãa con caá àang quêåt vaâo àoaån dêy theáp àaáy, laäo nghô. Chuyïån êëy têët xaãy ra. Noá phaãi laâm nhû thïë. Nhûng àiïìu àoá seä laâm con caá nhaãy lïn, bêy giúâ mònh muöën noá haäy lûúån voâng ài thöi. Nhûäng cuá nhaãy cuäng cêìn àïí noá chûáa àêìy khöng khñ. Nhûng sau möîi lêìn nhaãy, chöî lûúäi cêu moác vaâo seä bõ röång hún röìi noá coá thïí hêët vùng ra.

“Àûâng nhaãy, caá”, laäo noái. “Àûâng nhaãy”. Con caá quêåt súåi dêy thïm vaâi lêìn nûäa vaâ cûá möîi lêìn noá vùng

àêìu, öng laäo laåi núái thïm chuát dêy. Mònh phaãi giûä cho noá àûâng àau quaá, laäo nghô. Nöîi àau cuãa ta thò khöng thaânh vêën àïì. Ta coá thïí chïë ngûå. Nhûng nöîi àau cuãa con caá thò coá thïí khiïën noá cuöìng lïn. Laát sau, con caá khöng quêåt dêy àaáy nûäa vaâ bùæt àêìu laåi lûúån voâng chêìm chêåm. Bêy giúâ öng laäo thong thaã thu dêy. Nhûng laäo laåi caãm thêëy choaáng vaáng. Laäo àûa tay traái vöëc ñt nûúác biïín vöî lïn àêìu. Röìi laäo tiïëp tuåc vöî thïm, xoa caã xuöëng gaáy.

“Ta khöng àïí bõ chuöåt ruát”, laäo noái. “Chöëc nûäa noá seä ngoi lïn vaâ ta coá thïí cêìm cûå. Maây phaãi cêìm cûå. Chúá coá noái lùçng nhùçng”.

Laäo tò göëi vaâo maån thuyïìn möåt luác röìi laåi quaâng súåi dêy lïn lûng. Bêy giúâ mònh seä nghó möåt laát trong luác noá maãi lûúån voâng dûúái kia röìi khi noá ngoi lïn mònh seä àûáng dêåy chiïën àêëu, laäo quyïët àõnh. Àûúåc nghó ngúi úã àùçng muäi thuyïìn, àïí mùåc con caá búi voâng maâ khöng phaãi keáo dêy thò quaã thêåt laâ caám döî quaá mûác. Nhûng khi àöå cùng cuãa súåi dêy cho thêëy con caá quay vïì phña thuyïìn, öng laäo nhöím ngûúâi dêåy, xoay, lùæc ngûúâi döëc sûác keáo súåi dêy vaâo. Chûa bao giúâ mònh mïåt nhû thïë naây, laäo nghô, bêy giúâ gioá mêåu dõch àang



nöíi lïn. Hûúáng gioá thuêån lúåi àïí àûa con caá vaâo búâ. Mònh rêët cêìn thûá gioá naây.

“Laát nûäa noá lûúån ra, ta seä nghó”, laäo noái. “Ta caãm thêëy àúä hún nhiïìu. Chó hai ba voâng nûäa thöi thò ta seä giaáp mùåt vúái noá”.

Chiïëc muä rúm cuãa laäo trêåt ra sau gaáy, àïí yá sûác keáo cuãa súåi dêy, khi caãm thêëy con caá lûúån laåi, laäo ngöìi xuöëng muäi thuyïìn. Bêy giúâ maây cûá lûúån ài, caá, laäo nghô. Tao seä àúåi khi maây quay laåi. Biïín dêåy soáng. Nhûng gioá êëy chó xuêët hiïån vaâo nhûäng luác thúâi tiïët töët vaâ laäo cêìn noá àïí trúã vïì àêët liïìn.

“Ta chó viïåc laái theo hûúáng Têy Nam”, laäo noái. “Ngûúâi ta khöng bao giúâ laåc trïn biïín vaâ xûá súã cuãa mònh laåi laâ möåt hoân àaão daâi”.

Àïën voâng thûá ba, laäo thoaáng thêëy con caá. Thoaåt tiïn laäo thêëy möåt caái boáng àen truâi truäi vûúåt daâi qua dûúái con thuyïìn, àïën mûác laäo khöng thïí tin nöíi àöå daâi cuãa noá.

“Khöng”, laäo noái. “Noá khöng thïí lúán nhû thïë àûúåc”. Nhûng àuáng laâ con caá lúán nhû thïë vaâ àïën cuöëi àûúâng voâng,

chó caách chûâng hai lùm meát, noá tröìi lïn vaâ laäo nom thêëy caái àuöi nhö lïn khoãi mùåt nûúác. Caái àuöi lúán hún caã chiïëc lûúäi haái lúán, maâu tñm höìng dûång trïn mùåt àaåi dûúng xanh thêîm. Noá laåi lùån xuöëng vaâ khi con caá haäy coân mêëp meá mùåt nûúác, öng laäo coá thïí nhòn thêëy thên hònh àöì söå vaâ nhûäng soåc tñm sêîm trïn mònh noá. Caánh vi trïn lûng xïëp laåi, coân böå vêy to lúán bïn sûúân àang xoâe röång. Lêìn lûúån naây, öng laäo coá thïí nhòn thêëy mùæt con caá vaâ caã hai con caá cheát xaám búi bïn caånh. Thónh thoaãng hai con caá naây ruác vaâo mònh noá. Röìi coá luác chuáng giaåt ra. Chöëc chöëc chuáng nheå nhaâng búi trong boáng cuãa con caá lúán. Möîi con daâi caã thûúác vaâ khi búi nhanh, chuáng vùån veåo toaân thên nhû thïí loaâi lûún. Bêy giúâ öng laäo àang toaát möì höi àêìm àòa nhûng khöng phaãi vò mùåt trúâi maâ laâ vò möåt nguyïn nhên khaác.

Cûá möîi voâng búi bònh lùång cuãa con caá thò laäo laåi thu dêy vaâo vaâ laäo chùæc chó chûâng hai voâng nûäa thöi thò laäo seä coá cú höåi phoáng lao vaâo noá. Nhûng mònh phaãi àïí noá àïën gêìn, gêìn, thêåt gêìn, laäo nghô. Mònh khöng cêìn nhùçm vaâo àêìu. Mònh phaãi nhùçm thùèng vaâo tim.

“Haäy bònh tônh vaâ giûä sûác, laäo giaâ aå”, laäo noái. Voâng lûúån tiïëp theo, lûng con caá àaä nhö lïn nhûng haäy coân

khaá xa thuyïìn. Voâng tiïëp theo àoá, noá vêîn úã xa nhûng àaä nhö mònh

E. Hemingway 44


lïn cao hún vaâ öng laäo tin chùæc rùçng nïëu thu thïm dêy thò con caá seä cùåp saát thuyïìn. Laäo àaä chuêín bõ muäi laäo trûúác àêëy khaá lêu; cuöån dêy nhoã cuãa noá àïí trong caái xö troân vaâ möåt àêìu dêy àaä àûúåc buöåc vaâo caái mêëu úã muäi thuyïìn. Bêy giúâ con caá laåi tiïëp tuåc lûúån theo voâng troân cuãa noá, chó coá caái àuöi àöì söå cûã àöång, tröng àiïìm tônh vaâ tuyïåt àeåp. Öng laäo döëc hïët sûác ra keáo con caá vaâo gêìn hún. Con caá kheä nghiïng mònh trong chöëc laát. Röìi trúã mònh thùèng dêåy vaâ bùæt àêìu lûúån thïm voâng nûäa.

“Ta àaä àiïìu khiïín noá”, öng laäo noái. “Ta àaä àiïìu khiïín àûúåc noá röìi”.

Luác naây laäo thêëy xêy xêím mùåt maây nhûng vêîn gûúång hïët sûác bònh sinh ra maâ keáo. Mònh khuêët phuåc àûúåc noá, laäo nghô. Coá leä lêìn naây mònh seä cho noá ài àûát. Keáo ài, tay úi, laäo thêìm giuåc. Haäy àûáng vûäng, àöi chên kia. Tónh taáo vò tao, àêìu aâ. Haäy tónh taáo vò tao. Boån maây chûa bao giúâ baåi trêån. Lêìn naây ta seä khûã noá. Nhûng khi laäo têåp trung hïët sûác lûåc, chuêín bõ döëc kiïåt ra trûúác khi con caá búi song song vúái maån thuyïìn thò con caá chao mònh traánh ra, lêåt thùèng ngûúâi lïn búi ài.

“Caá úi”, öng laäo noái. “Caá naây, dêîu sao thò maây cuäng seä chïët. Maây muöën tao cuâng chïët nûäa aâ?”

Cûá caái àaâ naây thò khöng öín röìi, laäo nghô. Miïång laäo khö khöëc khöng thïí noái nöíi, nhûng luác naây laäo khöng thïí vúái lêëy chai nûúác. Lêìn naây mònh phaãi keáo noá cùåp maån, laäo nghô. Cûá thïm vaâi voâng nûäa thò mònh seä àuöëi sûác. Khöng, maây khoãe, laäo tûå nhuã. Maây seä luön khoãe.

Voâng lûúån tiïëp theo, laäo gêìn nhû kòm àûúåc con caá. Nhûng lêìn nûäa noá laåi laách mònh, tûâ tûâ búi ra xa. Maây àang giïët tao, caá aâ, öng laäo nghô. Nhûng maây coá quaáïìn laâm nhû thïë. Tao chûa bao giúâ thêëy bêët kyâ ai huâng duäng, duyïn daáng, bònh tônh, cao thûúång hún maây, ngûúâi anh em aå. Haäy àïën vaâ giïët ta ài. Ta khöng quan têm chuyïån ai giïët ai. Giúâ thò àêìu oác maây àang luá lêîn lïn hïët caã röìi, laäo nghô. Maây phaãi giûä àêìu oác tónh taáo. Haäy giûä àêìu oác tónh taáo vaâ biïët caách chõu àûång nhû möåt con ngûúâi. Hay nhû möåt con caá, laäo nghô.

“Àêìu úi, haäy tónh taáo”, laäo noái bùçng gioång maâ baãn thên hêìu nhû khöng coân nghe nöíi. “Haäy tónh taáo”.

