Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

ΠΟΛΟΣΠΟΛΟΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ∆ΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ∆ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ

∆ΡΑΣΗ Ε1∆ΡΑΣΗ Ε1: : ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

∆ρ. Ν. Κούκουζας

Kοζάνη, 16 Απριλίου 2008

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Περιεχόµενα

Αντικείµενο και στόχος της Πλατφόρµας

Μεθοδολογία υλοποίησης

Παραδοτέα και δράσεις της περιόδου αναφοράς

Έλεγχος χρονοδιαγράµµατος

Προγραµµατισµός δράσεων επόµενης περιόδου

Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρµα για ηλεκτροπαραγωγή από ορυκτά καύσιµα µηδενικών εκποµπών CO2 (ΕTP ZEP) – Οργανωτική δοµή, Flagship Program

Τεχνολογίες ∆έσµευσης και αποθήκευσης CO2

Πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιών

Συµπεράσµατα

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Αντικείµενο:

Αντικείµενο της Πλατφόρµας αποτελεί η σύλληψη και διαµόρφωση Στρατηγικής Ερευνητικής Ατζέντας µε στόχο τον προσδιορισµό των ερευνητικών και τεχνολογικών προτεραιοτήτων στον ελληνικό ενεργειακό τοµέα, λαµβάνοντας υπόψη το ευρωπαϊκό, αλλά και διεθνές περιβάλλον.

Τοµείς Προτεραιότητας:

∆έσµευση και διαχείριση εκποµπών CO2 στον ενεργειακό τοµέα

Μέτρα αντιµετώπισης συµβατικών ρύπων (SΟx, NOx, ιπτάµενα σωµατίδια)

Αξιοποίηση παραπροϊόντων της καύσης του λιγνίτη

Εισαγωγή Καθαρών Τεχνολογιών Άνθρακα

Συνδυασµένη αξιοποίηση ορυκτών και εναλλακτικών καυσίµων

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Στόχος:

Μεσοπρόθεσµα, η Τεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας θα αποτυπώσει ένα χρονοδιάγραµµα συνεκτικών δράσεων για την προώθηση

καινοτόµων, οικονοµικά ανταγωνιστικών και περιβαλλοντικά

αποδεκτών τεχνολογιών ορυκτών καυσίµων.

Μακροπρόθεσµα, θα θέσει το πλαίσιο προς την κατεύθυνση

δηµιουργίας σταθµών µε σχεδόν µηδενικούς ρύπους.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Μεθοδολογία υλοποίησης και οργανωτικό σχήµα

Τεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Συµβουλευτική Επιτροπή

Μάιος 2008ΠροσχέδιοΣτρατηγικής Ερευνητικής Ατζέντας

∆ηµόσια διαβούλευση ∆ηµόσιες παρεµβάσεις

Οµάδες Εργασίας

1. ∆ιαχείριση CO2

2. Μέτρα µείωσης συµβατικών ρύπων

3. Βιοµάζα

4. Βιοαέριο

5. Παραπροϊόντα καύσης λιγνίτη

6. Επεξεργασία παρεµβάσεων ∆ιαβούλευσης

Σεπτέµβριος 2008ΣχέδιοΣτρατηγικής Ερευνητικής Ατζέντας

Οκτώβριος 2008

Γενική Συνέλευση

Στρατηγική Ερευνητική Ατζέντα

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Παραδοτέα περιόδου αναφοράς

1. Τεχνική αναφορά δυναµικού ορυκτών πόρων ∆υτικής Μακεδονίας √

2. Τεχνική αναφορά δυναµικού ΑΠΕ στη ∆υτική Μακεδονία √

3. Τεχνική αναφορά για τις νεώτερες τεχνολογίες αξιοποίησης άνθρακα √

4. Τεχνολογίες θερµοχηµικής επεξεργασίας βιοµάζας και αποκεντρωµένα συστήµατα συµπαραγωγής √

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

∆ράσεις περιόδου αναφοράς

Πρόσκληση για συµµετοχή στα όργανα της ΠλατφόρµαςΙστοσελίδα ΓΓΕΤ, επιστολές στη βιοµηχανία

Συλλογή και αξιολόγηση Βιογραφικών Συλλέχθηκαν 85 CVs κυρίως από τον ακαδηµαϊκό και ερευνητικό χώρο

Σύσταση Συµβουλευτικής Επιτροπής Ολοκληρώθηκε

Σύσταση Οµάδων ΕργασίαςΟλοκληρώθηκε

Επεξεργασία των βασικών αξόνων της Ερευνητικής ΑτζένταςΣε εξέλιξη

∆ράσεις δηµοσιοποίησης και διάχυσηςΙστοσελίδες του Πόλου και του ΙΤΕΣΚ, Τοπικό τύπο, Αθηναϊκό τύπο, έντυπα ΓΓΕΤ

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

∆ιάρθρωση Συµβουλευτικής Επιτροπής

Συµµετέχοντες Φορείς

ΕΚΕΤΑ /ΙΤΕΣΚΠανεπιστήµιο ∆. ΜακεδονίαςΑριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης∆ΕΗ ΑΕΙΓΜΕΤΙΤΑΝ ΑΕΕΛΠΕ ΑΕΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ∆ΙΑ∆ΥΜΑ ΑΕΣύνδεσµος Επιχειρήσεων Ηλεκτρισµού

