Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan...

47
Oktay Rıfat Çan Yayınları - İstanbul

Transcript of Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan...

Page 1: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

O k t a y R ı f a t

Ç a n Y a y ın la r ı - İ s t a n b u l

Page 2: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

Ç A N Y A Y I N L A R I 28

Bu k ita p G ün B asım evindc A ra lık 1964’de b as ılm ış tır .

Page 3: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

OKTAY RIFAT

Y U N A N A N T O L O G Y A S I

( S eçm eler )

Page 4: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

İ Ç İ N D E K İ L E R

Y u n an A nto logyası Ü stüne 5

Aşk E p ig ra m m a la rı 0

Ö lüm E p ig ra m m a la rı 19

T asv ir E p ig ra m m a la rı 33

A çık lam a la r 39

Page 5: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

YUNAN ANTOLOGYASI ÜSTÜNE

1494 y ılın d a , F lo ra n sa ’da, J a n u s L asc aris ’te n a l ın a n Y u n an E p ig ra m m a la rı a d ın d a b ir k ita p y a ­y ım lan d ı. 1445 de, İ s ta n b u l’d a d o ğ an L ascaris , İ s ­ta n b u l 1453 de elim ize geçinçe, b u e p ig ra m m a la r ı İ ta ly a ’y a g ö tü rm ü ştü . A slın d a İzm itli P la n u d e s’in 1301 y ılın ın ey lü lü n d e ta m a m la d ığ ı aşağ ı y u k arı ik i b in d ö r t yüz e p ig ra m m a lık b ir an to lo g y a id i bu.

Y u n an d ü n y a s ın d a esk i b ir geçm işi v a rd ır bu çeşit a n to lo g y a la n n . O kuyucu iç in h a z ır la n a n ilk a n to lo g y a n m G a d a ra lı M eleagros’u n G ü ld es te ’si o lduğu an la ş ılıy o r (I.Ö . I. Y üzyıl b a ş ı) , i lk d izedeki ilk k e lim e n in b aş h a r f in e göre d ü zen len en G üldes- te ’de A rkilokos, S im onides, Safo, P la to n g ibi eski o z a n la rın y a n ın d a o tu z yed i yen i o z a n a y e r v e r il­m iş tir . O zan lar, k iş ilik le rin e u y g u n b ir çiçek ad ıy la G ü ld es te’ye g ire rle r, M eleagros b ir b aş lan g ıç ş iir iy ­le o n la rı okuyucuya ta n ıt ır .

5

Page 6: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

B a tıd a Y u n an A nto logyası ad ıy la ta n ın a n ve iç in d e d ö r t b in i a şk ın e p ig ra m m a b u lu n a n ü n lü y a ­p ı t ın ilk k a y n a k la r ın d a n b ir id ir M eleagros’u n G ül- d e s te ’si. İ s a ’d a n önce I. yüzyılla İ s a ’d a n so n ra XIV. Y üzyıl a ra s ın d a y ay ım la n a n a n to lo g y a la n sı- ra lıy a lım b u ra d a :

1 — G a d a ra lı M eleagros’u n G ü ld es te ’si.2 — F ilip p o s’u n G ü ld es te ’si.3 — D iogen ianos’u n A n to lo g y a’sı.4 — R u fin u s’u n dergisi.5 — S tra to n ’u n M usa’sı6 — A g a tia s ’m K ik los’u.7 — E u fe m ia s’a su n u la n dergi.8 — K efa la s A n to lo g y a s ı ile P a la tin o s A nto-

logya’sı.9 — P la n u d e s’in A n to logya’sı.

E p ig ram m a n ed ir, n e d em ek tir? B ugünkü a n ­la m ıy la e p ig ra m m a b irk aç dizeyi geçm iyen k ısa b ir ş iir, b ir ta ş la m a d ır . Bu an la y ışa u y gun ep ig ra m m a - la r a ilk in L â tin ozan ı M a rtia lis ’te ra s la n ıy o r. E p ig ­ram m a, sözlük an lam ıy la , b ir şey in ü ze rin e y az ılan yaz ı dem ek tir. Bu an lam z a m a n la b ro n z y a d a m e rm e r p lâ k a la ra k az ıla n k ısa ş iir le r i k ap sam ış. D a­h a so n ra , sadece k ısa ş iirle re ve rilen ad olm uş. D e­m ek k i e p ig ra m m a ilk in b ir a n ı ta k a z ıla n yazı, öz dey im iy le y az ıttır . M ezar y a z ıtla r ın a sadece ö lü n ü n a d ı ve y u rd u k o n u rm u ş ö nce le ri; a n ı t la rd a k i y a z ıt­la r a ise, sadece a n ı t ı d iken in , ya d a o a n ı t k im in iç in d ik ilm işse o n u n adı. B u y a z ıtla r b ir z a m a n so n ra ölçüye vu ru lm uş. Ö lçülü y az ıtla r ın , ilk in İo n y a ’da, so n ra b ü tü n Y u n an ille rin d e , İ s a ’d a n önce VI. yü z­y ıld a yay ıld ığ ı görü lüyor. M ed sa v a ş la r ı (İ.Ö.V. yü z­yıl) e p ig ra m m a la rm g elişim in i e tk ilem iş o lm a lı ki, b u çağda, te k te k y a d a to p lu c a d ik ilen m e z a r t a ş ­la r ın d a ve a n ı t la rd a e p ig ra m m a la ra bo l r a s t l a ­

6

Page 7: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

n ıyor. Z am an ın e p ig ra m m a u s ta s ı ise S im o n id es’dir. O n u n ü n ü bu k o n u d a o k a d a r y ay g ın d ır k i s o n ra ­d a n b u çağ a ra s lıy a n b ü tü n im zasız y a z ıtla r S im o- n id e s’e m a l ed ilm iş tir . B u yüzden , S im onides a d ın ı ta ş ıy a n ve b u g ü n elim izde b u lu n a n ye tm iş seksen e p ig ra m m a n ın , tü m ü y le o n u n e lin d en ç ık tığ ın ı söy­lem ek doğ ru olm az.

V. yüzy ılda b ir a n ı ta k az ılm ak iç in y az ılan ep ig - r a m m a la n n y an ı s ıra p ra t ik b ir am aç güdü lm eksi- z in yazılm ış e p ig ra m m a la ra d a ra s la n ıy o r. A m a b ir ç ığ ır o la ra k ep ig ra m m a , d a h a so n ra İsk en d e riy e ve d o la y la r ın d a g elişm iştir. Bu k e n t i B üyük İsk en d er, İ s a ’d a n önce 331 y ılın d a k u rd u . S o n ra d a n İsk e n ­d e r’in im p a ra to r lu ğ u göçünce, g en e ra lle r i İsk e n d e ­r iy e’yi y a ş a tt ıla r . P to lem aio s’la r g ü n ü n d e b u ra s ı b ü y ü k b ir t ic a re t ve k ü ltü r k e n t i oldu. B üyük k i ta p ­lığ ı d illere d es tan d ı. K allim akos, T eokritos , A ra tos gibi ep ig ra m m a u s ta la r ı as ıl b u çağ d a y e tişm iştir . A sklepiades, P osid ippos, H edilos’la Kos ad a s ın d a , K a llim ak o s’u n y o lu n d a n y ü rü y en o z a n la rla İsk e n ­d eriy e ’de, ep ig ra m m a a ltın ça ğ m a u la şır . D oğudaki bu gelişm eye k arşılık , b a tıd a k i Y unan ille r in d e de u s ta e p ig ra m m a c ıla r ın y e tiş tiğ i gö rü lü r. T egealı A nite , T ebaili P erses, M eseneli A lkaios, S ik ion lu M nasalkes, S irag u za lı T eodoridas b u n la r a r a s ın d a ­d ır. İ s a ’d a n önce I. yüzy ılın b a ş ın d a F en ike ile S u ­riy e’de ep ig ra m m a yen i b ir ç içek lenm e ça ğ ın a g i­riyor. E p ig ra m m a la rın d e rle n e rek an to lo g y a la r y a ­p ılm ası bu çağ a ra s la r .

