З н хойт Азийн залуучуудын орчин ахуйн хамгалалтын

удирдагч хурал

东北亚地区青少年环境保护带头人研修会

北東アジア青少年環境保全リーダー会議

동북아시아 청소년 환경보전 리더회의

О проведенииСимпозиума юных лидеров по вопросам

экологии в регионе Северо-Восточной Азии

Сэдэв「Далайн байгаль орчины хамгалалт（далайн хог）」

2007оны 8сар11～12-ны д р

Тояма Аймаг, Татеяма гудамж

この事業は、地球環境基金の助成を受けて実施しています。

З н хойт Азийн залуучуудын байгаль орчины хамгаалалын удирдагч хурал Х т лбэр

8-р сарын 10-ны д р 8:00～18:00 ороцогхч япод ирэх 18:00～19:00 оройн хоол хонох 8-р сарын 11-ны д р

7:00～ 8:00 гл ний хоол 8:30～ 9:00 ороцогхч б ртгэх、материал тараах、орчуулах т х р мж байцаах 9:00～ З н хойт Азийн залуучуудын байгаль орчины хамгаалалын

удирдагч хурал нээх 9:00～ 9:10 Хурал нээх мэндчилгээ

……Тояма Аймагийн амьдрал орчин ахуй соёлын хэлтэсийн дарга Хаяши Тукихику

9:10～10:35 х д лг ний илтгэл ・Ｃ．Ｃ．Ｚ．Далайн х в цэвэрлэх（Тояма Аймаг） 【 9】 ・Ванино (VANINO) б с нутаг Ванино(VANINO) Далайн болан дэх Далайн ус ба Далайн х в гийн байцаалт（Хабаровский Край） 【10】 ・Байгалийн тэмдэглэлт бодис 431д гээр Синд - ри（sindu-ri）Далайн х в гийн элсийн

экологи байгалы орчны байцаалт（Chungcheongnamdo） 【11】 ・ 2006оны Лёнин Мужидэх 4 хотын далайн х в гийн х вм л бодисын судалгаа

（Лёнин Мужи） 【12】 ・ Елена（Elena）аралын байгаль орчины ажиглал

（Приморский Край） 【14】 ・ Далайн байгаль орчны байцаан хамгалалтын х д лг н

（Ган ндо） 【16】 10:35～10:45 Завсарлага 10:45～12:30 х д лг ний илтгэл ・Б х сургууын чармайхсан энерги хэмнэх・байгаль орчны хамгалалтын х д лг н

４жилийн явц（Тояма Аймаг） 【17】 ・Красная голын（KRASNAYA）байгалы орчны одоогийн байдалын судалгаа

（Хабаровский Край） 【19】

-1-

・ Байгалытай хамт орших Х нд нийн х т с （Chungcheongnamdo） 【20】

・Бидэний залуу хойч энд амьдрана（Приморский Край） 【21】 ・Олон янзын байгалд сайн х д лг н р дамжихсан байгаль орчины хамгалалтын

амьдралт чанар（Ган ндо） 【24】 ・ Япон далайн эрэг дагуугын х в м л будасын шинжлэл

（Хабаровский Край） 【25】 ・JUNEC Чуулган 2004～2006 【26】 12:30～13:30 дийн хоол 13:30～14:30 Тояма хотын Ивасехамад очих 14:30～16:30 хээрийн дадлага：далайн хогын судалгаа

（Ивасехама、Екута н солилцоо т лхэц г х т в） ……япон далайн байгайль орчин хамтын ажиллагааны т в

Ф житаны Риуичи ……Хими хотын далайн х в нийн ургамалын х рээлэн

Гутуу Чиюку 16:30～17:30 Сешиунен ну иед очих 17:30～18:30 оройн хоол 18:30～20:00 солилцоо хурал 20:00～ усанд орох、ч л т солилцоо、хонох

8-р сарын 12-ны д р

6:45～ 7:45 гл ний хоол 8:30～ З н хойт Азийн залуучуудын байгаль орчины хамгаалалын

удирдагч хурал нээх 8:30～ 9:30 Байгаль орчины суралцалга：「З н хойт Азийн далайн хогын одоох

байдал ба сэдэвийн тухай 【27】

……Баба Нуриу（Norio BABA） 9:30～10:00 санал солилцоо Хожимын рийн чармайх арга хэмжээний тухай 10:00～10:25 「Tоямагын тангараг」тунханлал

хуриянгуйлал 【37】 10:25～10:30 Хурал тарах мэндчилгээ ……япон далайн байгайль орчин хамтын ажиллагааны т в ажилын

эрхлэгч Мита тецру З н хойт Азийн залуучуудын байгаль орчины хамгаалалын

удирдагч хурал тарах

-2-

11:00～13:00 Татеяма Шицтуд очих 13:00～13:30 дийн хоол 13:30～16:00 Байгаль орчин зэх（Татеяма）

Газар Татеяма хамгалах т в、Шицту орчин 「 Татеяма дэх байгаль орчин хамгалалтын т л чармайх бабайгаль орчины холбоо байгууламжын тухай」

16:00～18:00 Сешиунен ну иед очих 18:30～19:30 оройн хоол 19:30～ усанд орох、ч л т солилцоо、хонох

8-р сарын 13-ны д р

7:30～ 8:30 гл ний хоол 8:30～ 9:00 р цэвэрлэх、буудалаас гарах бэлтгэл 9:00～ Сешиунен ну ие буудалаас гарах

-3-

Ｃ．Ｃ．Ｚ．Далайн х в цэвэрлэх

１.Засагын газар Тояма Аймаг ２.Мэдээллэх газар Хими хотын Нада ра дунд сургууь ３.Х д лг н Ｃ．Ｃ．Ｚ．Далайн х в цэвэрлэх ４. Х д лг ний хугацааа 2007он6сар29 д р ５. Х д лг ний газар Тояма Аймаг Хими хот C.C.Z.Кусакаи далайн х в ６. Оролцох х ний тоо 71нэрс（б х сургууын сурагч болон багш）

７. Х д лг н эхлэхсэн явц Сурагчын хуралын х д лг н гэж эхлэхсэн Кусакаи далайн х в цэвэрлэхийг 1992онд C.C.Z. Далайн х в цэвэрлэх гэж болгон、20хэдн жил ргэлжлэн хийж、

жил б р６сарын с лч ７сарын эхээр х д лг н хийж байна . Б с нутагд омогшил ба хайртай байж、 р н гараар зэсгэлэнтэй гоё сайхан т рс н нутагын байгалыг хамгаалахын т л 、 б х сургууын сурагч далайн х в гийн урсз ирэхсэн хогыг хураан авах 、далайн х в д н х ухаж、далайн замагыг булаж дарах зэрэг ажилийг хийж байна . ８．Илтгэлийн гол санаа C.C.Z. Кусакаи далайн х в бол、зун далайн усанд орох цаг хугацааанд х н олонаас х л х д лг нтэй болно. Сурагчын、сургууыд очих ирэх болон амралтын д р зэрэгийг нг р х амралт газар болж байна . Б х сургууын сурагчын далайн х в цэвэрлэх онилолт ба агуулга、 р д н、сэдэв зэрэгийг илтгээж、 цаашдаанч орчин тойрон далайг хамгаалах шийдвэр зориг ба саналыг ер нхийл н д гнэх.