Con caá àiïìm nhiïn lûúån thïm hai voâng nûäa. Mònh khöng biïët, öng laäo nghô. Laäo coá caãm giaác nhû laäo coá thïí àöí suåp xuöëng bêët



cûá luác naâo. Mònh khöng biïët. Nhûng mònh seä cöë thïm lêìn nûäa. Laäo cöë thïm lêìn nûäa vaâ khi kòm con caá, laäo tûúãng nhû mònh àang ngêët ài. Con caá laåi giaäy ra, chêìm chêåm búi xa, caái àuöi àöì söå lùæc lû trong khöng trung. Mònh seä laåi cöë thïm, öng laäo hûáa mùåc duâ hai tay laäo àaä raä rúâi vaâ mùæt laäo khöng thïí nhòn roä vò hoa quaá. Laäo laåi cöë vaâ moåi chuyïån vêîn nhû cuä. Thïë àêëy, laäo nghô vaâ laäo caãm thêëy xêy xêím caã mùåt maây trûúác luác bùæt àêìu. Mònh seä laåi cöë thïm möåt lêìn nûäa. Cöë neán cún àau, döìn hïët taân lûåc, döëc hïët loâng kiïu haänh coân laåi laäo mang ra àûúng àêìu vúái nöîi àúán àau vö búâ cuãa con caá; con caá tiïën gêìn maån thuyïìn, tûâ tûâ búi nghiïng, moäm noá gêìn nhû chaåm vaâo vaán thuyïìn vaâ sùæp sûãa vûúåt qua, daâi, sêu, röång, aánh baåc, vùçn tñm sêîm vaâ bêët têån trong doâng nûúác. Öng laäo buöng súåi dêy xuöëng, giêîm chên giûä röìi nhêëc cao ngoån lao hïët mûác, vêån hïët sûác bònh sinh, cöång thïm sûác lûåc laäo vûâa huy àöång trong ngûúâi, phoáng xuöëng sûúân con caá ngay sau caái vêy ngûåc àöì söå, vûún cao trong khöng trung ngang ngûåc öng laäo. Caãm thêëy muäi sùæt cùæm phêåp vaâo, laäo tò ngûúâi lïn êën sêu xuöëng röìi döìn hïët troång lûåc lïn caán lao. Con caá sûåc tónh; mang caái chïët trong mònh, noá phoáng vuát lïn khoãi mùåt nûúác phö hïët têìm voác khöíng löì, veã àeåp vaâ sûác lûåc. Noá dûúâng nhû treo lú lûãng trong khöng trung phña trïn öng laäo vaâ chiïëc thuyïìn.

Thoaáng chöëc noá rúi sêìm xuöëng laâm nûúác bùæn tung truâm lïn caã öng laäo lêîn con thuyïìn. Öng laäo caãm thêëy choaáng vaáng, àau àúán; laäo khöng thïí nhòn roä. Nhûng laäo vêîn kõp àoán súåi dêy cuãa ngoån lao röìi àïí noá tûâ tûâ chaåy qua àöi tay xêy xaát, vaâ khi àaä nhòn roä, laäo thêëy con caá nùçm ngûãa phúi caái buång aánh baåc cuãa noá lïn trúâi. Caán lao nhö ra tûâ caái höëc sau vêy caá, coân biïín thò àang àöíi maâu búãi maáu àoã loang ra tûâ tim caá. Thoaåt tiïn, laân maáu àen sêîm tröng nhû baäi caát ngêìm trong laân nûúác biïëc sêu hún ngaân thûúác. Röìi noá lan röång nom tûåa àaám mêy. Con caá trùæng baåc, thùèng àú, böìng bïình trïn soáng. Öng laäo thêån troång quan saát khi thõ lûåc coân toã. Röìi laäo quêën súåi dêy muäi lao hai voâng quanh caái mêëu úã àêìu thuyïìn vaâ guåc àêìu vaâo loâng baân tay.

“Haäy giûä àêìu oác tónh taáo”, laäo noái khi tûåa vaâo maån thuyïìn. “Ta laâ laäo giaâ mïåt moãi. Nhûng ta àaä giïët con caá naây, ngûúâi anh em ta, vaâ bêy giúâ ta phaãi laâm caái viïåc nhoåc nhùçn”.

Luác naây mònh phaãi chuêín bõ dêy vaâ thoâng loång àïí buöåc con caá vaâo maån thuyïìn, laäo nghô. Dêîu cho mònh coá hai ngûúâi àïí nghiïng thuyïìn keáo noá lïn röìi taát nûúác ra thò chiïëc thuyïìn naây cuäng khöng thïí chûáa nöíi noá. Mònh phaãi chuêín bõ moåi thûá, keáo noá

E. Hemingway 46


vaâo buöåc chùåt röìi dûång cöåt, giong buöìm trúã vïì. Laäo keáo con caá cùåp saát thuyïìn àïí coá thïí luöìn súåi dêy qua mang, ra moäm röìi buöåc noá vaâo muäi thuyïìn. Mònh muöën ngùæm noá, laäo nghô, muöën chaåm vaâ súâ vaâo mònh noá. Con caá laâ vêån may cuãa ta, laäo nghô. Nhûng àêëy khöng phaãi laâ lyá do àïí ta muöën súâ noá. Ta chùæc ta àaä súâ truáng tim, laäo nghô. Khi ta êën caái caán lao lêìn thûá hai. Bêy giúâ phaãi keáo noá vaâo, buöåc chùåt; troâng möåt chiïëc thoâng loång vaâo giûäa thên vaâ möåt chiïëc nûäa vaâo àuöi àïí buöåc noá vaâo thuyïìn.

“Laâm ngay ài, laäo giaâ úi”, laäo noái. Laäo húáp möåt nguåm nûúác rêët nhoã. “Bêy giúâ khi trêån àêëu àaä kïët thuác, vêîn phaãi laâm möåt cöng viïåc hïët sûác nhoåc nhùçn”.

Laäo ngûúác nhòn bêìu trúâi röìi cuái nhòn con caá. Laäo chùm chuá quan saát mùåt trúâi. Chó vûâa xïë trûa thöi, laäo nghô. Vaâ gioá mêåu dõch àang thöíi. Caã àaám dêy cêu êëy bêy giúâ khöng quan troång. thùçng beá seä cuâng mònh nöëi laåi khi vïì àïën nhaâ.

“Àïën àêy, caá”, laäo noái. Nhûng con caá khöng nhuác nhñch. Thay vaâo àoá, luác naây noá

nùçm dêìm mònh trong nùæng vaâ öng laäo phaãi löi con thuyïìn laåi chöî noá. Khi àïën bïn con caá vaâ keáo àêìu noá tò saát muäi thuyïìn, laäo khöng thïí naâo tin àûúåc kñch thûúác cuãa noá. Laäo thaáo súåi dêy úã caán lao ra khoãi caái mêëu, luöìn noá qua mang caá ra miïång, quêën möåt voâng quanh caái kiïëm röìi laåi àuát súåi dêy qua miïång ra mang kia, quêën möåt voâng quanh miïång caá, guát hai möëi dêy laåi röìi cöåt vaâo caái mêëu àùçng muäi thuyïìn. Sau àoá laäo cùæt súåi dêy mang ra sau laái buöåc thoâng loång vaâo àuöi caá. Da caá chuyïín tûâ maâu göëc, tñm sêîm aánh baåc, sang maâu trùæng baåc vaâ nhûäng caái soåc cuäng coá cuâng maâu tñm nhaåt nhû àuöi noá. Nhûäng àûúâng soåc êëy lúán hún caã baân tay ngûúâi xoâe röång, coân mùæt noá tröng àúâ àêîn nhû nhûäng têëm kñnh trong kñnh viïîn voång hay nhû mùæt möåt võ Thaánh trong àaám rûúác.

“Àêëy laâ caách duy nhêët àïí giïët noá”, öng laäo noái. Kïí tûâ luác uöëng nûúác, laäo caãm thêëy khoãe hún vaâ biïët laäo seä

khöng bõ ngêët, àêìu oác laäo tónh taáo. Vúái caái löëi naây thò con caá chùæc phaãi nùång hún nûãa têën, laäo nghô. Coá leä coân hún caã thïë. Nïëu chó tñnh hai phêìn ba söë lûúång thõt tûâ troång lûúång êëy vúái giaá ba mûúi cent möåt pound thò seä àûúåc bao nhiïu?

“Ta cêìn möåt caái buát chò àïí tñnh”, laäo noái. “Àêìu ta khöng thaåo tñnh toaán. Nhûng ta nghô Di Maggio vô àaåi seä tûå haâo vïì ta höm



nay. Ta khöng mùæc chûáng neã cûåa gaâ. Nhûng àöi tay vaâ lûng thò thûåc sûå nhûác nhöëi”.