Y u n an A ııto logyası on a l tı bölüm e ay rılır:

I — H ıris tiy an lık ep ig ra m m a ları.I I — Z euksippos y o n u la n n ın tasv iri.

I I I — K izikos y a z ıtia n .IV — M eleagros, F ilippos ve A g a tia s’ın b a ş ­

la n g ıç şiirle ri.

7

Page 8: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

V — Aşk ep ig ra m m a la rı.VI — A dak ep ig ra m m a la rı.

V II — Ö lüm ep ig ra m m a la rı.V III — K ap ad o k y a lı G reg o riu s’u n ep ig ra m -

m a la n .IX — T asv ir ep ig ra m m a la rı.

X — Y ü rek len d irm e ep ig ra m m a la rı.XI — S a tir ik ve b a ş ik ep ig ra m m a la r .

X II — S tra to n ’u n M usa’sı.X III — Ç eşitli ö lçü lerde p a rç a la r .XIV — P rob lem ler, e n ig m ala r , o rak u lu m la r .

XV — Ç eşitli ep ig ra m m a la r .XVI — P a la tin o s A nto logyası’n d a y er a lm ıy an

p a rç a la r .

O kuyacağ ın ız çev iriler, Y u n an A n to logyası’n ın V, VII, IX say ılı b ö lü m le rin d en seç ilm iştir. B un ları, M aurice R a t ile P ie rre ıv a ltz ’in ve a rk a d a ş la r ın ın F ra n s ız c a düzyazı çe v irile rin d en tü rk çe le ş tird im .

Y u n an a d la r ın ın yazılışı o k u n u ş la rın a göredir.Ç ev irile rin b a ş la r ın d a k i sa y ıla r ş iir le r in A n to -

logya’d ak i say ıla rıd ır. Bilgi için , k ita b ım ız ın so n u n ­da, b u sa y ıla ra göre düzen lenm iş a ç ık la m a la ra b aş v u ru lm a lıd ır .

8

Page 9: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

AŞKEPİGRAMMALARI

Page 10: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

4. A FR O D İTE’NÎN Ö Ğ R E T TİĞ İ SEVDA İŞLER İ

Y ağ koy k an d ile , ben im dilsiz s ırd a ş ım a Ve g it! B ir ü çü n cü y ü k a ld ırm az sevişm e. G üzelce k ilitle kap ım ız ı, F ilen iş!H aydi K san to , k u ca k la b en i yavuk lum !Ve sen, yüce a ş k la r iç in se rd iğ im döşek, P a fo s’ta b a y ra m ı k u tla n a n ta n r ıç a d a n , V arsa b ir ek s iğ in b u işde, öğ ren şim di.

F ilodem os

11. A FR O D İTE’YE YAKARI

D enizdeki m u tsu z a e r iş tiğ in gibi,İy i y ü rek li ta n rıç a m , e r iş b a n a da!O den izde b a tm ış , b en k a ra d a .

A sklep iades

11

Page 11: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

21- M EZAR

« ih tiy a r lıy o ru z !» dem ez m iyd im sa n a?«Yu% gQZ b u ru şu r, sev işcn ler ay rılır!»D em ez m iyd im ? Al iş te geldi o gün ler!ݧ te a ğ a rd ı saç la rım ız , kocadık .N erd e ağ z ın ın o eski güzelliği!H a n i tü r lü d ille r döken â ş ık la rın ?H 'r *rıezar g ib is in sen a r tık , b a k m a d a n G eçlj) gid iyoruz, k ib irlim , önün d en .

R u fin u s

81- GÜLCÜ K IZ

H ul m ü sa tıy o rsu n güzel, k en d in i m i?Y okaa gü lle rle b ir lik te k en d in i m i?®e n g ü lle rd en d a h a güzelsin gü lcü kız!

D ionisios

12

Page 12: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

97. ADALETSİZ ER O S’A

İk im iz i de a ş k a dü şü r.S a n a ta n r ı s ın d erim Eros!S en tu t b e n i yak , o n u gözet;İ ş te b u ta n r ı l ığ a sığm az.

R u fin u s

119. UYKUSUZLUK

G üzel G am ella o lm ad ı m ı k o y n u n d a ,D öşeğinde b ir o y an a , b ir bu y an a ,S a b a h a dek k ıv ra n ırs ın K rin a g o ra s ;B u se fe r de y o rg u n lu k ta n uyku tu tm az !

K rin a g o ra s

13

Page 13: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

130. GÖZLERİN DİLİ

N ed ir b u ta s a F ilen iş? N eden sa ç la rın D arm a d ağ ın , gözlerin y a ş la r la buğu lu?A n la t ban>a d erd in i, ç a re le r bu lay ım ;El k o y n u n d a m ı y a k a la d ın y av u k lu n u ?S en is te d iğ in k a d a r , « hay ır!» de, güzelim ,Göz y a ş la r ın söy lüyor o lan ı b iten i.

M ekius

İS İ. YANGIN

Bu lir çalış, b u cıv ıltı, bu bak ış,Seni b ir g ü n tu tu ş tu ru r , k ü l ed e r;B a k a rs ın ki a te ş b acay ı sa rm ış .Ş aşa rs ın : n ered e , n e zam an , n as ıl?İş iş te n g eç tik ten so n ra a n la rs ın .

F ilodem os

14

Page 14: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

155. İÇ İÇE

Canlım ın iç in d e H eliodora ;C an ım ın iç is in H eliodora ;C an ım ın c a n ıs ın H eliodora!

M eleagros

171. KADEH

K ad e h m u tlu , u su l u su l g ü lüm süyordu ;D u d ağ ın a değm işti, is te k le r iç inde,K u ş la r g ib i c ıv ıld ıy an Z en o fila ’n ın .D ay asa ağz ın ı ağz ım a, b ir so luk ta ,B enim de b ü tü n can ım ı çekse n ’o lu rdu!

M eleagros

15

Page 15: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

186. GÖZ YAŞLARI

S en is te d iğ in k a d a r ağ la , in a n m a m Göz y a ş la r ın a F ilen iş!

T u ta lım b en i çok sevd iğ in doğ ru ;B u gün ben , y a r ın b aşk a s ı;

K o y n u n d a k im v a rsa e n çok sevd iğ in o!

