БАРУУНӨМНӨДМОНГОЛЫН ГЕОЛОГИ МИНЕРАГЕНИЙ …mmer.mn/2014...
Transcript of БАРУУНӨМНӨДМОНГОЛЫН ГЕОЛОГИ МИНЕРАГЕНИЙ …mmer.mn/2014...
БАРУУН ӨМНӨД МОНГОЛЫН
ГЕОЛОГИ-МИНЕРАГЕНИЙ
АСУУДАЛД
Á.Äýëãýðöîãò ÌÓÈÑ, ØÓÑ, Ãåîëîãè-Ãåîôèçèêèéí Òýíõèì
Á.Áàíçðàã÷, Æ.Òîãòîõ, Ã.̺íõçóë “Ãåîñàí” ÕÕÊ
Ò.Ãàíáààòàð, Ш.Лхүндэв “Ñóäàëò ìàíà” ÕÕÊ
Нийтлэг зүйл
“Ãåîñàí” ÕÕÊ, “Ñóäàëò ìàíà” ÕÕÊ, “Ãîáèýêñïëîðýøí” ÕÕÊ çýðýã õóâèéí õýâøëèéí
êîìïàíèóä ºíãºðºã÷ 2010-2013 îíä Áàðóóí ªìíºä Ìîíãîë áóþó ªâºðõàíãàé-
Áàÿíõîíãîð-Ãîâü Àëòàé-Õîâä-Áàÿí ªëãèé àéìãóóäûí ºðãºí óóäàì ãàçàð íóòàãò óëñûí
òºñâèéí õºðºí㺺ð 1:200 000-íû ìàñøòàáòàé ãåîëîãèéí èæ á¿ðýí çóðàã çîõèîõ àæèë
ã¿éöýòãýæ, ýäãýýð “УГЗ-200” төслүүдийн ажлын үр дүнã íýãòãýí ýíýõ¿¿ ºã¿¿ëýëä
òóñãàñàí áîëíî.
Òóõàéí á¿ñ íóòàã íü 1980-ààä îíîîñ ýõëýí 1:200 000-íû ìàñøòàáòàé á¿ëýã÷èëñýí
çóðàãëàëûí àæиë болон 1:50 000-íû ìàñøòàáûí ãåîëîãèéí çóðàãëàë, åðºíõèé ýðëèéí
àæëûí 15 òºñºëä õàìðàãäàæ, ãåîëîãèéí òîãòîö, òåêòîíèê-ñòð¿êò¿ð, àøèãò ìàëòìàëûí
ìàòåðèàë öóãëàðààä áàéíà. Ýäãýýðýýñ ãàäíà ðåãèîíàëü ãåîëîãè, ñòð¿êò¿ð,
ñòðàòèãðàôè, ìàãìàòèçì, àøèãò ìàëòìàëûí îëîí òîîíû ýðäýì-øèíæèëãýý,
ñýäýâ÷èëñýí ñóäàëãàà õèéãäñýí. Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä çýñ, àëò, ãàçðûí äîîðõè óñ, äàâñ,
í¿¿ðñ çýðýã àøèãò ìàëòìàëûí ÷èãëýëýýð õóâèéí õýâøëèéí áàéãóóëëàãà, êîìïàíèóä
ýðýë-õàéãóóëûí àæèë ÿâóóëæ, íººö-áàÿëãèéã èëð¿¿ëýí, çàðèìä íü àøèãëàëòûí ¿éë
àæèëëàãàà ÿâàãäàæ áàéíà.
ТовчТеррейн,
субтеррейн
Геодинамикийн
нөхцөлСуурь Интрүзи Зүйгч бүрдлүүд
ÈÄ Идэрмэг террейнэх газрын идэвхгүй
зах
доод мезопротерозойн ìåòàòåððèãåí, доод
неопротерозойн карбонат-терриген
стаси-стени, түрүү неопротерозойн болон дунд-
хожуу кембрийн гранитоидууд
хожуу пермийн сиенит-шүлтлэг гранитийн,
дунд перм-триасын лити-фторт гранèт
ÈБ Èõ Áîãä террейнэнсиматик арлан
нумын үлдэц
эдиакарийн вулканоген-терриген хурдас,
ихбогдын офиолит эвшил
дунд-хожуу кембрийн модхудаг бүрдэл, хожуу
карбоны ямаан-ус бүрдэл,түрүү пермийн улаагчин бүрдэл
ГÃè÷ãýíэ
субтеррейн
Акрецийн шаантаг,
эх газрын идэвхит
хаяа, эх газрын
рифт
түрүү-дунд палеозойн âóëêàíîãåí-òåððèãåí,
õîâðîîð карбонат-терриген
хîжуу силур-түрүү девон, девон, түрүү карбон,
түрүү перüмдунд перüм-триасын настай гранитоид
ЖÆèíñò
ñубтеррейнАкрецийн шаантаг
îðäîâèê, ñèëóðûí терриген, девон карбоны
вулканоген-терригенхожуу девон, хожуу карбон түрүү пермийн бүрдэл
Ц Öýýë террейн Метаморф блок (?)
