OLUMLU DAVRANIŞ

KAZANDIRMA

REHBER ÖĞRETMEN

ESRA SAÇIKARA

Kişilik nedir? Nasıl oluşur?

• Kişilik; bireye özgü niteliklerin bireyin toplumsal hayatı içinde edindiği

alışkanlıkların ve davranışların bütünü olarak tanımlanmaktadır.

ÖYKÜ

• Herkes kişilik özelliklerini çocukluktan itibaren kendisi için önemli olan

yakında bulunan büyüklerinden etkilenerek öğrenir. Kişilik doğar doğmaz

edinilmez. Çocuklar çevreleriyle etkileşimleri sonucunda «neyin doğru, neyin

yanlış» olduğu konusunda bir fikir edinirler ve kişiliklerini geliştirmeye

başlarlar.

ETKİNLİK 1; «ANNE

BABAMIZ VE BİZ»

•Bazen farkında olarak bazen de farkında

olmadan anne babamızın yaptığı

davranışları bizler aynı şekilde devam

ettiriyoruz, bazen de değiştiriyoruz.

KİŞİLİĞİN GELİŞİMİ

VE AİLENİN ETKİSİ

Paylaşım soruları

• Aile ortamının ve anne babanın çocuklarının kişilik

gelişimlerindeki etkisi nasıldır?

• Sizce kadın/erkek olmaktan kaynaklanan kişilik özellikleri

var mı? Örneğin «erkekler şöyle olur, kadınlar böyle olur»

dediğiniz özellikler var mı?

• Anne babanın davranışlarının taklit edilmesi, anne babanın sözlü/sözsüz mesajları, otorite konumundaki kişilerin davranış ve mesajları, çevre,toplum,gelenekler,çocuğun öğrendiği tüm değerler, kurallar çocukların kişiliğini etkiler.

• Aile de en sık yapılan hatalı davranışlardan biri, toplumsal cinsiyete uygun rol

ve sorumluluk kalıplarının pekiştirilmesidir. Örneğin temizlik, yemek yapmak,

tüm ev işleri ve çocuk büyütmek kadın ve genç kızın işidir. Baba da dışarıda

çalışarak para kazanıp ailesini geçindirmekle yükümlüdür. Oysa ki erkekler de

temizlik ve yemek yapabilir. Diğer yandan kadınlar da çalışma yaşamına girip,

aileyi geçindirme görevini üstlenirler.

Kişiliği oluşturan etmenler

• Kalıtım

• Sosyal kültürel çevre

• Fizyolojik etmenler

Etkinlik 2;

ÇOCUKLARLA

PAYLAŞILANLAR

Paylaşım soruları

• Çocuklarınızla konuşmanızda duygularımızdan ve ihtiyaçlarımızdan

bahsettiniz mi?

• Çocuğunuzla konuşmanızda düşüncelerinizden bahsettiniz mi?

• Çocuklarınızla konuşmanızda değerlerinizden bahsedip öğüt

verdiniz mi?

• Genellikle anne babalar çocuklarıyla konuşurken kendi duygularında

ihtiyaçlarından bahsetmezler. Bunun yerine öğüt verirler ya da

düşüncelerinden bahsederler. Özellikle ergenler kendilerine öğüt

verilmesinden hoşlanmazlar.

• Duygularınızı ve ihtiyaçlarınızı ifade edin

• Düşüncelerini sorun

• Öğüt, öneri verecekseniz önce isteyip istemediğini sorun

• Doğrudan öneri yerine öykülerden yararlanın

Anne baba olarak çocukların kişilik gelişiminde ebeveyn rolümüzü

doğru kullanmak son derece önemlidir. Ebeveyn rolünün etkin

kullanımı için öneriler:

• kuralları ve sınırları açık, net ifade etmek

• Kuralları birlikte tespit etmek

• Kuralların içindeki izinleri göstermek

• Olumsuz davranışta kişiliğe değil davranışa odaklanmak

• Tutarlı ve kararlı davranış özellikleri göstermek

• Kuralların nedenlerini açıklamak

DAVRANIŞ

KAZANDIRMA

ANNE BABALIK ROLLERİ

• Çocuk yetiştirmede anne babanın görevleri nelerdir?

