41. ZNAČAJ POKRETA U SPORTU

Predstavlja osnovno sredstvo kojim se ostvaruje rezultat na takmičenju

42. PODJELA POKRETA

Translokacija Pomeranje delova tela (segmenata) u prostoru, segmentarno kretanje

TranspozicijaKretanje tela u prostoru složenim pomeranjem pojedinih delova tela

43. KRETANJEIzražava se fizičkim veličinama – dužina , visina, brzina

44. OBLICI KRETANJAKRITERIJUM-OBLIK PUTANJE ZAJEDNIČKOG TEŽIŠTA TIJELA ,KAO I TEŽIŠTA POJEDINIH NJEGOVIH SEGMENATA

TRANSLACIJE ROTACIJE SLOŽENO PROIZVOLJNO

PRAVOLINIJSKE SA UNUTRAŠNJOM CIKLIČNA TRANSLACIJE OSOM KRIVOLINIJSKE SA SPOLJAŠNJOM ACIKLIČNATRANSLACIJE OSOM NEPOKRETNA POKRETNA OSA OSA ROTACIJE ROTACIJE SLOBODNA OSA ROTACIJE

45. TRANSLATORNA KRETANJA

Translatorna kretanja su ona u kojima svi dijelovi tijela za isto vrijeme prelaze isto rastojanje u istom pravcu. U zavisnosti od oblika linije kretanja (trajektorije) dobijene povezivanjem pojedinih tačaka na tijelu tokom pomjeranja tijela u prostoru, razlikuju se dve osnovne forme translacije : pravolinijska i krivolinijska

1

46. ROTACIONA KRETANJA

Rotacije su ugaona kretnje u kojima se tijelo kreće po kružnoj putanji, pri čemu svi dijelovi tijela, za isto vrijeme opisuju koncentrične krugove.Linija oko koje se odvija kretanje naziva se osa rotacije.

47. SLOŽENA KRETANJA

CIKLIČNA KRETANJA kada su unaprijed poznati kinetički model, ritam i frekvencija rotacionih kretnih stereotipa, koji proizvode linearne translacije

ACIKLIČNA KRETANJA ukoliko su kretanja uslovljena uticajem okoline( reakcija, položaj protivnika, oblik terena...)

48. PROIZVOLJNA KRETANJA kada se tijelo kreće po neodređenoj nepravilnoj putanji, pri čemu svaka tačka tijela prelazi različito rastojanje

49. MANIFESTNI MOTORIČKI PROSTOR

Manifestni prostor, podrazumeva kretno ispoljavanje čoveka dostupno vizuelnim receptorima, neposredno mjerenju i ocjenjivanju.

Manifestni oblici ljudskog kretanja (ono štose vidi) zavise od nekih skrivenih (latentnih) dimenzija(ono što se ne vidi) koje se ne mogu eksplicitno sagledati

50. LATENTNI MOTORIČKI PROSTOR

Latentni prostor, podrazumeva izvesne dimenzije i fizička svojstva nedostupne direktnom merenju ali koje je moguće indirektno meriti . Danas najprihvaćeniji termin za latentni prostor motorikeje motoričke sposobnosti

51. ŠTA KARAKTERIŠE PROCES VJEŽBANJA

U procesu vježbanja uzimaju se u obzir karakteristike stanja, potrebe i mogućnosti učesnika, a sam proces vježbanja karakterišu: STRUKTURA, SADRŽAJ, OBIM, INTENZITET, SREDSTVA I KARAKTER RADA, koji omogućavaju postizanje određenih uticaja na organizam, u skladu sa postavljenim planom

51a. ŠTA ČINI STRUKTURU TRENAŽNOG PROCESA

2

Makrociklus, mezociklus, mikrociklus, pojedinačni trening.