ïàëåîïðîòåðîçîéí êîìïëåêñ, àìôèáîëèò,
íîãîîí çàíàðûí õóâèðàëä àâòñàí эстаси-стени,
тони-криогений ôîðìàöóóä
ãàááðî-ïëàãèîгранит, гранит-гранодиорит á¿ðäýë
МОÌàíäàë îâîî
террейн
эх газрын
идэвхитэй зах
îðäîâèê-ñèë¿ð, девон карбоны карбонат-
терриген вулканогенò¿ð¿¿ ïåðüì, хожуу юрийн ãðàíèòîèäóóä
ЭДÝäðýí
субтеррейн
энсиаль суурьтай
арлан нум
доод девоны занарлаг вулканоген, доод
карбоны ø¿ëòëýãä¿¿ áÿëõìàë ÷óëóóëàã
түрүү девонû габбро-плагиоборжингийн, карбоны
габбро-монцонит-гранитийн, хожуу карбон-түрүү
пермийн сиенит-шүлтлэг гранит
түрүү пермийн шүлтлэг гранит
АБАжбогд
субтеррейн
энсиалü арлан
нумын өврийн
хотгор
девон-карбоны вулканоген-терриген түрүү карбоны бàÿí àéðàã, аëòàéí÷àíàä бүрдэлхожуу карбон-түрүү пермийн сóìàíõàéðõàí
, түрүү пермийн иõáàÿí-óëààí á¿ðäë
БЖ Áиж террейнэртний далайн
царцдсын үлдэц
доод-дунд девоны толеèтийн серийн базальт
бүхий цахиурлаг вулканоген-терриген хурдасхожуу карбоны биж бүрдлийн шүлтлэг гранитоид
БР Áààðàí òåððåéí Акрецийн шаантагñèë¿ð-äóíä äåâîíû ñïèëèò-äèàáàçûí
ôîðìàöûí áÿëõìàë-òóôîãåí-öàõèóðëàã
хожуу êàðáîíû ãàááðî-ìîíöîíèò-áîðæèíãèéí
èíòð¿çèâ¿¿ä èíäýðò á¿ðäëèéí áîðæèí
БТ Áàéòàã террейнэх газрын идэвхит
хаяа
äåâîíû âóëêàíîãåí õýìõäýñëýã õóðäàñ,
ñóóðèëàã äóíäëàã áÿëõìàë ÷óëóóëàã
түрүү êàðáîíû бàÿí-àéðàã, гóðâàíõàð-óóë,
аëòàéí÷àíàä, цагаангол, хожуу карбоны байтагтүрүү пермийн иõáàÿí-óëààí á¿ðäë
ГТГовийн тэнгэр
уул террейн
Арлан нумын
өврийн хотгор
ордовик-доод силур, силур-доод девонû
вулкан-терриген, доод девоны ногоон занар-
базальт
ò¿ð¿¿ девоны габбро, плагиоборжин, дунд-дээд
карбоны габбро-боржин, доод карбоны габбро-
боржиндиорит-боржин, дээд карбоны габбро-
боржиндиорит-боржин
субвулкан риолит порфир, доод пермийн
шүлтлэгдүү габбро-монцодиорит-боржин
ГСГурвансайхан
террейн
Энсиматик арлан
нумын
силур-девоны терриген-вулканîãåí занар, дунд-
дээд девоны цахиурлаг-терриген, доод
карбоны терриген
силурийн гипербазит, доод девоны габбро диабаз,
плагиоборжин, дээд карбоны габбро-
боржиндиорит-боржин, субвулкан
доод пермийн шүлтлэгдүү габбро-боржин,
монцодиорит-лейкоборжин
ЭГЭхийнгол
террейí Метаморф блок (?)