P osid ippos

210. GÜLLER G İB İ

B eni b a ş ta n ç ık a rd ı a r a b ın kızı;Ö lüyorum , a d o s tla r , D id im a iç in!K aray sa , n e v a r san k i, k ö m ü r de k a ra ;Hele b ir kez tu tu ş tu r d a o z a m a n gör:Y a n a r d u ru r, ışıl ışıl, g ü lle r gibi.

A sklep iades

16

Page 16: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

213. GELEN

G idiyorum , F itia s y a ln ız değilse ;Y aln ızsa , Z eus a ş k ın a ç a ğ ır gelsin !A şkla yü rek len m iş, y o lla ra düşm üş, de!

S arhoş, m u tsuz , b itk in .

P osid ippos

252. S IR

S cm iram is ecen in su r la r ı sank i,Seni b en d e n a y ıra n şu ince f is ta n .G el a ta lım u rb a la r ı ü stü m ü zd en ,E t e te sa rıla lım , a n a d a n doğm a,K av u şm ad ık yerim iz k a lm as ın , güzel!G öğsün göğsüm de, d u d a k la r ın ağz ım da S usalım ; sessizlik ve s ırd ır ötesi.

M abeyinci P av los

17

Page 17: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

258. GEÇKİN SEVGİLİYE

K u rb a n o lsun kız oğ lan kız taze liğ i Şendeki geçk in liğe güzel F ilin n a !İstem em i e llenm em iş körpe m em eyi,B u o lgun yem işle r b en im k en k o y n u n d a .E lin b a h a r ın d a n güze ld ir sen d e güz,S ende kış, e lin y az ın d a n s ıc ak b a n a !

M abey inc i P avlos

18

Page 18: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

ÖLÜMEPİGRAMMALARI

Page 19: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

4. HOMEROS İÇİN

Ş u ra d a k ıy ıda , kayanın , ü s tü n d e ,U sta ve b ilg in sözcüsü M u sa 'la rın ,T a n rısa l H om cros y a tıy o r, y ab an cı.Üç k a r ış lık to p ra ğ ın a bu adac ık ,K oca ozan ı n a s ıl sığd ırm ış, dem e!Delos d a avuç içi g ibiydi am a,Y üce b ir ta n r ıy ı b asm ış tı b a ğ r ın a .

M abeyinci P avlos

6. HOMEROS İÇİN

Ş u ra c ık ta , şu d a lg a la r ın dövdüğü K u m sa lın a l t ın d a y a tıy o r, y ab an cı,İk in c i güneşi Y u n an d ü n y as ın ın ,T a n r ıla r sözcüsü, M usa’la r ışığı,E rdem li k a h ra m a n la ra d e s ta n düzen,E v re n le rin ölüm süz sesi H om eros.

S aydalı A n tip a tro s

21

Page 20: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

8. ORFEUS İÇİN

H adi ç a ğ ır b ir tü rk ü de d ağ la r, m eşeler,K u r t k u ş y a n m a gelsin b ak a lım ;

H ad i ç a ğ ır b ir tü rk ü de f ı r t ın a d u rsu n ,A zgın den iz y a tışs ın , ko laysa!

O rfeus, so n u n d a s a n a d a o ldu o lan!Az m ı göz y aş ı d ö k tü M usa’la r,

A rd ın d a n az m ı a ğ la d ı, d ö ğ ü n d ü a n a n !B izle rin e v lâ t ac ısı h içm iş!

T a n r ıla r b ile k u zu la rın ı, ö lüm ün ,A lam az la rm ış dem ek, e linden!

S aydalı A n tip a tro s

66. DİOGENES CEHENNEMİN KAPISINDA KEKBEROS’LA KARŞI KARŞIYA

Y ırtık b ir h ırk a , b ir değnek , b ir heybe,Y olum b u ra la fa d ü ş tü so n u n d a .Sen, c e h en n e m in köpeği K erberos,Ben, d ü n y a n ın köpeksi filozofu;S a lla k u y ru ğ u n u D iogenes’e.

O nestes

22

Page 21: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

72. TEM İSTO K LES’LE EPÎK U RU S İÇ lN

K ıl k a lm ış tı, e ld en g id iyordu ;B erek e t sîzlere, y e tiş tin iz .U şak lık ta n k u r ta rd ı b irin iz ,B irin iz eşek lik ten bu yu rdu .

M en an d ro s

80. HALİKARNASSOSLU OZANH ERA K LEİTOS’UN ÖLÜMÜ ÜSTÜNE

Ö ldüğünü söyled iler, H erak ie itos ,T u ta m a d ım k en d im i ağ lad ım . O güzel G ü n le r ak lım a geldi, k o n u şa k o n u şa A kşam ı e ttiğ im iz , H a lik a m a sso s ’ta .Sen de m i b ir av u ç to p ra k o ld u n so n u n d a!A m a ş iir le r in yaş ıyo r, y aş ıy acak ;H er şeyi, h e r şeyi dize g e tire n H ades,B ak, o n la r ın k ılm a b ile dokunam az .

K 'aiiim akos

23

Page 22: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

173. BAŞI BOŞ SIĞ IRLA R

B ir y ıld ırım , b it t i işi T erim ak o s’un!M eşenin d ib in d e son u y k u su n a dald ı.K a r la ra b e len m iş s ığ ırla r , gâin b a ta rk e n , S ığ ırtm açsız dön d ü le r, d ağ d a n a h ır la ra .

D iotim os

187. B İR GENÇ K IZ

K ız oğ lan kız M elite’n in m ezarın ı,Ç içeklerle d o n a t t ı ih t iy a r Niko.B eğend in m,i şu y a p tığ ın işi, H ades!

S im onides24

Page 23: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

192. B İR ÇEK İRG E İÇİN

T a ta r , d in le rd im , a ğ a ç la r ın gölgesine,S arı k a n a tla r ın ın ta t l ı ezgisini.B erek etli ev lek lere k o n m a k yok a r tık ,A rtık o k a n a t tü rk ü sü b i t t i çekirge!

M nasalkes

194. DEM O KRİTO S’UN Ç EK İR G ESİ

T o l k ıy ıs ın d ak i şu k illi to p ra k ta ,D em o k rito s’u n çek irgesi göm ülü.Z a r g ibi n e güzel k a n a tla r ı vard ı!T ü rk ü sü n ü tu t tu rd u m u a k ş a m la n ,B ü tü n ev ta t l ı b ir ezgiyle do la rd ı.

M nasalkes

25

Page 24: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

211. B İR KÖ PEK

R ü z g âr g ibi g id en o M altız köpeği,B u rad a , şu ta ş ın a l tın d a , y abancı!B ekçisi, c a n yo ldaşı E um elos’u n ;B oğa, diye ça ğ ırd ı m ı k o şa r gelir!Ş im di k a ra n lık gecesinde H ad es’in ,Issız y o lla rd a y an k ıla n ıy o r sesi.

T im nes

277. DENİZİN A T T IĞ I ÖLÜ

D a lg a la r sav u rm u ş , k im b ilir k im in nesi!L eon tikos b u ld u ö lü sü n ü kum sa lda .Bu m eza rı k a z a rk e n k en d in e ağ lad ı.K olay m ı, gece gündüz k u şk u d a zavallı:M a rtı g ibi d en iz le rd e d o la ş ır o da.

