ارایه الگویی جهت ارزیابی سطح عمل کرد سازمان مبتنی بر مهندسی رزیلینس و ...

43

محسن امیدوار1 - عادل مظلومی2* - ایرج محمدفام 3 - عباس رحیمی فروشانی4 - فرشته نیرومند5

amazlomi@tums.ac.ir

چکیدهمقدمه: مهندسی رزیلینس )RE( به عنوان نگرشی جدید در حوزه ایمنی، در صدد حفظ عمل کرد سیستم های اجتماعی-فنی در شرایط مختلف، با تکیه بر نقاط قوت به جای تاکید بر نقاط ضعف می باشد. هدف از این مطالعه،

ارایه الگویی جدید جهت ارزیابی ایمنی بر مبنای مهندسی رزیلینس و با استفاده از روش FAHP می باشد.

روش کار: مطالعه حاضر از نوع تحلیلی بوده که در یک صنعت پتروشیمی انجام گردید. ابتدا شش مولفه به عنوان شاخص های RE مشخص شده و چارچوب ارزیابی تشکیل شد. سپس مولفه های RE تعیین شده، با استفاده از نظرات افراد صاحب نظر در قالب یک پانل تخصصی ارزیابی و اعتباربخشی شد. در مرحله بعد، یک شاخص تحت عنوان شاخص هشدار پیش نگر رزیلینس، طراحی شد. در انتها نیز با استفاده از بردار ارزیابی فازی، امتیاز شاخص

رزیلینس کل فرآیند تعیین گردید.

یافته ها: نتایج ارزیابی نشان دادند که مولفه تعهد مدیریت حایز بیش ترین اهمیت و مولفه یادگیری دارای کم ترین اهمیت در تعیین سطح رزیلینس می باشند. هم چنین مولفه انعطاف پذیری )C3( در محدوده غیر قابل قبول نارنجی )OEWZ( واقع شده و سایر مولفه ها در محدوده قابل قبول )NEWZ( واقع شده اند. سطح رزیلینس کل فرآیند

برابر سطح III )قابل قبول( برآورد گردید.

نتیجه گیری: تعهد مدیریت و آمادگی در برابر شرایط اضطراری دو مولفه اصلی در تعیین سطح رزیلینس بوده و می توانند بیش ترین سهم در باقی ماندن وضعیت سازمان در محدوده NEWZ را ایفا کنند.

کلمات کلیدی: مهندسی رزیلینس، تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی، تئوری فازی، شاخص هشدار رزیلینس، ایمنی

ارایه الگویی جهت ارزیابی سطح عمل کرد سازمان مبتنی بر مهندسی رزیلینس

:)FAHP( و با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی

مطالعه موردی در صنعت پتروشیمی

فصلنامه بهداشت و ایمنی کار جلد 6/ شماره 3 / پاییز 1395

1- کارشناس ارشد، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران2- دانشیار، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

3- دانشیار، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران4- استاد، گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران5- کارشناس ارشد، محیط زیست، گرایش کنترل آالینده ها، دانشگاه جامع علمی کاربردی، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 95/2/18 تاریخ پذیرش: 95/4/14

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

محسن امیدوار - عادل مظلومی - ایرج محمدفام - عباس رحیمی فروشانی - فرشته نیرومند

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

44

مقدمهباعث تکنولوژی پیشرفت اخیر، سال های در سیستم های در موجود پیچیدگی های افزایش فرآیندی شده که این موضوع نیز به نوبه خودموجب بروز حوادث ناگوار و وخیم در سطوح بزرگ گردیده نقص و انسانی متمادی، خطای سالیان برای است. حوادث اصلی علل عنوان به سیستم یک اجزای شناخته می شدند، اما امروزه در بسیاری از مطالعات تاکید شده است که علل بروز حوادث را به خصوص سیستم های به )موسوم پیچیده سیستم های در تغییرات سازمانی، عوامل در باید اجتماعی-فنی( موجود در عمل کرد کارکردی و ترکیب مجموعه ای

از رخدادهای غیر قابل انتظار جستجو نمود )1(.)ترکیب از پدیده فوق Hollnagel و همکاران

تحت انتظار( قابل غیر رخدادهای از ای مجموعه یادآوری و نموده یاد عمل کردی تشدید عنوان برآیند اجتماعی-فنی، سیستم های در که می کنند فراتر رویداد )هرچند کوچک( چیزی خروجی چند از مقادیر اولیه بوده و پیش بینی مقدار آن بر اساس روش های معمول ارزیابی ریسک امکان پذیر نیست

.)2(سنتی نگرش با صنایع اکثر در متاسفانه ایمنی، موضوعات ایمنی سازمانی و آنالیز حوادث بر پایه خطی بودن و قطعی بودن علل بروز حوادث در بنا ناشی می شود، اپراتور از خطای که زنجیره یک نهاده شده اند )3(؛ این در حالی است که بر خالف که سیستم ها )نیوتون-کارتزینی( نگرش های سنتی را به صورت استاتیک و مهارشدنی در نظر می گیرند، اتصاالت ویژگی دو دلیل به جدید نگرش های در رخدادها بروز فرآیند، پیچیدگی و اجزا بین شدید گرفته نظر در ردیابی قابل غیر سیستم ها این در )سنتی( متداول روش های بنابراین .)4( می شوند

ارزیابی ریسک، برای ارزیابی ریسک های موجود در به و نمی باشند مناسب اجتماعی-فنی سیستم های نگرش هایی یا و دنبال روش ها به باید همین دلیل بود که متناسب با ویژگی های این سیستم ها بوده و فاجعه رخدادهای وقوع از پیشگیری جهت بتوانند

بار این سیستم ها به کار گرفته شوند.مهندسی مانند جدید ایده های اخیرأ، حفظ نحوه در نگرش تغییر باعث )RE( رزیلینس و ارتقاء ایمنی، در حوزه ایمنی سیستم های پیچیده تجزیه برای )الگوی( جدیدی پارادایم و است شده و تحلیل نقش مثبت افراد در تمام سطوح سازمانی، است شده معرفی انسانی، خطای بر تاکید به جای