Ακαδηµαικοί φορείς

29%

Ερευνητικοί φορείς

18%

Βιοµηχανία41%

Κλαδικοί φορείς12%

Ποσοστό συµµετοχής εκπροσώπων φορέων στη Συµβουλευτική Επιτροπή

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Σύσταση Οµάδων Εργασίας

1. ∆έσµευση & Αποθήκευση CO2

• ΕΚΕΤΑ /ΙΤΕΣΚ• ΤΙΤΑΝ• ΑΓΕΤ• ∆ΕΗ

2. Τεχνολογία Βιοαερίου

• ΠΣΧΜ• ΤΕΙ ∆. Μακεδονίας

3. Αντιµετώπιση συµβατικών Ρύπων

• Π∆Μ• ΕΚΕΤΑ/ΙΤΕΣΚ• Πανεπιστήµιο Θράκης

4. Τεχνολογία Βιοµάζας

• ΕΚΕΤΑ /ΙΤΕΣΚ• ΑΠΘ• Πανεπιστήµιο Κρήτης

5. Αξιοποίηση Τέφρας

• ΕΚΕΤΑ/ΙΤΕΣΚ• Πανεπιστήµιο Πατρών

6. Επεξεργασία παρεµβάσεων ∆ηµόσιας

∆ιαβούλευσης

Ιούλιος 2008

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Έλεγχος χρονοδιαγράµµατος∆ ιάρκ ε ια (Μήνε ς ) Φάσεις

6 12 18 24

1.Αποτίµηση δυναµικού ενεργειακών πόρων ∆υτικής Μακεδονίας

1.1 Αποτίµηση δυναµικού ορυκτών πόρων

1.2 Αποτίµηση δυναµικού ΑΠΕ

2.Αξιολόγηση ενεργειακών για την Περιφέρεια ∆υτικής Μακεδονίας

2.1 Τεχνολογίες αξιοποίησης άνθρακα

2.2 Τεχνολογίες θερµοχηµικής επεξεργασίας βιοµάζας και αποκεντρωµένα συστήµατα συµπαραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας

2.3 Τεχνολογίες παραγωγής και αξιοποίησης βιοαερίου

3.Περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενεργειακών τεχνολογιών – Μέτρα µείωσης

3.1 Μέτρα µείωσης οξειδίων του αζώτου ( NOx) σε εγκαταστάσεις άνθρακα

3.2 Μέτρα µείωσης άλλων ρυπαντών (σωµατιδιακή ρύπανση, SO2)

3.3 Μέτρα µείωσης αερίων CO2 σε µονάδες παραγωγής ενέργειας ορυκτών καυσίµων

3.4 Μέτρα µείωσης στερεών ρύπων – Αξιοποίηση παραπροϊόντων καύσης

4. Καθορισµός προτεραιοτήτων για έρευνα και ανάπτυξη στον τοµέα των ενεργειακών τεχνολογιών για την ∆υτική Μακεδονία

**

*

*

* : ολοκλήρωση παραδοτέου

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Προγραµµατισµός δράσεων επόµενης περιόδου:

Ολοκλήρωση των παραδοτέων που προβλέπονται για την επόµενη περίοδο

Σύγκλιση της Συµβουλευτικής Επιτροπής, επεξεργασία των βασικώναξόνων της Τεχνολογικής Πλατφόρµας

∆ιηµερίδα µε θέµα τις νεώτερες εξελίξεις στον τοµέα των ενεργειακών τεχνολογιών

∆ράσεις διάδοσης, κλιµάκωση της εξωστρέφειας (διάδοση µέσω ΤΕΕ,Συνδέσµων Βιοµηχανίας, εξειδικευµένου περιοδικού τύπου κλπ.)

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

The European Technology Platform on Zero Emission Fossil Fuel Power Plants-ZEP TP

Όραµα:Ηλεκτροπαραγωγή από ορυκτά καύσιµα µε µηδενικές εκποµπές CO2 σε Ευρωπαικό επίπεδο µέχρι το 2020.

Επίσηµη ηµεροµηνία ανακοίνωσης:1η ∆εκεµβρίου 2005

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Οργανωτικό Σχήµα ZEP

ΑντιπρόσωποιΚρατών-Μελών

ΣυµβουλευτικήΕπιτροπή

ΣυντονιστικήΟµάδα Γραµµατεία

Πολιτικές &Κανονισµοί

Επίδειξη &Εφαρµογή

Τεχνολογίεςδιαχείρισης CO2

Προώθηση &διάδοση

Στρατηγική Ερευνητική Ατζέντα (2006)

Στρατηγική Εφαρµογής (2006)

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Σύνθεση Συµβουλευτικής Επιτροπής ZEP

1. Εταιρείες παροχής ενέργειαςE.ON, Endesa, Enel, Energi E2, RWE, Vattenfall

2. Βιοµηχανίες ενεργειακού εξοπλισµούAnsaldo, ALSTOM, Air Liquide, Foster Wheeler, Doosan

