САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ...

160
Министерство высшего и среднего специального образования Республики Узбекистан Ташкентский финансовый институт А. Сапаров, Н. Каримова САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУ Ташкент - 2007

Transcript of САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ...

Page 1: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

Министерство высшего и среднего

специального

образования Республики Узбекистан

Ташкентский финансовый институт

А. Сапаров, Н. Каримова

САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА

ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУ

Ташкент - 2007

Page 2: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

2

А. Сапаров, Н. Каримов. Самостоятельная работа по русскому

языку.–Т.: ТФИ,2007, 160 с.

Самостоятельная работа по русскому языку в соответствии с

учебной программой рассчитана на 52 часа и состоит из 26 разделов. В

каждом разделе даются задания для самостоятельного выполнения их

студентами.

Самостоятельная работа по русскому языку предназначена для

студентов финансово-экономических вузов.

Рекомендована межвузовским научно-методическим советом при

Ташкентском финансовом институте 15 июля 2006 г.Протоколь №7

Рецензенты: доктор филологических наук,

профессор Н. Хусанов.

ст. преподаватель М.С.Клычева.

Ответственный редактор: К. Акбарова

© Ташкентский финансовый институт, 2007

Page 3: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

3

Условные обозначения

Задание выполняется письменно

Задание выполняется письменно и устно

Задание выполняется устно

Задание выполняется устно

Графологическая структура административно - территориального

устройства Республики Узбекистан (пример)

Республика Узбекистан

Андижанской

вилоят

Бухарский

вилоят

Джизакский

вилоят

Балык-

чинский

туман

Вабкент-

ский

туман

Пахтакор-

ский

туман

Page 4: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

4

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Самостоятельная работа №1

Toshkent moliya instituti tashkiliy-ma`muriy boshqa-

ruvining grafologik tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. в va на predloglarini qo‘llab, savollarga

javob bering.

1. Где живут студенты? (общежитие). 2. Где они

Page 5: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

5

занимаются (аудитория). 3. Где они были вчера

вечером? (собрание). 4. Где были вчера ваши друзья?

(экскурсия). 5. Где студенты были утром? (лекция). 7.

Где живёт ваш друг? (Россия). 8. Где находится Париж?

(Франция). 9. Где живёт ваша семья? (Узбекистан). 10.

Где он отдыхал летом? (Венгрия).

2-mashq. Savollarga javob bering.

Namuna: - Ваш друг учится в Швеции?

(Чехословакия).

- Нет, мой друг учится не в Швеции,

он учится в Чехославакии.

1. Летом вы отдыхали во Франции? (Италия). 2. Ваша

семья живёт в Ирландии? (Шотландия). 3. Ваша сестра

учится в Бельгии? (Дания). 4. Шохрух изучал русский

язык в Ташкенте? (Россия). 5. Бухарест находится в

Венгрии? (Румыния). 6. Дамаск находится в Ливане?

(Сирия). 7. Осло находится в Швеции? (Норвегия).

3-mashq. Savollarga javob bering.

1. Где вы были в воскресенье? (стадион). 2. Где

был в воскресенье ваш друг (выставка). 3. Где были

студенты в субботу вечером? (клуб). 4. Где вы смот-

рели балет? (театр). 5. Где работает ваш отец? (музей).

6. Где вы видели Атабека? (концерт). 7. Где он сейчас

работает? (кинотеатр). 8. Где вы были позавчера?

(цирк).

4-mashq. Savollarga javob bering.

1. Где сидят студенты? (аудитория). 2. Где висит

фотография? (стена). 3. Где стоят цветы? (подокон-

ник). 4. Где лежат книги и тетради? (стол). 5. Где стоят

словари? (шкаф). 6. Где пишет преподаватель? (доска).

7. Где пишет студент? (тетрадь). 8. Где студенты смот-

рят новые слова? (словарь).

Page 6: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

6

4-topshiriq.

5-topshiriq.

6-topshiriq.

qoqib

jonlanardi

tomoshabin-

larga

ikkilanib

Gaplarni tugating.

Namuna: Течёт… - течёт река.

1. Плавает … . 2. Учится … . 3. Издает приказ… .

4. Принимает экзамен … . 5. Поднимается в гору … .

5. Прыгает … . 7. Борется … . 8. Играет в городки … . 8.

Ходит на лыжах … . 9.Боксирует … .

10. Играет в шашки … .

Juftlik hosil qiling.

Namuna: Козёл-коза

1. Волк - 6. Баран -

2. Медведь - 7. Заяц -

3. Лев - 8. Конь -

4. Олень - 9. Петух -

5. Орел -

Matnni gapirib bering.

Занавес

Всякий раз, когда спектакль близился к концу,

занавес очень волновался, готовясь к своему выходу.

Как его встретит публика? Он внимательно осматривал

себя, стряхивая какую-то едва заметную пушинку, и -

выходил на сцену.

Зал сразу оживлялся. Зрители вставали со своих

мест, хлопали, кричали «браво». Даже Занавесу, старо-

му, испытанному работнику сцены, становилось немно-

го не по себе оттого, что его так восторженно

встречают. Поэтому, слегка помахав публике, Занавес

торопился обратно за кулисы.

Аплодисменты усиливались. «Вызывают», думал

Занавес. - Что поделаешь, придётся выходить!».

Так выходил он несколько раз подряд, а потом.

немного поколебавшись, и вовсе оставался на сцене.

Ему хотелось вознаградить зрителей за внимание.

И тут - вот она, чёрная неблагодарность! –

Публика начинала расходиться.

Page 7: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

7

7-topshiriq.

8-topshiriq.

9-topshiriq.

aks-sado

chaqirdi

qorong‘ulik

Matnni rus tiliga tarjima qiling.

Toshkent

Toshkent O‘rta Osiyodagi eng qadimgi shaharlardan

biri. Arxeologik topilmalardan ma’lum bo‘lishicha, u 2000

yildan oshiqroq tarixga ega. Dastavval Toshkent Salor va

Jo‘n ariq bo‘yida vujudga kelgan. Toshkent geografik

jihatdan qulay yerda joylashganligi va iqlim sharoitining

sozligi tufayli azaldan bu yerda dehqonchilik va chorva-

chilik rivojlangan. Qadimda Toshkent atrofii baland va qa-

lin devor bilan o‘ralgan qo‘rg‘on shaklidagi kichkina

shaharcha bo‘lib, «Choch» deb yuritilgan. Arablar uni

«Shosh» hamda «Madaniyat ash-Shosh» nomlari bilan

atashgan. XI asrdan boshlab u Toshkent deb yuritila boshla-

gan. Toshkent arab geograflari asarlarida «Binkat» nomi

bilan ham tilga olinadi. Binkat Toshkentning aynan hozirgi

«Eski shahar» deb atalgan qismiga to‘g‘ri keladi.

Rossiya o‘rmon xo‘jaligi mavzusida axborot tayyor-

lang va gapirib bering.

She`rni yodlab aytib bering.

Покроется небо пылинками звёзд,

И выгнутся ветки упруго…

Тебя я услышу за тысячу вёрст,

Мы - эхо,

Мы - эхо,

Мы - долгое эхо друг друга.

И мне до тебя, где бы я ни была,

Дотронуться сердцем не трудно.

Опять нас любовь за собой позвала,

Мы - нежность,

Мы - нежность,

Мы - вечная нежность друг друга.

И даже в краю наползающей тьмы,

За гранью смертельного круга,

Я знаю, с тобой не расстанемся мы,-

Page 8: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

8

xotira

10-topshiriq.

quyuq

tub meva

11-topshiriq.

Мы - память,

Мы - память,

Мы - звёздная память друг друга.

Quyidagi maqollar ma`nosini tushuntirib bering. Ular-

ni yod oling.

Кататься, как сыр в масле.

Когда есть, так густо, а нет, так пусто.

Колотишься, бьешься, а с сумой не разминешься

(устар).

Кому вершки, а кому корешки.

Кому сон, кому явь, кому клад, а кому шиш.

Корова на дворе - харч на столе.

Кости глядят, а мяса не видать.

Кто в нужде не бывал, тот её не знавал.

Кто подносит, тот сам не просит.

Купила бы я, накупила, да купило притупило.

Курице по холку, свинье по хвост.

Лишние деньги - лишние заботы (хлопоты),

Лишь концы с концами сходятся.

Лучше страдать брюхом, нежели духом.

Мужик богатеет - в бар идет, барин беднеет - к

мужику идет..

Quyidagi so‘zlarga sinоnimlar tanlang.

1. Невежда, грязнуля, незаурядность, покровитель,

глупец, покорность, нужда, нежность, преимущество,

огонь.

2. Обычный, непрерывный, удачный, бережливый,

человечный, уникальный, любимый, взрослый,

болтливый, замечательный.

3. Толковать, символизировать, прекращать,

укреплять, зарабатывать, существовать, угнетать,

вразумлять, цвести, кричать, насытиться.

Page 9: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

9

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Разбойник, прозрение, проводы, борьба, будки,

дипломатия, пресно, отъезд, вина.

2. Деятельный, равноправный, стабильный, бойкий,

реальный, занятый, мирный, удобный.

3. Гладить, терять, отказывать, отклонить, присут-

ствовать, разрешать, пугать, зацвятать, заплетать.

Toshkent moliya instituti mavzusi bo‘yicha yig‘ma

albom tayyorlang.

«Языковая культура студента» mavzusida referat

yozing.

«Ташкентский финансовый институт» matniga test

savollari tuzing.

«Я учусь в Ташкентском финансовом институте»

mavzusida dialog tayyorlang va sahnalashtiring.

Page 10: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

10

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Самостоятельная работа №2

O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta`lim

vazirligi tizimining grafologik tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni ishlatib savollar-

ga javob bering.

1. О чём вы говорите сейчас? (спорт) 2. О чём

часто думает Акбар? (родина). 3. О чём пишет ваш

друг? (Москва). 4. О чём спрашивает Нодира? (экза-

мен). 5. О ком писала мать? (сестра). 6. О ком вы

говорите? (преподаватель). 7. О ком он рассказывает?

(друг). 8. О ком он думает? (брат). 9. О ком думает

Нодира? (мать).

2-mashq. Nuqtalar o‘rniga qavs ichidagi so‘zlarni

qo‘yib gaplarni tugating.

1. В письме друг пишет … (семья). 2. На занятии

мы говорили … (театр). 3. Он любит говорить …

(литература). 4. Я читал рассказ … (Москва). 5. В

Page 11: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

11

4-topshiriq.

5-topshiriq.

аудитории студенты спорили … (музыка). 6. Сейчас

студенты думают … (экзамен). 7. Вчера мы долго

говорили … (футбол). 8. Мать пишет … (дом). 9. Мы

читали (космос).

3-mashq. Nuqtalar o‘rniga tegishli olmoshlarni

qo‘ying.

1. Моя сестра живёт в Карши. Я часто думаю … 2.

Ваш друг учится в Москве. Вы вспоминаете …? 3.

Скоро экзамены. На уроке мы говорили … . 4. Вчера вы

не были на вечере. Ваш друг спрашивал … . 5. Вчера

мы смотрели интересный фильм. Вечером мы говорили

… . 6. Ты давно не был в поликлинике. Врач спрашивал

… . 7. Я знаю, что мои родители думают … .

4-mashq. Qavs ichidagi olmoshlarning tegishli

shaklida qo‘llang.

Преподаватель спрашивал о (ты). 2. Расскажите о

(он). 3. Я часто думаю (она). 4. Преподаватель спра-

шивал о (мы). 5. Мой друг спрашивал о (вы). 6. Дома

мы часто говорим о (они).

Gaplarni tugating.

Namuna: Думает … - думает человек.

1. Стреляет … 6. Качает воду …

2. Вспахивает почву … 7. Строит дорогу …

3. Ведет переговоры … 8. Кроит крышу. . .

4. Ремонтирует машину… ы 9. Ловит рыб …

5. Ремонтирует обуви … 10. Растет …

Hayvon bolalarini nomlanishini aniqlab yozing.

Namuna: Курица - цыплёнок.

1. Корова - 6. Орлица -

2. Овца - 7. Верблюдица -

Page 12: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

12

6-topshiriq.

parchalanishi

bilan

kashf qilmoq

jarayon

7-topshiriq.

3. Волчица - 8. Олениха -

4. Змея - 9. Львица -

5. Коза - 10. Собака -

Matnni gapirib bering.

Ещё патриции Древнего Рима, вкушая пищу,

пользовались вилками. Правда, римские вилки имели

только два зубца, а более древние и того меньше - всего

один. Но как бы то ни было, с падением Римской

империи многие её достижения надолго были забыты, и

вилка в том числе.

Вот и пришлось в средние века изобретать её за-

ново. Случилось это в Венецианской республике - чуть

позже, чем жил славный король Ричард. Из Венеции

вилка попала в Константинополь, столицу Византии. А

уже потом стала распространяться по всей Европе. И

занял это процесс… целые века.

Зато теперь каких только вилок нет: столовые,

десертные, для рыбы, для фруктов, для устриц… И вос-

питанные люди пользуются ими ловко и умело.

Matnni rus tiliga tarjima qiling.

O‘zbek tili

Har bir xalqning o‘z ona tili bo‘lganidek, o‘zbek

xalqining ham o‘z tili - o‘zbek tili bor. Bu tilda siz bir-

biringiz bilan gaplashasiz. O‘zbek tili O‘zbekiston aholisi-

ning tili hisoblanishi bilan birga qo‘shni Tojikiston, Qirg‘i-

ziston, Qozog‘iston va Turkmaniston respublikalarining ay-

rim viloyat va tumanlariga ham tarqalgan. Afg‘oniston

Respublikasining shimoliy viloyatlarida ham uch milli-

ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

O‘zbek tili qoraqalpoq, turkman, qozoq, tatar, ozar-

bayjon, turk, boshqird, uyg‘ur tillari bilan birodar qardosh

tillar hisoblanadi. Bu tillar shunchalik o‘zaro yaqinki, ular-

ning vakillari har biri o‘z tilida gapirganda ham ozmi-

ko‘pmi bir-birlarini tushina oladilar. Shuning uchun bir-

biriga yaqin bo‘lgan bu tillar bitta til oilasiga - turkiy tillar

Page 13: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

13

8-topshiriq.

9-topshiriq.

bilmasdan

yaramay

qolyapmiz

toyib ketdi

uyalmang

rioya

qilardim

tovba qildim

xohlayman

oilasiga birlashadi. Turkiy tillardan uyg‘ur tili o‘zbek tiliga

juda yaqin til hisoblanib, o‘zbek va uyg‘ur tillari turkiy

tillarning bir guruhiga - qarluq guruhiga mansubdir.

Rossiyaning gaz sanoati haqida ma`lumot tayyorlang va

gapirib bering.

She`rni yod oling.

Берегите друзей

Знай, мой друг, вражде и дружбе цену

И судом поспешным не греши.

Гнев на друга, может быть мгновенный,

Изливать повсюду не спеши.

Может, друг твой сам поторопился

И тебя обидел невзначай,

Провинился друг и повинился -

Ты ему греха не поминай.

Люди, мы стареем и ветшаем,

И с теченьем наших дней

Легче мы своих друзей теряем,

Обретаем их куда трудней.

Если верный конь, поранив ногу,

Вдруг споткнулся, а потом опять,

Не вини его - вини дорогу

И коня не торопись менять.

Люди, я прошу вас, ради бога,

Не стесняйтесь доброты своей.

На земле друзей не так уж много,

Опасайтесь потерять друзей.

Я иных придерживался правил,

В слабости усматривая зло.

Скольких в жизни я друзей оставил.

Сколько от меня друзей ушло.

После было всякого немало,

И, бывало, на путях крутых

Как я каялся, как не хватало

Мне друзей потерянных моих!

Page 14: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

14

10-topshiriq.

qorin

hovli

saxiyrog‘i

chipta

kovushchi

oqsoqlanmoq

11-topshiriq.

И теперь я всех вас видеть жажду,

Некогда любившие мен,

Мною не прощенные однажды

Или не простившие меня.

Расул Гамзатов

Quyidagi maqollar ma`nosini tushuntirib bering. Ularni

yodlang.

Мужик богатый, гребет деньги лопатой.

На голое брюхо летит комар и муха.

На убогого всюду капает.

На что и жить, коли нечего ни есть, ни пить.

Наш двор крыт светом, а обнесен ветром.

На что мне богатого, подай тороватого.

Не богат, да тороват.

Небо в тумане, земля в обмане, пусто в кармане

(устар).

Не было бы лапотника, не было бы и бархатника.

Не в деньгах счастье.

Неволя (то есть нужда) вниз идет, кабала вверх.

Не до жиру - быть бы живу.

Не о чем тужить, когда нечего прожить.

Не с богатством жить - с человеком.

Не учи бедного хромать.

Не штука - деньги, штука - разум.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Лекарь, зануда, голова, трущоба, улица, деньги,

еда.

2. Ограниченный, поджарый, патриотический,

восхищённый, мнительный, украденный, вели-

кий, ценный, уютный, ломкий.

3. Завлекать, поднимать, создавать, утешать, при-

бывать, сомневаться, запонимать, хранить, кру-

тить, поджечь, браниться, краснеть.

Page 15: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

15

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Тоска, дружба, безумие, даль, чудеса, вдох,

открытость.

2. Результативный, безразличный, выдающийся,

желанный, роскошный, глубокий, полезный,

маленький.

3. Встречать, экономить, осуществлять, беречь,

предавать, говорить, строить, зажигать.

«O‘zbekiston iqtisodiyoti» mavzusida yig‘ma albom

tayyorlang.

«Золото Узбекистана» mavzusida referat yozing.

«В библиотеке института» mavzusida dialog tuzing va

sahnalashtiring.

Page 16: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

16

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Самостоятельная работа №3

Toshkent Moliya institutida o‘qitilayotgan o‘quv fanlar

tizimining grafologik tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Qavs ichida berilgan so‘zlarni qo‘llab

savollarga javob bering.

1. На какой улице находится ваш дом? (тихая

зелённая улица). 2. В какой комнате вы живёте? (боль-

шая светлая комната). 3. В какой столовой вы обычно

обедаете? (наша студенческая столовая). 4. В какой

библиотеке вы беретё книги? (наша университетская

библиотека). 5. В какой школе учится ваша сестра?

(большая новая школа). 6. В какой тетради вы пишете

упражнения? (эта голубая тетрадь).

Page 17: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

17

4-topshiriq.

2-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni qo‘llab savollarga

javob bering.

1. В каком доме живёт Нодира? (новый). 2. В

каком общежитии вы живёте? (студенческое). 3. В

какой комнате вы живёте? (большая). 4. В каком инс-

титуте учится ваш брат? (медицинский). 5. В каком

колледже учится ваша сестра? (финансовый). 6. На

каком факультете вы учитесь? (кредитно-экономи-

ческий). 7. На каком факультете учится ваш друг?

(физический). 8. В какой библиотеке вы берёте книги?

(городская).

3-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni qo‘llab savollarga

javob bering.

1. Где живёт ваш друг? (наш город, соседняя

улица). 2. Где он учится? (университет, химический

факультет). 3. Где он обычно занимается? (универ-

ситетская библиотека). 5. Где он хочет работать после

университета? (банк, банковский колледж). 6. О чём он

рассказывал сейчас? (одна небольшая статья). 7. Где

была эта статья? (журнал «Экономика», послед-ний

номер).

4-mashq. Berilgan so‘zlarni q`ollab savollarga

javob bering.

1. Вы знаете в какой аудитории будет сейчас

лекция? 2. Вы знаете на каком этаже находится эта

аудитория? 3. Вы знаете в каком шкафу стоят словари?

4. Вы знаете в каком киоске можно купить учебники? 5.

Вы знаете на каком факультете читает лекции этот

профессор? 6. Вы знаете на какой странице находится

это упражнение? 7. Вы знаете на на каком курсе учится

этот студент?

(Экономический, последний, пятый, книжный,

первый, двадцатый).

Gaplarni tugating.

Namuna: Ученый специалист по языкам

Ученый специалист по языкам - лингвист

Page 18: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

18

5-topshiriq.

6-topshiriq.

jarangli

yashirardi

nozik

1. Ученый специалист по тюркским языкам -

2. Ученый специалист по китайскому языку -

3. Ученый специалист по древнегиптским языкам-

4. Ученый специалист по русскому языку -

5. Ученый специалист по текстам -

6. Ученый специалист по германским языкам -

7. Ученый специалист по романским языкам -

8. Ученый специалист по художественной лите-

ратуре -

9. Ученый специалист по романской филологии -

10. Специалист по почеркам -

«Полезные ископаемые Узбекистана» mavzusida hi-

koya tuzib, gapirib bering.

Matnni gapirib bering.

Технология производства фарфора сложная, хотя

бы потому, что для фарфора нужна специальная печь.

Зато и фарфоровая посуда получается просто на

загляденье - тонкая, едва ли не полупрозрачная,

изящная и даже … звонкая. В этом можно убедиться,

легонько постучав по фарфоровой чашке ложкой или

вилкой.

Из Китая фарфор в последующие века попал в

другие страны, в том числе и в Европу. Фарфоровая

посуда очень ценилась и стоила невероятно дорого. Тем

более что китайские мастера тщательно скрывали

секрет производства.

Лишь в XVIII веке европейцам удалось пустить

первую собственную фарфоровую фабрику - в немец-

ком городе Мейсене. С этого времени фарфор стал

доступен не только королям.

Но украшением средневековых столов был не

только фарфор. Великолепную, изысканную посуду

научились делать также из серебра, золота, не говоря

уж о более простых металлах, скажем, олове.

Дошедшие до наших дней блюда, тарелки,

Page 19: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

19

sho‘rva idishi

ovqatlanardi

7-topshiriq.

8-topshiriq.

9-topshiriq.

taqdirlari

bildirmoq

daqiqa

супницы, кружки, кувшины поражают тонкостью отдел-

ки, рельефными узорами, гравировкой …

Правда, несмотря на великолепную посуду, долгое

время, напомним, самые знатные люди брали еду рука-

ми. А суп из больших блюд одновременно ели по нес-

кольку человек сразу. Именно так тра-пезничал фран-

цузcкий король Людовик XIII, хорошо всем знакомый

по «мушкетёрским» романам Александра Дюма.

Matnni rus tiliga tarjima qiling.

Steynis sarguzashtlari

Dunyoda yashab o‘tgan ko‘p shaxmat ustalarining

hayoti baxtli kechmagan. Hatto birinchi jahon chempioni

Vilgelm Steynis ham hayotining oxirini (ayniqsa «ish»ga

yaramay qolganida) kambag‘allikda o‘tkazgan.

O‘z shuhrati cho‘qqisiga erishgan yillarida ham

Steynisga ko‘p vaqtini kafelarda o‘tkazishga, u yerda turli

mesenat (shaxmatga homiylik qiluvchi davlatmand odam)-

lar bilan pul qo‘yib shaxmat o‘ynashga to‘g‘ri kelgan.

Rossiya neft sanoati haqida axborot tayyorlang, uni

gapirib bering.

She`rni yod oling.

Людей неинтересных в мире нет.

Их судьбы как история планет.

У каждой всё особое, своё,

И нет планет, похожих на неё.

А если кто-то незаметно жил

И с этой незаметностью дружил,

Он интересен был среди людей

Самою незаметностью своей.

У каждого - свой тайный личный мир.

Есть в мире этом самый лучший миг.

Есть в мире этом самый страшный час,

но это всё неведомо для нас.

Page 20: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

20

bo‘sa

rasm solish

matosi

gunohkor-

larni

10-topshiriq.

muhtojlik

non turi

11-topshiriq.

И если умирает человек,

С ним умирает первый его снег,

и первый поцелуй, и первый бой…

Всё Это забирает он с собой.

Да, остаются книги и мосты,

машины и художников холсты,

да, многому остаться суждено,

но что-то ведь уходит всё равно!

Таков закон безжалостной игру.

Не люди умирают, а миры.

Людей мы помним, грешных и земных

А что мы знали, в сущности, о них?

Quyidagi maqollar ma`nosini, tushuntirib bering. Ular-

ni yodlang.

Ни кола, ни двора.

Никто того не ведает, как бедный обедает

Нужда вежлива, голь догадлива.

Нужда закона не знает, а через шагает.

Нужда заставит мышей ловить.

Нужда и голод выгоняют на холод.

Нужда научит калачи есть.

Нужда песен не поет.

Нужда свой закон пишет.

Нужда скачет, нужда пляшет, нужда песенки

поет.

Нужда хитрее мудреца.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Роскошь, доверие, транжир, худоба, хвала, нас-

лаждение, достаток, довольство, доброта, родст-венник,

утрата. 2. Праздничный, беспорядочный, беспредельный,

необъятный, стремительный, полетный, уравновешан-

ный, аккуратный, честный, замечательный.

3. Вытаскивать, начинать, ограждать, объявлять,

наводить, созерцать, дарить, беспокоить, насаждать,

солгать.

Page 21: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

21

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Свобода, геройство, вечность, победа, враньё,

глубина, чистота, завершённость, предел, вперед.

2. Вежливый, суровый, лёгкий, сухой, краденный,

могучий, радостный, молодой, больной, жесткий, мень-

ший.

3. Осуждать, осветлять, властвовать, грубить, раз-

бивать, смешивать, дремать, мириться, увлекать.

«Москва - столица России» mavzusida yig‘ma albom

tayyorlang.

«Евразийский союз» mavzusida referat yozing.

«Экспортный потенциал Узбекистана» mavzusida

dialog tuzing va sahnalashtiring.

Page 22: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

22

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Самостоятельная работа №4

O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining grafologik

tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarni ko‘plik

shaklida qo‘llang.

Namuna: Книги лежат на столе.

Книги лежат на столах.

А. 1. Сейчас ученики сидят в классе. 2. Картины

висят на стене. 3. Рабочие работают на фабрике и на

заводе. 4. Мы покупаем книги в магазине и в киоске. 5.

Студенты были в театре. 6. В письме мой отец

спрашивает о моей жизни. 7. Мы читали об этом в

газете.

Page 23: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

23

4-topshiriq.

В. 8. Я пишу в тетради. 9. Студенты живут в

общежитии. 10. Летом они отдыхали в санатории. 11.

Мы были на экскурсии в музее. 12. Книги лежат в

портфеле. 13. Мы смотрим незнакомые слова в

словаре.

2-mashq. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarni ko‘plik

shaklida qo‘llang.

1. Мы слушаем лекции в аудитории. 2. В письме

мать писала о брате и о сестре. 3. Я часто вспоминаю

о друге. Мы смотрим фильмы в кинотеатре. 5. На

уроке мы спорили о книге. 6. Эта книга рассказывает о

герое.

3-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni qo‘llab, savollar-

ga javob bering.

1. В каких домах живут люди? (большие новые

дома). 2. В каких колледжах учатся эти школьники?