.)5(قابلیت معنای به لغت فرهنگ در رزیلینس ایمنی حوزه در اما می باشد، انعطاف و ارتجاع سیستم، رزیلینس عبارت است از توانایی ذاتی یک در حین قبل، خود عمل کرد تنظیم سیستم جهت در موجود اختالالت یا و تغییرات بروز از بعد و سیستم، به نحوی که بتواند عمل کردهای مورد نیاز خود را هم در شرایط پیش بینی شده و هم غیر قابل مفهوم چهار Woods .)10-6( نماید حفظ انتظار تحت ترتیب به رزیلینس مهندسی از کاربردی عنوان 1- واکنش در برابر تروما )ضربه( و برگشت به وارده، فشارهای برابر در مقاومت -2 تعادل، حالت اتساع )قابلیت شکنندگی مقابل در رزیلینس -3و انتظار(، قابل غیر رخدادهای مقابل در تدریجی در تطبیق توانایی بتواند که ای معماری شبکه -4برابر رخدادهای غیر منتظره آتی و تحوالت تکاملی

را افزایش دهد، تعریف شده است )11(.سیستم های مدیریت ایمنی باید هم پیش نگر و هم انفعالی باشند. در سیستم های مدیریت ایمنی به عمل کردی تغییرات گونه هر متداول )ریسک(

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

ارایه الگویی جهت ارزیابی سطح عمل کرد سازمان مبتنی بر مهندسی رزیلینس و ...

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

45

در درآید، کنترل تحت باید که تهدیدی عنوان نظر گرفته می شود. این در حالی است که تغییرات مثبت پیامدهای به منجر می توانند هم عمل کردی تغییرات کردن محدود می گردند. منفی هم و ایمنی در نقص به منجر است ممکن عمل کردی سیستم و اختالل در توانایی سازمان در رسیدن به نتایج مطلوب گردد )12(. بهترین روش در برخورد است تغییراتی توام کاهش عمل کردی، تغییرات با که منجر به پیامدهای منفی شده و تقویت تغییراتی

که منجر به پیامدهای مثبت می شوند )13(. مهندسی می توان فوق، مطالب به توجه با رزیلینس را افقی جدید در حوزه ایمنی سیستم های اصول کارگیری به با نمودکه تلقی فنی اجتماعی- این گونه در ایمنی ارتقاء جهت در می توان آن مطالعات از تعدادی اخیرا برداشت. قدم سیستم ها به عنوان مفهومی استراتژیک در را RE انجام شدهاتمی جهت بهبود سیستم های پیچیده نظیر صنایع )14(، سیستم های مراقبت بهداشتی و درمانی )15(، صنایع هوانوردی )16(، صنایع فرآیندی )17, 18(، مدیریت انطباق )19( و صنایع پتروشیمی )12, 20( معرفی نموده اند. در همین راستا مطالعات مختلفی در رزیلینس گیری اندازه و سازی کمی جهت در

فرآیندهای مختلف صورت گرفته است. صورت RE حوزه در که مطالعاتی جمله از همکاران و Dinh مطالعات به می توان است گرفته را فرآیندی رزیلینس در سهیم عوامل و اصول که مورد بررسی قرار دادند، اشاره نمود )21(. از جمله فنی شاخص های ارایه مطالعه، این قوت نقاط نحوه اما می باشد، فرآیندی رزیلینس با مرتبط تعیین شده ذکر عوامل اساس بر RE سازی کمی نیز نشده است. هم چنین deCarvalho و همکاران منظور به ای رایانه سیستم های از مطالعه یک در

بهره سازمان در رزیلینس شاخص های پایش و Greccoتوسط که ای مطالعه در .)22( گرفتند به رزیلینس شاخص های از شده، انجام همکاران یک در ایمنی پیش گیرانه مدیریت و پایش منظور دارویی )مواد رادیوفارموکینتیک ها تولید فرآیند این در .)23( است شده استفاده رادیولوژیک( شده معرفی ارزیابی مولفه های تنها نیز مطالعات ارزیابی کمی مشخص نشده است. برای ولی روشی

اندازه Francis و Bekera یک مدل ریاضی جهت

که چند هر .)24( نمودند معرفی رزیلینس گیری ظرفیت متغیر چهار مبنای بر کمی مدل یک آنها زمان و بازیابی قابلیت جذب، ظرفیت انطباقی، بازیافت ارایه نمودند، لیکن مدل پیشنهادی، قادر به رزیلینس و نمی باشد سیستم کل رزیلینس تعیین در شرایط بحران را کمی سازی می نماید. درمطالعه ای که توسط شیرالی و همکاران صورت گرفته است، منظور به ،)FRAM( کارکرد تشدید آنالیز مدل از در ظهور حال در ریسک های گستر پیش ارزیابی اگرچه .)17( گردید استفاده فرآیندی واحد یک رزیلینس مهندسی اصول ،FRAM روش مبنای می باشد، ولی در این مطالعه مولفه های RE مشخص و ارسی توسط که دیگری تحقیق در اند. نشده همکاران در واحدهاي عملیاتي شرکت ملی حفاری و روایی که پرسشنامه یک از گرفت صورت ایران پایایی آن تایید شده بود، جهت ارزیابی RE استفاده واحدهای ارزیابی نتایج مطالعه این در .)25( شد افراد نظرات مبنای بر و کیفی صورت به مختلف خبره ارایه شده است. اگر چه در این مطالعه اهمیت ارزیابی لیکن اند، شده تعیین معیارها از یک هر نتایج پرسشنامه بر اساس به صورت کیفی و نهایی صورت گرفته است.شیرالی و همکاران نیز با استفاده از روش PCA و NT یک شیوه جدید برای ارزیابی