K alllm akos

26

Page 25: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

317. İNSAN SEVMİYEN TİM ON ’A KÖTÜ GELEN Ö TEK İ DÜNYA

— Söyle T im on, b u ra m ı, yoksa o ra m ı k ö tü ?— B u ra kö tü !

D a h a çoksunuz b u ra d a çünkü .

K allim akos

318. İNSAN SEVMİYEN ÖLÜ

E senlem e b en i yolcu, y o lu n a erit!U zak d u rm a n en b ü yük esen lik b an a .

K allim akos

27

Page 26: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

320. TİM ON İÇİN

Is ırg a n o tu d ö r t yan ım , deved iken i;V ar g it y o lu n a yolcu, d a la r y ak la ş ırsa n .B enim , t a kend isi, in sa n sevm iyen T im on.İç in d e n geldiğ i gibi söv, h e lâ l o lsun,

Çekil g it y e te r ki!

H egcsippos

342. BEKLİYENLER

Ö ldüm , sen i b ek le rim b u ra d a ;B ir g ü n sen de b ek le rs in b u ra d a .

H er ö lüm lü e r geç,B irin i bek liyecek b u ra d a .

(?)28

Page 27: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

447. BOYA BOSA GÖRE MEZAR YAZITI

«A risteus oğlu T eris, G iritli.»D eyip k es tim , y ine de u zu n d ü ş tü ;Ö ylesine b i r b ü cü rd ü ra h m e tli .

K allim akos

451. ÖLMİYEN İY İ K İŞİLER

İy i k iş ile r de ö lü rm üş, dem e!A kan tos lu D ikonos oğlu S aon K u tsa l bX- u y k u y a d a lm ış b u rad a .

*

K allim akos

29

Page 28: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

453. BABA

Filippos, b u ra y a , gözünün bebeğ i oğlu,O n İki y aş ın d a k i N iko te les’i göm dü.

K allim akos

494. B İR BALIKÇI

G iritli S odam os denizde boğuldu .O b ir a ğ b ilird i, zavallım , b ir de su.İş te böyle, den iz k u d u rd u m u b ir kez,Gözü yoksul ba lıkç ıy ı b ile görm ez.

( ? )30

Page 29: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

509. İK İ DOST

B u ta ş ı G lokos d ik ti,D ostu , c a n ı ciğeri,S inop lu T eogn is’e.

S im onides

511. GERİDE KALAN

M cgakles’in m e za rın ı h e r görüşüm de,K a tla n d ığ ın a c ıla r ak lım a g e lir de,.Tfüreğimin ucu s ız la r, m u tsu z K allias!

K allim akos

31

Page 30: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

519. B İR ÇOCUK

N asıl bel b a ğ la rs ın a r t ık y a r ın a !D a h a d ü n b ah ç ed e koşup , o y n ıyan K arm is’i göm dük b u g ü n ağ lıy a rak .B abası D iofon’a o ldu o lan!

K allim akos

538. B İR KÖLE

B ir köleydi şuncağ ız ;V adesi geldi, öldü.D ariu s’u n d en g i oldu.

Ani te

32

Page 31: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

TASVİREPİGRAMMALARI

Page 32: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in
Page 33: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

151. K ORİNTOS İÇİN

D o rla rın d iy a rı K o rtn to s , ı ı ’o ldu sa n a !N’oldu söyle, d ille re d e s ta n güzelliğ in!H an i n e rd e a ta la rd a n k a lm a zengin lik ,S a ra y la rın , ta n r ı evi ta p ın a k la r ın .Soyu Sisiifos’a d a y a n a n k a d ın la r ın ?N’oldu o h a lk , cıvıl cıvıl b in le rce in sa n !K an lı b ir sa v a ş tı bu , sel gibi geld i geç ti;B ir biz k a ld ık , N ereis’Ierle A lk ionlar,Göz y aş ı dökebilecek s a n a a rd ın d a n !

S aydalı A n tip a tro s

338. K EÇİ ÇOBANI DAFNİS

Ağ g e rd in d a ğ la ra b ü tü n gün , tu z a k k u rd u n ;Y an geld in y a p ra k la r ın ü s tü n e uyudun .S en in de peşine a v c ıla r d ü ş tü , D afn is!B aşına K arm aşık lar ta k ın m ış P riap o s Ve P atı d a ld ıla r iş te y a ttığ ın m ağ ray a .Uyan İhı in iş , u y an y av ru m ele geçm eden.

S iraguzalı T eokritos

35

Page 34: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

421. EG E’NİN IS S IZ ADALARI

E ge’n in ç a lk a n tılı su la r ıy la çevrili.B aşı b o ş a d a la r , m u tsu z k a r a p a rç a la rı :S ifnos, rü zg â rlı F o leg an d ro s ve ö tek ile r;A rk a d a b ıra k tın ız o güzelim gün leri.İç in izde ilk önce y ü zü stü k a la n D elos S izle ri k a d e r in e o r ta k e tm iş o lm alı!

M akedonyalI A n tip a tro s

432. T İR SİS İN K EÇ İSİ

K ö p ek le rin b ir a v a z a h a v lıy a d u rsu n ,B ir k u r t k a p tığ ı g ibi g ö tü rd ü keçini.K ü çü k tü , o y n ak tı, güzeldi b iliyoruz.Gel T irsis, a ğ la m a ik i göz ik i çeşm e;T üyü b ile k a lm ad ı, a ğ la m a k bo şu n a!

S irag u za lı T eokritos

36

Page 35: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

526. R O M A N IN BUYRUĞU

B ü tü n d ü n y a b u y ru ğ u n a g ird i R o m a’n ın ;Ne deniz kald ı, n e k a ra !

K a p a t Zeus, k a p ıla r ın ı O lim pos’un,G ökyüzüne geldi sıra!

A lieios

721. B İR İNEK YONUSU

B oşuna g ir iy o rsu n a ltım a , d an a ,B o şu n a böğü rü y o rsu n !

Y onucu sü t v erm em iş m em elerim e!

Saydalı A n tip a tro s

37

Page 36: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

723. M İRON USTANIN İNEK YONUSU

Öyle b ir u s ta lık la y o n d u n k i ben i, M iron, O tla m a y a b a ş la rd ım tu tm a s a ta ş la k u rşu n !

S aydalı A n tip a tro s

823. PAN TANRI KAVAL ÇALIYOR

M elem esin gebe koyun , s u la r ak m asın !Ç ıt ç ık m asın k u y tu k o v u k tan !

H alay a k a lk tı o rm an ve su N im fa’la rı;D ağı ta ş ı ç ın çın ö ttü re n ,

Y edi k am ış lı k av a lın ı ça lıy o r P an .

P la to n (?)

38

Page 37: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

AÇIKLAMALAR

(Ş iirle r in s a y ıla r ın a göre d ü zen len m iştir.)

AŞK EPÎGRAM M ALARI \ '

4 — F llodem os, S u riy e ’n in a ıu iıır ıı k en tin d e doft- m u ş tu r (I.Ö. 1. Y üzyıl). K lkero za m a n ın d a Unmu'dıı y aşam ış tır . Y unan A nto logynsı'ndu o luz k a d a r ep lg - ra m m a s ı v ard ır.

