1-6сыныптан үлгі1-сыныпқа «Музыка» пәні бойынша қысқа мерзімді жоспарлауПән бойынша оқу жүктемесінің көлемі аптасына 1 сағат, оқу жылында

33 сағатты құрайды.

Оқу ісінің меңгерушісі:

Күні:

Сынып: 1

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Өзіңді таны

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

1.1.1.1 тыңдалған музыкалық шығарманың көңіл- күйін, ырғақ, екпінін, динамикасын анықтау

Сабақтың мақсаттары Барлығы: Музыка, музыкалық дыбыстар туралы білімді түсінеді.

Көбі: Анық сөйлеу арқылы, тақырыпты талқылайды.

Кейбірі: Анық және толық сөйлеу арқылы, мәселені түсінгенін көрсетеді.

Құндылықтарды дарыту Оқушыларды бір-біріне деген құрмет көрсетуіне тәрбиелеу.

Пәнаралық байланыс Өнер, ана тілі сабағы

АКТ қолдану дағдылары Аудиожазба , таныстырылым.

Тілдік құзыреттілік СӘЛЕМ ПРИВЕТ HELLO!

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет Ресурстар

Сабақтың басы

5 минут

Ертеңгілік шеңберіТаңғы шеңберде тұрған оқушылар бір – бірімен «Сәлем!» деп амандасады.

Сабақ басталар алдында «Мектебім» Б.Бейсенованың әні орындалып тұрады.Сыныпта ілулі тұрған Ы.Алтынсарин өлеңінің тазмұнымен таныстыру.Кел, балалар, оқылық,Оқығанды көңілге Ықыласпен тоқылық!Оқушылармен үш тілде әуенді сәлемдесу:Сәлеметсіңдер ме , балалар! – Здравствуйте, дети! – Hello, children!Оқушыларды оқулық мұқабасымен, алғашқы беттегі арнау

Шаттық шебері

сөзбен, шартты белгілерімен, тарауға берілген сурет мазмұнымен таныстыру. Оқулық арқылы не үйренетіндіктерін айту.ҚР Мемлекеттік Гимнінің композиторымен және сөзін жазған авторларымен таныстыру, аудиожазбадан тыңдау.

Берілген өлеңді түрлі эмоциямен айту. (көңілді, көңілсіз, ашулы)Бірінші күн- дүйсенбіЕкінші күн – сейсенбіҮшінші күн – сәрсенбіТөртінші күн — бейсенбіБесінші күн — жұмаАлтыншы күн- сенбіЖетінші күн- жексенбі.Сабақ мақсаттарымен оқушыларды таныстырып өту.

Сабақтың ортасы

8 минут

1 минут

5 минут

3 минут

16 минут

Жаңа сабақты түсіндіру

Әр елде әртүрлі сәлемдеседі.

Топта түсіндіру

I. Музыка дегеніміз-ән,әуен,ырғақ. Әдемі әуені бар сазды дыбыстарды музыкалық дыбыстар дейміз.

II. Дыбыстарды қол қимылы арқылы орындау жүйесін ағылшын ұстазы, музыка маманы Дж. Кервен енгізді.

СЕРГІТУ СӘТІ.

Бәрі оянадыКүн, күн, күн.Бәрі ұйықтайдыТүн, түн, түн.Сызбаны оқушыларға түсіндіруОй қозғау- «Мектебім» әнінің мазмұны, көңіл-күйі саған қандай әсер қалдырды?(Ұ,Ж) Ән әуенінен алған әсерін, сезімін сипаттап беруін сұраңыз (көңілді, жайдары, шаттана т.б)Әдемі әуені бар сазды дыбыстардың музыкалық дыбыстар деп аталатынын түсіндіру. (Ұ) Үштілділік: «Сәлем! – Привет! - Hello »;«әуен –мелодия - melody» сөздерін үш тілде бірге қайталау.Ағылшын ұстазы, музыка маманы Дж.Кервеннің дыбыстарды қол қимылымен көрсету тәсілімен таныстыру. Қолдың әр қимылының қандай дыбысты білдіретінін сурет арқылы көрсету.(Ұ,Қ) Музыка тыңдау: «Сәлемдесу» әнінің әуенін соль, ми дыбыстарымен айтып көрсетіп, биік, төмен дыбыстар туралы түсінік беру. Оқушылар биік, төмен дыбысты қол қимылымен кқрсетеді, айырмашылығын сезеді. Бірге қосылып қайталау.(МК,Ұ) Соль, ми (G және E) ноталарында қарапайым әндерді қол қимылымен көрсету. Мұғалім Curwen жүйесі бойынша қол белгілерін қолданады. Кітапта берілген суретке қарай отырып әр дыбыстың көрсету ерекшелігін түсіндіру.

Сергіту сәтіСұрақ парақшалары.

Оқулық, дәптерлер.

Сызба парақшалары.

(Ұ,Қ) Оқушылар «біркелкі соққы» түсінігімен танысады, тізелерін және иықтарын ұрғылай отырып біркелкі соққы үлгілерін көрсетеді.(Ұ,Қ) Әрбір оқушыға ұрмалы аспап беру. Оларға осы аспаппен «Сәлемдесу» әнінің ырғағын ұрып ойнауды көрсету. Әннің ырғағын қандай екеніні анықтау.Барлық сынып оқушылары шеңберге тұрып, музыка ырғағын марш екпінінде көрсетеді.Енді біз төмендегі сәлемдесу сөздерін соль және ми дыбыстарымен айтып көрейік.

СӘЛЕМ ПРИВЕТ HELLO!

Музыканың әр сабағын осындай амандасумен бастаймыз.

Сабақтың соңы

2 минут

РефлексияБүгінгі сабақта болған көңіл – күйді бас бармақ саалынған суреттер арқылы бағалау.

Смайликтер

Дифференциация – оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырмалар қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін тексеру жоспарыңыз?

Сөйлеу-речи-speeches

Пәнаралық байланыс

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

АКТ Құндылықтармен байланыс (тәрбие)

Қолдау көрсету.

Қабілеті жоғары оқушылар айтылған сөздер мен сөйлемдердің көпшілігін дұрыс қайталай алады.

Оқушылар өздері жасаған бет-бейнелеріне қарап бір-біріне көңіл- күйлерін айтады. (қуанышты, көңілді, көңілсіз, ашулы)

Өнер, ана тілі сабағы

Оқушыларды бір-біріне деген құрмет көрсетуіне тәрбиелеу.

Күні:

Сынып: 1

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Менің есімім

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

1.1.3.1 жоғарғы, орта, төменгі регистр, темп, динамика (f, p), қысқа, ұзақ дыбыстар, соль және ми ноталарының биіктігін естіп анықтау.

Сабақтың мақсаттары Барлығы:

Көбі: Жаңа білімге мысалдар келтіре алады.

Кейбірі: Анық және толық сөйлеу арқылы, мәселені түсінгенін көрсетеді. Оқиғаларды тыңдап (әңгімелер, ертегілер) талқылайды.

Құндылықтарды дарыту Оқушыларды бір-біріне деген құрмет көрсетуіне тәрбиелеу.

Пәнаралық байланыс Өнер, ана тілі сабағы

АКТ қолдану дағдылары Аудиожазба , таныстырылым.

Тілдік құзыреттілік ЖҰМБАҚ САУСАҚ МУЗЫКА MUSIC

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет Ресурстар

Сабақтың басы

5 минут

Ертеңгілік шеңберіТаңғы шеңберде тұрған оқушылар бір – бірімен «Сәлем!» деп амандасады.

Сабақ мақсаттарымен оқушыларды таныстырып өту.

МҚ,Ж) Оқушылармен үш тілде әуенді сәлемдесу:Сәлеметсіңдер ме , балалар! – Здравствуйте, дети! – Hello, children!Алдыңғы сабақта өткен «Сәлемдесу» әнін қайталаңыздар. «Сәлем! Привет! Hello» әніне балалардың өз есімдерін қосып айтқызыңыз

Шаттық шебері

Сабақтың ортасы

8 минутСен өз есіміңді әуендетіп орындай аласың ба? Қане,байқап көрейік. Есіміңді әуендетіп айтып, дыбыс биіктігін қолыңмен көрсет. Қолыңды шапалақтап, буынға бөліп орында.

(ОТ) Екі нотадағы әнді айтып тұрған кезде оқушылар

1 минут

5 минут

3 минут

16 минут

ұрмалы аспапты (бубен, маракас) бір-біріне жалғастырып ұсынады.Ән аяқталған кезде қолында аспап қалған оқушы мұғалім тапсырған қарапайым ырғақты қайталауы тиіс, ал сыныптың барлығы қол шапалақтап қосылады.(МҚ, Ж) Аспаптарды қолдана отырып ырғақтарға өз есімдерін буындап қосып айтуын сұраңыз.Жұптасып отырған балалар бір-біріне есімдерін соль, ми биіктігімен айтып беріп үйренсін.Мысалы: Ер-бол (2буын), Да-ни-яр (3буын),Дәу-лет-қа-ли (4 буын)Curwen қолдың жүйені көрсетіңіз.(Ұ) Үштілділік: музыка –мелодия – music- барлығы бірге айтып үйренеді.(Т,ОТ) Дыбыстар мен символдар арасындағы байланысты анықтай бастайды. Жұмбақ шеше отырып балалар затты сипаттайды. Оларды қай жерде қолданатынын әңгімелейді, түсіндіреді.(Ұ, МК) Дауыс жаттығуы: Дауысты дыбыстың дұрыс айтылуын қалыптастыруға әуезді, созылып айтылатын «а, о, у, и» дауысты дыбыстарының немесе «да-ла», «ле-ле» буындарының, сөз соңындағы дауыссыз дыбыстарды дәл де анық орындауға «ба-ла-пан-пан-пан», «ба-ра-бан-бан-бан» сияқты сөздерді буынға бөліп айтудың тигізер көмегі көп екенін ескеріңіз.(Ұ, Қ) Ән үйрену: «Он саусақ» (С.Мұхамеджанов). Ән мәтінінің мазмұнын суреттерімен байланыстыра отырып түсіндіріңіз. Саусақтардың қызметі туралы балалар өз ойларын ортаға салсын.Мысалы: «Ине не үшін керек? Қаламды не үшін қолданамыз? Он саусақпен не істей аламыз?» (Т, МК) Ән үйрену: «Жұмбақ саусақ» (қазақтың халық әні) Суретке қарай отырып санауды және әндетуді үйретіңіз.Балалардан дауыспен шағын музыкалық фраза ойластыруын сұраңыз. Ол үшін оқулықтағы суреттердің орнына өзі басқа заттардың атауын атасын. Сөз атауы мен сан атауының бірінші дыбыстары сәйкес келуіне назар аудару керек.Мысалы: «Бір дегенім – бала, екі дегенім- етік, үш дегенім- үйрек» т.б.СЕРГІТУ СӘТІ.

Еркiн ұста денеңдi,Тарсылдатпай едендiОрнымыздан тұрып апЖүгiрейiк бiр уақ.Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш.Аяқты алға созайықТiк көтерiп, қозғайық.Тым сылбыр да болмайықАлға қарай озбайық.Бiр, екi, үшi, бiр, екi, үш.

Дәптермен жұмысОқулықтағы тапсырма.Ән саламыз. «Он саусақ»Саусақ аттарын біліп ал.

Сергіту сәті

Оқулық, дәптерлер.

Жұмбақ саусақ.1 дегенім-бұзау,2 дегенім-ешкі,3 дегенім-үстел,4 дегенім-төсек,5 дегенім –бесік,6 дегенім-асық,7 дегенім-жылқы,8 дегенім-сиыр,9 дегенім-түйе,10 дегенім-оймақ,Бұның бәрі-жұмбақ.

Сабақтың соңы

2 минут

МК, Ұ, Қ) Оқушылар шеңберге тұрып, қимыл-қозғалыс жасайды- солға адымдау, оңға адымдау.3 рет қол шапалақтау кідіріс (төртке дейін санау) және басынан қайталау. Әрі қарай

осы қимыл –қозңалыстарды қайталай отырып оқушылар кідіріс кезінде өз есімін қосады. Сабақ соңында оқушылардың білімін

бағалауРефлексия

Бүгінгі сабақта болған көңіл – күйді бет – әлпеті салынған суреттерді таңдау.Түсінбедім Сұрағым бар Түсіндім

Смайликтер

Дифференциация – оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырмалар қоюды жоспарлап отырсыз?