-9-

Далайн ус ба Далайн х в гийн байцаалт １ Засагын газар Хабаровский Край（Khabarovsk Territory） ２ Мэдээллэх газар Шегол Ковск Владислав（SHEGOL’KOVSKY VLADISLAV） хотын 7дугаар ер нхий сургууь ３ Х д лг н Ванино (VANINO) б с нутаг Ванино(VANINO) Далайн болан

дэх Далайн ус ба Далайн х в гийн байцаалт ４ Х д лг ний чаг хугацааа 2006оны 7сар ５ Х д лг ний газар Ванино (VANINO) б с нутаг Ванино(VANINO)

Далайн болан ６ Оролцох х ний тоо 5нэрс ７ Х д лг н эхлэхсэн байдал йлдвэр ба х ний ажилагаас болохсон далайн ус ба Далайн х в дэх

н л гийн нэлэлт ８ Илтгэлийн гол санаа

(1) Байцаалтын газарын далайн ус ба Далайн х в дэх муун л з лсэн йлдвэрийг байцаах

(2) Байцаалтын газар дэх хаяагдамал бодисыг байцаах (3) Далайн х в цэвэрлэх ажилыг байцаах

(4) Байгалы орчныг чухалчилахыг уриалах

-10-

ис 431д гээр Синд - ри（sindu-ri）Далайн х в гийн элсийн экологи байгалы орчны байцаалт

１ Засагын газар Chungcheongnamdo（Chung Cheong Nam-do）

２ Мэдээллэх газар Теан（ Taean ） дунд сургуулын шинжлэх ухааны дугуйлан Хетами（Hetami）

Леег нюн（Lee Gun-yong）、Зо исан（Jo Wi-sang）

３ Х д лг н Байгалийн тэмдэглэлт бодис 431д гээр Синд - ри（sindu-ri）

Далайн х в гийн элсийн экологи байгалы орчны байцаалт ４ Х д лг ний чаг хугацааа 2005оны 5сар～2007оны 6сар ５ Х д лг ний газар Chungcheongnamdo Теан-Г н（taean-gun） онб к-Меон

（wonbuk-myeon）Синд - ри（sindu-ri）далайн х в гийн элсийн нэгэн хэсэг ６ Оролцох х ний тоо

１）2005он : 17нэрс ２）2006он : 19нэрс ３）2007он : 23нэрс ７ Х д лг н эхлэхсэн байдал

１）2005он、шинжлэх ухааны дугуйлан Хетами（Hetami）байгуулахсанаас хоиш、шинжлэх ухаан соёлын санаас эрхэлсэн холбоот хайгуул хуралд оролцов(далайн х в гийн байцаалт ба эрдэмтэнийг айлчилах)

２ ） 2006он 、 б х улсын шинжлэх ухааны дугуйлан илтгэлийн хуралд оролцогсоны с лээр、Байгалийн тэмдэглэлт бодис 431д гээр Синд - ри（sindu-ri）Далайн х в гийн элсийн экологи байгалы орчны байцаалт хийж、хамгалалтын чухал чанарыг танив

８ Илтгэлийн гол санаа Ангилал Нарийн агуулга

Цаг агаар ба газар згйийн онцлог、элсийн ашиглалт Биологи онцлог(амьтан ургамалын тархалт ба тоо хэмжээ)

Далайн х в гийн элсийн онцлог

Элсийн доторох Т н （ Tuung ） чийгтэй газарынэкологи онцлог

Т вл р л хайгуул Ари Тамын ороны физикийн онцлог баАри Тамын ороны экологи хайгуул

Байгалы орчны хамгалалт

Хетами（Hetami） Байгалы орчны хамгалалтын жишээ

-11-

2006оны Лёнин Мужидэх 4 хотын далайн х в гийн

х вм л бодисын судалгаа １ Засагын газар Лёнин Мужин байгаль орчиныг хамгаалах

сайн дурин нэгдсэн хурал ２ Мэдээллэх газар Фан Тенжиё（Хятад Лёнин Мужин туршилт анхан шатны

дунд сургуулийн сурагч）Ли Фан（Хятад Лёнин Мужин Шиян хотын з н хойт Иои Цай анхан шатны дунд сургуулийн сурагч（хоёулаа б р、Лёнин Мужин байгаль орчиныг хамгаалах сайн дурин нэгдсэн хурал гиш н）

３ Х д лг н 2006оны Лёнин Мужидэх 4 хотын далайн х в гийн х вм л бодисын судалгаа

４ Илтгэлийн гол санаа н д р、бид、Лёнин Мужин байгаль орчиныг хамгаалах сайн дурин нэгдсэн

хуралыг т л л ж илтгэл хийх болсонд маш баяртай байна . Бид 、 2006онд хэрэгж лсэн、2006оны Лёнин Мужидэх 4 хотын далайн х в гийн х вм л бодисын судалгааын байдалын тухай、голцуу танилцуулна. ①Х д лг н эхлэхсэн явц Япон далайн байгаль орчины хамтран ажилах т вийн заавар доор 、

2006он9сар16 д р～10сар20 д р、х д лг ний ндэслэл болгон、Даирен хотын Ли ш н кэ хойт далайн далайн усанд орох газар、Дал дао далайн усанд орох газар、Жинжо далайн усанд орох газар ба Х л дао далайн усанд орох газар зэрэг ４

далайн усанд орох газарыг、байцаалт хйих н хц лийг ндэслж сонгов. Бид、цэлмэг д рийг сонгож 、 байцаалтд оролцох байгаль орчиныг хамгаалах сайн дурин нэгдэлийг байгуулж、 хамтаар、 далайн х в гийн х вм л бодисын судалгааны х д лг нийг 4удаа хийв. Оролцохч нийт 240х м н. Судалгааг、гурван шат дамжин явуулав.Анхны шатд、судалгаа хувиарлахыг

байгуулах.Урьдчилан тогтоосон газард х рч ирсэний дараа、олс ба арзгар ш д зэрэгийн хэрэгсэлээр ４д рв н 100 ㎡ судалгааны гарарийг байгуулах. 2дугаар шат、судалах、ангилал хийх. ３дугаар шат、шинжлэн хуриягулав. Шинжлсэн д нийг ндэслж、зохистой санал з вл г хийн、илтгэл хийв. ②Судалгаа шинжлэлийн тухай шийдвэр Цуглуулсан далайн х вм л бодисыг ангилж、зохицуулсаны дараа、далайн хогд、

Plastic、шил ба вааран эдлэл、т м р、цаас、даавуу、Styrene ба резин зэрэг ж ил байж、

гол ны Plastic байва. Далайн х вм л хогд гол ны、Plastic хог тулд、хожим ч их хэмжээний Plastic хог далайд

урсах боломжтай.Эдгээр хог、далайн амьтаны оршин тогтнох байгаль орчин ба далайн загасны аж ахуйн йлдвэрлэл зэрэгий ноцтой н л лн .Бас、Plastic хогыг、шувуу ба загас зэрэгийн усан амьтан эндэн уувал、шувуу ба загас хэхд х рэх аюултай. Хаяхдасан загас барих тор ны усан доорхи хад зэрэгд торогдож、загасыг бариж х лдэг. Plastic хог зэрэг далайн байгаль орчинд х в ж、загсан талбайг бохирдолж байна.Шил хог、далайн н хц л

-12-

ба цаг агаар зэрэгийн н л г х рт ж、хэсэг хугацаа нг р хсэний с лэр、элсэн дуид булахдаж、тойрон аялах зочинд с рд лэл болж байна. Байцалтаар дамжаад、хогын тоо хэмжээ ба байцаахсан иргэн болон тойрон аялах

зочины тоо ба байцаахсан байгаль орчин хамгаалах баримжаа т вшинтай шууд харилцаа байхыг мэдэв. р р хэлбэл、хогынстоо хэмжээ ба иргэнтойрон аялах зочины тоо бол харьцунг й、 байцаахсан байгаль орчин хамгаалах баримжаа т вшинтай эсрэг харьцунг й харьцаатай. Цуглуулсан хог ны、амьдралын хогоор голлож、гол шалтгаан бол、эрэг орчмын иргэн、далайн х в г айлчлах тойрон аялах гийчин、загасчин зэрэгд байгаль орчин хамгаалалтын ухаан мэдрэл дундуур учир、

амьдралын хогыг дур зоргоороо хаяж байх учираас болон.Хотын байгаль орчин ариун цэвэрийг хамгаалах салбораас хог цэвэрлэх、шийдвэрлэх зэрэг ны эс нийцэхд х рбэл、тэр даруй т вл р н хогыг цуглуулаж чадах й.Бас、т вл р н цуглуулсаэн амьдралын хогыг 、 сайхан гоё шийдвэрлэхг й бол、хоёрдугаар удаа бохирдолыг сэх болно. Тийм болохоор、бид далайн бохирдолын хор чанарыг ихээр сурталчилаж、олон

нийтийн байгаль орчин хамгаалалтын зэл санааг дээшл лэж、 холбоо б х й салбарын рэг хариуцлаганы зэл санааг х чж лэх чухалтай. Бас、далайн хог бол、

салхи ба уснд урсах учираас、хил давах бохирдол ч байна.Зэргэлдээ улс ба б с нутагын хооронд хамтын гэм хори сэргийлэх системыг б тээж、далайн байгаль орчин хамгаалалтын ажилыг хамтаар г йцэтгэх хэрэгтэй байна.

