Ρυθµός – Κίνηση – ΧορόςΕνοποίηση µουσικοκινητικής αγωγής - χορού

στα δηµοτικά σχολεία µε Ε.Α.Ε.Π.

∆ρ. Απόστολος ΝτάνηςΣχολικός Σύµβουλος Φ.Α.

Η θεµατική ενότητα «ρυθµός-κίνηση-χορός»στη σχολική Φυσική Αγωγή

Περιλαµβάνει από απλές µορφές ρυθµού-κίνησης µε τηχρήση ήχου έως σύνθετες κινητικές δηµιουργίες και είδηχορού µε συνοδεία µουσικής/τραγουδιού.

Στη σχολική Φυσική Αγωγή αυτό σηµαίνει ενοποίηση τηςµουσικοκινητικής αγωγής, της γυµναστικής µε µουσική, τωνµουσικοκινητικών δηµιουργιών, των παραδοσιακών χορών, καθώς και άλλων ειδών χορού.

Στο πρόγραµµα σπουδών των δηµοτικών σχολείων πουλειτουργούν µε Ενιαίο Αναµορφωµένο ΕκπαιδευτικόΠρόγραµµα (τάξεις Α΄ έως ∆΄) έχουν ενοποιηθεί στηθεµατική ενότητα «χοροί» η µουσικοκινητική αγωγή και οιπαραδοσιακοί χοροί του Α.Π.Σ. και έχουν προστεθεί:

οι λαϊκοί χοροί και παιχνίδια από άλλες χώρες (π.χ. κοινωνικοίχοροί, latin, dancesport dances, κ.α.) οι σύγχρονες µορφές χορευτικής έκφρασης (π.χ. hip-hop, RnΒ, Break dance, funky jazz, κ.α.) καιοι εκδηλώσεις – παραστάσεις

Σκοπός της διδασκαλίαςτης θεµατικής ενότητας

Σκοπός της διδακτικής ενότητας «ρυθµός-κίνηση-χορός» είναιη ολόπλευρη ψυχοκινητική ανάπτυξη τωνµαθητών µε έµφαση στη δηµιουργική, εκφραστική και αισθητική κίνησή τους,η βελτίωση της κοινωνικής συµπεριφοράς καιγενικότερα της προσωπικότητάς τους.

Βασικές έννοιες και χρήση τους στηθεµατική ενότητα «ρυθµός-κίνηση-χορός»ΡυθµόςΜέτροΉχος (οξύτητα, διάρκεια, ένταση, χροιά)Ρυθµικές αξίες (ολόκληρο, ήµισυ, τέταρτο, όγδοο, παρεστηγµένο όγδοο ή δέκατο έκτο) Λόγος – τραγούδιΜουσικά όργαναΜουσική

Στόχοι της µουσικοκινητικής αγωγής

Στόχοι ψυχοκινητικού τοµέα:Καλλιέργεια στοιχείων ρυθµού και κίνησηςΑνάπτυξη της µη λεκτικής επικοινωνίας (εκφραστική καιδηµιουργική κίνηση)

Στόχοι συναισθηµατικού τοµέα:Αίσθηση χαράς και ψυχαγωγία µέσα από την κίνηση καιτη µουσικήΈκφραση συναισθηµάτων µέσα από την κίνηση και τηµουσική

Στόχοι γνωστικού τοµέα:Κατανόηση των εννοιών του ρυθµού και της κίνησηςΚατανόηση των συνδυασµών κίνησης µε ήχο, τραγούδικαι µουσική

Επιδιώξεις της µουσικοκινητικής αγωγήςστο δηµοτικό σχολείο

Επιδιώκεται οι µαθητές:

Να αναπτύξουν τις αντιληπτικοκινητικές τους ικανότητεςΝα αναπτύξουν τις µουσικοκινητικές τους ικανότητεςΝα καλλιεργήσουν το ρυθµό στην κίνησηΝα αναπτύξουν τις συντονιστικές τους ικανότητεςΝα καλλιεργήσουν την εκφραστικότητα και τη δηµιουργικότηταΝα αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας και συντονισµού οµάδαςΝα αυτενεργήσουν και να αναπτύξουν τη φαντασία τουςΝα κατανοήσουν τις έννοιες της οξύτητας, της διάρκειας, της έντασης καιτης χροιάς του ήχου, καθώς και των ρυθµικών αξιών.Να κατανοήσουν τις έννοιες του χρόνου, της ροής, του διαστήµατος και τηςδύναµης της κίνησης

Ενδεικτικές δραστηριότητες τηςµουσικοκινητικής αγωγής στηνΑ΄ και Β΄ τάξη του δηµοτικού

