Ofis Piyasası Araştırma Raporu 2015 - İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

6
İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. Cumhuriyet Cad. Pak Apt. No:30/1 Elmadağ - Taksim / İstanbul Tel: 0212.232.93.13 [email protected] / www.igd.com.tr Türkiye’de kentsel dönüşüm daha çok konut projelerine hız ve yön verse de aralarında bazı bölgelerin bulunduğu kentsel dönüşüm projelerinde ofisler de komplekslere dahil edilmektedir. Böylece şehir merkezinde yeni ofis projeleri kendilerine yer bulmaya başlamıştır. Kentsel dönüşüm çalışmalarının konut projelerinde belli bir yol kat ederek ofis projelerine yönelmesi 2014 yılından sonra gerçekleşecek gibi gözükmektedir. Tekil olarak ofis projelerine sıra gelinceye kadar ofis alanlarının çoklu kullanım içeren kompleksler içerisinde projelendirilmesine devam edileceği anlaşılmaktadır. Bu sayede şehir merkezinde standardı yüksek modern ofislere yönelik talep bir ölçüde karşılanmış olacaktır. Son yıllarda dünya çapında modern ofis projelerinin sayısı gittikçe artmaktadır. Ofis projeleri kullanım amacının yanı sıra yatırım amaçlı olarak da rağbet görmektedir. Birçok uluslararası firmanın bölgesel operasyon merkezini İstanbul’a taşıması şehirdeki üst segment ofis ihtiyacını arttırmıştır. Bu nedenle gelişmiş bir altyapı ve verimli tasarıma sahip, A tipi ofis binalarına yönelik kiralama talebi artmaktadır. Son yıllarda ofis pazarının yabancı yatırımcılar ve geliştiriciler için çekiciliği de giderek artmaktadır. Yabancılara Türkiye sınırları içerisinde gayrimenkul edinme hakkı tanıyan yasa kapsamında 30 ülkenin vatandaşlarıda ülkemizde gayrimenkul edinebilme hakkını kazanmıştır. Ticari gayrimenkullerde kredi tutarını, gayrimenkul değerinin yüzde 50’siyle sınırlayan uygulamanın kalkması da ofis yatırımlarına yönelik finansman imkanlarını artırmaktadır. Ülke ekonomisinde ve hizmetler sektöründeki hızlı büyümeden kaynaklanan prim beklentisinin yanı sıra, görece yüksek kira getirisi yatırımcıları ofis projelerine yönlendirmektedir. Ancak, ofis binalarının bir bütün olarak satılmasından çok, kat bazında pazarlanması uluslararası gayrimenkul fonlarına uygun ofis stoğunun oluşmasını yavaşlatmaktadır. OF İ S Pİ YASASI RAPORU İSTANBUL 2014 TELİF HAKLARI : Tamamıyla İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD)’nin mülkiyetinde olan bu rapordaki bilgiler, referans verilmek kaydı ve izin alınmak sureti ve değişiklik yapılmaması kaydı ile kullanılabilir. İzin ve özel izin ile kullanılan metinler üzerinde kullanıcıların mülkiyet hakkı bulunmamaktadır. Makale veya araştırma kullanımı için lütfen [email protected]’a e-posta gönderiniz ya da 0212.232.93.13 no’lu telefon ile irtibata geçiniz. ÖNEMLİ: İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. (İGD), herhangi bir kişi ya da kurumun bu rapora istinat etmesi sonucu kaynaklanabilecek kayıp, zarar ve hasarlardan sorumlu tutulamaz. Türkiye’de Açılan ve Kapanan Şirket Sayısı (2012-2013) Kay: TOBB,2012-2013

Transcript of Ofis Piyasası Araştırma Raporu 2015 - İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

Page 1: Ofis Piyasası Araştırma Raporu 2015 -  İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

!stanbul Gayrimenkul De"erleme ve Danı#manlık A.$.Cumhuriyet Cad. Pak Apt. No:30/1Elmada! - Taksim / "stanbulTel: 0212.232.93.13 [email protected] / www.igd.com.tr

Türkiye’de kentsel dönü#üm daha çok konut projelerine hız ve yön verse de aralarında bazı bölgelerin bulundu!u kentsel dönü#üm projelerinde ofi sler de komplekslere dahil edilmektedir. Böylece #ehir merkezinde yeni ofi s projeleri kendilerine yer bulmaya ba#lamı#tır.