(новые колледжи). 3. В каких классах они занимаются?

(большие светлые классы). 4. В каких кинотеатрах

показывают новые филмы? (городские кинотеатры). 5.

О каких новостях вы разговариваете? (последние

важные новости). 6. В каких газетах писали об этих

новостях? (вчерашние вечерние газеты).

4-mashq. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarni ko‘plik

shaklida qo‘llang.

1. Мои друзья учатся в московском институте. 2.

Они живут в новом общежитии. 3. Летом они отды-

хают в санатории. 4. Студенты работают в физической

и химической лаборатории. 5. Они были в московском

театре. 6. В письмах они пишут о последнем фильме.

Gaplarni tugating.

Namuna: Тополь выше, чем …

Тополь выше, чем яблоня

1. Москва больше, чем … .

2. Климат Африки теплее, чем … .

Page 24: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

24

5-topshiriq.

asarlar

yaratish

g‘amxo‘rlik

qilardi

ko‘chmanchi

g‘oyaviylik

rivojlanishiga

3. Зима холоднее, чем … .

4. Деревня меньше, чем … .

5. Золото дороже, чем … .

6. Река Нева короче, чем … .

7. Озеро Байкал глубже, чем … .

8. Собака сильнее, чем … .

9. Алишер выше, чем … .

Matnni gapirib bering.

Третьяковская галерея называется потому, что ее

возникновение связано с именем Павла Михайловича

Третьякова, выдающегося деятеля русской культуры

второй половины XIX века. Купец по происхождению,

крупный фабрикант П.М.Третьяков принадлежал к

прогрессивным слоям купеческой интеллигенции.

В 50-е годы XIX века он начал собирать

произведения русских художников. П.М.Третьяков пос-

тавил перед собой цель создать в Москве националь-

ный музей русской живописи, доступный всем слоям

русского общества, всему народу.

П.М.Третьяков был не просто собиратель. Он сле-

дил за развитием русского искусства, заботился о том,

чтобы всё, отмеченное талантом, всё, правдиво отра-

жавшее русскую жизнь, попало в его собрание.

П.М.Третьяков оказывал значительную материальную

поддержку художникам-передвижникам. Передовые

художники России высоко ценили его намерение прев-

ратить свое собрание в национальный музей русского

искусства. Они старались, чтобы из лучшие произ-

ведения попали в Третьяковскую галерею. П.М.Треть-

яков собирал произведения, отличавшиеся глубокой

идейностью, демократической направленностью и реа-

лизмом. Такой принцип собирательства был продик-

тован чувством ответственности перед обществом,

гражданской совестью. Вся деятельность П.М. Треть-

якова была направлена на поддержание нового демок-

ратического искусства.

В 1892 году П.М.Третьяков передал свое собра-

Page 25: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

25

voz kechib

6-topshiriq.

tezlashish

jalb etish

xizmat qiladi

joriy etiladi

ustuvor

o‘z-o‘zini

qoplash

salohiyat

ние (1300 картин)в дар городу Москве. Он очень любил

родной город. Отказавшись от дворянского звания, он

с удовольствием принял звание почетного гражданина

Москвы.

В 1892 году галерея имела 1840 произведений, в

1979 году - 50 тысяч.

Matnni gapirib bering.

Национальный банк Республики Узбекистан

Национальный банк является основным каналом

притока, распределения и обслуживания иностранных

инвестиций, соединяет в себе черты коммерческого

банка и банка реконструкции и развития, а также

выполняет функции экспортно-импортного института.

Не менее важной чертой банка является развитие

собственных операций как на внутреннем, так и на

международном рынках. Основная цель его присутс-

твия на мировых рынках капитала - это ускорение

интеграции финансовой системы страны в междуна-

родные отношения, привлечение в Узбекистан иност-

ранных инвестиций.

Сегодня банк обслуживает кредитные линии из

США, Германии, Японии, Великобритании, Швейца-

рии, Франции, Бельгии, Италии, ЕЮРР, ЕЭС, Турции,

Индии, Китая, Индонезии и др. стран. Сотрудничество

банка с международными финансовыми институтами

реализуется в осуществлении конкретных проектов.

При этом приоритетное значение для банка имеет

такое направление деятельности как проектное финан-

сирование. Предпочтение отдается самоокупаемым,

экологически чистым проектам, способствующим уве-

личению экспортного потенциала и замещению

импорта продукции в приоритетных сферах экономики.

Page 26: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

26

7-topshiriq.

8-topshiriq.

9-topshiriq.

yo‘lak

parcha

insoniyat

bilan

yulduzlararo

Rus tiliga matnni tarjima qiling.

Bunisiga nima deysiz?

Kunlarning birida mashhur grossmeyster kichik bir

shaharda shaxmat haqida ma`ruza o‘qiydi va bir yo‘la

o‘ynash seansi o‘tkazadi. Bu uchrashuv haqida esdalik

qoldirish niyatida mahalliy shaxmatchilar suratchi

chaqirtirishadi. Suratni olgan seans qatnashchilari xayron

bo‘lishdi - suratda grossmeyster yo‘q edi! Nihoyatda xu-

nobi oshgan shaxmatchilar suratchining oldiga jo‘nashdi.

Suratchi ularga: «O‘sha oldinda turgan dumaloq semizni

o‘chirib tashladim, nega desangiz, kadrni buzgan ekan» -

deb tushuntirdi.

Rossiyaning aviasozlik sanoati haqida gapirib bering.

She`rni yodlab aytib bering.

Человеку надо мало:

чтоб искал

и находил.

Чтоб имелись для начала

друг - один

и враг один …

Человеку надо мало:

чтоб тропинка вдаль вела.

Чтоб жила на свете мама.

Сколько нужно ей - жила…

Человеку надо мало:

после грома - тишину.

Голубой клочок тумана.

Жизнь - одну.

И смерть - одну.

Утром свежую газету -

с Человечеством родство.

И всегда одну планету:

Землю!

Только и всего.

И - межзвёздную дорогу

Page 27: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

27

mohiyatan

shoxsupa

10-topshiriq.

avliyo

kambag‘al

pulsiz

11-topshiriq.

да мечту о скоростях.

Это, в сущности, - немного.

Это, в общем-то, - пустяк.

Невеликая награда.

Невысокий пьедестал…

Человеку мало надо.

Лишь бы кто-то дома ждал.

Quyidagi maqollar ma`nosini tushuntirib bering, ular-

ni yodlang.

Голому и лето в зиму.

Голый - что святой: не боится беды.

Голым-голо, хоть шаром покати.

Голь на выдумку хитра.

Голь нужду мыкает.

Голь хитра, голь мудра, голь на выдумки горазда.

Горе ваше, что без масла каша.

Денег ни гроша, да слава хороша.

Денег-то много, да не во что класть.

Денежка дорожку прокладывает.

Деньга на деньгу набегает.

Добр Мартын, коли есть алтын.

Доброе братство - лучшее богатство.

Довольство - лучшее богатство.

Дожился: штаны одни, а рубах еще меньше.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Впечатление, ясность, движение, надежда, об-

щество, одежда, поведение, доброжелательность, сущ-

ность, репутация, сомнение.

2. Гордый, доходчивый, храбрый, внешний, куль-

турный, внимательный, неряшливый, национальный,

приглашенный, зависимый, знойный, чёрствый.

3. Произносить, утверждать, способствовать, увле-

кать, выглядеть, доверять, завершать, замедлять, заклю-

чать, воодушевлять.

Page 28: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

28

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Слава, преимущество, решимость, поход, из-

вестность, счастье, лукавство, любовь.

2. Брошенный, хрупкий, гибкий, трусливый, за-

манчивый, вкрадчивый, благородный, измученный,

смелый, вкусный, ароматный.

3. Копить, искривиту, нагреть, снимать, очищать,

вознаграждать, применять, изготовлять, нападать, отли-

чать, завершать, мучиться.

«Праздники Узбекистана» mavzusida yig‘ma albom

tayyorlang.

«Государственный бюджет Узбекистана» mavzusi-da

referat yozing.

O‘zbekiston va Rossiya iqtisodiy aloqalarining rivojla-

nish istiqboli haqida dialog tuzing va sahnalashtiring.

«Узбекские национальные традиции» mavzusida

hikoya tuzib, gapirib bering.

Page 29: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

29

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Самостоятельная работа №5

Soliqqa tortish turlarining grafologik tuzilmasini chi-

zing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. мой, твой, наш, ваш, его, её, их, свой

olmoshlarini to‘g‘ri qo‘llang.

1. Это его комната. Мы сидим … комнате. 2. Это

ваша сестра. Вы рассказываете … сестре. 3. Её семья

живёт в деревне. Она рассказывает … семье. 4. Это

наша аудитория. Мы слушаем лекции … аудитории. 5.

Павел - мой друг. Я часто пишу домой … други. Моя

мать спрашивает … друге. 6. Это ваша сестра? Расска-

жите … сестре. 7. Это его брать? Расскажите … брате.

Page 30: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

30

4-topshiriq.

2-mashq. Qavs ichidagi so‘z birikmalarini qo‘llab, sa-

vollarga javob bering.

1. О ком вы говорите? (мой лучший друг). 2. О чём

он рассказывает? (его новая работа). 3. О ком они

говорят? (их новый товарищ). 4. О чём она спраши-

вает? (её будущая работа). 5. О ком вы говорите? (наш

старый профессор). 6. О чём она рассказывает? (её

родной город).

3-mashq. Olmoshlarni tegishli shakllarida qo‘llab

savollarga javob bering.

1. Это Хабиба. Это её тетрадь. В чьей тетради

пишет Хабиба? В чьей тетради есть ошибки? 2. Это

Анвар. Это его комната. В чьей комната сидит Анвар?

В чьей комнате сидим мы? 3. Это Борис. Это его сестра.

О чьей сестре говорит Борис? О чьей сестре говорим

мы? 4. Это Рано. Это её семья. О чьей семье

рассказывает Рано. О чьей семье говорим мы?

4-mashq. Qavs ichidagi olmoshlarni tegishli keli-

shik shaklarga qo‘yib ishlating.

1. Ваша тетрадь лежит в (я) портфеле. Ваша тет-

радь лежит у (я) в портфеле. 2. В (ты) тетради есть это

упражнение. У (ты) в тетради есть это упражнение. 3. В

(он) сочинении есть ошибки. У (он) в сочинении есть

ошибки. 4. В (она) комнате всегда чисто. У (она) в

комнате всегда чисто. 5. Этот студент учится в (мы)

университете. Этот студент учится у (мы) в универ-

ситете.

Gaplarni tugating.

Namuna: Языки исследует … . Языки исследует

лингвист.

1. Языки исследует … .

2. Болезни глаза лечит … .

3. Культуру исследует … .

4. В банке работает … .

Page 31: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

31

5-topshiriq.

muhit haqida

qulay

o‘xshash

idish

sun`iy ravishda harakatni qayta-

rish moslamalar

ta`sir

6-topshiriq.

qobiliyat

5. Специалист, который дает советы и

рекомендации … .

6. Вино изготовливает … .

7. Религию исследует … .

8. Животный мир изучает … .

9. Растительный мир изучает … .

10. Историю изучает … .

Matnni gapirib bering.

Экос - значит «дом»

Слово «экос» греческого происхождения, в

переводе на русский язык - дом. Отсюда - экология.

Экология - это наука о доме, а привычнее - о среде, о

питании живых организмов, о биосфере.

Дом нужно беречь, держать в чистоте, чтоб жить в

нем было приятно и удобно. Но как это должно

делаться? Что должен взять на себя человек? С чем

природа справится сама? Ответ на подобные вопросы

должен быть подтвержден экспериментом, но ставить

масштабные эксперименты в естественных условиях

нельзя.

Искусственная природа представляет собой боль-

шой резервуар с водой, куда поселили планктонное

сообщество. Созданные условия, максимально соот-

ветствующие реальности - настоящему озеру.

С помощью системы люминесцентных ламп,

нагревателей и кондиционеров можно имитировать

смену дня и ночи, смену времени года, сезонность, из-

менение климата. Специальные приспособления под-

считывают обитателей искусственного водоема, след-ят

за их ростом. Одно из задач исследований - изучить

влияние климата, его изменений на живые организмы.

Matnni gapirib bering.

Международный опыт свидетельствует об уст-

ремлении потоков иностранных инвестиций в те стра-

ны и регионы, где высокая покупательная способ-

ность. Предложение же прямых иностранных инвес-

Page 32: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

32

mahsulot

iste`molchi

hisobga

olmoq

tuzilmasini

kafolatlangan

imtiyozlar

7-topshiriq.

тиций зависит от выгодности производить эту продук-

цию у себя внутри страны и затем ее экспортировать в

страну - потребитель, или же предоставлять прямые

инвестиции в страну потребитель вместо экспорта

конечной продукции в эту страну.

Поэтому налоговая система страны, принимаю-

щей инвестиции, должна учитывать вышеуказанные

обстоятельства и освобождать инвестиции от налогов,

сохраняя уровень налогообложения, но меняя ее

структуру. Налогами должны облагаться товары

потребления. Для привлечения иностранных инвести-

ций необходимы налоговые льготы, гарантирование

прав собственности иностранных инвесторов,

репатриации прибыли, льготы в обложении имущества

иностранных инвесторов, оценка имущества сторон,

распределение доходов, создание инфраструктуры и

таможенной политики.

Rus tiliga tarjima qiling.

Hayvon o‘rgatuvchi

Sirk arenasiga mustahkam temir panjaralar o‘rna-

tilgan. Uning ichida baland taburetkalarda kuchli sherlar,

dahshatli yo‘lbarslar, yirtqich qoplonlar bo‘kirib, irillaydi.

Bir kishi panjara ichida xotirjam yurib, yirtqich hayvonlarni

har xil hunarlar ko‘rsatishga majbur etadi. Ana shu kishi -

hayvon o‘rgatuvchi hayvonlarning har birining fe’l-atvorini

juda yaxshi biladi. O‘rgatilgan yirtqich hayvon o‘rga-

tuvchining o‘tkir nazaridan qo‘rqadi, unga itoat qilganligi

uchun esa mukofot - bir bo‘lak go‘sht yoki qand oladi.

Hayvonlarni muayyan harakatlarni bajarishga o‘rga-

tish va ko‘nikmalar hosil qildirish uchun hayvon o‘rga-

tuvchi juda ko‘p mehnat qilishi lozim. Hayvon o‘rgatuv-chi

ularni o‘rgatishda shartli qo‘zg‘atuvchilar (ovoz komandasi,

imo-ishora, oziq-ovqatni ko‘rsatish) bilan shartsiz

qo‘zg‘ovchilar (masalan, mexanik qo‘zg‘ovchilar)dan

birgalikda foydalanadi.

Page 33: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

33

8-topshiriq.

9-topshiriq.

yig‘in

gumbazlar

mustahkam

10-topshiriq.

ko‘p

jingalak soch

cho‘ntak

bit

11-topshiriq.

Rossiya yengil sanoati haqida ma`lumot tuzing va gapi-

rib bering.

She`rni yodlab aytib bering.

Я не была здесь лет семьсот,

Но ничего не изменилось …

Всё так же льётся божья милость

С непререкаемых высот.

Всё те же хоры звёзд и вод,

Всё так же своды неба чёрны,

И так же ветер носит зёрна,

Он прочен, мой азийский дом,

И беспокоиться не надо…

Ещё приду. Цвети, ограда,

Будь полон, чистый водоём.

Quyidagi maqollar ma`nosini tushuntirib bering, ularni

yodlang.

Было времечко - осталось одно беремечко.

Было густо - стало пусто.

Было, да сплыло.

В богатстве сыто брюхо, голодна душа.

В добром житье кудри вьются, в худом секутся.

Век жил, все прожил - гроб нажил.

В мошне густо, так и дома не пусто.

В одном кармане вошь на аркане, а в другом -

блоха на цепи.

Все может случится: и богатый к бедному

постучится.

Гол, да не вор, беден, да честен.

Голенький «ох», а за голеньким - бог.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Авария, дипломат, устройство исследователь,

Page 34: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

34

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

питание, течение, стресс, путешественник, , находка,

владелец.

2. Связной, популярный, компактный, увлека-

тельный, воздушный, роскошный, развитый, образ-

цовый, доверчивый, достойный.

3. Докучать, блуждать, оттолкнуть, запереть,

прекрашать, брать, изменить, научить.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Подход, отсталость, деятельность, роскошь,

успех, симпатия, уровень, награда, независимость,

матовость, выгода, много, мгновение.

2. Зависимый, традиционный, востребованный,

практичный, заслуженный, современный, защитный,

надводный.

3. Пощять, докучать, устанавливать, разделять,

вычистить, испытывать, скорбеть, заболеть.

Jahonning yirik kompaniyalari haqida yig‘ma albom

tayyorlang.

«Жизнь и творчество П.Н.Чайковского» mavzusida

referat yozing.

Qimmatli qo‘g‘ozlar mavzusida dialog tuzing va sah-

nalashtiring.

«Времена года в Узбекистане» mavzusida hikoya tu-

zib, gapirib bering.

Page 35: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

35

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Самостоятельная работа №6

O‘zbekiston Markaziy bank tizimining grafologik

tuzilmasini tuzing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni qo‘llab, savol-

larga javob bering.

1. На чём он ездил в Бухару? (поезд и машина). 2.

На чём он ездил в Самарканд? (автобус). 3. На чём ты

ездил вчера в парк? (трамвай и метро). 4. На чём ты

ездишь в центр? (автобус и троллейбус). 5. На чём он

ездил в дом отдыха? (электричка и автобус). 6. На чём

ездил вчера в город? (велосипед). 7. На чём вы ездите в

центр? (автобус и метро). 8. На чём вы ездите в

университет (троллейбус и трамвай).

Page 36: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

36

4-topshiriq.

5-topshiriq.

2-mashq. Qavs ichida berilgan so‘z birikmalarini

tegishli shakllarda nuqtalar o‘rnida qo‘llang.

1. В комнате сидел человек … (чёрный костюм). 2.

На сцене стояла девушка … (красивое платье). 3. В

кабинете сидит врач … (белый халат). 4. На улице

гуляла девочка … (красное пальто). 5. В коридоре стоит

юноша … (тёмная рубашка). 6. Там сидит женщина …

(светлое платье). 7. Вчера я был на вечере … (новый

костюм). 8. Зимой я хожу … (зимнее пальто и зимняя

шапка).

3-mashq. Qavs ichida berilgan so‘z va so‘z birik-

malarni tegishli shakllarda nuqtalar o‘rnida qo‘llang.

У меня есть друг. Его зовут Санжар. Он родился

… (тысяча девятьсот восемьдесяти девятый год) …

(Россия, небольшой город). Его отец работает …

(книжный магазин), а старший брат Рустам работает …

(почта). Сначала Вахоб учился … (городская школа),

потом он работал … (магазин), где работает его отец.

… (прошлый год) он начал учиться … (Московский

университет) … (второй курс). Вахоб много работает.

Каждый день он занимается … (уни-верситетская

библиотека). Он бывает … (концерты, театры, музеи,

выставки). Летом он отдыхает … (родной город).

Gaplarni tugating.

Namuna: Ветер … . Ветер дует.

1. Часы … . 6. Лед … .

2. Компас … . 7. Пятно … .

3. Пар … . 8. Колесо … .

4. Температура … . 9. Провода … .

5. Река … . 10. Обогреватель … .

Matnni gapirib bering.

Я замолчал. Я один говорил. Кораблёв еще не

проронил ни слова. Я не могу объяснить, с каким

выражением он смотрел на Марью Васильеву. Вдруг он

Page 37: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

37

6-topshiriq.

inshoot

beriladigan

garov

ko‘payadi

7-topshiriq.

вставал из-за стола и начинал расхаживать по комнате,

сложив руки на груди и приподнимаясь на цыпочках.

Он был очень странный в этот вечер - какой-то

летящий, точно на крыльях. Так и казалось, что усы его

сейчас распушатся под ветром. Мне это не нравилось.

Впрочем, я понимал его: он радовался, что Николай

Антоныч оказался таким негодяем, гордился, что пред-

сказал это, немного боялся Марьи Васильевны и

страдал, потому что она страдала. Но больше всего он

радовался, и это было мне почему-то противно.

Matnni gapirib bering.

Ипотечные банки - учреждения, предостав-

ляющие долгосрочный кредит под залог недвижимости

(земли, зданий, сооружений). Пассивные операции этих

банков состоят в выпуске ипотечных облигаций.

Ипотечный кредит - это долгосрочная ссуда,

выдаваемая ипотечными, коммерческими банками,

страховыми и строительными обществами и другими

финансово-кредитными учреждениями под залог зем-

ли и строений производственного и жилого назначе-

ния. Ипотечный кредит применяется главным образом

в сельском хозяйстве, а также в жилищном и других

видах строительства. В результате увеличивается раз-

мер производительно используемого капитала.

Rus tiliga tarjima qiling.

Angliyaning Eyvon daryosi bo‘yida joylashgan kichki-

nagina Stratford shaharchasi barcha kartalardan ham topi-

lavermaydi. Vaholanki, bu nomni kartadan izlab topib, es-

lab qolsangiz chakki bo‘lmaydi. Bu shaharda to‘rt asr

muqaddam buyuk ingliz shoiri va dramaturgi Vilyam

Shekspir dunyoga keldi.

Uning bolaligi va o‘smirligi haqida ko‘p narsa ma’-

lum emas. Uning hayoti tarixi haqida odatda shunday

hikoya qilinadi: bola uzoq o‘qiy olmadi. Uning otasi qash-

Page 38: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

38

8-topshiriq.

9-topshiriq.

turnalar

yo‘lovchi

o‘y

afsuslan-

mayman

isitmoq

10-topshiriq.

kambag‘al

shоqlashib qoladi. Vilyam voyaga yetganida o‘z shahridan

qochib ketishga majbur bo‘ladi.

Rossiya og‘ir sanoati haqida ma`lumot tayyorlang va

gapirib bering.

She`rni yodlab, aytib bering.

Отговорила роща золотая

Берёзовым, весёлым языком,

И журавли, печально пролетая,

Уж не жалеют больше ни о ком.

Кого жалеть? Ведь каждый в мире странник -

Пройдёт, зайдёт, и вновь оставит дом.

О всех ушедших грезит конопляник.

С широким месяцем над голубым прудом.

Стою один среди равнины голой,

А журавлей относит ветер в даль,

Я полон дум о юности весёлой,

Но ничего в прошедшем мне не жаль.

Не жаль мне лет, растраченных напрасно,

Не жаль души сиреневую цвет.

В саду горит костёр рябины красной,

Но никого не может он согреть.

Сергей Есенин.

Maqollar ma’nosini tushintirib bering, ularni yodlang.

Дом, как полная чаша.

Ел бы богач деньги, кабы убогий

его хлебом не кормил.

Есть в мошне, так будет и в квашне.

Есть чем звякнуть, так можно и крякнуть.

Ехал наживать, а пришлось проживать.

Живем не пышно, нигде не слышно.

Page 39: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

39

qo‘ltig‘ida

bajaradi

muhtojlikni

hurjun

11-topshiriq.

12-topshiriq.

Живем, как у Христа за пазухой

(то есть хорошо).

Жизнь все хуже, а воротник

(платье) все уже (иронич).

Золото не говорить, да много творит

За чужим добром не гоняйся с багром.

За чужим погонишься - свое потеряешь.

Изжил нужду, забыл и дружбу.

Из худого кармана и последний грош валится.

И с умом, да с пустой сумой, а и без ума,

да туга сума.

Кабы не кабы да не то,

были бы мы богаты давно.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Выступление, заключение, сделка, пожелание,

достижение, предмет, талант, обнова, слабость, лест-

ница.

2. Другой, ослепительный, передовой, народный,

властный, необходимый, важный, счастливый, оглу-

шительный.

3. Высказывать, сочинять, рассуждать, устано-

вить, показывать, благодарить, возникать, проживать,

посетить.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Освободитель, преступник, оборона, покупка,

невежество, прибыль, способность, возможность, сме-

лость, общительность.

2. Совместный, резвый, гладкий, крепкий, задор-

ный, быстрый, глубокий, терпеливый, почтенный,

довольный, человеческий.

3. Разделить, орать, накрыть, приобщить, лепить,

поднять, уставать, поработить, порицать, подняться.

Page 40: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

40

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

Dunyo mamlakatlari valutalari mavzusida yig‘ma

albom tayyorlang.

«Эрмитаж» mavzusida referet yozing.

«Жизнь и творчество Авиценны» mavzusida dialog

tuzing va sahnalashtiring.

«Экономическая глобализация» mavzusida hikoya

tuzing va gapirib bering.

Page 41: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

41

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Самостоятельная работа №7

O‘zbekiston sanoati tizimining grafologik tuzilmasini

chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Savollarga javob bering.

1. Что вы читаете сейчас, книгу или журнал? 2.

Что он пишет, письмо или упражнение? 3. Что вы

повторяли на уроке, текст или правило? 4. Что вы

купили в киоске, карандаш или ручку? 5. Что вы боль-

ше любите, оперу или балет?

2-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni qo‘llab savollar-

ga javob bering.

1. Что мы видим на улице? (автобус, трамвай, дом,

машина, станция метро). 2. Что вы читаете вечером?

(книга, газета или журнал). 3. Что слушают студенты в

Page 42: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

42

4-topshiriq.

актовом зале? (доклад, лекция, концерт, музыка). 4. Что

можно купить в киоске? (книга, газета, тетрадь, ручка,

карандаш, бумага). 5. Что можно купить в этом

магазине? (хлеб, мясо, сыр, колбаса, сахар, молоко,

рыба). 6. Что вы едите утром, (мясо, рыба или колбаса).

7. Что вы пьёте утром? (кофе, молоко или чай).

3-mashq. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarni ko‘plik

shaklida qo‘llab javob bering.

1. Вы знаете его брата? 2. Вы знаете его друга? 3.

Вы ждёте здесь товарища? 4. Он ждёт здесь Бориса? 5.

Вы видели сегодня преподавателя? 6. Вы хорошо

понимаете профессора? 7. Вы хорошо знаете Виктора?

8. Вы видели вчера Ибрагима?

4-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni qo‘llab savollar-

ga javob bering.

1. Что слушают студенты? (доклад, лекция, радио,

концерт, музыка, песня). 2. Что учит ваш товарищ?

(урок, текст, песня). 3. Что вы изучали в школе? (химия,

физика, математика, литература, биология, история,

география). 4. Что вы берёте на урок? (книга, учебник,

ручка, карандаш, словарь, тетрадь). 5. Кого слушают

студенты? (профессор, преподаватель, артист, поэт,

писатель). 6. Кого вы встречаете утром? (товарищ, друг,

преподаватель, Акмал и Шахноза). 7. Кого вы ждёте

здесь? (мать, отец, брат, сестра и друг).

