Onderweg uittreksel

Jannie du Toit gee die leser ’n kykie in sy koffer vol kiekies en knipsels van veertig jaar

in die musiekbedryf – as ’n randfiguur maar terselfdertyd as invloedryke rolspeler in

die ontwikkeling en bevordering van Afrikaanse musiek. Sy bydrae tot Afrikaans en die

Suid-Afrikaanse kultuur is onbetwisbaar. Daarvan getuig sy talle toekennings, waaronder

’n erepenning van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns wat hy in 2008

ontvang het vir sy buitengewone kultuurbydrae tot Afrikaans.

In Onderweg vertel Jannie van die bronne en dryfkrag wat sy passie tot wasdom laat

kom het – sy studentedae as troebadoer en ‘rock’-musikant, tóé reeds ’n kampvegter

vir Afrikaans wat erkenning kry van die voorste kultuurmense van die tyd; sy besluit om

na voltooiing van sy leerklerkskap die Regte vaarwel toe te roep vir musiek; sy bydrae

tot die Musiek en Liriek-beweging van die laat sewentigerjare, en sy sewe jaar in diens

van Tukkies waar hy die eerste volwaardige Afrikaanse musiekblyspel saam met professor

Anna Neethling-Pohl geskryf het.

Sy verhaal getuig van die bevordering van medekunstenaars by wyse van liedjie-aande

by sy huis, ATKV-werkwinkels, TRUK se Kerslig Vers en Melodie-reeks en sy onafhanklike

musiek-katalogus, JNS MUSIEK.

Hy vertel van sy voorliefde vir kabaret as kunsvorm waardeur hy die behoefte om iets

sinvol van die verhoog af te sê tot uiting laat kom en die uitlewing van sy eie beginsels

en oortuigings artikuleer. Sy vertonigs lei tot aktiewe skakeling met die Lae Lande

en die ontginning van die Nederlandse kleinkuns om winste vir Afrikaanse musiek te

probeer verseker.

Hy deel ’n veelbewoë kwarteeu met sy musiekvennoot, Christa Steyn, waarin hulle saam

optree en tot dusver vyf-en-twintig lande tydens musiektoere besoek het om onder

andere die Boere-diaspora se heimwee na Afrikaans aan te spreek.

Na vier dekades is hierdie immergroen sanger en liedjieskrywer se werk steeds relevant.

Onderweg, as outobiografiese kyk na Jannie se musiekloopbaan, vertel van ’n mens wat

nie ophou droom nie.

Paul Boekkooi se woorde oor hierdie publikasie:

“Jannie du Toit se Onderweg is ’n belangrike historiese gebeurtenis. Dit gebeur min

dat ’n sanger en skeppende kunstenaar in die uitvoerende kunste so ’n lang rekord

het, en dit verdien erkenning. As kunstenaar het Jannie ’n veelsydige veld gedien en

ook erkenning gegee aan ander kunstenaars soos Jacques Brel en Jules De Corte.”

9854357819199

ISBN 978-1-919985-43-5

Onderweg 6 sep dvz jr DVZ.indd 1 2011/09/07 12:43:04 PM

Onderweg – ’n musiekstorie van 40 jaar

Uitgegee deur AFRICAN SUN MeDIA

Kopiereg © 2011 SUN MeDIA Stellenbosch

Alle regte voorbehou.

Geen gedeelte van hierdie boek mag sonder die skriftelike verlof van die uitgewer gereproduseer of in enige vorm deur enige elektroniese, fotografiese of meganiese middel weergegee word nie, hetsy deur fotokopiëring, plaat-, band- of laserskyfopname, mikroverfilming, via die Internet of e-pos of enige ander stelsel van inligtingsbewaring of -ontsluiting.

Menings uitgespreek in hierdie publikasie is dié van die outeur en weerspieël nie noodwendig die menings van die uitgewer nie.

Eerste uitgawe 2011

ISBN 978-1-919985-43-5

Kunswerk vir omslag deur Piet Grobler

Bandontwerp en bladuitleg deur Liezel Meintjes

Redigering van beeldmateriaal deur Wynand Gerber

Alle redelike pogings is aangewend om die kopiereghouers van alle materiaal wat in hierdie publikasie gebruik is, te kontak. As gevolg van die gebrek aan beduidende inligting en kontakbesonderhede, kon die kopiereghouers van sekere items nie opgespoor word nie.