3. Εταιρείες Αερίου και ΠετρελαίουBP, Shell, Statoil, Total, Schlumberger

4. Ερευνητικοί φορείςBGS, CIRCE, IFP, Polisch CMI, GEUS, TU-Hamburg

5. Μη Κυβερνητικοί ΟργανισµοίBellona, E3G, WWF

6. Επενδυτικοί ΟργανισµοίMorgan Stanley

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Ειδικές Επιτροπές της ZEPΤοµείς δράσης

1. Πολιτικό και κανονιστικό πλαίσιοΠροετοιµασία του απαραίτητου θεσµικού πλαισίου για ευρύτατη εφαρµογή έργων

δέσµευσης και αποθήκευσης CO2, σε συνεργασία µε την Ε.Ε. και τα Κράτη Μέλη

2. Επίδειξη & ΕφαρµογήΕπιδεικτική λειτουργία 10-12 µεγάλης κλίµακας έργων δέσµευσης και αποθήκευσης CO2σε σταθµούς ορυκτών καυσίµων, µέχρι το 2015 (Flagship Program)

3. Τεχνολογίες διαχείρισης CO2∆ιασφάλιση εµπορικής ωριµότητας των τεχνολογιών δέσµευσης και αποθήκευσης έως το 2020

4. Επικοινωνία & Προώθηση∆ιάδοση αποτελεσµάτων, διάχυση και διασφάλιση ευρείας κοινωνικής αποδοχής των τεχνολογιών δέσµευσης και αποθήκευσης

Στελέχωση Ειδικών Επιτροπών: 200 experts από τον ευρύτερο ενεργειακό τοµέα

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

Έργα µεγάλης κλίµακας στα πλαίσια της ΖΕP

Γερµανία2011

€ 1,7 δισ.1000IGCC-δέσµευση και αποθήκευση CO2

SIEMENS

ΠολωνίαN/A

N/A1000IGCC-δέσµευση και αποθήκευση CO2

GE/POLISH UTILITY

Γερµανία2014

€ 1 δισ. 450IGCC-δέσµευση και αποθήκευση CO2

RWE

Νορβηγία2010-2011

€ 1-1,5 δισ. 860∆έσµευση, µεταφορά και αποθήκευση CO2 σε µονάδα Φ. Αερίου

STATOIL/SHELL

Σκοτία2009

$ 600 εκ. 350Μετατροπή Φ. Αερίου σε H2, δέσµευση CO2

BP και εταίροι

Γερµανία2008

€ 40 εκ. 30Πιλοτική ανθρακική µονάδα µε δέσµευση

CO2

VATTENFALL

Τόπος και χρόνος εκκίνησης

Εκτιµώµενοκόστος

ΙσχύςΜονάδας

[MW]

ΤεχνολογίαΕταιρεία

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

ZEP Flagship Programme

«Σχεδιασµός, κατασκευή και λειτουργία µε χρονικό ορίζοντα το 2015, 10-12 µονάδων επίδειξης µεγάλης κλίµακας στις οποίες θα δοκιµάσουν διάφορους τρόπους ενσωµάτωσης της CCS στην ηλεκτροπαραγωγή µε καύση άνθρακα και αερίου.»

ΣΤΟΧΟΣ

Η επίτευξη της εµπορικής βιωσιµότητας των CCS µέχρι το 2020 για τους νέους σταθµούς επιτρέποντας τη µετάβαση σε αειφόρα ορυκτά καύσιµαστην ηλεκτροπαραγωγή.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

ZEP Flagship Programme: Ανάγκη για συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Kαµία στρατηγική µεταξύ των έργων

Ανεξάρτητα επιδεικτικά έργα για την ανάπτυξη και επαλήθευση των τεχνολογιών

Συντονισµένο πρόγραµµα επιδεικτικών έργων σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Η προστιθέµενη αξία της διαδικτύωσης έγκειται στην αποφυγή της επανάληψης των προσπαθειών και στην ευθυγράµµισηπροτεραιοτήτων µέσω βελτιωµένου συντονισµού και ανταλλαγής γνώσεων.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ράση∆ράση Ε1Ε1:: Τεχνολογική Πλατφόρµα ΕνέργειαςΤεχνολογική Πλατφόρµα Ενέργειας

∆ράσεις Συνεργασίας ΖΕP και Ελληνικής Πλατφόρµας Ενέργειας:

Συµµετοχή experts της ZEP σε ηµερίδες που θα πραγµατοποιηθούν στα πλαίσια δράσεων διάδοσης της Ελληνικής Πλατφόρµας Ενέργειας

Παρουσίαση της Ελληνικής Ερευνητικής Στρατηγικής Ατζέντας σε οµόλογες δράσεις διάδοσης της ΖΕP

Παρακολούθηση των αποτελεσµάτων της ZEP µέσω των ανοιχτών δράσεων διάδοσης αλλά και µέσω συµµετοχής στελεχών του ΙΤΕΣΚ στα όργανα της ZEP

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Στάδια των τεχνολογιών CCS

∆έσµευση Μεταφορά Γεωλογικήαποθήκευση

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Τεχνολογίες ∆έσµευσης CO2

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Mέθοδοι γεωλογικής αποθήκευσης CO2

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Αποθήκευση σε ενεργούς ταµιευτήρεςπετρελαίου - Enhanced Oil Recovery (EOR)