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1: Оқушыларды сабақтың әр кезеңінде бағалау.

2: Дарынды және үлгерімі төмен оқушылардың ерекшелігіне көңіл бөлу.

Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алады ( оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1: Сабақтың нәтижесіне көңіл бөлу.

2: Рефлексия.

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім ?

Пәнаралық байланыс

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

АКТ Құндылықтармен байланыс (тәрбие)

Қолдау көрсету.

Қабілеті жоғары оқушылар

Оқушылар өздері жасаған бет-бейнелеріне қарап бір-біріне көңіл- күйлерін айтады. (қуанышты, көңілді,

Өнер, ана тілі сабағы

айтылған сөздер мен сөйлемдердің көпшілігін дұрыс қайталай алады.

көңілсіз, ашулы) Оқушыларды бір-біріне деген құрмет көрсетуіне тәрбиелеу.

Ән 2 сыныпТақырыбы 1 Армысың музыка әлемі

Мақсаты Музыканың адам өмірінде алатын орны мен оның қайдан пайда болғанымен танысады, ойын жеткізе отырып, денсаулық сақтауға, тазалыққа үйенеді

Жалпы мақсат Музыка пәнін тапсырмалар көмегімен танысу арқылы жатқа біледі, оны қолданып өмірде пайдалана алады

Күтілетін нәтиже

Оқушылар тақырыпты біледі, түснеді жәнепрактикада пайдаланады

7 модульдің қолданылуы

АКТ”, “Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер”, “Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау”, “Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету”, “Оқытуды басқару және көшбасшылық”.

Қолданылатын әдіс-тәсілдер

Кім жылдам, Аквариум, Семантикалық карта

Қолданылатын ресурстар

Флипчарт, маркерлер, портреттер, тақта, стикерлер, ноутбук

Ұйымдастыру кезеңі

Тренинг

Шаттық шеңберін жасай отырып оқушыларды санау арқылы топқа бөлу

Оқушының мұндағы мақсаты топтасу санау арқылы өз жұптарын тауып бір топ болып құралу

Сабақ кезеңдері Тапсырма Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылықтарын ояту

«Миға шабуыл» әдісі

Үйге берілген тапсырманы сұрақ-жауап арқылы диалогқа түсіруСлайдта берілген сұрақтарға жауап беру, топпен тапсырманы орындау

Әр топ сұраққа жауап береді

Түсіну «Кім жылдам» әдісіарқылы топпен жұмыс жасау

Жаңа сабақты бастамас бұрын ой қозғау мақсатында оқушыларға сұрақ арқылы диалогқа түсіру, соларқылы топен жарыс ұйымдастыру

Оқушылардың мұндағы мақсаты берілген сұрақтарға жауап беріп, өз ой-пікірлерімен санаса білуТоппен жұмыс жасау

Қолдану Өткен тақырыптарға байланысты байланысты «Аквариум» әдісі

Өткен тақырыпты оқушыларға қысқаша қайталау мақсатында осы көрсетілген әдіс бойынша жаңа материалдарға байланысты ресурстар беру, өз бетерінше дайындық жасату

Оқушылардың мақсаты мұғалімді тыңдау, өз ойлары мен пікірлерін айтуӘдіс бойынша жаңа тақырыпты меңгереді және өз пікірлерін ортаға салады.

Сергіту сәті «Балапандар биі» атты жаттығу жасау

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Интербелсеңді тақтадағы бейнероиктегідей жаттығулар жасайды.

Талдау Постермен жұмыс1 топ Бізді қоршаған музыка2 топ Музыка қайдан пайда болды3 топ Музыка біздің өмір

Топтарға жаңа тақырып бойынша сабақты толық меңгерту мақсатында өз пікрлерін сурет арқылы қорғайды, ол үшін конвертке салынған сұрақтар таратылады. Тақырыптар туралы өз ойларын суретке салады

Берілген тапсырманы уақытылы орындау, сұрақтарға нақты жауап беру, тақтаға шығып тапсырманы қорғау

Жинақтау Семантикалық картамен жұмысм

«Армысың музыка әлемі» (Топ бойынша семантикалық картаны толтырады, жинақтайды бағалау

Оқушылардың мақсаты берілген семантикалық картадағы сұраққа өз ойларын толтыру арқылы жеткізу

Бағалау Өзін-өзі бағалау (2 мин)Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшалары мен бағалау шкаласын беру

Топпен және жеке өзін өзі бағалайды

Рефлексия Стикерлерді толтыру Оқушылар бүгінгі сабаққа деген ойынын стикерге жазып, тақтаға іледі (2 мин)ББҮ кестесін толтыру

Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру

Тақырыбы 2 Күйші –компазиторлар Күй атасы ҚұрманғазыМақсаты Ұлы күйші Құрманғазы шығармалары арқылы оқушыларды рухани

байыту, өнер арқылы шығармашылық ойларын мақсатында және музыканы саналы түрде қабылдауға, мәнерлеу дыбысы арқылы музыканың даму ерекшелігін анықтау

Жалпы мақсат Музыка пәнін тапсырмалар көмегімен танысу арқылы жатқа біледі, оны қолданып өмірде пайдалана алады

Күтілетін нәтиже

Күй атасы – Құрманғазы туралы толық мағлұмат беру: Оқушылардың ән – күйлер тыңдау арқылы әуендік сезімталдығын арттыру, есте сақтау, қиялдау, ойлау қабілеттерін дамыту.

7 модульдің қолданылуы

АКТ”, “Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер”, “Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау”, “Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету”, “Оқытуды басқару және көшбасшылық”.

Қолданылатын әдіс-тәсілдер

Кім жылдам, Кім алғыр, Жигсо, Дебат

Қолданылатын ресурстар

Флипчарт, маркерлер, портреттер, тақта, стикерлер, ноутбук

Ұйымдастыру кезеңі

Тренинг

Шаттық шеңберін жасай отырып, оқушыларды санау арқылы топқа бөлу

Оқушылардың мұндағы мақсаты топтасу санау арқылы өз жұптарын тауып, бір топ болып құралу

Сабақ кезеңдері

Тапсырма Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылықтарын ояту

«Кім жылдам» арқылы үй тапсырмасын қайталаға сыныптқа сұрақтар беру 1. Аспаптық музыка дегеніміз не?2. Күй дегеніміз не?3. Күй нешеге бөлінеді?4. Қандай күйшілерді білеміз?5. Дәулеткерейдің күйін ата

Үйге берілген тапсырманы сұрақ-жауап арқылы диалогқа түсіруСлайда үй тасырмасын қайталау ға сұрақтар жасалып, интерактивті тақтада көрсетіледі.

Мұғалім берген тапсырманы орындау Слайдта жазылған барлық қайталау сұрақтары мен тапсырмалар интерактиті тақтамен беріліп, әр топ өз білгендерін, білетіндерін сыни тұрғыдан ойлау арқылы нақты дәлелдермен жауап береді

Түсіну «Кім алғыр» әдісіОқушыларға жарыс ретінді топпен сайыстыру мақсатында тапсырмалар беруҚұрманғазы Сағырбайұлы – күйші, композитор.Құрманғазы Сағырбайұлы – Батыс Қазақстанда 1818 жылы дүниеге келген.Құрманғазы Сағырбайұлы – алғашқы ұстазы Ұзақ күйші.Құрманғазы Сағырбайұлы – күйлері: «Ақсақ құлан», «Адай», «Қайран шешем» т. б. күйлері бар.

Жаңа сабақты бастамас бұрын ой қозғау мақсатында оқушыларға сұрақ арқылы өткен тақырыпты еске түсіруге байланысты бірненше сұрақтар дайындау

Оқушылардың мұндағы мақсаты берілген сұрақтарға жауап беріп, өз ой-пікірлерімен санаса білуТоппен жұмыс жасау

Қолдану «Күйші –компазиторлар Күй атасы Құрманғазыі?» (10 мин) «ЖИГСО әдісі» пайдаланамыз

Осы көрстелген жаңа тақырыпты оқушыларға қысқаша түсіндіру мақсатында осы

Оқушылардың мақсаты мұғалімді тыңдау, өз ойлары мен пікірлерін айтуӘдіс бойынша жаңа

көрсетілген әдіс бойынша жаңа материалдарға байланысты ресурстар беру, өз бетерінше дайындық жасату

тақырыпты меңгереді және өз пікірлерін ортаға салады., бір-біріне түсіндіреді

Сергіту сәті «Балапандар биі» атты жаттығу жасау

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Интербелсеңді тақтадағы бейнероиктегідей жаттығулар жасайды.

Талдау Топпен жұмыс «Дебат» әдісіТақырып беріп өзара пікір сайыс ұймдастыруТақырыбы; Күйші –компазиторлар Күй атасы Құрманғазы

Топтарға жаңа тақырып бойынша және өткен сабақты толық меңгерту мақсатында тапсырмалар беріледі.Сұрақтар мен қосымша тапсырмалар жаңа мтақырып бойынша, сабақты қалай түсінгендігін тексеру және жұмыс істеу

Берілген тапсырманы уақытылы орындау, топпен тапсырмаларды талқылау, әр топтан оқушыортаға шығып өз ойын және пікірін бүгінгі тақырып бойынша жеткізу, талдау және бағалау, тапсырмаларды орынатуБерілген сұрақтар арқылы топтар бір-біріне сұрақ қою арқылы диалогке түседі.

Жинақтау «Жаңа тақырыпты біз былай түсінеміз» (кітап,суретпен жұмыс, жинақтау, бағалау) (5 мин. Бүгін біз сабақта қандай күйшімен таныстық?2. Құрманғазының қандай күйлерін білеміз?3. Қандай әнмен таныстық?4. Әннің авторларын ата?5. Әнді домбыра аспабымен айту.

Мұғалім жаңа тақырыпқа байланысты тапсырма қағаздарын таратады

Оқушылардың мақсаты берілген сұраққа өз ойларын қағазға жазып береді

Бағалау Өзін-өзі бағалау (2 мин)Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия Стикерлерді толтыру Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру

Тақырыбы 3 Күй- күйші өмірінен сыр шертедіМақсаты Ұлы күйшілердің өмірі және шығармашылығымен танысады, ойларын еркін

жеткізуге үйрене отырып, топпен жұмыс істеуге дағдыланадыЖалпы мақсат Тақырып бойынша ойларын айқын тұжырымдайды;Диалогтік оқытудағы жоғары

және төменгі мәртебелі сұрақтарды қойып үйренеді. Оқушының сыни ойлауы қалыптасады

Күтілетін нәтиже

Оқушылар адамның негізгі тәні музыка екенін біледі, түснеді және практикада кеңінен пайдаланады

7 модульдің қолданылуы

АКТ”, “Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер”, “Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау”, “Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету”, “Оқытуды басқару және көшбасшылық”.

Қолданылатын әдіс-тәсілдер

Миға шабуыл, Жигсо, Жұптық әңгіме, Кубиз

Қолданылатын ресурстар

Флипчарт, маркерлер, портреттер, тақта, стикерлер, ноутбук

Ұйымдастыру кезеңі

Тренинг

«Мозайка» тренингі арқылы топқа бөлінеді Оқушылардың мұндағы мақсаты суретердің қиындысын дұрыс тауып, өз жұптарын тауып 3 топтар құралды

Сабақ кезеңдері Тапсырма Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылықтарын ояту

«Миға шабуыл» сұрақ жауапҚұрманғазының «Сарыарқа» күйін тыңдату. Сұрақтар қойып, оқушыларды сөйлету.Естіген музыка қай жанрға жатады? (күйге)Күй деген не? (музыкалық шығарма)Күйді шығарушы кім? (адам, күйші)Кімнің күйі деп деп ойлайсыңдар? (Құрманғазы)Қандай қазақ күйшілерін білесіңдер?(Дина, Құрманғазы, Ұзақ, Тәттімбет, Дәулеткерей)Күйдің мәтіні бар ма? (Жоқ)Әннен айырмашылығы қандай? (әӘнде мәтіні бар, ал күде — жоқ))

Үй тапсырмасын сұрау Талқылау үшін сұрақтар беріледі

Түсіну Жигсо» әдісі бойынша Өткен тақырыпты меңгеру және жаңа тақырыптьы ашу мақсатында барлық топқа тапсырмаТақырыбы: І бағыт – аудармаІ топ – Күй анасы — ДинаІ топ – Күй атасы – ҚұрманғазыІІ бағыт – тірек-сызбаІ топ Күй атасы – ҚұрманғазыІІ топ – Күй анасы- Дина ІІІ бағыт – мазмұндауІ топ – Күй анасы — ДинаІІ топ – Күй атасы – Құрманғазы

Сіздің тобыңызда 5 рөлді: лидер, баяндамашы, хатшы, уақыт сақшысы және бақылаушыларды анықтаңыз. Жұмыс төмендегідей жоспармен жүреді: Берілген мәтінді оқып, топпен бірлесе отырып, талқылайды және әр топтың бақылаушысы жасаған жұмыстарға сәйкес бақылау парағын жүргізеді.