Kopiereghouers van materiaal waarvoor daar nie formeel toestemming verkry kon word nie, word derhalwe versoek om die uitgewer te kontak by

AFRICAN SUN MeDIAPosbus 3076MATIELAND7602

T: 021 808 2401 | F : 021 808 2626 E-pos: [email protected]

Geset in Incised901 Lt BT 8/14

Ontwerp en produksie deur SUN MeDIA Stellenbosch, Ryneveldstraat, Stellenbosch, 7600

Hierdie publikasie kan regstreeks bestel word by www.africansunmedia.co.za


3

Inhoud

5 'n Woord vooraf

7 Inleiding

9 Vroee klanke

13 Was ek tog maar 'n troebadoer

19 Trilogie

33 Nog ’'n passie

39 Musiek en Liriek

53 Margaretastraat 28

59 Hei TUKS

81 Kabaret-Konserte

89 Kleinkunst

95 JNS en JANUS MUSIEK

107 Eerste sakke sout

1 1 9 Die Agterplaas

125 Die nuwe eeu in

157 ’'n Diep buiging

158 Bylae - Laserskyfstel

:

Onderweg 6 sep dvz jr DVZ.indd 3 2011/09/08 10:23:50 AM

4

'n Woord vooraf


5

’n Mens weet dikwels die minste van daardie mense wie vir die

grootste kopskuiwe verantwoordelik is. Die redes hiervoor is legio:

soms maak hulle hul merk in ’n obskure wetenskap wat later stilweg

neerslag in ons lewens vind. Soms gaan die media hulle verby omdat

hulle nie omstrede genoeg is nie of omdat hulle doelbewus die glans

van die kollig vermy.

Jannie du Toit en sy besondere suite van talente kan stellig by dié

laaste groep gereken word. Hierdie beskeie man sou homself as baie

dinge kon beskryf – prokureur, sanger, musikant, sakeman – maar jy

kan daarop reken dat die beskrywing altyd met ’n effense blos en

skroomvalligheid gepaard sal gaan. Dis miskien waarom die tyd, die

publiek en veral die groter Suid-Afrikaanse musiekbedryf nog nooit

aan hierdie besonderse kunstenaar die krediet gegee het wat hom

toekom nie.

Die bydrae wat Jannie du Toit tot die Suid-Afrikaanse musiekwêreld

gemaak het – nie net bloot tot die Afrikaanse deel daarvan nie –

slaan eenvoudig jou asem weg. Hy is ’n ware kopskuiwer wat met ’n

sonderlinge dosis talent en ’n ongelooflike skeut integriteit gedurende

’n loopbaan van veertig jaar nog altyd die minder gewilde paaie betree

het; die spreekwoordelike “road less travelled” het Jannie se roete van

voorkeur geword.

Oor die afgelope dekades het ek dikwels oor ’n glasie wyn met hom

gekibbel dat die geskiedenis van sy musiek in der waarheid onlosmaaklik

vervleg is met die geskiedenis van Suid-Afrikaanse musiek, en dat dit

geboekstaaf móét word. Jannie sou met kenmerkende beskeidenheid

daaroor lag, en nog ’n flessie bestel om daarmee net ’n heildronk op

ánder kunstenaars in te stel: die kollig was nog nooit vir hom nie.

Musikale integriteit wel, maar die glans van die media helaas nooit.

Daarom is dit so ’n voorreg om die voorwoord vir hierdie boek en brok

geskiedenis te mag skryf. Dit weerspieël nie alleen Jannie se musikale

lewensreis nie, maar raak in die skryf daarvan aan soveel mense,

gebeure en ontwikkelings in die bedryf dat sy verhaal inderdaad die

dokumentasie van ons eie musiek oor die afgelope dekades word.

Op sy stil manier het Jannie nie alleen as kunstenaar en skepper tot

ons musiekskat bygedra nie, maar ook sy merk gelaat as baanbreker

in die CD-bedryf, as voorloper in die skep van musiekblyspele, as

’n brugbouer tussen kontinente en kulture, en les bes as die stille

kragbron wat ’n swetterjoel mense bymekaar kon uitbring en in die

proses hulle eie loopbane stukrag gee. Al hierdie dinge het Jannie

gedoen met daardie rare en kosbare eienskap waarmee die Skepper

hom rojaal toegerus het: integriteit.

Liewe leser, maak jou gereed vir ’n reis wat nie alleen ’n besondere

musikant se verhaal vertel nie, maar ’n wipwa-rit deur ons eie

musiekgeskiedenis word. Ten einde laaste word dit geboekstaaf,

en op die koop toe eerstehands deur een van ons mees geliefde

kunstenaars. Wat ’n voorreg om hom te kan ken as beskeie kopskuiwer,

innoverende musikant en kunstenaar, maar bowenal as lojale vriend.

Augustus 2011


6

Inleiding


7

Ek is daarom die afgelope vier dekades by Afrikaanse musiek betrokke

en daar is potensieel darem nog twee oor waarin ek my stem as

sanger sou kon gebruik – mits ek dit goed oppas en geseënd is. Die

afgelope vyf jaar neem ek vir die eerste keer in my lewe sanglesse by

’n dame in ons omgewing, Ingrid von Seydlitz, want ek besef dat ’n

ouer man wat minder sing dit nodiger het as ’n jong outjie wat in rock-

orkeste, folk-groepe en kore – dikwels gelyktydig – gesing het. Ek bid

vir gesondheid en vir verdere geleenthede om musiek te kan maak.