Х д лг ний р д н Бид далайн х в ний х вм л бодисын судалгаа ажилаар дамжаад、 далайн

х в ний хогын т р л、тоо хэмжээ、 сэхсэн учир шалтгааныг д гнэхсэн р д нд、

далай дагуу б с нутагын иргэний муу амьдралын заншилаас болосэн далайн байгаль орчин с йтэл ноцтой байна.Их цар х рээтэй байгаль орчин хамгаалалтын сайн дурин ажил、гол ны залуучудын сайн дурин ажилыг хйин、сонын ба телевиз зэргээр、

ажилын агуулга ба ач холбогдолыг мэдээлэбэл、оролцохч、нийгэмийн олан х м сд、

байгаль орчины х м жил газар болж、Лёнин Мужид ашиг тустай болно. Иргэний х чийг ашиглаж байгаль орчин хамгаалалтыг сурталчилахаар дамжин、холбоо б х й засгийн газарын ажилыг б тээмжтэй т лхэц г хд ашигтай байна.

-13-

Елена（Elena）аралынб айгаль орчины ажиглал １ Засагын газар Promorsky Territory ２ Мэдээллэх газар Kireev P. A. Shkotovsukiy Anisimovka тосгон 28дугаар нэгдсэн сургууль ３ Х д лг н Елена（Elena）аралын байгаль орчины ажиглал ４ Илтгэлийн гол санаа

Х н бол их байгалын эзэн гэж хэлэх гэсэн ч、

их байгалыг засахын т л хэрэгцээтэй оюун билиг бол、

их байгалаас олах биш. Туршлага хуратдуулах чухайлтай.

N.I. Lobachevskiy

Энэ г бол 150жилийн мт х цэцэн г болно . Тухайн ед、алдарт г н ухаантаны энэ гийг хэнч ойлгосонг й. Ойлгосонг й

учираас、мартах болсон. Х м сийн гар их байгальд хор н л г х одоод、энэ гийн утга санааг ойлгох

болов：Их байгальг захирах биш、их байгальтай сайн найз болж、их байгалын д римийг с йтгэж болахг й、 их байгалын д римийг дагааж ажил хийн、 их байгальд эелсэг、с йтгэхг й н т л чармайх чухалтай.

Их байгаль бол цог бадрангуй соргог、бидний хамгийн х нг н йл ажиллагаа ч удаж т д лг й н л лн .

Бидний одоогын йл ажиллагаас ирээд йн их байгалын байдал шийдэгдэнэ. Алдарт Russkiy арал том Pyotr Velikiyд（япон далай）байрлах Елена арал бол 、

Russkiy аралын хамагийн сайхан газар байж жил б р Vladivostok хотын иргэн ба тойрон аялах х м ийн бахаралыг татаж байна.

Ойрын жилд тойрон аялах х м ийн доор байгаль орчины мэдлэгээс болж、Энд тэнд хяхсан олан уут ба хагархай лонх、хугалсан модны салаа зэрэг зэхдэх болва.

Энэ байгаль орчины асуудалын шийдвэрлэх ба залууцудын байгаль орчины зэл санаагын дээшл лэх ажилын жишээ бол、Vladivostok хотын NPO орсин ногоон тоонолж байгаль орчины х м жилийн судалгааны р гээс хийхсэн「 ргэлжл лэх байгаль орчины хамгалалын Проект『Елена аралын байгаль орчины ажиглал』」.

Аралдэх байгаль орчины ажиглалыг、байгаль орчины эрдэмтэн Сметанин・ иктур ба Сметанинанатариа бодож 、 1998онд анх удаа ажиглал хийв. Хэрэгж лсэнээс хуйш сайхан ногооны сайжраж、хээрийн цэцэг дэлгэрэв.

Одоод 、 Елена аралын 9д гээр болан бол том Пиутуру болан хамгийн зэсгэлэнтэй. Хотын иргэний байгаль орчины ажиглах ажилд 、 Promorsky Territoryин багш ба залууцуудйн байгалын зэлтэн оролцов.

Ажиглаж байх з н･баруун мн дийн далайн х в ба ой модын нийт талвай 2 、байгаль орчины ажиглах ажил бол Алс дорно далайн фонд、Орсин ажилд орохыг хамаарах хороо、Екуцризм компани PACIFICINTOUR、байгаль орчины компани TRANS ECOгийн дэмжлэгийг олов.

-14-

Байгаль орчины ажиглалыг хатаарах б лхэм бол ихэнх ны「NOOSFERA」нмй гиш н、 албан хэрэг хороон 24цагажил йлчилгээний гарар байрлаж、 2004～

2007онд10～15 д р байгаль орчины ажиглах ажил хийв. Байгаль орчины ажиглалыг хатаарах б лхэмийн 1 д р бол х т лб р ёсуур

шийдвэр хийж、 д р болгон 4цаг は ажиглах талбайны солиж、бас 3цагвд ны судалгааэд зоруулж байна.

Ажилийн агуулга бол、далайн эрэг、ой мод、далайг ажиглаж、тойрон аялах х м ст тайлбарлаж、з рчих、 рчл л х тухай тэмдэглэнэ.

Бас、 д р болгон、 гл ба орой、далайн эрэгд хог т нээ.Т сэн ба бусад тойрон аялах х м сийн амьдралын хогийг、 байгаль орчины компани TRANS ECOгийн усан онгоцоор шатаах гарарт тээвэрлэхийн т л 、 тогтоосон газарт цуглуулна.

Ой модын хуулыг з рчихс нийг мэдсэн байдалд、ажиглах б лэгийн удирдагч бичиг баримт бичиж、Проектийн удирдагчд дамжуулна. Хууль бус аннах тухай бол、нарин тэмдэглэж、орос байгууллагапに мэдэгдэнэ.

Эл б лэгийн ажиглахсан д гийн тухай илтгэх бичиг бичиж、жил б рин 11сарын 30 дор болталм NPO орсин ногоон тоонолж байгаль орчины х м жилийн судалгааны р д тушанаа.

Би ажилж байхдааэн、ой модын хуулыг з рчихс н 3 хэрэг、далайн хуулыг з рчихс н 7хэрэг、хуулыг з рчихс н загасны аж ахуй 4хэрэгийг барив.

Х чтэй далайн салхины дараа、далайн х в д х в сэн 200 далайн зараа ба 300 далайн одыг далайд буцав. Елена аралын 9д гээр боланын онцгой байдалг зээж、бид сурагч、энэ сайхан байгаль、гоё далай ба амьтан・ургамалыг хамгаалах аргаг бодов.

Эхийнд、бид、байгаль орчины хамгаалатын х т лбэрийг бичихээс мн 、энэ байгаль орчин дэх х тггсийн хариууцалаг бариж 、 бидний байгаль орчины б лгэмийн は байгаль орчины байцаал ба далайн эрэгийн байгаль орчины судалгааг хийв.Судалгааны з йл б лэг бол、газрын гадаргын хэлбэр、ургамал、мьтан、усан чанар、х рс、энерги хэрэглэх хэмжээ、з вш р л ба хуулыг з рчихс н загасны аж ахуйн хэмжээ、далайн хогын судалгаа зэрэг байна.

Судалгааны д гд、Елена аралын 9д гээр боланын байцалтд、 доорх арга хэмжээ чухалтай гэж магадлав.

①Загасны аж ахуйг хориглох ②Байгаль орчины хамгаалатын ажлиг ргэлжл лэх ③Хамгийн х ний н л нд муу ургамалыг ургуулах

2004онд、 байгаль орчины ажиглах б лгэмд оролцосон туршлагаг тухайн

газрын байгаль орчины хамгаалат ашилав. Тэр жил、бид、Anisimovka тосгонд 400суурь хээрийн ургамал ургуулав.

Байгаль орчины ажиглах б лгэм сурагч ба тойрон аялах х м ст сайн дадлага болно.Дараа удаа ороцох ёд、 хяхсан хогоос сэх хорт бодисын х ндэх муу н ол гийн тухай судалгаа хийн.