ЖИГСО әдісі арқылы жүзеге асады. Жұппен жұмыс.Топпен талдау.

Қолдану Жұптық жұмыс «Пилот - Штурман» Штурман – басқарушы, пилот – орындаушы)Берілген сөздерге шағын эссе жазады екі атақты куйшілерді салыстырамыз

Топқа арналып жаңа тақырып төңірегінде тапсырмалар береді

Жұптың пікірлерін тыңдау,барлық айтылған ой-пікірлерді бағалаудың мақсатына сәйкестендіру

Сергіту сәті «Балапандар биі» атты жаттығу жасау

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Интербелсеңді тақтадағы бейнероиктегідей жаттығулар жасайды.

Талдау Кубизм әдісі6 қырлы кубик

Әр топқа кубикте жазылған сұрақты беру 6 қырлы күбиктин 6 жағына жаңа тақырыпқа қатысты сұрақтар жазу

Кубиктегі сұрақтарға жауап беру, жаңа тақырыпты талдау әрекеттерін көрсетеді

Жинақтау Жеке жұмыс «тест жұмысын орындау»

Әр оқушыға шағын тест тапсырылады

Тестке жауап беріп ойларын қортындылайды, тақырыпты жинақтайды

Бағалау Кері байланыс (не үйрендім, не қиын болды, сұрақБағалау парақшаларын тарату

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия Стикерлерді толтыру Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру

3 сыныпПәннің аты 1 сабақ Уақыты: Кабинет: Мұғалім

Сабақтың атауы Бабалар мұрасы

Мақсаты сауаттылық - асатаяқ музыка аспабының құрылысы. Мақсаты: қазақ халқының көне аспаптарының шығу тарихын есте сақтауға баулу. Аспаптың үнімен, сыр-сипатымен таныстыру. Халық музыкасына деген сүйіспеншілігін арттыру. Есту, есте сақтау, ырғақ сезіну қабілеттерін дамыту

музыканың адам өміріндегі маңызын терең түсінеді. Оқушыны сөйлеуге, ойын тұжырымдауға үйретіледі. Шығарманың айтар ойын, негізгі мазмұнын қортынды жасауға бағытталады. Қазақ халық  аспаптарымен танысады. Әнді таза дыбыспен айтуға үйренеді.

Күтілетін нәтиже

+Психологиялық ахуал Атамның алып күрегін

Ауланың қарын күредім

Апама барып құдықтан

Су әкеліп беремін

Еденді де жуамын

Шаң тозаңды қуамын

Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.

Қызығушылықты ояту Сабақ Н. Тілендиевтің «Ата толғауы» күйін тыңдаудан басталады. Күйдің алғашқы дыбыстарына аса назар аударуларын сұраймыз.Балалар әртүрлі ой айтады. Күйді тағы қайта тындап, алғашқы ды-быстардан сылдырмақтың, асатаяқтың, т.б. ұрып ойнайтын аспаптардың үні естілгенін байқатамыз және балалардың зеректігін арттырамыз.

Жаңа сабаққа деген қызығушылықтары оянып,ерекше ынтамен кіріседі.

Мағынаны тану Күннің ретін, сабақтың тақырыбын, музыка тыңдауды жазамыз. Әр топқа перфо-карточка таратылып, асатаяқ, жыланбас(қоңырау), тоқылдақ, тұяқтас аспаптары туралы анықтама беріледі. Сілкіп ойналатын аспаптар жайлы мәтінді «Жұптық әңгіме» стратегиясы арқылы оқып талдайды. А,Б. Әріптеріне екі баладан бөлінеді. Мағынаны оқып болған соң А-лар тындайды, ал, Б-лар сөйлеп түсіндіреді...

Сергіту сәті Қатар, қатар тұрайық

Кәне, кәне сұрайық

Кімнің болсы бойы ұзын

Паравозы поездің

Пш-пш-пш-пш біз кеттік

Ой сергітеді,шашағандарыбасылады

Ой толғаныс 1-ші топ: Асатаяқ – сілкіп ойнайтын музыкалық аспап. Асатаяқ ағаштан жасалады. Тегіс бетінде түрлі темірден жасалған, өрнектелген сылдырмақтар ілінеді. Сілкіп ойнағанда сылдыраған дыбыс естіледі. Ол ансамбльдегі басқа аспаптар үнін көркемдеп, көріктендіре түседі. Бұрынғы кездері көбіне бақсылар пайдаланған.2-ші түрі: Жыланбас-қоңырауы бар. Қоңыраулары нота дыбысына тура келеді. Бұрын асатаяқпен бақсылар өз ойынын сүйемелдеп отыратын. Аспап бұдан да басқа түрлі көлемде жасалатын болған.Қоңырау – бұрынғы кезде қоңырауды бесікке байлаған, тұрмыс - тіршілікте пайдаланған.3-ші топ: Тұяқтас- бұл аспапта әндерді сүймелдеуге арналған аттын тұяғынан жасалады. Музыканың ырғағына қарай ұрып ойнағанда, одан біріне-бірі үласқан тоқылдаған нәзік үн шығады. Тұяқ – қазақ тұрмыс салтында ежелден бар музыкалық аспап. Жаңа сойылған жылқының тұяғын кесіп алып, суға қайнатады. Оның ішін әбден тазартып күнге кептіреді.4-ші топ: Даңғыра-ұрып ойнайтын аспап. Даңғыраның дыбысы қоңыр, жуан. Дұрсілдеген дыбысы жан-жануарлардың аяғының шапшан жүрісін, күннің күркірегенін салады. Ағаштан кесіп беті қойдын терісімен қапталады. Даңғыраны көбіне жауға аттанарда қағып, әскер жинағанда қолданған.Оқушылар топта флипчартқа аспаптардың суретін салып,

өздерінің түсініктерін айтып қорғау арқылы олардың музыкаға, ұлттық аспапқа деген қызығушылығын арттырамыз.

Үйге тапсырма Мазмұндау

Күнделіктеріне жазып алады

Бағалау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Бағалау парақшасын толтырады.

Кері байланыс Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады

Пәннің аты 2 сабақ Уақыты: Кабинет: Мұғалім

Сабақтың атауы Ақан сері

Мақсаты Ақан сері поэзиясын оқу арқылы қазақ мәдениетінің, өнерінің қаншалықты дәрежеде болғанын, нұсқаусыз – ақ өз өнерлерін дамытып, таратқанын, театр, мәдениет үйінсіз – ақ көрсете білгенін түсіндіру;Оқушылар Ақан сер музхыкалық поэзиясының маңызын түсініп, құрамы мен құрылысы туралы мәліметтер алады

Күтілетін нәтиже

+Психологиялық ахуал Психологиялық дайындық:«Мен атқан таңды сүйемін, таңды сүйемінШуағын шашқан күнді сүйемін, күнді сүйемін.Аялаған табиғатты сүйемін, табиғатты сүйемін.Қоршаған бар әлемді, өзімді сүйемін»

Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.

Қызығушылықты ояту й тапсырмасы бойынша сұрақтарды слайдқа жазып көрсету.1. Ақан Сері Қазақстанның қай аймағының әншілік мектебінің өкілі?2. Ақан Сері қай жерде, қай жылы дүниеге келді?3. Ақан Серінің азан шақырып қойған аты?4. Ақанның жүйрік аты мен қыран бүркітіне арнап шығарған әндері қалай аталады?5. Ақанның қандай әндерін білесіңдер?

Жаңа сабаққа деген қызығушылықтары оянып,ерекше ынтамен кіріседі.

Мағынаны тану Оқушылар жарыса отырып жақсы қайталайды, тапқырлық жасайды. Жарыстың талаптары:

І. 5 минут уақыт беріледі. Әр топқа тақырып беру. 1-топ. Ақан Сері «Құлагер»2-топ. Біржан Сал «Теміртас»3-топ. Ақан Сері «Балқадиша»ІІ-талап. әр топтың атына сай әнді бір-бір жолдан орындау. Барлық оқушының қатысуымен әнді орындап, кідіріп қалмау ес кертіледі.ІІІ-талап. әнді тыңдап табу. 6 минут уақыт беріледі. әр топқа әннің аты мен шатастырылып жазылған және дұрыс жазылған дайын қағаздар таратуы керек. Үнтаспада Біржан сал мен Ақан серінің біз өткен әндерден үзінді жіберіледі. Әр топ дұрыс жауапты тауып, сол рет бойынша нөмірлеп отырады.,.

Сергіту сәті Ну орман, жасыл орман, мынау орман,Далаға қорған болып тұра қалған.Барлығы баласындай бір-ақ үйдің,Барлығы жаралғандай бір адамнан.О, құдірет, неткен шалқар күй ең сен,Бүгін менің жиі еңсем.Осылай да ойланып қой, адамдар,Жығылмайсың орманыңа жүгінсеңТабиғат әсемдіктің төркінісің,Ән саламыз бір сенің көркің үшін.Жан-жануар табынып бір өзіңе,Сенен асып тұрғандай бар тынысын

Ой сергітеді,шашағандарыбасылады

Ой толғаныс Тірек сигналымен жұмыс (слайд)VІІ. Бес жол өлең.1. Ақан сері2. Өнерлі талантты3. Шығарады, орындайды, үйретеді 4. Дәстүрлі ән өнерін дамытушы5. Сазгер Сабақты қорытындылау

Балалар , жаңағы 4 топтың ізденіс жұмыстарын қорытындылап, бір арнаға тоғыстыру мақсатында Ой толғау жазайық . Мына екі тақырыптың біріне жазуға болады :Сегіз қырлы , бір сырлы Ақан аға !Мен сенің өнеріңе табынамын !

Үйге тапсырма Мазмұндау Күнделіктеріне жазып алады

Бағалау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Бағалау парақшасын толтырады.

Кері байланыс Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады

4 сынып

Оқу ісінің меңгерушісі:Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім cабақ 1

Сабақтың атауы «1қыркүйек білім күні

Мақсаты мектеп – оқушылардың оқу-білім,өнер ордасы екені туралы түсініктерін кеңейту.Оқушыларға білім күнінің шығу тарихы туралы мағұлмат беру. Музыканы түсінуін,ұстаз еңбегін бағалай білуін, сөйлеу тілін, ой-өрісін дамыту. Оқу-білімге құштарлығын, өнерді сүюге тәрбиелеу.

Күтілетін нәтиже Тақырыптың маңыздылығымен танысады, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйренеді, тапсырмаларды дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыланады. Әнге деген қызығушылығы артады.

Психологиялық ахуал

– Балалар, айналамызда көңіл-күйі көтеріңкі, жақсы адамдардың болғанын бәріміз ұнатамыз. Ендеше қол ұстасып, бір-бірімізге жақсы көңіл-күй мен саулық тілейік.Кел, балалар, күлейік!Күлкіменен түлейік!Күлкі- көңіл ажары !Күліп өмір сүрейік!

Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.

Топқа бөлу Шарлар арқылы топтарға бөлу.

Қызығушылықты ояту

Жаңа тақырып туралы таныстырылым тамашалауАлған әсерімен бөлісу.