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

محسن امیدوار - عادل مظلومی - ایرج محمدفام - عباس رحیمی فروشانی - فرشته نیرومند

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

46

این نتایج .)18( دادند ارایه RE بر موثر عوامل مطالعه نشان داد که تعهد مدیریت بیش ترین تاثیر را بر سطح رزیلینس دارد. آزاده و زرین با استفاده از روش نقشه شناختی بر پایه عدد Z، از یک شیوه ایمنی، عوامل بر ،RE تاثیر ارزیابی برای جدید )HSEE( ارگونومیکی و محیطی زیست بهداشتی، .)12( نمودند استفاده پتروشیمی صنعت یک در در تحقیق دیگری آزاده و همکاران، مفهوم جدیدی را IRE )مهندسی رزیلینس یکپارچه( تحت عنوان معرفی نموده و راندمان عمل کرد IRE را در مقایسه یک از آمده به دست نتایج از استفاده با RE، با از استفاده با پتروشیمی در یک صنعت پرسشنامه روش DEA مورد بررسی قرار دادند )26(. از جمله خود- مولفه چهار معرفی مطالعه این قوت نقاط سازماندهی، افزونگی، تحمل شکست و کار گروهی مطالعه در می باشد. RE قبلی مولفه های سایر به مدیریت بر موثر عوامل همکاران و آزاده دیگری پوششی تحلیل و روش RE از استفاده با را ایمنی مورد پتروشیمی صنعت یک در )DEA( ها داده مطالعه، این در چه اگر .)27( دادند قرار بررسی به توجه با بررسی مورد مختلف صنعت بخش های RE اولویت بندی شده اند، لیکن میزان مولفه های

اهمیت هر یک از مولفه ها تعیین نگردیده است.مختلفی مطالعات شد اشاره که همان گونه واحدهای در را رزیلینس سطح تا اند نموده سعی مختلف یک فرآیند یا صنعت کمی سازی و مقایسه از مطالعات فوق، سطوح نمایند، لیکن در هیچ یک قبول، )قابل شده مرزبندی صورت به رزیلینس هشدار و غیرقابل قبول( مشخص نشده اند. لذا هدف ارایه یک مدل بومی شده جهت این مطالعه، اصلی فرآیند، یک رزیلینس قبول قابل سطوح تعیین مولفه های مقایسه و متخصصین نظر اساس بر

و تجزیه روش از استفاده با یک دیگر با رزیلینس تحلیل سلسله مراتبی فازی )FAHP( می باشد.

روش کارتحلیلی-مقطعی نوع از که حاضر مطالعه اولویت و RE بررسی عمل کرد به منظور می باشد، به توجه با فرآیند مختلف بخش های بندی صورت پتروشیمی صنعت یک در ،RE مولفه های اهمیت تعیین جهت استفاده مورد روش گرفت. معیارها روش AHP فازی می باشد. به منظور اعتبار متخصصین نظرات از استفاده، مورد روش بخشی بر استفاده شد. عالوه پانل تخصصی قالب یک در مورد داده های ناسازگاری تعیین منظور به این، استفاده ).C.R( ناسازگاری شاخص از بررسی، گردید. روش AHP یکی از روش های تصمیم گیری آنالیز جهت که می باشد )MCDM( معیاره چند روش این دارد. کاربرد پیچیده تصمیم گیری های مقایسه شیوه از شاخص ها دهی وزن منظور به ازآن جایی که روش .)28( استفاده می کند زوجی را انسانی تفکر انعکاس سبک امکان AHP سنتی،

بطور کامل ندارد، بهتر است از مجموعه های فازی بعضاً و زبانی توضیحات با بیش تری سازگاری که ادامه، در .)29( شود استفاده دارد، انسانی مبهم نحوه و RE مولفه های تعیین به مربوط مراحل از استفاده با REشاخص مولفه های اعتباربخشی

روش AHP فازی، توضیح داده شده است:

گیری تصمیم تیم تشکیل سطح ارزیابی فرآیند در مرحله اولین تیم یک تشکیل ،RE اصول مبنای بر عمل کرد متخصصین از متشکل )DMG(گیری تصمیم اهمیت تعیین جهت اپراتورها و ایمنی فرآیندی،

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

ارایه الگویی جهت ارزیابی سطح عمل کرد سازمان مبتنی بر مهندسی رزیلینس و ...

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

47

مبنا ساختار یک تعیین و شاخص ها از یک هر واحدهای در رزیلینس سطح بندی رتبه جهت نفره، 10 تیم یک منظور بدین می باشد. مختلف و HSE متخصص 3 فرآیندی، متخصص 5 شامل

گردید. تشکیل اپراتور 2

تعیین مولفه های رزیلینس و تشکیل ساختار سلسله مراتبی

صورت که ای کتابخانه مطالعات به توجه با ارزیابی 9 شاخص در مقاالت مختلف برای گرفت، که بودند گرفته قرار استفاده مورد رزیلینس از پس شدند. فهرست بندی )1( جدول با مطابق کاربرد میزان به توجه با و شاخص ها این مقایسه پانل تایید با و این شاخص ها در مطالعات مختلف

فرهنگ مدیریت، تعهد شاخص شش تخصصی، آگاهی، فرهنگ گزارش انعطاف پذیری، یادگیری، دهی و آمادگی در برابر شرایط اضطراری، به عنوان رزیلینس سطح بر گذار تاثیر اصلی شاخص های یک نهایت، در گردیدند. انتخاب تحقیق این در ساختار سلسله مراتبی شامل شاخص های رزیلینس گردید تدوین زیر صورت به ارزیابی مولفه های و تصویر در استفاده مورد مولفه های زیر )تصویر1(. به توجه با و ای کتابخانه مطالعات اساس بر )1(

گردیدند. انتخاب متخصصین نظرات

مقایسه زوجی ماتریس ایجاد ازهر مراتبی، سلسله ساختار تشکیل از پس یک از اعضای پانل تخصصی خواسته شد تا نظرات

REجدول 1. مقایسه مولفه های مورد استفاده در مطالعات مختلف جهت ارزیابی

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

محسن امیدوار - عادل مظلومی - ایرج محمدفام - عباس رحیمی فروشانی - فرشته نیرومند

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

48

به ها مولفه از یک هر اهمیت مورد در را خود نظرات افراد این بیان کنند. مقایسه زوجی صورت خود را در قالب اصطالحات زبانی در 9 سطح بیان

)جدول2(. نمودند یک ها، مولفه بین زوجی مقایسه از پس

ماتریس مطابق ساختار زیر ساخته شد.

)1(

اوزان محاسبه در این مطالعه ازروش میانگین هندسی برای گردید استفاده رزیلینس مولفه های وزن تعیین

)رابطه2( )46(.