Kentsel dönü#üm çalı#malarının konut projelerinde belli bir yol kat ederek ofi s projelerine yönelmesi 2014 yılından sonra gerçekle#ecek gibi gözükmektedir. Tekil olarak ofi s projelerine sıra gelinceye kadar ofi s alanlarının çoklu kullanım içeren kompleksler içerisinde projelendirilmesine devam edilece!i anla#ılmaktadır. Bu sayede #ehir merkezinde standardı yüksek modern ofi slere yönelik talep bir ölçüde kar#ılanmı# olacaktır.

Son yıllarda dünya çapında modern ofi s projelerinin sayısı gittikçe artmaktadır. Ofi s projeleri kullanım amacının yanı sıra yatırım amaçlı olarak da ra!bet görmektedir. Birçok uluslararası fi rmanın bölgesel operasyon merkezini "stanbul’a ta#ıması #ehirdeki üst segment ofi s ihtiyacını arttırmı#tır. Bu nedenle geli#mi# bir altyapı ve verimli tasarıma sahip, A tipi ofi s binalarına yönelik kiralama talebi artmaktadır.

Son yıllarda ofi s pazarının yabancı yatırımcılar ve geli#tiriciler için çekicili!i de giderek artmaktadır. Yabancılara Türkiye sınırları içerisinde gayrimenkul edinme hakkı tanıyan yasa kapsamında 30 ülkenin vatanda#larıda ülkemizde gayrimenkul edinebilme hakkını kazanmı#tır. Ticari gayrimenkullerde kredi tutarını, gayrimenkul de!erinin yüzde 50’siyle sınırlayan uygulamanın kalkması da ofi s yatırımlarına yönelik fi nansman imkanlarını artırmaktadır. Ülke ekonomisinde ve hizmetler sektöründeki hızlı büyümeden kaynaklanan prim beklentisinin yanı sıra, görece yüksek kira getirisi yatırımcıları ofi s projelerine yönlendirmektedir. Ancak, ofi s binalarının bir bütün olarak satılmasından çok, kat bazında pazarlanması uluslararası gayrimenkul fonlarına uygun ofi s sto!unun olu#masını yava#latmaktadır.

OF!S P!YASASI RAPORU!STANBUL 2014

TEL!F HAKLARI : Tamamıyla "stanbul Gayrimenkul De!erleme ve Danı#manlık A.$. ("GD)’nin mülkiyetinde olan bu rapordaki bilgiler, referans verilmek kaydı ve izin alınmak sureti ve de!i#iklik yapılmaması kaydı ile kullanılabilir. "zin ve özel izin ile kullanılan metinler üzerinde kullanıcıların mülkiyet hakkı bulunmamaktadır. Makale veya ara#tırma kullanımı için lütfen [email protected]’a e-posta gönderiniz ya da 0212.232.93.13 no’lu telefon ile irtibata geçiniz. ÖNEML!: "stanbul Gayrimenkul De!erleme ve Danı#manlık A.$. ("GD), herhangi bir ki#i ya da kurumun bu rapora istinat etmesi sonucu kaynaklanabilecek kayıp, zarar ve hasarlardan sorumlu tutulamaz.

Türkiye’de Açılan ve Kapanan $irket Sayısı (2012-2013)

Kay: TOBB,2012-2013

Page 2: Ofis Piyasası Araştırma Raporu 2015 -  İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

Ofi s Sto"u2013 yılı sonu itibarı ile A ve B sınıfı mevcut ofi s sto!u 4,1 milyon m%’ ye ula#mı#tır. "stanbul’ da kaliteli ofi s sto!unun yo!un olarak bulundu!u bölgeler Avrupa M"A (Merkezi "# Alanı) M"A Dı#ı Avrupa ve Anadolu Bölgesi olarak 3 gruba ayrılabilir.

2013’TE FAAL!YETE GEÇEN PROJELERAVRUPA YAKASI Papirus Plaza (Ka"ıthane)Tek katta yakla#ık 250 m2 ile 4.250 m2 arası de!i#en alan çözümleri ile hem küçük hem de geni# kat isteyen kullanıcılar için avantajlı olması ile öne çıkan Papirus Plaza 158 adet ofi sten olu#maktadır. 19 bin 700 metrekare alan üzerinde yükselen projede 40.000 m2 A+ sınıfı ofi s alanı bulunmaktadır. Ofi slerin m2 birim fi yatları 3.475 dolardan ba#lamaktadır.