Mònh chùèng hay chûáng neã cûåa gaâ laâ gò, laäo nghô. Khöng chûâng mònh àaä mùæc chûáng êëy maâ khöng biïët. Laäo buöåc chùåt con caá vaâo muäi, àuöi thuyïìn vaâ caã vaâo caái gioáng ngang giûäa thuyïìn. Con caá lúán àïën nöîi tröng nhû thïí öng laäo buöåc möåt con thuyïìn khaác lúán hún nhiïìu vaâo thuyïìn mònh. Laäo cùæt möåt mêíu dêy mang àïën buöåc chùåt caái haâm dûúái cuãa con caá vaâo miïång àïí miïång noá khöng haá ra, àïí con thuyïìn lûúát ài caâng ïm caâng töët. Röìi laäo dûång cöåt, cùng buöìm vúái thanh àúä laâ caái saâo moác úã bïn trïn vaâ cêy saâo daâi giûä úã bïn dûúái; caánh buöìm vaá cùng phöìng, con thuyïìn bùæt àêìu lûúát ài; tûåa ngaã ngûúâi lïn àuöi thuyïìn, laäo laái vïì hûúáng Têy Nam. Laäo khöng cêìn àõa baân àïí biïët hûúáng Têy Nam. Laäo chó cêìn nûúng theo hûúáng gioá mêåu dõch vaâ chiïìu xoay trúã cuãa caánh buöìm. Töët hún laâ mònh nïn buöng möåt caái voá buöåc vaâo súåi dêy nhoã àïí kiïëm caái gò àoá boã buång vaâ laâm dõu cún khaát. Nhûng laäo chùèng tòm thêëy noá, coân mêëy con caá moâi thò àaä ûún ònh. Vêåy nïn laäo duâng caái moác khua möåt àaám rong vaâng vuâng Nhiïåt Lûu lïn thuyïìn khi àaám rong àoá tröi qua vaâ ruä bùæt nhûäng con töm nhoã rúi xuöëng loâng thuyïìn. Chûâng hún mûúâi con vaâ chuáng nhaãy buáng chên nhû loaâi boå cheát trïn caát. Öng laäo duâng ngoán caái vaâ ngoán troã rûát àêìu röìi nhai goån caã voã lêîn àuöi. Mêëy con töm rêët beá nhûng laäo biïët chuáng giaâu chêët dinh dûúäng, vaã laåi muâi võ cuãa chuáng thêåt dïî chõu. Öng laäo vêîn coân trong chai àöå hai nguåm nûúác vaâ sau khi ùn xong chöî töm êëy, laäo uöëng hïët möåt nûãa. Con thuyïìn vêîn lûúát ïm bêët chêëp vêåt caãn kia; öng laäo cùåp tay laái vaâo naách, laái thuyïìn ài. Laäo coá thïí nhòn thêëy con caá, vaâ chó khi nhòn àöi tay vaâ caãm nhêån caái maån thuyïìn dûúái lûng, laäo biïët viïåc naây àaä thûåc sûå xaãy ra chûá àêu phaãi trong mú. Àaä coá luác khi cuöåc àêëu sùæp kïët thuác, ngûúâi laäo rïåu raä àïën nöîi laäo nghô chuyïån con caá hùèn laâ trong mú. Röìi khi laäo thêëy con caá tung mònh lïn khoãi mùåt nûúác, lú lûãng bêët àöång trong khöng trung trûúác luác rúi xuöëng thò laäo chùæc chùæn laâ coá àiïìu gò àoá thûåc sûå quaái àaãn vaâ laäo khöng thïí naâo tin nöíi. Khi êëy laäo khöng thïí nhòn roä, nhûng bêy giúâ mùæt laäo laåi toã nhû thûúâng.

Bêy giúâ laäo biïët con caá, àöi baân tay vaâ lûng laäo àêu phaãi laâ mú. Ta seä choáng laânh, laäo nghô. Mònh àaä rûãa saåch maáu vaâ nûúác biïín seä laâm chuáng bònh phuåc. Doâng nûúác töëi sêîm cuãa chñnh vuâng Nhiïåt Lûu laâ phûúng thuöëc laâm nhanh laânh da tay kò diïåu nhêët. Nhûäng gò phaãi laâm bêy giúâ laâ giûä cho àêìu oác tónh taáo. Àöi tay àang

E. Hemingway 48


laâm böín phêån cuãa chuáng, chuáng ta ài nhanh. Vúái caái miïång bõ buöåc chùåt, caái àuöi dûång thùèng dûáng, nhêëp nhö, con caá vaâ mònh lûúát ài nhû thïí hai anh em. Röìi àêìu oác laäo bùæt àêìu húi lêîn löån, laäo nghô, noá àang àûa ta vaâo búâ hay ta àang àûa noá? Nïëu ta àang keáo noá phña sau thò chùèng cêìn phaãi thùæc mùæc gò nûäa. Nïëu con caá úã trïn thuyïìn vaâ daáng veã hiïn ngang cuãa noá tiïu tan hïët thò cuäng chùèng cêìn phaãi thùæc mùæc gò nûäa. Nhûng caã con caá lêîn öng laäo laåi àang cùåp keâ lûúát ài nïn laäo nghô, cûá àïí noá àûa ta vaâo búâ nïëu viïåc àoá laâm haâi loâng noá. Ta chó thaåo hún noá úã möîi caái troâ maánh lúái; coân noá thò àêu coá laâm haåi ta chuát maãy may. Thuyïìn ài nhanh, öng laäo nhuáng hai baân tay xuöëng nûúác mùån vaâ cöë giûä àêìu oác tónh taáo. Nhòn nhûäng àaám mêy têìng vûún cao vaâ nhûäng daãi mêy tú bïn trïn, öng laäo biïët gioá nheå seä coân thöíi suöët àïm. Öng laäo thûúâng xuyïn nhòn con caá àïí chùæc chùæn laâ noá coá thûåc. Àêëy laâ giúâ àöìng höì àêìu tiïn trûúác khi con caá mêåp têën cöng. Con caá mêåp naây khöng phaãi laâ tònh cúâ. Noá ngoi lïn tûâ phña biïín sêu khi àaám mêy maáu àen sêîm àûúåc hònh thaânh röìi lan nhanh xuöëng vuâng nûúác sêu hún ngaân thûúác. Noá búi lïn rêët nhanh vaâ hoaân toaân bêët cêín àïën mûác àaä xeá tung mùåt nûúác xanh thùèm, nhao mònh trong aánh nùæng. Thoaáng chöëc, noá rúi toäm xuöëng biïín, bùæt muâi búi theo chiïëc thuyïìn vaâ con caá. Thónh thoaãng noá bõ laåc àûúâng. Nhûng noá lêåp tûác bùæt laåi muâi, hay möåt dêëu hiïåu gò àoá, röìi cêåt lûåc búi nhanh vïì hûúáng êëy. Noá laâ loaâi caá mêåp Mako cûåc lúán, cú thïí àûúåc cêëu truác àïí búi nhanh nhû bêët kò loaâi caá naâo búi nhanh nhêët trïn àaåi dûúng; moåi thûá trïn ngûúâi noá àïìu àeåp chó trûâ böå haâm. Lûng noá cuäng xanh nhû lûng loaâi caá kiïëm, buång noá aánh baåc, da àeåp vaâ boáng mûúåt. Thên hònh noá nom tûåa möåt con caá kiïëm, trûâ böå haâm àöì söå luác naây àang ngêåm chùåt khi lao nhanh mêëp meá mùåt nûúác, chiïëc vi cao ngöìng trïn lûng sûâng sûäng cùæt àöi mùåt biïín. Bïn trong cùåp möi àöi mñm chùåt cuãa böå haâm, taám haâng rùng nghiïng chïëch vaâo trong. Chuáng khöng phaãi laâ nhûäng chiïëc rùng bònh thûúâng coá hònh kim tûå thaáp nhû rùng cuãa nhûäng loaâi caá mêåp khaác. Hònh daång chuáng nhû ngoán tay cuãa con ngûúâi quùæp laåi khi bõ chuöåt ruát. Chuáng daâi gêìn bùçng ngoán tay öng laäo vaâ sùæc beán caã hai mùåt. Àêy laâ giöëng caá àûúåc cêëu taåo àïí ùn thõt têët caã caác loaâi caá khaác úã àaåi dûúng, chuáng nhanh nheån, khoãe maånh vaâ àûúåc trang bõ lúåi haåi àïën mûác chuáng chùèng coân coá bêët kyâ àöëi thuã naâo nûäa. Bêy giúâ khi bùæt àûúåc muâi roä hún, con caá tùng töëc, caái vi xanh vuân vuåt cùæt mùåt nûúác. Khi nhòn thêëy noá lao àïën, laäo biïët àêëy laâ con caá mêåp khöng hïì biïët súå haäi vaâ seä thûåc hiïån àuáng nhûäng gò noá muöën. Trong luác quan saát con caá mêåp tiïën àïën, laäo chuêín bõ cêy lao vaâ



buöåc dêy vaâo. Súåi dêy ngùæn búãi vò laäo àaä cùæt búát àïí buöåc con caá. Bêy giúâ, àêìu oác laäo tónh taáo, bònh thaãn; laäo coá nhiïìu quyïët têm nhûng laåi ñt hi voång. Caái quaá töët àeåp thò chùèng bïìn, laäo nghô. Khi theo doäi con caá mêåp àang àïën gêìn, laäo liïëc nhòn con caá kiïëm khöíng löì. Cûá nhû thïí laâ giêëc chiïm bao êëy, laäo nghô. Mònh khöng thïí ngùn noá àûâng têën cöng nhûng coá leä mònh seä giïët àûúåc noá. Dentuso, laäo nghô. Meå maây. Con caá mêåp aáp nhanh maån thuyïìn vaâ khi noá àúáp con caá, öng laäo tröng thêëy caái möìm röång, àöi mùæt kò laå vaâ haâm rùng böí àaánh caách möåt tiïëng khi noá cùæm phêåp vaâo chöî thõt phña trïn àuöi.

Àêìu con caá mêåp nhö khoãi mùåt nûúác, lûng noá cuäng àang bïình lïn vaâ öng laäo coá thïí nghe thêëy tiïëng da thõt tûâ con caá lúán bõ rûát àûát khi laäo cùæm phêåp muäi lao xuöëng àêìu con caá mêåp, ngay àiïím giao nhau giûäa nhûäng àûúâng keã ngang mùæt vaâ àûúâng chaåy thùèng tûâ muäi noá vùæt ra sau. Chùèng coá nhûäng àûúâng nhû vêåy àêu. Chó coá caái àêìu xanh nhêîy, nùång nïì, àöi mùæt lúán, tiïëng rùng nghiïën xuöëng, vaâ tiïëng keáo nuöët. Nhûng àêëy laâ võ trñ cuãa naäo vaâ öng laäo àaä àêm truáng. Laäo àêm bùçng caã hai baân tay tûáa maáu, döëc hïët sûác lûåc êën sêu muäi lao xuöëng. Laäo àêm khöng bùçng hi voång maâ bùçng quyïët têm vaâ caã loâng cùm hêån. Con caá trùçn mònh ra, öng laäo thêëy noá daåi ài vaâ khi lêåt ngûúâi sang phña kia, con caá tûå quêën súåi dêy quanh mònh hai voâng. Öng laäo biïët con caá àaä chïët nhûng noá khöng thûâa nhêån àiïìu àoá. Laát sau, nùçm phúi buång lïn trúâi, àuöi quêåt maånh, hai haâm rùng àúáp caåch caåch, con caá mêåp cùçn ài trïn mùåt nûúác nhû chiïëc thuyïìn àua. Chöî àuöi noá quêåt xuöëng, nûúác tung trùæng xoáa, ba phêìn tû ngûúâi noá nhö khoãi mùåt nûúác khi súåi dêy bõ keáo cùng, rung rung röìi bêåt àûát. Con caá mêåp nùçm im möåt luác trïn mùåt nûúác; öng laäo ngùæm noá. Röìi noá lùån xuöëng, rêët chêåm.