-15-

Далайн байгаль орчны байцаан хамгалалтын х д лг н

１ Засагын газар Ган ндо（Gang Won-do） Д нхеши（Donghae-si）

２ Мэдээллэх газар М кхо（Muk-ho）дунд сургууь Гимсэнж н（seungjun）

３ Х д лг н Далайн байгаль орчны байцаан хамгалалтын х д лг н ４ Х д лг ний хугацааа 2007он3сар～2007он7сар ５ Х д лг ний газар Мансан（Mangsang）далайн усанд орох газар ба

Ёдал(eodal) далайн х в болон Зёнчён(jeoncheon) ６ Оролцох х ний тоо 650нэрс(б х сургууын сурагч болон удирдах багш)

７ Х д лг н эхлэхсэн явц М кхо дунд сургуулыд、ойрдоо далайн бохирдол ноцтой байхаас、далайн байгаль орчны хамгалалтын чухал чанарыг ойлгох ба байгаль орчны хамгалалтын дадлаганы хэрэгцээт чанарын ухаан мэдрэлийг дээшл лэхийн т л далайн хогын байцаалтын х д лг н хийв. ８ Илтгэлийн гол санаа Х д лг ний агуулгаын танилцуулга a. Далайн байгаль орчны хамгалалтын ноцтой байдал ба далайн цэвэрлэх х д лг н хэрэгж лэх

Сургууыд байгаль орчны биеэр амсах х д лг ний ихэнх ны гол м р н ба далайд хийж、далайн байгаль орчны чухал чанар ба дадлаганы ухаан мэдрэлийг дээшл лэхийн т л 、 далайн бохирдолын ноцтой байдалы таниж далайн хамгалалтын х д лг н хийв. b. Далайн цэвэрлэх х д лг н хэрэгж лсэний хойш далайн хогын сэх уг ндэсийг байцаах

Далайн байгаль орчныг цэвэрлэх х д лг н хэрэгж лсэнээс хоиш、далайн х в гийн х в м л будасын шинжлэл хийсэн д нд、зэргэлдээ далайд т стэй д н гарав. Д нд хогыг пластик、резин、цэвр тэхсэн сэтурен（Styrene）、цаас、б с даавуу、 шил・вааран эдлэл、т м рл г зэрэг７т р лд хувааж шинжлэл хийв. c. Далайн байгаль орчны хамгалалтын дадлага хийх арга

１）Далайн бохирдолын ноцтой байдалы таниж、 р далайн хамгалалтын х д лг н хийж чадахаар байгаль орчны танилтай байж ргэлжл лэн хэрэгж лэх ２）Далайн хогыг багасгах т л далайн усанд орох газарт ирэх х м сд “хог

хаяхг й” байгаль орчны зарлах х д лг н хэрэгж лэх ３）Далайн хогыг алга болгох т л тогтмол хугацаатай далайн айгаль орчныг

цэвэрлэх х д лг н хэрэгж лэх

-16-

хамгалалтын х д лг н ４жилийн явц １ Засагын газар Тояма Аймаг ２ Мэдээллэх газар КамиИчи гудамж КамиИчи дунд сургууь ３ Х д лг н 「КамиИчигээс дэлхийд илгээх захиа Ирээд йг байгуулах

жижигхэн нэг алхам」 ４ Х д лг ний хугацааа 2004он4сар～ ５ Х д лг ний газар КамиИчи дунд сургууь ба КамиИчи гудамж дотор、

аймаг дотор、улс дотор ６ Оролцох х ний тоо б х сургууын сурагч багаг 610нэрс ４жилд бараг 1,200нэрс

аймаг、гудамжын мод суулгахч багаг 10нэрс ７ Х д лг н эхлэхсэн явц 2004оноос、сурагчын хуралы гол болгон「Дэлхийн байгаль орчны хамгалалтын т л хийж чадах учар」ээр сэдэв болгож、олон улсын ойлгож сурах ба энерги хэмнэхийг сурахыг холбоолон байгаль орчны х м жилийг хэрэгж лж、х д лг ний газарыг гэр б л ба б с нутагд рг тг ж байна. Дэлхийн байдалы зэж、тасралтг й「одоо、бид хийж чадах учар」юу байхыг бодож、ажилынг ргэлжл лж байна. ８ Илтгэлийн гол санаа

2004он сургуулийн хашаагийн модны ＣＯ２сорон авах хэмжээгийн судалгаа

гэр б лдэх цахилгаан хэрэглэх хэмжээгийн судалгаа、цахилгаан бараагын хэрэглэх цахилгаан хэмжээгийн судалгаа Еду (токиогийн хуучин нэр) цаг етэй харьцуулах

2005он сонины газараас зохион байгуулсан байгаль орчны х д лг нд оролцож、

баавгайны аюултай байдалыг ойлгох

-17-

ажлын байрт биеэр амсан сурахд анхны одаа йлдвэрлэлд оролцохсон Б х сургууыд、 б х гэр б лээр энерги хэмнэх х д лг нд чармайх.

（Сургуулийн цахилгаан хэрэглэх хэмжээ мн х жилээс2.7％дутуу、гэр б лын 1гэр б рийн энерги хэмнэх р шим、зун 1,894япон м нг 、 в л 3,411япон м нг .Дундаж лдэх хоолын хэмжээ1.4％）

2006он тухайн газры ууланд мод суулгах Сургууль дотор・гудамж дотор・аймаг дотор・Токио дэх чармайлтын илтгэл

2007он мод суулгах х д лг нийг ргэлжл лэх Наран цэцэгийн рээс шатахуун хийхээр чармайхсан

-18-

Красная голын（KRASNAYA）байгалы орчны

одоогийн байдалын судалгаа

１ Засагын газар Хабаровский Край（Khabarovsk Territory）

２ Мэдээллэх газар Аб диифа алёна（ABUDEEVA ALYONA）

хотын 53дугаар ер нхий сургууь Хабаровский Крайн байгалы орчн・амьтаны ухаан судалгааны т в ３ Х д лг н Красная голын（KRASNAYA）байгалы орчны

одоогийн байдалын судалгаа ４ Х д лг ний чаг хугацааа 1999он～2006он ５ Х д лг ний газар Хабаровский Край、Хабаровский хот、Красная гол ６ Оролцох х ний тоо сурагч 500нэрс ７ Х д лг н эхлэхсэн байдал Красная голын（KRASNAYA）байгаль орчны муу байдал、иргэний Красная голын（KRASNAYA）байгалы орчны тухай мэдлэг дутагдал ８ Илтгэлийн гол санаа 1）Зорил о：Хабаровский хотын мн д хэсэгийн усан чанар・агаарын байгаль

орчныг сайжруулах 2）Сэдэв：Красная голын（KRASNAYA）экологиг судалахын хамт байгаль орчны

мэдлэгийг дээшл лэх Байгаль орчны хамгалах аргаг суралчах Голы цэвэрлэж иргэний байгаль орчны хамгалалтын мэдлэгийг дээшл лэх 3）Голд анхаарал талбих болсон гол шалтгаан бол байгаль орчны муу байдал

4） Байгаль орчны хамгалалт хийж、цэвэрлэхийн урьд хойнох усан чанарйн байцалт хийх

5）100t ил хог цуглуулсан 6）Иргэний анкет судалгаа хийж、д нийг хуралд илтгэл хийх

-19-

Байгалытай хамт орших Х нд нийн х т с

１ Засагын газар Chungcheongnamdo（Chung Cheong Nam-do） ２ Мэдээллэх газар Ц йкихён（Choi Ki-hyeon） Х нцэн（Hong seong）, Х нд н（Hong dong）

дунд сургуулын３дугаар он Кимжихён（ Kim Ji-hyeon） Х нцэн , Х нд н дунд сургуулын２дугаар он ３ Х д лг н Байгалытай хамт орших Х нд нийн х т с １）Х нд н голын усан чанарыг ажиглах ба П лм （Pulmu）сургуулын мн х

уулын хамгаалалтын х д лг н ２）Хээрийн амьтан ургамалыг хамгаалалтын х д лг н -Хээрийн цэцэг бойжуулах ба мод суулгах

-Р дкиллс (Road-kills) тоо баримтыг ндэсэлж хээрийн амьтан ургамалын б с нутагын судалгааг илэрхийлэх самбар байгуулах

４ Х д лг ний чаг хугацааа 2007он5сар1 д р с 2007он8сар5 д р ５ Х д лг ний газар Chungcheongnamdo Х нцэнГ н（Hong seong gun）

Х нд нМен（Hong dong myeon） 4 ри( н лРи（Unwol-ri）、К ж нРи（Kujeong-ri）、Палг еРи

（Palgwe-ri）、ШингиРи（Singi-ri）) ６ Оролцох х ний тоо Х нд н дунд сургуулын１、２、３дугаар оны 124нэрс ７ Х д лг н эхлэхсэн байдал

Х нд нМений гол т вийг нэвтлэх Х нд н голын усан чанарын муутсанаас х д аж ахуйн усаны зохистой хэрэглэх асуудалын тухай ба、Х нд нМен К ж нРигийн（kuzong-ri）П лм гийн с йтэгсэн байдалаас х д лг н эхлэв.