F a fo s’ta b ay ra m ı k ıılla ııa ıı ta n rıç a , aşk t a n r ı ­çası A fro d ite ’d ir. P afos, K ıb r ıs 'ta b ir ken t. A danın ü s tü n d e ik i P afos vard ı. Eski P afos İsa 'd an üııee X yüzy ılda F en ike lile rce k u ru lm u ştu . K en tin k u m r u ­la r ı H om eros z a m a n ın d a , A sta rte 'y e büyük b ir l.a p m a k y ap m ışla rd ı. Y eni P afos esk isin in on beş k i­lo m e tre b e ris in d e k u ru lm u ştu r . K u m cu su n u n Ar-

30

Page 38: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

kııdyıılı A gapcnor o lduğu söylen ir. Y eni P afos b a ş ­lın ı bıışu ta n r ıç a A fro d ite ’ye a ta n m ış tı.

11 A sklepiadcs, S am osludur. M eleagros gü l­des tesi o za n la rır .d an d ır . K allim ak o s’la a y n i yüzyılda y aşam ış tır . (Î.Ö .III. yüzyıl). T eo k rito s’u n u s ta s ıd ır .

Aşk ta n r ıç a s ı A frod ite den izc ile ri de ko ru rd u . K n id o s’d a ve P ire ’de d en izc ile rin k o ruyucusu o la ­ra k b ire r ta p m a ğ ı vard ı. O zan, ta n r ıç a n ın b u y a n ı­n a seslen iyor.

21 — R ufinus, L â tin ad ı ta ş ıy a n b u Y u n an oza­n ı S am oslu o lab ilir. İ s a ’d a n so n ra ik in c i yüzyılın ilk y a r ıs ın d a y aşad ığ ı san ılıyo r.

81 — D ionisios, S o fis t ad ıy la d a a n ıla n b u o za n ­la ilg ili b ilg i y o k tu r. H a lik a rn asso s lu D ionisios’la ayn ı k iş i o lab ilir.

97 — R ufinus, n o t 21 e bak ın ız .Eros, Y u n an ta n r ı la r ın ın en e sk ile rin d en d ir.

B ü tü n v a r lık la r ı b ir le ş tire n , ç if t le ş t ire n odu r. G ücü b ü tü n doğ ay a yay ılm ış tır . Y ak la ş tır ır , k a r ış t ır ır , ço ­ğ a ltır . İn sa n , h a y v a n ve b itk i so y la rın ın ü rem esi o n u n e lin d ed ir. E ros z a m a n la değişm iş, sadece aşk ta n r ıs ı h a lin e ge lm iştir. O z a n la ra göre A fro d ite ’n in oğ ludu r. K üçük b ir ç o c u k tu r ve h iç büyüm ez. A fro ­d ite b ir gün Tem is ta n r ıç a y a oğlu E ros büyüm ed iğ i iç in yak ınm ış, o d a b ir k a rd e ş i o lu rsa büyüyeceğ in i söylem iş. A frod ite A n te ro s’u do ğ u rm u ş o zam an . A nteros, a şk ın k a rş ılığ ı o lan aşk tır . O zan la r böy le­lik le k a rş ılık gören aşk ın gelişeceğ in i a n la tm a k is ­tem işle r.

119 — K rin ag o ras , İ s a ’d a n önce 65 y ılın d a doğ­m u ştu r. B u o zan la ilgili pek b ir şey b ilinm iyor.

130 — M ekius, a d ın a b a k ılırsa L â tin so y u n d an o lm ası gerek ir. O n u n la ilg ili b ilg i y ok tu r. F ilip p o s’- u n gü ldestesinde yer a ld ığ ın a göre İ s a ’d a n önce b i ­

40

Page 39: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

r in c i yüzy ılda y aşad ığ ı söy leneb ilir. Y u n an A n to log - y a s ı’n ın en iyi o z a n la rın d a n d ır .

131 — F ilodem os, 4 say ılı n o ta bak ın ız.155 — M eleagros, S u riy e’n in G a d a ra k e n t in d e n -

d ir. B u ince ve za r if o zan ın A n to logya’d a p ek çok e p ig ra m m a sı v a rd ır . İ s a ’d a n önce 130 y ılın d a doğ ­du ğ u san ılıyo r.

171 — M&leagros, 155 sa y ılı n o ta bak ın ız .186 — P osidippos, P e lla ’d a doğm uş o lab ilir. M e-

le ag ro s’u n gü ldestesinde y er a lm a k ta d ır . İ s a ’d an önce I II . yüzyılda yaşad ığ ı san ılıyo r.

210 — A sklepiadcs, 11 say ılı n o ta bak ın ız.213 — Posidipposı, 186 say ılı n o ta bakın ız.G elen, P itia s ’ın âş ık ıd ır. O nun kölesiyle, ya da

h izm etçisiy le konuşuyor.252 — M abeyinci Pavlos, İ s ta n b u l’d a J u s t in ia -

n u s ’u n sa ra y ın d a y aşam ış tır . A yasofya k ilisesi ü s ­tü n e yazılm ış iki e p ig ra m m a sı v a rd ır . O zan A gati- a s ’ın d o stu idi. S a ra y d a k ira l ın geleceğ in i h a b e r v e­r ir , böylelik le soypndakileri su s tu ru rd u . Bu g ö rev in ­d en ö tü rü S u stu ru cu Pavlos adı.vla a n ılır

258 — M abeyinci Pavlos, 252 say ılı n o ta b a k ı­nız.

ÖLÜM EPİGRAM M ALARI

4 — M abeyinci P avlos, 252 say ılı n o ta bak ın ız .Ş u ra d a k ıy ıda , İos a d a s ın ın sözü ediliyor. H om e-

ro s’u n İo s’d a göm ülü o lduğu söylen ir. U fak b ir a - dad ır.

Delos, S ik lad a d a la r ın ın en küçüğü . Foibos — Apoilo b u a d a d a doğ m u ştu r. A nası L a to n oğ lunu d o ğ u rm ak iç in D elos’a s ığ ınm ıştı. O z a m a n la r ad a s u la r ü s tü n d e yüzüyordu . T a n r ı Foibos doğunca, Delos h a re k e ts iz kald ı. O zan, İo s’la D elos’u k a rş ı-

41

Page 40: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

la ş t ır ırk c n H om eros’u ta n r ı la ş t ın y o r . M usa lar, Zeuz ile M nem osine’den doğm a ö lüm süz k ız la rd ır . H esi- odcs’e göre dokuz M usa v a rd ır . Kleio, ta l ih ; E u te r- pe, m üzik ; Ta)„eia, kom edya; M elpom ene, tra g e d y a ; T erpsiko re , d a n s ; E ra to , lir ik ş iir; P o lim nia , r e to ­rik , U ran ia , a s tro n o m i; K alliope, k a h ra m a n lık ş i i r ­le r in in M usasıd ır. M usa ların , ö tek i ta n r ı la r ve t a n ­r ıç a la r gibi ta p ın a k la r ı vard ı. Ş ö len lere a d la r ı a n ı­la ra k b aş la n ırd ı. P a rn a s su s ’da, H elikon’d a o tu r u r ­la rd ı.