Оқушыларға «білім күніне» арналған суреттер көрсетіледі. Содан сұрақ-жауап арқылы сабақты бастаймыз. - қандай суреттерді тамашладық?- Не туралы суретер?- Қандай мереке туралы?- Ол туралы өз ойыңды айт.- Білім күні сен үшін несімен ерекше?

Сұрақтар арқылы оқушылардың ойларын, пкірлерін, көзқарастарын тыңдап, әрі қарай жаңа сабаққа көшеміз.

Сергіту сәті Шаршасаңдар, балалар,Қолдарыңды созыңдар.

______________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________

Саусақтармен ойнаңдар,Қолдарыңды сермеңдер.Денелерiң шынықсын,Саналарың тынықсын.

Жаңа сабақ Бүгінгі сағынышқа, шаттыққа толы «Білім күні» мерекелеріңіз құтты болсын! Туған жер төсін тербеткен Өмірдің бейбт шағы бұл Мінеки, достар, тағы бір Өткізіп жазды дүбірмен Құшағы толып гүлдермен Білім нәрін алуға Бақшаға келді балалар!Аталға күннің шығу тарихы да бар. 4-ғасырда, яғни 325 жылы атақта Рим императоры костантин әлемді таң қалдырған алып шіркеу тұрғызып, 1 қыркүйек күні Жаңа жыл мерекесін тойлау туралы шешім шығарады. Алайда бұл шашім бірден жүзеге аса қойған жоқ. ресейде және де басқа да мемлекеттерде Жаңа жыл наурыз-сәуір айларында атап өтіліп жүрді. Арада жүздеген жылдар өткен соң, 1492 жылы Ресей князі ІІІ Иванның бұйрығымен Жаңа жылды тойлау дәстүрі 1 қыркүйекке ауыстырылды. Бұл кезде мектептер шіркеу ішінде орналасатын еді. Сондықтан оқу жылы жаңа жылда басталатын болып белгіленеді. Кейін 1699 жылы еуропалықтардан ерекшеленбес үшін Жаңа жылды тойлау 1 қаңтарға ауыстырлыды. Бір жағынан климаттың да әсері болуы мүмкін. Өйткені оқушыларға күздің суығынан көроі жаздың жайма-шуақ күндерінде демалған әлдеқайда ыңғайлы еді. Сонымен , бағзы заманда күнтізбенің алғышқы күні 1 қыркүйектен басталғандықтан, оқушылар осы күні мектепке баратын болаған. Ал 1984 жылдан бастап Білім күні күнтізбеде қызылмен белгіленетін болды. Музыка тыңдау. Қазақстан Республикасының мемлекеттік гимнін тыңдау. Еліміздің басты рәміздерінің бірі – Мемлекеттік Гимн. Оны қазақстандық әр азамат жатқа білуге міндетті. ҚРМГимнінің авторлары: Ш. Қалдаяқов, Ж.Нәжімеденов, Н.Назарбаев.

Мақал-мәтілдерді оқып, талдау.Отан –қуат Отансыз адам-Отбасы - шуақ Ормансыз бұлбұл Егемен елдің еңсесі биік

Ой толғаныс Ән орындау: (үйрету) Сөзі М.Хакімжанова,Әні И.Нүсіпбаев «Мектеп -ана» Музыка тыңдау: Қазақстан Республикасының мемлекеттік гимнін тыңдау.Оны Қазақстанның әр азаматы жатқа білу міндетті.Алғашқы музыка сабағы Мемлекеттік гимнді тыңдаумен басталады.Авторлары:Ш.Қалдаяқов;Ж.Нәжімеденов;Н.Назарбаев.Мақал-мәтелдерді оқып талдау.Қалауымыз бойынша мақалдарды өзгертіп қолдануға болады.Сабақты қорытындылау:--Біліммен қарулану,білімді болу адамзатқа пайдасын қалай тигізеді? Өз ойыңды дәлелде.—Ұстаздарыңа ,сыныптастарыңа осы күні қандай тілек айтар едің? –Оқу-білім,мектеп-ұстаз туралы өлең жолдарын айтып бер.—«Білім мен өнер –егіз ұғым» .Осы сөздік мағынасын өз ойыңмен жеткіз.

Екі жақты күнделік стратегиясыКітаптағы жазбалар Менің жаңалығым

Үйге тапсырма Өздік жұмысы Күнделіктеріне жазып беремін

БағалауРефлекция

Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Бағалау парақшасын толтырады.

Кері байланыс Бағалау парақшаларын толтыру.Смайликтер арқылы кері байланыс орнату

Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады

Қазақ тілі Уақыты: Кабинет: Сабақ 2Сабақтың атауы Дәстүрлі ән-күй саңлақтары

Сілтеме Музыка оқулығының әдістемесіСабақтың жабдығы Үлестірмелі парақшалар

Жалпы мақсаттар Қазақ даласында ғасырлар бойы жинақталып,сақталған халық ән- күйлері мен халық композиторларының ән күйлерін осы заманға жеткізген халық арасынан шыққан дарынды өнер саңлақтары туралы білім қалыптастыру;өнерге деген сүйіспеншілігін арттыру; Сабақтың міндеттері:Оқушыларға халық музыкасын жеткізушілер -халық арасынан шыққан дарын иелері;әнші ,күйші , жыршылар екенін ұғындыру.Халық музыкасын түсіне отырып, әуенінің ерекшелігін таба білуге ,талдай білуге баулу.Халық музыкасына ,халық өнерпаздарына ,дәстүрлі музыкаға деген құрмет сезіміне тәрбиелеу

Оқыту  нәтижесі Сыни тұрғыдан ойлау арқылы еркін сөйлейді, өз ойларын ортаға салау арқылы тапсырмаларды топпн жұмыс істеуге пайдаланады

Топқа бөлу Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.

Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті

Ынтымақтастық атмосферасы

Біз байсалдымыз,Мұқият тыңдаймыз,Есте сақтаймыз,Бөгет жасамаймыз,Сабақта өткенді, әрдайым қайталаймыз!

Ұран бойынша оқушылардың психологиялық көңіл-күйін бақылағаннан кейін сабақты бастауға мүмкіндік жасаймын. 

Үй тапсырмасын сұрау Өткен сабаққа байланысты сұрақтар қою

Қызығушылықты ояту Буын ұйқастар:

3- сыныпта танысқан кез келген сал-серінің әндерін тыңдаудан бастаймыз. Осы тыңдалға шығарма төңірегінде сұрақ қою арқылы оқушылардың пікірлерін тыңдау.І тоқсанда біз осындай халық арасынан шыққан композиторлармен танысамыз.

Мағынаны тануЖаңа сабақ

Оқулықтағы мәтінмен танысып, оқушылардың пікірін тыңдап, әңгімелету.Қазақ халқының ән дәстүріне таң қалған танымал орыс ғалымы Г.Потанин: «Маған бүкіл қазақ даласы ән салып тұрғандай көрінеді» деп жазған. Осындай асыл қазынаны бізге жеткізуші халық арасынан шыққан дарындылар аз болмаған.олар халықтың ,асырлар бойы қалыптасқан дәстүрлі ән-күйлерін, халық композиторларының шығармаларын кейінгі ұрпаққа еш бұрмалаусыз, сол қалпында жеткізді. М.Ержанов, Ғ.Құрманғалиев, Қ.Жантілеуов, Ж.Елебеков, Д.Мықтыбаев, Ж.Қаламбаев, Т.Момбеков сияқты халық өнерпаздары, шын талант иелері, дәстүрлі ән-күйдің хас шеберлері рухани бай музыкалық мұраны жеткізумен қатар, оларды өз жанынан ерекше түсіндіре де білді. Дәстүрлі ән-күйлердің музыканың алтын қорына айналып, болашақ ұрпақтың есінде мәңгі сақталуы жоланды аянбай еңбек етті. Бұл өнер саңлақтары халықтың сүйіктісіне айналды.

Музыкалық сауаттылығы.

Сал –сері-бойына өнердің барылқ түрі дарыған халық өнерпазы.Халық композиторы- арнайы музыкалық білімі болмаса да, өз жанына музыка шығаратын дарынды тұлға.Кәсіби композитор- арнай музыкалық білім алған, өз жанынан музыка шығаратын дарын иесі.

Сергіту сәті Орнымыздан тұрайық,Белімізді жазайық.Жоғары-төмен қарайық,Солға-солға түзу түр.Оңға-оңға түзу түр, Алға қарайбір адым,Артқа қарай бір адымБойымызға күш жинап,Бір дем алайық.

Ой толғаныс  Мен үйренген әндер

Оқушыларға күйлерді орындап тыңдату, күйдің шығу тарихы мен таныстыру әңгімелеу.

1.Есжанның күйі Соқыр Есжан тыңдау.

2.Оқушылардың орын.Дәулеткерейдің күйі Қосалқы.

3.Аңыз күй халық күйі Қыз туралы аңыз тыңдау.

4.Шертпе күй Т.Момбеков Мың жылқы тыңдау.

«Домбырасыз сән қайда» әнін топпен орындау.

Өлеңін жазған: Х.Талғаров.

Әнін жазған: И.Нүсіпбав.

3. Музыкалық сауат Дыбыс ұзақтығы.

Такт сызығы— Ноталарды белгілі бір ұзақтықта бөліп тұратын вертикал сызық.

Үй тапсырмасы Өздік жұмысы Күнделіктеріне жазады

Бағалау Бағалау парақшаларын тарату Оқушылар толтырады

Оқу ісінің меңгерушісі:

Қазақ тілі Уақыты: Кабинет: Мұғалім: сабақ 3Сабақтың атауы Қали Жантілеуов-күй дәстүрінің шежіресі

Сілтеме Музыка оқулығының әдістемесіСабақтың жабдығы Суреттер,таратпаларЖалпы мақсаттар Әнші, домбырашы, күйші Қали Жантілеуовтың өмір жолымен тансытыру,

оқушының ой-санасын өрістетіп, ән айтуға, домбыра аспбын меңгеруге үйрету.   Музыкалық аспаптарда ойнау, мәнерлі қимылдар жасауға және әуезді ән айтуға баулу.

Оқыту  нәтижесі Өткен тақырыппен байланыстырады;-Оқушының жеке ой- пікірінің құндылығы артады;

Топқа бөлу 1.Оқушылармен сәлемдесу2.Кезекшімен сұхбат3.Оқушылардың сабаққа деген ынтасын көтеру.4.Топқа бөлу (Нақыл сөздерді дұрыс құрастыру арқылы)

Ынтымақтастық атмосферасы

Орманның бiз емшiсiмiз, Тоқ, тоқ, тоқ (партаны үш рет ұрады). Құрт бiткендi жоқ етемiз, Жоқ, жоқ, жоқ (қимыл көрсетедi). Тоқ, тоқ, тоқ, Жоқ, жоқ, жоқ.

Оқушылар мұғаліммен қосылып тақпақты айтады

Үй тапсырмасын сұрау 1. Миға шабуылТақырыпқа байланысты сұрақтар жасыру

Мағынаны тану Топпен жұмыс.

. Қали Жантілеуов 1902 жылы Батыс Қазақстан облысы Жаңақала ауданында туған.Қалидың алғашқы ұстаздары Мәмен, Тоғайбай, Жұматай. Ол кішкентай кезінен бастап музыкаға әуес болды. Еңбегі бағаланып, Қазақстанның халық артисі атағы , «Құрмет белгісі» орденімен марапатталды. Ол Құрманғазының, Дәулеткерейдің, Түркештің,Динаның т.б күйшілердің 60- тан асқан күйлерін тартқан.

Қорытындылау:1.Қали Жантілеуов кім?2.Қалидың алғашқы ұстазы кім?3 Қандай марапаттарға ие ?Үйге тапсырма.Бағалау.

