Γεια σας, παιδιά∆ιπλή γιορτή σήµερα για την πατρίδαµας.Γιορτάζει η Εκκλησία µας το χαρµό-συνο νέο, τον Ευαγγελισµό της Θεο-τόκου.Γιορτάζει και η πατρίδα τη λευτεριά της.

Ελάτε να χρωµατίσουµε, να παίξου-µε, να φτιάξουµε τσολιαδάκια, µα καινα µάθουµε για τους ατρόµητους ή-ρωες και τις ηρωίδες που πολέ-µησαν και έδωσαν τη ζωή τουςγια τη λευτεριά µας.

www.akritas.net.gr

Πηνελόπη Μωραΐτου – Μαρία Μωραΐτου

25η Μαρτίου∆ιπλoγιορτή για την Ελλάδα

Εικονογράφηση:Πέγκυ Φούρκα

5-9 ετών

ΕΝ∆ΟΞΕΣ ΝΙΚΕΣΗ µάχη στο χάνι

της ΓραβιάςΗ άλωση της ΤρίποληςΗ µάχη στα ∆ερβενάκια

Η µάχη της ΒέργαςΗ ναυµαχία του Γέροντα

ΗΡΩΙΚΕΣ ΗΤΤΕΣΗ µάχη της Αλαµάνας

Η µάχη του ΠέταΗ µάχη στο Μανιάκι

Πηνελόπη ΜωραΐτουΜαρία Μωραΐτου

25η Μαρτίου∆ιπλογιορτή για την Ελλάδα

Π. ΚΥΡΙΑΚΙ∆ΗΣ-EK∆OΣEIΣ AKPITAΣ Α.Ε.• Τηλ.: 210-9334554 • www.akritas.net.gr

Με αυτοκόλλητα

Πηνελόπη Μωραΐτου - Μαρία Μωραΐτου25η ΜΑΡΤΙΟΥ-∆ΙΠΛΟΓΙΟΡΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆ΑΕικονογράφηση: Πέγκυ Φούρκα∆ιόρθωση δοκιµίων: Κρυσταλλία Μαρκάκη

Επιµέλεια παραγωγής: LineArt, τηλ.: 210-9310766

© Π. Κυριακίδης-Eκδόσεις Aκρίτας Α.Ε.και Πηνελόπη Μωραΐτου-Μαρία ΜωραΐτουΈκδοση πρώτη: Φεβρουάριος 2012Α 02 12 ΑΠ171 536 - ΒΓ

ISBN: 978-960-328-434-5

Π. ΚΥΡΙΑΚΙ∆ΗΣ-EK∆OΣEIΣ AKPITAΣ Α.Ε.ΓΡΑΦΕΙΑ:• Ταγµατάρχου Πλέσσα 29 & Σωκράτους, 176 74 Καλλιθέα,τηλ.: 210-9334554, 210-9314968, fax: 210-9404 950

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ:• Αθήνα: Στοά του Bιβλίου,Πεσµαζόγλου 5, 105 64, τηλ.: 210-3247678

• Θεσσαλονίκη: Αγίας Σοφίας 40,546 22, τηλ.: 213-0179830

• E-mail: akritas@pkbooks.gr• www.akritas.net.gr

Το παρόν έργο πνευµατικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελ-ληνικής νοµοθεσίας (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήµερα) καιτις διεθνείς συµβάσεις περί πνευµατικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως ηάνευ γραπτής άδειας του εκδότη και των συγγραφέων κατά οποιονδήποτε τρόπο ήµέσο (ηλεκτρονικό, µηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει ανα-παραγωγή, αποθήκευση σε ηλεκτρονική µορφή, εκµίσθωση ή δανεισµός, µετάφραση,διασκευή, αναµετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε µορφή και εν γένει η εκµετάλ-λευση του συνόλου ή µέρους του έργου.

Πηνελόπη Μωραΐτου – Μαρία Μωραΐτου

25η Μαρτίου∆ιπλoγιορτή για την Ελλάδα

Εικονογράφηση:Πέγκυ Φούρκα

25η ΜαρτίουΗ Ελλάδα γιορτάζει διπλά

Η 25η Μαρτίου είναι µέρα χαράς και γιορτής µε διπλή σηµασίαγια τους Έλληνες. Είναι θρησκευτική και εθνική γιορτή µαζί.

Είναι εθνική γιορτή, γιατί µας θυµίζει τηνΕπανάσταση και τον αγώνα των σκλαβω-µένων Ελλήνων να ελευθερώσουν τηνπατρίδα από το ζυγό της Οθωµανικής Αυ-τοκρατορίας.

Είναι θρησκευτική γιορτή,γιατί όλοι εµείς οι Χριστια-νοί γιορτάζουµε τον Ευαγ-γελισµό της Θεοτόκου.

4

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ

Σήµερον της σωτηρίας ηµών το κεφάλαιονκαι του απ' αιώνος µυστηρίου η φανέρωσις.Ο Υιός του Θεού Υιός της Παρθένου γίγνεταικαι Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται.∆ιό και ηµείς συν αυτώ, τη Θεοτόκω βοήσωµεν:Χαίρε Κεχαριτωµένη, ο Κύριος µετά σου.

καλή αγγελίαχαρµόσυνη είδησηευ+αγγελία

Ο Ευαγγελισµός της θεοτόκουΣτις 25 του Μάρτη γιορτάζουµετον Ευαγγελισµό της Θεοτόκου.

Στη µικρή πόλη Ναζαρέτ ζούσε µια ενά-ρετη κοπέλα που το όνοµά της ήταν Μαρία.Ήταν ταπεινή, αγαπούσε και βοηθούσετους συνανθρώπους της και είχε βαθιάπίστη στον Θεό.