äоод девоны цахиурлаг терриген, доод
карбоны вулканîãåí-терриген, доод-дээд
карбоны дацит-андезит
ò¿ð¿¿-õîæóó карбоны габбро боржин дунд пермийн боржин-шүлтлэгдүү боржин
ÒÅÊÒÎÍÈÊ-ÑÒЯÊÒ¯ÐÈÉÍ Ä¯¯ÐÝÃ×ËÝË
Минерагенèé
бүс
Ашигт
малтмалын
төрөлжилт
Ашигт малтмалын голлох гарал үүслийн төрөл ба шалгуур Хэтийн төлөв бүхий орд, илрэлийн жишээ
Байтаг Au, Cu, Pb, Zn, Ag эпитермаль хувирлын бүсүүдтэй холбоотой, àëò болон кварц-àëòны төрлийн
формац
Õàëòàð óóë (2), Í¿õíèé íóðóó (3) çýðýã Au-Ag
îðäóóä Дºш хайрхан, Хар Дух уул, Үхэр чулуут,
Хүрэн Богдын íуруу çýðýã àëò, çýñ
Áààðàí Au, Cu, Pb, Zn
ò¿ð¿¿ ïåðüìèéí áààðàí á¿ðäëèéí ëåéêîêðàò áà ø¿ëòëýãä¿¿ ãðàíèò, áèîòèòòîé
ãðàíîñèåíèò, ãðàíîäèîðèò áîëîí ãàááðî, ãàááðîäèîðèò, äèîðèò, ìîíöîíèò,
ìîíöîäèîðèò, áàðóóí õîéø, áàðàã ºðãºðãèéí äàãóó ñóíàñàí õàãàðëûí ñèñòåìòýé
õîëáîîòîé ãèäðîòåðìàëü-ìåòàñîìàòèò
Худаг толгой, Тагнай уул, Хөндлөн уул
Биж Au, Cuáиж бүрдлийн ã¿íèé чулуулгуудтай холбоотой пегматоид, цул сульфид, базальтòàé
õîëáîîòîé çýñийн болон гидротермальӨвөлжөөнèé хар уул, Хүрэн энгэр, Ирмэг толгой
ЭдрэнCu, Pb, Au, As, Mn,
Ag, Pt, Pd
àðëàí íóìûí ýâøëèéí базальт-цахиурлаг тунамал чулуулгууд, áàçàëüò-ãðàíèòûí
плутон системд алт-кварцын судлын, порфирын, магмын âóëêàí-плутон системд
алт-сульфид-кварцын судлын, зэс-кварцын судлын болон порфирын Au-Cu-ийн,
Cu-ийн, Cu-Mo-ны порфирын áîëîí цул сульфид
Балин толгой (Au-(Pb,Zn), Элстэй-Хул морьт
(Au-Cu), Õàäàò ã¿í (Cu-Ìî-Au), Зуунмод (Mo-
Cu), зэрэг порфирын төрлийн объектууд,
Цэнхэр номингийн Au-(Pb, Zn)-ийн эпитермаль
төрлийн бүлэг илрэлүүд, цул сульфидын
төрлийн илрэлүүд
ЦээлCu-Pb-Zn-Au
(Ge, Co) далайн төрлийн ãðàíèòæñàí мелоíàкрат суурь
ГичгэнэAu-Zn-Pb-Cu,
W-Sn-Au (Bi, Cu, Li)
түрүү девоны ялгарсан вулканèòууд, терриген-карбонàòëàã хурдсыг ялгаж улмаар
Fe-Cu-ийн скарн, холимог металл болон ховор-холимог металлууд, гантигжсан
терриген хурдас дотор полиметаллын болон сурьма-полиметаллын, Cu-Au-ны
хүдэржилт бүхий судал болон судлын бүсүүд
̺ñºí ò¿ð¿¿íèé алтны îðä [4], Цахир толгойн
[7] цул сульфидын полиметалл Cu–Au орд,
Хаëзан булаг, Баянговь-1, Хөндөл, Хулсан,
Хөөврийн цахир èëðýë
Их Богд Au-Cu (W-Sn-Mo)
ò¿ð¿¿ ïàëåîçîéí ñåðïèíòèíèòòýé õîëáîîòîé õðîì-íèêåëü, àëò-çýñèéí âóëêàíîãåí-
ãèäðîòåðìàëü õ¿äðèéí ôîðìàö, ìºí ò¿ð¿¿ ïåðüìèéí áîðæèíòîé õîëáîîòîé õîâîð
ìåòàëë (W, Mo, Sn)-èéí ýðäýñæèëò
ИдэрмэгMo, Cu, Ag (Pb, Zn),
W, Sn, Au (Li, Fe)
âóëêàíîãåí-ãèäðîòåðìàëü õ¿äðèéí ôîðìàö, ìºí ò¿ð¿¿ ïåðüìèéí áîðæèíòîé
õîëáîîòîéАр хоргойт, Хар дов
Мандал овоо Au, Pb, Zr-Sr-ГХШЭ
алт-кварцын судлын хүдрийн формац голлох боловч ìåçîçîéí настай давхацмал
эх газрын захын нумын стр¿кт¿рт шүлтлэг-хүчиллэг субвулкан биетүүдтэй
холбоотой ГХШЭ-ийн бөөгнөрөл үүсэх таатай нөхцөл бүрдсэн
Мушгай ГХШЭ-ийн орд, Олон овоотын алтны
бүлэг орд, Мушгай худгийн илрэл
Гурвансайхан Au, Cu (Pt)öóë ñóëüôèäûí ãàðàëòàé àëò-çýñèéí õ¿äýðæèëò, àëò-öàãààí àëòíû á¿ëãèéí
õ¿äýðæèëò
Îíãîí óëààíû орд [14], Àëòàí óóë [18],
Òîðîìõîí, Áîîì õºòºëèéí èëðýë¿¿ä
Говийн тэнгэр
уул
Au, Cu
(Pb,Sb, Ag)
ò¿ð¿¿ пермийн шүлтлэгдүү габбро-боржин, монцодиорит-лейкоборжин, шүлтлэг
интр¿зив-бимодалü вулканиттай холбоотой ГХШЭ ýпитермалü алт, мөн дунд
триасын үеийн Нарийн Сухайт-Тэмээтийн нүүрсжсэн (Форланд) хотгор, тунамал-
эвапорит үүсэлтэй Хөхөлзөхийн тенардит, Гурван тэсийн галит-мирабилитын
хуримтлалын сав газрууд
Òàëûí Ìýëòýñ, Õàòàí ñóóäàëын алт, Алаг-уул-
Эрдэнэ хайрханы алт, Эрдэнэ Õайрханы
пирофиллит-баритын хүдэржилт, Íàðàí
ñýâýñòýéн ïîðôèðûí òºðëèéí àëò, çýñ
ÌÈÍÅÐÀÃÅÍÈÉ Ä¯¯ÐÝÃ×ËÝË
Ä¿ãíýëòÒàëáàéí õýìæýýíä òåêòîíèê-ñòð¿êò¿ðèéí òîãòîö áîëîí ãåîäèíàìèêèéí îð÷íîî èë¿¿
òîäðóóëàí õàðóóëàõ øèíæ òºëºâòýé ìåòàëëîãåíèé á¿ñ¿¿ä, òýäãýýðèéí äîòîð öààøèä
òîìîîõîí îðä îëäîõ á¿ðýí áîëîìæòîé õ¿äðèéí ä¿¿ðãèéã òîãòîîãîîä áàéãàà.