Құрманғазының көптеген шәкірттері болды. Олардың ішінде ең атақтылары Дина мен Мамен еді. XX-ғасырдың басында қазіргі Орал облысында оларға тең келетін күйші жоқ болатын. Дина менМәмен жәрменкеде кездесіп, күй тартысады. Бұлтартысты көруге бала Қали да барады. Екі ұлыкүйшінің тартысы Қалиды таң қалдырады. Есейе келеҚали Құрманғазының атақты шәкірті Мәменді іздепбарады. Қасына ертіп жүріп Құрманғазының көптегенкүйлерін үйренеді.Құрманғазы атындағы оркестр құрылған кезде,республиканың әр жерінен Алматыға ең мықтыдомбырашылар шақыртылады. Сөйтіп, Батыс өңірінің күйшілік дәстүрін жалғастырушы ҚалиЖантілеуов 1932 жылы Құрманғазының көптеген күйлерін Алматыға алып келеді. Құрманғазының шоқтығы биік «Адай», «Ақбай», «Серпер» сияқты күйлері Қали ағамыздың орындауынан Құрманғазы оркестрінің репертуарына енгізіледі.Қали өзінің соңына көптеген шәкірттерін тәрбиелеген ұлы ұстаз. Қалидың шәкірттері Қаршыға Ахмедияров, Шәміл Әбілтаев, Тұяқ Шамелов, Абдулхамит Райымбергенов, Айтжан Тоқтағанов сынды елімізге танымал орындаушылар күй дәстүрін бүгінгі ұрпаққа үйретіп жалғастырып келеді.Қазақ халқының әндері мен күйлері ұлы орындаушылардың соңынан ерген шәкірттері арқылысақталып жеткен.Күйдің әңгіме желісіне құлақ түрелік:Құрманғазының «Адай» күйі жайлы Қали ақсақал былай деп баяндайды: «Бірде Құрманғазы жолаушылап келе жатып бір адайдың үйіне түседі. Үй ішінде шал мен кемпір болады. Құрманғазы аты-жөнін айтпай, құдайы қонақ

едім деп сыпайы ғана отыра береді. Бір кезде Құрманғазының көзі керегенің басында ілулі тұрған үкілі домбыраға түседі. Құрманғазы домбыраның үкісіне қарап, оның иесі қыз екенін біледі. Бір уақытта үйге 17 жасар қыз кіреді.Қыздың аты Ақмаңдай екен. Ол үйге келісімен отырған қонаққа қарамай, бірден керегенің басындағыдомбырасын алып, бір күй тартады. Күйді аяғынадейін тыңдаған Құрманғазы, қызға қарап: «Шырағым,күйдің нашарын тарттың ғой. Домбыраңды беріәкелші», - дейді. Құрманғазының бұл сөзіне кемпірмен шал аң-таң болады. Сонда шал: «Бұл өңірде Ақмаңдайдың домбыра тартысына ешкім бір ауыз сөз айтып көрген жоқ еді ғой», - дейді. Қыз домбырасын қонағына береді. Құрманғазы қолына домбырасын алып, жаңа бір күйді тартып жібереді. Күй аяқталған соң үй иесі Құрманғазыға күлімдей қарап: «Шырағым, күй тартысың тым бөлек екен. Атақты Құрманғазының өзі емессің бе? Өзін көрмесек те атағын көп естуші едік», - дейді. Сонда Құрманғазы: «Болсақ болармыз», - деген екен. СондағыҚұрманғазының Ақмаңдай деген адайдың қызынаарнап тартқан күйі ел арасына «Адай» деген атпен таралып кетеді. Қазақстанға ең танымал Құрманғазының«Адай» күйі Қали ақсақалдың орындауында бізгедейін жетті!

Күй тыңдау! Құрманғазының «Адай» күйі қазаққа ең танымалкүйлердің бірі. Бұл күйді халық аспаптар оркестірімен көптеген фольклорлық ансамбльдердіңорындауында тыңдай аламыз. Әсіресе күйдің құдіретіхалық аспаптар оркестірінің орындауында тіпті ашылатүскендей болды. Құрманғазы атындағы халықаспаптар оркестрі «Адай» күйін әлемнің көпмемлекеттерінде орындап келеді. Атап айтар болсақИталия, Франция, Жапония, Америка т.б.мемлекеттерде Құрманғазының «Адай», «Сарыарқа»сынды күйлерімен әлем халықтарын таңдандырыпкеледі.Көптеген музыканттар түрлі музыкалық сайыстарда

«Адай» күйін арнайы таңдап алып тартып жатады. Бұлкүй өзінің екпінді шабытымен барлығын жеңіске дежеткізіп жатады. Анатолий Гайсин «Адай» күйін баянаспабында орындап халықаралық сайыста жеңіскежетеді. Ал «Ұлытау» тобы болса АмериканыңГолливуд қаласында өткен дүние жүзілік сайыста«Адай» күйін орындап бас жүлдені жеңіп алады.«Ұлытау» тобы

Сергіту сәті Жолдарыңа үңіліп,Екі бақа жүгіріп,Секіреді, бақ-бақ,Ағаштарды аттап.Олар ерте тұрады,Беті-қолын жуады.Оңға-солға шайқалып,Бақылдайды ән салып.Судан шіркей табады,Өсіп үлкен болады.Бақ-бақ, нақ-нақ,Біздер айттық тақпақ./Б.Бөрiбаев/

Оқушылар денелерін жатықтырады

Ой толғаныс Сұрақ – жауап арқылы. Қали Жантілеуов кім?

- Әнші - Күйші - Домбырашы - Халық артисі

Домбырада неше жасынан ойнады? (бес жасынан)Оның ұстазы ұлы күйші кім болған? (Төлеш)Үйге тапсырма. Ән үйрену: «Әгугай домбыра» жаттап келу.

Сұрақтар:– Қалидің ұстаздары кім болды?– Қали Жантілеуов кімнің күйлерін жеткізді?– Қали ақсақал Құрманғазының «Адай» күйі жайлыне деп баяндайды?– Тартыс дегенді қалай түсінесің?

Оқушыларда қызыл, жасыл және сары түсті карточкалар бар, оны олар өз парталарына қояды немесе жоғары көтереді (қызыл = түсінбеймін, жасыл = барлығы түсінікті). 5. Кері байланыс. Сабақ бойынша ойыңды білдірҚандай жаңа білім алдың?

Алған біліміңді қолдана аласың ба?

Саған қиындық тудырған түсініктер

Үй тапсырмасы Қосымша түсінік жаттау. Күнделіктеріне жазады Бағалау Өзін-өзі бағалау Парақшаларды толтырады

5 сыныпПәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақ 1

Сабақтың атауыАйтыс өнері

Мақсаты

Айтыстың шығу тарихын, түрлерін, ерекшелігін, мақсатын еске түсіру. Айтыс өнерінің маңыздылығын ұғындыру. Пікірталас тудырудағы айтыстың рөлін таныту.

Күтілетін нәтиже

Сыни тұрғыдан ойлау арқылы еркін сөйлейді, өз ойларын ортаға салау арқылы тапсырмаларды топпн жұмыс істеуге пайдаланады

Психологиялық ахуал

Психологиялық дайындық«Жүректен - жүрекке» шеңбері– Әрбір еркелетіп айтатын есім гүлге ұқсайды. Гүлдердің бәрі әдемі: раушан да, қызғалдақ та, бәйшешек те – бәрі де өзінше керемет, бәрі де адамға қуаныш сыйлайды. Біздің есіміміз де осындай керемет!

Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.

Топқа бөлу Геометриялық фигуралар үлестіріледі Оқушылар таңдаған фигураларына сай топтарға бөлініп отырады.

Қызығушылықты ояту

Жаңа тақырыпқа арналған таныстырылым тамашалауШығармашылық тапсырма1-топСөзжүмбақ2-топРебус3-топ

Суретке қатысты әңгіме құруСергіту сәті «Халықтар» биі

Жаңа сабақ Айтыс - әдебиет жанры болғанымен ертеден қалыптасқан халықтық дәстүрдің үлкен түрі. Ойын, той, ас, қыз ұзату, келін түсіру сияқты қазақ тойлары жүйрік ат, білекті палуандармен бірге айтыс ақындары да қатысып, олар айтыс арқылы той қызығы мен мәртебесін көтере түскен. Әрине мұндай жерде айтыстардың өз мақсаты, талабы, шарты бар. Көшпелі елдің қызық-қуанышын бөлісіп келген айтыс халқымыздың сан алуан ойын-той, әр түрлі дәстүрлі думандарда қуана қызықтайтын театры іспеттес болған. Жұрт көпшілік алдында сөз сайысына түскен екі ақынның жеңіске жету жолындағы тапқырлықтары мен

алғырлықтарына куә болып, солардың біреуінің намысын жыртып, тілеуін тілейтін жанкүйеріне айналады. Бұған айтыстың сауықшылдық, эстетикалық ләззат беретін сипаттары да айтарлықтай қызмет атқарады. Айтыстың бәдік, қайымдасу, жануарлар мен адамның айтысы, ақ айтыс, сүре айтыс, түре айтыс, жұмбақ айтыс сияқты түрлері қалыптасқанТапсырмалар 1-топқа: а) Айтыстың түрі, ерекшелігі. ә) Тақырыбы, идеясы. б) Өлең құрастыру (1,2 жолды құрастыру) 2-топқа: а) Өлеңнің құрылысы. ә) Ақындардың тілі, сөздігі. б) Өлең құрастыру ( 2,3 жолын құрастыру) 3-топқа: а) Өмірдерек. ә) Ақындарға тән қасиеттер.

б) Өлең құрастыру (3 жолын құрастыру)

Әр топқа тапсырмалар таратылып 10 минут уақыт беріледі . Дайын

болғаннан кейін түсіндіріп айтып береді. Құраған өлеңдерін

домбыраман айтыс әуеніне

салып айтады. Мұғалімнің жауаптарымен сәйкес келеме тексеріледі.

Ой толғанысҚазақ айтыскерлері: Қазақ даласын айтыспен әйгіленген ХІХ ғ.Орынбай,Шортанбай, Серәлі, Тоғжан, Сақау Шөже, Балта, Кемпірбай, Тезекбай, Біржан, Құлмамбет, Жамбыл, Сүйінбай, Біржан- Сара,

Жанақ, Мұрат, Рақымжан, Ыбыраш, Манап- Надежда Лушникова. Маңғыстаулықтар: Нұрым, Абыл, Қашаған, Балдай, Сәттіғұл.Б-6.Зерттелуі: Қазақ айтыстарының жиналуы, жарық көруі ХІХ ғасырдың екінші жартысынан басталды. Академик Радлов бастаған орыс зерттеушілері мен Ы.Алтынсарин, А.Сейдалин, Шайхысламов тәрізді жинаушылар совет өкіметі тұсында Диваев, С.Сейфулин, І.Жансүгіров. Айтыстың 3- томдығын алматы баспасынан дайындады. Ал айтыстың тұрмыстағы орны мен табиғи ерекшеліктерін алғаш рет ашып әңгімелеген Ш.Уәлиханов одан кейін М.Әуезов, С.Мұқанов, Қ.Жұмалиев, Қаратаев, Кенжебаев. 90- жылдан бері қарай М.Жармұхамедов, Ж.К.Раев, Қыдырбаев, Ж.Дәулетбекова. Жүргізушісі- Ж.Ерманов. Б-7. Қазіргі айтыс ақындары – Аманжол Әлтаев, Айбек Қалиев, Айнұр Тұрсынбаева, Балғынбек, Сара Тоқтамыс, Мэлс Қосымбай,Серік Құсынбаев, Б.Қалиолла, А.Ғафуров т.б.Б-8. Даму сипаты: Соңғы жылдары атаулы мерекелерге (Тәуелсіз 15, Тіл, Желтоқсан), белгілі қоғам қайраткерлерінің құрметіне орай жүргізіледі. Салт айтыс соның ішінде ақындар айтысы мен қыз бен жігіт айтысы өте жақсы дамыған. Қазақстан ұлттық арнасынан айтыс чемпионаты, Хабардан жекпе- жек жүріп жатыр. Айтысқа талдау жаса (Көзбен көре отырып, заңдылықтарды нақты жағдайда пайдалануға, дағдылануға, көзін жеткізу.) ығу (оқулықтан) мәтіннен қатысты қадірлеудегі халықтық дәстүр туралы әңгімелеу. ІV Мәтінді талдай білу. Нұрым мен қашаған айтысына кесте толтыру. 8 балл (өтілген жаңа сабақ бойынша ойыңды жинақта, әңгіме жаз)Тапсырма: Сыныпаралық, мектепішілік айтыс өткізу мәселесі, оның жоспары жөнінде өз ойыңды жаз. Айтыс тақырыбы, айтыстың түрі, ақындарды жұптау жөнінде білдір. 10 баллVІ Бағалау: Жазба айтыс құрастыру.Сұраққа жауап жазу. Ұйқас түрлерін еске түсіру.Сұрақ: Сұрақ:Бітіруші жас түлек Арманға барар бір- ақ жол,Көп шығар арманың? Шешуші кезең – ҰБТ. Қай мамандық иесі Білдің бе оған бірақ тым?Болуды сен таңдадың? Тақалып уақыт қалғанын. Жауабы: Жауабы:Сұрақ қойдың тосыннан, Дайындалып жүрмін күн- түніСәл іркіліп қалғаным. Білемін уақыт шектеулі.Қамын ойлап қазақтың, Не болса да амал жоқ.Ақын болу – арманым. Көремін құдай салғанын. 12 балл

Карточка тарату. №1 топ 1Ақын дегеніміз кім? 2 нотада неше сызық бар? 3 Жартылық нота нешеге саналады?№2 топ Жыр дегеніміз не? Алпамыс батыр жырынан үзінді айт.№3 топ 1. Терме дегеніміз не? 2. «Ми» нотасы қай сызықта жазылады?№4 топ 1. «Қанеки тілім сөйлеші» термесі кімдікі? 2. «Қанеки тілім сөйлеші» термесін әуенімен айт.№5 топ

1. сегіздік нота нешеге саналады? 2. «Кел, балалар, оқылық» өлеңінің авторы

БББ кестесі

Білем Білдім Білгім келеді

Үйге тапсырма Мазмұндау Күнделіктеріне жазып беремін

Бағалау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Бағалау парақшасын толтырады.