Μια µέρα παρουσιάστηκε στη Μαρία οΑρχάγγελος Γαβριήλ σταλµένος από τονΘεό. Αφού τη χαιρέτησε «Χαίρε, κεχαρι-τωµένη», της ανήγγειλε το χαρµόσυνο νέο.

Ο Πανάγαθος Θεός διάλεξε εκείνη από όλες τιςκοπέλες για να γίνει µητέρα του Υιού Του, του

Ιησού, του Σωτήρα του κόσµου. Η Παναγίαακούει µε ταπεινοφροσύνη και σεβασµό τα λόγια

του Αρχαγγέλου και δέχεται υπάκουα το θέληµα του Θεού.

Την ηµέρα του Ευαγγελισµούγιορτάζουν

ο Ευάγγελος, η Ευαγγελία,ο Βαγγέλης και η Βαγγελίτσα

Η εικόνα του Ευαγγελισµού

6

Κοιτάξτε, παιδιά.Στην εικόνα είναι ο Αρχάγ-

γελος Γαβριήλ. Τον έχει στεί-λει ο Θεός να αναγγείλει το

χαρµόσυνο νέο στην Παναγία.Προσέξτε τα πόδια του,

είναι σαν να έφτασεµόλις τώρα.

Στο ένα του χέρι κρατά έναραβδί, που είναι θεολογικόσύµβολο, και το άλλο είναιανοιχτό για να εκφράσειτην επιθυµία του Θεού.

Η Παναγία είναικαθισµένη σε στάσηπου δείχνει βεβαιό-

τητα. Το ένα χέρι της είναιανοιχτό, και αυτό ση-µαίνει ότι δέχεται το

θέληµα του Θεού.

Η Παναγία, επίσης,έχει τρία οκτάκτινα αστερά-

κια, τα οποία δείχνουν ότι είναιΑειπάρθενος, δηλαδή ήταν,

είναι και πάντα θα είναιΠαρθένος.

Με το άλλο χέρικρατά µια ρόκα, γιατί η

Παναγία είναι η Τιµιωτέρατων Χερουβείµ και Ενδο-ξωτέρα των Σεραφείµ,

αλλά είναι και άνθρωποςεργατικός.

ΧρωµάτισεΧρωµάτισε την εικόνα του Ευαγγελισµού ανάλογα

µε το χρώµα που δείχνουν οι κουκκίδες

ΚρυπτόλεξοΒρες τις έξι κρυµµένες λέξεις

7

Ο Ν Α Ζ Α Ρ Ε Τ ΚΜ Α Ρ Ι Α Σ Θ Υ ΟΕ Ι Γ Α Β Ρ Ι Η ΛΥ Η Τ Ε Τ Υ Σ Α ∆Α Σ Η Ι Κ Ε Τ Ν ΧΓ Ο Ι Λ Β Ι Ο Α ΨΓ Υ Μ Ε Η Θ Ε Θ ΥΕ Σ Β Κ Ν Ε Σ Η ΠΛ ∆ Ε Ο Μ Ο Γ Μ ΡΙ Σ Ι Λ Υ Σ Ζ Χ ΕΣ Κ Ω Ι Θ Β Ξ Ρ ΥΜ Α Σ Μ Υ Κ Ο Π ΡΟ Ι Χ Σ Ξ Χ Λ Θ ΛΣ Λ Ω Γ Ω Γ Η Σ Σ

1453–1821 µ.Χ.400 χρόνια µαύρης σκλαβιάς

Το 1453, µε την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους,σήµανε το τέλος της ένδοξης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Σώπασε κυρά ∆έσποινα∆ηµοτικό

Σηµαίνει ο Θεός, σηµαίνει η γης,σηµαίνουν τα επουράνια,σηµαίνει και η Αγιά Σοφιά,το Μέγα Μοναστήρι,µε τετρακόσια σήµαντρα κι εξηνταδυόκαµπάνες,κάθε καµπάνα και παπάς, κάθε παπάςκαι διάκος.

Ψάλλει ζερβά ο βασιλιάς, δεξιά ο Πατριάρχηςκι απ' την πολλή την ψαλµουδιά, εσειόνταν οι κολώνες.Να µπούνε στο χερουβικό και να 'βγη ο βασιλέας,φωνή τούς ήρθε εξ' ουρανού κι απ' Αρχαγγέλου στόµα.

«Πάψετε το χερουβικό κι ας χαµηλώσουν τ' άγια,παπάδες πάρτε τα ιερά και 'σεις κεριά σβηστείτε,γιατί είναι θέληµα Θεού η Πόλη να τουρκέψη.Μόν' στείλτε λόγο στη Φραγκιά, να 'ρθουνε τρίακαράβια,το 'να να πάρει το σταυρό και τ' άλλο το βαγγέλιο,το τρίτο το καλύτερο την Άγια Τράπεζά µας,µη µας την πάρουν τα σκυλιά, µη µας την µαγαρίσουν».

Η ∆έσποινα ταράχθηκε κι εδάκρυσαν οι εικόνες·«Σώπασε κυρά ∆έσποινα και µη πολυδακρύζεις,πάλι µε χρόνους, µε καιρούς, πάλι δικά µας θα 'ναι».8

ΣταυρόλεξοΣυµπλήρωσε το σταυρόλεξο

Οριζόντια1. Η Κωνσταντινούπολη ήταν πρωτεύ-

ουσα της ........ Αυτοκρατορίας.2. Η ........ της Πόλης έφερε 400 χρόνια

πικρής σκλαβιάς.3. Αυτοί πολιόρκησαν και άλωσαν την

Πόλη το 1453 ........Κάθετα1. Κωνσταντίνος ........, ο τελευταίος αυ-

τοκράτορας του Βυζαντίου.2. Στον ιερό ναό της Αγίας ........ έγινε

η τελευταία λειτουργία πριν από τηνάλωση της Πόλης.