Áàéòàãèéí àêêðåöèéí øààíòàãûí õýìæýýíä îðîãåí àëòíû ãàðàë ¿¿ñëèéí òºðºëä
õàìààðàõààð Õàëòàð óóë (2), Í¿õíèé íóðóó (3) ãýñýí àëò-ìºíãºíèé îðä, áóñàä õýä õýäýí
èëðýë á¿õèé Õºõ ºíäºðèéí õ¿äðèéí ä¿¿ðýã.
1
Ãîâèéí òýíãýð óóëûí àðëàí íóìûí àð, ºâðèéí õîòãîð õýñýãò Ìîíãîë Óëñûí õèëèéí
îð÷èìä Òàëûí Ìýëòýñ (15), Õàòàí ñóóäàë (16)-ûí àëò-ìºíãºíèé ýïèòåðìàëü æèæèã
îðäóóä, ìºí îëîí òîîíû ýïèòåðìàëü ñóäëûí Pb, Pb-Zn-Cu, Cu-èéí èëðýë¿¿ä
òîãòîîãäñîíîîñ ãàäíà òýäãýýðèéí äýðãýä îðîí çàéí õóâüä îéðîëöîî Òàõèëò óóëûí çýñ
ïîðôèðûí á¿ëýã èëðýë òýìäýãëýãäýýä áàéíà. [1] ªºðººð õýëáýë ýðîçèä èäýâõèòýé îðñîí
õýñýãò ïîðôèðûí, õàðèí õàðüöàíãóé ìóó ºðòñºí õýñýãò äýýð äóðüäñàí ýïèòåðìàëü
îðä, èëðýë¿¿ä èëýð÷ áàéãàà íü àæèãëàãääàã. Ýíý õýñýãò òîãòîîãäñîí ýïèòåðìàëü– çýñ
ïîðôèðûí á¿ëýã îðä èëðýë íü öààø áàðóóí óðä ç¿ãò ÁÍÕÀÓ–ûí íóòàãò Íàìè õîòûí
îéðîëöîî îðøèõ Ò¿â¿ãèéí äîîä êàðáîíû íàñòàé çýñ ïîðôèðûí îðäîîð äàìæèí
Êèðêèçñòàí, Êàçàêñòàíû íóòàã äàõü çýñ ïîðôèðûí îðäûí á¿ñòýé íèéëýõ á¿ðýí áîëîìæòîé
áàéãààãààðàà îíöëîã þì.
2
3 Ãóðâàí ñàéõàíû ýíñèìàòèê àðëàí íóìûí õýìýýíä Îíãîí óëààí (14)-íû àëò-çýñèéí
âóëêàíîãåí öóë ñóëüôèä, Àëòàí óóë (18)-ûí àëòíû ¿íäñýí îðäóóä áîëîí àëò-ïëàòèíû
øèæèðìýã èëðýë¿¿ä áèé.
̺í ýíñèìàòèê àðëàí íóìûí øèíæòýé Áèæèéí á¿ñýä äîîä-äóíä äåâîíû âóëêàíîãåí
÷óëóóëàãòàé õîëáîîòîé ªâºë溺íèé õàð óóë, Èðìýã òîëãîé, Õ¿ðýí ýíãýð çýðýã àëò-çýñèéí
öóë ñóëüôèäûí èëðýë¿¿ä íýí ñîíèðõîëòîé þì.