RönesansBiz (Mecidiyeköy)Daha az enerji harcayıp daha çok tasarruf yaparak i#letme giderlerini de dü#üren bir anlayı#la in#a edilen RönesansBiz Mecidiyeköy çok katlı plaza mantı!ından uzak, iki yatay ofi s bölümünden ve 4 katlı bir bloktan olu#maktadır. 3.917 m2 alan üzerinde yükselen projede 14.316 m2 kiralanabilir alan bulunmaktadır.

!tower Bomonti A+ yeni ofi s konsepti ile lanse edilen projede, 30 katlı tek blokta, her katında 60 ile 800 m2 arasında de!i#en 206 ofi s ve 7 ticari alan bulunuyor. "tower m% birim fi yatları ise 4300 dolar ve 7000 dolar arasında de!i#mektedir.

A"ao"lu My Offi ce (Güne#li)A!ao!lu’nun 2009 yılında in#aatına ba#ladı!ı Basın Ekspres yolunda yer alan My Offi ce 212 büyüklükleri 80 ile 800 m% arasında de!i#en ofi slerden olu#maktadır. 503 ba!ımsız bölümden olu#an My Offi ce projesi 84 bin 500 m% arsa üzerine kuruludur ve projenin m2 birim fi yatları 4.500 TL civarındadır.

ANADOLU YAKASI Ofi sim !stanbul (Maltepe)Maltepe’de 15 bin metrekarelik alana kurulan Ofi sim "stanbul projesinde ofi sler 2013 yılının modern çizgilerini yansıtan dekorasyonlara sahiptir. 22 katlı üç bloktan olu#an Ofi sim "stanbul projesinin kapalı in#aat alanı 60 bin metrekare olarak belirlenmi#tir. Projede ya#am 2013’ün ilk aylarında ba#lamı#tır ve “"#’te konfor, "#’te keyif” sloganıyla lanse edilen Ofi sim "stanbul’da metrekare birim fi yatları 5 bin 100 TL’den ba#lamaktadır. Ofi sim "stanbul, Kartal’da konut projelerinin a!ırlıklı olarak yer alması nedeniyle civardaki ofi s talebini kar#ılayacak durumdadır.

02OF!S P!YASASI RAPORU

Q�A-B Sınıfı Ofi s Sto!u (Milyon m2) Q�Tamamlanan Projeler (Milyon m2)

Be#ikta#’ tan Maslak’ a kadar Büyükdere Caddesi etrafında geli#en M"A Bölgesi’ nde, Zincirlikuyu, Levent, Maslak gibi önemli i# merkezleri bulunmaktadır. 2012 yılında M"A bölgesi "stanbul’un toplam ofi s stokunun %40’ını olu#turmakta iken 2013 yılında bu oran %36’ ya gerilemi#tir.

M"A Dı#ı Avrupa Bölgesi; $i#li, Taksim ve Atatürk Havaalanı çevresinde bulunan ofi s alanlarını içermektedir. 2014 yılında bu bölgeler toplam sto!un %27’sini olu#turmaktadır.

Anadolu Bölgesi’ nde ise Altunizade, Kavacık, Ümraniye, Kozyata!ı, Ata#ehir ‘ de yo!unla#an A sınıfı ofi s sto!u 2014 yılı sonunda M"A içi A sınıfı ofi s sto!unun önüne geçmi#tir. 2012 yılına göre Avrupa yakasında A sınıfı ofi s sto!unda artı# olmasına kar#ın, M"A dı#ı alanlardaki stok artı#ı "stanbul toplam ofi s sto!u içerisindeki M"A payını azaltmı#tır. Anadolu yakası A sınıfı ofi s sto!u %37 oranında sabit kalırken, Avrupa Bölgesi’ nde M"A dı#ı ofi s sto!u %23 ‘ ten %27’ ye yükselmi#tir. Gelecek yıllarda M"A bölgesinde sto!a eklenecek olan A sınıfı ofi s yapıları ile birlikte Anadolu Bölgesi’ ndeki oranın dü#ece!i tahmin edilmektedir.

!stanbul’da Ofi s Alanlarının Da"ılımı

Toplam Ofi s Sto"u

M"A DI$IAVRUPA BÖLG.

M"A M"A DI$IANADOLU BÖLG.