８ Илтгэлийн гол санаа １）Тогтмол хугацаатай усан чанарын шалгалт хийхээр дамжин Х нд н голын ус

дутагдах хугацаа ба ерийн хугацаагын усан чанарыг харьцуулж、 ерийн хугацаагын бохирдол бодис урсах эсэхийг、н дэрр ажиглах ба усан чанарын шалгалт хийв.

２）Хээрийн цэцэг бойжуулах т л 、1х н１з илийн хээрийн цэцэг бойжуулах х д лг н хийв.

３）Х нд нМен К ж нРигийн П лм гийн、５жил ил т рээсл лэх гэр барих талбай болж с идгэхдэж、 энэ тухай асуудал сэхсэнээс、 угын байдалыг сэргээхийн т л олон нийтийн судалгаа хийв.

４）Х нд нМенийг нг р х нутагын зам бараг 3kmыг тогтмол хугацаатай ажиглаж、

Р дкиллсын(Road-kills) зураг цуглуулах ба、илэрхийлэх самбар байгуулах зэрэг、золооч анхаарулах х д лг н хийв.

-20-

Бидэний залуу хойч энд амьдрана １ Засагын газар Приморский Край（Primorsky Territory） ２ Мэдээллэх газар Костенко M. V.（Kostenko M. V.） Хасанский （ Hasanskiy ） Зар бино （ Zarubino ） тосгоны нэгдсэн сургууль ３ Х д лг н Бидэний залуу хойч энд амьдрана ４ Х д лг ний гол санаа Байгаль орчины хамгалалт бол одоод хамгийн чухал сэдэв болно . Х т сийн байгаль орчин дэх н л ргэлжлэн、байгалын тэнцвэр с йтгэх байдал байна. Бид、Приморский Крайн хамгийн гоё газар、Хасанский（Hasanskiy）Зар бино（Zarubino）тосгонд амьдраж байна.Энэ тосгоны ургамал ба амьтан арвин баялаг、 онцгой юм олан байна. Байгалын зэсгэлэнтэй гоё байдал、хотоос салаж анх удаа ойлгох болно. Бидэний тосгон япон далайн халимын боланын の далайн эрэгд байршилтай.Ус

бол н эртээс х нийг урина.Сайхан м рэн гол ба бохирдолг й ус бол амралтыг нг р х хамгийн зохистой газар、далай доорхь байгаль орчин ч олон ургамал ба амьтан байж、сайхан сонирхолтой. Гэвч、ойрын жилд、боланын х гжил・эзэмшихээс сэх бохирдол сэлийн учир

шалтгаанаас、нэг хэсэг ороны байгаль орчин муутаж байна . Тос гадагшлуулахаас болсон бохирдол ч багаг й. Тосгонд далайг ашиглах 2 компани、 далайн баялагыг авач・ боловсруулах

компани ба далайн тээвэрлэх компани байна.Эдгээр компани ч халимын боланын байгаль орчинд н л г в.Далайн баялагыг авач・боловсруулах компани бол、бохирдолтой хортой усыг далайд урсгаждалайн байгаль орчиныг с йтгэж байна. Далайг ашиглах барааны усан онгоц ба зочин усан онгоцоос хоолны хэрэгсэл、цаас、модон хайрцаг зэрэг хог снэ. Азаар、далайн байгаль орчинд том хогын б н ц х н、ус тунгалагаас одооч

далайн усанд орох боломжтай байна . Гоё зэсгэлэн далайн х в ны олон зэгчийг урих таашаалтай амралтын газар байж、 зэргэлдээ хот газараас ирэхсэн зэгч сайхан байгаль ба далайн усанд орож х гжиж、хог、модний салаа зэрэгийг лдээн хаяж байна . Энэ байгаль орчины с йтгэхдэлийг зээд、 бидний сургууль байгаль орчины

хамгалалтыг сонгов. Сургуулын байгаль орчины хамгалалтын х д лг н доорхь салбарыг багтана. １．Сурагч、тосгоны иргэн、жуулчлал зочидын байгаль орчины танилт、байгаль орчины хамгалалтын зарлал ２．Байгаль орчины хамгалалтын ажилыг хэрэгж лэх、арга хэмжээ Энэ сэдэвийг хэрэгж лэхийн т л 、 Сургуулыд байгаль орчины асуулт

хариултын тэмцээн、байгаль орчины хамгалалтын сонин тараах、байгаль орчины хамгалалтын зарлах б лэг байгуулаж иргэнд тайлбарлах хурал хэрэгж лэх、

-21-

байгаль орчины танилцуулах жижиг товхимолыг тархаж байна. Иргэдийн хооронд хэрэгж лсэн анкет судалгааны д нээс、 байгаль орчины

асуудал бол сонирхол г н болсон ны илэрхий байна. Бас、байгаль орчины ажиглах б лэг байгуулж、жуулчлал зочид хамгийн олан

далайн эрэг ба бадамлянхуа дэлгэрэх нуурын х в г хамгаалж байна. Бас、газар орон、б с нутаг、олон улсын айгаль орчины ажилд оролцож байна.

Байгаль орчины хамгалалтын чармайлтаас、 2001онд「Ногоон Сургууль」 гэж нэрлэдэв.「Ногоон Сургууль」гэж байгаль орчиныг сэдэв болгосон янз б рийн ажил хийв. 「Бидэний залуу хойч энд амьдрана」 Сурагч、 иргэн、 гс н бойжуулах газард тайлбарлах хурал хийж、 байгаль орчины танилцуулах жижиг товхимолыг тархав. Зар бино тосгон ба Андреевка（Andreevka）тосгонд、WWF ба тосгоны засагын газарын дэмжлэг тусламжыг олж、

х хэд ба иргэн далайн х в цэвэрлэх ажил хийв.Тосгоны засагын газараас хогын уут зэрэгийг хангаж、хог тээвэрлэв. 「Гоё далайн эрэг」 Далайн эрэг дагууг ргэлж цэвэрлэх болов. Аадар борооны дараа х в х лонх ба

хоолны хэрэгсэл зэрэг хог онцгой олан байна. 「Далай бол хайрлалын газар」 Жуулчлал зочид хамгийн олан зун хийх жуулчлал зочинд танилцуулах ажилд、сайн дурын б лэглэлээс далайн усанд орох газард、хогыг аваад буцахыг уриялав. Бас、бид иргэн ба тосгоны засагын газард дахин ашиглах тухай чармайхыг уриялав. Сургуулд、амьдралын хаягдамал бодисыг янз б рийн газард хэрэглэж байна. Жишээлэхэд、цаасан хайрцагаар цэцгийн сав хийх зэрэг Сургуулид「Далайн д р」、「Халимын д р」、「Шувуун д р」、「барын

д р」、「Шороогийн д р」、「Дэлхий байгаль орчины д р」、「Далайн хавын д р」зэрэгの ажилыг хэрэгж лээв.「Далайн д р」ийг хийхээс мн сургуулид・иргэнд далайн мэдлэгийн тухай анкет судалгаа хийв. Бас 、 энэ д р 、 тусгай зочиныг уриж далайн байгаль орчины асуудал ба

шийдвэрлэх арганы тухай илтгэл хийв. Байгаль орчины хамгалалтын ажилыг хэрэгж лэх、арга хэмжээгийн тухай、

「Нандин ургамалын хамгалалт」、「Далайн амьтаны хамгалалт」、「Халимын боланийн далайн х в г цэвэрлэх」、「Хаягдамал бодис ба бидний эр л мэнд」гэх ажилыг хэрэгж лэв. Жишээлэхэд、「Хаягдамал бодис ба бидний эр л мэнд」бол сурагч ба иргэн

оролцож、 「 Хаягдамал бодис яаж х ний эр л мэндийг н л лж байх」 гэх айлбарлах хурал хийв.