MIKROCIKLUS se odnosi na strukturu malog trenažnog ciklusa koji uglavnom traje 7 dana, sastavljen je od trenažnih cjelina sa jednim ili više treninga u toku dana. Postoji više tipova mikrociklusa, njih određuje karakter, veličina i usmerenost trenažnih opterećenja, sredstava i metode treninga. Tip mikrociklusa zavisi od cilja i zadataka sportskog treninga u određenom periodu makrociklusa.MEZOCIKLUSI uglavnom traju mesec dana. Više mezociklusa čini strukturu perioda. Periodi su: pripremni, takmičarski i prelazni. Sva tri perioda čine strukturu MAKROCIKLUSA (polugodišnjeg ili godišnjeg). Svaki makrociklus u višegodišnjoj sportskoj karijeri jednog sportiste, predstavlja jedan segment, koji ima svoje ciljeve, zadatke iodređeni sadržaj koji se ostvaruje kroz periodizaciju, mezo i mikrocikluse.Osnovni oblik organizacije treninga je svakako POJEDINAČNI TRENING. Svaki trening mora imati jasan cilj, koji uvažava faze i periode pripreme, uzrast, nivo treniranosti sportista, broj treninga u jednom danu ili mikrociklusu, spoljašnje uslove u kojima se trening sprovodi...Svaki trening ima svoju strukturu koju čine tri dela treninga: uvodno-pripremni deo, glavni deo, završni deo.

52. SREDSTVA TRENAŽNOG PROCESA (vježbe)Specicfična , opštepripremnaSPECIFIČNA TRENAŽNA SREDSTVA sadrže u sebi takve pokrete koji su po strukturi izvođenja, karakteru mišićnog neprezanja i aktivnosti funkcionalnog sistema vrlo slični određenoj sportskoj grani. OPŠTE PRIPREMNA TRENAŽNA SREDSTA usmerena su na poboljšanje opštih funkcija organizma i služe kao temelj u stvaranju pravog majstorstva u datom sportu.

53. INTENZITET U PROCESU VJEŽBANJA

OBEZBJEĐUJE OSNOVNE PODSTICAJE ZA ADAPTACIJU ORGANIZMA NA VIŠI STEPEN FUNKCIONISANJA POJEDINIH SISTEMA I ORGANIZMA U CJELINIŠTO VEĆI RAD U JEDINICI VREMENA INTENZITET JE VEĆIKOD VJEŽBI KOJE SE IZVODE PROTIV OTPORA ILI VJEžBI KOJE RAZVIJAJU VISOKU BRZINU KORISTI SE POSTOTAK MAKSIMALNOG INTENZITETA U KOJEM 100% PREDSTAVLJA NAJBOLJI REZULTATKOD VJEŽBI IZDRŽLJIVOSTI PROCJENJIVANJE INTENZITETA SE TEMELJI NA ENERGETSKOM SASTAVU, I PRI TOME RAZLIKUJEMO MAKSIMALNI, SUBMAKSIMALNI, VELIKI, UMJERENI I MALI INTENZITET.

54. OBIM RADA U PROCESU VJEŽBANJA

Obim u treningu je količina izvršenog rada . Mjeri se u vremenskim, dužinskim , težinskim i brojčanim jedinicama.

55. ODMOR U TRENAŽNOM PROCESU

3

TRAJANJE PAUZE ODREĐUJE (UPOREDO SA INTENZITETOM) USMJERENOST TRENAŽNOG RADA Pauze mogu biti različitog tipa

PUNA PAUZA-omogućava potpuni oporavak fizičke radne sposobnosti do početka sledećeg vježbanja

NEPOTPUNA PAUZA -sledeći napor je u uslovima nepotpunog oporavka

SKRAĆENA PAUZA-napor koji slijedi sprovodi se u uslovima značajno smanjene fizičke radne sposobnosti

PRODUŽENA PAUZA-traje duže nego što je potrebno za potpuni Pauza može biti : Aktivna, pasivna, mješovita

56. OPTEREĆENJE U PROCESU VJEŽBANJA

OPTEREĆENJE U TOKU PROCESA VJEŽBANJA PROIZILALI IZ INTENZITETA I TRAJANJA PRIMJENJENIH SREDSTAVAOPTEREĆENJE MOŽE BITI PROMJENJENO PROMJENOM INTENZITETA, OBIMA, KAO I PAUZE

SPOLJAŠNJU STRANU OPTEREĆENJA DEFINIŠU KVANTITATIVNE KARAKTERISTIKE IZVRŠENOG RADA.OBIM RADA (TRAJANJE NAPORA, DUŽINA DEONICE, BROJ PONAVLJANJA , BROJ TRENINGA, BROJ TAKMIĈARSKIH NASTUPA) INTENZITET RADA (TEMPO KRETANJA, BRZINA KRETANJA)UNUTRAŠNJU STRANA OPTEREĆENJA SE IZRAŽAVA STEPENOM MOBILIZACIJE FUNKCIONALNIH MOGUĆNOSTI ORGANIZMA SPORTISTE PRILIKOM TRENINGA ILI TAKMIĈENJAU TE POKAZATELJE SE UBRAJAJU : PULS, VELIĈINA PLUĆNE VENTILACIJE, MAKSIMALNA POTROŠNJA KISEONIKA, LAKTATI U KRVI...SPOLJAŠNJI I UNUTRAŠNJI POKAZATELJI SU POVEZANI I USLOVLJAVAJU JEDNI DRUGE