Deur die jare het ek in gesprekke ’n baie besliste antwoord gehad op

die standaard-vraag aan ’n musikant: “Wat is die groot droom wat jy

nog vir jou musiekloopbaan het?” Die antwoord was, en is nog steeds,

dat ek graag wil sing so lank as wat ek leef, niks minder nie en niks

meer nie. Ek het aanvanklik nie besef hoe ambisieus hierdie droom

van my júís was nie, maar soos die jare aanstap word dit vir my al

hoe duideliker. Dit is geensins vanselfsprekend dat jy maar net kan

aanhou sing so lank as wat jy wil nie. Net om gesond te bly tot op ’n

hoë leeftyd is reeds genoeg, maar om daarby ’n klompie mense te hê

wat nog na jou wil luister, om jou stem, jou gehoor- en verstandelike

vermoëns te behou en om daarby nog lus te bly vir sing – dit is genade

en ’n seën. Ek droom daardie droom steeds. Al sou ek later nog net vir

die ander bejaardes by die aftree-oord kon sing, sou dit steeds vir my

’n verwesenliking van die droom beteken.

Toe ek in 1971 as eerstejaarstudent op die destydse RAU saam met

Francois Jacobs in die koshuis begin sing het, het hy reeds twee jaar

vroeër ’n toonsetting van C. Louis Leipoldt se gedig “Boggom en

Voertsek” gedoen. “Morgie” – sy bynaam omdat hy van Morgenzon

af gekom het – het deur sy sinvolle toonsetting ’n vermoede by my

bevestig: dat ons taal net so goed soos enige ander taal mooi liedere

of liedjies kan oplewer. Teen daardie tyd was ’n groot persentasie

van die bekende ligte Afrikaanse liedjies op ’n estetiese vlak so

ontoereikend dat ek nie mense kon kwalik neem wat anders gedink

het nie. Van toe af het dit al hoe meer my passie geword om my

vermoede verder te staaf, maar om ook ’n rol in die bevordering,

beoefening en verbetering van Afrikaanse musiek te speel. Deur die

jare het dit al hoe duideliker geword dat Afrikaans tuis kan wees in

enige genre, solank daar maar net talentvolle kunstenaars na vore

kom wat hulle op die skryf en uitvoering van Afrikaanse musiek toelê.

Die toelê beteken vir my om tyd en moeite af te staan daaraan, om

musiek en liriek in die regte verhouding tot mekaar te laat staan in

’n liedjie.


Jannie du Toit gee die leser ’n kykie in sy koffer vol kiekies en knipsels van veertig jaar

in die musiekbedryf – as ’n randfiguur maar terselfdertyd as invloedryke rolspeler in

die ontwikkeling en bevordering van Afrikaanse musiek. Sy bydrae tot Afrikaans en die

Suid-Afrikaanse kultuur is onbetwisbaar. Daarvan getuig sy talle toekennings, waaronder

’n erepenning van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns wat hy in 2008

ontvang het vir sy buitengewone kultuurbydrae tot Afrikaans.

In Onderweg vertel Jannie van die bronne en dryfkrag wat sy passie tot wasdom laat

kom het – sy studentedae as troebadoer en ‘rock’-musikant, tóé reeds ’n kampvegter

vir Afrikaans wat erkenning kry van die voorste kultuurmense van die tyd; sy besluit om

na voltooiing van sy leerklerkskap die Regte vaarwel toe te roep vir musiek; sy bydrae

tot die Musiek en Liriek-beweging van die laat sewentigerjare, en sy sewe jaar in diens

van Tukkies waar hy die eerste volwaardige Afrikaanse musiekblyspel saam met professor

Anna Neethling-Pohl geskryf het.

Sy verhaal getuig van die bevordering van medekunstenaars by wyse van liedjie-aande

by sy huis, ATKV-werkwinkels, TRUK se Kerslig Vers en Melodie-reeks en sy onafhanklike

musiek-katalogus, JNS MUSIEK.

Hy vertel van sy voorliefde vir kabaret as kunsvorm waardeur hy die behoefte om iets

sinvol van die verhoog af te sê tot uiting laat kom en die uitlewing van sy eie beginsels

en oortuigings artikuleer. Sy vertonigs lei tot aktiewe skakeling met die Lae Lande

en die ontginning van die Nederlandse kleinkuns om winste vir Afrikaanse musiek te

probeer verseker.

Hy deel ’n veelbewoë kwarteeu met sy musiekvennoot, Christa Steyn, waarin hulle saam

optree en tot dusver vyf-en-twintig lande tydens musiektoere besoek het om onder

andere die Boere-diaspora se heimwee na Afrikaans aan te spreek.

Na vier dekades is hierdie immergroen sanger en liedjieskrywer se werk steeds relevant.

Onderweg, as outobiografiese kyk na Jannie se musiekloopbaan, vertel van ’n mens wat

nie ophou droom nie.

Paul Boekkooi se woorde oor hierdie publikasie:

“Jannie du Toit se Onderweg is ’n belangrike historiese gebeurtenis. Dit gebeur min

dat ’n sanger en skeppende kunstenaar in die uitvoerende kunste so ’n lang rekord

het, en dit verdien erkenning. As kunstenaar het Jannie ’n veelsydige veld gedien en

ook erkenning gegee aan ander kunstenaars soos Jacques Brel en Jules De Corte.”

9854357819199

ISBN 978-1-919985-43-5

Onderweg uittreksel

Documents

Transcript of Onderweg uittreksel