6 — S aydalı A n tip a tro s , İ s a ’d a n önce 180-170 y ılla r ı a ra s ın d a doğm uş, 100 e do ğ ru ö lm ü ş tü r. K i- kero o n u n överek sözünü eder. U sta ozand ır. E leş­tirm e c ile re göre L eo n id as’ın e tk is in d ed ir.

8 — S aydalı A n tip a tro s , 6 say ılı n o ta bakın ız.O rfeus, k im ine göre T ra k y a k ıra l ı O iagros ile

M usa K allio p e’n in , k im in e göre t a n n F oibos’la M u­sa K leio ’n u n o ğ ludu r. T ü rk ü ç a ğ ırm a k ta , k i ta r a ç a l­m a k ta ü s tü n e yoktu . Bu çalg ıy ı o n u n e line ta n r ı Foibos verm işti. İk i te l ek liyerek ça lg ın ın te lle rin i dokuza ç ık a ra n O rfeus saz ın ı öylesine ç a la rd ı ki, k u r t, kuş, böcek, ağaç onu d in lem eye koşard ı. O ç a l­d ığ ı zam an , b ü tü n v arlık su sa rd ı. E u rid ik e’ye aşık tı. E vlenecek leri gün E urid ike ö lüverince p eşi s ıra ö te ­k i d ü n y a y a g itti. T a tlı ezgilerle ölüm ta n r ı la r ın ı y u ­m u şa ttı . N işan lıs ın ın y er yüzüne dönm esine izin ve rd ile r ; b ir k o şu lla rı v a rd ı: y er yüzüne ç ık ın cay a k a d a r E u rid ik e’n in yüzüne b ak m ıy ac ak tı. O rfeus sevgilisiyle d ü n y am ıza do ğ ru yola çık tı. T am s ın ıra gelm işlerd i k i ta n r ı la r ın k o şu lu n u u n u ttu , yüzüne b a k tı n işa n lıs ın ın . Böylece E u rid ik e’yi görm esiyle y en id en k ay b e tm esi b ir oldu. S o n u n d a k a d ın la r onu k ısk a n ç lık ta n p a rç a la d ıla r . B aşın ı ırm a ğ a a t tı la r . O rfeu s 'u n k es ik b aş ı bile E u rid ik e’n in a d ın ı a n m a k ­ta n geri ka lm ad ı.

42

Page 41: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

66 — O nestes, F ilippos g ü ld estesi o z a n la r ın d a n - dır. K o rin to s lu ya d a B izanslId ır. A ugustos’u n z a ­m a n ın d a y aşam ış tır . (İ.Ö. I. yüzyıl sonu .)

K erberos, üç b aş lı köpek. Dev T ifo n ’la c a n a v a r E k id n a ’d a n d ü n y ay a gelm iştir. Y elesi y ıla n la rd a n ö rü lm ü ştü . K esici k a ra d iş le ri vard ı. Is ırd ı m ı bu d iş le r iliğe iş le r ve z e h ir a k ıtırd ı. Ö tek i d ü n y ad a S tigos ırm a ğ ın ın k ıy ıs ın d ak i b ir m a ğ a ra y a y ıla n ­la r la b a ğ lan m ış tı. C eh en n em in k a p ıs ın ı bek ler, b u ­ra d a n kuş u çu rtm azd ı. H erak les, A lkes tis’i c e h e n ­n em d en çekip ç ık a rd ığ ı za m a n o n u z in c ire vu rdu .

K öpeksilik , köpeksi filo zo fla rın felsefesi. K öpek - si f ilo zo fla ra eski Y u n an ’d a köpek den ird i.

72 — M enandros, A tin a lı ko m ed y a o zan ı (İ. Ö. 340-292). K o m ed y a la rın ın h em en h ep s i k ay b o lm u ş­tu r .

T em istok lcs, A tin a lı d ev le t ad a m ı ve general. (Î.Ö. 525-460). İlk M ed sa v a ş ın d a n so n ra d em o k ra t p a r t in in lid e ri o lm u ş tu r. S a la m in ’de Y u n an d o n a n ­m a s ın a o k u m a n d a e tti.

E p ik u ru s (İ.Ö. 341-270), Y u n an filozofu. S a- m o s’ta doğm uş o lab ilir. D em okrito s’u n y o lu n d an yü rüdü . B ü tü n ç a b a la rım ız ın ta d a lm ay a yö n elm e­s in i öğü tlüyo rdu . S ağ tö reye u y m a k ve b ilg i e d in ­m ek en b ü y ü k t a t t ı o nca . E p ik u ru s fesefesi s o n ra ­d a n şe h v e t d ü şk ü n lü ğ ü k ılığ ın a g irm iştir .

80 — K allin ıakos, M eleagros gü ldestesinde yer a la n o za n la rd a n d ır . B üyük ü n y ap m ış tır. Ç eşitli t ü r ­le rd e ş iir yazm ışsa da b u n la rın çoğu kay b o lm u ştu r. (İ.Ö. 305-238).

Ş iirde ad ı geçen H erak le ito s’u E fesli ad aş ıy la k a r ış t ırm a m a k gerek ir. Y u n an A n to logyası’n d a ölüm e p ig ra m m a la n a ra s ın d a k i 465 say ılı ep ig ra m m a o- n u n d u r . K en d is in d en b a şk a c a b ir y ap ıt k a lm a m ış ­tır .

43

Page 42: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

Ilaılcs, ö lüm ta n rıs ı, ö tek i d ü n y a ve ö lüm a n la - m ın ad ır.

173 — D iotim os, I s a ’d a n önce ü çü n cü yüzyılda A d ra m ittio n ’d a doğru . B ugün E d re m it’in k em er köyü v a rd ır b u ra d a .

187 — S im onides, VI. yüzyıl so n u n u n ve V. yüz­yıl b aş la n g ıc ın ın ü n lü ozanı. (I.Ö. 556-466). M eleag- ros gü ldestesinde y er a lır, im z a s ın ı ta ş ıy a n ep ig - ra m m a la rd a n ço ğ u n u n o n u n o lm ad ığ ı san ılıyo r.

H ades, Z eus’u n k a rd e ş id ir . B abası K ronos onu p a rç a la m ış ve yem işti. H ades’i b a b a s ın ın k a rn ın d a n Zeus ç ık ard ı. Z eus’u n T ita n la r la y ap tığ ı sa v aşa k a ­tıld ı. S avaş k az an ılın c a , p a y ın a ö tek i d ü n y a düştü . Çok ç irk in o lduğu iç in k im se o n u n la ev lenm ek is te ­m iyordu . P e rse fo n e ’yi zo rla aldı. B u y ru ğ u n u y ü rü t­tü ğ ü ö lü le r ü lkesi b u d ü n y a d a n çok d a h a k a la b a ­lık tır . K a rş ı d u ru lm a m ış te k ta n r ı odur. Y er y ü ­zü n d e ta p ın a ğ ı yok tu r.

192 — M nasalkcs, (I.Ö . II. yüzyıl) M eleagros gü ld estesin d e y er alır.