57. MIŠIĆI

MIŠIĆI IMAJU SPOSOBNOST PROMJENE SOPSTVENIH DIMENZIJA, ODNOSNO GENERISANJA SILE PUTEM KOJE SE POKREĆU KOSTI I OSTVARUJE KRETANJESkraćivanje(kontrakcija), opuštanje(relaksacija), istezanje (elongacija)Mišićna tkiva : Srčano, glatko, poprečno prugastoSVAKI MIŠIĆ JE ORGAN KOJI SE SASTOJI OD VEZIVNOG TKIVA, MIŠIĆNOG TKIVA, NERAVA I KRVNIH SUDOVA. VEZIVNO TKIVO PREKRIVA SVAKI MIŠIĆ ĈINEĆI GA FUNKCIONALNOM CELINOM. NASTAVLJA SE U TETIVU KOJA JE POVEZANA SA KOSTI MIŠIĆNO TKIVO SE SASTOJI OD SNOPA MiŠIĆNIH VLAKANAMišićno vlakno sastoji se od : ćelijske membrane , protoplazme, mitohondrije, jedra, sarkoplastični retikulum, miofibrili.MIOFIBRILI Ima ih od nekoliko stotina do nekoliko hiljada u mišićnom vlaknu.Odgovorni za sposobnost kontrahovanja mišićnog vlakna. Miofibrili, sastoje se od dve grupe proteina-aktina i miozinaOvi proteini ostvaruju mehanizam mišićne kontrakcije

58 .GRADACIJA MIŠIĆNE SILE

Motorna jedinica –mišićna vlakna koja inerviše jedan neuron

4

Male motorne jedinice sa 10 do 12 mišićnih vlakana

Velike motorne jedinice od nekoliko stotina, pa čak i preko 1000

U jednom mišiću nalaze se i male i velike motorne jedinice

59. MEHANIZMI ZA GRADACIJU MIŠIĆNE SILE

VRSTA AKTIVNIH MOTORNIH JEDINICA -kod malih i srednjih naprezanja aktivne su prevashodno male i srednje, a kod velikih krupnije motorne jedinice

BROJ AKTIVNIH MOTORNIH JEDINICA -veličina ostvarene sile proporcionalna je broju angažovanih motornih jedinica

SINHRONIZACIJA MOTORNIH JEDINICA –zajedničko sinergijsko djelovanje

60. TIPOVI MIŠIĆNIH VLAKANA

Vlakna sporog trzaja

Energija se dobija aerobnim putem (sporije)Mala brzina kontrakcije ( dostizanje maks. Kontrakcije za 90-140ms)Više mioglobina i gušća kapilarna mreža, veliki brj mitohondrija, prilagođena za dugotrajan rad.Smanjena sposobnost uvećanja (hipertrofije) pod uticajem treninga

Vlakna brzog trzaja

Energija se dobija pretežno anaerobnoVelika brzina kontrakcije ( 40-88 ms)Manje mioglobina i slabija kapilarna mreţa ( beli mišići)Značajna mogućnost uvećanjaPrilagođena za kratke eksplozivne pokrete

61. MEHANIČKI ČINIOCI U MIŠIĆNOJ KONTRAKCIJI

Kontraktilnost-osnovna mehanička sposobnost mišića.Sposobnost mišića da se pod uticajem određenih faktora skraćuje i opuštaU normalnim uslovima svaki dio mišića može se skratiti odnosno istegnuti za 2/3svoje dužine.Razdražljivost sposobnost mišića da na direktne ili indirektne spoljašnje draži reaguje kontrakcijom ( NPR udarac čekićem po tetivi kvadricepsa)RASTEGLJIVOST-sposobnost mišića da se izduži do izvesne mere, ne prouzrukujući promenu u strukturi ( bez povrede)ELASTIČNOST-sposobnost da se po prestanku djelovanja vrati u prvobitni položajVISKOZNOST-mehaniĉka ali i fiziološka karakteristika. Stepen “ ljepljivosti” ili unutrašnji otpor slobodnom proticanju. Što je veća viskoznost, reakcija mišića je sporija

MIŠIĆNI TONUS-stalna napetost određenog intenziteta u mišiću. Objašnjava se dvojako: elastičnošću mišića ( pasivna komponenta) i konstantnim prisustvom kontrakcije određenog broja mišićnih ćelija (aktivna komponenta).