-22-

Бас、 тухайн газрын сониноор дамжин、 тосгоныг сайхан хамгаалах тухай урияалав. Эдгээр ажил бол сурагч ба иргэний байгаль орчины ухамсарыг дээшл лж、эргэн

тойроны байгаль орчиныг хамгаалахыг урияалав. Байгаль орчины ажилыг хэрэгж лэх ба бэлтгэлийг дамжин、WWF、 тухайн

газрын Lotos、Endemik、Raduga、байгаль орчины хамгалалтын б лэг「Бар」ба「Хав」、олон янзын улсын дотор･гаднах байгаль орчины зохион байгуулалтаас тусламж х рт в.

-23-

Олон янзын байгалд сайн х д лг н р дамжихсан

байгаль орчины хамгалалтын амьдралт чанар

１ Засагын газар Ган ндо（Gang Won-do）Д нхеши（Donghae-si） ２ Мэдээллэх газар ПакСон ок（Park Sung-wook）

М кхо（Muk-ho）дунд сургууь ３ Х д лг н Олон янзын байгалд сайн х д лг н р дамжихсан байгаль орчины хамгалалтын амьдралт чанар ４ Х д лг ний хугацааа 2006он 3сар～2007он6сар ５ Х д лг ний газар сургууь ба сургууын орчины Обал（Odal）боомт

Жеон（Jeon）гол зэрэг Д нхешигын нэг хэсэг ６ Оролцох х ний тоо 650нэрс(б х сургууын сурагч болон удирдах багш) ７ Х д лг н эхлэхсэн явц

Д нхеши хот бол、бидны амьдралын орон зай болж далай ба эх газарийн байгаль орчины чухал утга санаатай байж 、 чухалчилан ашиглаж хамгалах ёстой байхын эсрэг、 байгаль орчины хамгалалтыг хайш зэх байдал олон байна . Эг ний тул、байгаль орчины дадалга х м жилээр дамжин 、 хожимын сурагч нарт байгаль орчины тухай з втанилт ба амьдралын хандлагатай болийн т л дадалгаар гол болгохсон、байгаль орчины х м жил хийхээр болов.

８ Илтгэлийн гол санаа Д нхеши ба М кхо дунд сургуулыг танилцуулах Х д лг ний агуулгаын танилцуулга a. Байгаль орчины хамгалалтын ухаан мэдрэлийг дээшл лэхийн т л байгаль орчины холбоотой соёл урлагын х д лг н ба байгаль орчины зурагын з лэг хийх

Байгаль орчины холбоотой уриа лоозон 、 ш лэг 、 зохион бичлэг 、

х хэдийн зураг、байгаль орчины зурагын з лэг хийх b . Байгаль орчины хамгалалтын ухаан мэдрэлийг амьдралт чанартай болгохын т л байгалын цэвэрлэх х д лг н хэрэгж лэх

Сургууь ба сургууын орчины Обал（ Odal） боомт Жеон（ Jeon） голын цэвэрлэх х д лг нийг тогтмол хугацаатай хэрэгж лэх

-24-

Япон далайн эрэг дагуугын х в м л будасын шинжлэл

１ Засагын газар Хабаровский Край（Khabarovsk Territory）

２ Мэдээллэх газар Костомароф Семёон（KOSTOMAROV SEMYON）

Номхон даласй улсынс их сургууль ой мод・цэцэрлэгийн салборь ３ Х д лг н Япон далайн эрэг дагуугын х в м л будасын шинжлэл ４ Х д лг ний чаг хугацааа 1997он～2006он ５ Х д лг ний газар Хабаровский Край、Советсапая・Гаван б с нутаг

（SOVETSKAYA GAVAN’)、Ванино(VANINO) б с нутаг、М чике (MUCHKE) далайн болон、Токи(TOKI) далайн болон、Андреи (ANDREY) далайн болон

６ Оролцох х ний тоо жил б р 10～12х н ７ Х д лг н эхлэхсэн байдал 「Гоё сайхан далайг хамгаалая」

８ Илтгэлийн гол санаа 1）Солонгос、Орос、Япон бол Япон далайн эрэг дагууд байрших улс болно. 2）Эдгээр улс 、Япон далайн х в м л будасаас болсон бохирдолд санаа зовож

байна. 3）Эдгээр улсын засгийн газар、Япон далайн бохирдолыг барихын т л Япон

далайн эрэг дагуугын х в м л будасын шинжлэлийг хийж байна. 4）Оросын Япон далайн эрэг дагуугын х в м л будасын шинжлэл бол1997оноос

жил б р нэг удаа хийж байна. Х в м л будасын шинжлэлд дунд сургуулийн сурагч、 нд рдунд сургуулийн сурагч оролцож байна.

5）Оросын далайн эрэг дагуугын х в м л будасын бохирдол тйим ноцтой болоог й、х в м л будасын хэмжээч нэмэгдэж байхг й байдал тод болов.

-25-

JUNEC Чуулган 2004～2006

１ Б лэг х хэдийн олан улсын байгаль орчины хуралаас дэвш лсэн б лэг

２ Мэдээллэх газар Такахаши Шуку、Мацшима Саика、Тамада Шуку （х хэдийн улсын байгаль орчины хуралаас дэвш лсэн б лэг（JUNEC））

３ Х д лг н JUNEC Чуулган 2004～2006

４ Х д лг ний чаг хугацааа 2004он 8сар～2007он 3сар ５ Х д лг ний газар Токио нийслэл ６ Оролцох х ний тоо 120нэрэс（б гд 720нэрэс）

７ Х д лг н эхлэхсэн байдал 2000онд олан улсын нэгдсэн их сургууль зэрэгийн санал з вл ний хороог зохион байгууж、дэлхийн байгаль орчины хамгаалалатын тухай олан х д лг н ба залуучудын эрдэмэтэн х м ж лэхийг т л вл г тэй・ ргэлжийн чанартай хийхийг зорилго болгох байгаль орчины х м ж лэх б лэгийг байгуулав. 2001оноос дэлхийн байгаль орчины фондийг х лээн х д лг нийг эхлэхв. 2004оноос、「олан улсын нэгдэл・боломжг й ргэлжлэн ашиглахын т л ний х м жилийн 10 жил」д хантуулж、б с нутагд байгаль орчины хамгаалалатын ажил хийж байх залуучудын、「 ргэлжлэх боломжг й нийгэм」ийг санал болгохす эл илтгэхчийн 『байгаль орчины х д лг н・ зэл санаа』гсурах завшааныг хангахсан「JUNEC Чуулган」ыг 3жил нг р н нээж、「 ргэлжлэх боломжг й нийгэм」ийн хойч еийн удирдагч болн эрдэмтэнийг х м ж лэхээр чармайж байна.

-26-

З н хойт Азийн далайнхогын одоогийн байдал ба сэдэв

З н хойт Азийн залуучуудын байгаль орчиныхамгалалтын удирдагч хурал

2007оны 8сар11～12

нэгдсэн ндэсний байгууллаганы

байгаль орчины т л вл г

NOWPAP RCU Тояма Аймагын ажил хэрэг ийн газар

Вава Нури 【【ЗурагЗураг ____ ИшигаваИшигава АймагАймаг】】

ИшигаваИшигава АймагАймагыынндалайндалайн х в х в

ДэлхийнДэлхийн вв х р нг гийнх р нг гийнШиретукуШиретуку хагасхагас араларал хойгхойг

【【ЗурагЗураг ____ NPECNPEC】】

Укинава

【写真 防衛大山口教授】

【写真 Stiｌｌｐictures】

Africa

【写真 Stiｌｌｐictures】

U.S.A.