4.54

3.53

2.52

1.51

0.5

Page 3: Ofis Piyasası Araştırma Raporu 2015 -  İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

Buyaka Project (Ümraniye)42.708 m% arsa üzerinde, yakla#ık 117.000 m% kapalı alana sahip Alı#veri# Merkezi, 3 adet Rezidans Kule ve 1 adet Ofi s Kule olmak üzere, ça!da# mimari örneklerinden birisi olarak dizayn edilen BUYAKA projesi, içerisinde 100 m2’den ba#layan 400’ü a#kın ofi s bulundurmaktadır. Toplam 80.000 m2’lik ofi s alanı olan projede 100 m2 ile 288 m2 arasında home ofi sler yer almakta ve ofi slerde kiralama fi yatları ise 25 dolardan ba#lamaktadır.

Nida Kule (Göztepe) Tek blok halinde tasarlanan 47 bin m% in#aat alanına sahip olan Göztepe Nida Kule, 29 kattan meydana gelmektedir. Arsa alanı ise 10 bin 813 m% olarak belirlenen Göztepe Nidakule ‘de ofi slerin metrekare kiralama bedeli aylık 25 ile 30 dolar arasında de!i#mektedir.

MEVCUT STO%A EKLENECEK A SINIFI OF!SÖnümüzdeki üç yıl içerisinde mevcut A sınıfı ofi s sto!una eklenmesi beklenen yakla#ık 1.600.000 m% ofi s alanının % 42’si M"A içerisinde yer alan Levent ve Maslak bölgelerinde in#a edilecektir. Gelecek sto!un % 27’si $i#li, Gayrettepe, Ka!ıthane aksında, %30’ u Anadolu Bölgesi’ nde yer alacaktır. Bu artı#larla birlikte 2016 yılı sonunda A sınıfı ofi s sto!unun %30 oranında artması beklenmektedir.

!N$AATI DEVAM EDEN PROJELER M!A BÖLGES! Önümüzdeki yıllarda, M"A bölgesi arz edilecek yeni ofi s alanlarıyla stoktaki üstünlü!ünü devam ettirecektir ve tamamlanacak projelerle birlikte Anadolu Bölgesi’ ndeki A Sınıfı ofi s sto!unun oranın dü#ece!i tahmin edilmektedir. M"A bölgesinde birçok A+ sınıfı ofi s binasının yapımına ba#lanmı#tır.

42 Maslak"stanbul Maslak merkezinde in#a edilmekte olan 42 Maslak Projesi, 39.000 m% arsa alanında projelendirilmi#, 42’#er katlı iki kulede yer alacak 442 rezidans dairesi, 16 tower penthouse, 20.000 m%’ye sahip 5 yıldızlı otel, 48.000 m% satılık A++ yatay ofi s alanı ve 32.000m%’lik alı#veri# ve ya#am alanları ile toplam 250.000

m% üzerinde yer alacaktır. Ekim 2010’da ba#layan projenin teslim tarihi Haziran 2014 olarak belirlenmi#tir. 42 Maslak Residence ofi s fi yatları metrekare bazında 6 bin 400 dolardan ba#lamaktadır.

!stanbloom (Zincirlikuyu)Zincirlikuyu’da Büyükdere Caddesi ve Gayrettepe Metro "stasyonu’na 400 metre uzaklıktaki konumu ile 14.760 m2 arsa alanı üzerinde hayata geçirilen 46 katlı "stanbloom projesinin %60’ı satılmı# durumdadır. 9.000 m2 lik ofi s alanının bulundu!u projede bugün m% birim fi yatları 6.900 dolar seviyesindedir.

Zorlu Center (Zincirlikuyu)66.600 m% ’lik kiralanabilir alanda yakla#ık 180 ma!azası, 10 bin m%’lik ana meydanı, 12 bin m%’lik yan meydanı ve "stanbul’un zengin bo!az bitki örtüsüyle çevrelenen yarı açık - yarı kapalı özelli!iyle yeni bir kent meydanı özelli!ine sahip Zorlu Center AVM, toplamda 105.000 m% alana in#a edilmi#tir. Ekim 2013’te AVM kısmı faaliyete geçen Zorlu Center’ın ofi s kısmının önümüzdeki yıllarda tamamlanması planlanmaktadır.

Soyak Soho (Esentepe)Zincirlikuyu’da in#aatı devam eden butik rezidans projesi Soyak Soho’nun % 90’ı tamamlanmı#tır. 77 rezidans daire ve 4.000 m%’ lik ofi sten olu#an Soyak Soho’da yakla#ık m% birim fi yatı 5 bin Euro ile 8 bin Euro arasında de!i#mektedir.