3. Για 400 χρόνια οι Έλληνες ήταν ........

ΚρυπτόλεξοΒρες τις οχτώ κρυµµένες λέξεις

9

Α Σ Κ Ρ Ε Ζ Υ Κ Α ∆ Ι Π Α Γ Ο ΠΖ Ι Ε Ω Σ Ο Χ Ω Γ Ε Ρ Ι Μ Η Γ ΑΝ Μ Ζ ∆ Ι Θ Α Ν Ι Π Ο Σ Ε Β Ε ΙΙ ∆ Η Ι Γ Ρ Ζ Σ Ν Α Χ Τ Χ Υ Β ∆Π Θ Ν Ξ Υ Σ Ι Τ Ο Ψ Α Η Α Γ Α ΟΟ Ε Α Α Γ Ω Ν Α Σ Α Ψ Γ Ξ Α Λ ΜΨ Λ Φ Π Ο Κ Ε Ν Ε ∆ Υ Ε Α Χ Ω ΑΙ Ε Ο Ε Ψ Ι Β Τ Π Ε Φ Τ ∆ Ο Φ ΖΟ Υ Π Τ Ω Π Ω Ι Ω Υ Ε Α Η Ε Ι ΩΣ Θ Τ Φ Σ Α Ρ Ν Τ Κ Σ Θ Π Χ Α ΜΚ Ε Φ Α Λ Ι Κ Ο Σ Φ Ο Ρ Ο Σ Κ ΑΛ Ρ Ι Ν Α Β Α Υ Ο Ι Ρ Ρ Η Κ Ε ΚΑ Ι Κ Ι Κ Μ Φ Π Θ Γ Υ Α ∆ Α ∆ ΧΒ Α Ε Λ Ρ Ε Η Ο Ε Ο Σ Β Υ Μ Η ΕΙ Μ Χ Υ Υ Ν Π Λ Ρ ∆ Β Ι Λ Ε Ν ΒΑ Ο Ω Β Α Ο Ε Η Ι Α Ο Ο Η Ρ Ε Α

2

13

1

2

3

Το κρυφό σχολείοΈτσι άρχισε µια αβάσταχτη,

σκληρή και µακροχρόνια δουλεία,που όµως δεν µπόρεσε να υπο-δουλώσει την ψυχή και την καρδιάτων Ελλήνων. Στους τέσσερις αιώνεςτης σκλαβιάς κράτησαν µέσα στην ψυχή τουςτην πίστη στον Θεό και την ελπίδα για την ελευθερία της σκλα-βωµένης πατρίδας.

Αυτά τα δύσκολα χρόνια οι Τούρκοι είχαν κλείσει τα σχολείακαι τα ελληνόπουλα µάθαιναν γράµµατα κρυφά. Κάθε βράδυ, µεθάρρος και πίστη στον Θεό ξεκινούσαν για την εκκλησία, όπουήταν το κρυφό τους σχολείο σιγοτραγουδώντας:

Φεγγαράκι µου λαµπρό,Φέγγε µου να περπατώ,

Να πηγαίνω στο σχολειό,Να µαθαίνω γράµµατα,Γράµµατα σπουδάµατα,Του Θεού τα πράµατα.

Εκεί, κάτω από το αχνό φως τουκαντηλιού που τρεµόφεγγε, ο ιερέαςτούς δίδασκε γραφή, ανάγνωση καιτην ένδοξη Ιστορία της σκλαβωµέ-νης πατρίδας.

Ο φόβος και ο κίνδυνος µεγάλος,µα µεγάλη ήταν και η δίψα που είχαντα ελληνόπουλα να µάθουν για τηγλώσσα και την πατρίδα τους και νακρατήσουν άσβεστη τη φλόγα της

ελπίδας ότι «πάλι µε χρόνια, µε και-ρούς, πάλι δικά µας θα ’ναι».

10

Το σχολείο: τότε και τώρα!Παρατήρησε τις δύο εικόνες και προσπάθησε να περιγράψεις τιςδιαφορές ανάµεσα στις δύο αίθουσες αλλά και τα συναισθήµατατων παιδιών.

11

Ο Ρήγας ΦεραίοςΈνας από τους πρώτους Έλληνες που

οραµατίστηκε µια ελεύθερη Ελλάδα ήταν οΡήγας Φεραίος ή Βελεστινλής, όπως τονέλεγαν, µια και καταγόταν από το Βελε-στίνο. Ο Ρήγας έµαθε τα πρώτα του γράµ-µατα από ιερέα, και κατόπιν, δάσκαλοςκαι ο ίδιος στο χωριό Κισσός του Πηλίου,δίδασκε τα ελληνόπουλα την Ιστορία καιτη γλώσσα της σκλαβωµένης πατρίδας…

Κυνηγηµένος από τους Τούρκους για τοελεύθερο πνεύµα του καταφεύγει στο Άγιο

Όρος και από εκεί στην Κωνσταντινούπολη, όπου γνωρίζει τονΑλέξανδρο Υψηλάντη και τον ακολουθεί στο Ιάσιο. Το όραµα,όµως, της ελεύθερης πατρίδας τον κυριεύει και τον οδηγεί στηΒιέννη, που γίνεται η έδρα της επαναστατικής του δράσης.