Με την εισαγωγή CO2 εναλλασσό-

µενο µε νερό σε ενεργούς ταµιευ-

τήρες πετρελαίου, το πετρέλαιο

κινείται µέσω αναµίξιµης ή µη µετα-

τόπισης βελτιώνοντας το ρυθµό

ανάκτησής του(10-12%)

Περίπου 60% του εισαγόµενου

CO2 παραµένει στον ταµιευτήρα,

ενώ 140-280 m3 CO2 απαιτούνται για

να παράγουν ένα βαρέλι πετρελαίου.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Αποθήκευση σε ενεργούς ταµιευτήρεςπετρελαίου - Enhanced Oil Recovery (EOR)

H µέθοδος CO2 - EOR εφαρµόζεται σε εµπορική κλίµακα στις ΗΠΑ, τον Καναδά, και την Τουρκία αποθηκεύοντας περίπου 43 εκατ. τόνους CO2

ανά έτος προερχόµενο κατά ~ 75% από φυσικούς ταµιευτήρες.

Το CO2 - EOR έργο στο Weyburn του Καναδά είναι το µοναδικό εµπορικής κλίµακας έργο σε παγκόσµιο επίπεδο και προβλέπεται η αποθήκευση σχεδόν 22 εκατ. τόνων CO2 προερχόµενα από µονάδα παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιµα και η παραγωγή 130 εκατ. βαρελιών πετρελαίου.

Οι ταµιευτήρες πετρελαίου ή φυσικού αερίου που ήδη έχουν εκκενωθείαποτελούν την πιο οικονοµικά ελκυστική µέθοδος αποθήκευσης στο άµεσο µέλλον.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Αποθήκευση σε ενεργούς ταµιευτήρες φυσικού αερίου - Enhanced Gas Recovery (EGR)

Η µέθοδος EGR µπορεί να εφαρµοστεί σε

ταµιευτήρες όπου έχει ήδη ανακτηθεί 80-

90% του αρχικού αποθέµατος.

Θεωρώντας µια αρχική πίεση 120 bar

περίπου 5-15% από το αρχικό απόθεµα

µπορεί επιπρόσθετα να ανακτηθεί.

Το CO2 ως βαρύτερο αέριο από το CH4 σε

όλες τις πιέσεις και θερµοκρασίες τείνει να

κινείται προς τα κάτω µετακινώντας το

µεθάνιο και αυξάνοντας την πίεση του

ταµιευτήρα.

∆εν έχει εφαρµοστεί έργο ακόµη εµπορικής

κλίµακας CO2 EGR σε παγκόσµιο επίπεδο

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Αποθήκευση σε κοιτάσµατα µη εξορυγµένουγαιάθρακα (ECBMR)

Το CO2 εισάγεται σε κοιτάσµατα άνθρακα, απορροφάται στις επιφάνειες των στρωµάτων µη εξορυγµένου άνθρακα ελευθερώνοντας µεθάνιο το οποίο ανακτάται σαν ελεύθερο αέριο.

Το ποσοστό ανάκτησης µεθανίου µε τη χρήση συµβατικών µεθόδωνανέρχεται στο 40-50% ενώ µε τη µέθοδο ECBMR προσεγγίζει το 90-100%.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Αποθήκευση σε υφάλµυρους υδροφόρους ορίζοντες µεγάλου βάθους

Η αποθήκευση σε κλειστούς υδρο-φόρους ορίζοντες στηρίζεται στην παγίδευση του CO2 από δοµικές ή στρωµατογραφικές περατώσεις και είναι ανάλογη µε τα συστήµατα αποθήκευσης αερίων στους ταµιευτήρες υδρογονανθράκων.

Οι πιθανές ποσότητες αποθήκευσης σε αυτές τις δοµικές παγίδες µπορεί να είναι πολύ µεγάλες π.χ. κατά εκτίµηση η χω-ρητικότητα αποθήκευσης του γεωλο-γικού σχηµατισµού ψαµµίτη Bunter στη νότια Βόρεια Θάλασσα είναι 620.000Mt

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Αποθήκευση σε υφάλµυρους υδροφόρους ορίζοντες µεγάλου βάθους

Το CO2 κινείται ανοδικά κατά µήκος της πιο διαπερατής οδού έως ότου συναντήσει το µη διαπερατό cap rock.

Έπειτα το CO2 διαφεύγει κινείται πλευρικά κατά µήκος των ορίων cap rock – υδροφορέαακολουθώντας τη διάβαση µε τη µεγαλύτερη διαπερατότητα όπου οι µικροί θόλοι παγιδεύουν αποτελεσµατικά ένα ποσοστό του εισαγόµενου CO2.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Αποθήκευση σε υφάλµυρους υδροφόρους ορίζοντες µεγάλου βάθους

Καθώς οι δοµικές κοιλότητες γεµίζουν το CO2 διασκορπίζεται και αρχίζει να κινείται πλευρικά.

Με το πέρασµα των χρόνων το CO2 σε αυτό τον τύπο υδροφορέα θα καταλαµβάνει όλο και µεγαλύτερες επιφάνειες µε µικρές συγκεντρώσεις αυξάνοντας την ποσότητα που µπορεί να αποθηκευθεί σε αυτές τις κοιλότητες.