)2(

بردار تعیین جهت روابط6-3 از چنین هم وزن استفاده شد. بر اساس ماتریس مقایسه زوجی مقادیر مجموع هر یک از مولفه ها به صورت زیر

محاسبه گردید )47(.

)3(

RE شکل 1. شاخص های ارزیابی

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

ارایه الگویی جهت ارزیابی سطح عمل کرد سازمان مبتنی بر مهندسی رزیلینس و ...

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

49

)4(

سپس وزن هر یک از مولفه ها به صورت زیر محاسبه شد )رابطه 5(

)5(

زیر صورت به فازی وزن بردار نهایت در )رابطه6(. گردید تشکیل

)6(

ارزیابی مولفه ها و زیر مولفه های رزیلینساز یک هر ارزیابی، چارچوب تعیین از پس متخصصین تیم ارزیابی نظرات خود را در مورد وضعیت رزیلینس فرآیند با توجه به زیرشاخص های رزیلینس خیلی شامل سطح 5 در زبانی متغیرهای قالب در ضعیف )VP( ، ضعیف )P(، متوسط )M(، خوب)G( و

خیلی خوب )VG( بیان نمودند )جدول3(.

ارزیابی تعیین سطوح کل رزیلینس وضعیت تعیین منظور به رزیلینس بندی سطوح امتیاز فرآیند، یک سیستم

با تایید متخصصین طراحی و ایجاد شد )جدول4(. هدف از طراحی این سیستم، تعیین سطح رزیلینس و ایجاد یک ساختار جهت هشدار به مدیریت ارشد ایمن محدوده های از سیستم خروج مورد در

می باشد.

ارزیابی فازی محاسبه بردار بر اساس وزن های محاسبه شده و ماتریس ، می توان بردار ارزیابی فازی را به ارزیابی فازی

صورت زیر تشکیل داد )رابطه 7(. )7(

نتایج فازی ارزیابی بردار محاسبه منظور به یک فازی ارزیابی بردار رزیلینس، نهایی ارزیابی فازی ارزیابی ماتریس عنوان به مشخص عامل نهایی ارزیابی نتایج سپس و شد گرفته نظر در

رزیلینس از طریق رابطه )7( به دست آمد.

امتیاز بندی رزیلینس در بخش های مختلف فرآیندسطح رزیلینس در بخش های مختلف فرآیند فازی ارزیابی بردار مقادیر اساس بر می توان را سیستم یک از مطالعه این در نمود. دهی امتیاز است. استفاده شده )4( مطابق جدول بندی رتبه است، II یا و I با برابر رزیلینس زمانی که سطح در رزیلینس عمل کرد که معناست بدان این

جدول 2. متغیرهای زبانی و اعداد ذوزنقه ای مورد استفاده جهت مقایسه مولفه های رزیلینس

جدول 3. متغیرهای زبانی و اعداد ذوزنقه ای مورد استفاده جهت ارزیابی مولفه های رزیلینس

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

محسن امیدوار - عادل مظلومی - ایرج محمدفام - عباس رحیمی فروشانی - فرشته نیرومند

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

50

پیش گیرانه احتیاطات باید و بوده ضعیف فرآیند سطح تا شوند گرفته کار به منطقی اقدامات و چنین هم بخشند. بهبود را سیستم رزیلینس از سیستم خروج مورد در دادن هشدار جهت محدوده های ایمن عمل کردی، یک سیستم هشدار سیستم بندی سطح گردید. طراحی نیز زودرس هشدار زودرس نیز در جدول )4( نشان داده شده است. بنابراین با توجه به مقدار بردار ارزیابی فازی زودرس هشدار سطح و رزیلینس سطح می توان جامع شاخص یک ترتیب بدین نمود. تعیین را

رزیلینس و 6 شاخص فرعی نیز طراحی شدند.

یافته هاتوسط رزیلینس مولفه های بررسی از پس اهمیت مورد در مقایسات نتایج متخصصین، تیم 6 مولفه اصلی رزیلینس به صورت متغیرهای فازی

شدند. تعیین با که رزیلینس مولفه های از یک هر وزن استفاده از روابط )3-6( محاسبه گردید، در جدول ردیف )5( جدول در است. شده داده نشان )5(

جدول 4. سیستم ارزیابی سطح رزیلینس

جدول 5. مقادیر فازی، غیرفازی و نرمال شده اوزان هر یک از زیرمولفه های رزیلینس

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

ارایه الگویی جهت ارزیابی سطح عمل کرد سازمان مبتنی بر مهندسی رزیلینس و ...

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

51

دوم و سوم به ترتیب نشان دهنده مقادیر وزن های یک هر )نهایی( نرمال وزن های و شده غیرفازی می باشند. رزیلینس مولفه های زیر و ها مولفه از رزیلینس مولفه های ارزیابی شده غیرفازی مقادیر حاصل از نظرات تیم ارزیابی نیز در جدول )6( نشان داده شده است.ردیف اول جدول )6( مقادیر بردار می دهد نشان را شده غیرفازی )FEW( ارزیابی از یک هر در فرآیند وضعیت تعیین مبنای که ردیف هم چنین می باشد. رزیلینس مولفه های هر پایین و باال حدود دهنده نشان جدول دوم عنوان به می باشد. شده ارزیابی مولفه های از یک بین پتروشیمی )C1( مدیریت تعهد مولفه مثال متوسط )M( و خوب )G( ارزیابی گردید در حالی که مولفه "توانایی کنترل شرایط پیش بینی نشده"

ارزیابی )M( متوسط و )P( ضعیف بین )C3.1(جدول چهارم و سوم ردیف های چنین هم شد. و )RG( رزیلینس سطح شاخص ترتیب به )6(را )REWG( رزیلینس زودرس هشدار شاخص

می دهند. نشان

بحثاین از هدف شد، بیان قبال که همان گونه عمل کرد سطح ارزیابی جهت الگویی ارایه مطالعه سازمان بر مبنای مهندسی رزیلینس، با استفاده از )FAHP( روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازیمی باشد. بدین منظور و جهت نشان دادن کاربردی یاد شده از روش بودن روش، یک مطالعه موردی نقاط از یکی گرفت. پتروشیمی صورت در صنعت