Στη Βιέννη ο Ρήγας τυπώνει τον περίφηµο Θούριο, ένα επανα-στατικό ποίηµα, που καλεί τους σκλαβωµένους Έλληνες να ξεση-κωθούν, αλλά και τη Χάρτα του. Ο Θούριος και η Χάρτα τυπώνονταισε χιλιάδες αντίτυπα και µοιράζονται…

Η δράση όµως του Ρήγα δε µένει κρυφή για πολύ. Την 1η ∆εκεµ-βρίου του 1797 η αυστριακή αστυνοµία τον συλλαµβάνει στηνΤεργέστη. Φυλακίζεται στον πύργοΝebojsa και έπειτα από φρικτάβασανιστήρια πεθαίνει στις 24Ιουνίου 1798.

Με τη δράση και τον ηρωικόθάνατό του κατάφερε ν’ ανοίξειτο δρόµο για την απελευθέρωσητης σκλαβωµένης Ελλάδας.

12

ΣταυρόλεξοΣυµπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν και ανακάλυψε τι ονειρευό-ταν ο Ρήγας για την Ελλάδα

1. Σε αυτή την πόλη συνέλαβαν τον Ρήγα.2. Τον Αλέξανδρο ......... συνάντησε ο Ρήγας στο Ιάσιο.3. Από αυτή την πόλη πήρε και το όνοµά του.4. Η ......... αστυνοµία τον συνέλαβε.5. Ο ......... ήταν το επαναστατικό ποίηµα που τύπωσε ο Ρήγας.6. Αυτό το µήνα τον συνέλαβαν.7. Στο Άγιο ......... κατέφυγε κυνηγηµένος από τους Τούρκους.8. Αυτή η πόλη έγινε η βάση για την επαναστατική του δράση.9. Η ......... του Ρήγα περιελάµβανε όλες τις σκλαβωµένες περιοχές.

ΘούριοςΩς πότε παλικάρια, να ζούµε στα στενά,

µονάχοι σα λιοντάρια, σταις ράχαις στα βουνά;Σπηλιαίς να κατοικούµε, να βλέπωµεν κλαδιά,

να φεύγωµ' απ' τον κόσµον, για την πικρή σκλαβιά;Να χάνωµεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,

τους φίλους, τα παιδιά µας κι όλους τους συγγενείς;Καλλιώναι µίας ώρας ελεύθερη ζωή,

παρά σαράντα χρόνοι, σκλαβιά και φυλακή.13

123

45

6789

Η Φιλική ΕταιρείαΤρεις σπουδαίοι Έλληνες πατριώτες συνα-

ντιούνται το 1814 στην Οδησσό και δηµιουργούνµια µυστική οργάνωση που θα προετοιµάσει τηναπελευθέρωση της Ελλάδας.

Ο Νικόλαος Σκουφάς γεννήθηκε στο Κοµπότιτης Άρτας. Ασχολήθηκε µε τη βιοτεχνία σκού-φων και έτσι πήρε και το όνοµά του. Μετά τηνίδρυση της Φιλικής Εταιρείας συνεργάζεται µετον Άνθιµο Γαζή και αναλαµβάνει τη µύηση στηνΕταιρεία αρµατολών και κλεφτών. Αρρώστησεκαι πέθανε το 1818 στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Εµµανουήλ Ξάνθος γεν-νήθηκε στην Πάτµο. Μετανά-

στευσε νωρίς στην Τεργέστη και από εκεί στηνΟδησσό. Ανέλαβε ταµίας και γραµµατέας στη Φι-λική Εταιρεία και έπεισε τον Αλέξανδρο Υψηλά-ντη να αναλάβει την αρχηγία της. Μύησε πολλάσηµαντικά πρόσωπα. Έζησε τα τελευταία χρό-νια της ζωής του στη φτώχεια και πέθανε το1852 στην Αθήνα.

Ο Αθανάσιος Τσακάλωφγεννήθηκε στα Γιάννενα και σπούδασε στοΠαρίσι.Ταξίδεψε στη Μόσχα και από εκεί στηνΟδησσό, όπου έγινε µέλος της Φιλικής Εται-ρείας. Η έναρξη της Επανάστασης τον βρήκευπασπιστή του Υψηλάντη στον Ιερό Λόχο.Μετά την απελευθέρωση εργάστηκε στην κυ-βέρνηση Καποδίστρια. Πέθανε λησµονηµένοςστη Μόσχα.

14

Συµπλήρωσε τον πίνακαΠαρατήρησε την εικόνα µε την ορκωµοσία των Φιλικών και συ-µπλήρωσέ τη µε το σωστό κοµµάτι

ΣπαζοκεφαλιέςΒάλε τα γράµµατα στη σωστή σειρά και ανακά-λυψε τις µυστικές λέξεις:θ α ξ ν ο ς _______________υ α κ φ σ ο ς _______________δ ς ο σ σ η ο _______________φ σ α λ κ ω τ α _______________

15

1 2 3

Αρµατολοί και κλέφτες…Στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς πολλοί

Έλληνες άφησαν τα χωριά τους και ζούσαν ωςκλέφτες, λεύτεροι στα βουνά. Από εκεί πολε-µούσαν τους Τούρκους, ο γνωστός κλεφτο-πόλεµος. Ο λαός κάµαρωνε τα κατορθώµατάτους, που έγιναν τραγούδι, και οι κλέφτεςήρωες. Για να προφυλαχτούν από τους κλέ-φτες, οι Τούρκοι οργάνωσαν ειδικές οµάδες,τους αρµατολούς. Τους έδιναν προνόµια,

και η περιοχή που φύλαγαν λεγόταν αρ-µατολίκι. Πολλές φορές όµως οι αρµα-τολοί εγκατέλειπαν τους Τούρκους γιανα γίνουν κλέφτες. Άλλες φορές πάλι, ο

πασάς της περιοχής, ή ο Σουλτάνος, για να καλοπιάσει έναν ατρό-µητο κλέφτη, του έταζε ένα µεγάλο αρµατολίκι γιανα τον έχει µε το µέρος του.