Gaplarni tugating.

Namuna: Охотник … – охотник охотится.

1. Кузнец… 6. Снайпер…

2. Гончар … 7. Строитель…

3. Ткач … 8. Врач…

4. Сталеварь… 9. Повар…

5. Механик… 10. Сторож…

Page 43: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

43

5-topshiriq.

6-topshiriq.

chug‘urchiq

bolalari

patlar

dumsiz

ushlab oldi

tumshug‘i bilan

yulib oldi

tinchlandi

7-topshiriq.

Quyidagi fe’llarni tuslang.

Жить Думать

Говорить Подумать

Производить Сказать

Увидеть Зажечь

Возвратить Зажигать

Одеть

Matnni gapirib bering.

Скворцы-молодцы

Облюбовали скворцы нору в обрыве. Надёжное

место: ни сверху, ни снизу не подобраться. И от дождя

с ветром скворчата укрыты. Но вот беда – развелись в

норе птичьи блохи!

Скворцы – птички опрятные. Любят купаться,

чистить пёрышки. Даже скворчата, когда подрастут, в

гнезде не пачкают, а высовывают для этого из гнезда

свои куцые хвостишки.

Блохи кусали скворчат! Скворчата бились в

тесной норе, как рыбы в сачке. Один скворчонок даже

вывалился из гнезда, и его сцапал степной хорёк.

Но вот на краю обрыва загустела голубоватая

травка. Скворцы уже копошились в ней. Защемив тра-

винку клювом, они сердито трясли головой и упирались

ножками в землю. Скворцы выдирали траву!

С пучком травы в клюве скворцы залетали в нору

и выстилали своё гнездо. И тут насекомые начали выс-

какивать из гнезда. Да так, словно в гнезде пожар!

Скоро блох в гнезде не осталось. И скворчата

успокоились.

Matnni gapirib bering.

Приватизация

Приватизация – превращение объектов государст-

венной и местной (хокимиятов) собственности в част-

Page 44: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

44

ehtiyojlik

mulkdorlar

sinfi

8-topshiriq.

9-topshiriq.

10-topshiriq.

ную. Необходимость приватизации состоит прежде

всего в том, что без нее просто не может быть рыноч-

ной экономики, так как она создает класс собствен-

ников. После приватизации субъектами собственности

становятся как физические лица, так и юридические

лица.

Rus tiliga tarjima qiling.

She`riyat va proza

Har bir kishi proza (nasr)ni poeziya (nazm)dan

osonlik bilan ajratadi. Tashqi jihatdan ular bir-biridan nutq

tuzilishiga ko‘ra farqlanadi. Ichki jihatdan she`riy nutq

prozadan o‘z ohangdorligi, ritmik qurilishi bilan ajralib

turadi.

Soat bir maromda chiqillab turadi, inson yuragining

zarbi ham bir xil tarzda urib turadi. Shundan ritm hosil

bo‘ladi. Bu xususiyat she`riy nutqqa ham xosdir. Ritm –

she`riy nutqning bosh belgisi. She`r bir-biriga teng bo‘-

laklar va teng satrlarga bo‘lingan, demak ma`lum o‘lchovli

nutqdir. Misradagi bo‘g‘inlar soni, turoqlar tartibining

muttasil takrorlanishidan ritm yuzaga keladi. Misra oxiri-

dagi ohangdosh so‘zlar yoki harflar, ya`ni qofiya va radiflar

ham she`rdagi ritmni, ohangni yuzaga chiqarishda ishtirok

etadi. She`riy nutqni o‘lchaydigan tarozini – mezonni vazn

deymiz. Bo‘g‘inlar sonining muttasil takrorlanishi natijasi-

da ritm hosil qiluvchi sistemani barmoq vazni deb ataymiz.

Bo‘g‘inlarning cho‘ziq va qisqaligi bir miqdorda kelib,

muayyan tartibda guruhlanib takrorlanishidan aruz vazni

hosil bo‘ladi.

O‘zbekistonning yengil sanoati haqida axborot tayyor-

lang va gapirib bering.

She`rni yodlab, aytib bering.

Письмо матери

Ты жива ещё, моя старушка?

Жив и я. Привет тебе, привет!

Page 45: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

45

oqadi

sog‘indi

kiyim turi

kabak, oshxona

valdirash

zerikishdan

uyg‘otma

yo‘qotishni

11-topshiriq.

gunoh emas

ehtiyojlikdan

Пусть струится над твоей избушкой

Тот вечерний несказанный свет.

Пишут мне, что ты, тая тревогу,

Загрустила шибко обо мне.

Что ты часто ходишь на дорогу.

В старомодном ветхом шушуне.

И тебе в вечернем синем мраке.

Часто видится одно и то ж –

Будто кто-то мне в кабацкой драке.

Саданул под сердце финский нож.

Ничего, родная! Успокойся.

Это только тягостная бредь.

Не такой уж горький я пропойца,

Чтоб, тебя не видя, умереть.

Я по-прежнему такой же нежный

И мечтаю только лишь о том,

Чтоб скорее от тоски мятежной

Воротиться в низенький наш дом.

Я вернусь, когда раскинет ветви

По-весеннему наш белый сад.

Только ты меня уж на рассвете

Не буди, как восемь лет назад.

Не буди того, что отмечталось,

Не волнуй того, что не сбылось, -

Слишком раннюю утрату и усталость

Испытать мне в жизни привелось.

Сергей Есенин.

Maqollar ma’nosini tushuntirib bering, ularni yodlang.

Атамaны едят лимоны, а мы,

молодцы, едим огурцы.

Беднее всех бед, когда денег нет.

Бедному да вору – всякая одежда в пору.

Бедность не грех, а приводит в посмех.

Бедность не порок.

Бедность плачет, а богатство скачет.

Бедный в нужде – что жаба в луже.

Беднякам Питер бока вытер.

Page 46: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

46

tegirmonchi

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

Без денег – везде худенек.

Без денег сон крепче.

Богат, да крив; беден, да прям.

Богат, как церковная крыса.

Богат мельник шумом.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Опоздание, бедность,следствие, собеседник,

красноречие, поле, слово, известность. 2. Лишний, убогий, высокий, творческий, хитрый,

значительный, ценный, умелый, официальный, настой-

чивый, непонятный.

3. Показаться, предпочитать, доверять, одобрять,

определять, вынуждать, предполагать, отмечать, при-

грозить, чувствовать.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Друг, шахтёр, поток, отдых, объединение,

отток, начало, отношение, манера, одежда, поведение,

выбор, будни, великан, трудолюбие.

2. Элегантный, недовольный, выразительный, от-

рицательный, дурной, хмурый, улыбчивый, основной.

3. Входить, располагать, проявлять, ненавидеть,

совершать, способствовать, мыслить, осознавать, вре-

дить,будить, опровергнуть, огорчить.

«Банки Узбекистана» mavzusida yig‘ma albom tay-

yorlang.

«Города России» mavzusida referat yozing.

«Хлопок - национальное богатство» mavzusida dialog

tuzing va sahnalashtiring.

Page 47: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

47

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Самостоятельная работа №8

Rossiya davlat – ma`muriy hududiy bo‘linish tizimining

grafologik tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gap tuzing va uni gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Namunaga qarab mashqlarni bajaring.

Namuna: Я иду… кабинет, декан

Я иду в кабинет к декану.

1. Я иду … поликлиника, врач

2. Вчера Хабибуло ходил … общежитие, его друг

3. Летом студенты ездили … дом, свои родители

4. После урока мы ходили … лаборатория,

наш профессор

5. Вечером я пойду … комната №14,

мой сосед

6. После экзамена она поедет … . Коканд, её мать

7. Каждое воскресенье он

ездит … .

кишлак, сестра

8. В субботу я ездил … . Национальный университет,

знакомые студенты

Page 48: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

48

4-topshiriq.

2-mashq. Savollarga javob bering.

1. К кому он идёт сейчас? 2. К кому идёт эта

девушка? 3. К кому вы ходили вчера? 4. К кому вы

пойдёте вечером? 5. К кому вы поедете в субботу? 6. К

кому вы поедете летом? 7. К кому Нодира поедет летом

в кишлак?

3-mashq. Namunaga qarab mashqlarni bajaring.

Namuna: Здесь живёт мой дядя. Я иду … .

Здесь живёт мой дядя. Я иду к нему.

1. Это наша студентка Нигора. … приехал её

брат. 2. Я иду к преподавателю. Я обещал прийти … в

3 часа. 3. Одна наша студентка лежит в больнице. Мы

часто ходим … . 4. Друзья пригласили меня на концерт.

Я пойду … в субботу вечером. 5. Мы пригла-сили

нашего преподавателя. Завтра он придёт … в гости.

4-mashq. Nuqtalar o‘rniga подошёл, подъехал

fe’llarini qo‘yib ko‘chiring.

1. Студент … к двери. 2. Девушка … к окну. 3.

Машина … к дому. 4. Мы … к автобусной остановке. 5.

Такси … к вокзалу. 6. Человек … к милиционеру. 7.

Велосипедист … к магазину.

Gaplarni tugating.

Namuna: Змей изучает … .

Змей изучает серпантолог.

1. Птиц изучает … .

2. Паразитов изучает … .

3. Океан изучает … .

4. Древние памятники изучает …

5. Природу землетрясений исследует … .

6. Звездное небо исследует … .

7. Погоду исследует … .

8. Подземные пещеры исследует … .

9. Подземные полезные ископаемые исследует … .

10. Вулканы исследует … .

Page 49: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

49

5-topshiriq.

tushunmasdan

tortib

o‘pirilish

kesdi

savalardi

6-topshiriq.

kiritmalarda

joylashtirish

kafolatlaydi

Matnni aytib bering.

Мужество

Ночь была тиха. Весь лагерь спал. И вдруг – точно

взорвался застоявшийся, душный воздух. Точно

вдребезги разлетелось небо.

Раскатистый удар обрушился прямо на палатки, на

головы спящих людей. Они проснулись все сразу,

ничего не соображая, в темноте наталкиваясь друг на

друга. Порыв ветра пронёсся над лагерем, отдёргивая

пологи палаток. И в просвете входов все увидели, как,

треснув, действительно раскалывалось небо по изви-

листой кривой. И тотчас услышали грохот обвала.

Снова загрохотал гром. Ослепительная голубо-

вато-белая молния прорезала небо и уткнулась острым

концом в землю.

Когда гром затих, все облегчённо перевели

дыхание.

Но это было только начало. Только пробные,

перед настоящей игрой, удары. Природа разыгралась

всерьёз. Синие прорези молнии непрерывно полосовали

небо, бросая мимолётные отблески на деревья, на серые

грибы палаток, на мечущиеся фигуры полуголых

людей. И вслед за каждым взмахом молний следовало

оглушающее сотрясение воздуха, заставлявшее приги-

бать головы и съёживаться, чтобы не раздавило, не

опрокинуло навзничь.

Matnni aytib bering.

Инвестиционные банки (в Великобритании –

эмиссионные дома, во Франции – деловые банки)

специализируются на эмиссионно-учредительных

операциях. Предприятия от государства, нуждающихся в

долгосрочных вложениях и прибегающих к выпуску

акций и облигаций, инвестиционные банки берут на

себя определение размера, условий, срока эмиссии,

выбор типа ценных бумаг, а также обязанности по их

размещению и организации вторичного обращения.

Учреждения этого типа гарантируют покупку

Page 50: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

50

7-topshiriq.

8-topshiriq.

9-topshiriq.

mojaro qilmoq

выпущенных ценных бумаг, приобретая и продавая их

за свой счет или организуя для этого банковские

синдикаты. Хотя доля инвестиционных банков в

активах кредитной системы сравнительно невелика,

они благодаря их информированности и

учредительским связям играют в экономике

важнейшую роль.

Rus tiliga tarjima qiling.

Qobiliyat va iste’dod

Qobiliyat – har bir insonga tabiat in’om etadigan eng

ajoyib sovg‘a. Ba’zilarga ko‘proq, boshqalarga kamroq nasib

etishi mumkin. Uchinchi xil toifadagi odam esa uzoq vaqt

davomida o‘zida hech qanday qobiliyat yo‘q, deb hisoblab

keladi va tasodifan bir kuni o‘zida nihoyatda ajoyib xislatlar

borligini payqaydi. Masalan, unda ixtirochilik fazilati

namoyon bo‘ladi yoki rasm chizish, she’r yozishga qobiliyat

borligi aniqlanadi.

Iste’dod degani nima? Bu biror narsaga, masalan,

musiqaga, adabiy ijodga, rassomchilikka bo‘lgan juda katta

qobiliyatdir.

Lekin fakat musiqachi, shoir yoki rassomgina iste’dodli

bo‘lib qolmay, balki har bir soha xodimlari orasida ham

qobiliyatli va iste’dodli kishilar bor.

Mehnat va bilim bilan qobiliyatni juda yaxshi

rivojlantirish mumkin. «Iste’dod – bu ulkan mehnat», deb

bejiz aytilmaydi.

Rossiya kosmik sanoati haqida ma`lumot tayyorlab

gapirib bering.

She`rni yodlang.

Заметался пожар голубой,

Позабылись родимые дали.

В первый раз я запел про любовь,

В первый раз отрекаюсь скандалить.

Page 51: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

51

qarovsiz

o‘ch

boysunuvchan

voz kechaman

10-topshiriq.

tushunmaydi

aqli bilan

buqa

qopqoq

Был я весь – как запущенный сад,

Был на женщин и зелие падкий.

Разонравилось, пить и плясать,

И терять свою жизнь без оглядки.

Мне бы только смотреть на тебя,

Видеть глаз злато-карий омут,

И чтоб, прошлое не любя.

Ты уйти не смогла к другому.

Поступь нежная, лёгкий стан, -

Если б знала ты сердцем упорным,

Как умеет любить хулиган,

Как умеет он быть покорным.

Я б навеки забыл кабаки

И стихи бы писать забросил,

Только б тонкой касаться руки.

И волос твоих цветом в осень.

Я б навеки пошёл за тобой

Хоть в свои, хоть в чужие дали.

В первый раз я запел про любовь,

В первый раз отрекаюсь скандалить.

Maqollar ma`nosini tushunturing. Ularni yodlang.

Богат Мирошка, а животов – собака да кошка.

Богатому как хочется, а бедному как можется.

Богатому не спится, богатый вора боится.

Богатому сладко естся, да плохо спится.

Богатство – вода: пришла и ушла.

Богатый бедного не разумеет.

Богатый и в будни пирует, а бедный и в

праздник горюет.

Богатый с рублем, а бедный со лбом.

Богатый – что бык рогатый: в тесные ворота не лезет.

Брюхо-то есть, да нечего будет.

Был бы бык, а мясо будет.

Был бы горшок да было бы в горшке,

а покрышка найдется.

Page 52: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

52

11-topshiriq.

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

Был бы хлеб, а зубы сыщутся.

Были бы побрякунчики, будут и поплясунчики.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Работник, население, недвижимость, продажа,

участок, суша, медведь, говор.

2. Утренний, недавний, одинокий, маленький,

главный, круглый, решительный, культурный, громкий,

интеллектуальный.

3. Происходить, грузить, стремится, сообщить,

пригласить, подумать, сыграть, отдыхать, рисовать.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Высота, холод, мороз, день, центр, мучение,

мот, меток.

2. Благородный, мужественный, родной,

порывистый, исключительный, обильный, слабый,

защитный, прибыльный, королевский.

3. Разрушить, связать, изчезнуть, проиграть,

закончить, мирить, надеяться, проматать.

«Экономика Узбекистана» mavzusida yig‘ma albom

tayyorlang.

«Поэзия С.Есенина» mavzusida referat yozing.

«Узбекистан и Евразийский союз» mavzusida dialog

tuzing va sahnalashtiring.

«Культура человека» mavzusida hikoya tuzing va

aytib bering.

Page 53: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

53

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Самостоятельная работа №9

O‘zbekiston budjet tizimining grafologik tuzilma-

sini chizing.

Rasmlarga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. O‘ng tamondagi so‘zlarni to‘g‘ri shaklda

yozib, savollarga javob bering.

1. От кого вы получаете деньги? родители,

старший брат

2. От кого ты получил вчера

письмо?

мой старый

друг

3. От кого вы узнали об

спектакле?

один студент

4. От кого вы услышали эту

новость?

мой сосед

5. От кого вы давно не получали

писем?

моя старшая

сестра

Page 54: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

54

2-mashq. Savollarga javob bering.

Namuna: - Откуда вы получили

посылку?

дом, мои

родители

- Я получил посылку из дома,

от своих родителей.

1. Откуда вы получаете письма? Ливан, мой стар-

ший брат; мои

друзья Самарканд,

2. Откуда получает письма мой

друг?

Бухара родители;

Рига, старшая сестра

3. Откуда приехала ваша сестра? Термез, её подруга

4. Откуда вы идёте? институт, знакомый

студент

5. Откуда она вернулась летом? кишлак, его родители

3-mashq. Savollarga javob bering.

Namuna: - У кого вы были вчера? мой старший

брат

- Вчера я был у своего старшего брата.

1. У кого вы были воскресенье? мой старый друг

2. У кого был ваш товарищ? наш профессор

3. У кого была ваша сестра вчера? её подруга

4. У кого вы были в воскресенье? мой старший брат

5. У кого вы взяли эту книгу? наш преподаватель

6. У кого вы взяли этот словарь? мой товарищ

4- mashq. Mashqlarni bajaring.

Namuna: Азиз был в Москве. Где был Азиз?

Азиз был у друга. У кого был Азиз?

1. Вчера я был в поликлинике. Вчера я был у врача.

2. Летом мы жили кишлаке. Летом мы жили у родите-

лей. 3. Он взял эту книгу в библиотеке. Он взял эту

книгу у друга. 4. Его брат был в школе. Его брат был у

нашего старого учителя. 5. Вчера мой друг занимался в

лаборатории. Вчера мой друг был у профессора.

Page 55: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

55

4-topshiriq.

ko‘p

saqlandi

tabiiy

takomil emas

harakatlar

teshik

jarchi

5-mashq. Gaplarni tugating.

Namuna: Собака … -Собака лает.

1. Корова … . 6. Ворона … .

2. Конь … . 7. Соловей … .

3. Лев … . 8. Петух … .

4. Волк … . 9. Курица … .

5. Кошка … . 10. Осел … .

6-mashq. Я, ты, он, она, мы, они, мой, свой, наш

olmoshlarni turlang.

Matnni gapirib bering.

Невозможно представить себе жизнь

современного человечества без часов. Недаром над

изобретением и созданием их трудилось множество

людей. Мало существует на свете механизмов, на

которые было потрачено столько сил, знаний, поисков

и остроумия, сколько на часы.

Совершенно естественно, что наши предки для

измерения промежутков времени впервые использовали

Солнце, разделяющее сутки на день и ночь.

… Однако солнечные часы были очень

несовершенны. Они, естественно, не показывали время

ночью, в дождь или при облачной погоде. Пришлось

искать другие. Решили измерять время с помощью

воды. Первые такие попытки были сделаны в Азии и на

Востоке. В Ассирии за 600 лет до нашей эры уже

существовали водяные часы. Это был цилиндрический

сосуд с маленьким отверстием на дне. Сосуд

наполняли при восходе солнца. Когда выливалась вся

вода, глашатай провозглашал новый промежуток

времени и заливал следующую порцию воды – и так

шесть раз в сутки. В то время день и ночь делили на

шесть частей. Потом эти часы усовершенствовали,

соединив несколько сосудов вместе. Вода теперь

поступала из верхнего сосуда в нижний. По высоте

воды и судили о времени. Кстати, еще и сейчас говорят

о «течении» времени.

Page 56: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

56

5-topshiriq.

xususiyatidan

mulk

6-topshiriq.

Matnni gapirib bering.

Приватизация

Слово «приватизация» в переводе с английского

обозначает передачу продажу государственной

собственности в частные руки. Характер приватизации

в каждый стране зависит от особенностей социально-

экономического строя.

Особенностью социально-экономического строя

стран СНГ была государственная собственность на

средства производства. Поэтому приватизация в нашей

стране означает замену государственной собственности

акционерной, коллективной, арендной и частной

формами собственности.

Rus tiliga tarjima qiling.

Forobiyning falsafa, mantiq, matematika, fizika,

kimyo, tibbiyot, tabiat hodisalari, tilshunoslik, she`riyat,

notiqlik san`ati, axloq, ta`lim-tarbiya va boshqa sohalarga

oid asarlari keyinchalik boshqa tillarga tarjima qilinib,

dunyoga keng tarqalgan.

Forobiy fanlarning inson amaliy faoliyati uchun

xizmat etishi lozimligini ta`kidlagan edi. Yulduzlar

haqidagi kitobida osmon jismlari bilan yerdagi hodisalar

o‘rtasidagi tabiiy bog‘lanishlarni, masalan, Quyosh issiqligi

ta`siridagi bug‘lanishlar bulut va yomg‘ir paydo bo‘lishiga

sababligini, Oy tutilishi Yerning Quyosh bilan Oy o‘rtasiga

tushib qolishiga bog‘liqligini ko‘rsatgan. Bu kabi hodisalar

sababini izohlab berish bilan u osmon jismlariga qarab «fol

ochuvchilar» - astrologlarni fosh qildi.

Forobiy 160 dan ortiq asar yaratdi. Lekin bizga 40 ga

yaqini yetib kelgan, xolos. Forobiy kamtar va kamsuqum

inson bo‘lib, g‘aribona kun kechirgan, asosan ilm bilan

shug‘ullangan. U saroy olimi bo‘lishni istamagan, oddiy

hayotni afzal bilgan. Umrining oxirlarida Misrga borgan,

so‘ng Damashqda yashab, o‘sha yerda vafot etgan.

Page 57: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

57

7-topshiriq.

yopindi

pahmoq

qor

parchalari

8-topshiriq.

yechilgan

haq

qarindosh

She`rni yodlang.

Берёза

Белая берёза

Под моим окном

Принакрылась снегом,

Точно серебром.

На пушистых ветках

Снежною каймой

Распустились кисти

Белой бахромой.

И стоит берёза

В сонной тишине

И блистят снежинки

В снежной бахроме

Сергей Есенин.

Maqollar ma`nosini tushuntirib bering va ularni yod-

lang.

Нужда – хороший советчик в беде.

Один слеп от голода, другой – от золота.

Одна нога обута, другая разута, а если бы третья

была,

не знаю, как бы пошла.

От трудов праведных не нажить палат каменных

(устар).

О чем тому тужить, кому есть чем жить?

Поклонишься и кошке в ножки.

Привяжется сума - откажется и родня.

Про нужду закон не писан.

Разума много, да денег нет.

Раньше песик корку жрал, нынче моське сливки

жидки.

Page 58: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

58

9-topshiriq.

10-topshiriq.

11-topshiriq.

12-topshiriq.

13-topshiriq.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Дом, посуда, страна, земля, вещи, успех,

богатство, разлука, дыра.

2. Большой, красный, сильный, тайный,

преданный, далёкий, деловой, хороший, трудный.

3. Бегать, нажимать, выводить, рубить, продать,

готовить, смотреть, верить, участвовать, обвинить,

вырастить.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Здоровье, удача, роскошь, возбуждение, враг,

оптимист.

2. Богатый, праздный, веселый, жадный,

бездарный, открытый, верный, слепой, лицемерный.

3. Находить, дружить, ворчать, включать, терпеть,

кричать, спать, ночевать, опьянеть, обвинять,

утяжелеть.

Rossiya oziq-ovqat sanoati haqida yig‘ma albom

tayyorlang.

«Третьяковская галерея» mavzusida referat yozing.

«Причины повышения и падения цен» mavzusida

dialog tuzing va sahnalashtiring.

Page 59: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

59

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Самостоятельная работа №10

O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi tizimining grafologik

tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. O‘ng tomondagi so‘zlarni to‘g‘ri

shakllarga qo‘yib savollarga javob bering.

1. Какой дом вы видите? большой

серый

2. Какой фильм вы смотрели вчера? новый

3. Какую газету читает Акбар? сегодняшняя

4. Какую девушку вы ждёте? знакомая

5. Какого студента вы встретили

утром?

новый

6. Какого друга вы пригласили хороший,

Page 60: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

60

4-topshiriq.

домой? старый

7. Какого человека вы встретили в

театре?

высокий,

молодой

2-mashq. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarni o‘zgartirib

k`ochiring.

1. Он купил белый костюм. 2. Я читаю

интересный роман. 3. Он получил большое письмо. 4.

Она купила красивое платье. 5. В автобусе ты встретил

знакомого преподавателя. 6. Я не видел младшего

брата. 7. На вечере они встретили знакомую девушку. 8.

Он читает вечернюю газету.

3-mashq. Ko‘chiring. Savollarga javob bering.

1. Они видели этот фильм? 2. Они читали этот

журнал? 3. Вы читали это письмо? 4. Вы знаете это

слово? 5. Вы читали эту книгу? 6. Вы слышали эту

новость? 7. Вы знаете мой адрес? 8. Вы читали моё

письмо? 9. Вы брали мою книгу? 10. Вы знаете наш

город? 11. Вы видели наше общежитие? 12. Вы видели

нашу библиотеку?

4-mashq. Ko‘chiring. Savollarga javob bering.

1. Вы знаете эту девушку? 2. Вы давно знаете эту

соседку? 3. Вы знаете этого банкира? 4. Вы видели

этого студента? 5. Вы любите этого артиста? 6. Вы

помните мою сестру? 7. Вы знаете моего друга? 8. Вы

видели сегодня нашего преподавателя? 9. Вы знаете

нашу преподавательницу?

Gaplarni tugating.

Namuna: Ухаживает за скотом … .

Ухаживает за скотом скотник.

1. Ухаживает за свиньями … .

2. Пасет овец … .

3. Пасет табун лошадей … .

Page 61: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

61

5-topshiriq.

omil

samarali

moyillik

tasdiqlashadi

6-topshiriq.

4. Доит коров … .

5. Стрижет овец … .

6. Подковывает коней … .

7. Лечит животных … .

8. Режет скот … .

9. Ухаживает за курами … .

10. Ухаживает за телятами … .

Matnni gapirib bering.

Большая социальная проблема

Профессиональная ориентация, подготовка к

выбору профессии – важный фактор эффективной

помощи молодёжи и рационального использования

трудовых ресурсов.

Миллиарды рублей тратит наше государство на

народное образование, на производственное обучение

молодёжи. Насколько эффективно используются эти

огромные средства? Как помогает школа развитию

производства, науки, культуры? Насколько подготов-

лены юноши и девушки к труду?

Современная наука помогает определить

профессиональные склонности человека и пригодность

его к той или иной работе.