Кері байланыс Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады

Оқу ісінің меңгерушісі:

Күні: Пәні: Музыка Сынып: 5 Сабақ 2

Сабақтың тақырыбы Ұйқас сөздерСабақтың мақсаты Айтыс туралы түсінік беру. Айтыс түрлерімен танысу. Өлең

шығарудағы ұйқас сөздер туралы түсінік беру.Оқытудың нәтижелері Айтыстың бірнеше түрі болатынын біледі. Әрбір айтыстың

айырмашылықтарын айыруды үйренеді. Өлең құрау үшін ұйқас сөздерді табуды үйренеді.

Негізгі дерек-көздер Диск, оқулық, плакат, маркер, Тапсырмалар Топтық жұмыс «Топтастыру» стратегиясы. «Бес саусақ» әдісі.

Сабақ бөлімінің кезеңдері

Уақыт Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті

Бағалау Ресурстар,

көрнекіліктерКіріспе 2 мин Топқа бөлу Түрлі-түсті стикерлер

арқылы 3 топқа бөлу.Стикерлер

2 мин Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.

Шаттық шеңберін құрап, бір-бірлеріне жылы лебіздер тілеу арқылы жағымды ахуал қалыптастырады.

10 мин Үй тапсырмасын тексеру.«Ыстық орындық» әдісі арқылы үй тапсырмасын сұрау.1.Айтыс деген не?2.Айтыс түрлерін ата.3.Айтыстың көне түрі.4.Сүре айтыс пен түре айтыстың айырмашылығы неде? т.б.

Әр топтан бір оқушыдан шығып, ыстық орындыққа отырып, мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді.

«Бағдаршам» стратетиягысымен формативті бағалау Бағалау парақшасы,.

Жаңа сабақтың таныстырылымы

15 мин Өлең тармақтарындағы аяққы сезердің дыбыстас естілуі, үндестігі.

Жалпы ұйқас ырғақты күшейтеді, тармақ жіктерін ажыратады.

Ұ. Өлең жолдарын бір-біріне келген дейді, өлеңнің шумақ, тирада сияқты

бөліктерінің әрқайсысын бір бүтін етіп тұтастырады, соңдықтан әр

шумақтың немесе әр тираданың ұйқасы, суреті ез алдына бөлек-бөлек

болып келеді. Қазақ өлеңі, оның ішінде Абай өлеңдері де аяққы ұйқасқа

құрылған. Абай өлеңдерінде ұйқастың қазақ әдебиеті теориясың

айтылатын түрлерінің (қара өлең ұйқасы, шұбыртпалы, ерікті, кезекті,

шалыс, егіз, аралас ұйқастар) бәрі бар. Абайдың ерен ақындық шеберлігі

мен жаңашылдығының көрінісі - өлеңнің шумақты-шумақсыз

құрылымына, сондай-ақ, шумақты өлеңдерінің неше тармақтан

тұратындығына қарай ұйқас суретін құбылту - Ақынның 4 тармақты, 7-8

аралас буынды өлеңдерінің көпшілігі -а, -б, -а, -б суретті шалыс ұйқасқа

құрылған. Мыс. :

Желсіз түнде жарық ай, - аСәулесі суда дірілдеп. – бАуылдың жаны терең сай, - аТасыған өзен күрілдеп. - б

Абайдың 4 тармақты бірөңкей 7 буынды немесе бірөңкей 8 буынды

өлеңдері -а, -б, -а, -б және -а, - а, -б, -а суретті ұйқаспен жазылған. 6

тармақты, шумақты кейбір ұйқас өлеңдері -а, -б, -а, -б, -в, -в түрінде

келеді, бұл да Абай шығармаларынан басталатын ұйқастың түрі:

Ғашықтық іздеп тантыма - а Аз күн әуре несі іс? - б Өзіңнің қара артыңа, -

а Өткен өмір бейне түс. - бСинтаксистік құрылымы мен композициялық

құрылысы, ырғағы менұйқас суреті жағынан қазақ поэзиясына Абай

әкелген соны дұниелер - оның сегіз аяқтары, яғни, 8 тармақты, шумақты 3

өлеңі. Бұлардың ұйқас суреті -а, -а, -б, -в, -в, -б, -г, -г. Мұндағы -а, -а, -в, -

в, -г, -г ұйқасымен берілген тармақтар өзара бір-бірімен синтаксистік әрі

мағыналық жұптар түзеді, Абай поэзиясындағы ұйқасқа қатыстырылған

сөздер өлеңнің мазмұнына, ойына, стилінетікелей қатысты болып келеді. Айтыс «айтысу» деген сөзден шыққан. Ол өлең сөзбен жарысу, сайысу, тартысу, мағнасында қолданылады. Айтыстың бірнеше түрі бар.Бәдік айтысы, жар жар айтысы, қыз бен жігіт айтысы, ақындар айтысы т.б.Айтыстар өлең құрылысы жағынан 5-7-11 буынды буынды жыр үлгісінде болады. Сонын бірі «Жар- жар » айтысы. Жар –жардың өлең құрылысы 7-8 буынды.Өлең құрылысы 11 буынды болып келетін айтыс түрі «Қыз бен жігіт »айтысы. Өлеңнің бастапқы екі жолы қайталана отырып, негізгі ой өлеңнің 3-4 жолдарында айтылады. «Ала», «ата» «ана» сөзі арқылы дауыссыз дыбыстарды пайдалана отырып, ұйқас сөздер құрастыру.Жаңа тақырыпқа сәйкес топтар плакатқа ұйқас сөздер құрастырады. Сыныптасын критериалды бағалау.

Жаңа сабақты қолдану

5 мин Топтық жұмыс: А.Шамкеновтың сөзіне хазылған Ә.Еспаевтың «Ұстазым менің» әнін еске түсіру.

Ән орындау Шапалақ пен бағалау. Бағалау парақшасы

Жаңа сабақты қорытындылау

4 мин Жұптық жұмыс: «Досыңмен сөйлес». Құрастырған ұйқастарға сәйкес келетін бір – бір сөз тауып жазу.Өткен айтыстарды айтыс әуеніне салып айту.Музыка тыңдайық: АйтыстарӘн орындайық: Әндерді қайталау Домбыра ойнау: Айтыс

Құрастырған сөздеріне сәйкес келетін сөздер тауып, қорытындылайды.

Критериалды бағалау.

әуені, «Кеңес» күйіЖаңа сабақты қорыту:

- Қайым айтыс дегіміз не?

- Түре сүре айтысы, Өтірік өлең , Жұмбақ туралы не білесің?

4 мин Бағалау. Сыныптасын критериалды бағалату.

Бағалау критерийлеріне сүйене отырып, сыныптасын бағалайды.

Сыныптасын критериалды бағалау.

2 мин Не ұғындым? Не ұғынғым келеді? Не ұсынамын? деген сұрақтарға жауап бергізіп, кері байланыс орнату

Берілген сұрақтарға жауаптарын стикерге жазып, рефлексия пар. жабыстырады.

Рефлексия парағы, стикерлер

1 мин Үйге тапсырма беру. Ән жаттау, мазмұндау, өлең құрастыру

Күнделікке жазып алады.

6 сыныпҚазақ тілі Уақыты: Кабинет: Мұғалім: Сабақ 1Сабақтың атауы Халқы ардақтаған екі алып-Жамбыл мен ДинаСілтемеСабақтың жабдығы Оқулық, суреттер, интернет материалдары және кеспе қағаздарЖалпы мақсаттар Топтық жұмыс негізінде образдарды талдата отырып, әр образдың

сипаттамасын ашқызу арқылы оқушыларды отансүйгіштікке тәрбиелеу. Халқы ардақтаған екі алып – Жамбыл мен Динаның өмірбаяны жайлы әңгімелеу, эстетикалыққызығушылықтарын арттыру, сөздік қорларын молайту, дүниетанымын кеңейту

Күтілетін   нәтиже . Танымдық, дамытушылық, қызығушылық қабілеттері артады;-Мәртебесі төмен, жоғары сұрақтарды қойып үйренеді;-Ойын нақты жеткізе алады;-Өзін-өзі реттейді

Әдіс- тәсілдер . Миға шабуылАвтор орындығыЭссеРөлдік ойын

Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі Ынтымақтастық Шаттық шеңберін жасай Оқушылардың мұндағы мақсаты

атмосферасы Топқа бөлу

отырып, оқушыларды санау арқылы топқа бөлу«Жүректен-жүрекке» тренингі

топтасу санау арқылы өз жұптарын тауып, бір топ болып құралу.Әр оқушы өз достарына жылы лебіз білдіреді

Үй тапсырмасын сұрау

Қызығушылықты ояту

Мағынаны тану Жаңа сабақДина Нұрпейісова «Бұлбұл» күйін - тыңдатуДина Нұрпейісова «Бұлбұл» – нота сауаттылығыҚызығушылығын ояту. (Сұрақтар арқылы мәлімет алу.)- Күйші деген кім?- Кімнің суретін көріп тұрсыңдар?- Неге «Күй анасы» деп атаймыз?- Дина Нүрпейісова атындағы оркестр қай қалада?- Қандай күйлерін білесіңдер?- Жамбыл Жабаев кім? Қандай өлеңдерін білесіңдер?Топтастыру Дина: Ана, Ардақты әже, Күй анасы.Жамбыл: Ақын, АйтыскерБүгінгі өтетін тақырыбымыз «Халқы ардақтаған екі алып – Жамбыл мен Дина» деп аталады.Интерактивті тақтамен жұмыс:Жамбыл Жабаев (1846 - 1945жж.) қазіргі Жамбыл облысында, шу өзенінің бойындағы Жамбыл тауының етегінде 1846 жылы ақпан айында туған. Әкесі Жапа кедей шаруа болған. Жамбыл жоқшылық тұрмыста өседі. Ес білген соң әкесі оны ауыл молдасына оқуға береді. Ол кездегі оқудың үйрететіні – көбіне діни насихат, ұрып - соғу, дүрелеу болатын. Бірақ молданың мұндай қорлығына шыдай алмай, Жамбыл оқуды тастап кетеді. Жаратылысынан пысық, зерек бала оқып білім алмаса да, жастайынан ән мен өлеңге құмар болады, ақындық өнерді сүйеді, ауызекі естіген өлеңдерін жаттап алып жүреді. Сүйінбай Аронұлы жас ақынның талантын көріп: «... Балам, өз өлеңіңді шығар, бірақ оның жұрт жаттап алатын, ешкім ұмытпайтын елең болсын, сенің өлеңің жеке адамдардың көңілін көтеріп, солардың сүйініп отыратын өлеңі болмасын, бүкіл халық сүйіп тыңдайтын өлең болсын. Көмекейің емес, жүрегің сөйлейтін болсын. Шындықты айт, әділдікті жырла, көне, тозығы жеткен жолға түспе, жаңа жол, тың жолға, даңғыл жолға түс, төңірегіңде не болып жатыр, соны аңғар, соны біл», - депті. Қазақтың ауыз әдебиетінің таңдаулы үлгілерінен көп үйренген Жамбыл өзінің өлең шығару шеберлігін де, айтыстағы шеберлігін де арттыра түседі. Жамбыл айтыста Сарбас, Досмағамбет, Құлмамбет сияқты бірсыпыра ақындарды жеңген. Айтыс ақыны болып жүріп мысқылшыл уытты өлеңдерді табанда айтып тастауға машықтанады және жырларында өз