جدول 6. نتایج ارزیابی شاخص های رزیلینس در صنعت پتروشیمی

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

محسن امیدوار - عادل مظلومی - ایرج محمدفام - عباس رحیمی فروشانی - فرشته نیرومند

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

52

قوت مطالعه حاضر، استفاده از سیستم رتبه بندی فرآیندهای یا و فرآیند یک مختلف بخشهای این رزیلینس در ارزیابی سطوح مختلف و مختلف فرآیندها می باشد. این در حالی است که هیچ یک از مطالعات پیشین، سطح هشدار را برای رزیلینس پیشنهادی الگوی چنین هم اند. ننموده تعیین به نظر با توجه الگوی بومی شده می باشد که یک

گردید. بخشی اعتبار فرآیندی متخصصین همان گونه که از جدول)5( مشاهده می شود، در بین مولفه های اصلی رزیلینس شامل C1 )تعهد )انعطاف C3 یادگیری(، C2)فرهنگ مدیریت(، پذیری(، C4 )آگاهی(، C5 )فرهنگ گزارش دهی( تعهد اضطراری(، شرایط برابر در )آمادگی C6 و داده اختصاص خود به را وزن بیش ترین مدیریت )W=0/384( و به عبارتی دیگر بیش ترین نقش را هم چنین می باشد. دارا رزیلینس سطح تعیین در اضطراری شرایط برابر در آمادگی مولفه های ترتیب به ،)W=0/127( آگاهی و )W=0/282(دادند. اختصاص خود به را سوم و دوم رتبه های نتایج مندرج در بخش تعیین اوزان با نتایج حاصل این دارد. سازگاری )25 ,12( مطالعات سایر از بهبود جهت که است این دهنده نشان موضوع جهت در تالش بیش ترین باید رزیلیس سطح دادن بها منظور به ارشد، مدیریت تفکر تغییر یک عنوان به آن پذیرش و ایمنی موضوعات به ارزش در سازمان، به کار گرفته شود )48(. از سوی می شود مشاهده نیز ها مولفه زیر مورد در دیگر C2.8 آموزشی(، )برنامه های C1.6ترتیب به که )تجزیه و تحلیل رخدادها(، C3.6 )میزان مشارکت C4.1(، C5.5(مشکالت گزارش انطباقها(، در )دستورالعمل های C6.5 و هم زمان( )ارزیابی های مولفه های وزیر اهمیت بیش ترین پیش گیرانه(

)بررسی C2.9 ذیصالح(، افراد )انتخاب C1.7

افراد تجارب کارگیری به C3.3)میزان حوادث(، C5.4 گروهی، همکاری )C4.4( مدیران(، توسط )آموزش C6,6 و خطاها( بابت نکردن )سرزنش آمادگی در برابر شرایط اضطراری( به ترتیب دارای

بودند. اهمیت کم ترین است، مشخص )4( جدول از که همان گونه 0 بین عددی )FEW( فازی ارزیابی دارای بردار پایین دهنده نشان صفر عدد که می باشد 10 تا مقدار باالترین 10 عدد و رزیلینس سطح ترین )6( جدول آخر ردیف دیگر سوی از می باشد. نشان با 5,151 برابر را فرآیند سطح رزیلنس کل فرآیند وضعیت که معناست بدان این که می دهد واقع و خوب متوسط بین محدوده در حال حاضر شده است. هم چنین سطح کیفی رزیلینس برابر با NEWZ بوده و شاخص هشدار زودرس برابر با IIIدر نگرانی به نیازی نشان می دهد که می باشد که مورد رزیلینس کل فرآیند نمی باشد. البته در مورد هر که شود یاداوری باید فرآیند رزیلینس امتیاز )C3( در محدوده پذیری انعطاف مولفه فقط چند باید و واقع شده )OEWZ(نارنجی قبول قابل غیر کار به عامل این تقویت جهت در نیرو بیش ترین گرفته شود، لیکن مولفه های دیگر نیز در مجاورت مرزهای غیرقابل قبول واقع شده اند و لذا این مولفه قرار گیرند)جدول پایش به دقت مورد باید نیز ها در پذیری انعطاف مولفه گرفتن قرار دلیل .)7محدوده OEWZ این است که همکاری تیمی بین در یک دیگر به انطباق شرایط معرفی جهت افراد فرآیند ضعیف می باشد. هم چنین نحوه اطالع رسانی سازمان در مورد مباحث ایمنی ضعیف بوده و این باعث می شود تا شرایط مثبت انطباق در سازمان به نحو صحیح و به موقع اطالع رسانی نگردد. این در

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

ارایه الگویی جهت ارزیابی سطح عمل کرد سازمان مبتنی بر مهندسی رزیلینس و ...

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

53

یکی رسانی اطالع صحیح فرهنگ که است حالی از پارامترهای مهم در RE می باشد )33, 34, 49(. یکی از مسایل مهم در بحث آموزش ایمنی، تعریف گروه هر برای تخصصی جداگانه آموزشی سرفصل ... و نوع شغل، سطح سواد به با توجه از کارکنان برگزار دوره های که است حالی در این می باشد. و بوده عمومی اکثرا بررسی مورد فرآیند در شده برای باز هم یا در صورت داشتن عنوان تخصصی، گروه های مختلف به صورت یکسان برگزار می شود که این باعث می شود از راندمان این دوره ها کاسته

شود )24(.ارزیابی نتایج نیز ها، مولفه زیر بخش در عامل مولفه های زیر کلیه که دادند نشان انعطاف پذیری )C3( و هم چنین چندین زیر مولفه )C6( از سایر مولفه های اصلی به جز مولفه آمادگینیز در محدوده OEWZ واقع شده اند، هر چند که خود مولفه اصلی در محدوده قابل قبول قرار دارد. باید اصلی، مولفه از غیر که معناست بدان این داد قرار پایش مورد دقت به نیز را ها مولفه زیر قبول قابل محدوده های از رفتن فرا صورت در تا سازمان آنها را به زیر حدود مجاز عودت داد. دلیل محدوده در ها مولفه زیر از برخی چند هر اینکه C1، به مربوط مولفه های )زیر دارند OEWZقرار