В XVII веке было 250 разных профессий. Теперь

только в промышленности и строительстве их

насчитывается более трёх тысяч. А сколько их в

сельском хозяйстве, на транспорте, в сфере

умственного труда? Специалисты утверждают, что

сейчас в мире существует более 40 тысяч различных

профессий.

Matnni gapirib bering.

Современная банковская система:

сущность и структура

Банк – финансовое предприятие, которое

сосредотачивает временно свободные денежные

средства (вклады), предоставляет их во временное

пользование в виде кредитов (займов, ссуд),

Page 62: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

62

ishlatish

to‘lovlarda

tartiblashtiradi

doirasida

tijorat

7-topshiriq.

8-topshiriq.

9-topshiriq.

yaltirash

посредничает во взаимных платежах и расчетах между

предприятиями, учреждениями или отдельными

лицами, регулирует денежное обращение в стране,

включая выпуск (эмиссию) новых денег.

Банковская система – совокупность различных

видов национальных банков и кредитных учреждений,

действующих в рамках общего денежно-кредитного

механизма. Включает Центральный банк, сеть

коммерческих банков и других кредитно-расчетных

центров. Центральный банк проводит государствен-

ную эмиссионную и валютную политику, является

ядром резервной системы. Коммерческие банки

осуществляют все виды банковских операций.

Rus tiliga tarjima qiling.

Xorazmiy asli Xorazmda (Xivada) tug‘ildi.

Yoshligidanoq ilm-fanga qiziqdi. Qunt bilan arab, fors, hind

va yunon tillarini o‘rgandi, bu tillardagi kitoblarni mutolaa

qildi. Donishmand sifatida tanilgach, 9-asr boshlarida o‘sha

davrning katta ilmiy va madaniy markazi hisoblangan

Bog‘dodga taklif qilindi. Bu yerda Xorazmiy saroyda

ishlab, barakali ijod qilish bilan birga Sharqning dastlabki

akademiyasi «Donolar uyi»da faol ishtirok etdi. Xorazmiy

o‘z ilmiy faoliyatini o‘sha davrdagi tabiiy fanlarni

rivojlantirish, tabiatni o‘rganish va dunyoni tajriba yo‘li

bilan bilish va boshqa masalalarga qaratdi.

Rossiya qishloq xo‘jaligi haqida ma`lumot top`lab

gapirib bering.

She`rni yodlang.

Названья зим

У зим бывают имена.

Одна из них звалась Наталья.

И было в ней мерцанье, тайна,

И холод, и голубизна.

Еленою звалась зима,

Page 63: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

63

jinni bo‘lmoq

10-topshiriq.

tenglash-

maysan

qoziq

11-topshiriq.

И Марфою, и Катериной.

И я порою зимней, длинной

Влюблялся и сходил с ума.

И были дни, и падал снег,

Как тёплый пух зимы туманной…

А эту зиму звали Анной,

Она была прекрасней всех.

Maqollarning mazmunini tushuntiring, ularni yodlang.

Рожей неказист, да мешком харчист.

С голого - что с мертвого:

ничего не возьмешь.

С сумой да с клюкой не потягаешься.

С сумой ходить - не хороводы водить.

Станешь ворожить, когда нечего

на зуб положить.

Тот и мудрен, у кого карман ядрен.

Три кола вбито да небом покрыто.

Тришкин кафтан.

Ты ну, я ну, а выехать не на чем.

У богатого сто рублей лежит,

а у бедного остальной бежит.

У кого ничего, а у нас столько же.

У него денег куры не клюют.

У рака мощь в клешне, у богатого - в мошне.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Приём, месторождение, гостиница, компания,

сторона, население, выигрыш, пролог.

2. Грустный, настоящий, решительный,

очевидный, действительный, верный, собственный,

разный, трудный.

3. Соблюдать, общаться, присутствовать, хозяйни-

чать, рекомендовать, уважать, сожалеть, принимать,

выражать, позволить.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

Page 64: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

64

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

1. Женщина, хозяин, встреча, участок, продажа,

прежде, признание, прилив, прогресс.

2. Краткий, разный, переходный, выгодный,

расстроенный, отличительный, безопасный, обычный,

умелый, продольный, пресный.

3. Соблюдать, уважать, одеваться, начищать,

застегивать, рекомендовать, благословить, придвинуть,

причаливать, приземистый.

«Времена года» mavzusida yig‘ma albom tayyorlang.

«Ипотечный банк» mavzusida referat yozing.

«Как я приватизировал квартиру» mavzusida dialog

tuzing va sahnalashtiring.

«Экология и человек» mavzusida hikoya tuzing.

Самостоятельная работа №11

Page 65: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

65

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Tibbiyot tizimining grafologik tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gap tuzing va uni gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Qavs ichidagi so‘z birikmalarini qo‘llab

savollarga javob bering.

1. Кому мать купила подарок? (её младшая дочь).

2. Кому вы подарили сумку? (моя старшая сестра). 3.

Кому вы помогаете изучать русский язык? (один новый

студент). 4. Кому вы обещали дать интересную книгу?

(мой друг Виктор). 5. Кому врач не разрешает курить?

(этот больной студент). 6. Кому вы советуете

посмотреть этот фильм? (мои знакомые). 7. Кому вы

сообщили эту новость? (мои близкие друзья).

2-mashq. Savollarga javob bering.

Page 66: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

66

4-topshiriq.

Namuna: Профессор помогает молодому учёному.

Какому учёному помогает профессор?

1. Я написал письмо своему старому другу. 2.

Врач сделал операцию больной девочке. 3. Я хочу

послать письмо старшему брату. 4. Азиз посылает

детские книги своей младшей сестре. 5. Студенты

показали университет иностранным гостям. 6. Мать

показала сына опытным врачам. 7. Я передаю привет

своим школьным друзьям.

3-mashq. O‘ng tomonda berilgan sо`zlarni to‘g‘ri

qo‘llab, savollarga javob bering.

1. Кого вы спросили об экзаменах?

Кому вы сказали об экзаменах?

наш декан

2. Кого вы пригласили на вечер?

Кому вы дали билет на вечер?

мой старый

друг

3. Кого вы попросили купить билеты

в театр?

Кому вы обещали купить билеты в

театр?

знакомый

студент

4. Кого вы поблагодарили за книгу?

Кому вы сказали «спасибо» за

книгу?

наш

библиотекарь

5. Кого вы спросили, где находится

университет?

Кому вы объяснили, где находится

университет?

один незнако-

мый человек

Gaplarni tugating.

Namuna: Лампочка …

Лампочка светит.

1. Насос … . 5. Ножницы … .

2. Ключ … . 6. Телевизор … .

3. Нож … . 7. Утюг .. .

Page 67: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

67

5-topshiriq.

6-topshiriq.

havf ostida

sut

emizuvchilar

atigi

yashayotgan

4. Мотор … . 8. Светофор … .

So‘zlarni rus tiliga tarjima qiling.

Namuna: Yapaloq - плоский.

Oysimon - Noksimon -

Yarimoysimon - Cho‘zinchoq -

Dumaloq - Botiq -

Naysimon -

Matnni gapirib bering.

Красная книга

Международный союз охраны природных ресур-

сов учредил «Красную книгу». Виднейшие ученые-

натуралисты разных стран заносят в нее те виды

животных, которые находятся под угрозой уничтожения

или нуждаются в охране.

Ученые подсчитали: по естественным причинам

вымерло только 25% млекопитающих и 24% птиц,

остальные были истреблены. Навсегда исчезли с нашей

планеты морская или стеллерова корова, дикий тур.

Бизоны остались только в заповедниках.

Массами уничтожаются носороги. В опасности

жизнь кенгуру: в Австралии она уже взята под охрану

закона. Белых цапель осталось всего-навсего около 30.

Очень длинен этот печальный список…

В «Красную книгу» занесены леопард, северный

олень, белый медведь, уссурийский тигр, каракал,

снежный барс, гепард, кулан, джейран и другие живот-

ные, а также некоторые виды птиц, в том числе белый и

черный журавль, дальневосточный аист.

Полное уничтожение сейчас угрожает примерно

600 видам животных, обитающих на Земном шаре.

Если не принять меры, они исчезнут в ближайшие три

десятилетия.

Matnni gapirib bering.

Page 68: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

68

7-topshiriq.

qisman

muomalada

tartiblashtirish

xizmat

ko‘rsatish

8-topshiriq.

Центральный (эмиссионный) банк в

большинстве стран принадлежит государству. Но даже

если государство формально не владеет его капиталом

(США, Италия, Швейцария) или владеет частично

(Бельгия - 50%, Япония - 55%), центральный банк

выполняет функции государственного органа. Цен-

тральный банк обладает монопольным правом на

выпуск в обращение (эмиссию) банкнот - основной

составляющей налично-денежной массы. Он хранит

официальные золотовалютные резервы, проводит

государственную политику, регулируя кредитно-

денежную сферу и валютные отношения. Центральный

банк участвует в управлении государственным долгом

и осуществляет кассово-расчетное обслуживание

бюджета государства.

Rus tiliga tarjima qiling.

Ulug‘ rus yozuvchisi Lev Tolstoyning kitoblarini

butun dunyoda kishilar katta qiziqish bilan o‘qiydilar.

Ajablanarli tomoni shundaki, qanday qilib bir odam o‘z

asarlarida butun bir asr voqealarini ko‘rsata oldi hamda turli

kishilar-dehqon, pomeshchik, sarkarda, yosh qiz,

o‘smirning fikr-o‘ylari va qalbining eng nozik torlari haqida

hikoya qila oldi. Buning uchun Lev Nikolayevich Tolstoy

hayoti kabi bir necha huddi shunday uzoq hayot kechirish

lozimday tuyuladi.

L.N.Tolstoy shu familiyadagi qadimgi rus avlodiga

mansub bo‘lgan. Uning ajdodlaridan P.A. Tolstoy Pyotr I

ning safdoshi edi. Lev Nikolayevich Aleksandr Sergeyevich

Pushkin bilan qarindosh bo‘lgan: buyuk shoirning va Lev

Nikolayevich Tolstoy onasining katta buvilari opa-singil

bo‘lishgan.

Rossiyaning iqlimiy shart-shroiti haqida ma`lumot

Page 69: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

69

9-topshiriq.

10-topshiriq.

duragay

yetilmagan

11-topshiriq.

ko‘shk

quyuq

sahiyroq

12-topshiriq.

tayyorlang va gapirib bering.

She`rni yodlang.

Стихи о разнице вкусов

Лошадь сказала взглянув на верблюда:

«Какая гигантская лошадь-ублюдок».

Верблюд же вскричал: «Да лошадь разве ты?!

Ты просто-напроста - верблюд недоразвитый».

И знал лишь бог седобородый, что это -

животные разной породы.

Maqollarning mazmunini tushuntiring, ularni yodlang.

Хлеба ни куска, так и в горле тоска.

Хлеба ни куска, так и в тереме тоска;

а хлеба край,

так и под елью рай.

Хлеб на стол, так и стол - престол;

а хлеба ни куска,

так и стол - доска.

Хлеб с водою да пирог с лихвою.

Худая честь (что за честь), коли нечего есть.

Худо жить тому, у кого нет ничего в дому.

Часом густо, а часом и пусто.

Часом с квасом, а порою с водою.

Чем беднее, тем щедрее.

Чем богаты, тем и рады.

Щеголь Ивашка: что ни год, то рубашка.

Эх ты, голь перекатная!

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Снижение, стоимость, качество, обслуживание,

продолжение, отличие, комфорт, заключение.

2. Готовый, надёжный, желанный, продуктивный,

намеренный.

3. Разрабатывать, уплачивать, учитывать, пред-

Page 70: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

70

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

принимать, приступать, производить, уделять, дарить,

заменять, превратиться.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Выкуп, подход, торговля, критерий, казна,

наличие.

2. Привлечённый, специфический, лишний, надо-

едливый, масивный, кризисный, серьёзный.

3. Будить, вертеть, гнать, держать, шуметь, видеть,

зависеть.

«Великие учёные Европы» mavzusida yig‘ma albom

tayyorlang.

«Единое экономическое пространство» mavzusida

referat yozing.

«Экономика и нефтедоллары» mavzusida dialog tay-

yorlang va sahnalashtiring.

Самостоятельная работа №12

Page 71: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

71

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Jahon iqtisodiyoti tizimining grafologik tuzilmasini

chizing.

Rasmga qarab gap tuzing va uni gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Savollar tuzing.

Namuna: Шахруху двадцать два года.

Сколько лет Шахруху?

1. Хабибу двадцать лет. 2. Моему брату

семнадцать лет. 3. Малике двадцать четыре года. 4.

Её сестре двадцать один год. 5. Этому студенту

восемнадцать лет. 6. Этому человеку тридцать лет. 7.

Мне двадцать три года. 8. Моей сестре одиннадцать

лет. 9. Моей матери сорок пять лет. 10. Моему отцу

пятьдесят два года. 11. Моему младшему брату

двенадцать лет.

2-mashq. Savollarga javob bering.

Page 72: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

72

4-topshiriq.

1. Сколько ему лет? 2. Сколько лет вашему другу?

3. Сколько лет вашей маме? 4. Сколько лет вашему

отцу? 5. Сколько лет этой девушке? 6. Сколько лет

этому мальчику? 7. Сколько лет вашему младшему

брату? 8. Сколько лет этому человеку? 9. Сколько лет

этой девочке?

3-mashq. Savollarga javob bering.

1. Сколько вам было лет, когда вы окончили

лицей? 2. Сколько вам было лет, когда вы поступили в

университет? 3. Сколько вам было лет, когда вы

научились читать? 4. Сколько вам было лет, когда вы

начали изучать русский язык? 5. Сколько вам будет лет,

когда вы окончите университет? 6. Сколько лет будет

вашему другу, когда он окончит университет?

4-mashq. O‘ng tomondagi so‘zlarni to‘g‘ri shaklda

nuqtalar o‘rniga qo‘ying.

1. … семнадцать лет. мой друг

2. … двадцать три года. этот студент

3. … двадцать семь лет. моя старшая сестра

4. … пятьдесят один год. наш профессор

5. … сорок восемь лет. моя мать

6. … пятьдесят лет. мой отец

Salbiy ma`no kasb etuvchi fe`llarni tanlab, gapni

tugating.

Namuna: Яблоко … - яблоко гниет.

1. Овощи … . 6. Почва … .

2. Яицо … . 7. Цветок … .

3. Хлеб … . 8. Листья … .

4. Вино … . 9. Растение … .

5. Мясо … . 10. Молоко … .

So‘z yasang.

Page 73: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

73

5-topshiriq.

6-topshiriq.

mo‘ylovli

topdi

ko‘mir bilan

supurgi bilan

Namuna: Инкассация - инкассатор.

Инспекция - Город -

Бухгалтерия - Село -

Армия - Хлеб -

Море - Стол -

Чай - Коса -

Финансы -

Matnni gapirib bering.

- Папа, - сказал Петя, - давай играть в загадки.

- Давай, - согласился папа. - Кто начинает?

- Начинаю я. Слушай: «Усатый, полосатый,

любит в кресле подремать». Что это такое?

- Я думаю, это наш дедушка. Он у нас с усами,

ходит в полосатой пижаме и любит поспать после

обеда. Угадал?

- Нечего не угадал! Это кот. Ладно, теперь твоя

очередь.

- Хорошо. У меня такая загадка: «Рубашка жёлтая,

нос чёрный, любит рисовать».

- Я думаю, - сказал Петя, - это художник. Сидит

себе в жёлтой рубашке и рисует.

- А почему у него нос чёрный?

- Испачкался. Наверно, углём рисовал, а потом нос

потрогал…

- Ничего подобного, это не художник. Это вот что,

- и пап положил на стол простой карандаш. - Видишь, у

него рубашка жёлтая, а грифель чёрный.

- Ладно, - вздохнул Петя, - теперь ты отгадывай.

«Сам белый, нос красный, стоит зимой целый день с

метлой».

- Мне кажется, это дворник. У него белый

передник, а нос красный, потому что замёрз. Зима всё-

таки.

- А что, разве дворники только зимой работают?

Matnni gapirib bering.

Page 74: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

74

7-topshiriq.

joriy

muddatli

ulush

faoliyat

jalb qilingan

8-topshiriq.

Коммерческие банки - основное звено кредитной

системы. Они выполняют практически все виды

банковских операций. Исторически сложившимися

функциями коммерческих банков являются прием

вкладов на текущие счета, краткосрочное кредитование

промышленных и торговых предприятий, осуществле-

ние расчетов между ними. В современных условиях

коммерческим банкам удалось существенно расширить

прием срочных и сберегательных вкладов, средне- и

долгосрочное кредитование, создать систему кредито-

вания населения (потребительского кредита).

Коммерческие банки создаются на паевых или

акционерных началах. Они могут различаться по

способу формирования уставного капитала (с участием

государства, иностранного капитала и др.), по специа-

лизации, по территории деятельности, видам совер-

шаемых операций и т.д. Средства коммерческих банков

делятся на собственные (уставной фонд, резервный

фонд и другие фонды. образованные за счет прибыли) и

привлеченные (средства на счетах предприятий, их

вклады и депозиты, вклады граждан и т.д.).

Rus tiliga tarjima qiling.

Biroz salqin tushib, daraxtlar yengil chayqala bosh-

ladi. Anvar Murod keng derazalarning shohi pardalarini

ko‘tardi. Hindistonning ajoyib rang-barang go‘zal gullari

sekin barq urib esar edi. Yoqimli, xushbo‘y gullardan

ko‘zlar va ko‘ngillarga rohat toshardi. Bolalar uzoqda

tennis o‘yinida davom etardilar. Iskandaro havas va taajjub

bilan binolarga, boy jihozlarga, ayniqsa, nozik san`at

buyumlariga, eshik va derazalarning naqshli o‘ymalariga,

gilamlarga nazar tashlab qo‘yardi. Ahmad Husayn bilan

Iskandaro Anvar Murodning katta kom-mersant, parlament

a`zosi, tanilgan davlat arbobi va xiyla progressiv, xalqpar-

var ekanligi haqida bir necha daf`a eshitgan va bugungi

Page 75: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

75

9-topshiriq.

ma’yuslikka

tushish

shivirlash

qanot

bog‘lagan

10-topshiriq.

so‘gal

savat

almashtirib

oldi

musohabadan o‘zlari ham buni angladi.

She`rni yodlang.

Кто-то шепчет и смеётся

Сквозь лазоревый туман.

Только мне в тиши взгрустнётся -

Снова смех из милых стран!

Снова шёпот - и в щептаньи

Чья-то ласка, как во сне,

В чьём-то, женственном дыханьи,

Видно, вечно радость мне!

Пощепчи, посмейся, милый,

Милый образ, нежный сон;

Ты нездешней, видно силой

Наделён и окрылён.

Maqollarning ma`nosini tushuntiring. Ularni yodlang.

Без накладу барыш не живет.

Бородавка и то к телу прибавка.

Будь хоть пес, лишь бы яйца нес.

Веди за скотиной хороший уход -

будешь иметь доход.

Вода дырочку найдет.

Вода себе путь найдет.

Всякая рыба хороша, коли на уду пошла.

Всякий гриб в руки берут, да не всякий гриб в

кузов кладут.

Вылететь в трубу.

Выменял кукушку на ястреба.

Выменял слепой у глухого зеркало на гусли.

Выменял шило на мыло.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

Page 76: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

76

11-topshiriq.

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

1. Отмена, отгрузка, основа, доказательство,

отходы, очистка, отчет, открытость, ориентация,

повышение.

2. Повседневный, раздражённый, дорожный,

кривой, обожаемый, опытный, продленный.

3. Позволить, негодовать, устанавливать,

усиливать, стартовать, освещать, объединить, огорчить.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Стимуляция, замедление, закат, дух, нужда,

актуальность, худоба, прозлада.

2. Частный, энергичный, эластичный, ничтожный,

мягкий, идеальный, извилистый.

3. Ослепнуть, убыть, отстать, различать, выиграть,

прицеиться. созидать, закрыться, ускорить.

«Спорт России» mavzusida yig‘ma albom tayyorlang.

«Свободная экономическая зоны России» mavzusida

referat yozing.

«Экономика и налог» mavzusida dialog tayyorlang va

sahnalashtiring.

Cамостоятельная работа №13

Page 77: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

77

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Oila shajarasining grafologik tuzilmasini chizing

Rasmga qarab gap tuzing va uni gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Savollarga javob bering.

Namuna: Ты показал преподавателю свою

тетрадь?

Да, я показал ему свою тетрадь.

1. Вы дали студенту свой словарь? 2. Вы звонили

вчера другу? 3. Преподаватель рассказал студентам об

экзаменах? 4. Вы показали гостям библиотеку? 5. Вы

дали товарищам билеты на вечер? 6. Вы купили сестре

цветы? 7. Рисолат послала матери письмо? 8. Вы

помогаете другу изучать русский язык?

2-mashq. Nuqtalar o‘rniga olmoshlarni qo‘ying.

Page 78: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

78

4-topshiriq.

5-topshiriq.

1. Дайте, пожалуйста, … два билета. 2. Покажите

… свою тетрадь. 3. Купите, пожалуйста, … конверт и

марку. 4. Скажите …, где находится стадион? 5.

Переведите … это письмо на русский язык. 6.

Позвоните … сегодня вечером. 7. Объясните …,

пожалуйста, как надо делать домашнее задание. 8.

Передайте. пожалуйста, … книгу.

3-mashq. Savollarga javob bering.

1. Кто помогает вам изучать русский язык? 2. Кому

вы помогаете изучать французский язык? 3. Кому вы

помогли перевести статью на русский язык? 4. Кто помог

вам написать статью в газету? 5. Кто мешает вам

заниматься дома? 6. Кто мешал вам слушать вечером

радио? 7. Кто обещал вам дать интересную книгу? 8.

Кому вы обещали показать свои фотографии? 9. Кто

посоветовал вам прочитать эту книгу? 10. Кому вы

посоветовали посмотреть этот фильм? 11. Кому вы

разрешили взять ваш словарь? 12. Кто разрешил вам

взять эту книгу?

Gaplarni tugating.

Namuna: Дождь ….

Дождь идет.

1. Ветер … . 6. Снежинка … .

2. Солнце … . 7. Ураган … .

3. Снег … . 8. Роса … .

4. Вьюга … . 9. Туман … .

5. Метель … .

Quyidagi so‘zlarni turlang.

дом страна государство бумаги

банк степь окно сады

медведь ночь море города

день земля знание друзья

трамвай станция здание деревья

Matnni gapirib bering.

Page 79: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

79

6-topshiriq.

qayta ishlash

7-topshiriq.

mol almash-

tiruvchi shaxs

o‘zaro

manbalarda

majburiyatlar

8-topshiriq.

Медь Медь чаще, чем другие металлы, встречается в

самородном состоянии, причем размер некоторых

самородков довольно велик. Этим частично объясняется то,

что медь раньше других металлов используется человеком.

Надо сказать также, что по сравнению с другими

металлами медь очень легко обрабатывать. Температура

плавления меди высока. Она достигает 1083оС.

Электропроводность и теплопроводность меди

значительна. Медь уступает в этом отношении только сере-

бру.

Matnni gapirib bering.

История развития банковского дела Термин «банк» происходит от итальянского слова

«банко», что означает лавка, скамья или конторка, за

которой менялы оказывали свои услуги.

С древнейших времени потребности общественной

жизни заставляли людей заниматься посреднической

деятельностью во взаимных платежах, связанных с

обращением монет, различных по весу и содержанию

драгоценных металлов.

Во многих источниках, дошедших до нас, можно

встретить данные о вавилонских банкирах, принимавших

процентные вклады и выдававших ссуды под письменные

обязательства и под залог различных ценностей. Истори-

ки отмечали, что в 8 в. до н. э. Вавилонский банк принимал

вклады, платил по ним проценты, выдавал ссуды и даже

выпускал банковские билеты.

Rus tiliga tarjima qiling.

- O‘tkir, dam ol!

Nadya yeng uchi bilan Bektemirning yuzidan terni artadi.

Bektemir unga deydi:

- Kasalga qara, yarasini bog‘la!

- Birpasda qotirib tashlayman. Axir men tajribali

sanitarka, - deydi Nadya va yarani epchillik bilan bog‘lashga

kirishadi. U boshini chayqab deydi. - Qon ko‘p oqibdi…

- Zarari yo‘q, - deydi Dubov yengillanib - gavdam

baquvvat. Kerakli qonni o‘zi yasab oladi. Ammo sanlarga yuk

Page 80: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

80

9-topshiriq.

10-topshiriq.

chirsillash

yoqardi

eshkak sinig‘i

11-topshiriq.

g‘aram

bo‘ldim-da, bu yomon.

Bektemir o‘tiradi, yelpinib deydi:

- Kerakli yukning og‘irligi yo‘q.

- Men senga oltinmi? - deydi Dubov.

- Yuraging oltin… - deydi Bektemir.

Nadya yarani bog‘lab bo‘lgach, oyoqlarini uzatib o‘tiradi va

deydi:

- Endi xavfdan qutuldik, desak mumkin.

Rossiya aholisiga tegishli ma`lumot tayyorlab gapirib

bering.

She`rni yodlang.

Мне снились весёлые думы.

Мне снилось, что я не один …

Под утро проснулся от шума

И треска несущихся льдин.

Я думал о сбывшемся чуде…

А там, наточив топоры,

Весёлые красные люди,

Смеясь, разводили костры:

Смолили тяжёлые чёлны…

Река, распевая, несла

И синие льдины, и волны,

И тонкий обломок весла…

Пьяна от весёлого шума,

Душа небывалым полна…

Со мною - весенняя дума,

Я знаю, что Ты не одна…

Maqollar ma`nosini tushuntiring, ularni yodlang.

Думай не думай, а сто рублей деньги.

За показ денег не берут.

За постой денег не платят.

За чем пойдешь, то и найдешь.

Игла в стог упала - пиши пропало.

Имеем - не ценим, потеряем - плачем.

Page 81: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

81

daromad

zarar

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

И старую кукушку на ястреба не променять.

Ищи себе там прибыли,

где нет другому гибели.

Каждый час простоя - река убытку.

Какой уход, такой и доход.

Кашу маслом не испортишь.

Кто за добром не пойдет, тот его не найдет.

Кому и того и сего, а кому и ничего.

Корабли пошли, да до нас не дошли.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Время, издержки, мера, мощность, правило, требо-

вание, установка, аналог, репутация.

2. Прожиточный, адекватный, результативный, благо-

приятный, выгодный, бурный, тревожный, возрастной,

новый.

3. Переманивать, соперничать, опережать, противо-

речить, воплощать, следовать, заражать, зависеть, мотиви-

довать, загадывать.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Стужа, труд, нос, свобода, друг, заявлять, позор,

убыток, рождение, союзник, сон.

2. Качественный, материальный, изящный, великий,

инстиктивный, любимый, мрачный, плюсовой, оглуши-

тельный.