“Noá àúáp khoaãng hai mûúi cên röìi”, öng laäo noái lúán. Noá cuäng àoaåt luön muäi lao vaâ caã dêy nûäa, laäo nghô, coân bêy

giúâ, con caá cuãa mònh laåi chaãy maáu röìi nhûäng con khaác seä keáo àïën. Laäo chùèng coân muöën nhòn con caá thïm chuát naâo nûäa kïí tûâ luác noá bõ àúáp choác caã thõt da. Luác con caá bõ cùæn thò nhû thïí chñnh baãn thên laäo cuäng àang bõ cùæn. Nhûng ta àaä giïët con caá mêåp cùæn con caá cuãa ta, laäo nghô. Noá laâ con dentuso lúán nhêët maâ ta àaä tûâng thêëy. Chuáa chûáng giaám rùçng ta àaä thêëy nhiïìu con caá lúán. Caái quaá töët àeåp thò khoá bïìn, laäo nghô. Bêy giúâ mònh ûúác giaá maâ chuyïån naây chó nhû laâ möåt giêëc mú vaâ mònh chûa hïì cêu àûúåc con caá vaâ haäy coân

E. Hemingway 50


nùçm nguã möåt mònh trïn lúáp giêëy baáo loát giûúâng. Nhûng con ngûúâi sinh ra khöng phaãi àïí thêët baåi”, laäo noái.

“Con ngûúâi coá thïí bõ huãy diïåt chûá khöng thïí bõ khuêët phuåc”. Dêîu sao thò mònh cuäng lêëy laâm ên hêån vò àaä giïët chïët con caá, laäo nghô. Bêy giúâ sùæp àïën luác vêët vaã vaâ mònh thò laåi khöng coá lêëy möåt muäi lao. Con dentuso àêëy àöåc aác, nham hiïím, khoãe maånh vaâ liïìu lônh. Nhûng mònh thò laåi khön ngoan hún noá böåi phêìn. Coá leä khöng, laäo nghô. Coá leä mònh chó gioãi giang khi coân vuä khñ.

“Àûâng nghô nûäa, laäo giaâ aå”, öng laäo noái lúán. “Cûá giong buöìm theo hûúáng naây vaâ haäy sùén saâng àöëi àêìu khi sûå viïåc xaãy àïën”.

Nhûng mònh phaãi tû duy, laäo nghô. Búãi vò àêëy laâ têët caã nhûäng gò mònh coân laåi. Tû duy vaâ boáng chaây. Mònh khöng chùæc Di Maggio vô àaåi coá thñch caái caách mònh àêm muäi lao vaâo naäo con caá khöng? Viïåc êëy chùèng to taát gò, laäo nghô. Ai cuäng coá thïí laâm àûúåc. Nhûng anh ta coá nghô àöi tay ta cuäng can àaãm trong luác bõ thûúng nhû chûáng neã cûåa gaâ kia khöng? Ta khöng thïí biïët. Goát chên ta chûa bao giúâ mùæc bïånh gò caã chó trûâ höìi con caá nhaám cûåa chêm noåc vaâo khi bõ ta àaåp phaãi luác àang búi; noåc àöåc laâm tï liïåt caã phêìn chên dûúái vaâ nhûác nhöëi khöng taâi naâo chõu nöíi.

“Nghô vïì chuyïån gò vui vui ài, laäo giaâ úi”, laäo noái. “Luác naây cûá möîi phuát thò maây laåi gêìn àïën nhaâ hún. Mêët ài hai mûúi cên caá thò maây lûúát nheå hún”.

Khi vaâo àïën giûäa doâng nûúác thò laäo biïët roä chuyïån gò coá thïí xaãy ra. Nhûng luác naây thò chùèng thïí laâm àûúåc gò nûäa.

“ÛÂ, phaãi àêëy”, laäo noái lúán. “Ta coá thïí buöåc lûúäi dao vaâo àêìu möåt maái cheâo”.

Cùåp tay laái vaâo naách, chêån chên lïn dêy leâo buöìm laäo laâm ngay àiïìu àoá.

“Bêy giúâ”, laäo noái, “ta vêîn laâ möåt laäo giaâ. Nhûng ta àaä coá vuä khñ”.

Luác naây gioá maát rûúåi, laäo lûúát nhanh. Laäo chó nhòn phêìn phña trûúác cuãa con caá vaâ hi voång laåi loáe lïn. Coá maâ ngöëc múái khöng hi voång, laäo nghô. Thïm nûäa, mònh tin chùæc àêëy laâ töåi löîi. Àûâng nghô vïì töåi löîi nûäa, laäo nghô. Bêy giúâ, trûâ caái chuyïån töåi löîi ra thò cuäng àaä coá quaá àuã rùæc röëi röìi. Vaã chùng mònh àêu coá hiïíu gò vïì noá. Mònh àêu coá hiïíu gò vïì noá vaâ mònh cuäng khöng chùæc laâ mònh tin coá töåi löîi. Coá leä giïët con caá laâ töåi löîi. Mònh cûá cho laâ thïë mùåc duâ mònh laâm



àiïìu àoá àïí nuöi söëng mònh vaâ nhiïìu ngûúâi khaác. Nhûng nïëu thïë thò moåi viïåc àïìu laâ töåi löîi hïët. Àûâng nghô vïì töåi löîi nûäa. Àaä quaá muöån àïí ên hêån vaâ àaä coá nhiïìu ngûúâi àûúåc traã lûúng àïí laâm viïåc àoá. Cûá àïí hoå nghô vïì àiïìu àoá. Maây àûúåc sinh ra àïí laâm ngû dên nhû con caá kia àûúåc sinh ra àïí laâm caá. San Pedro laâ dên chaâi lûúái, cha cuãa Di Maggio vô àaåi cuäng vêåy. Búãi vò khöng coá gò àïí àoåc vaâ chùèng coá radio nïn laäo cûá nghô vïì moåi thûá coá liïn quan àïën laäo, laäo nghô lan man vaâ cûá tiïëp tuåc nghô vïì töåi löîi. Maây giïët con caá khöng chó àïí giûä maång söëng vaâ àïí àöíi lûúng thûåc, laäo nghô. Maây coân giïët noá vò loâng kiïu haänh vaâ vò maây laâ ngûúâi àaánh caá. Maây yïu noá khi noá coân söëng vaâ maây cuäng yïu noá sau àoá. Nïëu maây yïu con caá thò chùèng coá töåi löîi gò khi giïët noá. Coân gò nûäa khöng?

“Maây nghô quaá nhiïìu, laäo giaâ aå”, laäo noái lúán. Nhûng maây haã daå khi giïët con dentuso, laäo nghô. Noá söëng bùçng nhûäng con caá söëng nhû maây. Noá khöng phaãi laâ loaâi vêåt tòm thõt thöëi àïí ùn vaâ cuäng khöng phaãi laâ caái daå daây biïët búi nhû luä caá mêåp kia. Noá àeåp àeä, cao thûúång vaâ chùèng súå bêët cûá thûá gò.

“Ta giïët noá chó àïí tûå vïå”, öng laäo noái lúán. “Vaâ ta àaä giïët àûúåc noá”.

Ngoaâi ra, laäo nghô, bùçng caách naây hay caách khaác thò vaån vêåt cuäng saát haåi lêîn nhau. Nghïì cêu caá haåi ta y hïåt nhû àaä nuöi söëng ta vêåy. Thùçng beá giuáp ta söëng, laäo nghô. Ta chúá tûå lûâa döëi mònh quaá nhiïìu. Laäo cuái ngûúâi qua maån rûát mêíu thõt caá chöî con caá mêåp ngoaåm dûát. Laäo nhai vaâ caãm nhêån chêët caá vaâ muâi võ dïî chõu cuãa noá. Thõt con caá sùn, nhiïìu nûúác nhû chêët thõt suác vêåt, nhûng khöng àoã bùçng. Thõt con caá khöng dai, laäo biïët loaåi thõt naây seä àûúåc giaá cao nhêët trïn thõ trûúâng. Nhûng chùèng coá caách naâo ngùn khöng cho muâi caá toãa trong àaåi dûúng vaâ laäo biïët rùçng giai àoaån rêët cam go àang àïën gêìn. Gioá vêîn thöíi àïìu. Hûúáng gioá húi chuyïín sang Àöng Bùæc vaâ laäo biïët àiïìu àoá coá nghôa laâ gioá seä khöng tùæt. Nhòn thùèng phña trûúác, laäo chùèng hïì thêëy möåt laá buöìm, möåt boáng thuyïìn hay möåt laân khoái taâu naâo caã. Chó coá àaân caá chuöìn phoáng lïn tûâ dûúái muäi thuyïìn, bay giaåt sang phña kia vaâ nhûäng vïåt rong vaâng cuãa vuâng Nhiïåt Lûu. Thêåm chñ laäo khöng coân thêëy boáng daáng cuãa möåt con chim naâo nûäa. Trong suöët hai tiïëng àöìng höì, laäo laái thuyïìn ài vaâ sau khi tûåa ngûúâi sau laái, thónh thoaãng nhai möåt mêíu thõt caá kiïëm, cöë nghó ngúi àïí phuåc höìi sûác thò laäo nom thêëy con àêìu tiïn trong hai con caá mêåp.

E. Hemingway 52


“Ay”, laäo thöët lúán. Khöng thïí naâo diïîn nghôa àûúåc tûâ naây vaâ coá leä noá chó laâ thûá êm thanh vö tònh thöët lïn khi möåt ngûúâi caãm thêëy caái àinh xuyïn qua tay mònh ghim vaâo göî.