C2، C4 و C5( ولی مولفه اصلی مربوط به آنها در

است این دارد قرار )NEWZ( قبول قابل محدوده که وزن های مربوط به زیر مولفه های مختلف با هم متفاوت بوده و ممکن است مولفه ای که بیش ترین وزن را دارد هنوز در محدوده غیر قابل قبول واقع نشده است، هر چند که اندکی دقت نشان می دهد که مولفه های اصلی مربوط به این زیر مولفه ها در

مجاورت محدوده های غیر قابل قبول قرار دارند.نتیجه می توان فوق توضیحات به توجه با

این پیشنهادی الگوی مزیت مهم ترین که گرفت را ها مولفه زیر و اصلی مولفه های کلیه که است فراتر محض به می تواند و داده قرار پایش مورد رفتن از محدوده های قابل قبول، هشدار الزم را به مدیریت اعالم نماید. این درحالی است که در سایر از یک هر اهمیت میزان گرفته، صورت مطالعات مولفه ها یا تعیین نشده اند و یا در صورت تعیین، یک عدد واحد و محدوده های مجاز آن را به عنوان

مبنای ارزیابی ارایه نکرده اند.فوق، مطالعه محدودیت های جمله از اساس بر تنها شاخص ها اهمیت میزان ارزیابی این می باشد. ذهنی( )ارزیابی متخصصین نظرات عینی روش های از استفاده با که است حالی در )نظیر آنتروپی شانون( می توان میزان تاثیر کارآیی داد. افزایش را )AHP )مانند ذهنی روش های از بعدی مطالعات در می شود پیشنهاد بنابراین ارزیابی جهت عینی ذهنی- ارزیابی تلفیقی روش

استفاده شود. رزیلینس

نتیجه گیريمهندسی مبحث بودن جدید به توجه با نگرش این سازی کمی روش های باید رزیلینس، که چند هر کنند. پیدا گسترش آن تبع به نیز ارزیابی منظور به روش اخیر چندین سال های در در لیکن اند، کرده پیدا گسترش RE عمل کرد هیچ یک از این روش ها سطح قابل قبول رزیلینس این است. نشده مشخص بررسی مورد فرآیند در قابل سطح تعیین و سازی کمی هدف با مطالعه مبتنی ارزیابی سیستم یک ابتدا رزیلینس، قبول بر 6 شاخص پذیرفته شده رزیلینس سازمانی ایجاد و فازی AHP روش از استفاده با سپس و نموده اندازه به رزیلینس، زودرس تعیین شاخص هشدار

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

محسن امیدوار - عادل مظلومی - ایرج محمدفام - عباس رحیمی فروشانی - فرشته نیرومند

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

54

گیری سطح رزیلینس یک فرآیند و مقایسه با مقادیر شاخص های نهایت در و نموده اقدام قبول قابل است. نموده معرفی را فرآیندی رزیلینس ضعیف بر اساس نتایج به دست آمده از روش پیشنهاد شده، اضطراری شرایط برابر در آمادگی و مدیریت تعهد و بوده رزیلینس سطح تعیین در اصلی مولفه دو می توانند بیش ترین سهم را در باقی ماندن وضعیت سازمان در محدوده NEWZ ایفا کنند. هم چنین برآورد 5,151 با برابر فرآیند کل رزیلنس سطح فرآیند وضعیت می دهد نشان عدد این که گردید واقع خوب و متوسط محدوده بین حاضر حال در مولفه نظیر ها مولفه از برخی است، هر چند شده قبول قابل غیر محدوده در )C3( پذیری انعطاف نیرو بیش ترین باید و شده واقع )OEWZ(نارنجی

در جهت تقویت این عامل به کار گرفته شود. در کل می توان نتیجه گیری نمود که شاخص پیشنهاد شده این مقاله، سهم کلیه مولفه ها و زیر مولفه های در RE را مد نظر قرار داده رزیلینس در تعیین سطح و به صورت پویا وضعیت رزیلینس سیستم را مورد پایش قرار می دهد و در صورت تغییر در مقدار هر در را آن تاثیر ها، مولفه زیر و ها مولفه از یک

رزیلینس کل سیستم منعکس می کند.

تشکر و قدردانیگاز ملی شرکت از مقاله این نویسندگان ایران به خاطر حمایت مالی در انجام این مطالعه و هم چنین دانشگاه علوم پزشکی تهران کمال تشکر

و قدردانی را دارند.

REFERENCES 1. Luigi Macchi, Erik Hollnagel, Jörg Leon-

hard. Resilience Engineering Approach

to Safety Assessment: An Application of

FRAM for the MSAW system EUROCON-

TROL Safety R&D Seminar; France 2009.

2. Hollnagel E, Woods DD, Leveson N. Resil-

ience engineering: Concepts and precepts.

UK: Ashgate; 2007.

3. Abech MP, Berg GA, Delis MG, Guimaraes

LBM, Woods DD, editors. Analyzing Resil-

ience of an Oil Distribution Plant. Systems

and Information Engineering Design Sym-

posium, 2006 IEEE; 2006 28-28 April 2006.

4. Dekker S, Hollnagel E, Woods D, Cook R.

Resilience Engineering: New directions for

measuring and maintaining safety in com-

plex systems. 2008.

5. Huber S, van Wijgerden I, de Witt A, Dek-

ker SWA. Learning from organizational in-

cidents: Resilience engineering for high-risk

process environments. Process Safety Pro-

gress. 2009;28(1):90-5.

6. Haimes YY. On the Complex Definition

of Risk: A Systems-Based Approach. Risk

Analysis. 2009;29(12):1647-54.

7. Hollnagel E. Prologue: The Scope of Resil-

ience engineering In: Hollnagel E, Pariès J,

Woods DD, Wreathall J, editors. Resilience

Engineering in Practice. england: ashgate;

2011. p. 363.

8. Hollnagel E. The requisite variety of risk as-

sessment. Catching up with nature. ESREL

20112011. p. 18-22.

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

ارایه الگویی جهت ارزیابی سطح عمل کرد سازمان مبتنی بر مهندسی رزیلینس و ...

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

55

9. Steen R, Aven T. A risk perspective suitable

for resilience engineering. Safety Science

2011;49:292–7.