заманындағы ақындардың көбінен озық екенін танытады. 1946 жылы Жамбылдың туғанына жүз жыл толуын республикамыз үлкен мереке етіп өткізді. Жамбыл шығармаларының академиялық жинағы басылды. Кейінгі жылдарда ақын еңбектері бірнеше рет орыс тілінде басылып шықты. Ғалымдар Жамбыл поэзиясының ерекшеліктерін зерттеп, ғылыми еңбектер жазды. Жамбыл үйі мұражайға айналдырылды. Байтақ Отанымыз бен шетелден келген қонақтар осы мұражайға келіп, ақынның өмірімен танысады, шығармаларын оқиды.Дина Нүрпейісова (1861 - 1955 жж.) Дина Нүрпейіс келіні Батыс Қазақстан облысы, Жаңақала ауданына қарасты, Бекетай құмы деген жерде дүниеге келген. Ол тоғыз жасының өзінде - ақ Дәулеткерей, Мүсірәлі, Әлікей, Түркеш, Баламйсан сияқты күйшілердің күйлерін нақышына келтіре орындап «Домбырашы қыз» атанған. Әйгілі Құрманғазы Динаны өзі іздеп келіп, батасын берген. Дина тоғыз жасынан, он тоғыз жасына дейін қашан ұзатылғанша Құрманғазының баулуында болады. Сол Дина 90 - жасында Құрманғазы ның күйін шабыттана тартып, дүйім жұртты таң қалдырады. 1937 жылы 75 жасында Дина Алматыға тұңғыш келіп, құдіретті өнерімен бүкіл республикаға ден қойғызады. Ол осы сапарында халық өнерпаздарының Бүкіл Қазақстандық байқауында бірінші орынға ие болады. 1944 жылы 83 - жасында Орта Азия Республикаларының қатысқан жарысында да жеңімпаз атанады. Динаның шығармашылығы жайлы С. Бақбергенов «Қайран шешем» (1963ж) атты роман жазды. Дина қазақтың күйшілік өнеріне өшпес із қалдырған біртуар дарын. Егер оның күйшілік бастау алған тегін іздеу керек болса Дәулеткерей мен Құрманғазыға қарай бұру керек. Екі ұлы күйшіден сусындаған Динаның өзіндік өрнегін тапқан күйші. Дәулеткерей мен Құрманғазының өршіл рухы Динаның қос қанатындай болған. Динаның күйлері: «Ана бұйрығы», «Әсем қоңыр», «Байжұма», «Бозшолақ», «Бұлбұл», «Домалатпай», «Жеңіс», «Жігер», «Кербез», «Қосалқа», «Тойбастар», «Шынар» т. б. V.

Сергіту сәті Сергіту сәті. Даңғыраны ұр қатты,Дәл қайтала ырғақты.Дүрсілдетіп даланы,Поезд кетіп барады,Ду - ду - ду

Ой толғаныс (Дәптермен жұмыс) Балалар енді Дина Нүрпейісова әжеміздің «Бұлбұл» күйінің тарихымен тыңдайық.- Бұл күйдің тақырыбы не жайында?- Құрманғазы күйлерінен ерекшелігі неде?- Қандай аспаппен орындалып тұр?- Екпіні қандай?Бекіту. Ойын: «Кім жылдам?»Шарты: Тақтада жазылып тұрған жылдарға үстел үстінен дұрыс жауаптарды тауып, жанына тез орналастыру.Дина Нүрпейісованың өмір сүрген жылдары? 1861 - 1953 (1861 - 1955) Алматыға тұңғыш қай жылы келді? 1833ж (1937ж)Қай жылы Орта Азия өнерпаздарының сайысына қатынасты? 1948ж (1944ж) Дина жайлы С. Бақбергенов қай жылы роман жазды? 1960ж (1963ж)Жамбыл Жабаевтың өмір сүрген жылдары 1844 - 1940 (1846 -

1945жж.)Үй тапсырмасы Оқулықтағы тапсырманың

қалғанын үй жұмысы ретінде беру

Күнделіктеріне жазады

 Бағалау Рефлекция  сұрақ-жауап) (3 мин)

1. Бұл сабақты мен қалай түсіндім?2. Өзім турал не білеміз? 3. Сабақ сендерге ұнады ма?

Сабақты жақсы оқу үшін не істеу керек?Бағалау парақшаларын толтыру.Смайликтер арқылы кері байланыс орнату

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау – Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланысҚауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелеріАКТ-мен байланыс Құндылықтардағы байланыс

РефлексияСабақ/оқу мақсаттары шынайы ма?Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы ахуал қандай болды?Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

енгіздім және неліктен?

Бейнелеу Уақыты: Кабинет: Мұғалім: Сабақ 2Сабақтың атауы «Қайран, Нарын»

СілтемеСабақтың жабдығы Оқулық, суреттер, интернет материалдары және кеспе қағаздарЖалпы мақсаттар Махамбет Өтемісұлының өмірімен таныстыру. Музыка салу өнерінің даму

тарихымен таңыстыру.Күтілетін   нәтиже . Тапсырмалар бойынша атқарушы ұғымын меңгерте отырып

тапсырмаларды орындауда машықтандыру және тақырып ұғымын, түрлерін ажыратуға

Әдіс- тәсілдер . Миға шабуылАвтор орындығыЭссеРөлдік ойын

Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі

Ынтымақтастық атмосферасы Топқа бөлу

Шаттық шеңберін жасай отырып, оқушыларды санау арқылы топқа бөлу«Жүректен-жүрекке» тренингі

Оқушылардың мұндағы мақсаты топтасу санау арқылы өз жұптарын тауып, бір топ болып құралу.Әр оқушы өз достарына жылы лебіз білдіреді

Үй тапсырмасын сұрау

Қызығушылықты ояту

МахамбетМахамбет...Білмеймін жел ме, сел меЖырда онымен бір тұлға теңесер ме?Әділетсіз дүниенің қабырғасынМахамбетше сөгер жан кездесер ме?

Мағынаны тану «Аквариум» әдісі арқылы оқушыларды жаңа тақырыпты толық меңгерту мақсатынада топпен жұмыс жасатуМахамбет Өтемісұлы «Жұмыр қылыш» күйін - тыңдату

Бүгінгі жаңа сабағымыз «Қайран, Нарын» деп аталады. Нарын – бүкіл поэзиясына ерлікті ту еткен, оны кейінгі ұрпаққа өлмес мұра етіп қалдырған ер Махамбет өмір сүрген киелі топырақ.«Қайран ел – жұртым, қалың қазағым» деп халқы үшін күрескен Махамбетті білмейтін қазақ баласы бар ма? Махамбет елінің жоғын жоқтап, рухын көтерген күрескер ақын. Жорықты бастаған табанды батыр, хан – сұлтандардан қаймықпай сөз айтқан от ауызды, өткір тілді жырау. Қазақты өзге халықтың билігінен құтқару жолындағы Махамбет пен Исатайдың орыс патша әскеріне қарсы жасалған ұлт – азаттық көтерілісі жиі жеңіліске ұшырап отырды. Осындай бір сәтсәз аяқталған шайқаста Махамбет Исатайдай батыр серігінен айырылып, нағашыларының ауылын паналайды. Қазақ жерін биліктің астына алған орыс патша әскерінің сөзін сөйлеген Баймағамбет сұлтан Махамбеттің соңына түсіп, тыныштық бермейді. Махамбет бір күні ел ішінде болатын үлкен асқа келеді. Бұл аста Баймағамбет сұлтанмен жолығудың сәті түседі. Махамбет өзіне тігілген ақбоз үйге түспей, тікелей Баймағамбет сұлтан отырған үйге келіп кіреді. Махамбет сұлтаннан да қаймықпай, ашық – жарқын сөйлеп, өзін емін – еркін ұстайды. Баймағамбет сұлтан «Өзің елден қашып – пысып жүріп, еркінсіп сөйлеу не теңің?!»- дейді. Сонда Махамбет: «Тілім улы жыланның тіліндей екі айыр. Бірі сізге тисе, бірі өзіме тиеді», - деп жауап береді. Исатайынан айырылған қамкөңілді ер Махамбет дәл осы жерде Баймағамбет сұлтанға арнап, жырын төгілте жөнеледі:

- Мен, мен едім, мен едім,Мен Нарында жүргендеЕңіреп жүрген ер едім.Исатайдың барындаЕкі тарлан бөрі едім,Қай қазақтан кем едім?Бір қазақпен тең едім.Өздеріңдей хандардың,Қарны жуан билердің,Атандай дауысын ақыртып,Лауазымын көкке шақыртып,

Басын кессем деп едім...Сонда Баймағамбет сұлтан: «Осылай айтпаса, бұл Махамбет бола ма? Оның айтқанына шыдай алмасам, мен Баймағамбет болам ба?» - деп өзінің сөзден ұтылғанын мойындайды.

Сергіту сәтіОй толғаныс 1. Интерактивті тақтадан слайд көрсету

Жыр мен күй тыңдайықМахамбеттің «Мен, мен едім, мен едім» атты толғауын Ғарифолла Құрманғалиевтің орындауында тыңдап көрейік.

Махамбеттің «Қайран Нарын» күйін Қаршыға Ахмедияровтың орындауында тыңдайық.

Ән орындайық!«Дос туралы жыр». Әнін жазған С.Бәйтереков, өлеңін жазған Т.Молдағалиев. Сұрақ – жауап1. Не себепті Баймағамбет сұлтан Махамбетпен қастасады?2. Махамбет «Мен, мен едім, мен едім» толғауын кімге арнайды?3. «Қайран Нарын» күйі өмірге қалай келді?

Біліп ал!Махамбет Өтемісұлы (1804 - 1846) - ақын, батыр, жырау, күйші. Бөкей ордасы Нарын құмы Бекетай аймағында дүниеге келген. Махамбет - 1836 – 1938 жылдары Исатай Тайманұлы бастаған ұлт – азаттық көтерілістің көсемі әрі жалынды жыршысы. Бала кезінен мұсылманша , орысша оқыған. 10 жасынан бастап өлең жазған. Махамбет «Ереулі атқа ер салмай», «Азамат ердің баласы», «Еріскендей ер болса», т.б. шығармаларында халықтың тағдыры мен арман мұңын жырлаған.

Сабақты бекіту. Топтастыру әдісі.Махамбет - композитор, күйші, батыр, ақын

Үй тапсырмасы Оқулықтағы тапсырманың қалғанын үй жұмысы ретінде беру

Күнделіктеріне жазады

 Бағалау Рефлекция  сұрақ-жауап) (3 мин)

4. Бұл сабақты мен қалай түсіндім?5. Өзім турал не білеміз? 6. Сабақ сендерге ұнады ма?

Сабақты жақсы оқу үшін не істеу керек?Бағалау парақшаларын толтыру.Смайликтер арқылы кері байланыс орнату

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау – Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланысҚауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелеріАКТ-мен байланыс Құндылықтардағы байланыс

РефлексияСабақ/оқу мақсаттары шынайы ма?Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы ахуал қандай болды?Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

3-сабақСыныбы 6Пәні МузыкаСабақтың тақырыбы Құрманғазы жайлы бір толғау

Жалпы мақсаты Күй атасы - Құрманғазы күйлерін тыңдату арқылы, терең мағлұмат бере отырып, өнер адамына деген құрмет сезімін тудыруОқушыларды күйші Құрманғазы Сағырбайұлының өмір жолы және күйшілік шығармашылығымен таныстыру.