Οι κλέφτες και οι αρµατολοί έκαναν δύ-σκολη ζωή γεµάτη κακουχίες. Αντί για οι-κογένειες ζούσαν σε οµάδες, που καθεµιάείχε τη σηµαία της, το µπαϊράκι. Αρχηγόςτης οµάδας ήταν ο καπετάνιος και δίπλα τουτο πρωτοπαλίκαρο. Τα πολύ µικρά κλεφτό-πουλα τα έλεγαν και ψυχογιούς. Σπίτι τουςείχαν τα ληµέρια, σπηλιές και χαράδρεςκρυµµένες στα ψηλά βουνά. Οι σκοπιέςλέγονταν καραούλια και τις φύλαγαν τακλεφτόπουλα. Όταν δεν πολεµούσαν, οικλέφτες χαίρονταν τη λεύτερη ζωή,φρόντιζαν τα όπλα τους, έτρωγαν,χόρευαν και γυµνάζονταν.

16

…Ο πρώτος ελληνικός στρατόςΛαβύρινθος

Βοήθησε το κλεφτόπουλο να φτάσει στο µυστικό του ληµέρι χωρίςνα το καταλάβουν οι Τούρκοι

Σωστό-Λάθος∆ιάβασε µε προσοχή τις προτάσεις και σηµείωσε σωστό ή λάθος:

1. Ο λαός καµάρωνε τα κατορθώµατα των κλεφτών.2. Ο κλεφτοπόλεµος είναι ηλεκτρονικό παιχνίδι.3. Όλοι οι κλέφτες είχαν το ίδιο µπαϊράκι.4. Οι κλέφτες ζούσαν µε τις οικογένειές τους σε όµορφα σπίτια.

5. Τα ληµέρια ήταν οι κρυψώνες των κλεφτών. 17

Έτσι άρχισε η Επανάσταση…Στην κυρίως Ελλάδα η

Επανάσταση ξεκίνησε απότην Πελοπόννησο. Ο ηρω-ικός µητροπολίτης Πα-λαιών Πατρών Γερµανός

τον Μάρτιο του 1821 ύψωσε στη µονήτης Αγίας Λαύρας τη σηµαία της Ελλη-νικής Επανάστασης και ευλόγησε ταόπλα των οπλαρχηγών και των επανα-στατηµένων Ελλήνων. Έτσι ξεκίνησε ηΕπανάσταση και απλώθηκε γρήγορα στηΣτερεά Ελλάδα, το Πήλιο, τη Χαλκιδικήαλλά και τα νησιά, όπωςοι Σπέτσες µε τηνατρόµητη Μπου-µπουλίνα.

Μια από τις πρώτεςσπίθες του αγώνα για την ελευθερία τηςσκλαβωµένης πατρίδας άναψε στο Ιάσιοτης Μολδαβίας. Ο Αλέξανδρος Υψηλά-ντης, αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας, µε2.000 άντρες, Έλληνες σπουδαστές ευ-ρωπαϊκών πανεπιστηµίων, που αποτε-λούσαν τον Ιερό Λόχο, έδωσε ηρωικήµάχη στο ∆ραγατσάνι.

18

Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄

Αλέξανδρος Υψηλάντης

Ιερός Λόχος

Παλαιών Πατρών Γερµανός

∆ραγατσάνι

Τα αντίποινα των Τούρκων!Η επιτυχία της Ελληνικής Επανά-

στασης εξόργισε τους Τούρκους. Ορ-γισµένος ο σουλτάνος Μαχµούτ Β’διέταξε διωγµούς κατά των Ελ-λήνων της Κωνσταντινούπολης.Περιουσίες καταστράφηκαν καιπολλοί σηµαντικοί Φαναριώτεςθανατώθηκαν. Ανάµεσα σταθύµατα του τουρκικού φανατι-σµού ήταν και ο ΠατριάρχηςΓρηγόριος Ε΄. Οι Τούρκοισυνέλαβαν τον ηλικιωµένοΠατριάρχη και τον κρέ-µασαν στη µεσαία πύλητου Πατριαρχείου µαζίµε τρεις επισκόπους.