3. Возникать, врастать, восстанавливать, копировать,

медлить, кадевать, окрнепнуть, одобрить, продлить.

«Города России» mavzusida yoyma albom tayyorlang.

«Природные богатства России» mavzusida referat yozing.

«Покупка автомобиля» mavzusida dialog tuzing va

sahnalashtiring.

Самостоятельная работа № 14

Page 82: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

82

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

O‘zbekiston qurolli kuchlarining grafologik tuzilmasini

chizing.

Rasmga qarab gap tuzing va uni gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. O‘ng tomondagi so‘zlarni to‘g‘ri shaklda

qo‘llab savollarga javob bering.

1. Кому профессор читает лекцию? студенты

2. Кому вы сообщили о собрании? сотрудники

3. Кому вы купили подарки? сестры

4. Кому вы звонили сегодня? друзья

5. Кому Ибрагим послал свои

фотографии?

братья

6. Кому мать купила велосипед? сыновья

7. Кому помогает Санжар родители

2-mashq. Nuqtalar o‘rniga tegishli fe`llarni

qo‘ying.

1. Отец … сыну велосипед. 2. Кто … студентам,

что завтра будет собрание? 3. Не разговаривайте,

пожалуйста. Вы … студентам слушать лекцию. 4.

Преподаватель ... студентам новые слова. 5. Студенты

Page 83: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

83

4-topshiriq.

5-topshiriq.

… преподавателю свои упражнения. 6. Библиотекарь ..

студентам книги и журналы. 7. Дочь … матери

готовить обед. 8. Вчера я … родителям телеграмму.

(показывать, послать, мешать, помогать, дать,

подарить, сообщить, объяснить).

3-mashq. O‘ng tomondagi so‘zlarni qo‘llab

gaplarni tugating.

Namuna: Мать купила … . дочь, часы

Мать купила дочери часы.

1. Зарина купила … подруга, подарок

2. Учитель объяснил … . ученики, ошибки

3. Почтальон принёс … . отец, письмо

4. Я послал … . товарищ, телеграмма

5. Профессор читает … . студенты, лекция

6. Мы подарили … . мать, настольная

7. Молодые художники

показали … .

школьники, новые

картины

Gaplarni tugating.

Namuna: Муку мелят ….

Муку мелят на мельнице.

1. Масло получают на … . 6. Хлеб пекут в … .

2. Спирт получают из … . 7. Деньги хранят в … .

3. Зерно хранят на … . 8. Овец пасут на … .

4. Деревья сажают в … . 9. Книги печатают в ....

5. Перец толкут в … . 10. Бельё стирают в ....

Otlarning rodini aniqlang.

кофе - трамвай -

такси - пенальти -

пенсне - меню -

Page 84: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

84

6-topshiriq.

maslahat-

lashib olmoq

ekish

tekis

iloji yo‘q

7-topshiriq.

kelajak avlod

bosilayotgan

tabiiy

кашне - реле -

пюре - бюро -

чай - фойе -

Matnni gapirib bering.

Пески живут по своим определённым законам, и

эти законы надо знать. Каждая организация, проектиру-

ющая какие-либо сооружения в пустыне, должна пред-

варительно проконсультироваться в Институте пус-

тынь, в лаборатории ветровой эрозии песков. В лабо-

ратории изучаются законы движения отдельной пес-

чинки, создается теория движения песка. Это теория -

основа науки об управлении песком.

Первая мера борьбы с песком - посадки растений.

Там, где посадки невозможны, прибегают к техни-

ческим способам остановки песка. Например, чтобы

защитить дорогу в пустыне, песок по обочинам

обрабатывают нефтью. Образуется гладкая полоса.

Попав на нее, песчинки не задерживаются и перелетают

через дорогу.

Превратить все пустыни Средней Азии в обжитые

места невозможно. И пока не нужно. Пустыни оста-

нутся. Но необходимо изучать их, чтобы пустынные

территории приносили наибольшую пользу.

Matnni gapirib bering.

Человечество не может отказаться от развития. Но

сама суть развития должна быть переосмыслена и

сформулирована по-новому. Оно должно отвечать

потребностям сегодняшнего дня, но в то же время не

подрывать возможности будущих поколений. Устой-

чивое развитие основывается на разумном использо-

вание ресурсов, управлении окружающей средой и вос-

становлении деградирующей окружающей среды.

Именно человек является наиболее эффективным

естественным ресурсом, и люди должны сотрудничать

в глобальном, планетарном масштабе.

Rus tiliga tarjima qiling.

Page 85: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

85

8-topshiriq.

9-topshiriq.

10-topshiriq.

to‘lqinli

kenglik

Kishilik tarixining ilk rivojlanish davrida

avstraliyaliklar o‘z joylarini tashlab ketayotganlarida

oyoqlari bilan qumga chiziq chizganlar va chiziqning

uchiga xivich tiqib qo‘yganlar. Chiziqning yo‘nalishi va

uning uzunligi shu guruhning qaysi tomonga va qancha

masofaga ketganligini ko‘rsatardi. Bu belgi o‘z

guruhlarining kechikib qolgan a`zolari, shuningdek,

mehmonlar uchun qilingan. Shunga o‘xshash «signallar»

tili hozirgi zamondagi barcha qabilalar va xalqlarda,

ayniqsa, Shimoliy Amerika hindilari va negrlarida ko‘p

tarqalgan.

Shimoliy Amerika hindilarida tomagav, ya`ni so‘yil

yuborish urush e`lon qilishning ramziy belgisi bo‘lgan.

So‘yil dushmanga alohida elchi orqali yuborilgan, u so‘yilni

dushman oldiga olib borib yerga qo‘ygan. Agar qarshi

tomon so‘yilni yerdan ko‘tarsa, urushishga rozi ekanligini

bildirgan. «So‘yilni ko‘mish» ifodasi «sulh tuzilishi»ni

anglatgan.

Rossiya olimlari haqida ma`lumot tayyorlab gapirib

bering.

She`rni yodlang.

Шаганэ ты моя, Шаганэ!

Потому, что я с севера, что ли,

Я готов рассказать тебе поле,

Про волнистую рожь при луне.

Шаганэ ты моя, Шаганэ.

Потому, что я с севера, что ли,

Что луна там огромней в сто раз,

Как бы ни был красив Шираз,

Он не лучше рязанских раздолий.

Потому, что я с севера, что ли,

Я готов рассказать тебе поле.

Page 86: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

86

bog‘la

jingalak soch

hazillash

soy

o‘xshah

11-topshiriq.

teshik

sotiladi

ekishadi

tashvish

Эти волосы взял я у ржи,

Если хочешь, на палец вяжи -

Я нисколько не чувствую боли.

Я готов рассказать тебе поле.

Про волнистую рожь при луне

По кудрям ты моим догадайся.

Дорогая, шути, улыбайся,

Не буди только память во мне

Про волнистую Рожь при луне.

Шаганэ ты моя, Шаганэ!

Там, на севере, девушка тоже,

На тебя она страшно похожа,

Может, думает обо мне…

Шаганэ ты моя Шаганэ.

Maqollarning mazmunini tushuntiring. Ularni yodlang.

Высокий репей, да ему рад.

Где наше не пропадало.

Где сшито на живую нитку,

там жди прорехи и убытки.

Где тонко, там и рвется.

Где худо, там и порется.

Два ерша в одну вершу.

Денег нет - перед прибылью;

лишний грош-перед гибелью.

Деньги не голова: наживное дело.

Деньги не люди, лишни не будут.

Деньги - что вода: пришли и ушли,

только и видели.

День на день не приходится.

Дерево скоро садят,

да не скоро от него плоды едят.

Доход не живет без хлопот.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlarni tanlang.

Page 87: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

87

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

1. Хозяйствовать, важность, приют, кров,

советник, полнота, замена, ёмкость, зарождение,

растение, опастность.

2. Неравенство, ослабление, опекунство, минимум,

старт, опасение, эксперимент.

3. Счастливый, единый, различный, активный,

отличная, конечная, выгодный, близкий.

Quyidagi so‘zlarga antonimlarni tanlang.

1. Взлетать, опустить, взимать, действовать,

признавать, домчать, отнимать, обеспечивать,

различать, расширять, состоять, заседать, избирать.

2. Вечером, оптом, вечность, нищета, право,

вопрос, вера, участие, стабильность, рост.

3. Важный, влиятельный, непомерный, негра-

мотный, отходный, новый, последующий, генеальный,

враждебный, благородный.

«Полезные ископаемые богатьство Узбекистана»

mavzusida yoyma albom tayyorlang.

«Языки мира» mavzusida referat yozing.

«Получение кредита» mavzusida dialog tuzing va

sahnalashtiring.

Самостоятельная работа №15

Page 88: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

88

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Moliya Vazirligi tizimining grafologik tuzilmasini

chizing.

Rasmga qarab gap tuzing va uni gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Namunaga qarab bajaring.

Namuna: Вчера я был в театре Летом я был

в Москве

Вчера я ходил в театр Летом я ездил

в Москву

1. Вчера я был на выставке. 2. В прошлом году мы

были в Германии. 3. Вчера отец был в поликлинике. 4.

Утром Рано была на лекции. 5. В июне они были в

Ургенче. 6. Вчера я был в клубе на концерте. 7. Во

вторник мы были на интересной экскурсии в музее.

2-mashq. Namunaga qarab bajaring.

Page 89: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

89

4-topshiriq.

Namuna: - Вы ходили утром в библиотеку?

- Да, я был утром в библиотеке.

1. Вы ходили вчера в театр? 2. Вы ходили в среду

в музей? 3. Нигора ходила в субботу в кино? 4. Вы

ездили в Бухару? 5. Алишер ездил летом в Термез? 6.

Ваша сестра ездила в Казахстан? 7. Вы ездили вчера на

экскурсию?

3-mashq. Namunaga qarab bajaring.

Namuna: - Где вы были вчера?

- Вчера мы ходили в театр.

1. Где вы были в субботу? 2. Где вы были сегодня?

3. Где они были вчера вечером? 4. Где вы были летом?

5. Где ваши друзья были летом? 6. Где ты был в

субботу.

4-mashq. Savol tuzing.

1. - …………………………….?

- Вчера мы были на концерте.

2. - ……………………………..?

- Вчера Вахоб и Нигора ходили в кафе.

3. - ……………………………..?

- Летом Жасур ездил в Италию.

4. - ……………………………..?

- Раньше он учился в Италии.

5. - ……………………………..?

- В прошлом году мои друзья были в Москве.

6. - ……………………………..?

- В прошлом году я тоже ездил в Москву.

Gaplarni tugating.

Namunа: Хирург … . Хирург оперирует.

1. Окулист … . 6. Психиатр … .

2. Дерматолог … . 7. Проктолог … .

Page 90: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

90

5-topshitiq.

6-topshiriq.

to‘nkacha

zanglagan

tebranar

3. Венеролог … . 8. Кардиолог … .

4. Стоматолог … . 9. Травматолог … .

5. Анестезиолог … 10. Провизор … .

So‘zlarning juftlarini yozing.

Namuna: Воробей -

Воробей - воробышек.

Ворона - Слон -

Орел - Олень -

Сова - Крокодил -

Голубь - Лягушка -

Лошадь - Белка -

Верблюд -

Matnni gapirib bering.

Как небо дышит

Лес был за озером. Сосновый, высокий. Настоя-

щий бор.

- Ребята, - сказала учительница. - В этом бору вы

не заблудитесь. Через сто шагов дорога. Я посижу возле

озера на пенёчке, а вы походите, погуляйте и обо всём

увиденном расскажите мне и всему классу.

Андрюше хотелось увидеть что-нибудь такое, чего

до него никто не видел! Но ему попалась ржавая

консервная банка, порыжевшая на солнце газета,

кастрюля без дна. И тогда он закрыл глаза.

Сначала ничего не было, но потом он услышал,

как над ним дышит кто-то очень большой, да только

совсем не страшный, ласковый. Шшуууххх! Шшууух-

хх!

«Небо! - догадался Арсюша. - Небо дышит».

Он поднял голову, открыл глаза… Вершины сосен

чуть-чуть покачивались и делали ему какие-то таинст-

венные знаки. Сосны, наверное, тоже слышали, как

дышит небо.

Ребята собрались около Марии Васильевны, и был

Page 91: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

91

7-topshiriq.

naqd

naqdsiz

ajraladi

bog‘liq holda

8-topshiriq.

устроен завтрак. Очень быстро всё съели и не съели

только Андрюшину еду.

- Ничего, - сказала Люсечка. - Принесёшь домой,

бабушка в духовке разогреет и спасибо тебе скажет. Не

унывай.

Matnni gapirib bering.

Эмиссия - выпуск в обращение денежных единиц.

Эмиссию осуществляют Центральные банки. Данная

денежная единица называется национальной валютой.

Эмиссия осуществляется в наличной (выпуск денежных

знаков) и безналичной (выпуск ценных бумаг) форме.

Избыточная эмиссия ведет к инфляции. Эмиссию

ценных бумаг осуществляют эмитенты. Эмитентами,

кроме ЦБ, могут быть и коммерческие банки.

Фидуциарная эмиссия - модель, при которой эмиссия

отделяется от золотого запаса, т.е. норма выпуска

денег, не обеспеченных золотым запасом. В настоящее

время бумажные деньги выпускаются в зависимости от

потребностей оборота товарно-материальных ценнос-

тей.

Rus tiliga tarjima qiling.

Ma`lum tillarning paydo bo‘lishi uchun manba bo‘lib,

o‘zi aloqa vositasi sifatida ishlatilmaydigan bo‘lib qolgan til

asos til (bobo til) deb yuritiladi. Bu, odatda, mana bunday

ro‘y beradi. Bir tilda gaplashadigan xalq qanqaydir tarixiy

sabablar bilan qabilalarga bo‘linib, turli tomonlarga tarqal-

gan va bu qabilalarning bir-biridan aloqalari uzilgan. Har

bir qabilaning tili o‘z taraqqiyotida davom eta bergan.

Chunki tirik til hamma vaqt rivojlanib turadi. Ammo bu

qabilalarning turmush sharoitlari har xil bo‘lgan. Demak,

ularning tillari ham turli yo‘llar bilan rivojlanib borgan.

Oradan ma`lum davr o‘tishi bilan bir vaqtlar bir xalqdan

paydo bo‘lgan qabilalar tilida ma`lum o‘zgarishlar ro‘y

berib, bir qabila kishilari boshqa bir qabila kishilarining

Page 92: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

92

9-topshiriq.

10-topshiriq.

joniga tegib

yoddan

charchaydilar

birga

tilini yaxshi tushunmaydigan bo‘lib qolgan. Har bir qabila-

ning tili bir vaqtlar bu qabilalar uchun umumiy bo‘lgan

tildan sezilarli farq qilib qolgan.

Rossiya tibbiyoti haqida ma`lumot to‘plang va gapirib

bering.

She`rni yodlang.

Жди меня, и я вернусь,

Только очень жди…

Жди, когда наводят грусть

Жёлтые дожди,

Жди, когда снега метут,

Жди, когда жара,

Жди, когда других не ждут,

Позабыв вчера.

Жди, когда из дальних мест

Писем не придёт,

Жди, когда уж надоест

Всем, кто вместе ждёт.

Жди меня, и я вернусь,

Не желай добра

Всем, кто знает наизусть,

Что забыть пора.

Пусть поверят сын и мать

В то, что нет меня,

Пусть друзья устанут ждать,

Сядут у огня,

Выпьют горькое вино

На помин души…

Жди. И с ними заодно

Выпить не спеши.

Жди меня, и я вернусь

Всем смертям назло.

Кто не ждал меня, тот пусть

Скажет: «Повезло».

Page 93: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

93

11-topshiriq.

cho‘ntak

12-topshiriq.

13-topshiriq.

Не понять не ждавшим им,

Как среди огня

Ожиданием твоим

Ты спасла меня.

К.Симонов

Maqollarni ma`nosini tushuntiring. Ularni yod oling.

Цыплят по осени считают.

Чем больше есть, тем больше хочется.

Черт мошну тачает, скряга ее набивает.

Что наживешь, то и проживешь.

Что скупому в руки попало, то и пропало.

Шампанское мы пьем, а на спичках экономим.

Щеголять смолоду - под старость умирать с

голоду.

Щука знает свою науку.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Скорость, опыт, спутник, успех, кризис, про-

гресс, основа, определение, заслуга, активность, молва.

2. Короткий, контрольный,жгучий, практичный,

моральный, проблемный, трудоёмкий, реальный,

высотный.

3. Развивать, управлять, становиться, отличаться,

торговать, повышать, опираться, наполниться, разгули-

вать, разрушать, доверять, позволить.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Горечь, выигрыш, нагрев, конец, день, благо,

порок, зной.

2. Беспокойный, заунывный, медленный, толковый,

культурный, загрязненный, гладкий, знойный.

3. Устраивать, улучшать, требовать, исключать,

посвящать, процветать, способствовать.

«Автомобилная промышленность Узбекистана»

Page 94: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

94

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

mavzusida yig‘ma albom tayyorlang.

«Налоги в Узбекистане» mavzusida referat yozing.

«Рыночная экономика и социальная защита»

mavzusida dialog tayyorlang va sahnalashtiring.

Самостоятельная работа № 16

Page 95: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

95

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Kishi faoliyati turlarining grafologik tuzilishini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Namunaga qarab bajaring.

Namuna: Он поставил … . стакан, стол

Он поставил

стакан на стол.

1. Я положил … . книга, стол;

письмо, папка;

деньги, карман;

портфель, стул

2. Я поставил … . ваза, окно;

книга, полка;

стул, угол;

чайник, стол

3. Я повесил … . пальто, шкаф;

Page 96: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

96

таблица, доска;

фотография,

стена

4. Мы кладём … . тетради,

портфель;

книги, стол;

вещи, чемодан

5. Мы ставим … . тарелку, стол;

книги, полка;

цветы, ваза

6. Мы вешаем … . костюмы, шкаф;

картины, стены

2-mashq. O‘ng tоmonda berilgan so‘z birikma-

larini to‘g‘ri shaklda qo‘llab javob bering.

1. Где лежит письмо?

Куда он положил это

письмо?

его новая

жёлтая папка

2. Куда вы положили газету?

Где лежит газета?

мой старый

портфель

3. Где стоит лампа?

Куда она поставила лампу?

её письменный

стол

4. Где стоят цветы?

Куда вы поставили цветы?

большая

красивая ваза

5. Куда вы вешаете пальто и

костюмы?

Где висят ваши пальто и

костюмы?

наш большой

шкаф

3-mashq. Namunaga qarab bajaring.

Namuna: Он пригласил … . я; кино

Он пригласил меня в

кино.

1. Я приглашаю … . ты; выставка

2. Мы приглашаем … . вы; экскурсия,

соседний

Page 97: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

97

4-topshiriq.

город

3. Вчера они пригласили.. их друзья;

кафе

4. Студенты пригласили.. преподаватели;

студенческий

вечер

5. Сардор пригласил … . знакомая

девушка; театр

6. Я хочу пригласить … . друг; концерт,

наш клуб

4-mashq. Savol tuzing.

1. - . . . . . . . . . . ?

- Цветы стоят в вазе.

2. - . . . . . . . . . . ?

- Я поставил цветы в вазу.

3. - . . . . . . . . . . ?

- Атабек положил газету на стол.

4. - . . . . . . . . . . ?

- Газета лежит на столе.

5. - . . . . . . . . . . ?

- Машкура повесила свою

фотографию на стену.

6. - . . . . . . . . . . ?

- Её фотография висит на стене.

Gaplarni tugating.

Namuna: Собака ощенилась.

1. Корова … . 6. Львица … .

2. Кошка … . 7. Верблюдица … .

3. Лошадь … . 8. Коза … .

4. Овца … . 9. Утка … .

5. Курица … . 10. Свиноматка … .

Otlardan sifat yasang.

Page 98: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

98

5-tophiriq.

6-topshiriq.

ajablandi

harakat qilib

ko‘rdi

xo‘rsindi

semirib ketmoq

Namuna: касса-кассовый.

деньги - банк - вексель -

долг - таможня - территория -

ёж - срок - рука -

налог - платеж - срок -

ипотека - котёл - лицо -

ваза -

Matnni gapirib bering.

- Вы отправили в школу эту посылку. Я знаю, вы.

Я заметил, что Лидия Михайловна покраснела и

смутилась. Это был тот единственный, очевидно, слу-

чай, когда я не боялся смотреть ей прямо в глаза. Тут

спрашивал я, а не она, и спрашивал не на французском,

а на русском языке, без всяких артиклей. Пусть отве-

чает.

- Почему ты решил, что это я?

- Потому что у нас там не бывает никаких

макарон. И гематогену не бывает.

- Как! Совсем не бывает?! - Она изумилась так

искренне, что выдала себя с головой.

- Совсем не бывает. Знать надо было.

Лидия Михайловна вдруг засмеялась и

попыталась меня обнять, но я отстранился от неё.

- Действительно, надо было знать. Как же это я

так? - Лидия Михайловна вздохнула и покосилась на

меня. - Не злись. Я же хотела, как лучше. Кто знал, что

можно попасться на макаронах? Ничего, теперь буду

умнее. А макароны эти ты возьми…

- Не возьму, - перебил я её.

- Ну, зачем ты так? Я знаю, что ты голодаешь. А я

живу одна, денег у меня много. Я могу покупать, что

захочу, но ведь мне одной… Я и ем-то помаленьку,

боюсь потолстеть.

- Я совсем не голодаю.

- Не спорь, пожалуйста, со мной, я знаю. Я

Page 99: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

99

7- topshiriq.

quyi

ikki sathli

8-topshiriq.

говорила с твоей хозяйкой. Что плохого, если ты

возьмёшь сейчас эти макароны и сваришь себе сегодня

хороший обед. Почему я не могу тебе помочь -

единственный раз в жизни? Обещаю больше никаких

посылок не подсовывать. Но эту, пожалуйста, возьми.

Тебе надо обязательно есть досыта, чтобы учиться.

Matnni gapirib bering.

Коммерческие банки и их операции

В нашей стране создана двухуровневая денежно-

кредитная система, в состав который входят

центральный эмиссионный и коммерческие банки.

Коммерческие банки представляют собой низовое

рабочее звено этой системы, выполняющее функции

мобилизации денежных ресурсов, безналичных

расчетов, кредитования и кассового обслуживания

предприятий.

Коммерческие банки, как и Центральный банк,

выполняют пассивные и активные операции,

являющиеся неотъемлемой частью двухуровневой

денежно-кредитная системы.

Rus tiliga tarjima qiling.

Vali yugurib tashqariga chiqdi. Atrof baland tog‘lar

bilan o‘ralgan. Ularning qorli cho‘qqilari zangori osmonga

tegay-tegay deb turibdi.

Baland ko‘tarilgan quyosh asta-sekin ko‘kimtir

tumanni tarqatib, keng yaylovlarni iliq nurga

chulg‘amoqda. O‘ng qo‘ldagi bog‘dan qushlarning

chug‘urlashi eshitiladi. Havo tiniq. Ertalabki salqin hali

ko‘tarilib bo‘lmagan.

Vali qaerga borishini bilmay, birpas ikkilanib turgach,

qarshisidagi tepalikka qarab yurdi.

Mayda so‘qmoq yo‘llarni hisoblamaganda, yaqin

atrofda hech qanday yo‘l yo‘q edi. Qo‘rg‘onning

yonginasidan boshlangan yashil pichanzor uzoqlashgan

sayin qalinlashib boradi.

Rossiya dengiz floti haqida ma’lumot tayyorlang va

Page 100: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

100

9-topshiriq.

10-topshiriq.

tuhmat

barhayot

11-topshiriq.

mazmunsiz

suhbat

qorin

to‘q

12-topshiriq.

gapirib bering.

She`rni yodlang.

Жизнь, жизнь

Предчувствиям не верю, и примет

Я не боюсь. Ни клеветы, ни яда

Я не бегу. На свете смерти нет.

Бессмертны все. Бессмертно всё. Не надо

Бояться смерти ни в семнадцать лет,

Ни в семьдесят. Есть только явь и свет,

Ни тьмы, ни смерти нет на этом свете.

Мы все уже на берегу морском,

И я из тех, кто выбирает сети,

Когда идёт бессмертные косяком.

Maqollar ma`nosini tushuntiring. Ularni yodlang.

Аппетит приходит во время еды.

Без костей мяса (рыбки) не бывает.

Без ложки и добрый едок станет.

Без соли, без хлеба - худая беседа.

Без соли не вкусно, а без хлеба не сытно.

Без соли и хлеб не естся.

Без хлеба не работать, без вина не плясать.

Блин не клин - брюха не расколет.

Брюхо - злодей: старого добра не помнит.

Брюхо не мешок, в запас не наешь.

Будешь жив, будешь и сыт.

Был бы хлеб, а зубы сыщутся.

Возле лесу жить - голодному не быть.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Стряпня, увлечение, блеск, достижение,

угнетение, зависть, убийство, ворожба, трапеза,

милостыня.

2. Обаятельный, трепетный, датевязный,

Page 101: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

101

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

озабоченный, профессиональный, милитаризованный.

3. Засыпать, увлекать, требовать, разговаривать,

встречать, мирить, боготворить, мечтать.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Глубина, борьба, встреча, приезд, любитель,

наглец, кризис, критика.

2. Ленивый, весёлый, прыткий, скучный,

доверчивый, назойливый, дружный, волосатый,

крупный.

3. Ограничивать, доверять, заигрывать, докучать,

беспокоить, замерзнуть.

«Великий ученые Узбекистана» mavzusida yig‘ma

albom tayyorlang.

«Аудиторская служба» mavzuda referat yozing.

«Экономический крихис и пути выхода из него»

mavzuda dialog tayyorlang va sahnalashtiring.

Самостоятельная работа № 17

Page 102: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

102

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Transport vositalari turlarining grofologik tuzilmasini

chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Qavs ichidagi so‘z birikmalarini qo‘llab

savollarga javob bering.

1. Какие книги вы любите читать? (разные книги).

2. Какие газеты вы купили сегодня утром? (свежие

газеты). 3. Какие слова вы смотрели в словаре?

(незнакомые слова). 4. Каких студентов вы встретили

вчера в библиотеке? (наши новые студенты). 5. Каких

друзей вы пригласили на вечер? (мои хорошие друзья).

6. Каких преподавателей вы видели на митинге? (наши

молодые преподаватели). 7. Каких девушек ждут эти

студенты? (знакомые девушки).

2-mashq. Qavs ichidagi so‘z birikmalarini qo‘llab

Page 103: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

103

4-topshiriq.

savollarga javob bering.

1. Кого вы часто видите здесь? (эти новые

студенты). 2. Кого вы ждёте? (мои старые товарищи). 3.