10. Wreathall J. Properties of resilient organiza-

tions: an initial view. In: Hollnagel E, Woods

D, Leveson N, editors. Resilience Engineer-

ing: Concepts and Precepts. Aldershot, UK:

Ashgate 2006

11. Woods DD. Four concepts for resilience and

the implications for the future of resilience

engineering. Reliability Engineering & Sys-

tem Safety. 2015;141:5-9.

12. Azadeh A, Zarrin M. Evaluating the Impacts

of Resilience Engineering on Health, Safety,

Environment, and Ergonomics Factors by

Z-Number Cognitive Map in a Large Petro-

chemical Plant. Safety and Health at Work.

2015.

13. Hollnagel E, Woods DD, Leveson N. Resil-

ience engineering: Concepts and precepts.

Surrey (UK): Ashgate; 2007.

14. Carvalho PVR, dos Santos IL, Gomes JO,

Borges MRS. Micro incident analysis frame-

work to assess safety and resilience in the

operation of safe critical systems: A case

study in a nuclear power plant. Journal of

Loss Prevention in the Process Industries.

2008;21(3):277-86.

15. Jeffcott SA, Ibrahim JE, Cameron PA. Re-

silience in healthcare and clinical hand-

over. Quality & safety in health care.

2009;18(4):256-60.

16. Dijkstra A, editor Resilience engineering and

safety management systems in aviation. Sec-

ond Symposium of the Resilience Engineer-

ing Network; 2007; Paris: L’Ecole de Mines

de

17. Shirali GA, Ebrahipour V, Mohammad sala-

hi L. Proactive Risk Assessment to Identify

Emergent Risks using Functional Resonance

Analysis Method (FRAM): A Case Study

in an Oil Process Unit. Iran Occupational

Health Journal. 2013;10(6):33-46.

18. Shirali GA, Mohammadfam I, Ebrahimipour

V. A new method for quantitative assessment

of resilience engineering by PCA and NT ap-

proach: A case study in a process industry.

Reliability Engineering & System Safety.

2013;119:88-94.

19. Park J, Seager TP, Rao PS, Convertino M,

Linkov I. Integrating risk and resilience ap-

proaches to catastrophe management in en-

gineeringsystems.Riskanalysis:anofficial

publication of the Society for Risk Analysis.

2013;33(3):356-67.

20. Vugrin ED, Warren DE, Ehlen MA. A resil-

ience assessment framework for infrastruc-

ture and economic systems: Quantitative and

qualitative resilience analysis of petrochemi-

cal supply chains to a hurricane. Process

Safety Progress. 2011;30(3):280-90.

21. Dinh LTT, Pasman H, Gao X, Mannan MS.

Resilience engineering of industrial pro-

cesses: Principles and contributing factors.

Journal of Loss Prevention in the Process In-

dustries. 2012;25(2):233-41.

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

محسن امیدوار - عادل مظلومی - ایرج محمدفام - عباس رحیمی فروشانی - فرشته نیرومند

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

56

22. de Carvalho PV, de Souza AP, Gomes JO. A

computerized system to monitor resilience

indicators in organizations. Work. 2012;41

Suppl 1:2803-9.

23. Grecco CHS, Vidal MCR, Santos IJAL, Car-

valho PVR. A method to assess safety and

resilience in radiopharmaceuticals produc-

tion process. Work. 2012;41(Supplement

1):5839-43.

24. Francis R, Bekera B. A metric and frame-

works for resilience analysis of engineered

and infrastructure systems. Reliability Engi-

neering & System Safety. 2014;121:90-103.

25. Arassi M, Mohammadfam I, Shirali G,

Moghimbeigi A. Quantitative Assessment of

Resilience in the operatives unitsof National

Iranian Drilling Company (regional study:

Khuzestan). Journal of Health and Safety at

Work. 2015;4(4):21-8.

26. Azadeh A, Salehi V, Ashjari B, Saberi M.

Performance evaluation of integrated resil-

ience engineering factors by data envelop-

ment analysis: The case of a petrochemical

plant. Process Safety and Environmental

Protection. 2014;92(3):231-41.

27. Azadeh A, Motevali Haghighi S, Salehi V.

Identificationofmanagerial shaping factors

in a petrochemical plant by resilience engi-

neering and data envelopment analysis. Jour-

nal of Loss Prevention in the Process Indus-

tries. 2015;36:158-66.

28. Saaty T. Decision making with the analytic

hierarchy process. International Journal of

Services Science. 2008;1: 83–98.

29. Tavana M, Zareinejad M, Di Caprio D, Ka-

viani MA. An integrated intuitionistic fuzzy

AHP and SWOT method for outsourcing

reverse logistics. Applied Soft Computing.

2016;40:544-57.

30. Carvalho PV, dos Santos IL, Gomes JO,

Borges MR. Micro incident analysis frame-

work to assess safety and resilience in the

operation of safe critical systems: a case

study in a nuclear power plant. Journal

of Loss Prevention in Process Industries.

2008;21(3): 277–86.

31. Akselsson R, Koornneef F, Stewart S, Ward

M. Resilience safety culture in Aviation Or-

ganisations. 17th world congress on ergo-

nomics; Beijing, China2009.

32. Costella M, Saurin T, Macedo d, Guimarães

L. A method for assessing health and safety

management systems from the resilience

engineering perspective. Safety Science.

2009;47:1056–67.

33. Gomes JO, Woods DD, Carvalho PV, Huber

GJ, Borges MR. Resilience and brittleness in

the offshore helicopter transportation system:

the identification of constraints and sacrifice

decisions in pilots’ work. Reliability Engineer-

ing and System Safety. 2009;94(2):311–9.

34. Huber GJ, Gomes JO, de Carvalho PVR.

A program to support the construction and

evaluation of resilience indicators. Work J

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

ارایه الگویی جهت ارزیابی سطح عمل کرد سازمان مبتنی بر مهندسی رزیلینس و ...

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

57

Prev Assess Rehabil 2012;41:2810–6.

35. Morel G, Amalberti R, Chauvin C. How

good micro/macro ergonomics may improve

resilience, but not necessarily safety. Safety

Science 2009;47(2):285–94.