194 — Ü sttek i n o ta bak ın ız .211 — T im nes, I s a ’d a n önce II. yüzy ılda y a ş a ­

dığı san ılıyo r. G ir itli o lab ilir.277 — K allim akos iç in 80 say ılı n o ta bak ın ız.317 — K allim akos iç in 80 say ılı n o ta bak ın ız .T im on, A tina lI T im on ad ıy la a n ıla n Y u n an f i­

lozofu. Y u rd u n u n u ğ rad ığ ı fe lâ k e tle r ve yoksu lluk y ü zü n d en in s a n la rd a n soğum uştu . B ir çok ta ş la m a ­la ra k o n u o lm u ştu r.

318 — K allim ak o s iç in 80 say ılı n o ta bak ın ız .320 — H egesippos, M eleagros g ü ld estesin d e yer

a la n b u o zan la ilgili b ilg i yok tu r.T im on iç in 317 say ılı n o ta bak ın ız .447 — 451 — 453 — K allim akos iç in 80 say ılı n o ­

ta bak ın ız .

44

Page 43: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

509 — S im onides iç in 187 say ılı n o ta bak ın ız .

511 — 519 — K allim ak o s iç in 80 sa y ılı n o ta b a ­kınız.

538 — A nite , M eleagros g ü ld estesin d e yer alır. E lim izde te k tü k dizeleri k a la n b u k a d ın o za n ın b ü ­yük ü n ü vard ı. H eykeli d ik ilm iş tir. M eleagros, g ü l­d es tesin e o n u za m b a k ad ıy la a lır. Z am b ak gibi a n ve sad e b ir deyişi v a rd ır . A n tip a tro s o n a «kad ın H om eros» diyor.

D arius, ya d a D areios, D ârâ , diye b ilin e n güçlü k ıra l.

TASVİR EPİGRAM M ALARI :

151 — Say d a lı A n tip a tro s , ö lüm ep ig ra m m a la r ı b ö lü m ü n d ek i 6 say ılı n o ta bak ın ız .

K o rin to s , Y u n an ta r ih in in ü n lü k en tle r in d e n . A ym ad ı ta ş ıy a n y a r ım a d a n ın ü s tü n d e şim d ik i K o- r in to s ’u n yerin d e k u ru lm u ştu . îs a d a n önce 1100 y ı­lın d a D o rla n n eliyle A rgos’u n eg e m en liğ in d en k u r ­tu lm u ş tu r . O ç a ğ la rd a A tin a ’yı bile t i t r e te n sa v a ş­la ra g irişm işti. V III. ve VII. y ü zy ılla rd a sö m ü rg eleri oldu. 657’den so n ra yıldızı söndü . D erken İ s p a r ta '­n ın b u y ru ğ u n a girdi.

Sisifos, R ü z g â rla r ta n n s ı E olos’u n oğ ludu r. î l i - as d e s ta n ın a göre bilge ve k u rn a z b ir in san d ı. K o- r in to s ’u o k u rm u ş tu r . B u k e n ti büy ü k b ir su r la çe ­virm iş, o ra d a n geçen yo lcu ları h a ra c a b ağ lam ıştı. A sopos’a, büy ü k b i r p a r a k a rş ılığ ın d a , k ız ın ı Z e u su n k aç ırd ığ ın ı h a b e r verince , ta n r ı la r ın b ab ası, on a ölüm ta n n s ı T an o s’u gönderd i. S isifos ö lüm t a n n - sın ı z in c ire vu rdu . T an o s’u z in c ir le rin d en ta n r ı Arcs k u r ta r ır . S isifos, so n u n d a , h e r ö lüm lü gibi öteki d ü n y a n ın y o lunu tu ta rk e n , k en d is in e ö lüm tö ren i y ap ılm a m asın ı k a r ıs ın a ten b ih led i. Ö teki d ü n y ay a

45

Page 44: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

v a rın c a H ad es’te n , a rd ın d a n ö lüm tö re n i yapm ıyan k a r ıs ın ı ce za la n d ırm a k iç in , d ü n y a y a dönm ek iz n i­n i ald ı. K o rin to s ’a geldi ve g eri dönm edi. H erm es onu b ir d a h a ceh en n em e g ö tü rü n ce k ö tü b ir cezaya ç a rp tır ıld ı. B üyük b ir kayay ı, d u rm a d a n , yokuşa sü rm ek z o ru n d a b ırak ıld ı. K a y a tepeye v a rm a d a n , h e r se fe rin d e a şağ ıy a düşüyor, b ir E rin is , kayay ı y en id en yokuşa sü rm es i iç in k am çıs ıy la aşağ ıd a bek liyordu . S isifos’u n k ay ası, a rk a s ı gelm iycn, b o ­şu n a ve y ıp ra tıc ı em eğ in s im gesid ir.

Ş iird e sözü geçen sa v aş ın k o n sü l M um m ius’un aç tığ ı sav aş o lm ası gerek ir. İ s a ’d a n önce 146 y ılın ­d a M um m ius K o rin to s 'u y ak tı y ık tı, ta ş ta ş ü s tü n d e kom adı.

N ereis’le r, ozan H esiodes’e göre P ose idon ’la T e- t i s ’in , b a ş k a la r ın a göre O kyanos’la T o p ra k ’m k ız la ­rıd ır . E lli güzel k ızd ır b u n la r. Y unus b a lık la rın ın s ı r t la r ın d a d o la ş ır la r . K im i za m a n üç d işli ça ta l, k im i z a m a n b ir çe lenk , k im i za m a n b ir m e rc an d a ­lı ta ş ır la r . E n çok K o rin to s su la r ın d a y aşam a y ı se ­verle r.

A lk ion’la r, den iz k u şla rıd ır . K ıra l K eiks b o ğ u ­lu n c a k a r ıs ı A lkion k en d in i den ize a ta r . T a n r ı la r bu bağ lılığ ı, ik is in i de a lk io n h a lin e g e tire rek m ü k â fa t­la n d ır ır la r . A lk ion’İa ra b ir b a r ış ve h u z u r sim gesi gözüyle b ak ılır .

318 — S irag u za lı T cokritos , İ s a ’d an önce 300 - 310 y ılla rı a ra s ın d a doğdu. Y u n an o z a n la rın ın en ü n lü le r in d e n d ir . G en ç liğ in in ilk y ılla r ın ı S ic ilya’da geçirdi. Y irm i beş y a ş la r ın a d o ğ ru Kos a d a s ın a geç­ti. S o n u n d a İsk en d e riy e ’ye yerleşti. E lim izde, ö teki y a p ı tla r ın d a n b aşk a , o tuz k a d a r ep ig ra m m a sı v a r ­dır.

P riap o s, k im in e göre b ir N im fan ın , k im in e gö­re A fro d ite ’n in o ğ lu d u r. A fro d ite ’yi k ısk a n a n H era, P ria p o s’u n keç i b o ynuzlu ve keç i k u la k lı doğm asın ı

46

Page 45: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

sağ lad ı. D oğar doğm az a n a s ı o n u Ç an ak k a le k ıy ıla ­r ın a yolladı. Gözü pek, u ta n ç s ız b ir y aşam sü re rd i o rad a . H alk ç e k in ir ve k o rk a k rd ı o n d an . G ü n ü n b i ­rin d e b ir sa lg ın b a ş g öste rince g ü n a h iş led ik lerin i a n la d ıla r ve P ria p o s’a ta p m a y a b aş la d ıla r . P riapos, P a n gibi b e re k e t s im gesi o la ra k an ılır .