Сілтеме Музыка 6- сынып. Түрлі тапсырмалар, Оқыту нәтижелері Күй өнеріне баули отырып, ой өрістерін дамыту және күй жанрына

қызығушылықтарын арттыру арқылы өнерге деген армандары артады Тақырыпты меңгередіӨз-өзін бағалауды үйренеді.

Негізгі идеялар Көру, ойлау, байқау, түсінуді дамытуға көмектеседі. Қызығушылығын арттыру

Балалар музыка сабағында қандай жанрларымен танысамыз? Сұрақтарға жауап беру? - Ән, күй, би, жыр - Ән, би, күй, жырлар неге жатады? Әрине өнерге. -Өнер туралы қандай мақал - мәтелдер білеміз «Өнерлі бала - сүйкімді», Өнерліге - өріс кең. - Әнді, күйді, жырды, биді орындайтын өнер адамдарын не дейміз? - Әрине әнші, күйші, биші, жыршы.

«Аман, бол шешем, аман бол»- Құрманғазының, күйін тыңдау. - Балалар, бұл қандай күй? - Кімнің күйі деп ойлайсыңдар? Ұлы күйшілер жақын адамдарына арнап күй шығарған. Мұндай күйлерді «арнау күйлер»- деп атайды. Соның бірі – Құрманғазының анасына арнаған «Аман бол, шеше, аман, бол» күйі. Торы атты ертіп, жолға Құрманғазы үйден шығар алдында домбырасын қолына алады да, қоштасып бір күй тартады. Шығарып салуға жиналған достары күйдің атын сұрамай - ақ білді. Өйткені, бірінші бастамасының өзі «Аман, бол шешем, аман, бол» деп айтып тұр еді. Иә, балалар, бұл күйдің авторы - қазақтың халық композиторы, күйші Құрманғазы Сағырбаев. Әрине бүгінгі жаңа сабағымыз «Күй атасы - Құрманғазы» туралы өтеміз. Құрманғазы Сағырбайұлы – күйші, композитор.

Тапсырма көздері Оқушылармен сәлемдесу, құралдарын түгендеу. Сандар арқылы топқа бөліну

ҚҰРМАНҒАЗЫ САҒЫРБАЙҰЛЫ (1818 - 1889 )Қазіргі Орал облысы, Жанғалы ауданының Жиделі елді мекенінде дүниеге келген. Күй атасы - Құрманғазыны күй өнеріне баулыған және оның ұстазы болған Ұзақ күйші еді. Құрманғазы жастайынан домбыра шертіп, көпшіліктің ілтипатына бөленді. Күйшінің шығармашылық табыстарға қол жеткізіп, өрлеуіне Бөкей ордасының Байжұма, Баламайсан, Байбақты, Соқыр Есжан сынды атақты күйшілері үлкен ықпал еткен. Олардан тәлім алып өскен Құрманғазы қазақ халқының ұлы сазгері атанды. Құрманғазының күйлері қазақ елі өмірінің әлеуметтік жыр - сыры, азаткерлік рух ұраншысы іспетті. Ұлттық тарихымыздың әуен тілінде жазылған ұлы эпопеясы деуге болатындай. Күйші шығармашылығындағы өзекті мәселелер — халықтың азаттығы мен жеке тұлға бостандығы. Өз туындыларында XIX ғасырдың 30 - жылдары Исатай Тайманұлы бастаған ұлт - азаттық көтеріліске ерекше назар аударған. Құрманғазы бұл көтеріліске өзінің алғашқы туындыларының бірі "Кішкентай" күйін арнаған. Одан кейінгі "Ақбай", "Ақсақ киік", "Түрмеден қашқан", "Адай" күйлерінде ол халықтың азаттықты көксеген арманын, әділетсіздікке қарсылықты, қоғамдық мүдделердің өзара қақтығысын білдіреді. Құрманғазы туындыларында қоғам мен адамның арақатынасындағы айрықша әлеуметтік - психологиялық жағдайлар бейнеленеді. Оның "Аман бол, шешем, аман бол", "Қайран шешем", "Ертең кетем", "Бұқтым - бұқтым" деген күйлерінде адам даусының ырғағы айқын берілген. Құрманғазының ойнақы, мерекелік көңіл күйді білдіретін би ырғағымен жазылған күйлері ("Балбырауын", "Әсем") де бар."Адай" күйінде ол халықтың азаттықты көксеген арманын, әділетсіздікке қарсылықты, қоғамдық мүдделердің өзара қақтығысын білдіреді. Құрманғазы туындыларында қоғам мен адамның арақатынасындағы айрықша әлеуметтік - психологиялық жағдайлар бейнеленеді.Тыңдату: «Адай» күйі Күйді талдау. Күйдің характерін ашу.Ән. «Туған ел»Тыңдату. Ө. Байділдаев «Туған ел» Дауыс жаттығуы. До - мажор гаммасы4, 5, 6 жалқаулық артта қалды.7, 8 еңбек пен білім егіз,9, 10 тапсырманы орындаған жөн.Бекіту. Деңгейлік тапсырма:1. Топтастыру әдісі.

Құрманғазы кім?Құрманғазы → композитор, күйші, төкпе күйдің шебері, орындаушы

.«Миға шабуыл» Топтық жұмыс. 1топ – Құрманғазының өмірі. 2 топ – Құрманғазының күйлері. 3 топ- «Адай» күйінің шығу тарихы. Сабақты қорытындылау. Сұрақ - жауап:1. Бүгін біз сабақта қандай күйшімен таныстық?2. Құрманғазының қандай күйлерін білеміз?3. Музыка дегенде не ойлайсың?4. Өнер деген не?5. Күй тартатын адамды кім дейді?6. Құрманғазы шәкірті кім?

Қорыта келе, қазіргі кездегі барлық білім берудің жаңа әдіс-тәсілдерінің алдына қоятын басты мақсаты – білім алушының жеке басының дара және дербес ерекшеліктерін ескеріп, олардың өз бетінше ізденуін арттырып, шығармашылығын қалыптастыру болып табылады. Қазақ халқының күйшілік дәстүрін дәріптеген ата-бабаларымыздың еңбегін жас ұрпақ бойына сіңіру Сіз бен біздің алдымызда тұрған міндет деп білеміз..Топтық жұмыс. Оқушылар жаңа тақырыпта білетіндерін постер арқылы қорғайды. Тақырыпқа шолу жасайды.

Бағалау Оқушылар өз-өздерін таратпалы кағаз арқылы бағалайды. Жиынтық бағасы қойылады.

Үйге тапсырма: Құрманғазы Сағырбайұлының шығармашылығы. Жаңа әнді жаттау.

Бағалау.

Кері байланыс 1. Білемін2. Білдім3. Білгім келеді

Үйге тапсырма Оқулықтағы «Құрманғазы жайлы бір толғау» туралы оқу, іздену

4 сабақ 6 сынып Сабақ тақырыбы: Аңыз болған ҚұлагерЖалпы мақсат: Тақырыпты зерттеу арқылы ой өрістерін дамытуСабақтың мақсаттары Ақан шығармашылығына түсінік бере отырып, “Құлагер”

өлеңін оқу “Құлагер” өлеңі мен әнінің шығу тарихын оқушыларға

түсіндіру

Күтілентін нәтижесі: Дұрыс сөйлеуге үйренеді;Мәртебесі төмен және жоғары сұрақтар қойып үйренеді, қарсы сұрақ қоя біледі;Оқушының сыни ойлауы қалыптасады Сыни тұрғыдан ойлануға мүмкіндік туғызу.

Негізгі идеялар: Сабаққа қызығушылығын арттыруСабақта қолданылатын материалдар:

Үлестірмелі материалдар, маркерАКТИнтерактивті тақта

Оқыту әдістері: Интерактивті оқыту әдістеріМиға шабуылКонвер- сұрақ әдісіЖұпты әңгімеЖигсо әдісі

Топтық жұмыс Жұптық жұмыс Шығармашылық жұмыс

Дерек көздері: «Адам мүмкіндік-тері» тақырыбына берілген материалдар:www.РефератOff.kzwww.art.kz

Тапсырмалар: І. Үй тапсырмасын сұрау.ІІ. Ой қозғау. ІІІ. Мағынаны тану.ІV. Топтық жұмыс.V. Шығармашылық тапсырма

Сабақ кезеңдері Мұғалімнің іс- әрекеті Оқушының іс- әрекеті

І Ұйымдастыру Ынтымақтастық атмосферасын орнату үшін шеңберге тұрып, «Жылы лебіз » тренингін өткіземін

Оқушылар арасында ынтымақтастық атмосферасы орнайды. Сынып оқушылары бір-біріне жылы лебіздерін айтады.

ІІ Өткен сабаққа қысқаша шолу

«Мен – саған, сен- маған» әдісі арқылы сұрақ -жауап алу (диалогтік оқыту)

Әнші - ақындар тобын шолуӘдебиеттанушылар мен

өнертанушылар тобы өз дайындықтарын көрсетеді.Ақан серінің музыка туындылары қазақ өнерінің өркендеуіне зор ықпалын тигізді (шығармашылығы жөнінде).

Білімдеріне қарай бағаланады.

Сұрақтарға келесі топ оқушылары жауап береді

ІІІ Білу ,тануУикипедия сайтынан алынған деректі талантты, дарынды оқушы түсіндіреді

Қазақтың әнші – ақындарының ішінде өмірімен де, өнерімен де ереше тұлға Ақан Қорамсаұлы – халық мәдениетінің көрнекті өкілі. Ақан серінің шын аты - Ақжігіт. Ата - анасы Ақан деп еркелетсе, елі сері деп ат берген өнерпаздың тұлғасы әркез биік. Ақан жақсылық, жамандық, адамгершілік, махаббат, сүйіспеншілік, дүние, қоғам, жаратылыс жайын, жүрек мұңын сырлы әнмен жеткізген суреткер, әнші, ақын - сазгер. Сегіз қырлы, бір сырлы, әнші, күйші, сазгер Ақан өмірін көптеген ақын - жазушылар шығармаларына арқау еткен.

«Құлагер» кинофильмінен үзінді көрсету.Ақанның қыран құсы - Қараторғай, жүйрік тазысы - Базаралы, ел

аузында аңыз болған сәйгүлігі – Құлагер.Ақан Құлагердің маң - маң басқан жүрісіне көңілі

толып, "Маңмаңгер" деген ән шығарады."Маңмаңгер" әнін тыңдату.30 жастан асқанда ақын бірнеше қайғыға тап болады. Сүйген жары

Ұрқиядан айырылады, қыраны Қараторғайы, құмай тазысы Базаралы өледі.1876 жылы Сағынайдың асында Ақан Құлагерді бәйгеге қосады. Үш

жүз аттың алдында қара үзген Құлагерді Ақанмен өштескен Батыраш, Қотыраштар өлтіреді. Ақан Құлагер өлімінен кейін мылқау ұлы Ыбанмен Қоскөлде елден жырақ өмір сүреді. Құлагерді жоқтап, «Құлагер» әні дүниеге келеді. Әнде ақынның ішкі жан сыры, күйзелісі, психологиялық толғанысы терең суреттеледі. Құлагерге қатысты тұстың бәрін тізіп жырлайды.

Құлагер, құлыныңнан керім едің,Нағашым сұрағанда беріп еді.Шынымен өлгенің бе, Құлагерім,Салбырап сапты аяқтай төменгі ернің...Ақын өлеңінде ішкі күйініші, Құлагерді қимау, өткен күнді сағыну,

Құлагерсіз өміргекөндігу де бар.

Ақын Ілияс Жансүгіров:Көргенде ол мынадай сұмдық істі. Үстіне Құлагердің құлап түсті. Білмеді не болғанын, айрылды естен, Аймалап Құлагердің басын құшты. Құлагер қорқырайды қаныменен. Ақан да шырқырайды жаныменен. Егіліп, төгіледі Ақан сері, Зарлаған Құлагердің әніменен... деп Ақан зар қылады: Осылай Ақан зарлап жылап жатты. Қайтсін ол, жыламасқа, жанға батты. Күйінді ол, күңіреніп Құлагерге,