36. Størseth F, Tinmannsvik R, K Ø. Building

safety by resilient organization - a case spe-

cificapproach.ESREL2009.p.:7–10.

37. Herrera IA, Hollnagel E, Ha brekke S. Pro-

posing safety performance indicators for hel-

icopter offshore on the Norwegian Continen-

tal Shelf. 10th conference on probabilistic

safety assessment and management Seattle,

USA: PSAM 10; 2011.

38. Saurin TA, Carim Ju´nior GC. Evaluation

and improvement of a method for assessing

HSMS from the resilience engineering per-

spective: a case study of an electricity dis-

tributor. Safety Science. 2011;49(2):355–68.

39. Shirali Gh.A, Mohammadfam I, Ebrahi-

mipour V. A new method for quantitative as-

sessment of resilience engineering by PCA

and NT approach: A case study in a process

industry. Reliability Engineering and System

Safety 2013;119:88–94.

40. Ouedraogo KA, Enjalbert S, Vanderhae-

gen F. How to learn from the resilience of

Humane-Machine Systems? Eng Appl Artif

Intel 2013;26:24-34.

41. Azadeh A, Salehi V, Arvan M, Dolatkhah M.

Assessment of resilience engineering factors

in high-risk environments by fuzzy cognitive

maps: a petrochemical plant. . Safety Sci-

ence 2014;68:99–107.

42. Azadeh A, Salehi V. Modeling and optimiz-

ing efficiency gap between managers and

operators in integrated resilient systems: the

case of a petrochemical plant. Process Safety

and Environal Protection. 2014;92:766–78.

43. Salzano E, Di Nardob M, Gallob M, Oropal-

lob E, Santillob LC. The application of Sys-

tem Dynamics to industrial plants in the per-

spective of Process Resilience Engineering.

Chemical Engineering. 2014;36:457-62.

44. Saurin TA, Wachs P, Righi AW, Henriqson E.

The design of scenario-based training from

the resilience engineering perspective: A

study with grid electricians. Accident Analy-

sis and Prevention. 2014;68:30-41.

45. Azadeh A, Zarrin M. Evaluating the Impacts

of Resilien ce Engineer ing on He alth, Safe-

ty, Environment, and Ergonomics Factors by

Z-Number Cognitive Map in a Large Petro-

chemical Plant Safety and Health at Work.

2015;xxx: 1-12.

46. Buckley JJ. Fuzzy hierarchical analysis.

Fuzzy Sets and Systems. 1985;17(3):233-47.

47. Ebrahimia A, Alimohammadloua M, Mo-

hammadibS.Identificationandprioritization

of effective factors in assessment and rank-

ing of contractors using fuzzy multi-criteria

techniques. Decision Science Letters 2016;5:

95–108.

48. Costella MF, Saurin TA, de Macedo Guima-

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

محسن امیدوار - عادل مظلومی - ایرج محمدفام - عباس رحیمی فروشانی - فرشته نیرومند

139

5 یز

پای /

3 اره

شم /6

د جل

ر کا

ی من

ایت و

اشهد

ه بام

صلنف

58

rães LB. A method for assessing health and

safety management systems from the resil-

ience engineering perspective. Safety Sci-

ence. 2009;47(8):1056-67.

49. Shirali GHA, Motamedzade M, Moham-

madfam I, Ebrahimipour V, Moghimbeigi A.

Challenges in building resilience engineer-

ing(RE)andadaptivecapacity:Afieldstudy

in a chemical plant. Process Safety and Envi-

ronmental Protection. 2012;90(2):83-90.

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020

Journal of Health and Safety at Work Vol. 6; No. 3; Autumn 2016

Development of a framework for assessing organizational performance based on resilience engineering and using fuzzy AHP method: A case study of petrochemical plant

Mohsen Omidvar 1, Adel Mazlomi 2*, Iraj MohammadFam 3, Abbas Rahimi Foroushani 4,

Fereshteh Nirumand 5

1 M.Sc., Department of Occupational Health Engineering, School of Public Health, Tehran University of Medical

Sciences, Tehran, Iran2 Associate Professor, Department of Occupational Health Engineering, School of Public Health, Tehran

University of Medical Sciences, Tehran, Iran3 Associate Professor, Department of Occupational Health Engineering, School of Public Health, Hamadan

University of Medical Sciences, Hamadan , Iran4 Professor, Department of Epidemiology and Biostatistics, School of Public Health, Tehran University of Medical

Sciences, Tehran, Iran5 Department of Pollution Control, School of Environmental Engineering, Ghalat Ghaem Branch, Applied Sciences and Technology University, Tehran, Iran

AbstractIntroduction: Resilience engineering (RE), as a new approach in the system safety domain, is intended to pre-serve the performance of socio-technical systems in various conditions; and accentuates the positive activities instead of the failure modes. The aim of this study was to develop a new framework for safety assessment on the basis of RE, using the Fuzzy Analytical Hierarchy Process (AHP) method.

Material and Method: Current study is an analytical cross-sectional survey performed in a petrochemical industry. Initially, six RE indicators were selected, including top management commitment, just culture, learn-ing culture, awareness, flexibility and emergency preparedness and accordingly an assessment framework was established. Then, the selected RE indicators were evaluated and validated by experts in a specialized panel. Following, an indicator was proposed named “resilience early warning indicator”. Finally, the RE indicator score of the total process was determined using the fuzzy evaluating vector.

Result: Findings revealed that top management commitment and learning indicators have the most and the least effects on the RE level of the process, respectively. Besides, the flexibility (C3) indicator was located in orange early warning zone (OEWZ) while other indicators were positioned in the no early warning zone (NEWZ). Furthermore, the overall resilience level of the process was evaluated as level III (NEWZ).

Conclusion: Management commitment and emergency preparedness are two main indicators of RE and can carry out the most important effect for remaining the RE in the NEWZ level.

Key words: AHP, Fuzzy Theory, Resilience Engineering (RE), Resilience Warning Indicator, Safety

* Corresponding Author Email: amazlomi@tums.ac.ir

Dow

nloa

ded

from

jhsw

.tum

s.ac

.ir a

t 18:

41 IR

ST

on

Mon

day

Feb

ruar

y 24

th 2

020