Кого они пригласили в кино? (знакомые студентки). 4.

Кого вы встретили в кино? (наши новые друзья). 5.

Кого вы знаете в этом университете? (молодые препо-

даватели). 6. Кого Улугбек давно не видел? (его старые

родители). 7. Кого он часто вспоминает? (его младшие

братья и старшие сёстры)

3-mashq. Savollarga javob bering.

Namuna: - Вы знаете, кого он пригласил в кино?

- Да, (я) знаю, (кого он пригласил в кино).

Он пригласил в кино знакомую

студентку.

1. Вы знаете, кого они встретили в театре? 2. Вы

знаете, кого она видела вчера на вечере? 3. Вы знаете,

что он купил в магазине? 4. Вы знаете, что он пишет

сейчас? 5. Вы знаете, какую книгу он взял в библио-

теке? 6. Вы знаете, какую газету он купил в киоске? 7.

Вы знаете, какого писателя пригласили студенты на

вечер? 8. Вы знаете, какого врача он ждёт здесь? 9. Вы

знаете, какие книги он любит читать? 10. Вы знаете,

каких студентов спрашивает преподаватель? 4-mashq. Gaplarni birlikda yozing.

1. Я прочитал эти новые журналы. 2. Мы пели

народные песни. 3. Мы писали трудные упражнения. 4.

Он встретил в кино своих старых товарищей. 5.

Студенты пригласили известных писателей. 6. На

выставке мы видели известных художников. 7. Я давно

не видел своих младших сестёр.

Gaplarni tugating.

Namuna: Луна светит.

1. Земля … . 6. Гром … .

2. Звезды … . 7. Гроза … .

3. Радуга … . 8. Облака … .

Page 104: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

104

5-topshiriq.

6-topshiriq.

navbatdagi

sho‘x

yig‘yapmiz

muhim

birlashtirdi

4. Комета … . 9. Тучи … .

5. Молния … . 10. Погода … .

Sanoq sonlardan tartib sonlarni hosil qiling.

Namuna: два - второй.

три - двадцать один -

четыре - пять -

шесть - семь -

восемь - сто -

тысяча - тысяча один -

миллион -

Matnni gapirib bering.

Проводив маму с отцом в очередную командировку,

мы с бабушкой тут же, как заговорщики, собирались на

экстренный совет. Невысокая, сухонькая, с коротко

подстриженным волосами, бабушка напоминала хитрого

озорного мальчишку. А этот мальчишка, как говорили,

сильно смахивал на меня.

- Ну-с, сколько денег мы откладываем на кино? -

спрашивала бабушка.

- Побольше! - говорил я.

И бабушка откладывала побольше, потому что

любила ходить в кино так же, как я. Мы принимали и

другое важное решение: обедов и ужинов не готовить, а

ходить в столовую, которая была на первом этаже. Там мы

с бабушкой тоже вполне находили общий язык.

- Ну-с, первого и второго мы не берём? - говорила

бабушка.

Мы обходились без супа и даже без второго, но зато

неизменно брали селёдку и по две порции желе. Нам было

вкусно, и мы экономили деньги на кино!..

Мы с бабушкой были неправильными людьми. И это

нас объединило.

В неблагополучных семьях родители, уехав из дому,

вообще не присылают писем, в благополучных пишут

примерно раз или два в неделю, - мы с бабушкой получали

письма каждый день. Мои родители соблюдали строгую

очерёдность: одно письмо - от отца, другое - от мамы…

Page 105: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

105

rioya qilardi

7-topshiriq.

nozik jihatlari

yelimlana-

digan

zaxira qilib

olmoq

unsurlar

8-topshiriq.

Порядок ни разу не нарушался.

Matnni gapirib bering.

Какие же платежные инструменты взять в дорогу?

Конечно, доллары США, кредитные карты и дорожные

чеки - средства универсальные, однако в каждой стране

существуют свои тонкости, о которых путешественнику

полезно знать заранее.

Первая неприятность, которая может ожидать туриста

в Турции, - огромная очередь на таможне. Марка, которая

вклеивается в загранпаспорт прибывшего в эту страну,

стоит $10, а наши туристы путешествуют в основном со

100-долларовыми купюрами, и сдача у турок иногда

быстро заканчивается. На этот случай стоит запастись

банкнотами мелкого достоинства - и смело лезть без

очереди. Доллары, а также немецкие марки в Турции

весьма популярны - расплачиваться ими выгоднее, чем

местной лирой, курс которой постоянно падает (сейчас

курс лиры составляет около 258 000 лир/$). Такие

атрибуты цивилизации, как карты и дорожные чеки, в

Турции почти не применяются.

Rus tiliga tarjima qiling.

Husayn Bayqaro sokin, lekin beparvo tingladi. Keyin, bel

og‘rig‘iday, ikki qo‘li bilan kamar ustidan belini qisib, asta

o‘rnidan turdi, Navoiy ham qo‘zg‘aldi.

- Men sizni Astrobodga yubormoqni munosib ko‘rdim, -

dedi podshoh ovozini balandroq qo‘yib. - Har qanday bahona

topsangiz ham, qarorimdan voz kechmasmen.

Meni Hirotdan quvmangiz, yolg‘iz qalam va daftarlarim

bilan yashamoqqa ijozat beringiz. Hech qanday rasmiy vazifaga

xohishim yo‘qligini hazratlariga ko‘p daf’a arz etgan edim.

Shoyad unutmagan bo‘lsalar…

- Hargiz iloji yo‘q! - boshini chayqab dedi Husayn

Boyqaro.

- Xo‘b, men har qanday jabr tog‘ini ko‘tarmoqqa

hozirmen, - dedi Navoiy keskin va dadil, - lekin ichi qaro zotlar

yaxshi bilsinlarki, men qayerda bo‘lmayin, haqiqatni

qo‘riqlurmen.

Husayn Boyqaro bir muddat jim qoldi. So‘ng, sovuqqina

Page 106: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

106

9-topshiriq.

10-topshiriq.

ochiq

osonroq

sho‘x

11-topshiriq.

dam qilmaydi

tariq

xayrlashib, yondosh xonaga o‘tib ketdi. Navoiy hayajonlanib

dahlizga chiqdi. Sobiq navkari, bukungi eshik og‘o Boboali uni

qarshiladi.

Rossiya madaniyati haqida ma’lumot tayyorlang va

gapirib bering.

She`rni yodlang.

Какие

Хорошие

Выросли дети!

У них удивительно ясные лица!

Должно быть, им легче живётся на свете,

Им проще пробиться, им легче добиться.

Положим, они говорят, что труднее:

Экзамены, всякие конкурсы эти.

Быть может, и верно. Им, детям, виднее.

Но очень хорошие выросли дети.

Конечно, задорные это ребята,

А впрочем, по множеству признаков судя,

Мы сами такими же были когда-то,-

И нас не смирение вывело в люди.

Maqollarning ma`nosini tushuntiring. Ularni yodlang.

Временами и ломоть за целый хлеб.

Все полезно, что в рот полезло.

Всякого слушать, так ни в гостях,

ни дома не кушать.

Где пирог с крупой, тут и мы с рукой.

Голод живота не пучит.

Голод и волка из леса гонит.

Голодная собака со двора бежит.

Голод - лучший повар.

Голод не тетка.

Голодной курице просо снится

(всегда зерна снятся).

Голодной куме всё хлеб на уме.

Page 107: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

107

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

Голодный волк зубами щелк.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Шум, борьба, праздник, расход, добыча,

сведение, победа, ожидание, спектакль, зал.

2. Беспорядочный, накопительный, голодный,

торжественный, сплоченный, доверчивый, стреми-

тельный, упитанный.

3. Душить, крепчать, верить, болеть, шуметь, петь,

нападать, завершить, констатировать, кормить.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Вежливость, боязнь, глобальность, задушев-

ность, брезгливость, торжество, невежда.

2. Мгновенный, поверхностный, расстроенный,

задушевный, ненавистный, шустрый, любящий, доб-

рый.

3. Приближать, отталкивать, фальшивить, наду-

вать, притворяться, неволить, запечатать, загнать.

«Великие люди России» mavzusida yig‘ma albom tay-

yorlang.

«Система кредитования» mavzusida referat yozing.

«Расширение рынка выпускаемой продукции» mav-

zuda dialog tuzing va sahnalashtiring.

Самостоятельная работа №18

Page 108: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

108

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Yer kurrasi geografik relyefining grafologik tuzilmasini

chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarni birlikda

qo‘llang.

1. Вы будете учить тексты наизусть? 2. Вы часто

пишите диктанты? 3. Вы любите читать газеты? 4.

Где вы покупаете тетради? 5. Вы взяли учебники в

библиотеке? 6. Вы будете писать упражнения? 7. Сту-

денты слушали лекции сегодня? 8. Вы часто получаете

письма? 9. Вы пишете слова в тетради? 10. Где вы

покупаете ручки и карандаши? 11. Вы видите ошибки в

работе?

2-mashq. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarni birlikda

Page 109: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

109

4-topshiriq.

qo‘llang.

1. Вы видели студентов в библиотеке? 2. Вы

видели инженеров на заводе? 3. Вы видели сегодня

преподавателей? 4. Вы знаете его товарищей? 5. Вы

знаете его друзей? 6. Вы видели его братьев и сестёр? 7.

Вы встретили студенток на выставке? 8. Вы знаете

врачей в нашей поликлинике? 9. Вы видели её подругу?

10. Вы знаете её дочерей и сыновей?

3-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni birlikda qo‘llab

savollarga javob bering.

1. Что пишут студенты в тетрадях? (глаголы,

слова, тексты, стихи, упражнения). 2. Что слушают

студенты в аудитории? (доклады, лекции). 3. Кого

слушали студенты на концерте? (артисты и артистки).

4. Кого видели студенты в клубе? (писатели,

художники). 5. Кого вы ждёте здесь? (гости и друзья).

6. Что берут студенты на урок? (книги, тетради,

учебники, ручки, словари). 7. Кого они встречают

каждое утро в университете? (студенты, студентки, пре-

подаватели, преподавательницы, профессора).

So‘z birikmalarini to‘liq yozing.

Namuna: молочный - молочная каша.

1. Ароматизированный … .

2. Подслащенный … .

3. Подсоленная … .

4. Опресненная … .

5. Газированная … .

6. Сдобная … .

7. Ванилиновая … .

8. Йодированная … .

9. Отфильтрованная … .

10. Наперченный … .

Rus tiliga tarjima qiling.

Page 110: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

110

5-topshiriq.

6-topshiriq.

so‘rab oldi

himoya qilish

yoddan paydo bo‘lardi

dastlab

7-topshiriq.

sath

yuzaga keldi

Yerdor - … . Dehqonchilik - … .

Mulkdor - … . Vositachi - … .

Omonatchi - … . Sudxo‘r - … .

Hamkor - … . Muddatli - … .

G‘allakor - … . Uzoq muddatli - … .

Sholikor - … . Qisqa muddatli - … .

Matnni gapirib bering.

Мне хотелось сделать для Нины Георгиевны что-

то приятное. Но ведь я даже не спросил, какая у неё

беда… Не решился. Или просто забыл: всё расспра-

шивал об отце. Хотя с ним никакой беды не случилось.

Я не хотел, чтобы отец защищал её, и наврал, что

он вернётся через полтора года. Но сам-то я мог помочь

ей! Вместо отца…

У меня уже не было её письма, но я знал его

наизусть. И как это бывает, в памяти сами собой

всплывали то одни, то другие строчки. «А если не

зайдёшь, не обижусь. В конце концов, ты не обязан. И

вправе просто не захотелось, как уже было однажды…»

Сперва я не обратил на эти строки внимания. А тут

вспоминал их. Значит, она уже однажды писала отцу,

звала его, а он не пришёл? Зачем она его звала? Когда

это было?.. И кто такой Шурик, от которого она с

нетерпением ждёт вестей?

Я готов был её защищать её не от кого. Может, ей

просто нужно, чтоб кто-нибудь выслушал, с кем-нибудь

поделиться?..

Matnni gapirib bering.

Процентные ставки представляют собой

конкретный уровень процента, устанавливаемого по

банковским кредитам. В современной экономической

литературе они получили название (цены кредита).

Данный термин возник в связи с тем, что на

поверхности экономики кредит выступает как товар,

Page 111: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

111

qarz

talab va taklif

jadalroq

8-topshiriq.

9-topshiriq.

10-topshiriq.

продаваемый на рынке ссудных капиталов. В

действительности процентные ставки являются

иррациональной ценой кредита, поскольку символи-

зируют долговые отношения между клиентами и

банками, а не отношения обычного акта купли-продажи

товара. Подобно любой цене процентные ставки

формируются под влиянием рыночного механизма

спроса и предложения. Соотношение спроса и

предложения отражает сложившуюся конъюнктуру

денежного рынка и подвержено действию всех его

закономерностей. Чем интенсивнее спрос на кредит,

тем выше уровень его цены. В свою очередь паление

спроса вызывает понижение процентных ставок банков.

Rus tiliga tarjima qiling.

Doktor Talyavini 120 tilni biladi. U barcha Yevropa

tillari dialektlarida bemalol gaplashadi. Universitetda 25

tilda leksiya o‘qiydi.

Buncha ko‘p tilni u qanday o‘rgandi ekan?

- Bunda qobiliyatning o‘zigina yetmaydi, - dedi

Talyavini. - Og‘ir, astoyidil mehnat qilish zarur. Dastlab 2-

3 tilni o‘rganib olish qiyin. Keyin esa ish osonlashadi. Men,

avvalo, tilning xarakterini, boshqacha qilib aytganda, ruhini

tushunishga, uning talaffuzini, ohangini o‘rganishga harakat

qilaman. So‘ngra so‘z, ibora va gaplarni o‘rganaman.

Ularni bir-biriga qo‘shaman, takrorlayman.

Rossiya madaniyati haqida ma’lumot to‘plang va

gapirib bering.

She`rni yodlang.

Не позволяй душе лениться

Page 112: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

112

tuymoq

bo‘ronda

yiqilib tushgan

daraxtlar

yugan

rayiga qarash

qiyna

11-topshiriq.

juft

so‘rayapti

qo‘yni

Не позволяй душе лениться!

Чтоб в ступе воду не толочь,

Душа обязана трудиться

И день и ночь, и день и ночь!

Гони её от дома к дому,

По пустырю, по бурелому,

Через сугроб, через ухаб!

Не разрешай ей спать в постели

При свете утренней звезды,

Держи лентяйку в чёрном теле

И не снимай с неё узды!

Коль дать ей вздумаешь поблажку,

Освобождая от работ,

Она последнюю рубашку

С тебя без жалости сорвёт.

А ты хватай её за плечи,

Учи и мучай дотемна,

Чтоб жить с тобой по-человечьи

Училась заново она.

Она рабыня и царица,

Она работница и дочь,

Она обязана трудиться

И день и ночь, и день и ночь!

Maqollarning ma`nosini tushuntiring, ularni yodlang.

Заплати долг скорее, так будет веселее.

Знаешь чет, так и сам сочтешь.

Зоб полон, а глаза голодны.

Сам сыт - глаза голодны.

И медведь из запасу лапу сосет.

Из грошей рубли вырастают.

И считанную овцу волк съедает.

Крадет волк и считанную овцу.

Page 113: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

113

o‘g‘irlayapti

biya

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

Волк и из счету овец крадет.

Как ни вертись, а с долгами расплатись.

Как собака на сене лежит (собака на сене):

и сама не ест, и другим не дает.

Кобыла издыхает, а траву хватает.

Когда занял - знаю, когда отдам - не знаю.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Занятость, непрохождение, платёж, подставка,

соглашение, трудность, углубление, испарина,

испольнение.

2. Двухсторонний, цельный, занятый, преодо-

лимый, заманчивый, искушённый.

3. Повесить, обозначать, производить, изменять,

выступать, отставить, охлаждать, арендовать,

реформировать, использовать, очнуться, обостриться.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Владения, затмение, характер, цель,

собственность, значимость, коммуникабельный,

истина, конвоир.

2. Особенный, затравленный, собственный,

организованный, грамотный, жилой, победный,

крикливый.

3. Усилить, поражать, докучать, игнорировать,

делить, обновлять, замечать, ревизировать, догнать.

«Великие композиторы» mavzuda yig‘ma albom

tayyorlang.

«Система страхования» mavzusida referat yozing.

«Инвестирование капитала» mavzusida dialog tuzing

va sahnalashtiring.

Самостоятельная работа № 19

Page 114: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

114

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3- topshiriq.

Qushlar turlarining grafologik tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Savollarga javob bering.

1. Как вас зовут? 2. Как её зовут? 3. Как его зовут?

4. Как их зовут? 5. Как тебя зовут? 6. Вы знаете, как

меня зовут? 7. Как зовут вашего старшего брата? 8. Как

зовут вашу старшую сестру? 9. Как зовут вашего отца?

10. Как зовут вашу мать? 11. Как зовут его нового

друга?

2-mashq. Nuqtalar o‘rniga tegishli olmoshlarni

qo‘ying.

1. У меня есть друг. Вчера я встретила … на

улице. 2. Это моя сестра. … зовут Максуда. 3. - Где

Атабек? Вы видели … ? - Да, я видел … в буфете. 4.

Мои родители живут в Бухаре. Я давно не видел … . 5.

Что вы будете делать в субботу? Я хочу пригласить …

на вечер. 6. - Где моя ручка? - Я видел … на столе. 7.

Где вы купили эти книги? - Я купил … в нашом киоске.

8. - Когда вы получили это письмо? - Я получил …

Page 115: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

115

4-topshiriq.

5-topshiriq.

вчера. 9. - Где вы купили эти цветы? - Я купила … в

магазине.

3-mashq. Qavs ichidagi olmoshlarni to‘g‘ri qo‘l-

lang.

1. Кого вы встретили вчера на почте? (он и она). 2.

Кого вы ждёте здесь? (ты и он). 3. Кого вы приглашаете

в гости? (вы и она). 4. Кого вы хотите увидеть в клубе?

(вы и она). 5. Кого он ждёт около метро? (ты и мы). 6.

Кого он видел вчера в театре? (я и ты). 7. Кого она

знает в нашем университете? (он и я)

4-mashq. Nuqtalar o‘rniga мой, твой, наш, ваш

olmoshlarni to‘g‘ri shaklida qo‘llang.

1. - Ты знаешь … сестру? - Да, я знаю … сестру. 2.

- Где … книга? Ты видел … книгу? – Нет, я не видел …

книгу. 3. - Вы знаете … друга? - Да, я хорошо знаю …

друга. 4. Можно взять … ручку? 5. Можно взять …

словарь?

So‘z birikmalarini tugating.

Namuna: соленый - соленый огурец.

1. Горький … . 6. Ароматный … .

2. Сладкий … . 7. Безвкусный … .

3. Соленый … . 8. Пресный … .

4. Вкусный … . 9. Острый … .

5. Сочный … . 10. Малосольный … .

Otlardan sifat yasang.

Namuna: квартира - квартирный.

территория - стужа -

дом - океан -

граница - день -

волос - обед -

рука - ухо -

Page 116: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

116

6-topshiriq.

xayrlashib

uyalar edik

uyqusizlikdan

qiynalardi

ajoyib

7-topshiriq.

sohasida

faoliyat

ko‘rsatadi

стекло - вода -

река -

Matnni gapirib bering.

- Вы доктор?

- Да… у него была жестокая бессонница. Спасти

его мог лишь спорт. Ещё режим дня, дисциплина…

Прощаясь, она не просила меня передавать привет

отцу, не говорила, чтобы он, когда приедет, зашёл к

ней.

- Как вас зовут? - спросил я уже в дверях.

- Ниной Георгиевной, - ответила она. И

улыбнулась: - Лучше поздно, чем никогда. Хотя это

можно понять: мы оба с тобой смущались.

«Она была женой отца, - думал я, возвращаясь

домой. - Она не сказала об этом, но я уверен. Здесь, в

этом стареньком жёлтом доме, отец был худым и

страдал бессонницей. Учился… Заочно, после работы.

Наверно, она ему помогла. Отсюда ушёл на фронт и

сюда же вернулся. Но почему мне об этом никто

никогда не рассказывал? Почему? Даже бабушка, с

которой мы так часто обменивались тайнами…

Но ведь она сама сказала, что мой отец – замеча-

тельный человек. Сама сказала!»

Matnni gapirib bering.

Банк как торговое предприятие. Банки в отличие

от промышленности, сельского хозяйства,

строительства, транспорта и связи действуют в сфере

обмена, а не производства. Это обстоятельство, однако,

дало основание ряду авторов считать, что банк - это

торговое предприятие.

Ассоциации банковской деятельности с торговлей

не случайны. Банки действительно как бы «покупают»

ресурсы, «продают» их, функционируют в сфере

перераспределения, содействуют обмену товарами.

Банки имеют своих «продавцов», хранилища, особый

Page 117: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

117

aylanishidan

pul

8-topshiriq.

9-topshiriq.

10-topshiriq.

«товарный запас», их деятельность во многом зависит

от оборачиваемости. На этом, однако, сходство между

банком и сферой торговли в основном заканчивается.

Более того, сходство носит внешний характер, ибо

банк торгует не товарами, а особым продуктом.

Известны, к примеру, такие операции, которые банки

совершают с обменом (покупкой-продажей) валют на

денежном рынке, когда валюта одной страны (а также

золото) покупается по определенному курсу,

определенной цене.

Rus tiliga tarjima qiling.

Bahor… Mayin shabada g‘ir-g‘ir esadi, sochlarimni

yulqilaydi. Shaharda sal yalang yursang bas, shamollab

qolasan, degan aqida bor. Men buni tamoman unutdim.

Galstugimni bo‘shatib, ko‘krak tugmalarimni yechib,

to‘yib-to‘yib nafas ola boshladim. Negadir qichqirgim,

ko‘kragimni shamolga tutib huv anovi tepaliklar osha

chopgim kelib ketdi.

Tepa ustida tayog‘iga suyangan podachi turibdi.

Bolalar, xotin-xalaj sigirlarini o‘sha yoqqa qarab haydab

ketishyapti. Yerga go‘yo guldor gilam to‘shab qo‘yilgan

deysiz. Ko‘m-ko‘k maysa shudring qo‘ngan mayin barglari

bilan oyoqlaringni yalaydi. Chuchmomalar ochilgan, uzoq-

uzoqlardagi to‘p-to‘p qizil lolalar nazaringni tortadi. Hali

quyosh chiqmagan, ufqqa tikilsangiz g‘alati ajoyibotlarni

ko‘rasiz. Osmon etagida kumush hovur o‘ynaydi. Uzoqdagi

bog‘lar ham, tog‘lar ham, uylar ham ana shu kumush hovur

bilan chulg‘anib tovlanib turgandek. Huv anovi tegirmon

arig‘i bo‘yidagi qator tollar uzun poyezdga o‘xshab

ko‘rinadi, bir tekis.

Rus yozuvchilari haqida qisqa ma’lumot tayyorlang va

aytib bering.

She`rni yodlang.

Катюша

Page 118: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

118

qiya

qo‘shiq ayta

boshlardi

ketidan

saqlaydi

11-topshiriq.

xasis

ko‘z

Расцветали яблони и груши,

Поплыли туманы над рекой,

Выходила на берег Катюша,

На высокий берег на крутой.

Выходила, песню заводила

Про степного сизого орла,

Про того, которого любила,

Про того, чьи письма берегла.

Ой ты песня, песенка девичья,

Ты лети за ясным солнцем вслед

И бойцу на дальнем пограничье

От Катюши передай привет.

Пусть он вспомнит девушку простую,

Пусть услышит, как она поёт,

Пусть он землю бережёт родную,

А любовь Катюша сбережёт.

Расцветали яблони и груши,

Поплыли туманы над рекой,

Выходила на берег Катюша,

На высокий берег на крутой.

М.Исаковский

Maqollar ma`nosini tushuntiring, ularni yodlang.

Надо жить, как набежит.

Надо хлеба и на после обеда.

На посуле тороват, а на деле скуповат.

На чужое добро и глаза разгораются.

Не будь в осень тороват, будь к весне богат.

Не деньги богатство - бережливость да разум.

Не думай, как бы взять, а думай, как бы отдать.

Не насытится око зрением, а ум - богатством.

Не по наживе еда - будет беда.

Не приходом люди богаты, а расходом.

Нет в кармане, да есть в амбаре.

Не те денежки, что у бабушки,

Page 119: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

119

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

а те денежки, что в запазушке.

Не то хлеб, что в поле, а то, что в амбаре.

Не тужи, кто берет; тужи, кто взаймы дает.

Не шутка занять, а шутка отдать.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Мера, объём, очистка, мощность, крепость,

образ, пресса, сооружение, давление, терпение, влия-

ние, наводнение, замечание.

2. Повышенный, значительный, поделочный, прес-

тижный, конкурентный, применяемый.

3. Подразделять, следовать, создавать,

принадлежать, практиковать, подрывать, подтягивать,

заменять, обходить, увлекать, промышлять.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Репутация, подделка, потеря, фактор, соперник,

следствие, начало, вред.

2. Престижный, скрытный, крутой, запрещённый,

лукавый, правильный, терпеливый, задумчивый, пес-

трый.

3. Вступать, согласовывать, достигать, напо-

минать, охранять, лидировать, господствовать, задер-

жать, завернуть.

«Русские поэты» mavzusida yig‘ma albom tayyorlang.

«Музыкальная культура России» mavzusida referat

yozing.

«Экономическая развитие России» mavzusida dialog

tayyorlang va sahnalashtiring.

Самостоятельная работа № 20

Page 120: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

120

1-topshiriq.

12-topshiriq.

3-topshiriq.

Rossiya milliy bayramlari turlarining grafologik

tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Nuqtalar o‘rniga свой olmoshining

to‘g‘ri shaklini qo‘llang.

1. Она любит … отца и … мать. 2. Они ждут здесь

… друга. 3. Они встретили в театре … старого

знакомого. 4. Она ждёт около метро … подругу. 5. Она

потеряла … ручку. 6. Я забыл дома … тетрадь. 7. Он

потерял … портфель.

2-mashq. Nuqtalar o‘rniga мой, его, её, их, свой

olmoshlarining to‘g‘ri shaklini qo‘llang.

1. У Атабека есть сестра. Он очень любит …

сестру. Сейчас мы говорим о … сестре. Вчера я видел

… сестру на улице. 2. Это моя ручка. Сегодня утром я

потерял … ручку. Мой друг нашёл … ручку в

аудитории. 3. Где моя книга? Ты взял … книгу? Ты не

Page 121: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

121

4-topshiriq.

знаешь, где … книга? 4. Ты знаешь, где живут Улугбек

и Мансур? У тебя есть … адрес? 5. Анвар написал

рассказ. Ты читал … рассказ?

3-mashq. Savollarga javob bering.