4
Ìåòàëë àøèãò ìàëòìàëûí õýòèéí òºëºâººðºº îéðûí èðýýä¿éä íýí ñîíèðõîëòîé áàéæ áîëîõ
ìèåðàãåíèé á¿ñ íü Ýäðýí, ò¿¿íèé äîòîð Ýäðýí-Î÷èð õàéðõàíû õ¿äðèéí ä¿¿ðýã áºãººä ýíä
ýíñèàëü àðëàí íóìûí íºõöºëä ¿¿ññýí Áàëèí òîëãîé (9), Õàäàò ã¿í (10), Àëòàí íàð (11), Õóë
ìîðüò (12), Çóóí ìîä (13) çýðýã çýñ-àëò, ìîëèáäåí-çýñèéí ïîðôèðûí òºðëèéí îðäóóä áîëîí
Õºâèéí õàð óóë, Ýëñòýé õóäàã ãýõ ìýòèéí èëðýë¿¿ä òîãòîîãäîîä õàéãóóë-ñóäàëãààíû àæèë
¿ðãýëæèëæ áàéíà. Ýäãýýð îðä, èëðýë¿¿äèéí áàéðøëûí îíöëîãîîñ õàðàõàä ò¿ð¿¿ êàðáîíû
áàÿí-àéðàã (¯íýìëýõ¿é íàñ: 326-332 ñàÿ æèë) áîëîí õîæóó êàðáîíû áàÿí-áóëàã (¯íýìëýõ¿é
íàñ: 301-313 ñàÿ æèë) á¿ðäëèéí ø¿ëòëýãä¿¿ äèîðèò, ìîíöîäèîðèò, êâàðöòàé ìîíöîäèîðèò
çýðýã èíòð¿çèâòýé õîëáîîòîé áîëîõ íü õàðàãääàã. Çàðèì ïîðôèðûí îðä, èëðýëèéí
îéðîëöîî, òýäãýýðòýé íýã ìàãìûí ýõ ¿¿ñâýðòýé áàéæ áîëîõ Õàòàí õàéðõàí, Ñàéí áóëàã çýðýã
ñêàðíû òºìºð-ãåðìàíè àãóóëñàí èëðýë¿¿ä, ìºí êàðáîíû âóëêàíîãåí (áàãà òîëü áóëàã
ôîðìàö), âóëêàíîãåí-òóíàìàë (õàòàí õàéðõàí ôîðìàö) õóðäàñò Äóíä òîëü áóëàã, ªëãèé íóóð
ãýõ ìýòèéí öóë ñóëüôèäûí èëðýë¿¿ä òîãòîîãäîîä áàéãàà íü ýíý á¿ñ íóòàãò äýýðõè èíòð¿çèâòýé
õîëáîîòîé àëò-çýñèéí òîìîîõîí îðä áàéæ áîëîõ ç¿é òîãòîë áàéíà. Ýíý õ¿äðèéí ä¿¿ðãèéã
öààøèä Àëòàí íàð òºñºë áîëîí ò¿¿íýýñ áàðóóí õîéø Àæ áîãäûí ìàññèâ õ¿ðòýë íàðèéâ÷ëàí
ñóäëàõ øààðäëàãàòàé.
4
Ìåòàëë àøèãò ìàëòìàëûí õýòèéí òºëºâººðºº îéðûí èðýýä¿éä íýí ñîíèðõîëòîé áàéæ áîëîõ
ìèåðàãåíèé á¿ñ íü Ýäðýí, ò¿¿íèé äîòîð Ýäðýí-Î÷èð õàéðõàíû õ¿äðèéí ä¿¿ðýã áºãººä ýíä
ýíñèàëü àðëàí íóìûí íºõöºëä ¿¿ññýí Áàëèí òîëãîé (9), Õàäàò ã¿í (10), Àëòàí íàð (11), Õóë
ìîðüò (12), Çóóí ìîä (13) çýðýã çýñ-àëò, ìîëèáäåí-çýñèéí ïîðôèðûí òºðëèéí îðäóóä áîëîí
Õºâèéí õàð óóë, Ýëñòýé õóäàã ãýõ ìýòèéí èëðýë¿¿ä òîãòîîãäîîä õàéãóóë-ñóäàëãààíû àæèë
¿ðãýëæèëæ áàéíà. Ýäãýýð îðä, èëðýë¿¿äèéí áàéðøëûí îíöëîãîîñ õàðàõàä ò¿ð¿¿ êàðáîíû
áàÿí-àéðàã (¯íýìëýõ¿é íàñ: 326-332 ñàÿ æèë) áîëîí õîæóó êàðáîíû áàÿí-áóëàã (¯íýìëýõ¿é
íàñ: 301-313 ñàÿ æèë) á¿ðäëèéí ø¿ëòëýãä¿¿ äèîðèò, ìîíöîäèîðèò, êâàðöòàé ìîíöîäèîðèò
çýðýã èíòð¿çèâòýé õîëáîîòîé áîëîõ íü õàðàãääàã. Çàðèì ïîðôèðûí îðä, èëðýëèéí
îéðîëöîî, òýäãýýðòýé íýã ìàãìûí ýõ ¿¿ñâýðòýé áàéæ áîëîõ Õàòàí õàéðõàí, Ñàéí áóëàã çýðýã
ñêàðíû òºìºð-ãåðìàíè àãóóëñàí èëðýë¿¿ä, ìºí êàðáîíû âóëêàíîãåí (áàãà òîëü áóëàã
ôîðìàö), âóëêàíîãåí-òóíàìàë (õàòàí õàéðõàí ôîðìàö) õóðäàñò Äóíä òîëü áóëàã, ªëãèé íóóð
ãýõ ìýòèéí öóë ñóëüôèäûí èëðýë¿¿ä òîãòîîãäîîä áàéãàà íü ýíý á¿ñ íóòàãò äýýðõè èíòð¿çèâòýé
õîëáîîòîé àëò-çýñèéí òîìîîõîí îðä áàéæ áîëîõ ç¿é òîãòîë áàéíà. Ýíý õ¿äðèéí ä¿¿ðãèéã
öààøèä Àëòàí íàð òºñºë áîëîí ò¿¿íýýñ áàðóóí õîéø Àæ áîãäûí ìàññèâ õ¿ðòýë íàðèéâ÷ëàí
ñóäëàõ øààðäëàãàòàé.