Αντιστοίχισε αυτά που ταιριάζουν

Αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας

Ευλόγησε τα όπλα τωνοπλαρχηγών στην Αγία Λαύρα

Λόχος Ελλήνων σπουδαστών

Εκεί πολέµησαν οι Ιερολοχίτες

Τον απαγχόνισαν οι Τούρκοιστο Πατριαρχείο

19

Η Επανάσταση

3/3/18

21

Ο Αλέξανδ

ρος

Υψηλάντη

ς συ-

γκροτε

ί τον

Ιερό Λόχο

25/3/1821Ο Παλαιών ΠατρώνΓερµανός κηρύσσει

την έναρξη της Επα-νάστασης

10/4/1821

Οι Τούρκοι απαγ-

χονίζουν τον Πα-

τριάρχη ΓρηγόριοΕ΄

8/5/1821Η µάχη στο Χάνι

της Γραβιάς

13/5/1821Η µάχη

του Βαλτετσίου

18/5/1821

Η µάχη των

∆ολιανών

7/6/1821Η µάχη του∆ραγατσανίου

23/9/1821Η άλωση

της Τρίπολης

1/1/1822

Συνέρχεται η Α

Εθνοσυνέλευση

20/2/1822Η ναυµαχία

των Πατρών

2/4/18

22

Η καταστ

ροφή

τηςΧίου

6/6/1822Ο Κανάρης πυρ-πολεί την τουρ-κική ναυαρχίδα

…µε µια µατιά

4/7/18

22

Η µάχη

τουΠέτα

26/7/1822Η µάχη στα∆ερβενάκια

22/6/1824Η καταστροφή

των Ψαρών

29/8/1824Η ναυµαχίατου Γέροντα

23/4/1

825

Η µάχη στη

γέ-

φυρατης

Αλαµά-

νας

20/5/1825Η µάχη

στο Μανιάκι

13/6/1825Η µάχη στους Μύ-λους του Άργους

11/4/1

826

Η έξοδος

των πο-

λιορκηµέ

νων στο

Μεσολόγ

γι

22/6/1826Η µάχη

της Βέργας

20/10/1827Η ναυµαχία

του Ναυαρίνου

6/1/1828Ο Καποδίστριας γί-νεται ο πρώτος κυ-βερνήτης της

ελεύθερης Ελ-λάδας

29/3/1823

Συνέρχεται η Β΄

Εθνοσυνέλευση

στο ΆστροςΚυνουρίας

ΧρωµάτισεΧρωµάτισε τον ήρωα της Επανάστασης. Αναγνωρίζεις ποιος είναι;

22

― ― ― ― ― ― ― ― ― ― ― ― ― ― ― ― ― ― ― ―

Οι ήρωες της ΕλληνικήςΕπανάστασης

Βάλε τα αυτοκόλλητα στη σωστή θέση και ανακάλυψετους ήρωες και τις ηρωίδες της Επανάστασης.

23

Ένδοξες νίκες καιηρωικές ήττες

Η µάχη στο χάνι της ΓραβιάςΤόπος: ΓραβιάΑντίπαλοι: επαναστατηµένοι Έλληνες– τουρκικός στρατόςΑρχηγοί: Οδυσσέας Ανδρούτσος– Οµέρ ΒρυώνηςNίκη των Ελλήνων

Η άλωση της ΤρίποληςΤόπος: ΤρίποληΑντίπαλοι: επαναστατηµένοι Έλληνες– τουρκικός στρατόςΑρχηγοί: Θεόδωρος Κολοκοτρώνης– Μεχµέτ ΣαλίχΝίκη των Ελλήνων και άλωση της πόλης

Η µάχη της ΑλαµάναςΤόπος: ΘερµοπύλεςΑντίπαλοι: επαναστατηµένοι Έλληνες– τουρκικός στρατόςΑρχηγοί: Αθανάσιος ∆ιάκος,Πανουργιάς, ∆υοβουνιώτης– Οµέρ ΒρυώνηςΗρωική µάχη και ήττα των Ελλήνων

Η µάχη του ΠέταΤόπος: ΆρταΑντίπαλοι: επαναστατηµένοι Έλληνες– τουρκικός στρατόςΑρχηγοί: Μπότσαρης, Μαυροκορδάτος– Ρεσίτ Μεχµέτ πασάς ΚιουταχήςΗρωική µάχη και ήττα των Ελλήνων24

Η µάχη στα ∆ερβενάκιαΤόπος: ∆ερβενάκια

Αντίπαλοι: επαναστατηµένοι Έλληνες– τουρκικός στρατός

Αρχηγοί: Κολοκοτρώνης, Νικηταράς,Υψηλάντης, Παπαφλέσσας– Μαχµούτ πασάς ∆ράµαληςΈνδοξη νίκη των Ελλήνων

Η µάχη στο ΜανιάκιΤόπος: ΜανιάκιΑντίπαλοι: επαναστατηµένοι Έλληνες– αιγυπτιακός στρατόςΑρχηγοί: Παπαφλέσσας– Ιµπραήµ πασάςΗρωική µάχη και ήττα των Ελλήνων

Η µάχη της ΒέργαςΤόπος: ΒέργαΑντίπαλοι: επαναστατηµένοι Έλληνες-αιγυπτιακός στρατόςΑρχηγοί: Γεωργάκης Μαυροµιχάλης– Ιµπραήµ πασάςΈνδοξη νίκη των Ελλήνων

Η ναυµαχία του ΓέρονταΤόπος: ΓέρονταςΑντίπαλοι: επαναστατηµένοι Έλληνες– τουρκοαιγυπτιακός στόλοςΑρχηγοί: Ανδρέας Μιαούλης– Ιµπραήµ, Χοσρέφ πασάςΈνδοξη νίκη των Ελλήνων

25

ΧρωµάτισεΒρες τα κρυµµένα γράµµατα στην εικόνα και συµπλήρωσε τον όρκοτων Ελλήνων στην Αγία Λαύρα. Μετά χρωµάτισε την εικόνα.

― ― ― ― ― ― ― ― ― ή ― ― ― ― ― ― ―

26

Ένωσέ τα σωστάΈνωσε κάθε ιστορικό γεγονός µε τον ήρωα που

συµµετείχε σε αυτό

Μανιάκι∆ερβενάκιαΜεσολόγγι∆ραγατσάνιΓέρονταςΓραβιάΜύλοι

Πυρπόληση ΝαυαρχίδαςΑλαµάναΦάληρο

Φιλέλληνες στον αγώνα του 1821Η Ιερά Συµµαχία των Μεγάλων ∆υνάµεων της Ευρώπης µε

εκπρόσωπο τον Αυστριακό καγκελάριο Μέτερνιχ αντιµετώπιζεεχθρικά την Ελληνική Επανάσταση. Ωστόσο, ο Έλληνας υπουργόςεξωτερικών της Ρωσίας, Ιωάννης Καποδίστριας, προσπαθούσε ναεπηρεάσει τον Τσάρο να βοηθήσει τους εξεγερµένους Έλληνες.