5

NERVNE ĆELIJE (NEURONI) imaju ulogu provodnika(konduktora) nadražaja od receptora do CNS-a, od CNS-a do odgovarajućih ćelija i organa (efektori) koji će odreagovati na nadražaj, i ulogu prenosa i skladištenja informacija u nervnom sistemu.Neuroni se sastoje od:tijela (soma) ili perikariona (odgr. peri= oko; karyon= jedro) sa koga polazedve vrste nastavaka:–dendriti(odgr. dendron= drvo) i–akson(odgr. axon = osovina) ili neurit, nervnovlakno.

VRSTE NEURONA•Neuroni se prema broju nastavaka koji polaze sa tela dele na:•UNIPOLARNE (PSEUDOUNIPOLARNE),•BIPOLARNE I•MULTIPOLARNE.•UNIPOLARNI neuroni imaju samo jedan nastavak i to akson, dok dendriti ne postoje; nalaze se u sluzokoži čula mirisa kičmenjaka.•BIPOLARNI imaju dva nastavka dendrit i akson i ima ih u spinalnoj gangliji kičmenjaka.•MULTIPOLARNI imaju veći broj dendrita i jedan akson; nalaze se u CNS-u kičmenjaka.

Prema pravcu prenošenja nadražaja razlikuju se tri vrste neurona:•SENZITIVNI,•MOTORNI I•ASOCIJATIVNI.•SENZITIVNI NEURONI (aferentni) prenose nadražaj od receptora do odgovarajućih centara u CNS-u•MOTORNI (eferentni) prenose nadražaj od centara u CNS-u do efektora. •ASOCIJATIVNI NEURONI (umetnuti) se nalaze u CNS-u i prenose nadražaj od senzitivnih ka motornim neuronima

62. MOTORNA JEDINICA –mišićna vlakna koja inerviše jedan neuron•Male motorne jedinice sa 10 do 12 mišićnih vlakana•Velike motorne jedinice od nekoliko stotina, pa čak i preko 1000•U jednom mišiću nalaze se i male i velike motorne jedinice

NERVNO MIŠIĆNA SINAPSA ILI MOTORNA PLOČA je sinapsa koja se ostvaruje između aksona motoneurona kičmene moždine i skeletne mišićne ćelije.

63. MIŠIĆNI TRZAJ

Pojedinačna kontrakcija mišićnog vlakna (teoretski)

6

•tri faze:•faza latencije–vrijeme koje protekne od djelovanja nadražaja do početka vidljive kontrakcije, u mišiću se zbivaju unutar stanične hemijske promjene kao priprema za kontrakciju•faza kontrakcije–mišićna vlakna kližu jedna mimo drugih i mišić se skraćuje•faza relaksacije–mišić se vraća u početno stanje

64. PROPRIOCEPTORIZavršeci nervnih stanica koje odašilju sve informacije o mišićno-koštanom sistemu prema centralnom nervnom sistemu zovu se PROPRIOCEPTORI .

65.REFLEKS NA ISTEZANJE (MIOTATIČKI REFLEKS)

Naglo istezanje mišića podražuje mišićno vreteno, nakon čega ono šalje snažne impulse u kičmenu moždinu. Alfa-eferetnim nervnim vlaknima moždine zatim šalje signale u ekstrafuzalna mišićna vlakna, te uzrokuje refleksnu kontrakciju tog istog mišića. •Taj refleks ima dinamičku i statičku komponentu.•Statička –očuvanje ravnotežnog položaja•Dinamički –brzi pokreti66. GOLDŽIJEV TETIVNI ORGAN Glavna je razlika između funkcije Golgijevog tetivnog organa i mišićnog vretena u tome što vreteno reaguje napromjene dužine mišića, a tetivni organ reaguje napromjene mišićne nepetosti.Taj refleks omogućuje negativnu povratnu spregu koja onemogućuje razvijanje prevelike mišićne napetosti.