Λόγω των πιθανά µεγάλων σε µήκος οδών διαφυγής αυξάνεται το ποσοστό διάλυσης CO2 στο υφάλµυρο νερό µειώνοντας την πιθανότητα να προσεγγίσει την επιφάνεια του υδροφορέα.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Sleipner Project: 10 χρόνια ασφαλούς αποθήκευσης!!!

Το πρώτο και µέχρι σήµερα µοναδικό πρόγραµµα σε εµπορικό επίπεδο, γεωλογικής αποθήκευση του CO2 σε υφάλµυρο υδροφόρο ορίζοντα σε βάθος 1.012µ κάτω από τη επιφάνεια της θάλασσας.

Με το τέλος του έργου αναµένεται να αποθηκευτούν περίπου 20 Mt CO2.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Επιδεικτικά έργα αποθήκευσης CO2σε παγκόσµιο επίπεδο

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιώνΠρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιώνΠρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιών

Πρόταση για οδηγία σχετικά µε τη γεωλογική αποθήκευση CO2

Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακών Τεχνολογιών –

Strategic Energy Technology Plan for Europe (SET)

Ανακοίνωση στήριξης των βραχυπρόθεσµων προοπτικών για

αειφόρο παραγωγή ηλ. ενέργειας από ορυκτά καύσιµα

Οδηγός σχετικά µε τις κρατικές ενισχύσεις για περιβαλλοντικά

έργα

Πρόταση για αναθεώρηση της Οδηγίας για βελτίωση και επέκταση

του συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπών των ΑΦΘ

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιών

COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES

Brussels, 23 January 2008 COM(2008) xxx

2008/xxxx (COD)

Draft Proposal for a

DIRECTIVE OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL

On geological storage of Carbon dioxide

(presented by the Commission)

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιών

∆έσµευση CO2

Ρύθµιση από Οδηγία σχετικά µε την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης - Integrated Pollution Prevention and Control Directive (IPPC)

Έγγραφο αναφοράς BAT για τεχνολογίες δέσµευσης

Μεταφορά CO2

Μεταφορά µε αγωγούς: Νοµοθετικό πλαίσιο σε επίπεδο κράτους µέλους, παρόµοια µε µεταφορά φυσικού αερίου

Μεταφορά µε πλοίο: Παρόµοια προσέγγιση

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Σχέδιο Οδηγίας για τη γεωλογική αποθήκευση CO2

Πεδίο: Γεωλογική αποθήκευση CO2 περιλαµβανοµένων των βελτιωµένων µεθόδων ανάκτησης υδρογονανθράκων µε τη χρήση CO2

∆ιερεύνηση των υποψηφίων χώρων αποθήκευσης: Η άδεια θα δίνεται για 2 έτη (µε το πέρας αυτού του χρονικού διαστήµατος θαµετατρέπεται σε άδεια αποθήκευσης ή θα ακυρώνεται)

Χαρακτηρισµός και επαλήθευση των χώρων αποθήκευσης: Χαρακτηρισµός του χώρου αποθήκευσης και εκτίµηση της αναµενόµενης ασφάλειας µέσω χρήσης διαφορετικών τύπων µοντελοποίησης. Ένας χώρος θα επιλέγεται µόνο εάν η εκτίµηση αποδεικνύει ελαχιστοποιηµένο κίνδυνο διαρροής.

Προδιαγραφές του αερίου ρεύµατος CO2: Κατά το µεγαλύτερο ποσοστό από CO2

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Σχέδιο Οδηγίας για τη γεωλογική αποθήκευση CO2

Ανασκόπηση διαδικασίας για τη χορήγηση άδειας: Κάθε κράτος-µέλος θα υποβάλλει µια αίτηση για αρχική άδεια στην Ε.Ε., η οποία θα παρέχει την άποψη της εντός 6 µηνών. Οι αρµόδιες αρχές κάθε κράτους-µέλους θα λαµβάνουν υπόψιν τους την άποψη της Ε.Ε. αλλά η απόφαση θα λαµβάνεται σε επίπεδο κράτους-µέλους.

Παρακολούθηση και υποβολή αναφορών: Σύγκριση µεταξύ της πραγµατικής και της προβλεπόµενης (µε βάση τη µοντελοποίηση) συµπεριφοράς του αποθηκευµένου CO2 και ανίχνευση τυχόν διαρροής στο περιβάλλον.

Επιθεωρήσεις: Τακτικές (κάθε 12 µήνες) καθώς και µη τακτικές περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις, ώστε να ελέγχεται τυχόν απόκλιση από τις απαιτήσεις της οδηγίας.

Αποκατάσταση σε περίπτωση διαρροής: Λήψη προληπτικών µέτρων από το φορέα εκµετάλλευσης του έργου (ή από την κυβέρνηση σε περίπτωση αδυναµίας του φορέα)

Τερµατισµός της διαδικασίας αποθήκευσης: Εφαρµογή σχεδίου τερµατισµού αποθήκευσης

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Σχέδιο Οδηγίας για τη γεωλογική αποθήκευση CO2

Μεταβίβαση της ευθύνης στο κράτος: Οι αρµόδιες κρατικές αρχέςαναλαµβάνουν την ευθύνη και όλες τις νοµικές απαιτήσεις για τη φάσηµετά τον τερµατισµό αποθήκευσης σε περίπτωση που τα διαθέσιµαστοιχεία αποδεικνύουν ασφάλεια αποθήκευσης σε µακροπρόθεσµοχρονικό ορίζοντα.