03

Page 4: Ofis Piyasası Araştırma Raporu 2015 -  İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

04OF!S P!YASASI RAPORU

Q�Mia dı#ı anadolu bölgesi Q�Mia dı#ı anadolu bölgesi Q�Mia

M!A DI$I OF!S BÖLGELER! (AVRUPA)2014-2015 yılları arasında Atatürk Havaalanı’na yakın bölgelerde A sınıfı ofi s sto!unda artı#lar beklenmektedir. Son zamanlarda, konut alanları olarak geli#en Bahçe#ehir, Beylikdüzü ve Esenyurt bölgelerinde de ofi s alanları içeren karma projeler gerçekle#tirilmektedir.

Avrupa Yakası’nda, M"A dı#ında Ka!ıthane ve Bayrampa#a yeni ofi s bölgeleri olarak öne çıkmaktadır. Di!er yandan, ula#ım ve hizmet olanaklarının iyile#mesiyle Bayrampa#a bölgesi de A sınıfı ofi s yatırımlarını çeken bir yer haline gelmeye ba#lamı#tır.

Mall Of !stanbulBASIN Ekspres yolu ile TEM Atatürk Havaalanı sapa!ının kesi#ti!i noktada yer alan Mall of "stanbul’da 155.365 m2

toplam kiralanabilir alan bulunmaktadır. %9’unun ofi s alanı olarak tasarlandı!ı projede ofi slerin m2 birim fi yatları 6.000 ile 7.000 TL arasında de!i#mektedir. Konut satı#larının ba#landı!ı projede ofi s in#aatının önümüzdeki sene tamamlanması planlanmaktadır.

ANADOLU YAKASI"stanbul’un yeni fi nans merkezi olarak dü#ünülen Ata#ehir ve Anadolu Yakası’nda E-5 hattı üzerindeki Göztepe, Maltepe, Kartal ve Pendik yeni ofi s bölgeleri olarak geli#me gösteren bölgelerdir.

Sarphan Finansbank (Ata#ehir)2011 Avrupa Gayrimenkul Ödülleri Karma Kullanım Kategorisi’nde “Avrupa’nın En Prestijli Projesi” seçilen; Kıtalararası Gayrimenkul Ödülleri Karma Kullanım Mimarisi fi nalinde ise, ‘’Dünyanın Bir Numaralı Gayrimenkul Projesi’’ ödülüne layık görülen Sarphan Finans Park toplam 13 kat ve 518 ba!ımsız bölümden olu#maktadır. 2011 yıl sonunda in#aatı ba#layan ve %85’i satılan projenin A!ustos 2014’te teslim edilmesi beklenmektedir. Ofi slerin m2 birim fi yatları 10.000 ile 15.000 TL civarında de!i#mektedir.

Palladium Tower (Ata#ehir)Tek blok halinde yükselen Palladium Tower projesi "stanbul Ata#ehir’de Palladium Alı#veri# Merkezi’nin yanında hayata geçirilecektir. Tahincio!lu Gayrimenkul tarafından in#a edilen Palladium Tower 55 bin m2 kiralanabilir alana sahiptir. 80 ile 1350 m% arasında farklı alanlarda seçeneklerin sunuldu!u Palladium Tower’da, ofi sler, tam kat ya da 6 ofi se kadar bölünebilen modüler yapıda kullanılabilmektedir. Aralık 2014’te teslim edilecek olan projede ofi slerin m2 birim fi yatları 5.000 dolar civarındadır.

BO$LUK ORANLARIA sınıfı ofi s piyasasında, son dönemde ortalama kira ve bo#luk oranlarında çok büyük de!i#iklikler ya#anmamı#tır. Fakat bazı bölgelerde belirgin de!i#imler meydana gelmi#tir. Kozyata!ı, Ümraniye, Kavacık, Avrupa yakasında Ka!ıthane, $i#li bu bölgeler arasına yer almaktadır. Son yıllarda merkezi olmayan bölgelerde, dü#ük kiralı, yeni ofi s bölgeleri talep görmektedir.