“Galanos”, laäo noái lúán. Bêy giúâ laäo múái tröng thêëy chiïëc vêy thûá hai baám sau con thûá nhêët; nhòn chiïëc vêy hònh tam giaác maâu nêu vaâ caách thûác quêîy àuöi, laäo nhêån daång àoá laâ loaâi caá-mêåp-muäi-xeãng. Chuáng bùæt àûúåc muâi, haáo hûác vaâ trong cún àiïn cuöìng do bõ caái àoái thöi thuác, chuáng laåc löëi röìi laåi huyïn naáo khi àõnh hûúáng muâi võ. Nhûng möîi luác chuáng laåi àïën gêìn hún. öng laäo buöåc chùåt dêy leâo buöìm, nïm kyä baánh laái. Röìi laäo cêìm maái cheâo àaä buöåc sùén lûúäi dao. Laäo raáng nêng lïn tûâ tûâ búãi hai baân tay laäo àang nhûác nhöëi. Röìi laäo cûá kheä buöng, nùæm maái cheâo àïí àöi tay quen dêìn. Luác naây laäo nùæm chùåt àïí chuáng quen vúái cún àau; khöng nao nuáng, laäo nhòn hai con caá mêåp àang àïën. Giúâ thò laäo coá thïí nhòn thêëy mêëy caái àêìu deåt, phùèng, nhoån nhû hai muäi xeãng vaâ nhûäng chiïëc öng vi bïn sûúân röång, viïìn choáp trùæng cuãa chuáng. Nhûäng con caá mêåp àaáng gheát, thöëi tha, nhûäng keã sùn tòm thõt chïët vaâ cuäng laâ nhûäng keã giïët thõt; khi àoái chuáng àúáp caã maái cheâo hay caã baánh laái cuãa con thuyïìn. Loaâi caá mêåp naây coá thïí cùæt àûát phùng chên vaâ chên cheâo cuãa loaâi ruâa khi chuáng nguã lú mú trïn mùåt nûúác; nïëu àoái thò chuáng têën cöng caã con ngûúâi dûúái nûúác dêîu cho ngûúâi êëy khöng coá muâi maáu caá hay chuát nhúát caá naâo trïn mònh.

“Ay”, öng laäo goåi. “Galanos! Haäy àïën àêy galanos”. Chuáng àïën nhûng laåi khöng theo kiïíu cuãa con Mako. Möåt

con lùæc mònh, lùån khuêët dûúái thên thuyïìn; laäo coá thïí nhêån thêëy chiïëc thuyïìn rung lïn khi noá àúáp vaâ rûát thõt con caá. Coân con kia giûúng àöi mùæt vaâng ti hñ nhòn laäo röìi haá röång caái moäm nhû nûãa voâng troân cuãa noá, bêët thònh lònh xaáp vaâo àúáp con caá ngay núi àaä bõ àúáp. Àûúâng nhùn hùçn roä trïn àónh àêìu nêu xaám vùæt ngûúåc ra sau núi naäo cuãa con caá mêåp nöëi vúái xûúng söëng, öng laäo cùæm muäi dao àêìu maái cheâo vaâo chöî êëy, ruát ra àêm vaâo àöi mùæt vaâng nhû mùæt meâo cuãa noá. Con caá mêåp buöng möìi, chòm xuöëng, nuöët vöåi chöî thõt àaä ngoaåm àûúåc trong cún hêëp höëi. Chiïëc thuyïìn vêîn cûá chao àaão búãi sûác taân phaá cuãa con caá mêåp coân laåi vaâo con caá; öng laäo buöng chuâng dêy leâo buöìm àïí con thuyïìn laång sang bïn laâm con caá mêåp phaãi hiïån ra. Khi nhòn thêëy, laäo cuái ngûúâi qua maån phoáng muäi dao vaâo noá. Laäo múái chó chaåm vaâo phêìn thõt búãi da caá mêåp rêët cûáng vaâ laäo khoá coá thïí thoåc sêu lûúäi dao xuöëng. Cuá àêm döåi laåi khöng chó laâm buöët àöi tay maâ coân laâm àau caã vai laäo nûäa. Nhûng con caá



mêåp laåi tröìi nhanh àêìu lïn, öng laäo àêm thùèng xuöëng àónh àêìu beåt khi muäi noá nhö khoãi mùåt nûúác, aáp chùåt vaâo con caá. Öng laäo ruát dao ra röìi àêm trúã laåi ngay chñnh chöî êëy. Noá vêîn baám chùåt con caá búãi böå haâm àaä ngoaåm vaâo, öng laäo àêm vaâo mùæt traái. Con caá mêåp vêîn cûá àeo cûáng.

“Khöng haã”?”, öng laäo noái röìi phoáng dao àêm vaâo giûäa àiïím nöëi xûúng söëng vaâ naäo. Luác naây, cuá àêm àaä dïî daâng, laäo caãm thêëy chöî xûúng suån vúä tan. Öng laäo ruát maái cheâo laách lûúäi dao vaâo giûäa haâm con caá mêåp, caåy múã. Laäo xoay lûúäi dao vaâ khi con caá mêåp buöng ra Laäo noái.

“Cuát ài galanos. Cûá chòm sêu caã ngaân thûúác. Ài maâ gùåp baån maây, hay gùåp con meå maây êëy”.

Öng laäo chuâi lûúäi dao röìi àùåt cêy cheâo nùçm xuöëng. Laäo tòm dêy leâo buöìm, caánh buöìm no gioá, laäo àûa con thuyïìn vaâo búâ.

“Boån chuáng àaä xúi hïët möåt phêìn tû con caá, maâ laåi vaâo chöî thõt ngon nhêët nûäa cú chûá”, laäo noái lúán. “Giaá maâ àêy chó laâ giêëc möång vaâ ta chûa hïì cêu àûúåc noá. Ta lêëy laâm tiïëc vïì àiïìu àoá, caá aâ. Noá khiïën moåi chuyïån hoãng beát caã röìi”.

Laäo ngûâng laåi vaâ bêy giúâ khöng muöën nhòn con caá nûäa. Kiïåt maáu vaâ bïình böìng trïn soáng, tröng con caá coá maâu baåc xón cuãa lúáp thuãy traáng gûúng nhûng nhûäng caái soåc cuãa noá vêîn roä neát.

“Leä ra ta àûâng nïn ài quaá xa, caá aâ”, laäo noái. “Khöng nïn àöëi vúái maây vaâ caã àöëi vúái ta. Ta lêëy laâm tiïëc, caá aâ”. Naâo, laäo tûå nhuã. Haäy nhòn súåi dêy buöåc dao xem noá coá bõ àûát khöng. Röìi chuêín bõ sùén saâng búãi vò nhûäng con khaác seä àïën.

“Giaá maâ mònh coá hoân àaá maâi dao”, laäo noái sau luác kiïím tra xong súåi dêy buöåc lûúäi dao vaâo maái cheâo.

“Leä ra mònh nïn mang theo hoân àaá êëy”. Leä ra maây phaãi mang theo nhiïìu thûá, laäo nghô. Nhûng maây àaä khöng mang, laäo giaâ úi. Giúâ thò khöng phaãi luác nghô vïì nhûäng thûá maây mang hay khöng mang. Haäy nghô vïì nhûäng viïåc maây coá thïí xoay xúã vúái nhûäng duång cuå coá sùén úã àêy.

“Maây rùn baão tao quaá nhiïìu lúâi hay húám röìi àêëy”, laäo noái lúán. “Tao mïåt moãi lùæm röìi”. Laäo cùåp tay laái vaâo naách vaâ nhuáng caã

hai baân tay xuöëng nûúác khi con thuyïìn lûúát vïì phña trûúác.

E. Hemingway 54


“Laåy Chuáa, caái con cuöëi cuâng êëy àúáp múái nhiïìu laâm sao”, laäo noái.

“Nhûng bêy giúâ con thuyïìn àaä nheå hún nhiïìu”. Laäo khöng muöën nghô àïën caái buång dûúái raách naát cuãa con caá. Laäo biïët möîi cuá giêåt rung cuãa con caá mêåp thò möåt maãng thõt bõ rûát ài vaâ bêy giúâ con caá laåi àïí laåi möåt vïåt maáu loang röång, traãi daâi nhû con àûúâng cao töëc trïn àaåi dûúng cho hoå haâng luä lô nhaâ caá mêåp kia. Con caá naây coá thïí nuöi söëng möåt ngûúâi suöët caã muâa àöng, laäo nghô. Àûâng nghô vïì àiïìu àoá nûäa. Haäy nghó ngúi vaâ xoa dõu àöi tay àïí baão vïå chöî thõt caá coân laåi. Bêy giúâ vúái têët caã khöëi muâi võ êëy trong nûúác, muâi maáu tûâ àöi tay mònh seä chùèng nghôa lyá gò caã. Vaã laåi chuáng khöng chaãy nhiïìu maáu. Bêët kò vïët cùæt naâo cuäng àêu phaãi hoaân toaân vö giaá trõ. Khöng chûâng, chöî maáu chaãy kia seä ngùn baân tay traái khoãi chûáng chuöåt ruát. Bêy giúâ mònh coá thïí nghô vïì caái gò nhó? Laäo nghô. Chùèng gò caã. Mònh phaãi khöng suy nghô vaâ chúâ àúåi nhûäng con sùæp àïën. Giaá maâ chuyïån naây chó laâ giêëc mú thêåt, laäo nghô. Nhûng ai biïët àûúåc? Khöng chûâng noá laåi hoáa ra töët laânh. Con caá mêåp tiïëp theo ài möåt mònh, thuöåc loaâi muäi-xeãng. Noá lao túái nhû con lúån xöng vaâo maáng ùn nïëu con lúån êëy coá caái moäm röång àuã àïí baån àuát loåt àêìu mònh vaâo. Öng laäo chúâ noá àúáp con caá röìi phoáng muäi dao àêìu maái cheâo vaâo naäo noá. Con caá mêåp trùçn maånh ngûúâi ra sau, luác noá lùn troân lûúäi dao gaäy. Öng laäo cêìm lêëy tay laái. Thêåm chñ laäo cuäng chùèng buöìn nhòn con caá mêåp àöì söå tûâ tûâ chòm xuöëng nûúác, luác àêìu coân giûä nguyïn kñch cúä, röìi nhoã dêìn chó coân möåt chêëm nhoã. Caãnh êëy luön hêëp dêîn laäo. Nhûng bêy giúâ laäo cuäng chùèng buöìn liïëc mùæt nhòn.