Οικονοµική εξασφάλιση: Οι φορείς εκµετάλλευσης του έργου θαπρέπει να εξασφαλίζουν τις δαπάνες των διαδικασιών τερµατισµού, τιςπροβλεπόµενες δραστηριότητες στη φάση µετά τον τερµατισµό, καθώςκαι τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από το EU ETS.

Πρόσβαση σε δίκτυο µεταφοράς και αποθήκευσης: ∆ε θα υπάρχουν διακρίσεις, η πρόσβαση θα απορρίπτεται υπό συγκεκριµένες συνθήκες.

Έναρξη ισχύος: Eφαρµογή σε εθνικό επίπεδο 1 έτος µετά τη δηµοσίευση της οδηγίας.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Σχέδιο Οδηγίας για τη γεωλογική αποθήκευση CO2

Υποχρέωση για εφαρµογή CCS τεχνολογιών:

∆εν υπάρχει πρόταση για απαίτηση εφαρµογής CCS τεχνολογιών

Απαίτηση για εφαρµογή CCS τεχνολογιών (Capture-ready)

«…οι νέες εγκαταστάσεις µε καύση άνθρακα και αερίου θα πρέπει

να διαθέτουν επαρκή χώρο για τον απαιτούµενο εξοπλισµό

δέσµευσης και συµπίεσης CO2 και έχει ήδη αξιολογηθεί η

διαθεσιµότητα κατάλληλων χώρων αποθήκευσης…»

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Σχέδιο Οδηγίας για τη γεωλογική αποθήκευση CO2

Αλλαγή της νοµοθεσίας περί υδάτων και αποβλήτων

Πλαίσιο οδηγίας περί υδάτων:

Επιτρέπει την αποθήκευση CO2 σε γεωλογικούς σχηµατισµούς, οι οποίοι εκ φύσεως κρίνονται ακατάλληλοι για άλλους σκοπούς…

Πλαίσιο οδηγίας περί αποβλήτων:

Θα καταργηθεί από το πεδίο της οδηγίας « διοξείδιο του άνθρακα που

δεσµεύεται και µεταφέρεται για γεωλογική αποθήκευση»…

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιών

Πρόταση για οδηγία σχετικά µε τη γεωλογική αποθήκευση CO2

Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακών Τεχνολογιών –Strategic Energy Technology Plan for Europe (SET)

Ανακοίνωση στήριξης των βραχυπρόθεσµων προοπτικών για αειφόρο παραγωγή ηλ. ενέργειας από ορυκτά καύσιµα

Οδηγός σχετικά µε τις κρατικές ενισχύσεις για περιβαλλοντικά έργα

Πρόταση για αναθεώρηση της Οδηγίας για βελτίωση και επέκταση του συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπών των ΑΦΘ

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιών

Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακών Τεχνολογιών

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακών Τεχνολογιών

Σκοπός: Ανάπτυξη και εκµετάλλευση των ενεργειακών τεχνολογιών

(καθαρού άνθρακα µέσω της ευθυγράµµισης των Ευρωπαϊκών, εθνικών

και βιοµηχανικών δραστηριοτήτων.

CCS: κύρια τεχνολογική λύση για την επίτευξη του στόχου της

Ε.Ε. το 2020.

Μετάβαση σε ενεργειακά συστήµατα µε χαµηλές εκποµπές διοξειδίου

του άνθρακα κατά τρόπο ανταγωνιστικό.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιώνΠρόταση για οδηγία σχετικά µε τη γεωλογική αποθήκευση CO2

Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακών Τεχνολογιών –Strategic Energy Technology Plan for Europe (SET)

Ανακοίνωση στήριξης των βραχυπρόθεσµων προοπτικών για αειφόρο παραγωγή ηλ. ενέργειας από ορυκτά καύσιµα

Οδηγός σχετικά µε τις κρατικές ενισχύσεις για περιβαλλοντικά έργα

Πρόταση για αναθεώρηση της Οδηγίας για βελτίωση και επέκταση του συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπών των ΑΦΘ

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Στοιχεία του Flagship Programme

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Στοιχεία του Flagship Programme

Κύρια εµπόδια για επιδεικτικά έργα CCS:

Ρυθµιστικό πλαίσιο

Ολοκλήρωση της ανάπτυξης των τεχνολογιών (ειδικά για τη δέσµευση)

Υψηλό ύψος επένδυσης

Αυξηµένο λειτουργικό κόστος

Έλλειψη δικτύου µεταφοράς

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ίκτυο επιδεικτικών έργων CCS σε Ευρωπαϊκό επίπεδο

Τα κράτη µέλη θα πρέπει να στηρίξουν τα επιδεικτικά έργα CCS

µέσω της παροχής κινήτρων ή επιδοτήσεων.