K!RALAR2013 yılında ofi s kiraları sınırlı bir artı# göstermi#tir. Ofi s arzının artması, bo#luk oranları ve getiri oranları, kira de!erlerinin olu#masında önemlidir. 2012 yılının son çeyre!inde M"A’ da A+ sınıfı ofi s binalarının aylık kira ortalaması 36 $/m% iken 2013 yılında bu rakam 40 $/m%’ ye yükselmi#tir, kira bedeli A sınıfı ofi slerde 30 $ civarındadır. 2012 yılının son çeyre!ine göre M"A dı#ı Anadolu Bölgesinde kira bedellerinde önemli de!i#iklikler olmadı!ı görülmektedir. A+ ve A sınıf ofi s kiraları 21-28$/m% aralı!ında gerçekle#mi#tir. Önümüzdeki üç yıl içinde hayata geçecek ofi s projeleri nedeniyle kira bedellerinde önemli bir de!i#iklik beklenmemektedir.

GELECEK ÖNGÖRÜLER! VE YEN! TRENDLERYakın gelecekte planlanan ve in#a halindeki ofi s sto!unun büyük kısmı Levent, Maslak, Gayrettepe, Ata#ehir gibi merkezi i# akslarında yer almaktadır. Di!er yandan Kâ!ıthane, Ümraniye, Kartal gibi yeni geli#en ve yeni toplu ta#ıma yatırımlarıyla desteklenen ofi s bölgelerinin, ekonomik #artları konumun önünde tutan kiracı adayları tarafından a!ırlıklı tercih edilece!i öngörülmektedir.

Büyükdere-Maslak aksında yükselen gökdelenlerin gölgesinde kalan Ka!ıthane ula#tırma yatırımlarıyla dikkatleri üzerine çekmektedir. Zincirlidere-Levazım otoyol tünel projesi gibi projelerin tamamlanmasıyla Ka!ıthane’nin ofi s bölgeleri arasında kendisini gösterecektir.

Son zamanlarda ofi s binalarında enerji verimlili!i ve ye#il bina kavramı dikkat çeken bir konu haline gelmeye ba#lamı#tır. Sürdürülebilir bina olarak da bilinen ye#il binalar, tasarımda, in#aatta, i#letmede çevreye, insan sa!lı!ına zarar vermeyen, enerjiyi ve suyu daha az harcayan, kaynakları ve malzemeleri daha verimli kullanan binalardır. Binalarda çevre ile ilgili bilincin artmasının yanı sıra ofi s çalı#anlarının verimlili!i, i# ortamının kalitesi ve çalı#an memnuniyeti gibi unsurlar da ofi s geli#tirme

2013 yılında M"A ve M"A dı#ı Anadolu bölgelerinin bo#luk oranlarında büyük bir artı# gözlemlenmektedir. 2012 yılında M"A’da %10, M"A dı#ı Anadolu bölgesinde %13 olan bo#luk oranları, 2013 yılı itibariyle %16’ ya yükselmi#tir.

Page 5: Ofis Piyasası Araştırma Raporu 2015 -  İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

05

kriterlerinde üst sıralara yerle#meye ba#lamı#tır. Yeni tasarlanan A+ sınıfı ofi s binalarında çalı#anların dinlenme, spor, hobi, alı#veri#, sekreterya vb. gibi neredeyse tüm ihtiyaçlarını kar#ılayan mekanlar ve yönetim sistemleri olu#turulmaktadır.

Türkiye’de yatırımcıların ilk sorusu, ye#il tasarımın maliyeti olmaktadır. Ekolojik malzeme ve sistemler henüz üretim ekonomisini yakalayabilmi# de!ildir. Bu nedenle ye#il yatırımlar fazladan bir maliyet getirmektedir. Ancak bu maliyet, i#letme maliyetinden kazandırdı!ı tasarrufl a ortalama üç buçuk yıl içinde geri dönmektedir. Ye#il ofi slerde i#letme maliyeti ortalama %8 dü#üktür.

Ofi s binalarında öne çıkan di!er bir trend ise yurtdı#ında oldukça ra!bet gören yatay ofi s konseptidir. Do!aya yakın ve az katlı tasarımlar 42 Maslak, Ka!ıthane Ofi s Park ve Varyap Plaza (Pendik) gibi projelerde uygulanmaktadır. "# ya#amında sosyalle#meyi destekleyen ve i# verimlili!ini arttırmayı hedefl eyen yatay ofi s tasarımlarının ileride daha fazla görülmesi beklenmektedir.

Ofi s Binalarında 2014 beklentileri ve tasarımlara yakla#ımlar.