Ο δίκαιος αγώνας των Ελλήνων και οι αγριότητες των Τούρ-κων δεν άφησαν ασυγκίνητους τους απλούς Ευρωπαίους πολίτες.Σε όλη την Ευρώπη ιδρύονται φιλελληνικές οργανώσεις και διορ-γανώνονται συναυλίες και εκδηλώσεις, για να συγκεντρωθούν χρή-µατα, τρόφιµα και πολεµοφόδια.

28

Άγγλος ποιητής,πολέµησε και πέ-θανε στο Μεσο-λόγγι

Υπουργός εξωτε-ρικών της Αγ-

γλίας, υποστήριξετην ΕλληνικήΕπανάσταση

Γάλλος ζωγρά-φος, ζωγραφίζειτην αγριότητατων Τούρκων στησφαγή της Χίου

Γάλλος λογοτέ-χνης, γράφειτο συγκλονιστικόποίηµα «Το Ελλη-νόπουλο»

Ιταλός κόµης, πο-λέµησε για την Ελ-

λάδα και σκοτώθηκεστη Σφακτηρία

Ελβετός τραπεζί-της, βοήθησε µεπάρα πολλά χρή-µατα τον αγώνατων Ελλήνων

ΚρυπτόλεξοΒρες τα ονόµατα πέντε φιλελλήνων που αγωνίστηκαν για τηνελευθερία της Ελλάδας το 1821

ΑντιστοίχισεΥπουργός

Ζωγράφος

Τραπεζίτης

Ποιητής

Κόµης

Λογοτέχνης29

Α Σ Κ Ρ Ε Ζ Υ Κ Α ∆ Ι Π Α Γ Ο ΝΖ Ι Ε Ω Σ Ο Χ Τ Γ Ε Ρ Ι Μ Η Γ ΤΝ Μ Ζ ∆ Ι Θ Α Ρ Ι Π Ο Σ Ε Β Ε ΕΙ ∆ Η Ι Γ Ρ Ζ Ο Ν Α Χ Ο Χ Υ Β ΛΠ Θ Ν Ξ Υ Σ Ι ∆ Ο Ψ Α Λ Α Γ Α ΑΟ Σ Α Ο Γ Ω Π Τ Σ Α Ψ Γ Ξ Α Λ ΚΨ Α Φ Π Ο Κ Ε Σ Μ Π Α Υ Ρ Ο Ν ΡΙ Ν Ο Ε Ψ Ι Β Τ Π Ε Φ Τ ∆ Ο Φ ΟΟ Τ Π Τ Ω Π Ω Ο Ω Υ Ε Α Η Ε Ι ΥΥ Α Τ Φ Σ Α Ρ Κ Τ Κ Σ Θ Π Χ Α ΑΓ Ρ Φ Α Λ Ω Κ Α Σ Ρ Φ Α Ρ Υ Σ ΛΚ Ο Ι Ν Α Β Α Σ Ο Ι Ρ Ρ Η Κ Ε ΚΩ Ζ Κ Ι Κ Μ Φ Π Θ Γ Υ Α ∆ Α ∆ ΧΒ Α Ε Λ Ρ Ε Η Ο Ε Ο Σ Β Υ Μ Η ΕΙ Μ Χ Κ Α Ν Ι Γ Κ Ε Β Ι Λ Ε Ν ΒΑ Ο Ω Β Α Ο Ε Η Ι Α Ο Ο Η Ρ Ε Α

Ουγκώ

Εϋνάρδος

Μπάυρον

Κάνιγκ

Ντελακρουά

Σανταρόζα

Οι Ελληνίδες στον αγώναγια τη λευτεριά

Από τον αγώνα της ελευθερίας δεν έλειπαν φυσικά οι γενναίεςΕλληνίδες, που βοηθούσαν µε όποιο τρόπο µπορούσαν την πατρίδατους. Έραβαν σηµαίες, ρούχα για τους αγωνιστές, έψηναν ψωµιά,ετοίµαζαν πολεµοφόδια και έφτιαχναν φουσέκια. Άλλες πάλι, πιοατρόµητες, όπως οι Σουλιώτισσες, πήραν τα άρµατα και πολέµησανµε θάρρος τους Τούρκους. Όταν κινδύνεψαν να πιαστούν αιχµάλω-τες, προτίµησαν να πέσουν στον γκρεµό, το Ζάλογγο.

Στο Μεσολόγγι οι γυναίκες αγωνίστηκαν µε ηρωισµό. Μετά τη θρυ-λική έξοδο, την Κυριακή των Βαΐων του 1826, ανάµεσα στους νεκρούςυπήρχαν και πολλές γυναίκες µε όπλα, ντυµένες αντρικά.

Η Λασκαρίνα Πινότζη γεννήθηκε και βαφτίστηκεστην Κωνσταντινούπολη. Το όνοµα Μπουµπουλίνατο πήρε απο το γάµο της µε τον ∆ηµήτριοΜπουµπούλη. Μυήθηκε στη ΦιλικήΕταιρεία και διέθεσε την περιουσίατης για την απελευθέρωση της πατρί-δας. Με το δικό της πλοίο, το θρυλικό«Αγαµέµνονα», πήρε µέρος στην πολιορκίατου Ναυπλίου. Πέθανε στις 22 Μαΐου του 1825.