∆ηµιουργία ενός δικτύου επιδεικτικών έργων ως υποστηρικτική

δράση στα πλαίσια του FP7

Συντονισµός, κοινή οντότητα (European logo)

Aνταλλαγή πληροφόρησης

Κοινές δράσεις: κοινωνική αποδοχή, τρίτες χώρες

Επιλογή των έργων και ανταλλαγή εµπειρίας

Καθεστώς κρατικών ενισχύσεων (!)

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Κύρια µηνύµατα

”Χωρίς σηµαντικές επενδυτικές αποφάσεις από τη βιοµηχανία

σε βραχυπρόθεσµο χρονικό ορίζοντα, δε θα υπάρξει

συµπληρωµατική χρήση δηµόσιων χρηµατοδοτικών µέσων’’.

”Η ∆ΗΜΟΣΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΗΣΗ ΘΑ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΚΑΤA ΚΥΡΙΟ ΛΟΓΟ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ”.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιώνΠρόταση για οδηγία σχετικά µε τη γεωλογική αποθήκευση CO2

Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακών Τεχνολογιών –Strategic Energy Technology Plan for Europe (SET)

Ανακοίνωση στήριξης των βραχυπρόθεσµων προοπτικών για αειφόρο παραγωγή ηλ. ενέργειας από ορυκτά καύσιµα

Οδηγός σχετικά µε τις κρατικές ενισχύσεις για περιβαλλοντικά έργα

Πρόταση για αναθεώρηση της Οδηγίας για βελτίωση και επέκταση του συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπών των ΑΦΘ

Πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιώνΠρόταση για οδηγία σχετικά µε τη γεωλογική αποθήκευση CO2

Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακών Τεχνολογιών –Strategic Energy Technology Plan for Europe (SET)

Ανακοίνωση στήριξης των βραχυπρόθεσµων προοπτικών για αειφόρο παραγωγή ηλ. ενέργειας από ορυκτά καύσιµα

Οδηγός σχετικά µε τις κρατικές ενισχύσεις για περιβαλλοντικά έργα

Πρόταση για αναθεώρηση της Οδηγίας για βελτίωση και επέκταση του συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπών των ΑΦΘ

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Αναθεώρηση οδηγού περί κρατικών ενισχύσεων για περιβαλλοντικά έργα

Ειδική αναφορά στα επιδεικτικά έργα CCS

∆ΥΟ ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ:Article 87 (3) (c): για την προώθηση της «ανάπτυξης ορισµένων οικονοµικών δραστηριοτήτων»: ∆ικαίωµα κρατικής ενίσχυσης µέχρι 60% του πρόσθετου κόστους επένδυσης για την εφαρµογή CCS τεχνολογιών στα πλαίσια της κατηγορίας του σχετικού έργου.

Article 87 (3) (b): για ”σηµαντικά έργα κοινών συµφερόντων”: περισσότερη ευελιξία – συσχέτιση µε το Ευρωπαικό δίκτυο επιδεικτικών έργων.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιώνΠρόταση για οδηγία σχετικά µε τη γεωλογική αποθήκευση CO2

Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακών Τεχνολογιών –Strategic Energy Technology Plan for Europe (SET)

Ανακοίνωση στήριξης των βραχυπρόθεσµων προοπτικών για αειφόρο παραγωγή ηλ. ενέργειας από ορυκτά καύσιµα

Οδηγός σχετικά µε τις κρατικές ενισχύσεις για περιβαλλοντικά έργα

Πρόταση για αναθεώρηση της Οδηγίας για βελτίωση και επέκταση του συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπών των ΑΦΘ

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την προώθηση των CCS τεχνολογιών

COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES

Brussels, 20 December 2007 COM(2008) xxx

2008/xxxx (COD)

Draft Proposal for a

DIRECTIVE OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL

amending Directive 2003/87/EC so as to improve and extend the EU greenhouse gas emission allowance trading system

(presented by the Commission)

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Πρόταση για αναθεώρηση της Οδηγίας για βελτίωση και επέκταση του συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπών των ΑΦΘ

Από το 2013 και µετά η δέσµευση, µεταφορά καιγεωλογική αποθήκευση CO2 θα καλύπτονται από τηνοδηγία κατά αρµονικό τρόπο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

……µη χορήγηση δικαιωµάτων εκποµπών γιαεπενδύσεις σε τεχνολογίες δέσµευσης, µεταφοράς καιαποθήκευσης CO2.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

∆ηµοπράτηση δικαιωµάτων

Ένα ποσοστό (µη καθορισµένο ακόµη) από τα έσοδα που προέρχονται

από τη δηµοπράτηση δικαιωµάτων εκποµπών CO2 θα πρέπει να

χρησιµοποιείται για τη µείωση των εκποµπών των ΑΦΘ, για τη

χρηµατοδότηση της ανάπτυξης των ΑΠΕ ώστε να επιτευχθεί ο στόχος

της Ε.Ε. για χρήση ΑΠΕ κατά 20% µέχρι το 2020, για τη δέσµευση και

γεωλογική αποθήκευση CO2, για τη λήψη µέτρων προς αποφυγή των

αποδασώσεων και για τη διευκόλυνση της έγκαιρης συµµετοχής των

αναπτυσσοµένων χωρών στην ανάπτυξη και χρησιµοποίηση

τεχνολογιών αειφόρου άνθρακα και ιδίως της συνιστώσας CCS ως

βασικής για την παγκόσµια αειφόρο οικονοµική ανάπτυξη και την

αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Future Allowance Import Requirement (FAIR)

Σκοπός: Αποφυγή µη ισότιµων όρων ανταγωνισµού µεταξύ της Ε.Ε.