P a n , «B ütün» a n la m ın a gelir. Ç eşitli r iv ay e tle r v a rd ır bu ta n r ıy la ilgili. K im i Z eus’u n , k im i H er- m es’in o ğ lu o ldu ğ u n u , k im i H ava ile b ir N ere is’ten , k im i G ök’le T o p ra k ’ta n d o ğ d u ğ u n u söyler. P a n ’in şa şm ıy a n y an ı ta r ım sa l b ir k a ra k te r i , b ir görevi o lu ­şu d u r. D ağlık A rd a k y a’d a büy ü k saygı gö rü rdü . O- n a b a l ve keçi sü tü su n m a k b ir gelenek o lm uştu . A d ına şen lik le r y ap ılırd ı. B elden aşağ ıs ı keçi, b e l­den y u k a rs ı in sa n o la ra k d ü şü n ü lü rd ü . S açı sak a lı b irb ir in e k a r ışm ış tır . B oynuz la rı ve keçi k u la k la rı v a rd ır . Y edi k am ışlı b ir k a v a l ç a la r, N im fa la n k o ­v a la r d ağ la rd a . Ç a lıla r ın ve k a y a la r ın a rd ın a sine r, so n ra b ird e n a v ın ın ü s tü n e a tılır . Çil y av ru su gibi d a ğ ılır o za m a n N im falar. K eçile ri a ş tığ ı d a olur.

421 — M akedonyalI A n tip a tro s , M akedonyalI I. F ilip p o s’u n ya d a V. F ilip p o s’u n z a m a n ın d a y a ş a ­m ış o lab ilir . B u n a göre, doğum u, ya I s a ’d a n önce IV. yüzyıla, ya d a II. yüzyıla ra s la r .

Dclos ad as ı iç in ö lüm e p ig ra m m a la r ı b ö lü m ü ­n ü n 4 say ılı n o tu n a bak ın ız.

432 — T eokritos , b u bö lü m ü n 338 say ılı n o tu n a bak ın ız .

526 — A lfeios, F ilippos g ü ldestesinde y er alır. A ugustos z a m a n ın d a R o m a’d a y aşam ış tır . ( İs a ’dan önce I. yüzyıl).

O lim pos, Zeus, b ab a s ı K ro n o s’u n y erin e g eç in ­ce, d ü n y ay ı soyu sopu a ra s ın d a bö lüşüp ta n r ıs a l d ü ­zen i k u rd u , Y u n a n is ta n ’ın en yüksek d ağ ı o la n O lim - p o s’u n b u lu tla r la k ap lı tep e le rin d e , göksel b ir s a ­

47

Page 46: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

ra y d a y a şa m a y a baş lad ı. B u sa ra y a d a O lim pos adı verild i. O lim pos’a b ağ lı b a ş lıc a o n ik i b ü y ü k ta n r ı v a rd ır .

721 — 723 — S aydalı A n tipa ros , ö lüm ep ig ra m - m a la r ı b ö lü m ü n ü n 6 say ılı n o tu n a bak ın ız .

M iron u s ta , I s a ’d a n önce V. yüzy ılda y aşam ış ün lü Y u n an yonucusu . Ç eşitli k o n u la rd a k i y a p ı t la ­r ın ın y an ı s ıra h a y v a n y o n u la n d a y ap m ış tır. A ti­n a ’n ın en b ü y ü k m e y d a n la rın d a n b ir in d e o n u n b ir in e k y onusu d u ru rd u . S o n ra d a n R om a’ya g e tir ilen b u inek , I s a ’d a n so n ra 550 y ılm a k a d a r o ra d a k a l­m ış tır .

823 — Bu e p ig ra m m a n ın b ü y ü k filozof P la to n ’- u n k a lem in d en çıkm ış o lm ası şü p h e lid ir .

N im falar, o rm a n la r ın ve ırm a k la r ın a l t a ş a m a ­d a n ta n r ıç a la r ı .

48

Page 47: Oktay Rıfat - Turuz · 2017. 10. 1. · 6 — Agatias’m Kiklos’u. 7 — Eufemias’a sunulan dergi. 8 — Kefalas Antologyası ile Palatinos Anto-logya’sı. 9 — Planudes’in

1. KAÇKINLAR: F. Edgü. 250k2. DENEMELER: A. CAMUS

Ç.: S. E. — V. G. 4 lira.3. DURUŞMA: F ranz K afka

Ç.: S. Eyuboğlu. 5 lira.4. DÖRTLÜKLER: Ö. Hayyam

Ç.: S. Eyuboğlu 5 lira.5. BOZGUN: F. Edgü. 3 lira.6. ÇAĞIMIZIN GERÇEKLERİ:

S artre . S. E. — V. G. 5 lira.7. KUYULARDA: M. Buyrukçu

3 lira.8. ÖZGÜRLÜK VE KÜLTÜR: J.

Dewey Ç.: V. Günyol 5 lira.9. DÜNYAMIZIN SORUNLARI:

Russell. S. E. — V. G. 5 lira.10. TÜRKÜN ATEŞLE İMTİHA­

NI: Halide Edib. 10 lira.11. TİYATRO İÇİN K. ARAÇ:

Brecht. Teo-C. Ç.: 250 krş.12. MACBETH: W. Shakespeare

S. Eyuboğlu. 4 lira.13. ÇAĞDAŞ POLİTİKA SO­

RUNLARI: S. E.-V. G. 4 lira.14. BAŞKASININ KELLESİ: M.

Aymé. S. E. — V. G. 4 lira.

^15 . SIĞIRTMAÇ TÜRKÜLERİ: Vergilius. İ. Z. Eyuboğlu 250 kuruş.

16. MAVİ YOLCULUK: Azra E r- h a t. 4 lira,

y 17. LÂTİN OZANLARINDAN ÇE­VİRİLER: O. R ıfat. 3 lira.

18. ŞİİRLER: Jacques Prévert. Ç.: S. Eyuboğlu. 4 lira.

19. BİLİM AHLÂKI: A. Bayet Ç.: V. Günyol. 5 lira.

20. İKİLİK: O. R ıfat. 4 lira.21. GODOT’YU BEKLERKEN :

S. B eckett F. Edgü. 4 lira.22. HAKSIZ YÖNETİME KARŞI

T horeau. Ç.: V.Günyol. 3 lira23. FİLOZOFÇA DÜŞÜNCELER:

Diderot. İ. Öztürk. 3 lira.24. DENEMELER ELEŞTİRİLER

O. B urian. 4 lira.25. UTOPİA: Thom as More.

Ç.: S. E. M. U. V. G. 5 lira.26. DEVRİM YAZILARI: Babeuf

Ç.: S. E. — V. G. 4 lira.27. ŞİİRLE FRANSIZCA: S E yu-

boğlu. F iyatı 5 lira.28. YUNAN ANTOLOG Y ASI :

O ktay R ıfat. F. 3 lira.

Ödemeli o larak YENİ UFUKLAR, P.K. 1034 G ala ta — İs ta n ­bul adresinden isteyiniz. 20 L iradan yukarı siparişlerde % 20 ind irim yapılır. Posta ücreti y a n yarıya paylaşılır.

F iy a tı : 3 L ira