Ρυθµικές κινήσεις µε συνοδεία ήχωνΜικρά τραγούδια µε ρυθµική ποικιλία (παλαµάκια ή χτύπηµα ποδιών στοπάτωµα σε κάθε τονιζόµενη συλλαβή του στίχου)Εναλλαγές κινήσεων στο χώρο, σε κατευθύνσεις, σε σωµατικά σχήµατα, σεεπίπεδα χώρου, σε πορείες, σε θέσεις, σε ταχύτητα, σε δυναµική, κλπ µετη διαφοροποίηση του ήχουΜικρά, απλά τραγούδια µε κινητική απόδοση του περιεχοµένου των στίχωνΜικρά τραγούδια µε κινητική απόδοση της έντασης του ήχου (το «µαλακά»και το «δυνατά»)Απλές κινητικές επενδύσεις σε γνωστά τραγούδια (όλοι µαζί ή κατά οµάδεςµε εναλλαγές)Κινητικοί αυτοσχεδιασµοί σε επιλεγµένες µουσικές (µε φανταστικά θέµαταή χωρίς θέµα)Παιχνίδια µε µιµήσεις των κινήσεων ζώων, πουλιών ή εντόµων µε διάφοραρυθµικά µοτίβα

Ενδεικτικές δραστηριότητες τηςµουσικοκινητικής αγωγής στηνΓ΄ και ∆΄ τάξη του δηµοτικούΤραγούδια µε κίνηση και συνοδεία µικρών κρουστώνΕναλλαγές κινήσεων στο χώρο, σε κατευθύνσεις, σε σωµατικά σχήµατα, σεεπίπεδα χώρου, σε πορείες, σε θέσεις, σε ταχύτητα, σε δυναµική, κλπ µεδιαφοροποίηση της οξύτητας, της διάρκειας, της έντασης ή της χροιάς τουήχουΤραγούδια µε κινητική απόδοση του περιεχοµένου των στίχωνΑπλές κινητικές επενδύσεις σε γνωστά τραγούδια (όλοι µαζί ή κατά οµάδεςµε εναλλαγές)Κινητικοί αυτοσχεδιασµοί σε επιλεγµένες µουσικές (µε φανταστικά θέµατα ήχωρίς θέµα)Εναλλαγές ρυθµικών κινήσεων σε πορείες ευθείες-καµπύλες, σεκατευθύνσεις, κλπ µε εναλλαγές µέτρων 3/4, 2/4 Παιχνίδια µε διάφορες κινήσεις στη συνοδεία µουσικής και επιλογή κάποιαςθέσης ή στάσης στη διακοπή (π.χ. µουσικές καρέκλες ή άλλες παραλλαγές)

Επέκταση στο χορό …

∆ηµοτικά σχολεία µε Ε.Α.Ε.Π.∆ιδακτική ενότητα «ΧΟΡΟΙ»Σκοπός

Η ψυχοκινητική ανάπτυξη µε έµφαση στην αισθητική, δηµιουργική καιεκφραστική κίνηση, η βελτίωση της κοινωνικής συµπεριφοράς και τηςπροσωπικότητας των µαθητών

ΣτόχοιΨυχοκινητικός τοµέας: Ανάπτυξη της µη λεκτικής επικοινωνίας(εκφραστική, δηµιουργική και αισθητική κίνηση), του ρυθµού και τηςσύνδεσης µουσικής, λόγου κίνησης. Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτωνχορών και ιδιαίτερα των παραδοσιακών χορών.Συναισθηµατικός τοµέας: Έκφραση συναισθηµάτων µέσω της κίνησης, προαγωγή της επικοινωνίας, της κοινωνικότητας και τηςαυτοπεποίθησης.Γνωστικός τοµέας: Απόκτηση γνώσεων γύρω από το χορό τη µουσικήκαι το τραγούδι, κατανόηση στοιχείων της λαϊκής παράδοσης καιπολιτιστικής κληρονοµιάς της χώρας µας και άλλων λαών, κατανόησητων αισθητικών στοιχείων της κίνησης και του ρυθµού, κατανόηση τηςσύγχρονης κινητικής έκφρασης και ρυθµού των νέων

Βασικοί άξονες περιεχοµένου

∆ιδασκαλία και επέκταση των θεµατικώνενοτήτων:

Μουσικοκινητική αγωγή

Παραδοσιακοί χοροί

Λαϊκοί χοροί και παιχνίδια από άλλες χώρες (π.χ. κοινωνικοί χοροί, latin, dancesport dances, παιχνίδια του κόσµου, κ.α.)

Σύγχρονες µορφές χορευτικής έκφρασης (π.χ. hip-hop, RnΒ, Break dance, funky jazz, κ.α.)