και των βιοµηχανιών τρίτων χωρών ως συνέπεια του αυστηρού

πλαισίου του EU ETS.

Σε εφαρµογή από το 2015 για αγαθά που περιέχουν «σηµαντικό

κίνδυνο διαρροής άνθρακα» ή «διεθνή ανταγωνισµό» και

συναλλάσσονται µε χώρες που δε λαµβάνουν δράσεις αντιµετώπισης

της κλιµατικής αλλαγής αντίστοιχες µε της Ε.Ε.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Future Allowance Import Requirement (FAIR)

Εισαγωγείς θα πρέπει να αγοράζουν δικαιώµατα εκποµπών (µέσω του

ETS ή των ευέλικτων µηχανισµών του Πρωτοκόλλου του Κιότο)

αντίστοιχα µε τα απαιτούµενα για την παραγωγή του ίδιου προϊόντος

σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (οι απαιτήσεις για εισαγωγές δικαιωµάτων θα

υπολογίζεται µε βάση τη µέση Ευρωπαική τεχνολογία παραγωγής

λαµβάνοντας υπόψιν τα δωρεάν δικαιώµατα εκποµπών που έχουν

χορηγηθεί στους Ευρωπαίους παραγωγούς).

Αντίστροφα, οι εξαγωγείς της Ε.Ε. θα λαµβάνουν δικαιώµατα ETS

(υπολογιζόµενα κατά αντίστοιχο τρόπο µε τους εισαγωγείς).

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Συµπεράσµατα (1/2)

Η διαµόρφωση της ΕΤP ZEP αποδεικνύει την ετοιµότητα της ερευνητικής κοινότητας, βιοµηχανίας, και λοιπών εµπλεκόµενων παράγοντων για την ανάπτυξη κοινού οράµατος και την εκπόνηση ειδικών χαρτών πορείας για την επίτευξη ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιµα µε µηδενικές εκποµπές µέχρι το 2020.

Από σήµερα µέχρι το 2050, αυτό θα ισοδυναµεί µε σταδιακή µείωση της τάξης του 60% των εκποµπών CO2 από την ηλεκτροπαραγωγή.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδέχεται τη συµβολή των ορυκτών καυσίµων και ιδιαίτερα του άνθρακα στην ασφάλεια και διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασµού σε ευρωπαϊκό και σε παγκόσµιο επίπεδο κατά τρόπο που να είναι συµβατός µε τους στόχους της στρατηγικής για την αειφόρο ανάπτυξη και της πολιτικής για την αλλαγή του κλίµατος.

Οι CCS και ο «καθαρός άνθρακας» περιλαµβάνονται στον προϋπολογισµό του 7ου Π.Π. για την ενέργεια που ανέρχεται σε 2.350 εκατ. ευρώ από το 2007 έως το 2013.

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Συµπεράσµατα (2/2)

Ένας µεγάλος αριθµός έργων έχει ανακοινωθεί σε παγκόσµιο επίπεδο για την έρευνα, ανάπτυξη, επίδειξη και εκµετάλλευση των CCS τεχνολογιών.

Η καθιέρωση ρυθµιστικού πλαισίου σε επίπεδο Ε.Ε. θα συµβάλλει στην άρση τυχόν αδικαιολόγητων φραγµών στην προώθηση των συγκεκριµένων τεχνολογιών, καθώς και στη διασφάλιση µιας ασφαλούς και αξιόπιστης από περιβαλλοντική άποψης λειτουργίας των CCS.

Το µελλοντικό ETS θα παρέχει τα βασικά κίνητρα µέσω σταθερών καιισχυρών τιµών των δικαιωµάτων εκποµπών CO2.

Παρά την παρουσία και την τολµηρή πρωτοβουλία της ΖΕΡ ΤΡ, η επιτυχής και έγκαιρη επίδειξη της εµπορικής βιωσιµότητας των αειφόρων ορυκτών καυσίµων απαιτεί τη δηµιουργία µιας δοµής για το συντονισµό και την επαρκή στήριξη τεχνολογικών επιδείξεων των CCS τεχνολογιών σε βιοµηχανική κλίµακα.

∆εν υπάρχει χρόνος ………. κρίνεται επείγουσα η ανάληψη δράσεων για την ανάπτυξη και επαλήθευση των CCS τεχνολογιών (Flagship Programme).

Η δηµόσια δαπάνη του έργου «Περιφερειακός Πόλος Καινοτοµίας ∆υτικής Μακεδονίας» συγχρηµατοδοτείται κατά 50% από εθνικούςπόρους (ΓΓΕΤ/ΥΠΑΝ) και κατά 50% από κοινοτικούς πόρους (ΕΤΠΑ).

Ευχαριστούµε για την προσοχή σας…