67. FAZE U FORMIRANJU MOTORNE VJEŠTINE

Na osnovu funkcija piramidalnih i ekstrapiramidalnih elemenata definisane su četiri osnovne faze u formiranju motorne vještine1.IRADIJACIJA –početak formiranja grubih motornih šema koje se odlikuju obiljem neizdiferenciranih nervnih inpulsa. Pokreti su grubi i neprecizni2.KONCENTRACIJA-nervni inpulsi se koncentrišu formirajudi efikasne motorne puteve. Pokret postaje precizniji3.STABILIZACIJA-eliminacija suvišnih pokreta i angažovanje samo potrebnih. Početna ideacija još uvijek polazi iz piramidalnih centara korteksa4.AUTOMATIZACIJA-pokreti su precizni i dobro uvježbani. Početna ideacija pokreta spušta se u ekstrapiramidalne centre.

68. PODJELA MIŠIĆNIH GRUPA

•AGONISTI

7

To su mišići koji su najvažniji za izvođenje određenog pokreta (glavni pokretači).•ANTAGONISTIOvi mišići djeluju u suprotnom smjeru od agonista.•SINERGISTIMišići koji djeluju na zglob tako da u njemu proizvode ili pomažu priizvođenju iste kretnje.•FIKSATORIOni osiguravaju potrebnu potporu za zadržavanje i stabilizaciju tijela prilikom izvođenja pokreta. Zovu se još i stabilizatori.

69. ANAEROBNI SISTEMI ZA DOBIJANJE ENERGIJEFunkcionišu u citoplazmiMogu se odvijati bez prisustva kiseonikaMali prinos energijeVelika brzina dobijanja energije70. AEROBNI SISTEMI ZA DOBIJANJE ENERGIJEFunkcionišu u mitohondrijimaNe mogu se odvijati bez prisustva kiseonikaMala brzina dobijanja energije

71. Sposobnosti sa MIOGENIM IZLAZOM –čine ih svojstva koja prevashodno zavise od kontraktilnih i mehaničkih sposobnosti mišića i promjera mišićnih vlakana-sila i snagaNajznačajnija miogena svojstva su SILA I SNAGA (APSOLUTNA, BRZINSKA I EKSPLOZIVNA SNAGA)Sposobnosti sa ENERGOGENIM IZLAZOM –različiti oblici ispoljavanja aerobne i anaerobne izdržljivostiSposobnosti sa NEUROGENIM IZLAZOM –čine ih svojstva određena prevashodno nervnim faktorima za struktuiranje kretanja( proste i sloţene motorne reakcije, koordinacija, agilnost, ravnoteža, preciznost i sl.)

72. EKSPLOZIVNA SNAGA

Sposobnost čovjeka da za najmanje moguće vrijeme proizvede najvedu moguću silu.ostvaruje se kombinacijom 70-90% (po nekim autorima 70-85%) maksimalne izometrijske sile i brzine kontrakcije od oko jedne dužine u sekundi (1 L/s)

73. BRZINSKA SNAGA –ostvaruje se kombinacijom 45-70% maksimalne izometrijske sile i brzine kontrakcije od oko dve dužine u sekundi (2 L/s)Kada je otpor vrlo mali postiže se najveda brzina, pa se u takvom režimu mišidnog naprezanja govori o BRZINSKOJ SNAZI

74. IZDRŽLJIVOST U SNAZI –ostvaruje se kombinacijom sile manje od 45% maksimalne izometrijske sile i brzine kontrakcije vede od tri dužine u sekundi 75. INDEKS EKSPLOZIVNE SNAGEIndeks eksplozivne snage je odnos između maksimalne sile ispoljene u datom pokretu Fmax i vremena potrebnog za dostizanje maksimalne sile tmax IES = Fmax/tmax

8

76. STARTNA MIŠIĆNA SNAGA -sposobnost mišića za brzi razvoj radnog napora u početku naprezanja77. UBRZAVAJUĆA SNAGA- sposobnost mišića za brzi porast radnog napora u uslovima njegove početne kontrakcije78. Mnogi pokreti sastoje se od ekscentrično –koncentričnog ciklusa –REVERZIBILNA KONTRAKCIJA

79. Izdržljivost u snazi je specifičan oblik ispoljavanja snage čovjeka , pri kojem se zahtjeva relativno dugo naprezanja bez smanjenja radne efikasnosti•Ispoljava se u dva oblika dinamičkom i statičkom•Dinamička je svojstvena za ciklična vježbanja , u kojima se naprezanje tipa snage ponavlja neprekidno u svakom ciklusu( trčanje, plivanje, veslanje)Statička izdržljivost tipična za sportske aktivnosti (rvanje, džudo, gimnastika..)