Ofi slerde Yeni TrendlerDe!i#en i# biçimleri ofi s tasarımlarını da yakından ilgilendiriyor. Öncelikli olarak mobil çalı#ılmaya ba#lanması home-ofi s çalı#maya te#vik ederken konut tasarımlarını ofi se, ofi s tasarımlarını da home ofi s konseptlere dönü#türüyor.

Yeni ofi s tasarımlarında, ofi s alanlarını tam ortasından bölen beton bloklar artık yöneticiler tarafından tercih edilmiyor ve bu da ofi slerde büyük betonların kaybolmasını ve plaza tipi tasarımlarda ofi slerin tam ortasından geçen kare blokların yok olmasını sa!lıyor.

Teraslı konut projelerini takiben sigarasız alanlar ofi s çalı#anlarını yangın merdivenlerine ve acil çıkı#lara itmi#ti ve geçen sürede ihtiyaç kendini ortaya koyunca tasarım da gecikmedi. Yeni imar yasasında kat bahçelerinin netlik kazanması ile birlikte ofi s alanlarını destekleyen kat bahçeleri ve teraslar projelerde yer almaya ve ofi slerde ye#il alanlar olu#maya ba#ladı.

Bilindi!i üzere ye#il binalar yükseli#te olsa da sözde ye#iller gerçek ye#illerden fazla gibi görünüyor. Gerçek anlamda ye#il bina maliyetinin bir parça yüksek olması hala yatırımcıları korkutuyor ve bunun sonucu olarak sahte ye#il binalar olmaya devam edecek gibi görülüyor.

Aynalı so!uk plaza yapıları yeni tasarımlarla birlikte yerini cam ve su konseptini benimseyen #effaf binalara bırakmaya ba#ladı. "stanbul’da bazı projelerde #effaf yapıların su ve ‘yapay ye#ille’ birle#tirilmesi bu dönü#ümün ba#langıcı gibi görünüyor. Umarız 2015’te daha fazla gerçek ye#il de kullanılır.

K!RALAR2013 yılında ofi s kiraları sınırlı bir artı# göstermi#tir. Ofi s arzının artması, bo#luk oranları ve getiri oranları, kira de!erlerinin olu#masında önemlidir. 2012 yılının son çeyre!inde M"A’ da A+ sınıfı ofi s binalarının aylık kira ortalaması 36 $/m% iken 2013 yılında bu rakam 40 $/m%’ ye yükselmi#tir, kira bedeli A sınıfı ofi slerde 30 $ civarındadır. 2012 yılının son çeyre!ine göre M"A dı#ı Anadolu Bölgesinde kira bedellerinde önemli de!i#iklikler

olmadı!ı görülmektedir. A+ ve A sınıf ofi s kiraları 21-28$/m% aralı!ında gerçekle#mi#tir. Önümüzdeki üç yıl içinde hayata geçecek ofi s projeleri nedeniyle kira bedellerinde önemli bir de!i#iklik beklenmemektedir.

GELECEK ÖNGÖRÜLER! VE YEN! TRENDLERYakın gelecekte planlanan ve in#a halindeki ofi s stokunun büyük kısmı Levent, Maslak, Gayrettepe, Ata#ehir gibi merkezi i# akslarında yer almaktadır. Di!er yandan Kâ!ıthane, Ümraniye, Kartal gibi yeni geli#en ve yeni toplu ta#ıma yatırımlarıyla desteklenen ofi s bölgelerinin, ekonomik #artları konumun önünde tutan kiracı adayları tarafından a!ırlıklı tercih edilece!i öngörülmektedir.

Büyükdere-Maslak aksında yükselen gökdelenlerin gölgesinde kalan Ka!ıthane ula#tırma yatırımlarıyla dikkatleri üzerine çekmektedir. Zincirlidere-Levazım otoyol tünel projesi gibi projelerin tamamlanmasıyla Ka!ıthane’nin ofi s bölgeleri arasında kendisini gösterecektir.

Son zamanlarda ofi s binalarında enerji verimlili!i ve ye#il bina kavramı dikkat çeken bir konu haline gelmeye ba#lamı#tır. Sürdürülebilir bina olarak da bilinen ye#il binalar, tasarımda, in#aatta, i#letmede çevreye, insan sa!lı!ına zarar vermeyen, enerjiyi ve suyu daha az harcayan, kaynakları ve malzemeleri daha verimli kullanan binalardır. Binalarda çevre ile ilgili bilincin artmasının yanı sıra ofi s çalı#anlarının verimlili!i, i# ortamının kalitesi ve çalı#an memnuniyeti gibi unsurlar da ofi s geli#tirme kriterlerinde üst sıralara yerle#meye ba#lamı#tır. Yeni tasarlanan A+ sınıfı ofi s binalarında çalı#anların dinlenme, spor, hobi, alı#veri#, sekreterya vb. gibi neredeyse tüm ihtiyaçlarını kar#ılayan mekanlar ve yönetim sistemleri olu#turulmaktadır.