“Bêy giúâ ta coân cêy saâo moác”, laäo noái. “Nhûng cêy saâo êëy chùèng giuáp ñch gò nhiïìu. Ta cuäng coân hai

maái cheâo, tay laái vaâ caái chaây ngùæn”. Giúâ thò chuáng thùæng ta röìi, laäo nghô. Coân ta thò àaä quaá giaâ àïí coá thïí vung chaây àêåp chïët luä caá mêåp kia. Nhûng ta seä cöë cêìm cûå nïëu trong tay coân hai maái cheâo, caái chaây ngùæn vaâ tay laái. Laäo laåi nhuáng tay xuöëng biïín. Chiïìu àang xïë, laäo chùèng nhòn thêëy gò caã ngoaâi mùåt biïín vaâ bêìu trúâi. Gioá thöíi maånh hún luác trûúác, vaâ laäo hi voång chùèng mêëy chöëc laäo seä vïì àïën àêët liïìn.

“Maây àaä raä rúâi, laäo giaâ kia”, laäo noái. “Maây raä rúâi àïën têån xûúng tuãy”. Luä caá mêåp khöng tiïëp tuåc

têën cöng maäi cho àïën ngay trûúác khi mùåt trúâi lùån. Öng laäo nhòn



thêëy mêëy chiïëc vi xaám lao theo vïåt húi röång maâ con caá kiïëm hùèn àaä àïí laåi trong nûúác. Chuáng thêåm chñ khöng theâm taãn ra àaánh húi. Cuâng saánh àöi, chuáng búi thùèng àïën con thuyïìn. Laäo cheân tay laái, buöåc chùåt dêy leâo buöìm röìi àûa tay xuöëng àuöi thuyïìn tòm caái chaây. Àêëy laâ khuác caán àûúåc cûa tûâ maái cheâo gaäy, daâi chûâng taám têëc. Laäo chó coá thïí sûã duång noá hiïåu quaã bùçng möåt tay búãi chöî tay nùæm cuãa noá chó vûâa vùån vúái möåt baân tay; tay phaãi laäo àaä nùæm chùæc caái chaây trong luác laäo nhòn luä caá mêåp xöng àïën. Caã hai con thuöåc loaâi galanos. Mònh phaãi àïí con àêìu tiïn ngoùåm chùåt röìi múái nïån noá vaâo ngay giûäa muäi hay giaä thùèng vaâo àónh àêìu, laäo nghô. Hai con caá mêåp cuâng tiïën saát vaâ khi thêëy con gêìn laäo haá möìm cùæn phêåp vaâo bïn lûúân aánh baåc cuãa con caá thò laäo nêng cao caái chaây, döëc sûác bònh sinh giaáng ngay xuöëng àónh àêìu röång cuãa con caá mêåp. Khi chaåm xuöëng, laäo caãm thêëy caái chaây chuâng laåi nhû chaåm phaãi lúáp cao su rùæn. Nhûng laäo cuäng caãm nhêån àûúåc àöå cûáng cuãa xûúng röìi laäo giaáng thïm möåt àoân cêåt lûåc vaâo choáp muäi cuãa con caá mêåp khi noá trûúåt khoãi con caá. Con caá mêåp kia cûá nhaâo vaâo taáp röìi luâi ra, bêy giúâ noá laåi ngoaác to möìm xöng vaâo. Öng laäo coá thïí nhòn thêëy nhûäng daãi thõt caá keáo thaânh vïåt trùæng trong khoáe haâm con caá mêåp khi noá lao vaâo con caá kiïëm vaâ khúáp moäm xuöëng. Laäo chöìm ngûúâi böí möåt àoân nhûng chó truáng vaâo àêìu noá, con caá mêåp nhòn laäo röìi bûát nöët chöî thõt àaä bõ cùæn rúâi ra. Öng laäo laåi vung chaây giaä xuöëng khi noá laãng ra nuöët, caái chaây chó àaánh truáng lúáp thõt daây, chùæc nhû cao su.

“Nhaâo vö ài, GALANOS”, öng laäo noái. “Haäy laåi nhaâo vö xem”. Con caá mêåp xöëc thùèng túái vaâ khi noá

vêåp haâm xuöëng, laäo giaáng cho noá möåt chaây. Laäo giaáng cêåt lûåc tûâ àöå cao maâ laäo coá thïí nêng caái chaây hïët cúä. Lêìn naây laäo caãm nhêån àûúåc lúáp xûúng soå, röìi laäo laåi quêåt tiïëp vaâo ngay chöî êëy trong luác con caá mêåp lúâ àúâ keáo àûát miïëng thõt chòm xuöëng. Öng laäo chúâ noá laåi xöng àïën nhûng chùèng thêëy tùm húi àêu caã. Röìi laäo thêëy möåt con àang lûúån voâng trïn mùåt nûúác. Laäo khöng thêëy vi cuãa con kia. Mònh khöng hi voång giïët àûúåc chuáng, laäo nghô. Nhû mònh coá thïí laâm thuúã coân trai treã. Nhûng mònh àaä àaánh chuáng bõ thûúng nùång vaâ caã hai con caá mêåp êëy àïìu àaä choaáng vaáng. Nïëu mònh coá thïí cêìm caái chaây bùçng caã hai tay thò chùæc mònh àaä haå guåc con àêìu tiïn röìi. Thêåm chñ ngay caã bêy giúâ, laäo nghô. Laäo chùèng muöën nhòn con caá. Laäo biïët noá àaä bõ huãy hoaåi mêët möåt nûãa. Mùåt trúâi àaä lùån trong luác laäo àang kõch chiïën vúái hai con caá mêåp.

E. Hemingway 56


“Chöëc nûäa trúâi seä töëi”, laäo noái. “Röìi mònh seä nhòn thêëy aánh àeân Havana. Nïëu mònh ài quaá

xa vïì hûúáng Àöng thò mònh cuäng thêëy aánh àeân cuãa möåt trong nhûäng baäi biïín múái”. Bêy giúâ mònh khöng coân xa quaá nûäa, laäo nghô. Mònh hy voång khöng coá ai phaãi lo lùæng nhiïìu. Dô nhiïn chó coá möîi thùçng beá lo maâ thöi. Nhûng mònh chùæc noá vêîn tin tûúãng. Nhiïìu baån chaâi luöëng tuöíi cuäng seä lo lùæng. Nhiïìu ngûúâi khaác cuäng vêåy, laäo nghô. Mònh söëng trong möåt thaânh phöë nghôa tònh. Laäo khöng thïí noái chuyïån vúái con caá àûúåc nûäa búãi leä noá àaä bõ xêu xeá naát tûúm caã röìi. Laát sau àêìu laäo chúåt naãy ra yá tûúãng.

“Nûãa con caá kia úi”, laäo noái. “Caá aâ, trûúác khi maây laâ thïë àêëy. Ta ên hêån vò àaä ài quaá xa.

Ta àaä huãy hoaåi caã hai chuáng mònh. Nhûng chuáng ta àaä tiïu diïåt àûúåc nhiïìu caá mêåp, maây vaâ ta, àaä àaánh troång thûúng nhiïìu con khaác. Maây àaä tûâng giïët àûúåc bao nhiïu con, húäi anh baån caá giaâ kia? Caái lûúäi kiïëm trïn àêìu maây chùèng phaãi vö cúá maâ àûúåc sinh ra nhû thïë”. Laäo thñch tûúãng tûúång vïì con caá vaâ nhûäng gò noá coá thïí laâm àöëi vúái möåt con caá mêåp nïëu noá àûúåc tûå do búi löåi. Coá leä mònh nïn cùæt caái lûúäi kiïëm àïí duâng laâm vuä khñ chiïën àêëu, laäo nghô. Nhûng chùèng coá caái ròu nhoã hay con dao naâo caã. Nhûng nïëu ta coá vaâ coá thïí buöåc noá vaâo maái cheâo thò àêëy múái àñch thûåc laâ vuä khñ. Röìi chuáng ta seä cuâng chiïën àêëu vúái boån chuáng. Bêy giúâ maây seä laâm gò nïëu boån chuáng keáo àïën vaâo ban àïm? Maây coá thïí laâm gò?

“Chöëng laåi chuáng”, laäo noái. “Mònh seä chöëng laåi chuáng cho àïën luác chïët”. Nhûng luác naây,

trong boáng töëi, khöng möåt quêìng saáng lêëp laánh, khöng möåt aánh àiïån, chó coá gioá vaâ con thuyïìn lûäng thûäng tröi, laäo caãm nhêån nhû thïí laäo àaä chïët tûå bao giúâ. Laäo aáp hai baân tay vaâo nhau, súâ vaâo loâng baân tay. Chuáng chûa chïët vaâ laäo coá thïí caãm nhêån nöîi àau àúán bùçng caách àún giaãn laâ nùæm, múã àöi baân tay. Laäo ngaã ngûúâi tûåa lïn àuöi thuyïìn vaâ biïët mònh chûa chïët. Àöi vai àaä maách laäo àiïìu àoá. Mònh nhúá àoåc têët caã nhûäng baâi kinh khi mònh bùæt àûúåc con caá, laäo nghô. Nhûng luác naây, mònh àaä quaá mïåt àïí àoåc nöíi nûäa röìi. Töët hún laâ mònh nïn lêëy caái bao àùæp lïn vai.

Laäo nùçm xuöëng phña sau thuyïìn, tay vêîn laái vaâ mùæt doäi nhòn quêìng saáng hùæt lïn nïìn trúâi. Mònh coân möåt nûãa, laäo nghô. Coá leä vêån may seä àïën giuáp mònh mang nûãa con caá naây vaâo búâ. ñt ra thò



mònh cuäng phaãi coá chuát may mùæn naâo àêëy. Khöng, laäo noái. Cûá ài quaá xa thïë naây thò maây àaä tûå laâm töín haåi caái vêån may cuãa maây röìi.

“Àûâng coá ngöëc”, laäo noái lúán. “Cöë maâ thûác vaâ laái thuyïìn ài. Khöng chûâng maây laåi gùåp may

nhiïìu àêëy”. “Ta muöën mua möåt ñt may mùæn nïëu noá àûúåc baán úã bêët cûá núi

naâo”, laäo noái. Thïë ta lêëy gò àïí mua noá àêy? Laäo tûå hoãi. Ta coá thïí mua noá bùçng ngoån lao mêët, con dao gaäy vaâ àöi tay bõ thûúng û?