80. FREKVENCIJA POKRETA definiše se kao učestalost izvođenja istog pokreta

81. Faza ubrzanja je sposobnost sportiste da ubrza kretanje tijela za što kraće vrijeme( 0-30m)Ova sposobnost je značajna kod sportskih igara (košarke, fudbala, tenisa…)

82. Faza maksimalne brzine je sposobnost održavanja postignute maksimalne brzine na određenom rastojanju( 35-80m)

83. METODE ZA RAZVOJ MAKSIMALNE BRZINE TRČANJA

Osnovu za usavršavanje brzine predstavlja-PONAVLJAJUĆI METODPokreti se izvode maksimalno brzo i kod svakog novog se nastoji prevazići brzina predhodnog.Ovom se zadatku potčinjava sve ostalo (dužina staze, intenzitet, odmor, broj ponavljanja i slično).Pokreti se ponavljaju do pojave zamora.Ovaj metod se najčešće koristi u pripremnom periodu kada razvijamo opštu brzinu sportiste.METOD POVEĆANIH OPTEREĆENJAPovećana opterećenja zahtijevaju od sportista dodatni napor ( npr. trčanje uz brdo, po snijegu, po pijesku, sa gumom i slično).Povećna opterećenja ruše dinamički stereotip i stvaraju novi koji je za trenera poželjanMETOD OLAKŠAVAJUĆIH OPTREĆENJAStvaraju se uslovi za izvođenje pokreta brže nego što je to ustvari realno moguće (npr.trčanje niz brdo).Ovaj metod je veoma uspješan u razbijanju dinamičkog stereotipaMetod postepenog opterećenja se odnosi na primjenu nekoliko uzastopnih ubrzanja, između kojihsu pauze dovoljne za relativno potpun oporavak unutar jedne dionice brzina se povećava iz metra u metar do maksimalne, a zatim se zadržava jednu do dvije sekunde. Dužina distance je obično 30 do 50 m Razlog za odlaganje brzinskog maksimuma je usresređenost sportiste na tehniku trčanja.Metod naglog opterećenja koristi maksimalna naprezanja od samog starta.Maksimalna brzina se dostiže nakon 12 do 20 m.

9

Uobičajene dionie su 20 do 30 m. Pri ovom radu se ne stvara mliječna kiselina pa se dionce mogu ponoviti nekoliko puta, a broj ponavljanja je od 5 do 8.

84. Koordinacija 1.sposobnost izvođenja jednostavnih i složenih pokreta; koji su: 2.usklađenih u vremenu i prostoru; koji se izvode 3. s minimalnim trudom; ali ona je i sposobnost: 4. upravljanja pokretima cjelog tjela ili njegovim djelovima; i sposobnost: 5. brzog učenja novih pokreta i brze izmjene jednoga kretanja s drugim

85. Agilnost je kompleks kvaliteta koji omogućava sportisti da reaguje na stimulans,brzo i efikasno,da se pokrene u određenom pravcu, da je spreman da promeni pravac i brzo se zaustavi. 86. Fleksibilnost možemo definisati kao sposobnost lokomotornog aparata da ostvari pokrete optimalne amplitude.

87. AKTIVNI STREČING

•Podrazumijeva postizanje istegnute pozicije mišića i njeno održavanje isključivo pomoću agonističke skupine mišića (suprotna od skupine koja se isteže)

•Napetost agonista pogoduje opuštanju antagonista (skupina koja se isteže) putem recipročne inhibicije. Istegnutu poziciju je teško držati duže od 10 sekundi

88. PASIVNI STREČING

•je metoda stretchinga kod koje se postizanje i održavanje istegnute pozicije mišića postiže pomoću neke druge regije tijela, pomoću partnera ili nekog drugog faktora.

89. DINAMIČKI STREČING•predstavlja pomicanje dijelova tijela i postepeno povećanje opsega pokreta, brzine pokreta ili oboje•Dinamički strečing se sastoji od kontrolisanih zamaha dijelovima tijela koji ne prelaze normalan opseg pokreta u pojedinom zglobnom sistemu (za razliku od balističkog strečinga)•Ovaj strečing se izvodi sve do osjećaja umora(8-12 pon) u istezanoj regiji tijela i izvodi se do maksimalnog opsega pokretau svakom zglobu.