Page 6: Ofis Piyasası Araştırma Raporu 2015 -  İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme

!stanbul Gayrimenkul De"erleme ve Danı#manlık A.$.Cumhuriyet Cad. Pak Apt. No:30/1Elmada! - Taksim / "stanbulTel: 0212.232.93.13 [email protected] / www.igd.com.tr

TEL!F HAKLARI : Tamamıyla "stanbul Gayrimenkul De!erleme ve Danı#manlık A.$. ("GD)’nin mülkiyetinde olan bu rapordaki bilgiler, referans verilmek kaydı ve izin alınmak sureti ve de!i#iklik yapılmaması kaydı ile kullanılabilir. "zin ve özel izin ile kullanılan metinler üzerinde kullanıcıların mülkiyet hakkı bulunmamaktadır. Makale veya ara#tırma kullanımı için lütfen [email protected]’a e-posta gönderiniz ya da 0212.232.93.13 no’lu telefon ile irtibata geçiniz. ÖNEML!: "stanbul Gayrimenkul De!erleme ve Danı#manlık A.$. ("GD), herhangi bir ki#i ya da kurumun bu rapora istinat etmesi sonucu kaynaklanabilecek kayıp, zarar ve hasarlardan sorumlu tutulamaz.

OF!S P!YASASI RAPORU

MIA AKSI 36,6 $/m2/ay

MIA DI$I AVRUPA BÖLGES" 26 $/m2/ay

AVRUPA BÖLGES" 23,5 $/m2/ay

Be#ikta#A+ 35-40A 25-30B+ 20-27B 19C 10

Ata#ehirA+ 20-25A 18-20B 10-13C 5-8

Kozyata"ıA 15-25B+ 11-15C 6-10

AltunizadeA 30-35B 15C 8

ÜmraniyeA 20-25B+ 10-15C 12-15

HavaalanıA+ 20-30A 15B+ 10-13B 8C 5-6

TaksimA 35-40B+ 16-19C 12-14

“Kira de!erleri metrekare ba"ına dü"en ortalama aylık $ de!erleridir”

Kaynak: "GD, 2011

Be#iikta#A+ 355-400A 25-30B+ 20-27B 19C 10

Ata#ehirrrrrrrrrrrrA+ 20-2555555555555A 18-2000000000000B 10-131311111131111C 5-888888888888

Kozyatta"a"a"a"a"a"a"a"a"a"a""""""""a"a""a"a"a ıA 15-255B+ 11-15C 6-10

AltunizadeA 30-35B 15C 8

ÜmraniyeA 20-25B+ 101010101010101010101010-11111111111555555555CCCCCCCCCCCC 12-15

HavaallaananannnnnnnnnnnannnııııııııııııııııA+ 200-30A 15B+ 10-13BB 8C 5-6

Taks mimimmmimimimimimimmmmmA 35-4-4-444-444-44-4-4-4-4440B+ 16-1911111111111111C 12-1411411441414411

“Kira de!erleri metrekare ba"ına dü"en ortalama aylık $ de!erleridir”eri metre n ortalama aylKira de!er rleridi“ !erl rna dü"kare ba"ı ylık $ de!

MIA AKSI 36,6 $/m2/ay

MIA DI$I AVRUPA BÖLGES" 26 $/m2/ay

AVRUPA BÖLGES" 23,5 $/m2/ay

Be#ikta#A+ 35-40A 25-30B+ 20-27B 19C 10

Ata#ehirA+ 20-25A 18-20B 10-13C 5-8

Kozyata"ıA 15-25B+ 11-15C 6-10

AltunizadeA 30-35B 15C 8

ÜmraniyeA 20-25B+ 10-15C 12-15

HavaalanıA+ 20-30A 15B+ 10-13B 8C 5-6

TaksimA 35-40B+ 16-19C 12-14

“Kira de!erleri metrekare ba"ına dü"en ortalama aylık $ de!erleridir”

Kaynak: "GD, 2011