【写真 Stiｌｌｐictures】

Philippines

ДэлхийдДэлхийд

【提供：Yukihiko OTSUKA 】

【写真 Stiｌｌｐictures】 【写真 Stiｌｌｐictures】

Далайд1997оны америкын шинжлэх ухаан академи зэрэгийн

судалгааны д нээс

ДэлхийнДэлхийн далайндалайн хогынхогын хэмжээхэмжээ 、жил б рь 640т мэн тонн

１ т м３мянга ил Plastic хог

далайндалайн х в гийн１хавтгай

д рв лжин km дээр х в х

800 т мэн хог д р б рь

далайддалайд хаяхдажхаяхдаж 、500 т мэн

хог усан онгоцоос хаяхдаххаяхдах бабаурсгах даж байна

баруун хойт номхон далайд

х в х 89% хог ны Plastic хог

ДэлхийнДэлхийн далайндалайн хогынхогын хэмжээхэмжээ

-27-

далайн чанаас ирэх

далайд хог хаях

далайн х в дэх хог

голд урсаж ирэх хог

【NPEC】

Хог ханаас ирэх бы?

загасны аж ахуйн айжилзэрэг далайдалай дээрэхх д лг н с болох

дэсдараа

т р л тоо ％

１ 1,629,769 26.4

２ 637,693 10.3

３ Идгээний боодол ・т х р мж 621,981 10.1

４ 486,183 7.9

５ уут 353,554 5.7

６ хоолны хэрэгсэл 315,084 5.1

７ ундааны шил лонх 294,850 4.8

８ 244,724 4.0

９ straw・muddler 238,539 4.1

１０ хувцас 110,544 1.8

нийт 4,932,921 79.8

татсан тамхины иш ・ш лт р

таг б гл

ундааны Plastic лонх

ундааны консерв

Далайн х в дэх хогын дэлийн топ 10

2005оны дэлхийн далайн х в Clean upийн д гээс

Япон далайн х в д салютын лдэгдэл олон

Япон далайн х в дэх хог Эх газар аас голд,голоос далайд

Хог хаана очино？

【The Ocean Conservancy】

２～５

гариг

３сар

１０～２０

жил

８０～２００

жил

４５０жил

６００жил

１００т мэнжил

１～５

жил

Хог байгалыд буцах цаг

-28-

A: Ки ши , B: Санин, C: Хукурик , D: хуктуу, E: хугкаидуу, F:

орос, G: солонгосын ж н,H: солонгосын баруун, I: хятад

A: Ки ши , B: Санин, C: Хукурик , D: хуктуу, E: хугкаидуу, F:

орос, G: солонгосын ж н,H: солонгосын баруун, I: хятад

Далайн хогын т р л

【出典：（社）プラスチック処理促進協会ホームページ】

Plasticийн дэлхийн х н б рийн хэрэглээ

【出典：（社）プラスチック処理促進協会ホームページ】

Японы Plastic хог йлдвэрлэлх улиран хувьсал

【出典：（社）プラスチック処理促進協会ホームページ】

Японы Plastic хогыг дахин ашиглах хэмжээ

【出典 北國新聞】 【出典 「旅のスクラップ帳」】

【出典 東海大学『海のはくぶつかん』2004年11月号】

Ёхэр зараа загасин Япон тойрон дэх далайн урсгал

-29-

Дэлхийн далайн урсгал

【東海大 久保田教授】

Компьютерээс олохсон хогын урсгалын тааварлал

writer Проект

Hawaii аралдэх хог

Далайн хогын н л

【写真 Still Picture】

бохир

-30-

Цэвэлэх ны х чиртэй

【提供：NPO法人 沖縄海と渚保全会】【写真提供 オーシャンコンサーバンシー・JEAN】

【写真 Still Picture】【写真 Still Picture】【写真 Still Picture】

Н л

Midway арал дэх шувуу

Н л

олон

【鹿児島大 藤枝助教授】

усны гаралт дэх н л

-31-

(Dr. Anthony L. Andrady, APEC Marine Debris Seminar in Hawaii, 2004)

Polyethylene in Zooplankton

Plastic Particles in gut Plastic in Fecal Pellet

1. Average particle size = 20 microns2. Fresh zooplankton samples tested in a container

【東京海洋大 兼広教授】

31

эмчилгээний хог

【出典：新琴引浜通信ホームページ】

Цустай тарилга хог

ДэлхийнТалбай：

５д нч р

１мянга т мэн ｋｍ２

（出典 NGDC）

Далайн

талбай：３ д нч р

６ мянга т мэн

ｋｍ２（70.6%）

Япон

далай：

９８ т мэнｋｍ２

（０．２％）

Далайн байршил

баруунбаруун хойтхойт номхонномхон далайдалайсавсав газаргазарынын х нх н амам 5 5 д нч р 8 8 мянга т мэн х н

хятад： 3 д нч р 7973 т мэн х н (2000)

япон：1 д нч р 2777 т мэн х н （2005）

солонгос ：4614 т мэн

х н （2000）

мн т солонгос：2314 т мэн х н (2001)

орос： 406 т мэн х н (2002)

Дэлхийн х н амын 10%

дэлхийн амьтан

эх газар ：100т мэн ж йл

далай：

1,000 т мэн ж йл

（амьтанх ндэцийн ９０％）

тээвэрлэх

идэх юм

зугаацах

энерги・баялаг

Далай ба бидний амьдрал

-32-

【出典 Tropical Coast, Vol.13 No.2, Dec.2006】

Ж н Азийн далайн тээвэр

（нэгж ｋｇ）

улс р

чихэр

т мсбурц

агного

ожимс

мах нд г

загасбуд

аатариа

япон 115.2 57.0 44.2 28.6 32.4 2.0 104.6 54.8 46.3 19.1 68.1

солонгос 145.1 77.7 48.4 37.0 13.5 1.5 211.4 63.7 54.7 10.4 67.3

хятад 158.0 78.5 61.4 8.2 74.5 1.2 270.5 49.7 58.1 18.3 32.1

орос 151.1 5.2 132.0 44.8 125.6 1.6 96.4 48.4 56.7 13.8 18.7

【出典 世界の統計2007】

Х н б рийн хангах идгээн 2003

【出典 世界の統計2007】

no datano data

21,55821,5583,0503,050

11,01111,011 1,7011,701

736736

15,45115,451

33

9,9729,972

5,6255,625

88 125125

1,7451,745

4,1474,147

1,7261,726

1,5301,5302,3532,353

1,6521,652 3,3943,394

9,9729,972

125125

1,7261,726

(нэгж 1,000ｔ)

усны гаралт 2004

баидал 1972 оны 6 сарын Олон улсын холбооны х ний байгаль

орчины хурйалд хийхсэн「 х ний байгаль орчинызарлал」ба「 Олон улсын холбооны Олон улсын ажилынт л вл 」хийхын т л 、 1972 оны 27дугаар нийтийнхуралд байгуулав

зорилго Олон улсын холбооны сууранд、 байгаль орчины

асуудалын тухай олон х д лг н хийж шинэ асуудалынтухай хаэтаар цармайх

Ажилын хороогын т в Кения，Наируби

эрхэрэгч Ацхем・Ш таина（2006оны 6сараас эрхийлэх)

гишг н олон улсын гишг н： 502нэрэс

（япон： 17нэрэс 2005 12 ）

Олон улсын холбооны байгальорчины т л вл

Далайн б с нутаг т л вл

1974онд далайн бохирдолын харалт ба とдалай болон х в газарынのбаялагын хамралтыг зорилго болгох

Одоод、дэлхийн １８ далайн б с нутагын х д лг н ндэсэлжолон ажил хйиаж байна

Далайн б с нутаг т л вл

Б с нутаг ын х д лг ний т л вл

1990он、15дугаар удааныUNEPхамааран эрхилэх хуралд、Баруун хойт номхонномхон далайндалайнсавсав газарынгазарын зэрэгийнзэрэгийнажилынажилын т л вл т л вл тохтоохтохтоохтухайтухай яралцавяралцав

1991он д 、 хятад хятад、япон、солонгос、хуучин орос、хойтсолонгос ５улс хурал хийжажилын т л вл тохтоов