90.PNF-STREČING

•trenutno najefikasnija i najbrža metoda za razvoj statičke-pasivne fleksibilnosti. •Puni naziv je proprioceptivna neuromuskularna facilitacija. To je tehnika koja, u stvari kombinuje pasivni i izometrijski strečing.•Djelovanje ove vrste istezanja bazira se na fiziologiji goldžijevog tetivnog organa. •Mišić se istegne do granice gdje njegova napetost ne dozvoljava dalje produženje. U tom trenutku se vrši maksimalna izometrijska kontrakcija istegnutog mišida(5-10 sec). To će uključiti inverzni miotaktički refleks i doći će do opuštanja mišića.

10

Najčešće vrste PNF strečinga su:•Kontrakcija-relaksacija: Nakon početnog pasivnog istezanja, istegnuti mišić se izometrijski kontrahuje 7-15 sekundi, nakon čega se 2-3 sekunde opusti i zatim se ponovo pasivno istegne, ali sa većom amplitudom nego na početku. •Ta pozicijase zadržava10-15 sekundi. •Pauze između ponavljanja su 20 sekundi, isto kao i kod drugih PNF tehnika

Kontrakcija-relaksacija-kontrakcija:Ova tehnika uključuje dvije izometrijske kontrakcije: prvo agonista, a zatim antangonista. •Prvi dio je jednak kao i kod tehnike kontrakcija-relaksacija, gdje, nakon postizanja početne istegnute pozicije mišića, slijedi njegova izometrička kontrakcija7-15 sec. •Tada se mišić opusti, a slijedi izometrijska kontrakcija antagonističke mišićne skupine koja također traje7-15 sec.•Mišić se zatim relaksira 20 sec. Prije slijedećeg ponavljanja.•Važno je napomenuti da kodove PNF tehnike (kontrakcija-relaksacija-kontrakcija) nema pasivnog istezanja nakon izometrijskih kontrakcija.

91. Izdržljivost je sposobnost izvođenja neke aktivnosti kroz duže vrijeme bez smanjenja njene efikasnosti.•Mjerilo izdržljivosti je vrijeme tokom kojeg je čovjek sposoban zadržati zadani intenzitet rada.•Umorom nazivamo opterećenjem privremeno smanjenje radne sposobnosti

92. Bioenergetski faktori

•Trajanje energetskog obezbjeđenja zavisi od aerobnih mehanizama

•Bez dovoljnog anaerobnog kapaciteta organizam nije u stanju da reaguje na ekstremne zahtjeve sportsko takmičarske aktivnosti.

•Prekomjerna intenzifikacija anaerobnog metabolizma dovodi do grubog poremećaja homeostaze i na taj način se ona pretvara iz mehanizma adaptacije na fizičko opterećenje u limitirajući mehanizam

93. MOTORIČKI FAKTORI•Jedna od glavnih rezervi za povećanje nivoa specifične izdrţljivosti je racionalno korištenje energetskog potencijala sportiste(KKD)•Rezerve daljeg porasta sportskih dostignuća treba tražiti u savršenoj regulaciji motoričke aktivnosti-brzo tačno i ekonomično•“Energetska cijena” jednog metra pređenog puta 94.PSIHOLOŠKI FAKTORI

11

•Ekstremni karakter trenažne i takmičarske aktivnosti maksimalno opterećuje sportistu kao ličnost.•Bazični značaj svjesne motivacije i spremnost za sistematski i naporan trenažni rad i takmičarsku djelatnost

95. KONTINUIRANA METODA AEROBNOG TRENINGA

•Najviše se koristi u početnim etapama dugoročne sportske pripreme, a kod vrhunskih sportista u pripremnom periodu

96.INTERVALNA METODA AEROBNOG TRENINGA•Intervalnu metodu za razvoj aerobnih mogućnosti karakterizira ponavljanje anaerobnog trenaţnog rada podijeljenog u male intervale kod kojih anaerobni nadraţaji sluţe kao jak stimulus za aktiviranje transportnog sistema

97. PROPRIOCEPCIJA

Složeno djelovanje nervno-mišićnog sistema u smislu prenosa informacija iz perifernih receptora aferentnim i eferentnim putevima nervnog sistema, a koje omogućuje tijelu da zadrži stabilnost i orijentaciju tokom statičkih i dinamičkih aktivnostisposobnost mišića da odgovore na specifične, a često i na neobične pozicije i situacije .

12

13