0
500
1000
1500
2000
2500
-500 500 1500 2500 3500
R2
R1
Хожуу êàðáîíû баянбулаг бүрдлийн чулуулгийнПитчерийн (R1-R2) äèàãðàìì
1-р фаз
2-р фаз
3-р фаз I
II
III
IV
V
VI
VII
Ãåîòåêòîíèêèéí
áàéäàë:
I - Ìààíüòûí
ôðàêöæèëò,
II - Êîëëèçèéí
ºìíºõ ïëèòèéí
çàõûí
èäýâõèæèëò
III - Êîëëèçèéí
äàðààõè
ºðãºãäºë
0
500
1000
1500
2000
2500
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
R2
R1
Ò¿ð¿¿ карбоны баян-айраг бүрдлийн ÷óëóóëãийн Питчерийн
( R1-R2) äèàãðàìì 1-р фаз
2-р фаз
3-р фаз
Ãåîòåêòîíèêèéí
áàéäàë:
I - Ìààíüòûí
ôðàêöæèëò,
II - Êîëëèçèéí
ºìíºõ ïëèòèéí
çàõûí
èäýâõèæèëò
III - Êîëëèçèéí
äàðààõè
ТАНИХ
I
II
III
IV
VVI
VII
ТАНИХ
0
4
8
12
16
40 45 50 55 60 65 70 75 80
Na2O
+K
2O
( æ
èí
% )
SiO2 ( æèí % )
Ò¿ð¿¿ êàðáîíû áàÿí-àéðàã бүрдлийн чулуулгийнTAS (SI-NAKA) äèàãðàìì
1-р фаз
2-р фаз
3-р фаз
Õýò Ñóóðèë Äóíäëàã Õ¿÷èëëýã
Íåôåëèíò
Íåôåëèí
ò
Èéîëèò
Èéîëè
Òåðèëè
Ãàááð
Ãàááðî
Ñèåíèäèîð
èò,
Ìîíöîäèîðè
ò,
Ñèåíèò
Áîðæèí
Äèîðè
Êâàðöàò
äèîðèò,
ãðàíîäèîðè
0
4
8
12
16
40 45 50 55 60 65 70 75 80
Na
2O
+K
2O
( æ
èí
% )
SiO2 ( æèí % )
Хожуу êàðáîíû баянбулаг бүрдлийн чулуулгийнTAS ( SI-NAKA) äèàãðàìì
1-р фаз2-р фаз3-р фаз
Õýò Ñóóðèë Äóíäëàã Õ¿÷èëëýã
Íåôåëè
Íåôåëè
Èéîë
Èéîë
Òåðèëè
Ãàááð
Ãàá
Ñèåíèäèîð
Ìîíöîäèîð
Ñèåíèò Áîðæèí
Äèîð
Êâàðöàò
äèîðèò,
Тодорхойлсон үнэмлэхүй нас:
Баянбулаг бүрдэл - 310.9±2.5 сая жил (хожуу карбон)
Баян-айраг бүрдэл- 326.3±1,1 сая жил (түрүү карбон)
332.0±3,4 сая жил (түрүү карбон)
Ордын нэр: ХУЛ МОРЬТ
Байршил: Баянхонгор, Баян-Өндөр
Хүдэржилтийн нас: Түрүү карбон
Агуулга: Cu-0.29%, Ag-1.96 г/т
Геологийн нөөц: Cu-94,1 мян.тн
Ag-64,4 тн
Судалгаа хийсэн: Г.Нийслэлхүү
Б.Отгонжаргал
Ордын нэр: Алтан нар (Цэнхэр номин)
Байршил:
Хүдэржилтийн нас:
Агуулга:
Геологийн нөөц:
Судалгаа хийсэн:
Төслийн талаар маргааш 15 цагаас
Г.Бат-Эрдэнэ (Эрдэнэ Монгол)
дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөх болно.