Προετοιµασία εκδηλώσεων – παραστάσεων

Μουσικοκινητική αγωγή & Παραδοσιακοί χοροί

Για τη διδασκαλία των θεµατικών ενοτήτων(βλέπε βιβλία εκπαιδευτικού Α΄-Β΄ & Γ΄-∆΄)Ενοποίηση των θεµατικών ενοτήτων:

η διδασκαλία του Παραδοσιακού χορού προετοιµάζεταιµέσα από δραστηριότητες της Μουσικοκινητικήςαγωγής και η Μουσικοκινητική αγωγή χρησιµοποιείυλικό από την ελληνική παράδοση

Για την επέκταση-ενοποίηση των θεµατικώνενοτήτων χρησιµοποιούνται:

παραδοσιακά παιχνιδοτράγουδαπαραδοσιακά µουσικοκινητικά δρώµενατοπικοί παραδοσιακοί χοροίδηµιουργική αξιοποίηση της ελληνικής µουσικήςπαράδοσης

Λαϊκοί χοροί και παιχνίδια από άλλες χώρες

Στη ενότητα αυτή διδάσκονται παιχνίδιακαι χοροί από άλλες χώρες.

Αξιοποιούνται ιδιαίτερες γνώσεις, δεξιότητες και προτιµήσεις τωνεκπαιδευτικών (αναζήτηση υλικού απότους ίδιους)

Αξιοποιούνται εµπειρίες παιδιών απόδιαφορετικά περιβάλλοντα

Το περιεχόµενο µπορεί ν΄ αποτελέσουνκοινωνικοί χοροί της Ευρώπης, latin, dancesport dances, παραδοσιακοί χοροίάλλων χορών, παιχνίδια του κόσµου, κ.α.

Σύγχρονες µορφές χορευτικής έκφρασης

Στην ενότητα αυτή αξιοποιούνταιδηµιουργικά οι υπάρχουσες εµπειρίεςτων µαθητών, οι οποίες αποτελούνδηµοφιλή µορφή έκφρασης των νέων. Προτείνονται:

∆ηµιουργικός χορός, κινητικόςαυτοσχεδιασµός και δηµιουργίαµουσικοκινητικών συνθέσεων(κυρίως στις τάξεις Α΄ και Β΄)

∆ηµοφιλές µορφές έκφρασης τωννέων, όπως hip-hop, RnΒ, Break dance, funky jazz, κ.α. (κυρίως στιςτάξεις Γ΄ και ∆΄)

Ενδεικτική κατανοµή ωρών ανά θεµατική ενότητα

ΣΥΝΟΛΟ ΩΡΩΝ ΧΟΡΩΝ 32

µέχρι 5 ώρεςµέχρι 4 ώρεςΠροετοιµασίαεκδήλωσης - παράστασης

5-7 ώρες4-6 ώρεςΣύγχρονες µορφές χορευτικήςέκφρασης

5-8 ώρες4-6 ώρεςΛαϊκοί χοροί και παιχνίδια άλλωνχωρών

10 ώρες10 ώρεςΠαραδοσιακοί Χοροί

7 ώρες10 ώρεςΜουσικοκινητική Αγωγή

Γ΄ και ∆΄ τάξηΑ΄ και Β΄ τάξηΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

∆ιδασκαλία – οργάνωση µαθήµατος

Για τη «µουσικοκινητική αγωγή» και τους «παραδοσιακούς χορούς»αξιοποιούνται τα βιβλία εκπαιδευτικού Α΄- Β΄ και Γ΄- ∆΄ δηµοτικούΓια τους «λαϊκούς χορούς και παιχνίδια από άλλες χώρες»αξιοποιούνται εµπειρίες των παιδιών από άλλα περιβάλλοντα, ιδιαίτερες γνώσεις, δεξιότητες και προτιµήσεις των εκπαιδευτικώνΓια τις «σύγχρονες µορφές χορευτικής έκφρασης» προτείνεται οαυτοσχεδιασµός από τους µαθητές, η αµοιβαία διδασκαλία µεταξύτους και η οµαδοσυνεργατική εργασίαΗ εκδήλωση – παράσταση αποτελεί µέρος της σχολικής ζωής, µπορείνα πλαισιώνει τις σχολικές γιορτές ή να παρουσιάζει τααποτελέσµατα σχεδίου εργασίαςΓια την οργάνωση του µαθήµατος προτείνεται η δοµή τωνενδεικτικών διδασκαλιών που υπάρχουν στα βιβλία εκπαιδευτικού Α΄-Β΄και Γ΄- ∆΄ δηµοτικού, τα στιλ αµοιβαίας διδασκαλίας, αυτοελέγχου, µη αποκλεισµού, καθοδηγούµενης και συγκλίνουσαςεφευρετικότητας, αποκλίνουσας παραγωγικότητας, καθώς και τουαυτοσχεδιασµού, της πρωτοβουλίας και αυτοδιδασκαλίας

Εκδηλώσεις - Παραστάσεις

«Ρυθµός-κίνηση-χορός» στις µεγαλύτερεςηλικίες των µαθητών και µαθητριών

Σύνδεση µε τα διδακτικά αντικείµεναΓυµναστική – (ρυθµική γυµναστική)

Παραδοσιακοί χοροί

Επιλογή θεµάτων µε τη µορφή σχεδίωνεργασίας (projects)

Προετοιµασία σχολικής εκδήλωσης -παράστασης