“Maây coá thïí”, laäo noái. “Maây cöë mua noá bùçng taám mûúi tû ngaây ài biïín. Suyát nûäa noá

àaä àûúåc baán cho maây”. Mònh àûâng nghô vúá vêín nûäa, laäo nghô. Vêån may laâ thûá àïën vúái vö vaân daáng veã, ai coá thïí nhêån diïån ra noá? Dêîu sao thò mònh seä nhêån möåt ñt trong bêët cûá hònh thûác naâo vaâ traã bêët kyâ giaá naâo maâ ngûúâi baán àoâi hoãi. Giaá maâ mònh coá thïí nhòn thêëy aánh àiïån, laäo nghô. Mònh ao ûúác quaá nhiïìu. Nhûng àêëy laâ thûá mònh cêìn bêy giúâ. Laäo cöë xoay trúã cho thoaãi maái àïí laái thuyïìn vaâ nhúâ nöîi àau nhûác laäo biïët mònh chûa chïët. Vaâo khoaãng mûúâi giúâ töëi, laäo tröng thêëy aánh àeân thaânh phöë hùæt xuöëng nûúác. Thoaåt tiïn, àêëy chó laâ thûá aánh saáng mang maáng trïn bêìu trúâi nhû trûúác luác mùåt trùng moåc. Thoaáng chöëc chuáng hiïån roä ra úã àùçng kia àaåi dûúng, luác naây àang dêåy soáng theo chiïìu gioá maånh. Laäo laái thùèng vaâo giûäa quêìng saáng, laäo nghô chùèng mêëy chöëc kïí tûâ luác naây laäo seä chaåm àïën meá doâng nûúác. Giúâ thò àaä xong, laäo nghô. Coá leä chuáng seä laåi têën cöng ta. Nhûng trong àïm töëi, khöng möåt têëc sùæt trong tay, con ngûúâi coá thïí laâm gò àïí chöëng laåi chuáng? Luác naây laäo àaä tï cûáng, nhûác nhöëi vaâ caái giaá laånh ban àïm caâng laâm nhûäng vïët thûúng vaâ têët caã nhûäng chöî xêy xaát trïn khùæp cú thïí laäo àau buöët. Mònh hy voång laâ seä khöng coân chaåm traán vúái chuáng, laäo nghô. Mònh rêët hy voång mònh khöng phaãi chaåm traán laåi vúái boån chuáng. Nhûng vaâo luác nûãa àïm laäo phaãi chiïën àêëu vaâ lêìn naây laäo biïët cuöåc chiïën àêëu laâ vö voång. Chuáng keáo àïën caã àaân, laäo chó nhòn thêëy nhûäng àûúâng nûúác do vêy chuáng xeã búi vaâ nhûäng vïåt lên tinh khi chuáng quùng mònh vaâo con caá. Laäo nïån chaây xuöëng mêëy caái àêìu, nghe tiïëng rùng bêåp vaâ caãm thêëy con thuyïìn chao àaão khi chuáng luöìn xuöëng dûúái. Laäo vung chaây tuyïåt voång vaâo bêët cûá chöî naâo laäo coá thïí phoãng àoaán hoùåc nghe thêëy, röìi laäo caãm thêëy coá caái gò àoá toám lêëy caái chaây, löi tuöåt ài. Laäo giêåt caái tay laái ra khoãi öí laái, cêìm caã hai tay àêm, böí doåc liïn höìi kò trêån. Nhûng bêy giúâ boån chuáng laåi

E. Hemingway 58


döìn hïët àïën àùçng muäi thuyïìn, lêìn lûúåt thay phiïn nhau, hay caã boån cuâng xöng vaâo xêu xeá con caá, chöî thõt chuáng rûát àûúåc lêëp laánh dûúái nûúác khi chuáng trúã mònh àïí laåi lao vaâo. Cuöëi cuâng möåt con xaáp àïën àúáp vaâo caái àêìu caá, laäo biïët thïë laâ hïët. Laäo vung tay laái quêåt ngang àêìu con caá mêåp chöî böå haâm bõ keåp cûáng trong xûúng àêìu con caá kiïëm maâ khöng thïí rûát ra àûúåc. Laäo quêåt lêìn nûäa, thïm lêìn nûäa, röìi thïm nûäa. Laäo nghe tiïëng caái tay laái gaäy; duâng phêìn gaäy lúãm chúãm, laäo àêm vaâo con caá mêåp. Caãm thêëy àoaån tay laái cùæm phêåp vaâo, laäo biïët noá sùæc röìi thoåc sêu xuöëng. Con caá mêåp buöng ra, lùn mònh ài. Àêëy laâ con cuöëi cuâng cuãa àaân caá mêåp. Chùèng coân gò nûäa àïí chuáng xêu xeá. Luác naây laäo nùång nïì thúã vaâ caãm thêëy coá võ laâ laå trong miïång. Võ êëy ngoân ngoåt vaâ coá muâi tanh àöìng; laäo thoaáng lo súå. Nhûng chöî muâi võ êëy khöng nhiïìu. Laäo khaåc nhöí xuöëng àaåi dûúng röìi noái:

“Àúáp ài, luä galanos kia. Vaâ haäy tûúãng tûúång rùçng boån maây àaä giïët chïët möåt con ngûúâi”. Bêy giúâ laäo biïët mònh àaä baåi trêån hoaân toaân, khöng thïí naâo cûáu vaän nöíi; laäo quay laåi àùçng laái, tòm àoaån tay laái gaäy lúãm chúãm coân àuã daâi àïí lùæp vaâo öí laái, àûa thuyïìn vaâo búâ. Laäo khoaác caái bao qua vai röìi laái thuyïìn theo hûúáng cuä. Bêy giúâ, tay laái laäo nheå bùéng vaâ laäo chùèng coân nghô hay thoaáng chuát vûúng vêën gò nûäa. Luác naây laäo quïn hïët moåi chuyïån vaâ chó têåp trung àûa con thuyïìn vaâo bïën kheáo leáo vaâ an toaân. Trong àïm, àaân caá mêåp keáo àïën gùåm böå xûúng nhû kiïíu ai àoá nhùåt nhûäng mêíu baánh vuån trïn baân. Öng laäo chùèng buöìn bêån têm àïën chuáng vaâ cuäng khöng àïí yá àïën bêët cûá chuyïån gò ngoaâi viïåc laái thuyïìn. Bêy giúâ laäo chó lûu yá àïën àöå lûúát nheå vaâ àùçm cuãa con thuyïìn khi khöng coân phaãi àeo thïm caái gaánh nùång bïn mònh.

Con thuyïìn vêîn coân töët, laäo nghô. Noá cuäng chùæc vaâ chùèng hû haåi gò ngoaâi caái tay laái. Caái àoá thò dïî thay. Bêy giúâ laäo coá thïí nhêån thêëy laäo àaä vaâo giûäa doâng chaãy; laäo tröng thêëy aánh àeân trïn nhûäng baäi biïín doåc búâ. Laäo biïët bêy giúâ laäo àang úã àêu vaâ löëi vïì thò chùèng coân laâ vêën àïì gò nûäa. Ngêîm cho cuâng thò gioá laâ baån cuãa ta, laäo nghô. Röìi laäo nghô tiïëp, chó àöi khi. Vaâ caã àaåi dûúng bao la vúái nhûäng ngûúâi baån lêîn keã thuâ cuãa ta. Vaâ giûúâng chiïëu nûäa, laäo nghô. Giûúâng laâ baån cuãa ta. Chó coá giûúâng thöi, laäo nghô. Giûúâng chiïëu hùèn laâ viïåc troång àaåi. Àún giaãn laâm sao khi maây bõ àaánh baåi, laäo nghô. Ta chûa hïì hònh dung chuyïån êëy laåi àún giaãn àïën thïë. Caái gò laâm maây thêët baåi, laäo nghô.

“Chùèng gò caã”, laäo noái lúán.



“Ta àaä ài quaá xa”. Khi àûa àûúåc thuyïìn vïì caái bïën nhoã, àeân núi Terrace àaä tùæt, laäo biïët moåi ngûúâi àaä ài nguã. Gioá khöng ngûâng lúán thïm vaâ bêy giúâ àang thöíi maånh. Nhûng phña trong bïën caãng vêîn yïn aã, laäo cêåp thuyïìn vaâo con laåch nhoã, àêìy soãi bïn dûúái ghïình àaá. Do khöng coá ngûúâi giuáp nïn laäo döëc sûác àêíy con thuyïìn lïn àïën mûác khaã nùng cho pheáp. Röìi laäo nhaãy ra buöåc thuyïìn vaâo möåt taãng àaá. Laäo haå buöìm, quêën laá buöìm laåi vaâ buöåc chùåt. Röìi laäo vaác cöåt buöìm dúåm chên leo lïn. Chó àïën khi êëy laäo múái biïët cú thïí laäo raä rúâi àïën mûác naâo. Laäo dûâng laåi nghó möåt laát, ngoaái nhòn vaâ thêëy aánh àeân àûúâng phaãn chiïëu lïn caái àuöi to kïình cuãa con caá àang dûång thùèng àûáng bïn caånh àuöi thuyïìn. Laäo thêëy caái xûúng söëng vaåch thaânh àûúâng thùèng truåi trêìn, trùæng hïëu vaâ caái àêìu àöì söå vaâ àen ngoâm vúái lûúäi kiïëm nhö thùèng túái trûúác maâ chùèng coân tñ thõt da naâo. Laäo laåi tiïëp tuåc leo, lïn àïën àónh döëc laäo ngaä röìi nùçm möåt laát, cöåt buöìm vêîn vùæt ngang qua vai. Laäo gûúång àûáng dêåy. Nhûng viïåc êëy laåi quaá khoá nïn laäo cûá vaác cöåt buöìm ngöìi àoá nhòn con àûúâng. Àùçng xa, möåt con meâo àang bùng qua àûúâng tòm kiïëm caái gò àoá, laäo nhòn noá. Laát sau laäo chó nhòn con àûúâng. Cuöëi cuâng laäo àùåt cöåt buöìm xuöëng, àûáng dêåy. Laäo dûång cöåt buöìm, vaác lïn vai röìi tiïëp tuåc ài. Laäo phaãi ngöìi nghó nùm lêìn trûúác khi vïì àïën lïìu. Vaâo trong lïìu, laäo dûång cöåt buöìm tûåa vaâo tûúâng. Laäo tòm trong boáng töëi ra chai nûúác vaâ uöëng möåt nguåm. Röìi laäo nùçm xuöëng giûúâng. Laäo keáo caái mïìn àùæp qua vai, xuöëng lûng röìi chên; laäo nùçm nguã uáp mùåt lïn lúáp baáo, hai tay dang röång, loâng baân tay ngûãa lïn. Saáng höm sau, khi thùçng beá nhòn vaâo lïìu, öng laäo àang nguã. Trúâi àang nöíi gioá lúán àïën nöîi thuyïìn cêu khöng thïí ra khúi; thùçng beá dêåy muöån röìi taåt qua lïìu öng laäo nhû noá thûúâng laâm vaâo möîi buöíi saáng. Thùçng beá thêëy öng laäo àang thúã vaâ khi nhòn vaâo àöi baân tay, noá bêåt khoác. Noá roán reán bûúác ra ài mua caâ phï mang vïì; suöët con àûúâng döëc noá cûá thöín thûác maäi. Nhiïìu ngûúâi àaánh caá quêy quanh con thuyïìn, ngùæm nhòn caái vêåt àûúåc buöåc bïn maån, möåt ngûúâi xùæn quêìn löåi xuöëng nûúác duâng dêy ào chiïìu daâi böå xûúng. Thùçng beá khöng xuöëng àêëy. Noá àaä àïën tûâ trûúác vaâ möåt trong nhûäng ngûúâi àaánh caá thay noá tröng höå con thuyïìn.