Ордын нэр: Хадат гүн
Байршил: Говь-Алтай, Эрдэнэ
Хүдэржилтийн нас: Түрүү карбон
Агуулга: Cu-0.19%, Mo-0.017%,
Au-0.004 г/т
Геологийн нөөц: Cu-164.9 мян.тн
Mo-13.3 мян. тн
Au-3351 кг
Судалгаа хийсэн: У.Энхтайван
Э.Жаргалсайхан
Ордын нэр: Балин тогой
Байршил: Говь-Алтай, Эрдэнэ
Хүдэржилтийн нас: Түрүү карбон
Агуулга: Au-0.25 г/т, Ag-17-29
г/т,
Zn-0.1%, Pb-0.02%,
Геологийн нөөц: Au-347.7 кг
Zn-78.7 мян. тн
Pb-14.2 мян. тн
Судалгаа хийсэн: Г.Нийслэлхүү
Д.Ганзориг
Ордын нэр: Зуун мод
Байршил: Баянхонгор, Шинэжинст
Хүдэржилтийн нас: Түрүү перм
Агуулга: Cu-0.08%, Mo-0.06%,
Геологийн нөөц: Mo-372 мян. тн
Судалгаа хийсэн: Г.Алтанхуяг
Г.Бат-Эрдэнэ
Ордын геологийн зураг
K1 bs Баянширээ
K1 bs
C1 hn Хүнхэр формац
P1 u
C1 hn
P1 u
Q III-IV
Хойд биет
Өмнөд биет
Штокверк
• Alteration
– Sodic-
calcic
– potassic
– sericitic
– advanced
argillic
Sillitoe (2010)
Alteration-mineralization zoning in porphyry Cu deposits
Generalized alteration zoning pattern
(Sillitoe, 2010)
Generalized alteration sequence
(Sillitoe, 2010)
Generalized alteration zoning and sequence
5
Ãè÷ãýíèé ìèíåðàãåíèé á¿ñèéí õóâüä ̺ñºí ò¿ð¿¿ (4) - íèé àëò-ñóëüôèäûí õ¿äýðæèëò á¿õèé
îðäûã áîðæèíëîã ÷óëóóëàãòàé ãàðàë ¿¿ñëèéí õîëáîîòîé áàéæ áîëîõ áºãººä äîîä äåâîíû
ãè÷ãýíý ôîðìàöûí äîòîð ¿¿ññýí ñåðèöèòæèõ, õ¿÷òýé ïèðèòæèõ õóâèðëûí á¿ñýíä áàéðøñàí
îðä ãýæ (óã îðä äýýð íººöèéí òîîöîî áîäñîí òàéëàí çîõèîã÷èä, 2010 îí) ¿çñýí áàéäàã áîë áèä
õ¿äýðæèëòèéí íàéðëàãà, áîëîí ãåîëîãèéí òîãòîöûí îíöëîã äýýð íü òóëãóóðëàí òóñ îðäûã
âóëêàíîãåí öóë ñóëüôèäûí ãàðàëòàé áàéæ áîëîõ ñàíààã äýâø¿¿ëæ áàéíà. ¯¿íýýñ ãàäíà
Áàÿíãîâèéí õ¿äðèéí ä¿¿ðãèéí Øèðòèéí õ¿äðèéí çàíãèëààíä îðøèõ Öàõèð òîëãîé (8)-í îðä íü
Au-Cu-Pb-Zn íàéðëàãààðàà öóë ñóëüôèä øèíæ òºëâèéã á¿ðýí õàðóóëäàã áîë ò¿¿íèé îð÷èìä
ñêàðí ãàðàëòàé Fe, Cu. Pb, Zn áîëîí àëò-çýñèéí ãèäðîòåðìàëü ñóäëûí èëðýë¿¿ä á¿ðòãýãäýýä
áàéíà.
Ордын нэр: Мөсөн түрүү
Байршил: Говь-Алтай, Эрдэнэ
Хүдэржилтийн нас: Түрүү карбон
Агуулга: Au-0.43 г/т
Геологийн нөөц: Au-2511,7 кг
Судалгаа хийсэн: Минтек минералс ХХК
Цахир толгойн ордын геологи Цахир толгойн орд нь Баянговийн Палеозойн өргөгдлийн урд
захаар байрлах доод – дунд Девоны Хөндөл формацийн галтуулын – тунамал хурдастай холбоотойгоор үүсчээ.
Цахир толгойн цул сульфидын ордын хүдэржилт
Агуулагч чулуулаг
Гантигжсан шохойн чулууРиолит лав, туфКарбонатлаг занар
АндезитДиорит, габбро-диоритын силл
Хувирал
◦ Цул сульфидын хүдэржилт бүхий агуулагч чулуулаг нь маш хүчтэйгидротермаль – метасоматозын хувиралд орсон байна.