Namuna: У них есть брат. О ком они говорят?

Кто написал это письмо? У них есть брат. Они говорят о своём брате.

Их брат написал это письмо.

1. У неё есть сын. Кого она любит? О ком она

часто говорит? 2. Ваш друг живёт в Москве. Кого вы

давно не видели? О ком вы часто рассказываете? Кто

должен скоро приехать? 3. У них есть сестра. Кого они

встречали вчера? Кто приехал вчера? О ком они

говорят сейчас? 4. Это твоя тетрадь. Где ты пишешь

упражнения? Что ты забыл дома?

4-mashq. Savollarga javob bering.

1. Чьё письмо он читает? 2. Чью ручку он

положил на стол? 3. Чьего брата вы встретили около

метро? 4. Чью сестру он любит? 5. Чью газету вы

взяли? 6. Чью преподавательницу вы видели в театре?

Gaplarni tugating.

Namuna: Ток течет … - Ток течет по проводам.

Ходят … - Ходят погами.

1. Мысль появляется в … .

2. Пищи переваривается в … .

3. Кровь течет по … .

4. Информация хранится в … .

5. Запах различают … .

6. Вкус ощущают … .

7. Слушают … .

8. Вдыхают … .

9. Видят … .

Page 122: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

122

5-topshiriq.

6-topshiriq.

o‘xshash

buyrug‘iga

muvofiq

mustahkamlash

faoliyat

doirasiga

7-topshiriq.

10. Пережёвывают … .

So‘zlarning ko‘plik shaklini hosil qiling.

Namuna: дверь - двери.

окно - цыпленок -

курица - лев -

город - ухо -

поезд - вошь -

лес - котенок -

человек -

Matnni gapirib bering.

Типы банков. По характеру выполняемых

операций банки могут быть эмиссионными и ком-

мерческими. В первом случае это означает, что про-

дуктом банка является эмиссионное регулирование;

подобная операция, как правило, возложена на

центральные банки. Ими могут быть государственные

(национальные, народные) банки, а также другие круп-

ные банки, выполняющие по распоряжению законода-

тельной власти операции по выпуску и изъятию денег

из обращения. Главной задачей таких банков является

укрепление позиций денежной единицы как внутри

страны, так и за рубежом. Обычно эмиссионные банки

не занимаются кредитованием народного хозяйства и

населения; эта операция входит в компетенцию

коммерческих банков, которые предоставляют самые

разнообразные ссуды, как предприятиям, так и

отдельным гражданам.

Matnni gapib bering.

Однако, подходя к жёлтому домику, я почему-то

вновь забыл её беду. Я думал только, как бы мне

потактичнее узнать, из-за, чего они расстались с отцом.

Как об этом спросить? Может быть, как: «Из-за чего вы

перестали быть вместе?» Эта фраза заставила меня

Page 123: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

123

yosh

tog‘riladi

tasvirlangan

8-topshiriq.

поёжиться; трудно было представить себе, что отец был

вместе с кем-нибудь, кроме мамы. Лучше спросить

просто: «Из-за чего вы развелись?» Или: «Из-за чего

разъехались?» Все эти фразы мне как-то трудно и

непривычно было произносить…

- Вы поссорились с отцом, да? - спросил я.

Она улыбнулась:

- Не ссорились и не дрались… Просто так вышло.

Я ведь гораздо старше Сергея… Всё это можно понять.

Я с радостью вдруг подумал, что мама на целых

семь лет моложе отца. должно быть, лицо моё, помимо

воли, на миг выразило эту радость. Нина Георгиевна с

чуть заметным удивлением поправила очки. И тогда я,

чтобы загладить свою вину, слишком уж громко, с

грубо подчёркнутым сочувствием спросил:

- У вас какая-то беда случилась?

Ей не хотелось отвечать на такой вопрос. Она и не

ответила. А просто подошла к фотографии, на которой

был изображён мальчишка лет трёх или четырёх, в

матроске с серебряным словом: «Витязь» на ленте, и

стала рассказывать как будто самой себе:

- Когда это случилось, я взяла мальчика из

детского дома. Ему было два с половиной года. Он

потерялся на войне… Сейчас ему пятнадцать лет и семь

месяцев.

Rus tiliga tarjima qiling.

Qishning qahri sindi. Tarnovlar bo‘yniga osilgan

sumalaklar chak-chak tomib ayozning so‘nggi daqiqalarini

sanab qoldi.

Dala yopingan oppoq ko‘rpani shamol shabadasi

silkita boshladi. Yerdan taft kelyapti. Bir siqimgina

tuproqni olib qulog‘iga tutgan dehqon bahor shovqinini

eshitadi. Karaxt novdalar po‘stiga oftob tegdi. Hademay

kurtak ko‘z uqalaydi.

Dehqonni dala chaqiryapti.

Cheksiz yaylovlarni sog‘ingan qo‘y-qo‘zilar ham

tipirchilab qolgan. Hurpaygan musichalar, chillada dildira-

Page 124: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

124

9-topshiriq.

10-topshiriq.

11-topshiriq.

gan chumchuqlar o‘zlarini oftobga solib patlarini tarashadi.

Ko‘klam elchilari laylaklar allaqaylarda ahmon-dahmonni

kutib turishibdi. Dehqon bolasi mana shu kunni kutib har

tong ko‘kka qaraydi.

Rossiya tarixi haqida ma’lumot to‘plab gapirib bering.

She`rni yodlang.

Ветер по морю гуляет

И кораблик подгоняет;

Он бежит себе в волнах

На раздутых парусах

Мимо города большого;

Пушки с пристани палят,

Кораблю пристать велят.

Пристают к заставе гости.

Князь Гвидон зовет их в гости.

Он их кормит, и поит,

И ответ держать велит:

«Чем вы, гости, торг ведете

И куда теперь плывете?»

Корабельщики в ответ:

«Мы объехали весь свет,

Торговали мы недаром

Неуказанным товаром;

А лежит нам путь далек:

Восвояси на восток,

Мимо острова Буяна,

В царство славного Салтана».

Maqollar ma`nosini tushuntiring. Ularni yodlang.

Коль надоел человек, то дай ему взаймы.

Копеечка к копеечке - рубль набегает.

Копеечка к копеечке - проживет и семейка.

Копейками рубль держится.

Кто мотает, в том пути не бывает.

Page 125: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

125

sarflaydi

maishatbozlik

qiladi

12-topshiriq.

13-topshiriq.

Кто не бережет копейки, сам рубля не стоит.

Кто не умеет беречь гроша, тот не сбережет и

миллионы.

Кувшин пополам - ни людям, ни нам.

Кутит да людей мутит.

Лиса и во сне кур считает.

Лучше скуповато, чем мотовато.

Любит птичку, чтобы пела да не ела.

Мужик он добрый, а попроси бороды на

припрыжку - не даст.

«Валюта мира» mavzusida yig‘ma albom tayyorlang.

«Язык и культура» mavzusida referat yozing.

Самостоятельная работа № 21

Page 126: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

126

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

O‘zbekiston va Rossiya hududlarida o‘suvchi daraxtlar

turlarining grafologik tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering..

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Nuqtalar o‘rniga qavs ichidagi so‘zlarni

qo‘yib yozing.

Namuna: Анна была на вечере … (брат).

Анна была на вечере с братом.

1. В субботу я был в театре … (друг). 2. Вчера я

ужинал … (Сардор). 3. Я говорил по телефону …

(декан). 4. Школьники ходили в музей … (учитель). 5.

Он приехал в Москву … (отец). 6. Вчера он был на

стадионе … (брат). 7. Я хочу поговорить … (врач). 8.

Преподаватель разговаривает … (студентка). 9. Она

обычно ходит в кино … (подруга). 10. Она не любит

спорить … (мать). 11. Отец ходил в цирк … (дочь).

2-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni to‘g‘ri qo‘llang.

1. В театре мы встретились … (Жасур и Ибрагим).

2. В клубе наши студенты познакомились … (писатель).

3. На улице я поздоровался … (товарищ). 4. На вокзале

он попрощался … (мать). 5. Хабиба всегда советуется

… (сестра). 6. Я познакомился … (Азиз) в Ташкенте.

Page 127: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

127

4-topshiriq.

5-topshiriq.

6-topshiriq.

qiziqarli

3-mashq. O‘ng tomondagi so‘zlarni to‘g‘ri

qo‘llang.

1. В поликлинике больной

разговаривал … .

врач и медсестра

2. Он давно не виделся … . сестра и брат

3. Я всегда советуюсь … . отец и мать

4. В Ташкенте мы

познакомились… .

Гулнора и Бахадыр

5. Профессор разговаривал … . студентка и студент

6. Мать гуляет в парке … . сын и дочь

Gaplarni tugating.

Namuna: Велосипед средство … .

- Велосипед средство передвижения.

1. Нагреватель средство … . 6. Трактор средство … .

2. Транспорт средство … . 7. Танк средство … .

3. Лекарство средство … . 8. Язык средство … .

4. Телефон средство … . 9. Фонарь средство ….

5. Учебник средство … . 10. Деньги средство … .

Yangi so‘zlarni yasang.

Namuna: узбек - узбечка.

поляк - итальянец -

китаец - бразилец -

турец - японец -

армянин - чех -

негр -

Matnni gapirib bering.

Отец не поднимал шума. Генка не слышал от него

упрёков, но зато не слышал он в такие вчера и увлекатель-

ных рассказов о спорте, о работе инженеров, которых отец,

как и всех других людей, делил на «толковых» и

«нетолковых».

Мама поступала совсем иначе. Она раскрывала

дневник и глядела на злосчастную отметку так, словно

Page 128: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

128

baxti qora

shikoyat

qilardi

yo‘qotolmasd

i

7-topshiriq.

bir joyda

to‘planish

mustaqillik

ko‘payadi

8-topshiriq.

читала трагическое известие. Потом шла к соседке, у

которой дочь тоже училась в шестом классе. Начинался

разговор.

- Наш-то сегодня опять троечку принёс. А отец

говорит, что это хуже двойки, - жаловалась мать. Она

любила повторять слова отца: они казались ей самыми

верными и убедительными. Мама потом ещё долго вздыха-

ла… Но молчание отца было для Генки куда страшней… И

он в тот же вечер садился за учебники.

И только с одной Генкиной слабостью отец никак не

мог справиться. Этой слабостью была его страсть к кино:

кажется, если бы существовали картины, на которые

почему-либо не допускались люди моложе шестидесяти

лет. Генка попадал бы и на них… Немного денег ему

давала мама, а остальные он добывал в результате строжай-

шего режима экономии: в школе завтракал через день, в

метро и троллейбусе ездил без билетов.

Matnni gapirib bering.

В банковском деле, как и в промышленности,

свободная конкуренция неизбежна вызывает

концентрацию. Одни банки поглощаются более

могущественными конкурентами, другие, формально

сохраняя самостоятельность, фактически попадают

под власть более сильных конкурентов. Происходит

слияние, «сплетение» банков. Число банков

сокращается, но вместе с тем увеличиваются их

размеры, возрастает объем операций. В каждой стране

выделяются немногие крупнейшие банки, на счетах

которых собираются огромные суммы свободных

средств, ищущих прибыльного применения.

Rus tiliga tarjima qiling.

Bozorlar mollar turiga qarab rastalarga bo‘lingan edi.

Bunda attorlik, sovungarlik, charxchilik, pichoqchilik,

temirchilik, misgarlik, beshikchilik, dukchilik, taroqchilik,

kulolchilik, chegachilik, zargarlik, bazzozlik, chitfurush-lik,

tikuvchilik, chopondo‘zlik, mahsido‘zlik, etikdo‘zlik,

kavushdo‘zlik, tunukachilik, romsozlik, taqachilik, gilam,

Page 129: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

129

9-topshiriq.

10-topshiriq.

parcha

tubsiz

uchardi

jarangli

11-topshiriq.

xasis

teng

namat, bo‘yra, nosvoy, tamaki, gul ko‘chat hamda qandolat,

guruch, bug‘doy, mosh, mayiz, ho‘l meva, sabzavot,

qassoblik kabi qator-qator rasta bozorlar bo‘lar edi.

Rus xalqining urf-odatlari haqida ma’lumot tayyorlang

va gapirib bering.

She`rni yodlang.

Ветер принёс издалёка

Песни весенний намёк,

Где-то светло и глубоко

Неба открылся клочок.

В этой бездонной лазури,

В сумерках близкой весны

Плакали зимние бури,

Реяли звёздные сны.

Робко, темно и глубоко

Плакали струны мои.

Ветер принёс издалёка

Звучные песни твои.

Maqollar ma`nosini tushuntiring, ularni yodlang.

Сегодня в цветах, а завтра в слезах.

Самая жалкая нищета – скупость.

Сколько собаке ни хватить, а сытой не бывать.

Скряге деньги - что собаке.

Скупой богач беднее нищего.

Скупой запирает крепко, потчует редко.

Скупому душа дешевле гроша.

Скупость не глупость, а тупость.

Скупые - ровно пчелы: мед собирают,

а сами умирают.

Слову - вера, хлебу - мера, деньгам - счет.

Смотрит, как кот на сало.

Собирай монеты медные -

пригодятся в дни бедные.

Собирай по ягодке - наберешь кузовок.

Page 130: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

130

ishlat

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

Собирать ложкой, а бросать чашкой.

Со всего свету не соберешь цвету.

Старое проживай, а новое наживай.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Богатство, блондин, бодрость, большинство,

значимость, дыхание, неверие.

2. Положительный, туманный, невинный,

будничный, пресный, прибыльный, приличный,

признанный, турдолюбивый.

3. Согревать, блуждать, нырять, ослепнуть,

нагружать, привинчивать, привыкнуть, проглядеть,

опубликовать, задержать, проверить.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Огонь, женщина, жизнь, бытие, запрет, зрячий,

кочевой, надежда, наступление, оптимизм.

2. Интересный, коллекционный, искренний,

корыстный, конечный, конкретный, согласный.

3. Взбираться, подтверждать, подъезжать,

повелевать, возникать, являться, купить, вставать,

подниматься, забывать, создать, организовать.

«Банки России» mavzusida yig‘ma albom tayyorlang.

«Жизнь и творчество А.С.Пушкина» mavzusida

referat yozing.

«Земля и проблемы приватизации» mavzusida dialog

tuzing va sahnalashtiring.

Самостоятельная работа № 22

Page 131: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

131

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Bozor sektorlarining grafologik tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Savollarga javob bering.

1. Куда вы ходили вчера, в театр или на концерт?

2. Куда они ходили в воскресенье, на стадион или на

выставку? 3. Куда ты ходил утром, в буфет или в

столовую? 4. Куда они ходили на экскурсию, на

фабрику или на завод? 5. Куда она ходила утром, в

магазин или на рынок? 6. Куда он ходил в субботу, в

институт или в поликлинику? 7. Куда ходила ваша

группа в пятницу, в музей или на выставку?

2-mashq. в va на predloglarini to‘g‘ri tanlab,

savollarga javob bering.

1. Куда ходили студенты в

воскресенье?

кино, театр, музей,

цирк, вечер, концерт

2. Куда они пойдут в

субботу?

школа, выставка,

библиотека, стадион,

поликлиника

Page 132: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

132

4-topshiriq.

3. Куда идут студенты

сейчас?

класс, аудитория,

буфет, столовая,

библиотека

3-mashq. Savollarga javob bering. ни едут в театр?

2. Вы едете в центр? 3. Ты едешь в поликлинику? 4.

Ваш друг поедет летом на родину? 5. Вы поедете зимой

в Египет? 6. Вы ездили вчера в музей? 7. Ваша группа

ездила в среду на выставку? 8. Он ездил вчера в цирк?

4-mashq. в va на predloglarni to‘g‘ri qo‘llab savol-

larga javob bering.

1. Куда вы идёте сейчас? университет

2. Куда идёт ваш друг? лаборатория

3. Куда идут эти студенты? библиотека

4. Куда вы едете? стадион

5. Куда едет ваша сестра? выставка

6. Куда вы поедете летом? деревня

7. Куда вы пойдёте в воскресенье? кино

8. Куда вы ходили вчера? театр

9. Куда вы ездили в субботу? экскурсия

10. Куда они ходили в среду? музей

Gaplarni tugating.

Namuna: Дом … - дом строят.

1. Договор … .

2. Подпись … .

3. Печать … .

4. Стороны … .

5. Граница … .

6. Соглашение … .

7. Нота протеста … .

8. Дипломатические отношения … .

9. Протокол … .

10. Письмо … .

So‘z shaklini yasang.

Page 133: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

133

5-topshiriq.

6-topshiriq.

uyatchan

yoqadi

harakatlar

esankiramaslik

juda

7-topshiriq.

Namuna: Узбекистан - узбек.

Россия - Перу -

Швеция - Крым -

Норвегия - Германия -

Индия - Непал -

Армения - Монголия -

Египет - Бирма -

Matnni gapirib bering.

Мягкий знак

Мягкий знак давно и безнадёжно влюблён в букву

Ш. Он ходит за ней как тень, - из слова в слово, но всё

напрасно. Буква Ш терпеть не может букв, от которых

никогда не добьёшься ни звука.

А Мягкий знак робок и застенчив, не пытается

занять в слове первое место. Он настолько тих и неза-

метен, что даже в контрольных диктантах забывают о

нём.

Другим буквам, которым приходится встречаться

с Мягким знаком, нравятся эти его качества. Многие из

них даже сами смягчаются от его соседства.

Не смягчается только буква Ш, несмотря на все

старания Мягкого знака. Она по-прежнему тверда и

так шипит, что Мягкий знак буквально теряет само-

обладание. Но он ничего не может с собой поделать и

всякий раз снова становится рядом с буквой Ш - в

глаголе второго лица или в существительным женского

рода.

Когда это кончится - трудно сказать.

Ведь у Мягкого знака слишком мягкий характер.

Matnni gapirib bering.

Банк как учреждение или организация. Наиболее

массовым представлением о банке является его

определение как учреждения, как организации.

Page 134: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

134

tasavvur

tarqalgan

jo‘natadi

vazifa

oqibatda

8-topshiriq.

9-topshiriq.

10-topshiriq.

qattiq

«Банковские учреждения и организации» - довольно

распространенный термин, сплошь и рядом его можно

встреть как в серьезной научной, так и учебной

литературе, банковском законодательстве, банковских

документах и печати. Здесь и далее не следует забы-

вать, что «организация» отсылает нас к определенной

совокупности людей. Но банк как организация, оказы-

вает близко стоящим к понятиям «благотворительная

организация», «общественная организация». Однако

следует отметить, что банк, хотя и выполняет

общественную миссию, тем не менее, имеет слабое

отношение к этим понятиям. Банк как организация, как

объединение людей, исторически скорее являлся уде-

лом частного лица и лишь впоследствии, с развитием

банковского дела, особенно в современных условиях

хозяйствования, превратился в крупные, средние и

мелкие объединения.

Rus tiliga tarjima qiling.

1. Bolalar nafasini ichiga yutib unga tikilishdi. 2.

Xayribibining tarvuzi qo‘ltig‘idan tushdi. 3. Ishning o‘zini

bilguncha ko‘zini bil. 4. Kabinetni ko‘rib Saidani og‘zi

ochilib qoldi. 5. Bunga hayron bo‘lib yoqasini ushlaganlar

ham ozmuncha emas edi. 6. Bugun negadir jahli chiqqan,

qovog‘idan qor yog‘ib kelardi.

Yevrosiyo ittifoqi davlatlari haqida ma’lumot to‘plab

gapirib bering.

She`rni yodlang.

На улице

Апрель ударил голубым крылом

О городскую чёрствую дорогу.

И вот со звоном выкатился лом

Из шумной двери солнцу на подмогу.

И целый день в руках играет сталь,

Вздымают глухо ледяные глыбы.

Page 135: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

135

ko‘taradi

to‘lgan

11-topshiriq.

jamg‘ar

ayyor

qarz berishda

12-topshiriq.

Сегодня день - прозрачный, как хрусталь,

Сегодня день приветливых улыбок.

Весь город напоён ласкающим теплом,

Неугомон у каждого порога…

Апрель ударил голубым крылом

О городскую чёрствую дорогу.

Maqollar ma`nosini tushuntiring, ularni yodlang.

Отдашь деньги руками, а ходишь за ними ногами.

Паси сено не для зимы, а для отзимки.

Пироги да блины, а там сиди да гляди.

Пироги до того доведут, что и хлеба не дадут.

Плут, кто берет, а и глуп, кто дает.

Подальше положишь - поближе возьмешь.

Подрастешь - свое наживешь.

По одёжке протягивай ножки.

Помрешь - ничего с собой не возьмешь.

При одалживании - друг, при отдаче - враг.

Пушинка к пушинке - и выйдет перинка.

Руки загребущие, глаза завидущие.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Забота, любовь, доброта, молодость, мир, шум,

ток, богатство, надежда, улица, спешка, толщина, волк,

лиса, заяц, вершина.

2. Крикливый, надутый, здоровый, радостный,

сильный, умный, глупый, отъявленный, грамотный,

профессиональный, жирный.

3. Продолжать, заинтересовать, славить, смотреть,

описать, помогать, представлять, трезветь, орошать,

освещать, обвинять, изучать, закрыть, ломать, воьевать,

умереть.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

Page 136: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

136

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

1. Детство, юность, недогрузка, активность, дея-

тельность, атака, благоухание, задымленный, свежесть,

общество, перед, молва, грязь.

2. Нужный, нормальный, нравственный, благород-

ный, намеренный, настоящий, подлинный, надежный,

мягкий, голодный, сварливый, знающий.

3. Лечь, молчать, соединить, приватизировать,

нырять, начинать, напрягать, недогружать, загнуть,

прогнать.

«Банки Узбекистана» mavzusida yig‘ma albom tay-

yorlang.

«Жизнь и творчество Л.Н.Толстого» mavzusida refe-

rat yozing.

«Свободные экономические зоны» mavzusida dialog

tuzing va sahnalashtiring.

Самостоятельная работа № 23

Page 137: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

137

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

San’at sohalarining grafologik tuzilmasini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Qavs ichidagi so‘z birikmalarini qo‘llab

savollarga javob bering.

1. Куда ты идёшь? (наша библиотека). 2. Куда

идут студенты? (новое общежитие). 3. Куда Мархабо

идёт сейчас? (наша поликлиника). 4. Куда он ходил

вчера? (городская библиотека). 5. Куда ваши друзья

ходили позавчера? (студенческий клуб). 6. Куда они

пойдут послезавтра? (Исторический музей). 7. Куда вы

пойдёте в воскресенье? (французская фотовыставка).

2-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni qo‘llab savollarga

javob bering.

1. Куда ты едешь сейчас? (фундаментальная биб-

лиотека). 2. Куда он поедет учиться? (Ташкентский

финансовый университет). 3. Куда ваши сёстры поедут

летом? (родной город). 4. Куда студенты ездили

Page 138: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

138

4-topshiriq.

5-topshiriq.

позавчера? (интересная экскурсия). 5. Куда ваш брат

поедет летом? (Россия). 6. Куда вы хотите поехать

летом? (Соединенные Штаты Америки). 7. Куда ваш

друг хочет поехать осенью? (Япония)

3-mashq. Savollarga javob bering.

Namuna: Куда вы идёте? аудитория,

занятие

Я иду в аудиторию на

занятие

1. Куда идут студенты? большой зал;

лекция

2. Куда идёт врач? больница; работа

3. Куда ваши друзья хотят

пойти в субботу?

клуб; концерт

4. Куда они хотят пойти в

воскресенье?

театр; новый балет

5. Куда вы хотите поехать

летом?

родина; кишлак

6. Куда мы поедем завтра? соседний город;

экскурсий

Gaplarni tugating.

Namuna: Трескается … - Трескается земля.

1. Надувается … . 6. Разрывается … .

2. Пружинит … . 7. Ударяется … .

3. Лопается … . 8. Откатывается … .

4. Пикнет … 9. Уплывает … .

5. Ломается … 10. Раскрывается … .

Otlardan fe’llar yasang.

Namuna: арбуз - арбузный.

Page 139: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

139

6-topshiriq.

dono

shoshdi

xayratda

qoldirdi

bezovta

tumshug‘i

bilan

1. почва - 6. плод -

2. цветок - 7. орех -

3. ветка - 8. яблоко -

4. корень - 9. айва -

5. ствол - 10. огурец -

Matnlarni gapirib bering.

Аист и соловей

Было время, когда птицы не умели петь. И вдруг

они узнали, что в одной далёкой стране живёт старый

мудрый человек, который учит музыке. Тогда птицы

послали к нему аиста и соловья.

Аист очень торопился. Ему не терпелось стать

первой в мире птицей-музыкантом.

Он так спешил, что вбежал к мудрецу в дом и даже

в дверь не постучался, не поздоровался со стариком, а

изо всех сил крикнул ему прямо в ухо:

- Эй, старикан! Ну-ка научи меня музыке! Но

мудрец решил сначала поучить его вежливости. Он

вывел аиста на порог, постучал в дверь и сказал:

- Нужно делать вот так!

- Всё ясно! - обрадовался аист. - Это и есть

музыка? - и улетел, чтобы поскорее удивить мир своим

искусством.

Соловей на маленьких крылях прилетел позже. Он

робко постучал в дверь, поздоровался, попросил

прощения за беспокойство и сказал, что ему очень

хочется учиться музыке.

Мудрецу понравилась приветливая птица. И он

обучил соловья всему, что знал сам.

С тех пор скромный соловей стал лучшим в мире

певцом.

А чудак аист умеет только стучать клювом.

Да ещё хвалится и учит других птиц:

- Эй, слышите! Надо делать вот так, вот так! Это и

есть настоящая музыка! Если не верите, спросите

старого мудреца.

Page 140: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

140

7-topshiriq.

xomashyo

qiymat

tola

o‘sdi

8-topshiriq.

9-topshiriq.

10-topshiriq.

Matnlarni gapirib bering.

Сегодня мы на мировой рынок выходим не только

с традиционно сырьевой продукций - хлопком,

цветными металлами и др. все более значимую роль в

структуре экспорта занимают готовые изделия,

продукция с более глубокой степенью переработки,

значит, с более высокой добавленной стоимостью.

Так, если в первые годы независимости на долю

хлопкового волокна приходилось более 50 процентов

всего объема экспорта, то в настоящее время он

составляет менее 20 процентов. В то же время резко

возрос экспорт хлопчатобумажной пряжи и тканей,

химических продуктов и пластмасс, автомобилей,

экспорт услуг и другой продукции.

Rus tiliga tarjima qiling.

E. Lasker maqtanchoq bir havaskor shaxmatchi bilan

poyezdda ketayotgan edi. Buyuk maestroni tanimagan

havaskor vaqt o‘tkazish uchun shaxmat o‘ynashni taklif

qilib, so‘rabdi:

- Kuchingiz taxminan qay daraja?