Η Μαντώ Μαυρογένους γεννήθηκε στην Τερ-γέστη. Το 1820 µυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Μετις φλογερές, πατριωτικές της επιστολές επη-ρέασε τους απλούς πολίτες αλλά κυρίως τιςγυναίκες της Ευρώπης. Η Μαντώ Μαυρογέ-νους διέθεσε τη µεγάλη περιουσία της για τηνελευθερία της πατρίδας. Τιµήθηκε από τονΚαποδίστρια µε το βαθµό του αντιστράτηγου.Όταν ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε, αναγκά-

στηκε να καταφύγει στη Μύκονο και από εκείστην Πάρο, όπου και πέθανε πάµφτωχη.30

ΧρωµάτισεΈνωσε τις γραµµές και χρωµάτισε την ηρωίδα της Επανάστασης

31

Οι Μεγάλες ∆υνάµειςβοηθούν την Ελλάδα

Το 1827 η Ελληνική Επανάστασηέχει φτάσει σε κρίσιµο σηµείο.

Ο Σουλτάνος είναι αδιάλλακτοςστις προτάσεις των Μεγάλων∆υνάµεων για λύση του ελλη-νικού ζητήµατος.

Το 1827 µε την Ιουλιανή Συν-θήκη οι Μεγάλες ∆υνάµειςζητούν να σταµατήσει ο πόλε-µος και να αρχίσουν οι συζη-τήσεις για ειρηνική λύση στο

ελληνικό ζήτηµα.Ο Σουλτάνος απορρίπτει τις προτάσεις των συµµάχων.

Ακολουθεί η ναυµαχία του Ναυαρίνου, όπου συντρίβεται ο τουρ-κικός στόλος.

Το 1830 η Ελλάδα ανακηρύσσεται ανεξάρτητο κράτος!!

32

Κόδριγκτον σερ ΈντουαρντΑντιναύαρχοςαγγλικού στόλου

∆εριγνύΓάλλοςυποναύαρχος

Βρες και κόλλησεΚόλλησε τα γραµµατόσηµα της ναυµαχίας του Ναυαρίνου

33

ΧρωµάτισεΧρωµάτισε το σύµβολο της Ελληνικής Επανάστασης

34

Τα χαµένα ρούχαΤα παιδιά βρίσκονται σ’ ένα βεστιάριο, για να διαλέξουν τις στο-λές της παρέλασης. Από τη βιασύνη τους όµως τα έκαναν όλα άνωκάτω. Για να βρεις τι έχει χάσει το κάθε παιδί, κάνε αναγραµµα-τισµό στις λέξεις που σκέφτονται κι έπειτα ψάξε τα χαµένα αντι-κείµενα.

35

Ο τσολιάς

36

Κόλλησε τα αυτοκόλλητασε χαρτόνι

Κόψε περιµετρικά τα µέλητου σώµατος του τσολιά

Κόλλησε ένα ξύλοστη ράχη του

Χρησιµοποίησεδιπλόκαρφακαι φτιάξετον κορµό του

Ο τσολιάς είναι έτοιµος!

ΣελιδοδείκτεςΧρωµάτισε τον τσολιά και την Αµαλία και φτιάξε δύο σελιδοδεί-κτες µε θέµα την εθνική επέτειο του 1821

37

Λύσεις

38

σελ. 7

σελ. 13

σελ. 29

σελ. 9

σελ. 9

Οι συγγρaφείς

Η Πηνελόπη Μωραΐτου είναι εκπαιδευτικός, συγγραφέας,διδάκτωρ Φιλολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών και ασχο-λείται µε την παιδική λογοτεχνία. Είναι γενική διευθύντριατου Ερευνητικού Ιδρύµατος Πολιτισµού και Εκπαίδευσης(Ε.Ι.Π.Ε.).

Η Μαρία Μωραΐτου γεννήθηκε στον Πειραιά και σπουδάζειπαιδαγωγικά στη Βοστώνη. Έχει παρακολουθήσει το 1ο καιτο 2ο Θερινό Σχολείο µε θέµα «Ελληνικός Λαϊκός Πολιτι-σµός» και το 1ο Συνέδριο «Λαϊκός Πολιτισµός και Εκπαί-δευση». Αγαπάει τα λούτρινα ζωάκια της και ταξιδεύειµέσα από τις σελίδες των αγαπηµένων της βιβλίων.

Η εικονογράφος

Η Πέγκυ Φούρκα άρχισε να ασχολείται επαγ-γελµατικά µε την εικονογράφηση το 1994. Πα-

ράλληλα σπούδασε σχέδιο, χρώµα και την τέχνη τηςαγιογραφίας σε ιδιωτική σχολή καλών τεχνών. Η αγάπητης όµως για τα παιδιά την οδήγησε στο παιδικό βιβλίο.

Έτσι από το 1996, σε συνεργασία µε αξιόλογους συγγρα-φείς και εκδότες, έδωσε ζωή και κίνηση σε πολλά βιβλία για παιδιά.

Έχει επίσης συνεργαστεί µε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στην εικονο-γράφηση εκπαιδευτικών βιβλίων για τα παιδιά της πρωτοβάθµιας εκ-

παίδευσης (Μελέτη Περιβάλλοντος Α´ ∆ηµοτικού και ΘρησκευτικάΓ´ ∆ηµοτικού). Τα τελευταία χρόνια ασχολείται και η ίδια µε τη συγ-

γραφή παιδικών βιβλίων. Ο γιος της, Γιώργος, πρωταγωνιστεί όχιµόνο στη ζωή της, αλλά και σε πολλά απο τα βιβλία που γράφει και ει-κονογραφεί. Σε συνεργασία µε το ΕΚΕΒΙ, και πολλούς εκδοτικούς οί-

κους, επισκέπτεται σχολεία σε όλη την Ελλάδα και µοιράζεται µε ταπαιδιά τα µυστικά της εικονογράφησης και τη χαρά της δηµιουργίας!

39