6 Ìàíäàë îâîîãèéí ìèíåðàãåíèé á¿ñèéí áàðóóí òºãñãºëä ò¿ð¿¿ ïåðüìèéí ¿åèéí
(Ö.Áàÿðñàéõàí, 2010) îðîãåí àëòíû Îëîí îâîîòûí á¿ëýã îðä-21 (Îëîí îâîîò, Õîðèìò
õóäàã, Áóðõàí äýë) òîãòîîãäñîíîîñ ãàäíà õîæóó þðèéí ø¿ëòëýã ñóáâóëêàíèòòàé õîëáîîòîé
ÃÕØÝ-èéí Ìóøãàé õóäàã (20), Õîòãîðûí îðäóóä, Ìóøãàéí á¿ëýã èëðýë òîãòîîãäîí, çàðèì îðäîä
îëáîðëîëò ÿâóóëæ áóé.
7 Идэрмэгийн террейний эртний хурдас дээр аллîхтоноор байрлаж тохоост атираат бүтцийг
үүсгэдэг Èõ Áîãäûí á¿ñýä Ãýãýýí îâîîíû ãèïåðáàçèòûã äàãàñàí Cr, NI, Co-ûí îëîí òîîíû
èëðýë, ýðäýñæñýí öýã¿¿ä òîãòîîãäæýý.
8
Пîñò îðîãåíû ¿å øàòàíä áóþó ò¿ð¿¿ ïåðì, äóíä ïåðì-ò¿ð¿¿ òðèàñûí íàñòàé èíòð¿çèâ
÷óëóóëãóóäòàé õîëáîîòîé õîâîð ìåòàëëóóä- Sn, W, Mo, Bi, Be, (CaF2, Au, Hg) Zn, Pb, Ag îëîí
òîîíû èëðýë¿¿ä òýìäýãëýãäýýä áàéíà. ßëàíãóÿà ýíý õàðüöàíãóé çàëóó ã¿íèé æèæèã
ìàññèâóóäòàé ãàðàë ¿¿ñëèéí õîëáîîòîéãîîð Èäýðìýãèéí ìèíåðàãåíèé á¿ñýä Õàíãèíàõûí àì
(Sn, As), Áàãà Áîãä (Mo), Áèò¿¿òèéí àì (Mo) áîëîí Àëòàéí ÷àíàä ìèíåðàãåíèé á¿ñýä Íýðã¿é
(W), Øèðò áóëàã (W), Õàãàðõàé (Bi), Äýëãýð îâîî (Mo), Õºõ òîëãîé (W), Óóë ãàøóóíû õóäàã
(Mo), Çóðãààí õóäàã (Mo) çýðýã èëðýë¿¿ä, òýäãýýðèéí îéð îð÷ìûí ýðäýñæñýí öýã, ñàðíèëûí
õ¿ðýýí¿¿ä íèéëýýä öààøäûí ñóäàëãààíû îíöãîé àíõààðàë òàòàõ ¸ñòîé
Аж богдын массив
Бага богд орчим
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1.8
2
2.2
2.4
2.6
0.5 0.7 0.9 1.1 1.3 1.5 1.7 1.9
A/N
K
ASI
Дунд перм-триасын хатанбулаг бүрдлийн чулуулгийнШендийн индексийн ASI-A/NK) äèàãðàìì
I (õºíãºíöàãààíààð
äóíä çýðýã S
A (ø¿ëòýýð
ÀÍÁ
ÄÁ
ÝÍÁ
ÝÊÁ
ÕÎÁ
ΪÁ
ÐÁ
ÄÁ-äàëàéí
áîðæèí ÀÍÁ-
àðëàí íóìûí
áîðæèí
ÝÍÁ-ýõ ãàçðûí
íóìûí áîðæèí
ÝÊÁ-ýõ ãàçðûí
êîëëèçèéí
áîðæèí ÕÎÁ-
õîæóó
îðîãåíèéí
áîðæèí ΪÁ-
îðîãåíèéí
Ãåîòåêòîíèêèé
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1.8
2
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
AS
I= A
l 2O
3m
/Na
2O
m+
K2O
m+
Ca
Om
FeO(T)=FeO+0.81Fe2O3 æèí %
Дунд перм-триасын хатанбулаг бүрдлийн чулуулгийнFeO(T)-ASI äèàãðàìì
I òºðºë
S òºðºë
Тодорхойлсон үнэмлэхүй нас: 282.4±1.1 сая жил
Эцэст нь дүгнэхэд цаашид уг бүс нутгийн хэмжээнд геологи-хайгуулын ажил эрчимжиж, олон
арван орд нээгдэн, магадгүй 15-20 жилийн дараа Баруун өмнөд Монголын минерагений дээрхи
схем ийм төрхтэй болох нь дамжиггүй.
Одоогийн залуусын нүдээр бол иймэрхүүЗарим сэтгүүлч, ТББ-ийнханы нүдээр...
Мэргэжилтний нүдээр бол ...