1994оны９сар、 солонгосдхийхсэн １дугаар дудаанийхуралд、 солонгос 、 япон 、орос 、 солонгос ４улс

Баруун хойт номхонномхон далайндалайн савсавгазарынгазарын ажилынажилын т л вл т л вл

-33-

Засгын газар

хятад： улсын байгаль орчиныхамгалалтын т в хояпон： гадаад явдалын яамансолонгос： гадаад явдалын арилжаа яаманорос： байгалын баялагын яаман

DINRAC(тоо баримт・мэдээ)Бээшин・хятад

POMRAC(бохирдол байцах)

Vladivostok・орос

MERRAC(шуурхай бэлтгэл

・арга авах)таитен・ солонгос

CEARAC(байцалт・далайнх в гийн хияналт)

Туяма・япон

RCU

туяма- япон -

ф сан

- солонгос -

NKWPAPгын байгуулалт

Англи нэрэ： The Special Monitoring & Coastal Environmental Assessment Regional Activity Centre (CEARAC)

газар： япон далайн байгаль орчины хамтаран ажшллаахт в （туяма）

Ажилын агуулга ：

Онцгуй байцалт авах

далай дагуу байгаль

орчины хияналт /HAB

Онцгуй байцалт ба далай дагуубайгаль орчины хияналт

Англи нэрэ ： The Data & Information Network Regional Activity Centre

газар ： хятад улсын байгаль орчины хамгалалтын т в хорообайгаль орчин аж ахуй бодолгоо судалгааны т в（Бээшин）

Ажилын агуулга ：

NOWPAPгийн тоо баримт・мэдээг хамаарах

тоо баримт бичих

NOWPAPгйин тоо баримт・мэдээ солицоог ахигулах

тоо баримт・мэдээ

Англи нэрэ ： The Marine Environmental Emergency Preparedness and Response Regional Activity Centre

газар ： солонгосын далайн байгаль орчин судалгааныгазар (KORDI)/ далайн шистем аюулг й

судалгааны газар (тежун)

Ажилын агуулга ：

Далайн бохирдол шуурхайбэлтгэл・арга авах тухай、NOWPAPтос урсан гарах газарийнбачим цагын т л вл

шуурхай бэлтгэл・арга авах

Англи нэрэ ： The Pollution Monitoring Regional Activity Centre

газар ： орос шинжлэх ухаан academy номхон далай газа р з й

судалгааны газар （ Vladivostok ）

Ажилын агуулга ：

NOWPAPгийн х д лг нзохицуулах

Агаараас буух бохирдол ыгбайцах 、голын бохирдол ыгбайцах

Далай дагуу хатаралт

Далайн байгаль орчины номхянан тоиолдуулах

Бохирдол байцах

1) Эл улсын оролцогчыг тодорхойлох ба хэрэгж лэх т л вл ний

2) Мэдээ ба ойлгох тухай судалгааны хурал хийх

3) далайн хогын тухай мэдээ ба тоо баримтыг цуглуулах

4) MALITAны тухай мэдээний торыг нээх

5) далайн хогын тухай мэдээ ба тоо баримтыг эмхидгэх

6) Эл улсын хуулын тухай судалах・яралцах

7) улсын・б с нутагын хамтын хамаралтыг яралцах

8) Х д лг н олон хийх

9) Засагын газар、NGO、судалагч、иргэн зэрэгийн хамтааражшллахыг байгулах

10) Байцалт хйих

11) Эл ажилд удирдах

12) Б с нутагын ажилын т л вл г тохтоох

２００５оны１１сар、японы туяма хотд хийхсэн １０дугаа удааны NOWPAPзасагын газгрын хуралд、далайн хогын тухай цармайлга хэрэгж лэхт л вл MALITAг сонгох

NOWPAPгийн далайн хогынтухай цармайлга

-34-

тор（ http://dinrac.nowpap.org/MALITA_Whatis.htm)товхимол

Далай х в гийн байцалт

хурал

• 1st NOWPAP Workshop on Marine Litter , Incheon, Korea, 8-9 June 2006

• 1st MALITA Working meting, Incheon, Korea, 10 June 2006• International Coastal Cleanup & Workshop in Yamagata 2006,

Sakata, Yamagata, 29-20 September 2006• 2nd NOWPAP MALITA Workshop , Toyama, Japan, 28-29 March

2007• 2nd MALITA Working meeting, Toyama, Japan, 30 March 2007• NOWPAP Marine Litter Prevention and Control Workshop and

International Coastal Cleanup, Rizhao, China 27-28 June 2007

MALITAны амжилт

Б х 200нэрэс、ICCх д лг нд100нэрэс оролцов

50

1дугаар удааны NKWPAPны х д лг н

2006 9 29 япон

Эл улс идэвхтэй оролцов хятад、２００６онд５удаа

1дугаар удааны NKWPAPны д н

６ сарын２７ д р： нээв６сарын２８ д р ：ICC х д лг н、

２００ нэрэс NOWPAP、YSLME,COBSEA, PEMSEA

NOWPAP далайн хогыг шийдвэрлэх ба хамаарах

6сарын 28 д р，Ризо хотдэх далайн х в гийнолон улсын х д лг н

-35-

Байгальорины

хамгалалт

иргэн судалагч

Аж ахуйЗасагзахирган

Гол асуудал

Мэдээгийн солилцооСургаан х м жил

Олон улсынхолбоо

Байгаль орины хамгалалт

Далайн х в г цэвэрлэ

Байгаль хамгалах амьдрал

Далайн хогийг басгах

Хог басгах

Хогоон авч явах

Дураар хог хяхг й

Хогий салгах・дахин ашиглах

Хогг й эдийг авах

Цэвэрлэх х д лг нд оролцох

Байгаль хамгаля

Бидний хийх ажилЭийм юм ч……

coconut shark

kite Glass

【出典 NPO 日本渚の美術協会】

шил

мод

замаг

Дунгийнхавтас

Далайн хог ……

Т гсг лдЦэвэр сайхан далайн т л ……

-36-

「Tоямагын тангараг」тунханлал З н хойт Азийн залуучудын байгаль орчины хамгалалтын удирдагч хуралд оролцохсон бид、энэ хуралаар дамжин、оролцохч р рийн б с нутагд хийхсэн х д лг н ба、байгаль орчины асуудалыг ярилцаж、далайн байгаль орчины асуудал бол、т ний шалтгаан ны бидэний д р тутмын амьдралтай нягт харилцаа байхийг ойлгов . Бас、эдгээр асуудалыг шийдвэрлэхд、олон б с нутагд、олон х т сийн хамтын

ажиллагаа доорчармайх хэрэгцэтэй байж、З н хойт Азийн залуучудын б с нутагын ирээд йг нэн баялаг болгохын т л 、 бид залуучуд б с нутагын удирдагч болж идэвхтэй чармайх ны чухал болхийг таныв. Энэ хуралд оролцохсон бид、япон тэнгис・шар тэнгисийн байгаль орчины

хамгалалтын нийтлэг ойлголтийг г нзгийр лэн、З н хойт Азийн баялаг байгаль орчины ргэлж сахин хамгаалахдахыг х сэн、хожим байгаль орчины хамгалалтын т л чармайхийг тангараг хийв.

2007он8сар12 д р

З н хойт Азийн залуучудын байгаль орчины хамгалалтын удирдагч хуралд оролцохч

-37-

-38-

Northwest Pacific Region Environmental Cooperation Center 5-5, Ushijimashin-machi, Toyama City, TOYAMA, 930-0856, JAPAN TEL: +81-76-445-1571 FAX: +81+76-445-1581 E-mail：webmaster@npec.or.jp ＜NPEC HomePage address＞ Japanese http://www.npec.or.jp/ English http://www.npec.or.jp/index2.html Chinese http://www.npec.or.jp/index3.html Korean http://www.npec.or.jp/index4.html Russian http://www.npec.or.jp/index5.html

http://www.npec.or.jp/northeast_asia/index.html

Environmental Information Network in North East Asia Region http://www.npec.or.jp/northeast_asia/en/index.html

http://www.npec.or.jp/northeast_asia/china2/index.html http://www.npec.or.jp/northeast_asia/korea2/index.html http://www.npec.or.jp/northeast_asia/russia2/index.html

-39-