- Juda-juda o‘rtacha, - debdi Lasker.

- Unda farzinsiz o‘ynayman, bo‘lmasa menga

o‘yinning qizig‘i qolmaydi.

- Ixtiyoringiz. Lekin menimcha, farzin o‘yinga faqat

xalaqit beradi, - debdi Lasker.

- Iye, rostdan ham shaxmatga tushunmas ekansiz–ku!

– deb havaskor farzinini olib qo‘yib, o‘yin boshlabdi.

Yagona Yevropa iqtisodiy hudud haqida ma’lumot

to‘plang va gapirib bering.

She`rni yodlang.

Перед дождем

Page 141: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

141

osmon

yugurib keladi

nim qorong‘i

11-topshiriq.

shirinroq

to‘q

kambag‘al

kaft

Заунывный ветер гонит

Стаю туч на край небес,

Ель надломленная стонет,

Глухо шепчет темный лес.

На ручей, рябой и пестрый,

За листком летит листок,

И струей сухой и острой

Набегает холодок.

Полумрак на всё ложится;

Налетев со всех сторон,

С криком в воздухе кружится

Стая галок и ворон.

Над проезжей таратайкой

Спущен верх, перёд закрыт;

И «пошел!» - привстав с нагайкой,

Ямщику жандарм кричит…

Maqollar ma`nosini tushuntiring. Ularni yod oling.

Старый долг за находку.

Старый долг собрать - что клад найти.

Счет дружбы не теряет.

Счет чаще, дружба слаще.

Чаще счет, крепче дружба.

Считай, баба, цыплят по осени,

а мужик - меряй хлеб по весне.

Считай деньги в своем кармане.

Считай на мне, а получай на пне.

Сытых глаз на свете нет.

Тяжело нагребешь - домой не донесешь.

Убогий во многом нуждается,

а скупой - во всем.

У него в горсти дыра.

У него от скупости зубы смерзлись.

У него среди зимы и льду не выпросишь.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

Page 142: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

142

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

16-topshiriq.

1. Эрудиция, лектор, учёный, болезненность,

гибкость, потерянность, молчаливость, общительность.

2. Отзывчивый, внимательный, жестокий,

болтливый, упорный, чуткий, деликатный.

3. Настаивать, выдумывать, включать, возвращать,

требовать, приказывать, утверждать.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Аромат, история, альтруист, порядок,

благодарность, бережливость, смелость, даль,

строительство, скряга, стремительность.

2. Внешний, вероятный, свободный, тревожный,

вольный, восточный, ледяной, открытый, воздушный,

долгий, твердый.

3. Белить, бледнеть, богатеть, брать, бросать,

вбегать, ввинчивать, заводить, веселить, взлетать,

возвышать, набрать, взобраться.

Fan yutuqlariga bag‘ishlangan yig‘ma albom tayyor-

lang.

«Жизнь и творчество Ф.М.Достоевского» mavzusida

referat yozing.

Magazinning parfyumeriya bo‘limi sotuvchisi va

xaridor o‘rtasida bo‘lgan dialog tayyorlang va

sahnalashtiring.

Самостоятельная работа № 24

Page 143: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

143

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Soliqqa tortish tizimining grafologik tuzilishini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Gaplarga savol tuzing.

Namuna: Мой брат занимается спортом.

Чем занимается ваш брат?

1. Каждый день мы занимаемся русским языком.

2. Он занимается математикой много лет. 3. Я

занимался музыкой 5 лет. 4. Вчера весь вечер он

занимался физикой. 5. На родине они занимались

французским языком. 6. Этот учёный занимается

историей Востока. 7. Олег много занимается спортом.

2-mashq. Gaplarga savol tuzing. Namunaga qarab

bajaring.

Page 144: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

144

4-topshiriq.

5-topshiriq.

mudramoq

Namuna: Мой брат интересуется шахматами.

Чем интересуется ваш брат?

1. Я интересуюсь астрономией. 2. Они

интересуются русской литературой. 3. Этот студент

интересуется химией. 4. Она интересуется медициной.

5. Раньше он интересовался математикой. 6. Теперь он

интересуется биологией.

3-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni qo‘llab, savollar-

ga javob bering.

1. Чем вы интересуетесь? (литература). 2. Чем

интересуется ваша сестра? (медицина). 3. Чем инте-

ресуется ваш старший брат? (математика). 4. Чем

интересуется ваш друг? (театр). 5. Чем интересуется

ваш младший брат? (марки). 6. Чем интересуются его

друзья? (шахматы).

Gaplarni tugating.

1. На столе лежит половина … .

2. Я купил дочери плитку … .

3. Мать дала сыну тарелку … .

4. На тарелке лежал кусок …

5. Мать дала сыну кусок …

6. Собака съела кусок … .

7. Налейте мне стакан … .

8. Девочка выпила чашку … .

9. Он купил бутылку … .

10. Сколько стоит килограмм … ?

11. Вы выполнили только часть … ?

Matnni gapirib bering.

Удод и Байбак

- Слушай, зверёк Байбак, что лучше всего?

- Поспать, птица Удод. Подремать власть.

- Ну а что-нибудь поважнее?

- А поважнее - поесть. Досыта.

Page 145: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

145

ishtahani

ochmoq

6-topshiriq.

sarf

ovqatga

to‘ymaslik

ortiqcha

ishlab

chiqarish

7-topshiriq.

- Ну а ещё важнее?

- Бока на солнце погреть. Чтоб аппетит нагулять,

чтобы в сон клонило.

- Ну, а самое важное, самое главное? Лучше чего

уж и быть не может?

- А для нас, байбаков, это и есть самое главное,

самое важное. И ничего лучше этого нет!

Matnni aytib bering.

Глобальной проблемой является проблема

нехватки сырья и продовольствия. Добыча минералов,

полезных ископаемых за последние двести лет

увеличилась в тридцать раз, и это сопутствовало загряз-

нению окружающей среды. Если расход энергии и

топлива будет продолжаться такими же темпами как

сейчас, то к концу XX века мы истратим все запасы

топлива, какие имеются на земле. Глобальная проблема

продовольствия сводится не только к проблеме голода

и недоедания. Она становится всё сложной и пробле-

матичной. Поэтому координирование международных

действий требуется не только для борьбы с голодом, но

и для улучшения сельских рынков в связи с перепроиз-

водством продовольствия в ведущих странах-экспор-

терах, регулирования демографиических процессов,

активизации экономической деятельности, решения

социальных проблем.

Rus tiliga tarjima qiling.

1. Artist yaxshi kuyladi. - Shamol kuyladi. 2. Sut

toshdi. - Yuragi toshdi. 3. O‘t-maysalar gurkirab o‘sdi. - Bir

og‘iz iliq so‘z bilan bolaning ko‘ngli o‘sdi. 4. Qor yog‘di. -

Ta’na toshini yog‘dirmang, - dedi ayol. 5. Xatni qalam

bilan yozdi. - Kitob o‘qib, ko‘nglini yozdi. 6. Eshikni ochdi.

- Dugonasiga qalbini ochdi. 7. Sahna ochildi. - Kir yaxshi

ochildi. 8. Raqqosa o‘ynadi. - Yuragi o‘ynadi. 9. To‘lqin

qayiqdan asta tebratdi. - U havaskor artistlar haqida qalam

Page 146: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

146

8-topshiriq.

qattiqroq

burch

dovon

birga

bil

tebratdi.

She`rni yodlang.

За далью - даль

Я не страшусь суда такого

И, может, жду его давно,

Пускай не мне еще то слово,

Что ёмче всех, сказать дано.

Моё - от сердца - не на ветер,

Оно в готовности любой:

Я жил, я был - за всё на свете

Я отвечаю головой.

Нет выше долга, жарче страсти

Стоять на том

В труде любом!

Спасибо, Родина, за счастье

С тобою быть в пути твоём.

За новым трудным перевалом-

Вздохнуть

С тобою заодно.

И дальше в путь-

Большим иль малым,

Ах, самым малым-

Всё равно!

Она моя - твоя победа,

Она моя - твоя печаль,

Как твой призыв:

Со мною следуй,

И обретай в пути,

И ведай

За далью - даль.

За далью - даль!

А.Твардовский

Maqollar ma`nosini tushuntiring. Ularni yodlang.

Page 147: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

147

9-topshiriq.

yosh to‘kildi

urushmoq

turib

qolmaydi

10-topshiriq.

11-topshiriq.

Товар полюбится - ум расступится.

Товару не хвалить, так и не свалить (устар.).

Торговали - веселись, подсчитали - прослезились.

Торговали кирпичом, да остались ни при чем.

Торговля кого выручит, а кого и выучит.

Торгуешь - хаешь, купишь - похвалишь.

То, что любят, то и выбирают.

У денег - то глаз нет: за что отдают, не видят.

Хороший товар не залежится.

Хороший товар сам себя хвалит.

Хорошее дешево не бывает.

Чего нет, то дорого, а чего много, то дешево.

Чем дурят, тем не корят.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Возвращение, разрешение, трепет, обещание,

контракт, обращение, заинтересованность, навык, раз-

влечение.

2. Тихий, удивленный, терпеливый, правдивый,

недоумённый, незаметный, мелодичный.

3. Беречь, развивать, пользоваться, рассчитывать,

замечать, внимать, доверять, размышлять.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Излишек, зрячий, искренность, красавец,

конкретность, крик, счастье, ласка, любовь, наличие,

успех.

2. Прекрасный, хороший, крутой, крупный,

легкий, младший, мирный, молодой, надземный,

максимальный, накопительный.

3. Наслаждаться, наступать, научить, начинать,

недоплачивать, недокармливать, нырять, обувать,

обогащать.

«Turizm va dunyo mamlakatlari» mavzusida yig‘ma

albom tayyorlang.

Page 148: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

148

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

«Золотодобывающая промышленность

Узбекистана» mavzusida referat yozing.

Bojxona xodimi va chegaradan tovar olib o‘tuvchi kishi

o‘rtasida bo‘lib o‘tgan dialog tuzing va sahnalashtiring.

«Как ужинает ваша семья?», mavzusida hikoya tuzib

gapirib bering.

Самостоятельная работа № 25

Page 149: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

149

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Supermarketning grafologik tuzilishini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni nuqtalar o‘rniga

qo‘yib ishlating.

Namuna: Я люблю чай … (молоко)

Я люблю чай с молоком.

1. Утром я ем хлеб … (масло сыр). 2. Павел любит

мясо … (картофель или рис). 3. Обычно я пью чай …

(сахар и лимон). 4. Утром мы пьём кофе … (молоко). 5.

Я люблю картофель … (мясо или рыба). 6. Я ем суп …

(хлеб).

2-mashq. Namunaga qarab bajaring. Ajratib ko‘r-

satilgan so‘zlarga savol bering va yozing.

Namuna: Он заболел перед экзаменами.

Когда он заболел?

1. Он позавтракал перед уроками. 2. Перед нача-

лом фильма она позвонила подруге. 3. Перед Новым

Page 150: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

150

4-topshiriq.

годом я получил письмо от родителей. 4. Он окончил

институт перед войной. 5. Перед концертом мы успели

поужинать. 6. Он очень волновался перед этим разго-

вором.

3-mashq. Namunaga qarab bajaring.

Namuna: Олег пошёл на почту купить конверты и

марки.

Олег пошёл на почту за конвертами и марками.

1. Мать пошла в магазин купить мясо и овощи. 2.

Студенты пошли в библиотеку, чтобы взять там книги.

3. Мой сосед пошёл на почту получить посылку. 4.

Вчера вечером ко мне приходил мой друг, чтобы взять

пластинки. 5. После уроков я поеду в кассу, чтобы

купить билеты на футбол. 6. Студенты побежали в

киоск купить свежие газеты. 7. Моя сестра поехала в

аптеку купить лекарство.

4-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni nuqtalar o‘rniga

qo‘ying.

1. Я был в музее … (друг). 2. Он рисует портрет

… (чёрный карандаш). 3. Температуру измеряют …

(термометр). 4. Подруга слушали меня … (интерес). 5.

Самолёт летит … (город). 6. … (дом) был большой сад.

7. Студент написал диктант … (ошибка). 8. … (стол)

висит портрет отца. 9. Она пошла в киоск … (газеты).

10. Олег давно занимается … (спорт). 11. Эта картинка

написана … (русский художник).

Gaplarni tugating.

Namuna: Трактор водит … .

Трактор водит тракторист.

1. Поезд водит … .

2. Автомобиль водит … .

3. Танки водит … .

Page 151: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

151

5-topshiriq.

6-topshiriq.

tortib

ag‘darilib

tushdi

aylanib o‘tdi

chirigan

7-topshiriq.

ishsizlik

4. Гоночный автомобиль водит … .

5. На сцене танцует … .

6. Поёт … .

7. Смешит людей в цирке … .

8. Рекорд устанавливает … .

9. Дорогу осилит… .

Otlarning birlik shaklini yozing.

имена - наш - цветы -

люди - уши - жучки -

мы - дети - сверчки -

зрачки - очи -

Matnni gapirib bering.

Выбравшись на лужайку перед старым

двухэтажным сараем, Женя вынула из кармана рогатку

и, натянув резинку, запустила в небо маленького

картонного парашютиста.

Взлетев кверху ногами, парашютист перевернулся.

Над ним раскрылся голубой бумажный купол, но тут

крепче рванул ветер, парашютиста поволокло в

сторону, и он исчез за тёмным чердачным окном сарая.

Авария! Картонного человечка надо было

выручать. Женя обошла сарай, через дырявую крышу

которого разбегались во все стороны тонкие

верёвочные провода. Она подтащила к окну трухлявую

лестницу и, взобравшись по ней, спрыгнула на пол

чердака.

Matnni gapirib bering.

После экономического кризиса 1929-1933 годов

экономика США начала развивать очень бурными

темпами по той простой причине, что люди, уставшие

от постоянной безработицы, хватались за любую

работу, даже с небольшой оплатой. К тому же риск

снова потерять работу, заставлял людей выполнять

Page 152: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

152

majbur qildi

8-topshiriq.

9-topshiriq.

10-topshiriq.

sotilmagan

работу не только как можно качественнее, но и как

можно быстрее. Немалую роль сыграла и научно-

техническая революция, которая получила в те годы в

США наибольшее распространение и развитие.

Rus tiliga tarjima qiling.

Maydonda nayrangboz kobra ilon bilan mangusning

jangini ko‘rsatmoqda.Yoshlar, bolalar o‘rab olgan, qiziqib

tomosha qilishmoqda.

Nayrangboz – novcha, qamishday oriq, katta sallali

kishi. Uning chuqur ko‘zlarida quvlik, ayyorlik to‘la;

yalang oyoq, o‘rta yashar. Tomoshabinlar nayrangboz bilan

tortishadi: «Qo‘yib yubor, kobrani ham, mangusni ham

qo‘yib yubor. Olishsin, mana senga pul!», «Oha, biz

bilamiz, pulchani yonga olib, arzimagan hunaringni

peshkash qiladi-da, qochadi, bilamiz!». Nayrangboz

chechanlik bilan aldab-avraydi, dam xaltaning og‘zini

ochib, kobrani bir pasgina chiqaradi, yo‘g‘on, haybatli ilon

«vij» etib boshini o‘ynatadi, dam ikkinchi xaltadan kichkina

yugurik mangusni o‘rtaga soladi. «Qo‘yib yubor, qo‘yib

yubor!» - shovqin ko‘tariladi. Quv nayrangboz kobrani

yana xaltaga bo‘g‘adi. Tomoshabinlarning sabru toqatini

qutirmoqchi, pulni ko‘proq yig‘moqchi bo‘ladi va kobra

bilan mangus jangini keyinga siltaydi.

Inflatsiya (sabablari oqibatlari) haqida hikoya tuzing va

gapirib bering.

Maqollar ma`nosini tushuntiring. Ularni yodlang.

Не купи двора, купи соседа.

Не купля учит - продажа.

Не обманешь - не продашь (устар).

Непроданному коню и цены нет.

Плачьте, очи: сами видели, что покупали.

Подарки любят отдарки.

Показывать товар лицом. Товар лицом продают.

Покупатель дома похвалит, купец - в лавке.

Прежде поднеси, да там и попрекай.

Page 153: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

153

minnat qil

11-topshiriq.

12-topshiriq.

13-topshiriq.

14-topshiriq.

15-topshiriq.

С чем лошадь покупается, то с нее не снимается.

Quyidagi so‘zlarga sinonimlar tanlang.

1. Увлечение, падение, агрессия, истина, вина,

деньги, прилёт, поход, поле, город.

2. Постоянный, праздничный, преувеличенный,

просторный, прощальный, развитый, дорогой.

3. Показывать, появляться, скрывать, докучать,

удлинять, растягивать, сокращать, прославлять, бол-

тать, раздумывать.

Quyidagi so‘zlarga antonimlar tanlang.

1. Нагрузка, подлинник, позитив, погрузка,

подъём, полнота, польза, успех, удача, уверенность, ум,

презрение.

2. Общительный, ограниченный, одинаковый,

оптимистичный, определённый, оригинальный, опыт-

ный.

3. Расширяться, свёртывать, сближать, сгибать,

сводить, сдавать, уважать, увеличивать, улучшать,

сдавливать.

«Ведущие банки мира» «Jahondagi eng yirik banklar»

mavzusida yig‘ma albom tayyorlang.

«Банковская система России» mavzusida referat

yozing.

Sport tovarlari magazinida sotuvchi va xaridor o‘rta-

sidagi bo‘lib o‘tgan dialog tuzing va sahnalashtiring.

Самостоятельная работа № 26

Page 154: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

154

1-topshiriq.

2-topshiriq.

3-topshiriq.

Sug‘urta tizimining grafologik tuzilishini chizing.

Rasmga qarab gapirib bering.

Mashqlarni bajaring.

1-mashq. Namunaga qarab bajaring.

Namuna: - Почему вы поступили на

экономиический факультет?

- Я поступил на экономический

факультет, потому что хочу стать

экономистом.

1. Почему вы поступили на кредитно-эконо-

мический факультет? (банкир). 2. Почему он поступил

на налоговый факультет? (налоговик). 3. Почему

Нодира поступила на бухгалтерский факультет?

(бухгалтер). 4. Почему она поступила на биологический

факультет? (биолог). 5. Почему ты поступил на

исторический факультет? (историк). 6. Почему она

Page 155: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

155

поступила на филологический факультет? (филолог). 7.

Почему Борис поступил на медицинский факультет?

(врач). 8. Почему вы поступили на юридический

факультет? (юрист)

2-mashq. Namunaga qarab bajaring.

Namuna: - Почему он часто ходит на лекции по

русской литературе?

- Он часто ходит на лекции по русской

литературе, потому что он интересуется

русской литературой.

1. Почему он часто ходит на лекции по биологии?

2. Почему он часто ходит на футбольные матчи? 3.

Почему он часто ходит в театр на балет? 4. Почему он

часто ходит в Исторический музей? 5. Почему он часто

ходит на концерты симфонической музыки? 6. Почему

он покупает много книг по физике?

3-mashq. Namunaga qarab bajaring.

Namuna: Раньше я был школьником, а теперь я

стал … (студент).

Раньше я был школьником, а теперь

студентом.

1. Мой друг был рабочим, а теперь он стал …

(инженером). 2. Пять лет она была студенткой, скоро

она станет … (юрист). 3. Несколько лет тому назад она

была ученицей музыкальной школы, а теперь она стала

… (артистка). 4. Моя подруга была медицинской

сестры, скоро она станет … (детский врач). 5. Раньше

он был учителем, а теперь он стал … (директор школы).

6. Два года назад его отец был рабочим, а теперь он

стал … (мастер).

Gaplarni tugating.

1. В городе 8 … .

Page 156: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

156

4-topshiriq.

5-topshiriq.

pishirib

gulzor

ko‘lmak

yaqinda

2. На заводе 5 … .

3. В команде 11 … .

4. Вчера было 26 … тепла.

5. У него 7 … .

6. В группе туристов было 29 … .

7. У него 9 … .

8. На вешалке висит 4 … .

9. В ящике лежит 30 … .

10. На столе лежит 10 … .

11. Мы купили 15 … .

Matnni gapirib bering.

Про Машеньку, горошину и рыжего петуха

Дело было так.

Утром бабушка умыла Машеньку, заплела ей

косички, надела голубой передник и сказала:

- Сиди, Машенька, смирно, вот тут на крыльце, а я

пойду варить тебе кашу.

Машенька кивнула головой, села на самую ниж-

нюю ступеньку и принялись ждать, когда бабушка

сварит ей кашу.

А кругом было очень хорошо! Было самое начало

лета. Ярко светило солнце. На клумбе цвели розовые

маргаритики. И возле крыльца в круглой лужице блес-

тела вода. Эта вода натекла с огородных грядок, кото-

рые вчера вечером дедушка поливал из лейки.

Машеньке очень хотелось поболтать рукой или, в

крайнем случае, прутиком в этой луже, но она боялась

соседского петуха. Он пролез через дыру в заборе к ним

в сад и теперь расхаживал неподалёку.

А петух этот был рыжий и злой. На ногах у него

были когти. Нос загибался крючком. А когда он кричал

своё «ку-ка-ре-ку», у Машеньки захватывало дух.

Matnni gapirib bering.

Page 157: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

157

6-topshiriq.

ta`siri

darak bermoq

ortiqcha

sath

iste’mol

7-topshiriq.

Тепловой баланс Земли

Ученые все чаще обращают внимание на печаль-

ные последствия неумелого воздействия человека на

природу, одно из которых - нарушение теплового

баланса планеты. О нарушении теплового баланса

свидетельствует постоянное среднегодовое повыше-

ние температуры на поверхности земного шара на

0,01оС в год. Среднее количество выделяемового в

атмосферу тепла в настоящее время не превышает 0,02

ккал/см2 в год, хотя в некоторых больших городах дос-

тигает нескольких сотен килокалорий. Здесь избыток

тепла повышает температуру воздуха и формирует

местный климат.

В сравнительно недалеком будущем человечество

окажется перед проблемой невозможности дальней-

шего повышения производства энергии на Земле выше

определенного уровня. Профессор И.С.Шкловский

пишет, что не позднее чем через 300 лет производство

энергии достигнет предельной величины. Дальнейший

ее рост будет невозможен из-за катастрофического

нарушения теплового баланса Земли.

За последние 100 лет потребление энергии увели-

чилось в 20 раз. Дальнейший рост общего количества

потребляемой энергии со временем может привестки к

повышению температуры нашей планеты на 4-5оС, что

таит в себе серьезную опасность.

Rus tiliga tarjima qiling.

1. Bog‘da qushlar uchib-qo‘nib, erkin sayramoqda. -

Samolyot uchdi. – Ko‘zi uchdi. - O‘g‘li uch yoshda. 2.

Kiyimni ozoda saqlang, kir qilmang. - Kir yuvildi. 3. Quloq

- eshitish organi. - Priyomnikning qulog‘ini buradi. 4. Qir-

adirlarda lolalar ochilgan. - U negadir tomog‘ini qirib

gapirdi. 5. Tosh - qattiq jism. - U iflos jinoyat ustida qo‘lga

tushdi. Uning qalbi tosh ekan. - Qozon toshib ketayozdi. -

U salmoqlab tushuntirguncha, bolaning yuragi toshib ketdi.

- Kerakli toshning og‘irligi yo‘q. - Buyragidagi tosh olib

tashlandi. 6. Qizcha to‘r to‘qirdi. - Bu qovunning to‘ri

Page 158: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

158

8-topshiriq.

9-topshiriq.

10-topshiriq.

11-topshiriq.

12-topshiriq.

13-topshiriq.

yaxshi. - Mehmonlar uyning to‘riga o‘tirdilar. 7. -

Tushiingizni suvga ayting, - dedi kampir. - Avji tush payti.

8. Qornim to‘q. - Bir nima to‘q etdi.

Auditorlik xizmati haqida hikoya tuzing va gapirib

bering.

Maqollar ma’nosini tushuntiring. Ularni yodlang.

Без копейки рубля не бывает.

Без нужды живет, кто деньги бережет.

Без счету и денег нету.

Береги денежку про черный день.

Оставляй кое-что про черный день.

Бережена копейки рубль бережет.

Копейкa рубль бережет.

Бережливость - лучшее богатство.

Бережливость лучше прибытка.

Бережливость спорее барышей.

Бери да помни! Берет, так хвастается,

а возьмет, так чванится.

Sankt-Peterburg haqida yig‘ma albom tayyorlang.

«Глобализация экономики» mavzusida referat yozing.

«Экология» mavzusida dialog tuzing va sahnalash-

tiring.

«Как я буду отдыхать летом» mavzusida hikoya

tuzing va gapirib bering.

Page 159: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

159

Содержание

Самостоятельная работа № 1 .....................................................................3

Самостоятельная работа № 2 ...................................................................10

Самостоятельная работа № 3 ...................................................................16

Самостоятельная работа № 4 ...................................................................22

Самостоятельная работа № 5 ...................................................................29

Самостоятельная работа № 6 ................................................................. .35

Самостоятельная работа № 7 ..................................................................41

Самостоятельная работа № 8 ...................................................................47

Самостоятельная работа № 9 ...................................................................53

Самостоятельная работа № 10 .................................................................59

Самостоятельная работа № 11 .................................................................65

Самостоятельная работа № 12 .................................................................71

Самостоятельная работа № 13 .................................................................77

Самостоятельная работа № 14 .................................................................82

Самостоятельная работа № 15 .................................................................88

Самостоятельная работа № 16 .................................................................95

Самостоятельная работа № 17 ...............................................................102

Самостоятельная работа № 18 ...............................................................108

Самостоятельная работа № 19 ...............................................................114

Самостоятельная работа № 20 ...............................................................120

Самостоятельная работа № 21 ...............................................................225

Самостоятельная работа № 22 ...............................................................131

Самостоятельная работа № 23 ...............................................................137

Самостоятельная работа № 24 ...............................................................143

Самостоятельная работа № 25 ...............................................................149

Самостоятельная работа № 26 ………………………………………...154

Page 160: САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУel.tfi.uz/images/oquv-usl_ru_66dd7.pdf · 2019-09-10 · ondan ko‘p kishi o‘zbek tilida gaplashadi.

160

А. Сапаров, Н. Каримова

САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА

ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУ

Редакторы: С. Хасанов

Х. Тешабоев

Дизайнер Б. Гафурова

Подписано в печать 24.01.2007

Формат 30х42 1/4

Бумага №1

Оперативная печать Усл.печ.л. 10

Тираж экз. 100

Заказ № 21

Ташкентский финансовый институт .700084

Ташкент, ул.Х.Асомова,7.

Отпечатано в типографии Ташкентского финансового института.

700084,Ташкент, ул.Х.Асомова ,7.