• Anne babanın rolü nedir?

• Özellikle değerlerimizin, normlarımızın olduğu kişilik yapımızı kullanarak

olumlu anne babalık yapmamız, çocuklarımıza karşı sorumluluklarımızı yerine

getirmemizi sağlar. Bu tür anne babalığa görevsel anne babalık denir.

• Kişiliğimizin düşünen yapısını kullanarak çocuğumuzun düşünmesini

sağlayabiliriz. Özellikle ergenlere doğrudan « şunu yap, bunu yap» demek

yerine onun düşünmesini sağlamak son derece işe yarar. Bu tür anne babalığa

akılcı(mantıksal) anne babalık denir.

Olumlu disiplin yöntemleri

• Olumlu örnek olma

• İyi alışkanlık kazandırma

• Önleyici açıklamalar yapmak ve önlemler almak

• Güven vermek, teşvik etmek, takdir etmek

• Hayır diyebilme ve sınır koyma

• Nedenini düşünme,

• Dikkatini başka yöne çekme

• İstenmeyen davranışın nedenini ve sonuçlarını açıklama

• Başka davranışa yönlendirme

• Görmezlikten gelme ve olumluyu takdir etme

• Davranışın sonuçlarını yaşatma

ETKİNLİK 3;

OLUMLU DİSİPLİN

YÖNTEMLERİ

ELEŞTİRİ VE TAKDİRİN

ERGENLERİN KİŞİLİĞİNE

VE DAVRANIŞLARINA

ETKİSİ

Öykü;

Yapımına imza atmayan yıkımına imza atar

• Herkes başkaları tarafından fark edilmek ister. Kendini olumlu özellikleriyle

kabul ettiremeyenler, olumsuz özelliklerini ön plana çıkarırlar.

• Karşıdaki kişinin varlığını kabul ettiğimizi belirten her eylem, kabul iletisidir.

• Kabul iletileri sosyal ilişkilerin temel birimidir.

Test; olumlu mu,olumsuz mu, davranışa yönelik

mi,kişiliğe yönelik mi

• Yaramaz birisin

• Arkadaşınla eşyalarını paylaşmanı beğendim

• Çok dağınıksın

• Sofrayı toplarken bana yardımcı olmaman çok kötü

• Uslu bir çocuksun

• Kardeşinden özür dilemen çok iyi

• Kardeşine vurmandan hoşlanmıyorum

• Çok düzenlisin

• Çok düzensizsin

•Takdir edilen davranışlarımız bizi iyi

hissettirir. Uygun yapılmayan eleştiriler

ise bize kötü hissettirir .

Ergenlerin eleştiriye ve takdire bakışı;

• Ergenler eleştirildiğinde hemen savunmaya geçerler. Kendileriyle ilgili

eleştirileri kabullenmek istemezler.

Sandviç tekniği☺

• Olumlu bir özellik

+olumsuz eleştirilecek

davranış+ olumlu

özellik

Nasıl eleştirelim?

• Eleştirinin ölçütleri ve sebep sonucu açıklanırsa etkili olur.

• Kişiliği değil davranışı eleştirmek her zaman anında değil bazen eleştiri için

bir süre beklemek , grup önünde değil, tek başına iken eleştirmek, eleştirinin

nedenini açıklamak, olumsuz davranışın size olan etkisini söylemek, ona da

söz hakkı tanımak etkili olur.

Nasıl takdir edelim?

• Standart takdir kelimeleri yerine kişiye özel takdir ifadeleri kullanın.

• Örneğin «Aferin» yerine «Masayı toplaman hoşuma gidiyor.»

• Hem kişiliği hem de davranışı anında takdir edelim.

• örnek; senin gibi sportmen bir çocuğum olduğu için çok mutluyum, ayrıca oynarken diğerlerinin canını acıtmaman çok hoşuma gidiyor.

• Hem grup önünde hem de tek başına iken takdir edelim.

• Takdirin nedenini açıklayarak olumlu davranışın bize olan etkisini, hissettiklerimizi söyleyelim.

• örnek; odanı topladığında ben toplaman zorunda kalmıyorum. Kendi işlerimi yapmaya vaktim kalıyor. Bu da beni muylu ediyor.