“Baác êëy sao röìi?”, möåt trong nhûäng ngûúâi àaánh caá hoãi voång lïn.

“Àang nguã”, thùçng beá àaáp. Noá khöng bêån têm àïën viïåc moåi ngûúâi nhòn thêëy noá khoác.

“Àûâng àïí ai àïën quêëy rêìy öng”.

E. Hemingway 60


“Tûâ muäi àïën àuöi, con caá daâi gêìn saáu meát”, ngûúâi àang ào xûúáng lïn.

“Chaáu chùæc laâ thïë”, thùçng beá noái. Noá ài vaâo Terrace vaâ hoãi mua möåt lon caâ phï. “Thêåt noáng vaâ cho nhiïìu sûäa, àûúâng vaâo”. “Cêìn gò nûäa khöng?” “Thûa khöng. Àïí laát nûäa chaáu xem öng coá thïí ùn àûúåc gò”. “Con caá thêåt ra troâ”, chuã khaách saån noái. “Chûa tûâng coá möåt con caá naâo nhû thïë. Kïí caã hai caái con

àaáng mùåt maâ chaáu bùæt höm qua”. “Mêëy con caá queân cuãa chaáu êëy maâ”, thùçng beá noái röìi laåi khoác. “Chaáu coá muöën uöëng chuát gò khöng?”, chuã khaách saån hoãi. “Thûa khöng”, thùçng beá àaáp. “Nhúâ baác nhùæc höå hoå àûâng àïën quêëy rêìy öng Santiago. Chaáu

seä quay laåi”. “Chuyïín höå lúâi hoãi thùm cuãa baác àïën öng laäo”. “Caám ún baác”. Thùçng beá mang lon caâ phï noáng lïn lïìu öng laäo vaâ ngöìi

xuöëng bïn caånh cho àïën khi laäo thûác giêëc. Coá luác, tröng öng laäo nhû thïí sùæp tónh dêåy. Nhûng laäo laåi chòm vaâo giêëc nguã vuâi; coân thùçng beá thò ài qua àûúâng hoãi mûúån ñt cuãi vïì hêm noáng caâ phï. Röët cuöåc thò laäo cuäng thûác giêëc.

“Öng khoan ngöìi dêåy haäy”, thùçng beá noái. “Cûá uöëng caái naây ài àaä”. Noá roát möåt ñt caâ phï ra laá.

Öng laäo nhòn chöî caâ phï röìi uöëng. “Chuáng àaánh baåi öng, Manolin aâ”, laäo noái. “Chuáng thêåt sûå àaä

àaánh baåi öng”. “Noá khöng àaánh baåi àûúåc öng. Kïí caã con caá”. “Anh Pedrico

àang tröng thuyïìn vaâ duång cuå. Öng àõnh laâm gò vúái caái àêìu caá kia?”

“Àïí Pedrico cheã ra duâng bêîy caá”. “Thïë coân lûúäi kiïëm?”



“Nïëu chaáu thñch thò giûä lêëy”. “Chaáu thñch lûúäi kiïëm”, thùçng beá noái. “Bêy giúâ öng chaáu ta phaãi lïn kïë hoaåch cho nhûäng viïåc khaác”. “Hoå coá tòm öng khöng?” “Dô nhiïn. Caã thuyïìn tuêìn tra búâ biïín lêîn maáy bay”. “Àaåi dûúng vö cuâng vö têån, thuyïìn cêu thò quaá û nhoã beá nïn

khoá nhòn thêëy”, öng laäo noái. Laäo nhêån thêëy àûúåc noái chuyïån vúái ai àoá thò dïî chõu hún phaãi tûå noái vúái chñnh baãn thên mònh hay vúái biïín caã.

“Öng nhúá chaáu”, laäo noái. “Chaáu bùæt àûúåc mêëy con?” “Höm àêìu àûúåc möåt con. Höm thûá hai àûúåc möåt vaâ höm thûá

ba àûúåc hai”. “Gioãi lùæm”. “Bêy giúâ öng chaáu ta laåi cuâng ài cêu”. “Àûâng. Öng khöng gùåp may mùæn. Öng chùèng coân may chuát

naâo”. “Vûát quaách caái chuyïån may ruãi êëy ài”, thùçng beá noái. “Chaáu seä

mang vêån may cuãa chaáu theo”. “Gia àònh chaáu seä noái gò?” “Chaáu khöng quan têm. Höm qua chaáu bùæt àûúåc hai con.

Nhûng bêy giúâ öng chaáu ta seä ài cêu cuâng nhau búãi chaáu coân phaãi hoåc hoãi nhiïìu àiïìu”.

“Ta phaãi reân möåt ngoån lao àêm caá thêåt töët vaâ luön mang theo trïn thuyïìn. Chaáu nïn cùæt möåt lûúäi dao tûâ laá theáp giaãm soác cuãa chiïëc xe Ford cuä. Chuáng ta coá thïí maâi noá úã Guanabacoa. Phaãi maâi sùæc chûá àûâng mang nung lûãa keão noá seä gaäy. Dao cuãa öng àaä gaäy”.

“Chaáu seä cùæt con dao khaác vaâ mang laá theáp êëy ài maâi. Chùèng biïët àúåt briaåa lúán naây seä keáo daâi mêët mêëy ngaây?”

“Coá leä ba höm. Khöng chûâng lêu hún àêëy”. “Chaáu seä chuêín bõ sùén saâng àuã moåi thûá”, thùçng beá noái. “Öng

nhúá chùm soác hai baân tay cho laânh”. “Öng biïët caách chûäa trõ. Höìi àïm öng khaåc ra caái gò àoá thêåt laå

vaâ caãm thêëy caái gò àoá trong ngûåc bõ vúä”.

E. Hemingway 62


“Cuäng àïí caái àoá bònh phuåc luön”, thùçng beá noái. “Öng haäy nùçm nghó ài, öng aå; chaáu seä mang chiïëc sú mi saåch cuãa öng àïën cho öng. Thïm caái gò àoá àïí ùn”.

“Nhúá mang bêët cûá túâ baáo naâo trong khoaãng thúâi gian öng ài vùæng àïën nheá”, öng laäo dùån.

“Öng phaãi khoãe laåi thêåt nhanh vò coân nhiïìu thûá chaáu cêìn phaãi hoåc vaâ öng coá thïí daåy chaáu moåi àiïìu. Chùæc öng àaä chõu àûång quaá nhiïìu?”

“Nhiïìu lùæm”, öng laäo àaáp. “Chaáu seä mang thûác ùn vaâ baáo àïën”, thùçng beá noái. “Öng cûá

nghó cho laåi sûác. Chaáu seä mua thuöëc chûäa tay tûâ hiïåu thuöëc nûäa”. “Àûâng quïn baão Pedrico caái àêìu caá öng cho anh êëy àêëy”. “Vêng. Chaáu nhúá”. Khi thùçng beá ra khoãi cûãa, ài xuöëng con àûúâng raãi àaá san hö

vuån, noá laåi khoác. Chiïìu höm êëy coá àoaân du khaách úã Terrace vaâ nhòn xuöëng khoaãng nûúác ngöín ngang lon bia röîng vaâ xaác caá nhöìng, möåt ngûúâi phuå nûä tröng thêëy böå xûúng söëng daâi, trùæng phau, cûåc lúán vúái chiïëc àuöi àöì söå dñnh àùçng cuöëi dêåp dïình, àung àûa theo laân soáng trong luác gioá Àöng thöíi trïn vuâng biïín cöìn soáng khöng ngúát phña ngoaâi cûãa caãng.

“Caái gò kia?”, baâ ta hoãi anh böìi vaâ àûa tay chó chiïëc xûúng söëng daâi cuãa con caá khöíng löì, bêy giúâ chó laâ àöì raác thaãi àang àúåi thuãy triïìu cuöën ài.

“Tiburon”, anh böìi àaáp. “Caá mêåp êëy maâ”. Anh ta haâm yá giaãi thñch chuyïån gò àaä xaãy ra.

“Töi khöng ngúâ caá mêåp laåi àeåp nhû thïë, daáng àuöi thêåt duyïn daáng”.

“Anh cuäng thïë”, baån trai cuãa baâ ta noái. Phña trïn àûúâng, trong cùn lïìu, öng laäo laåi nguã. Laäo vêîn nùçm

uáp mùåt nguã; thùçng beá ngöìi bïn caånh nhòn laäo. Öng laäo àang mú vïì nhûäng con sû tûã.

Dõch theo baãn tiïëng Anh The Old Man and the Sea

Bantam Book 1965,

ông già và biển cả

Education

Transcript of ông già và biển cả